‫القصص‬

‫في‬
‫القرآن الكريم‬

‫إعداد‬
‫إسلما محمود دربالة‬
‫عفا الله عنه‬
‫‪ISLAMDERBALAH@HOTMAIL.COM‬‬
 ‫تمهيد‬
‫الاحدثة الرمتبططة باحلسأطباحب والنتاحئطج يهفططو إليهطاح السططاحمع ‪ .‬فططإذا تللتهططاح مطواطن‬
‫العبةر ف أخباحر الاحضي كطاحن حطب السأططتطلعا لعرمفتهططاح مطن أقططوى العوامططل علططى‬
‫رسأوخ عبتراح ف النفطس ‪ ،‬والوعظطة الطاحبيطة تسطرمد سأطرمددا ل يمجطع العقطل أطرمافهطاح‬
‫ول يعططي جيططع مططاح يلقططي فيهططاح ‪ ،‬ولكنهططاح حيط ط تأخططذ صططورةر مططن واقططع اليططاحةر ف ط‬
‫أحداثهاح تتضح أهدافهاح ‪ ،‬ويرمتاحح الططرمء لسطمجاحعهاح ‪ ،‬ويصططغي إليهططاح بشططوق ولفططة ‪،‬‬
‫ويتط ططأثرم بط ططاح فيهط ططاح مط ططن عط ططب وعظط ططاحت ‪ ،‬والقصط ططص الصط ططاحدق يثمط ططل هط ططذا الط ططدور فط ط‬
‫السألوب العرمب أقوى تثميل ‪ ،‬ويصوره ف أبلغ صوره ‪ :‬قصص القرمآن الكرمي ‪.‬‬
‫معنى القصص‪:‬‬
‫ت أثرمه ‪ :‬أي تتبعته ‪ ،‬والقصص مصدر ‪،‬‬
‫القص ‪ :‬تتبع الثرم ‪ .‬يقاحل ‪ :‬قصص ت‬
‫قاحل تعاحل ‪  :‬اااااا ااا ااااااا اااا‬
‫‪]‬ااااا‪ [64 :‬اا اااا ااااا ااااا اااا‬
‫اااا اا ‪ .‬اااا ااا اااا اا اااا ‪ ‬ااااا‬
‫ااااا اااا ‪] ‬ااااا‪ [11 :‬اا ااااا اااا‬
‫ااا ااااا اا ااااا ‪ .‬اااااا اااا ‪:‬‬
‫ااااااا اااااااا ااا ااااا ‪ ‬اا ااا‬
‫ااا ااااا اااا ‪] ‬اا ااااا‪[62 :‬ا اااا ‪ :‬‬
‫ااا ااا اا ااااا اااا ااااا ااااااا ‪‬‬
‫]اااا‪ [111 :‬اااااا ‪ :‬ااااا ا اااااا ا‬
‫اااااا ا اااااا اااا اااااا‪ :‬اااااا‬
‫اا ااااا ااااا ااااااا ا اااااااا‬
‫ااااااا ا اااااااا ااااااا _ ااا‬
‫ااااا اااااا ااا اااا اا ااااا‬
‫اااااا ا اااااا ااااا ا اااا اااااا‬
‫ااااااا ‪ .‬ااااا اااا اا ااا ا اااا‬
‫اااا اااا ااااا ااا ااااا اااا ‪.‬‬
‫ااا ااااا اااا اا اااااا‪ :‬ااااا‬
‫ااااا ااا ‪ :‬اااا ااااا‬
‫ااا اااااااا ‪ :‬ااااااا اا اااا ااا‬
‫ا‬
‫ااااا اااا ااااا اااا ‪.‬‬
‫اااا اااااا اااا ااااا ااااا ااااا‬
‫ا‬
‫‪  :‬ااا اااا اا اااا ااااا ‪ ‬اااا ااااا‬
‫اااااااا اااااا ‪.‬‬
‫ااااا ااااا ااااا ااااا ‪  :‬ااا ااا‬
‫اااا اااا ااااا ااا اااااا اااا ااا‬
‫اااااا ‪ ‬اااا ااااااااا ااا اااا‬
‫ااااا اااااا اا ااااااا ااااا‬
‫اااااا ‪.‬‬
‫ااااا ااااا ااااا ااااا ‪  :‬ااا ااا‬
‫اا ااااا اااا ااااا ااااااا ‪ ‬اااا‬
‫اااا ااااااا اا ااااا اااااا‬
‫‪ 1‬‬
‫اااااااا اااااااا‬

‫*‬ ‫*‬ ‫*‬

‫ااااا ااااا اا اااااا ‪:‬‬
‫اااااا اا اااااا ااااا ااااا ‪:‬‬
‫ااااا ااااا ‪ :‬ااا اااااااا ا ااا‬
‫اااا اااااا ااا ااااا ا ااااااااا‬
‫‪ ()1‬انظرم أصول ف التفسي للشيخ ممجد بن صاحل العثميمجي )‪.(53-52‬‬
‫اااا ااااا اااا ااا ا ااااا‬
‫ااااااااا اااا ا اااااا اااااا‬
‫ااااااا اااااا اااااااا ااااااااا ‪.‬‬
‫اااا ااا ا اااااااا ا ااااا ا اااااا‬
‫ا ااااا ا ااااا ا اااااا اا اااااااا‬
‫ا‬
‫ااااااااا ا ااااا ااااا اااا اااااا‬
‫ااااااا ‪.‬‬
‫ااااا اااااا ‪ :‬ااا ااااا ااااا‬
‫اااااا ااااا ا اااااا اا اااا اااااا‬
‫ا اااا ااااا اااااا اا اااااا ااا‬
‫اااا ااا ااااا ‪ .‬اااااا اااااا ا‬
‫ااااا ااا ا اااا ااااا ا ااا ااااااا‬
‫ا اااااا ا اااااا ااااا ا ااااا ا‬
‫اااااا ااااااا ا اااااا ااااا‬
‫اااااا‪.‬‬
‫ااااا اااااا ‪ :‬ااا ااااا اااااااا‬

‫ااااا‬ ‫‪‬‬ ‫اااا اااا اا ااا اااا اااا‬

‫ا‬
‫ااا اااا اا اااا اا ااااا ا ااااا‬
‫اااا ااااا اا اااااا ا ااااا ااااااا‬
‫اا اااا ااااااا ا ااااااا ا اااااااا‬
‫ا اااا ااا ‪.‬‬
‫*‬ ‫*‬ ‫*‬
 ‫ااااا ااا اااااا ‪:‬‬
‫اااااا ااااااا ااااا اااا ااااا‬
‫اااا اااا ‪:‬‬
‫‪ -1‬ااااا ااا اااااا ااا اااا ا‬
‫ااااا اااا ااااااا اااا اااا ااا اا‬
‫ااا ‪  :‬ااا اااااا اا اااا اا اااا ااا‬
‫اااا اااا ااا اا ااا ااا ااا ااااااا‬
‫‪] ‬اااااااا ‪.[25 :‬‬
‫‪ -2‬ااااا ااا اااا اااا ااا اااا‬
‫اااا اااا ااااا ااااا اااااااا ااا‬
‫ااا اااا اااااا ااا اااااااا ااااا‬
‫اااا ااااا ا اااااا ااااا ااااا‪ :‬‬

‫اااا ااا اااا اا ااااا ااااا اا اااا‬

‫اا ااااا ا ااااا اا ااا اااا اااااا‬
‫ااااا اااااااا ‪] ‬ااا‪. [12 :‬‬
‫‪ -3‬ااااا اااااااا اااااااا اااااا‬
‫اااااا اااااا اااااا ‪.‬‬
‫‪ -4‬ااااا ااا اااا ااا اااا اااا‬
‫اااا اا ااااا ااا اااا اا اا ااااا‬
‫ااااااا ااا اااااا اااااااا ‪.‬‬
‫‪ -5‬ااااااا ااا اااااا اااااا اااا‬
‫ااااا اا ااااااا اااااا ا اااااا ااا‬
‫ااا ااا اا ااااا ااا ااااااا‬
‫اااااااا ا ااااا ااااا ‪  :‬اا اااااا‬
‫ااا ااا اااا ااااااا ااا اا ااا‬
‫ااااااا ااا اااا اا ااا اا اااا‬
‫ااااااا ا اا ااااا اااااااا ااااااا‬
‫اا اااا اااااا ‪] ‬اا ااااا‪.[93 :‬‬
‫‪ -6‬اااااا ااا اا اااا ااااا ا اااا‬
‫ااااا اااااا ا ااااا اااا اا ااااا ‪ :‬‬

‫ااا ااا اا ااااا اااا ااااا ااااااا ‪‬‬

‫]اااا‪.1 [111 :‬‬
‫‪-7‬اااا ااا اااا ااااا اااا اااااا‬
‫ااا ااااا ااااا ااااا ‪  :‬اااا ااااا‬
‫اا اااااااا اا ااا ااااا اااا‬
‫ااااا ااا اااا ااااا ‪‬‬
‫‪ -8‬اااا اااا ااااا اااااا اااااااا‬
‫ااااا ااااا اا اااااااا ‪  :‬ااا‬
‫ااااااا اااا ااااا اااااا ااا اااا‬
‫اااا اااااا اااا ااااا اا ااا اااا‬
‫اا ااا ااا ااا ااا ااا ‪. ‬‬
‫‪ -9‬اااا اااا ااااا اااااا اااااااا‬
‫ااااا ااااا ‪  :‬ااا اا ااا ااااااا‬
‫اااا اااا اا ااااا اااا اااا اا ااا ‪. ‬‬

‫ااا ااااا اا‬ ‫‪‬‬

‫‪ -10‬ااااا ااااا‬
‫اااااااا اا ااااا ااااا ‪  :‬ااا اااااا‬
‫ااا ااا ااااا اا ااااا اااااا ااااا‬
‫اااااااا ااااااا اااااااا اااااا اا‬
‫اااا ااااا ااااا اااا ااا اااا ‪. ‬‬
‫‪ ()1‬انظرم مباححث ف علوم القرمآن للشيخ مناحعا القطاحن )‪(318-317‬‬
‫‪ -11‬ااااا اااااااا اا ااااااا‬
‫ااااااا اااا ااااااااا ااا اا‬
‫ااااا اااا اااااااا اااااااا‬
‫ااااااا اا ااااا ااااااا ااااا‬
‫ااااا ‪  :‬اااااااا اا ااااااا اا‬
‫اااا ااااا اااا اااااااا ‪. ‬‬
‫‪ -12‬ااااا اااااااا اا ااااااااا اا‬
‫ااااا ااااا ااااا ‪  :‬اا اا‬
‫اااااا اا ااااا ااااااا ااا‬
‫ااا ااااا ااااا اا ااااا ااا‬
‫اااا ااااا ااااااااا ااااااا ‪.‬‬

‫ااا‬ ‫‪‬‬ ‫‪ -13‬ااااا ااااا ااااا‬

‫ااااا ااااا ااااااا اا اااااا‬
‫ااا اااا اا ااا ااااا ااااا ‪ :‬‬
‫ااا اا ااااا ااااا اااااا اااا‬
‫اا ااا اااااا ااا ااا اااا اا‬
‫ااا ااا ‪ ‬ااااا ‪ ‬ااا ااااا ااا‬
‫ااااا اا ااااا ااا ااا اااا‬
‫ااااا اااااا اا ااااا اا‬
‫اااااا ااا اااا ‪.1 ‬‬
‫ااااا ااااا اااااا ‪:‬‬
‫ااااا اااااا اااااا ااا اااا اا‬
‫ااااا اااا اااا اا ااا اااا ا اااااا‬
‫ااااااا اا ااااا ااااا اا اااااا‪.‬‬
‫‪()1‬انظرم أصول ف التفسي للشيخ ممجد بن صاحل العثميمجي )‪.(54-53‬‬
‫ااا ااااا اااااااا اااا اااا ااا‬
‫ااا ااااا ااا ااا ااااا اااااا ااااا‬
‫ا‬
‫ااااا اا اااا اااااا ااا اا اااا‬
‫اااا اااااا ااااااا ااااااا ااا‬
‫اااا ااا ااااااا ااا ااا اااا اا‬
‫ااااا اا ااااا اااااا اااااا اااااا‬
‫اااا ااا ااااا ااااا اا اااا ااا‬
‫ااا‪. 1‬‬
‫ااا اااا ااا‪:‬‬
‫‪ -1‬اااا ااااا اااااا اا اااا‬
‫ااااااا ‪ .‬ااا ااااا ااااااا ااااا‬
‫اااااا اااااا اا ااا اااااا ا اااااا‬
‫اااااااا ااا اا اا اااا اااااا‬
‫اااااا اا ااااا ا ااااا اا اااا ااا‬
‫اااااا ا ااا ااا ااااااا اا ااااااا‬
‫ا اا ااااا اا اااا اااا اا اااا اا‬
‫اااااااا اا ااااااا اااااا‪.‬‬
‫‪ -2‬ااا ااااااا _ اااااا اااااا‬
‫اااااا اا ااا اااااا اا ااا ااااا اا‬
‫ااااااا ااااا اااا اااا اا اااااا ‪.‬‬
‫‪ -3‬اااااااا اااا ااااا اااااا‬
‫ااااا اا ااااا ا ااا ااااااا اا ااا‬
‫ااااااا ااااااا اااااااا ‪ .‬ااا اا‬
‫ااااا اا ااا اااا اا ااااا ا ااااا‬
‫اااا اااااا ااا اااا ااااااا ااا‬
‫‪()1‬انظرم أصول ف التفسي للشيخ ممجد بن صاحل العثميمجي )‪.(55-54‬‬
‫ااااا _ اا اا ااااا اا اااا اا اااااا‬
‫ااااااا اااا ااا ااااااا ‪.‬‬
‫‪ -4‬اااااا اااااا اااا اااا اا‬
‫ااااا ااااا _ ااااا ااا ااااااا‬
‫ااااااا اااااا اا اااا ا ااااا اااا‬
‫اااا اا اااا اااااااا ااا اااااا‬
‫‪1‬‬
‫ااااااا ااااااا‬
‫‪ -5‬اااا ااااا ااا ااااا ااا ااااااا‬
‫ااا ااا ااااااا ااا ‪.‬‬
‫‪ -6‬اااااا ااااا اااا ااااااااا ااا‬
‫ا‬
‫ااااا ااا ااااااا اااااا ااااا اااا‬
‫ااا اا ااااا اا ااااا اااااا اااااا‬
‫اااا ااا اا ااااا ااااااا ‪.‬‬
‫‪ -7‬اااا ااا اااااا اااا اا ااا اااا‬
‫ااا اااا ااا ااااا اااااا اااا ااااا‬
‫‪.2‬‬
‫*‬ ‫* *‬
‫ااا اااااا ااا ااااااا اااااااا‪:‬‬
‫ااا اااا اااا اااا اا ااا اااا اا‬
‫ااااااا اااا اااااا اااااااا‬
‫ااااااااااا اااااااااا اااااااا‬
‫ااا ااااااا ااا اااااااا ااااااا‬
‫ااااااااا ااا ااا اا ااا اا اا اااا‬
‫ااا ااا ااااااا اااا اااااا اااااا‬
‫‪()1‬مباححث ف علوم القرمآن للقطاحن )‪.(319-318‬‬
‫‪()2‬أصول ف التفسي للعثميمجي )‪.(55-54‬‬
 ‫اااااا‪ 1‬ااا اا ااااا ااااااا ااااا‬
‫اا ااااا اااا اااااا اااااا ااااا‬
‫ااا‪.‬‬
‫ااا ااا اا ااا اااااا ااااااااا اا‬
‫ااا ااا ااااا اااا اااا ‪ ‬ااااااااا‪‬‬
‫ااا ااااااا ‪  :‬اااا اااااا اا اااااا‬
‫ا‬ ‫ا‬
‫‪ 2 ‬اا ااا ا ااا ا اااا ا اا ‪ 1367‬اااا ا ا‬
‫اااا اااا ااا ااااا اااااا ااااا‬
‫ااااااا اا اااااا ااااااا _ ااا‬
‫ا‬
‫ااااااا اااا اااا _ اااااا ااا اا ااا‬
‫اااا اااا اااااا ا اااا اا ااا‬
‫ا‬
‫‪ ‬ااااااا ‪ ‬ااا اااا ااااااا اااا‬
‫ا‬
‫ااااا ااا اااا اااااا ااااااا ا ااا‬
‫ااا اااااا اااااا اا اااا ااا ‪ .‬اااا‬
‫ااااااا ‪ ‬اااا اااا ‪ ‬اااااااا اااااا‬
‫‪:‬‬
‫‪ ‬ااا اااااا ااااا اااا ااااا ا اا‬
‫اا ااااا ااااا ا اااااا اا ااااا اا‬
‫اااااا ااا ااا اااا ااا اااا اا اااا‬
‫اا ااا ااااااا اا ااا اااااا اااا‬
‫ا‬
‫ااااااا ‪ .‬ااااااا اا ااااا اااا اااا‬
‫اااااا ‪ ‬ا اا ااا ‪  :‬اااا ااا اااااا‬
‫ااا اا ااااااا اا ااااا ااا ااااا ا‬
‫اااا ااا اا اااااا اا ‪.‬‬
‫‪()1‬كمجاح ف كتاحبه على هاحمش السيةر‪.‬‬
‫‪ ()2‬هو الدكتور ممجد أحد خلف ال ‪.‬‬
‫اااا ااا ااااا ااااا ااااا اااا‬
‫ااا ااااااا ااااا اااااا ‪ ‬ا اا اااا‬
‫ااااااا ‪‬اااا اااا‪ ‬ااااا اااااا اا‬
‫ااااااا اااا ااا ااااا اا اا ااا‬
‫ااااااا ااااااا‪.1‬‬
‫اااااا اااا ااااااا اا ااااا اا‬
‫اااااا اا ااااا ااااا اااااااا ‪.‬‬
‫ااااا اااا ااا اااا اااااا اا ااااا‬
‫ا‬ ‫ا‬
‫اااااا اااااا اااا ا ااااا اا اااااا‬
‫ااااا ااا ااااا ااا اااااااا اااااا‬
‫ا‬
‫اا اا ااااا ااااااا اااااا ااااا‬
‫اااا ‪..‬‬
‫ااااااا اااا اا اااا اااا ااا‬
‫اااااا اااا اااا ا اااا اااا اا ااا‬
‫ااااااا ااااا اااا اا اااا ااا‬
‫ااااااا ااااااااا اااا ااا اااااا‬
‫ااا ااااااا ااااااااا اااا اا ااا‬
‫ااااا اا ااااااا اااااااا ا‬
‫ااااااااا ااااااا ‪.‬‬
‫اااا اااا ااااااا ااا اا ااااا اا‬
‫ااااا ا ااااا اا ااااااا اااااااا‬
‫اااااا اااا ااااا ااا اااااااا اااا‬
‫اااا ااااا اااااا اااا اا اااااا ااا‬
‫ااااا ااااا ا ااااا ااااا اااا‬
‫‪ ()1‬انظرم نقد كتاحب ) الفن القصصي ف القرمآن( –للسأطتاحذ ممجطد الضطرم حسطي – بلغاطة القطرمآن ص ط‬
‫‪.94‬‬
‫ااااااااا اااااااا ‪ .‬اا ااا ااااا‬
‫ااااااا ااا ااااا ااااااا ‪.‬‬
‫اااا اااااا اااا اااا ااااا اا‬
‫اااا اااا ا ااا ااا اا اااااا ااا‬
‫ا‬
‫اااااا اااااا اااااا ا اااا ااا‬
‫ااااااا اا ااااا ااااااا اا اا‬
‫ا‬
‫اااااا اااا ااااااا اا اااا ااااااا‬
‫ااااااا اااااااااا ا اااا اااا‬
‫اااااا اا اااا ااااا ااااا اا ااااا‬
‫ااااااا ا ااااا ااااا اا اااا ‪ :‬ااا‬
‫ااا اااا اا اااا ااااا ااااا اا اااا‬
‫اا اااااا ‪] ‬اااا‪.[62 :‬‬
‫ااااا ااااا ااااا ‪  :‬ااا ااااااا‬
‫ا‬ ‫ا‬
‫ااااا ااااا اااااا‪] ‬اااا‪.[24 :‬‬
‫‪ ‬ااااا اااااا اااا اا اااااا اا‬
‫اااا ‪] ‬اااا‪.[31 :‬‬
‫‪ ‬اا اااا ااااا اا ااااا اااااا‬
‫ااااا اا اااا ‪] ‬اااااا‪.[17 :‬‬
‫‪ ‬ااااااا اااا اااااا ااااا ‪‬‬
‫]ااااااا‪.[48 :‬‬
‫‪‬ااااا اااا اااا اا ااا اااا ‪‬‬
‫]ااااا‪.[1 :‬‬
‫ااا ااا اااا ااااا اا اااااا اا‬
‫اااا ‪  :‬ااا ااا اااا ااااا ااااا ‪‬‬
‫]ااااا‪.[13 :‬‬
‫‪‬ااااا اااا اا ااا اااا اااااا‬
‫ااااا ‪] ‬ااااا‪.1 [3 :‬‬
‫*‬ ‫* *‬
‫ااااااا اااااا ااااااا‪:‬‬
‫ااااا اا ااااااا ااااااااا ااااا‬
‫اااااا اا اااااا ااا ااا اا ااااا‬
‫اااااا اااااا‪.‬‬
‫ااا اا ااااا اااااااا ااااا اااااا‬
‫ا‬
‫اااا ااا ااااا ااااا ااااااا‬
‫اااااا اااااا ااااا ااااا ااا اا‬
‫اااااا اا اا ااااا اا ااااا‬
‫ااااااا ااا ااااا اااااا اا اااااا‬
‫اااا ااااااا ااا ااااا ااااا‬
‫اااااا اااااا اااا ااااا ااااا‬
‫ا‬
‫اااااااا ااااااااا ااااااا اااا‪.‬‬
‫ا ا‬
‫اااااا ااا ااا ااااااا اااا‬
‫ااا‪: 2‬‬
‫ااااااا اااااااا ااااا ااااااا‪:‬‬
‫‪ 1‬ااا ااااا ااااااا ااااا اااااااا‬
‫ااا اااا اا ااااا اااااا اااا‬
‫ا‬
‫اااااا اا ااااااا ااااااا‬
‫ااااااااا ااااااا ااااااااا‬
‫اااااااا ااا ااا اااا اااا‪.‬‬
‫‪ ()1‬انظرم مباححث ف علوم القرمآن للقطاحن )‪.(321-319‬‬
‫‪ 2‬اعتمجدت ف بعض هذه اليزات علطى قصطة يوسأطف مطن خلل تفسي ))سأيد قططب(( )فط ظلل‬
‫القرمآن ( ص ‪ 1949‬إل ‪ 1951‬وغايه ‪..‬‬
 ‫ا‬
‫ااا اا ااااا اااا اااااا ااا ااااا‬
‫ااااااا اااااااا ااااا اا ااا اا‬
‫ااااااا ااااا اا ااا ااا ااا اااا‬
‫اااا اااااا ااا ااااااا ااا اااااا‬
‫ااا اا ااا ااااااا ااااا اا ااااا‬
‫ا‬
‫ااااا اااا ااااا ااااا ااا اااا‬
‫ا‬ ‫ا‬
‫اااااا اا اااااا اااا ااااااااا‬
‫ا‬
‫اااااا ااا اااا اا ااااااا‪.‬‬
‫ا‬
‫ااا اااا ااا اااا ااااا اااا ااا‬
‫اااااا ‪ ‬اااا اااا اااا اااااا ‪‬‬
‫اااااا ااا اااا ا ااا اااا اااا ا‬
‫ا‬
‫ااااااا اااا ا اااا اا اااا اااااا‬
‫ا‬
‫ااا اااااا ااااااا اااااااا ا‬
‫ااااااا ااا اااا ‪.‬‬
‫ااااااا ااااااا ااااااااا ااا ااا‬
‫ااااا ‪ ‬اااا اااا اااااا ‪ ‬اااااا‬
‫اااااا ااااااا ااااا ااااا ااا اااا‬
‫ا اااااا اااااا ااا ااااااا‬
‫ااااااااا ااااا ‪.‬‬
‫‪ 2‬اااااا ااااا اااااااا اااااااا‬
‫اا ااااا ااااااا اا اااااااا‬
‫ااااااا ا اااااا اا ااا ااااااا اااا‬
‫اااا اااااا ااااااا اااااا اااااا ا‬
‫ااااا اااااااا ااا اا ااااا اااا‬
‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬
‫اااااا ا ااااا اااا ااااا اااا‬
‫ااااااا ااااا ااااا ااااااا اا اااا‬
‫ا ااا ااا اااا اااا ااااا ااااااا‬
‫اااااا ااا ااااااا اا اااا اااااا‬
‫ااا اااا ‪ ‬اا ااا اااا ‪ ‬ا اااااا‬
‫اااااا ااااااا اااا ااا ااااا ااااا‬
‫اااا ااااا اااا ااااااا ا ااااااا‬
‫ااا اااااا اااااا ااااااا ا اا ااا‬
‫ا‬
‫ااا ااااا اااا اااا ا اا ااا اا ااا‬
‫اااااا اا ااااااا اااااااا ااااا ا‬
‫ااااااا ااااا ااا ‪.‬‬
‫اااااا اااا اااا ‪ :‬اااااا ااااا‬
‫اااااا اااااا اااااا ااااااااا‬
‫ااااااااا ااااااا اااا ااااااا‬
‫اااااا ااااااا اااا ااا اااااااا ‪.‬‬
‫اااااا ااااا ‪ :‬اااااا ااااا‬
‫ااااااا اااااا ااااااا ااااااا ‪.‬‬
‫اااا اااااا اا ااا ااااااا ااااااا‬
‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬
‫اااا اااااا ااااا اا ااا ااااا ااا‬
‫ااااا اااااا اا ااااا ا ااا اااا‬
‫ااااا ااااا اااا ااااااا اااااا اا‬
‫اااااا ا اا اااا اااااا ااااا‬
‫ا‬
‫ااااااا ا ااا اا اا ااا ااااا ااااا‬
‫اااااااا ‪ :‬ااااااا ااااااا اا اااا‬
‫ا‬ ‫ا‬
‫اااا ااااا ااااااا ااااا اااااا ‪.‬‬
‫اااااا اااااااا اااا ااااا اا‬
‫ااااااا ااااااا ا ااا ااااا اا اا‬
‫ا‬
‫اااااا ااا ا ااااا اااا اااا ااااا‬
‫ااااا ااااا ا ااااا اااااا اااااا اا‬
‫ااا ااا اااا اااا ااااا اااااا ااا‬
‫اااااا ا اا اااا اااااا ااااا‬
‫ااااااا اااااااا اااا اااا ااااا‬
‫اااااااا ا ااااا اااا اااا ااااا ااا‬
‫ااااا ااااااااا ااااااا ااااااااا ا‬
‫اا اااا ااااا اااا اااااا ااااا ااا‬
‫ااااا اااااا ا ااااااا اااااا اا‬
‫ا‬
‫ااااا ااااا اا اااا ااااااا ا ااااا‬
‫اااا اااااا ا ااااا اااااا ااااا ا‬
‫اا ااااااا ا ااا اااا ااااا ا ااا‬
‫ااااا ااااا ااااااا اااااا ااااااا‬
‫ا اااا ااااااا ااااااا اااااااا‬
‫اااا اااااااا ااا ااااا اااااا ا ااا‬
‫اااااااا ااااا اااا اااااا اااااا ‪.‬‬
‫‪ 3‬اااا ااااا اااااااا ااااااا‬
‫اااااااا اااا ‪:‬‬
‫‪ 1‬اا اااا ااااا اااااااااا اااااا‬
‫ااااااا ا ااااااا ااااااااا ااااا ا‬
‫اااااااا اااااا ا اا ااا اااا اا‬
‫اااا ااااا ااا ااا اا ااا اااا‬
‫ا‬
‫اااااا اااااا ا اااا اااا اااا اااا‬
‫ااااا اااااا ااااا ا اااااا اا اااا‬
‫ا ااا ااااا اااااا ااااا ااا اااا ا‬
‫اا اااااااا ااا ااااااا اااا‬
‫ااااااا ‪.‬‬
‫ااا‬ ‫اااا‬ ‫ااااا‬ ‫اااا‬ ‫‪ 2‬ااا‬
‫اااااااااا ااا ااااا ااا ااااا‬
‫ااااا اا ااااااا اااا ااااا ااااا‬
‫ا‬
‫ااااا ا اااااا اااا ااااا اااا ااااا‬
‫ااا اااا ااااا ا ااا اااااا اا ااا‬
‫اا‬
‫اااا اا ااا ااااا ا ااااا ااا اااا‬
‫اااا ااا اا اااا اااا ااا ااااااا‬
‫اااااا ااااااا ااا ااااا اا ااا‬
‫ااااا ا ااااا …‬
‫ا‪ ‬ااا اااا اااااااا ااااااااا ااا‬
‫ااااا اااااا اا اا ااااا ااااااا ااا‬
‫اااا اااااااااا اا اااااااا ا ااا‬
‫ااا اااا ااااا اااااا ااا اا ااا‬
‫ااااا اااا ااا اااا ا ااااااا اا‬
‫ا‬
‫اااا ا اا ااااا ااااااا ااااا اا‬
‫اااااا اااااا ااا ا اا اااا اااااا‬
‫ااا اااااا ااااا اااا اااا ااا‬
‫‪ ‬اااااا ‪ ‬ااااا اااا اااااا اا اااا‬
‫اا اااا ااا ااااا ااا اااا ا ااا اااا‬
‫ااااااا ا اا اااااا ااااا ااا ا‬
‫اااااا اااا اا ااااا ا ااا اا اا ااا‬
‫اااا اااا اااااااا ااا اااا ‪.‬‬
‫‪ 4‬ااااا ااااا اااااااا اااااااا‬
‫اااااا اااااا ااااا ‪.‬‬
‫‪ 1‬اا اااا ااااااا ا اااااااااا‬
‫ااااااا ا ااااا ااا ااااا اااا ااا‬
‫ااا اا اااا ااا اااااا ا اااا ااا اا‬
‫ااا ااااا اااااا ااا اااااا ااااااا‬
‫اااااا اا ااااا ا ااا ااااااا‬
‫ااااااا اااا ااااااا اااااا ااااا‬
‫ااا ااااا اااااا ا اااااااا اااا ااا‬
‫ااااا اااااااا ااا ااا ااااااا‬
‫ااااا ا اااااا ااا اااااا ااا ااا‬
‫اااااا ااا اا اااا ااا ااا ا اااا ااا‬
‫ا اا‬
‫ااااا ااا ااا ااااااا اااااااا‬
‫ااااااااا اا ااا ااااا ااا ‪.‬‬
‫‪ 2‬اا اااا ااااااا ااااااا ‪ :‬اااااا‬
‫ااااااا اا اااا اا ااااااا ااااا‬
‫ا‬ ‫ا‬
‫ااااا ااا اااا ا ااااا اااااا اااااا‬
‫اااااااا اااااااا اااا اااا اااا ا‬
‫اااااا اا ااااا ااااا اا ااااااا ا‬
‫اااااا اااا اا ‪ .‬ااا ااا اااا ااا‬
‫ا‬
‫ااااا اااا اااا اااا ااااا اااا ااا‬
‫اا ااااا ااااااا ااا ااااا اااا ‪.‬‬
‫اااا ااا اااا اااا ااا اااا ااااااا‬
‫ا ااااا ااا اااا ا ااااا ااااا ااااا ‪:‬‬
‫اااا ااااا ااااا اااااا اااااااا‬
‫ااااا ااااا ا اا اااا ااااااا ااا‬
 ‫ا‬
‫ااا اااااا ااااا اااا اااا اااااا اا‬
‫ااااا ااااا ا اا اااا اااااا ااااا ا‬
‫ااااااا ااااااا اااااا ااااااا‬
‫اااااااا ااااااااا ا اااااااا ااا‬
‫ااااااا ‪ ‬ااااااااا ‪ ‬ااااااا اااااا‬
‫ااا اا ااااا اااااا اااااااا ا‬
‫اااااا اا ااا ااااااا ااااااا ا‬
‫اااااا ااااااا ااا ااا ااا ا ااا‬
‫اااا ااااا ااا ااا اااااا ااا اااا‬
‫اااااااا ااا ااااا اااااا ااااااا‬
‫اااااا اااااااا اااااا ااااا اااا‬
‫ااااا اا ااااا ااااااا ااااااا‬
‫ااااا ااااااا اااا ااااا ااااااا‬
‫اااااااا اا اا اا اااا ا ااااااا‬
‫ااااا اااااا اااا اااا ااااااا ا‬
‫ااااا اااا ا ااااا اااا ااااااا ااا‬
‫ااااا ا اااا اااااا اااااااا ااا‬
‫ااااا اااا ا اااااااا ااا اااااا ا‬
‫ااااا اااا ااااا اااااااا ااا‬
‫اااااا اااااااا اااااااا اا اااا‬
‫اااااااااا‬ ‫ااااااا‬ ‫ااااااا‬
‫ااااااااا ‪.‬‬
‫ااااا ااااا اااااااا‪:1‬‬

‫‪1‬‬
‫)‪ (1‬التصططويرم الفن ط ف ط القططرمآن‪ :‬سأططيد قطططب ص ‪-117‬ص ‪ 128‬الطبعططة الثماحلثمططة دار العططاحرف بصططرم‬
‫وقد اقتبست أهم هذه الغارماض باحختصاحر ‪.‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬
‫اااا ااااا اااااااا اااا اااا‬
‫ا‬ ‫ا‬
‫ااااا ااااا اا ااااااا ااااااااا ا‬
‫اااا اا ااااا اا ااااا اااااا‬
‫ااااااا ااا ااااا اااااا ااااااا‬
‫اااااااا ا ااا اااا ااااااا اااااا‬
‫اااااا ااااااااا اااااااا ‪.‬‬
‫اااااااا ااااااا اا ااا اااا ااا‬
‫ااااا اااااا اااااا ااااا ا ااااا‬
‫اااااا ااااا اااااااا اااااا اااااا‬
‫ااااا ا ااااا ااااا اا ااااااا‬
‫ااااااا ااا اااااا اا ااااا ااااااا‬
‫ا ا‬
‫اااا اااااا ااااا اااا اااااا‬
‫اااااا‬ ‫ا‬ ‫اااااااا‬ ‫ااااااا‬
‫اااااااااا اااااا ااااااا اااااااا‬
‫‪.‬‬
‫اااااا اااااا ااا ااااا ااااا‬
‫اااااااا‪ 2‬ااا اااا اااااا ااا اااا ‪:‬‬
‫ا‬
‫‪ 1‬اا ااا ااااا ااااا ااااا‬
‫اااااااا ااا اااا ااا ااا ااا‬
‫‪ ‬ااااااا ااااااا اااااااا ‪ ‬ااااا‬
‫اااا ااا ااااا ااااا ااااا اااااا‬
‫ااا اااااا اااا اااااااااا ‪.‬‬
‫اا ااا ااااااا ااااا اااااا‬
‫اااااااااا اا اا ااا ااا ااااا ااا‬
‫ااااا ا ااااااا اا اااااا اا اا‬
‫اااااا اا ااااا اااااا اااااااا‬
‫اااااااا ‪ .‬اااا ااا ااااااا ‪:‬‬
‫‪ 1‬ااا اا ااااا ااااا اااااااا‬
‫ااااا ااااا اااااااا ا اااااا‬
‫ااااااا ااا اااا ‪ ‬ااا ااااا اااا اا‬
‫اااا ااا اااا ااا ااا اااا ااا ااااا‬
‫اااااا اااااااا ا اااا ااا اااا ااا‬
‫ااااا اا اااا ااا ا ااا ااا ااااا اا‬
‫ااا اااااا ا ااا ااا اااا اا اااا ااا‬
‫اا اااا ا ااا اااا اااا اااا اااا‬
‫ااااا ااا ا ااااااا ااا ااا ااا‬
‫ا‬
‫ااااا ااا اا اااااا ااا ااااا اا اا‬
‫اااا اااا ‪:‬ا ‪‬‬
‫ا‬ ‫ااااااا ااا ااا اا ااا‬
‫ااااا‬ ‫اا ا‬ ‫اااا ا اا ا‬ ‫ا‬
‫ااا ااااااا اااااا ااااا ااااا‬
‫ا ااا ااا اااا ااا ا ااا‬ ‫اا‬
‫اااااا ا ااا ااا اااا اااا ااااا ااا‬
‫ااا ا ا ا ااااا ا‬ ‫ااا‬ ‫ااااا‬
‫اااااا اااا ااا اااااا ااا ااا اا‬
‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا ا‬ ‫اا‬
‫اااا ااا اااااااا ‪ ] ‬اااا ‪2 :‬ا ‪ [ 3‬اااا‬
‫اا ا‬ ‫ا‬ ‫اا اا‬
‫اا اااا ااا ااا ااا ااا ‪  :‬ااا اا‬
‫ااا ا ااا‬ ‫ااا‬ ‫اا‬
‫ااااا ااااا اااااا اااا اا ااا‬
‫ااااا ااا اا اااا ا ااا‬
‫اااااا ااا ااا اااا اا ااا ااا ‪ ] ‬ااا ‪:‬‬
‫ا‬ ‫ا‬
‫‪[ 49‬‬
‫‪ 2‬ااا ااااا ااااا اااااااا ‪ :‬اااا‬
‫اا ااااا ااا اا ااا اااا ‪.‬‬
‫‪ 3‬ااا اااا اااا اااا اااااا ااااا‬
‫ااااااا ااااااا اا اااااا ااااااا ا‬
‫اا ااا ااا اااا ااا ااا اااا ‪ ‬ا ااا‬
‫ااااا‬ ‫ااااا‬ ‫ااا‬ ‫اااااااا اااا‬
‫اااااا اا اااااا ‪.‬‬
‫ا‬
‫اااااا اا اااا ااا ااا اا اااااااا‬
‫ا‬
‫اااااا اا اااا ااااا ا اااااا اااا‬
‫ا‬
‫ااااا اااااا اااا ااااا ااا ااااااا‬
‫ا ااا اا اااا اااااااا ا ااا ااا ااا ‪:‬‬
‫اااا اااااا ا اا اااا ااااا اا ااا‬
‫ااااااا اااا ا اااا ااااا اااا ااااا‬
‫اااااا ا اااا ااا ا ااااا اا ااااا‬
‫اااا ااااااا ا ااا اااا اااا اااااا‬
‫ا‬
‫ااااا ااا اااا اااا اا اااا ا اااا‬
‫ااا ااااااا اااااا ااا ااااا ااااا‬
‫اا اااااااا اااااااا ‪ .‬اااا اااا ااا ‪:‬‬
‫ا‬ ‫ا ااا ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬
‫ا‬
‫اااااااا‬ ‫‪ ‬ااا ااااا اا ااا اااااا ‪] ‬‬
‫اا اااا ا‬ ‫ا ااااا‬ ‫ا‬
‫‪ [ 87 :‬اااا ااااا ‪ ‬اااااااا اا ااااااا‬
‫ا‬ ‫ااا‬ ‫ااا ااا ا اا‬ ‫ا‬
‫اا اااا ااااا اااا اااااااا ‪‬‬
‫اااا ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬
‫اااااااا ‪88 :‬ا [ اا ااا ااااا ‪  :‬اااااا‬
‫ا‬ ‫]‬
‫ااا ااا اااا ااا‬ ‫ااا اا‬ ‫ا‬
‫اا اااا ااا اا اا ااااا اااا اااا ااا‬
‫ا اااا‬ ‫ا‬ ‫اا‬
‫اااااااا ‪ ] ‬اااااااا ‪  [ 89 :‬اااااااا‬
‫اا اااا‬ ‫اا ااااا اا ااا ااااا‬
‫اا اااااا اا اااا ااااااا اا اااا‬
‫ااا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ااا ا‬
‫اااا ااااا ااااااا اا ااااااا‬
‫ا‬ ‫ا‬ ‫ااااا‬ ‫ااا‬ ‫ااا ا‬
‫اااااااا اااا ااااا اااااا ااا‬
‫ا‬
‫اااااا ‪ ] ‬اااااااا ‪ [ 90 :‬ااااا اااا‬
‫ا ااااااا اا اااااااا اااا ا‬
‫اااا‬ ‫ااا‬
‫ا ا‬
‫اااااا اااا اااااا اااااا ‪ ‬ااااا‬
 ‫ا‬ ‫اااا‬ ‫ااااا ااا‬
‫ااااا ااااا اااااا اااا اا ااااا‬
‫ا ا ا اا‬ ‫ا‬ ‫ا اا‬ ‫اااا‬
‫اااااااا اااااا ااا اااااااا ‪‬‬
‫ا‬
‫اا ااااا اااا اااااا‬ ‫] اااااااا ‪ [ 91:‬ا‬
‫ا‬
‫ااااا ‪‬‬ ‫ا‬
‫اااااااا‬ ‫ا‬
‫ااااا‬ ‫ا‬
‫ااااااا‬ ‫ا‬
‫اااا‬
‫اااا‬ ‫ا اا‬ ‫ااااا اا‬ ‫ا‬
‫اا ااا ااااا ااا ااااا اااا اااا‬
‫ا‬ ‫ا اا اا‬
‫ااااااا ‪ ] ‬اااااااا ‪. [ 92 :‬‬
‫ا‬
‫ااااا اااا ااااا ااااااا ااااا‬
‫ااااا اااااا اا ااا ااااااااا‬
‫اااااا ااا اا اااا اااااااا اااااا‬
‫ا‬ ‫ا‬
‫اااا ااااا ااااااا ااا اااا ااااااا‬
‫ا‬
‫اااا اا اااااا اا اااا ا اااااا‬
‫اااااا ااا اا ااا ااا اا اااا اا اا‬
‫اااا ااااا ااااا اا ااااا اااا ااا‬
‫اا ا اا اااااا اااا اااا اا ااا ااا ا‬
‫ااا ااا اا ااااا ‪ ‬اااا ‪ ‬ااااااا‬
‫اااااا ا اااا ااا ااااااا ااا اااا‬
‫ا‬
‫اا ااااا اااااا ا اااا اااااا ااااا‬
‫اااا ااا اااا اااااا ااااا ااا ااااا‬
‫اااااا ا ااا اااا ااا اااا اااااا ا‬
‫ااااااا اااااا ا اااااا اااا اااا ‪.‬‬
‫‪ 4‬ااا ااا اا اااا اااااااا ا‬
‫اااااا ااا ااا اااااا اا اااااا‬
‫اااااااا ا اااااا ااااا اااا ااا‬
‫اااا اا اااا ا اااااا اا اااا اا‬
‫اااااا اااااا ااا ااااااا ااااا اا‬
‫اا اااااا اا ااااا اااااا ا اااااا‬
 ‫ا‬
‫اااااا اااا‬‫ااااا اااااااا ا ااا ااا ا‬
‫اا ا ااا اااا‬
‫اااا ااااا ‪ ‬ااااا ااا اااا‬ ‫ا‬ ‫اااااا اا‬
‫اا اا‬ ‫اااا‬ ‫اا‬ ‫ا اا‬
‫اا اااا اا ااااا‬ ‫اا ااااا ااااا ا‬
‫اااا ااا اا ا ا ا‬ ‫ا اا ا‬
‫ااااا ااا اااا اااااا ااااا‬
‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا اا‬ ‫ااا‬
‫اااااااا ‪ ] ‬ااا ‪. [ 120 :‬‬
‫ا‬ ‫ا‬
‫اااا اا اااا اااااااا اااا ااااا‬
‫اا ااا اا ااا ا اااااا ااااااا اااا‬
‫ااا اا اااااااا اا اااا ااا اااا‬
‫اااا ااااا ااااااا ااااا ااااا ‪ :‬‬
‫ا ااا اا اااا‬ ‫اا‬ ‫اا ا ااا‬
‫اااا ااااا ااااا ااااا اا اااااا‬
‫اااا‬ ‫ا ا ااا اا ااااا‬ ‫ااا‬
‫اااا ااااا ااااا اا ااااا اااااا‬
‫ااا ا ااا اا‬ ‫ا ااا ا ااا ا‬
‫ااااا اا ااااا اا ااااا ااااا اا‬
‫ااا ا اا اااا اا ا‬ ‫اااا ا ا‬
‫اااااا ا ااا ااا اااا ااااااا اااا‬
‫ا‬ ‫ا ا‬ ‫ا‬ ‫اااااا اا‬
‫ااااا اااااا اااااا ‪ ] ‬اااااااا ‪[ 40 :‬‬
‫ا‬
‫اااا اااااا اا اااااا اااا ااااااا‬
‫ااااااا اا اا ااا ا اااااا اااااا‬
‫ا‬
‫ااااا اااااا ااا ااااااا ااااااا‬
‫ااا اااااا اااااااا ‪.‬‬
‫‪ 5‬ااا ااااا ااااا اا ااااااا‬
‫ااااااااا ‪ :‬ااااا ااااا ااا ااا ااا‬
‫اااا ا ااا اااا‪ 1‬ااا ااا ااا اااا‬
‫ااااااا اااا اااااا ااا ااااا ااا اا‬
‫اااا اااااا ا اااااا ااا ااااااا اا‬
‫اااا ااااا اااا ااااا ا ااااا ااا‬
‫ااااا اااااا اا اا ااااا اا ااااا‬
‫‪ ] ( )1‬العرماف ‪. [ 30 ، 26 ، 25 :‬‬
 ‫ا‬ ‫ا‬
‫اااا ااا اااا ا اااا ااا ااا اااااا‬
‫ا‬
‫ااااا ااا ااااا ااا ااا اا ااااا ااا‬
‫ا ااا اااا اااااا ااا ااااااا ااا‬
‫ااا ااااااا اااااا اااااا ااا ااااا‬
‫اا ااااا ااااااا اا اا اااااا اااااا‬
‫‪.‬‬
‫‪ 6‬ااا ااااا ااااا اااااااا ‪ :‬اااا‬
‫ا‬
‫اااا اااا ااااا ‪ :‬ااااا اااا اااااا‬
‫اااااا اااااا اا اااا اااااا ااااا‬
‫اااااا ااااااا ااااااااا اااااا اا‬
‫ااااااا اااااااا ‪.‬‬
‫اااا اااا ااااا اااا اااا ااا اا‬
‫ااا ا‪ 1‬ااا ا اا ا ااا‪ 2‬ا ااا ا اااااا ا‬
‫اااااا اااا اا اااا ااا اا ااا ااا اا‬
‫ا‬
‫ااا اااا ااا ااا ااااا‪  :‬ااا ااا‬
‫ااااااا اا اااا ااا اااا اااااا ااا‬
‫اااا اااا ااا ااا اااا اااااا اااا‬
‫ااا ااا ااااا اا ااااا ااااا اااا اا‬
‫ا‬
‫اااا ااا اا ااا اااا اااا اا ااااا‬
‫اااااا اااا ااااا اا اااا اااا اااا ‪‬‬
‫] اااااا‪. [ 260 :‬‬

‫‪ ] ( )1‬البقرمةر ‪. [ 259 :‬‬

‫‪ ] ( )2‬البقرمةر من ‪ 33‬إل ‪ ]، [ 37‬وآل عمجرمان ‪[ 59 :‬‬
 ‫ااااااا‬
‫‪ -1‬اااااا اااااا‪.‬‬
‫‪ -2‬ااااااا اا اااا اااااا ااااااا‪.‬‬
‫‪ -3‬اااا ااااااا ااااااااا ااااااا‬
‫ااا اااااا اااااااا‪.‬‬
‫‪ -4‬اااا اا ااااااا ااااا اااا اا‬
‫اااا اا اااااا‪.‬‬
‫‪ -5‬ااااااا ااااا اا اااااا ااااا‬
‫ااا ااا‪.‬‬
‫‪ -6‬ااااا اااااا اااااا اااااا ااا‬
‫اااا‪.‬‬
‫‪ -7‬اااا اااااا ااااااا اااا ااا‬
‫ااااااا‪.‬‬
‫‪ -8‬ااااا اا اااا اااااا ااااااا‬
‫اااا اااااا‪.‬‬
‫‪ -9‬ااااااا اا اااا اااااا ااااااا‬
‫اااا اااا – ااااااا اااا اااااا‪.‬‬
‫‪ -10‬اااااا اا اااا اااااا ااااا‬
‫اااا ااا اااا‪.‬‬
‫‪ -11‬ااااا ااااااا اا اااا اااااا‬
‫اااااااا‪.‬‬