Σύμφωνα με το σχολικό σας βιβλίο «η τριβή είναι η δύναμη που ασκείται από ένα σώμα

σε ένα άλλο όταν βρίσκονται σε επαφή και το ένα κινείται ή τείνει να κινηθεί σε σχέση με
το άλλο». Στη δεύτερη περίπτωση που το ένα σώμα «τείνει να κινηθεί» ως προς το δεύτερο
αλλά ακόμη δεν κινείται η τριβή χαρακτηρίζεται ως «στατική» και έχει μεταβλητό μέτρο,
αποκτά δε τη μέγιστη τιμή της (που ονομάζεται και οριακή τριβή) τη στιγμή που το σώμα
είναι έτοιμο να κινηθεί.
Στη διάταξη του σχήματος που ακολουθεί ένα ξύλινο «τούβλο» (Α) μάζας m συνδέεται με
το δίσκο (Β) μέσω του δυναμομέτρου (Δ) και λεπτού σκοινιού που διέρχεται από την
τροχαλία (Τ). Τοποθετώντας διάφορα βαράκια στο δίσκο (Β) μέσω του σκοινιού και του
δυναμομέτρου μια δύναμη μεταφέρεται στο σώμα (Α) τείνοντας να το κινήσει πάνω στο
τραχύ τραπέζι. Την τιμή αυτής της δύναμης μετράμε με το δυναμόμετρο (Δ).

Εικόνα 1: Η πειραματική διάταξη

Αν η μάζα του σώματος (A) αυξηθεί τοποθετώντας πάνω του διάφορα βάρη, παρατηρούμε
πως απαιτείται όλο και μεγαλύτερη δύναμη, δηλ. περισσότερα βαράκια στο δίσκο (Β),
ώστε να αρχίσει η κίνηση του σώματος (Α). Μετρήθηκε η συνολική μάζα του σώματος (Α)
και η ένδειξη του δυναμομέτρου τη στιγμή που το σώμα (Α) ήταν έτοιμο να κινηθεί, και τα
αποτελέσματα καταγράφονται στις στήλες 2 και 3 του Πίνακα 1.
Πίνακας 1: Πειραματικά δεδομένα

Συνολική μάζα (kg) Ένδειξη δυναμομέτρου Κάθετη αντίδραση Οριακή τριβή

α/α
του σώματος (Α) F (Ν) F N (N) Τ(Ν)
1 0,33 1,0
2 0,54 1,6
3 0,70 2,2
4 0,84 2,6
5 0,99 3,0

Ζητούνται:
α. Να σχεδιάσετε όλες τις δυνάμεις που ασκούνται στο σώμα (Α).
β. Να συμπληρώσετε την 4η και την 5η στήλη του Πίνακα 1 ως εξής:
 1. Στα κελιά της 4ης στήλης να αναγραφούν με ακρίβεια δύο δεκαδικών
ψηφίων οι τιμές της κάθετης αντίδρασης που σε κάθε περίπτωση ασκείται
στο σώμα (Α ) από το τραπέζι.
2. Στα κελιά της 5ης στήλης να αναγραφούν οι τιμές της τριβής που ασκείται
από το τραπέζι στο σώμα (Α) τη στιγμή που είναι έτοιμο να κινηθεί (οριακή
τριβή).
Να δοθούν οι απαραίτητες εξηγήσεις και να αναφερθούν με σαφήνεια οι νόμοι της
Φυσικής που εφαρμόσατε για τους υπολογισμούς σας.
γ. Να σχεδιάσετε στο μιλιμετρέ χαρτί γραφική παράσταση με τη μέγιστη στατική (οριακή)
τριβή Τ στον κατακόρυφο άξονα και την κάθετη αντίδραση F Ν στον οριζόντιο άξονα. Από τη
μελέτη της γραφικής παράστασης να διατυπώσετε το συμπέρασμά σας.
δ. Υποθέτοντας ότι η ισχύς των συμπερασμάτων σας εκτείνεται και έξω από την περιοχή
των πειραματικών σας δεδομένων να απαντήσετε στο ερώτημα: Αν το συνολικό βάρος του
σώματος (Α) είναι W=12 Ν πόση δύναμη απαιτείται για να αρχίσει η κίνησή του; Τι θα
κάνατε για να επιβεβαιώσετε την ισχύ της υπόθεσής σας;
Δίνεται η τιμή της επιτάχυνσης της βαρύτητας στο τόπο διεξαγωγής του πειράματος: g=9,8
m/s2.