ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ

Πολυτεχνική Σχολή
Τμήμα Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Πληροφορικής
Μάθημα: Αλγοριθμικά Θέματα Δικτύων και Τηλεματική
Καθηγητής: Χ. Μπούρας

Quality of Service

Μελέτη των Μηχανισμών για την Παροχή Ποιότητας Υπηρεσίας

στο Διαδίκτυο

ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ:

Βελαώρα Αναστασία ΑΜ: 384

Μουτσουρούφης Γεώργιος ΑΜ: 358

Παπαδημητρόπουλος Πέτρος ΑΜ: 373

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ

Πάτρα, Ιανουάριος 2004

 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

QUALITY OF SERVICE...................................................................................................1

ΕΙΣΑΓΩΓΗ.........................................................................................................................3

ΠΕΡΙΓΡΑΦΉ ΥΠΆΡΧΟΥΣΑΣ ΚΑΤΆΣΤΑΣΗΣ....................................................................................................3

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΈΣ ΈΝΝΟΙΕΣ............................................................................................................................4
ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ QOS.........................................................................................................5

ΠΕΡΙΓΡΑΦΉ ΓΕΝΙΚΉΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΊΑΣ ΤΟΥ QOS...........................................................................................5

TRAFFIC HANDLING MECHANISMS...............................................................................................5
INTEGRATED SERVICES.....................................................................................................................6
CONTROLLED LOAD SERVICE.......................................................................................................8
AΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ.......................................................................................................................................8
ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ...........................................................................................................................................9
GUARANTEED SERVICE – ΕΓΓΥΗΜΕΝΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ...................................................................10
AΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ.....................................................................................................................................10
ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ..........................................................................................................................................10
DIFFERENTIATED SERVICES....................................................................................................................12
Γενικά......................................................................................................................................................... 12
ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ..........................................................................................................................................13
Expedited Forwarding...............................................................................................................................15
Assured Forwarding..................................................................................................................................16
Σύγκριση Integrated – differentiated services......................................................................................17
MULTIPROTOCOL LABEL SWITCHING (MPLS) ΠΟΛΛΑΠΛΌ ΠΡΩΤΌΚΟΛΛΟ ΑΛΛΑΓΉΣ ΕΤΙΚΕΤΏΝ...............18
Εισαγωγή..................................................................................................................................................18
Παραδοσιακές Δρομολογήσεις και εναλλαγές πακέτων...........................................................................18
Το MPLS και τα στοιχεία του.....................................................................................................................18
LSRs και LERs..........................................................................................................................................19
FEC........................................................................................................................................................... 20
Ετικέτες και Συσχετισμός ετικετών............................................................................................................20
Δημιουργία ετικετών..................................................................................................................................21
Διανομή ετικετών.......................................................................................................................................22
Μονοπάτια εναλλαγής ετικετών (Label Switched Paths LSP).................................................................22
Χώρος Ετικετών........................................................................................................................................23
Μηχανισμοί επικοινωνίας (Signaling Mechanisms).................................................................................24
Πρωτόκολλο διανομής ετικετών (Label Distribution Protocol).................................................................24
Εφαρμογή MPLS......................................................................................................................................25
Σύνοψη...................................................................................................................................................... 26
MPLS Εφαρμογές.....................................................................................................................................26
SUBNET BANDWIDTH MANAGEMENT (SBM).........................................................................................28
ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΚΊΝΗΣΗΣ (TRAFFIC ENGINEERING)......................................................................................31
CBR (εξαναγκαστική δρομολόγηση)....................................................................................................31
ΑΛΓΌΡΙΘΜΟΙ ΧΕΙΡΙΣΜΟΎ ΣΥΜΦΌΡΗΣΗΣ..................................................................................................33
FIFO................................................................................................................................................34
PQ....................................................................................................................................................34
CQ....................................................................................................................................................35
WFQ.................................................................................................................................................36
Class-Based WFQ: Ensuring Network Bandwidth..............................................................................38
ΧΕΙΡΙΣΜΌΣ QOS - QOS MANAGMENT...................................................................................................39
Επίπεδα QOS από άκρη σε άκρη........................................................................................................39
Μετρήσεις του δικτύου μετά την εφαρμογή QOS..................................................................................40
ΕΠΊΛΟΓΟΣ - ΣΥΜΠΕΡΆΣΜΑΤΑ..................................................................................41

Βιβλιογραφία.....................................................................................................................42

2
 ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Περιγραφή Υπάρχουσας κατάστασης

Τα τελευταία χρόνια ο όγκος των δεδομένων που διακινούνται ανάμεσα στα

δίκτυα υπολογιστών έχει αυξηθεί ραγδαία. Ο αριθμός των χρηστών αυξάνεται
εκθετικά, οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές των χρηστών αυτών διαθέτουν πλέον
τεράστια μέσα αποθήκευσης, το κόστος σύνδεσης έχει μειωθεί αισθητά, και τα
νέα πρότυπα μετάδοσης ήχου εικόνας και video έχουν ως αποτέλεσμα ένα
τεράστιο όγκο διακινούμενων δεδομένων που επιβαρύνει ιδιαίτερα τα δίκτυα
κορμού (backbone). Η μεγάλη δημοτικότητα μιας νέας σειράς εφαρμογών
διακίνησης πολυμέσων μεταξύ χρηστών (προγράμματα peer to peer) έρχεται
να οξύνει την κατάσταση. Από την άλλη πλευρά, τα δεδομένα έχουν από τη
φύση της εφαρμογής για την οποία χρησιμοποιούνται διαφορετικές απαιτήσεις
εξυπηρέτησης. Για παράδειγμα η μετάδοση φωνής σε πραγματικό χρόνο
πρέπει να έχει χαμηλή καθυστέρηση, μικρές απώλειες πακέτων και ακόμα
μικρότερη μεταβολή στην διακύμανση της καθυστέρησης (jitter). Μπροστά σε
αυτές τις αυξημένες - διαφοροποιημένες απαιτήσεις, οι διαχειριστές των
δικτύων καταφεύγουν στη διαρκή αύξηση της χωρητικότητας χωρίς όμως ποτέ
να καταφέρνουν να ικανοποιήσουν πλήρως τις ανάγκες των χρηστών. Η
ανωτέρω κατάσταση φανερώνει πως πρέπει άμεσα να χρησιμοποιηθούν νέα
πρωτόκολλα και τεχνικές που θα αντικαταστάσουν τις ήδη υπάρχουσες και θα
λαμβάνουν υπόψη τους το είδος των πακέτων.

Η IETF (Internet Engineering Task Force) μπροστά σε αυτή τη νέα

πραγματικότητα διερευνά λύσεις που θα αλλάξουν τη μέχρι σήμερα
συμπεριφορά «καλύτερης προσπάθειας» (best effort) των δικτύων. Αυτές οι
λύσεις περιλαμβάνουν την πιο έξυπνη διαχείριση των πακέτων και το
διαχωρισμό τους σε κλάσεις με διαφορετική ποιότητα εξυπηρέτησης για την
καθεμία. Οι μηχανισμοί QoS παρέχουν στους διαχειριστές ένα σύνολο
εργαλείων για να μπορούν να χρησιμοποιούν πιο αποδοτικά τους πόρους του
δικτύου τους. Για παράδειγμα εφαρμογές πραγματικού χρόνου μπορούν να
τύχουν ιδιαίτερης μεταχείρισης και να λαμβάνουν κατάλληλο ποσοστό του
εύρους ζώνης ώστε να λειτουργήσουν σε δίκτυα όπου διαφορετικά κάτι τέτοιο
θα ήταν ανέφικτο. Χαρακτηριστικός είναι ο παραλληλισμός με έναν
αυτοκινητόδρομο μεγάλης συμφόρησης στον οποίο η μία λωρίδα κυκλοφορίας
έχει δοθεί σε ειδικά μέσα μεταφοράς πχ λεωφορεία, τα οποία με αυτό τον
τρόπο έχουν σταθερή ταχύτητα εξυπηρέτησης (επιβαρύνοντας βέβαια τα
υπόλοιπα).

3
 Εισαγωγικές Έννοιες

Για την πληρέστερη κατανόηση του παρακάτω κειμένου παραθέτουμε κάποιες

έννοιες και ορισμούς που θεωρούνται απαραίτητες στην ανάλυσή μας.

 Διαθεσιμότητα (availability). Μετριέται συνήθως σε ποσοστό επί τις

εκατό και δείχνει κατά πόσο μια υπηρεσία του δικτύου είναι διαθέσιμη.
 Εύρος Ζώνης (bandwidth). Είναι ο πιο σημαντικός πόρος σε ένα δίκτυο
και δείχνει το ρυθμό με τον οποίο μπορούν δύο απομακρυσμένες
δικτυακές συσκευές να ανταλλάσουν δεδομένα (μετριέται σε bits/sec).
 Καθυστέρηση (latency). Είναι το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από
τη στιγμή που ένας κόμβος (αποστολέας) στέλνει ένα μήνυμα μέχρι τη
στιγμή που ο άλλος κόμβος (παραλήπτης) το λαμβάνει. Μπορεί να
περιλαμβάνει πολλά είδη καθυστέρησης όπως η καθυστέρηση
μετάδοσης, η καθυστέρηση διάδοσης και οι καθυστερήσεις αναμονής
σε ουρές. Σε ένα δρομολογητή, latency είναι ο χρόνος που μεσολαβεί
από τη στιγμή λήψης του πακέτου μέχρι τη στιγμή που αναμεταδίδεται.
 Jitter. Πρόκειται για ένα μέγεθος που μετράει τη μεταβλητότητα του
προηγούμενου δηλαδή κατά πόσο μεταβάλλεται το latency. Είναι
ιδιαίτερα σημαντικό για εφαρμογές πραγματικού χρόνου.
 Απώλειες (loses). Απώλειες προκύπτουν όταν οι συσκευές δεν
μπορούν να εξυπηρετήσουν (προωθήσουν ή αποθηκεύσουν) όλα τα
πακέτα που λαμβάνουν. Μερικά πρωτόκολλα όπως το TCP
αντιμετωπίζουν αυτή την κατάσταση απορρίπτοντας πακέτα αλλά
ζητώντας από τον αποστολέα να τα ξαναστείλει με μικρότερο ρυθμό.
Άλλα πρωτόκολλα όπως το UDP απλώς αγνοούν τα πλεονάζοντα
πακέτα. Οι απώλειες μετριούνται συνήθως με την πιθανότητα που έχει
ένα πακέτο να απορριφθεί.
 Μια ροή είναι ένα διαχωριζόμενο ρεύμα από συσχετιζόμενα
δεδομενογραφήματα (πακέτα) από ένα συγκεκριμένο αποστολέα σε
ένα παραλήπτη που είναι αποτέλεσμα μιας και μοναδικής ενέργειας
ενός χρήστη. Για παράδειγμα μια ροή μπορεί να είναι ένα ρεύμα video
μεταξύ δύο hosts.

4
 ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ QoS

Περιγραφή Γενικής Λειτουργίας του QoS

Για να δούμε σφαιρικά τον τρόπο λειτουργίας του QoS πρέπει να γνωρίζουμε
ότι οι εφαρμογές παράγουν δεδομένα με διάφορους ρυθμούς και εν γένει
περιμένουν από το δίκτυο να είναι σε θέση να τις εξυπηρετήσει μεταφέροντας
τα δεδομένα με τον ίδιο ρυθμό με τον οποίο δημιουργήθηκαν. Αν υπήρχαν
διαθέσιμοι άπειροι πόροι στο δίκτυο όλη η κίνηση θα μπορούσε να μεταφερθεί
με τον απαιτούμενο ρυθμό, με μηδενική καθυστέρηση και μηδενικές απώλειες
πακέτων. Δυστυχώς κάτι τέτοιο δεν ισχύει και υπάρχουν πόροι στα δίκτυα που
είναι αδύνατον να εκπληρώσουν αυτή την απαίτηση. Λέγοντας πόρους
εννοούμε τις δικτυακές συσκευές, routers και switches που προωθούν την
κίνηση μεταξύ τους χρησιμοποιώντας διεπαφές (interfaces). Αν ο ρυθμός με
τον οποίο φτάνουν δεδομένα στη συσκευή ξεπερνά το ρυθμό με τον οποίο
μπορεί η συσκευή αυτή να τα προωθήσει στην επόμενη τότε προκαλείται
συμφόρηση. Έτσι, η ικανότητα μιας διεπαφής να προωθεί την κίνηση είναι
ένας πολύ σημαντικός πόρος του δικτύου και οι μηχανισμοί QoS ασχολούνται
με την κατανομή αυτών των πόρων ώστε να ευνοείται κάποιο συγκεκριμένο
είδος κίνησης έναντι άλλων. Για να γίνει εφικτό κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο να
μπορούν να διαχωριστούν μεταξύ τους τα διάφορα είδη κίνησης σε ροές, μια
διαδικασία που αποκαλείται ταξινόμηση πακέτων (packet classification). Η
κίνηση από την κάθε ροή προωθείται μετά στην αντίστοιχη ουρά της διεπαφής
προώθησης. Οι ουρές σε κάθε διεπαφή εξυπηρετούνται με βάση κάποιον
αλγόριθμο από τον οποίο εξαρτάται τελικά και ο ρυθμός με τον οποίο
μεταδίδονται τα δεδομένα της ροής. Άρα, για να γίνει εφικτή η παροχή
ποιότητας υπηρεσίας είναι απαραίτητα δύο πράγματα τα οποία και
ονομάζουμε μηχανισμούς διαχείρισης της κίνησης (traffic handling
mechanisms): πληροφορία ταξινόμησης (στα δεδομένα) με βάση την οποία οι
συσκευές διαχωρίζουν την κίνηση σε ροές και υποστήριξη ουρών και
αλγορίθμων εξυπηρέτησης ουρών στις συσκευές. Επιπλέον, είναι απαραίτητο
να υπάρχουν κάποιοι μηχανισμοί διαμόρφωσης (provisioning and
configuration mechanisms) όπως ένα σύστημα διαχείρισης του δικτύου ή
κάποιο πρωτόκολλο, μέσω των οποίων ο διαχειριστής μπορεί να διαμορφώσει
τις δικτυακές συσκευές. Είναι προφανές ότι για να λειτουργήσει το παραπάνω
σενάριο θα πρέπει να υπάρχει υποστήριξη από τη μια άκρη του δικτύου στην
άλλη (end to end).

TRAFFIC HANDLING MECHANISMS

Στις επόμενες ενότητες θα παρουσιάσουμε τους πιο σημαντικούς

μηχανισμούς διαχείρισης της κίνησης για την παροχή QoS. Η
κατηγοριοποίηση των μηχανισμών αυτών γίνεται με βάση τον τρόπο με τον
οποίο εξετάζουν την κίνηση. Υπάρχουν μηχανισμοί που λειτουργούν για κάθε
ροή (per conversation) και μηχανισμοί που λειτουργούν συγκεντρωτικά

5
(aggregate). Οι πρώτοι μεταχειρίζονται κάθε ροή (μονοκατευθυντικό ρεύμα
δεδομένων μεταξύ δύο εφαρμογών (αποστολέας και παραλήπτης), που
αναγνωρίζεται από μια πενταπλή πλειάδα (στο IP v4: πρωτόκολλο
μεταφοράς, διεύθυνση πηγής, αριθμός port της πηγής, διεύθυνση
προορισμού και αριθμός port του προορισμού) ) μιας συζήτησης ξεχωριστά
ενώ οι δεύτεροι ομαδοποιούν πολλές ροές (που συνήθως έχουν κάποιο κοινό
χαρακτηριστικό) σε μια συνολική κλάση. Τα παραπάνω δύο είδη μπορούν να
λειτουργούν συνεργατικά για την καλύτερη λειτουργία του δικτύου όπως θα
δούμε και αργότερα. Ας εξετάσουμε τον εκπρόσωπο της πρώτης κατηγορίας.

INTEGRATED SERVICES

Οι integrated services ορίζουν δύο επίπεδα υπηρεσίας για το IP, επιπρόσθετα

στη μέχρι σήμερα χρησιμοποιούμενη υπηρεσία «καλύτερης προσπάθειας».
Αυτές ονομάζονται Controlled-Load Service και Guaranteed Service. Και οι
δύο υπηρεσίες απαιτούν από τα άκρα να καθορίσουν τα χαρακτηριστικά της
κίνησης που θα παραχθεί και από τις δικτυακές συσκευές να μπορούν να
διαχειριστούν με ειδικό τρόπο τα πακέτα στα οποία εφαρμόζεται η υπηρεσία.
Όπως είναι σύνηθες στο Διαδίκτυο υπάρχουν αρκετοί τρόποι για να
εφαρμοστεί μια υπηρεσία. Για τις integrated services κάποια δεδομένα πρέπει
να ανταλλαχθούν μεταξύ των ακραίων συστημάτων (αυτά που ανταλλάσσουν
τα δεδομένα) και των δικτυακών στοιχείων (δρομολογητές και υποδίκτυα). Μια
επιλογή για αυτό είναι το RSVP, χωρίς όμως να αποτελεί τη μοναδική
δυνατότητα. Έτσι, δεν είναι απαραίτητο οι integrated services να
χρησιμοποιούν το RSVP και όσον αφορά την αρχιτεκτονική τους δεν εξαρτάται
το ένα από το άλλο. Το RSVP είναι ένα πρωτόκολλο σηματοδοσίας το οποίο
παρέχει εγκατάσταση και έλεγχο των δεσμεύσεων και έχει σχεδιαστεί ειδικά
για την παροχή ολοκληρωμένων υπηρεσιών στο Internet, οι οποίες
επιτρέπουν στις εφαρμογές να πραγματοποιούν κρατήσεις στο δίκτυο για τις
διάφορες απαιτούμενες υπηρεσίες και να αιτούνται συγκεκριμένη ποιότητα
υπηρεσίας από το δίκτυο. Το RSVP δεν είναι ένα πρωτόκολλο δρομολόγησης
αλλά ένα Internet πρωτόκολλο ελέγχου. Στόχος του είναι να εγκαταστήσει και
να διατηρήσει τις δεσμεύσεις των πόρων κατά μήκος ενός δέντρου κατανομής,
ανεξάρτητα από τον τρόπο που αυτό δημιουργήθηκε. Στην πραγματικότητα
δεν είναι ένα πρωτόκολλο μεταφοράς αλλά ένα πρωτόκολλο δικτυακού
ελέγχου. Συνεπώς, δε μεταφέρει δεδομένα αλλά λειτουργεί παράλληλα με τις
ΤCP ή UDP ροές δεδομένων.

Παρακάτω βλέπουμε την αρχιτεκτονική (υψηλού επιπέδου) ενός συστήματος

integrated services που χρησιμοποιεί το RSVP:

6
Όπως φαίνεται το RSVP είναι ένα πρωτόκολλο που μεταφέρει μηνύματα για
κάποιες QoS λειτουργίες αρχικοποίησης. Αυτά τα μηνύματα μεταφέρονται
στους δρομολογητές και το RSVP δεν γνωρίζει τίποτα για τη σημασιολογία
των αντικειμένων που μεταφέρει. Ένα από αυτά τα μηνύματα είναι το PATH
που ξεκινά από τον αποστολέα με προορισμό τον παραλήπτη και περιέχει
πληροφορίες σχετικά με το ρεύμα που θα αποσταλεί:

Τα δεδομένα αυτά υπάρχουν στο πεδίο TSpec το οποίο παραμένει σταθερό

και ειδοποιεί τόσο τον προορισμό όσο και τους ενδιάμεσους κόμβους για τα
χαρακτηριστικά του ρεύματος. Το πρώτο πεδίο (ADSPEC) μπορεί να
προέρχεται τόσο από τον αποστολέα όσο και από τον πρώτο δρομολογητή
του μονοπατιού. Περιέχει ένα σύνολο από παραμέτρους που χαρακτηρίζουν
το μονοπάτι και καθορίζονται με βήμα προς βήμα υπολογισμούς όπως το
μέγεθος του μονοπατιού, η χωρητικότητά του και η ελάχιστη καθυστέρηση.
Ένα ακόμη μήνυμα που χρησιμοποιεί το πρωτόκολλο είναι το RESV. Το
μήνυμα αυτό στέλνεται από τον παραλήπτη προς τον αποστολέα και περιέχει
τον περιγραφέα ροής (flow descriptor) που αποτελείται από την προδιαγραφή
ροής και την προδιαγραφή φίλτρου:

7
Η προδιαγραφή φίλτρου είναι είσοδος για τον ταξινομητή πακέτων που
αναφέραμε προηγουμένως (περιέχει την IP και το port της πηγής ώστε να
διαχωριστούν τα δεδομένα). Η προδιαγραφή ροής αποτελείται από τρία
τμήματα που δηλώνουν: τον τύπο της ζητούμενης υπηρεσίας, τις
παραμέτρους της υπηρεσίας (RSpec) και τις παραμέτρους της ροής που ζητά
την υπηρεσία (TSpec).

CONTROLLED LOAD SERVICE

AΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

Το πρώτο από τα δύο είδη integrated service είναι η υπηρεσία ελεγχόμενου

φόρτου. Δημιουργήθηκε για μια συγκεκριμένη ομάδα εφαρμογών με
χαρακτηριστικά πραγματικού χρόνου αλλά και ικανότητα προσαρμογής στις
συνθήκες του δικτύου οι οποίες όμως δε λειτουργούν καθόλου καλά σε
φορτωμένα δίκτυα (χωρίς QoS). Παραδείγματα τέτοιων εφαρμογών
αποτελούν ο ήχος και το video όταν έχουμε τη δυνατότητα να υποβαθμίσουμε
την ποιότητά τους. Η υπηρεσία ελεγχόμενου φόρτου προσπαθεί να
δημιουργήσει συνθήκες μη συμφόρησης για αυτές τις εφαρμογές χωρίς όμως
να εγγυάται για την ποιότητά τους. Ασχολείται κυρίως με την απώλεια πακέτων
και την καθυστέρηση με στόχο να προσεγγίζουν αυτά τις βέλτιστες τιμές τους.
Οι τελικοί στόχοι από αυτό το είδος υπηρεσίας είναι εσκεμμένα ακαθόριστοι. Η
αρχιτεκτονική της φαίνεται στο παρακάτω σχήμα:

8
Αυτό που φαίνεται στο σχήμα είναι η λειτουργία διαχείρισης των πακέτων στον
δρομολογητή όπου όλες οι ροές διέρχονται από τον ταξινομητή. Αυτός
καθορίζει ποιες έχουν δικαίωμα για την υπηρεσία και ποιες όχι. Το token
bucket χρησιμεύει για τον περαιτέρω έλεγχο των πακέτων μέσα σε μια ροή
(αν δικαιούνται την υπηρεσία). Όπως βλέπουμε υπάρχουν δύο ροές. Η πάνω
έχει μεγαλύτερη προτεραιότητα και χρησιμεύει για τα πακέτα που θα λάβουν
την υπηρεσία. Η κάτω ουρά είναι μοιρασμένη μεταξύ πακέτων που αιτούνται
αλλά αποτυγχάνουν να λάβουν την υπηρεσία και αυτών που ζητούν την
κλασσική best effort υπηρεσία. Τα δύο αυτά είδη πακέτων μπορούν
αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο ή αν δε θέλουμε να επιβαρύνεται η best
effort κίνηση μπορούμε να δημιουργήσουμε δύο διαφορετικές ουρές και να
μεροληπτούμε κατά των πακέτων που απέτυχαν στον έλεγχο του token
bucket.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ

Όπως είδαμε και στην περιγραφή του RSVP η υπηρεσία ελεγχόμενου φορτίου
(controlled load service) για μια ροή εμπλέκεται από την εφαρμογή που
αποστέλλει τη ροή. Συγκεκριμένα, η εφαρμογή μέσω του πρωτοκόλλου RSVP
στέλνει ένα PATH μήνυμα που περιέχει το SENDER_TSPEC και το ADSPEC.
Το δεύτερο μπορεί να αλλάζει από κόμβο σε κόμβο και περιέχει πληροφορίες
για το αν υποστηρίζεται η υπηρεσία σε όλους τους κόμβους της διαδρομής
(break bit) καθώς και χαρακτηριστικά του μονοπατιού. Όταν ο παραλήπτης
λάβει το PATH μήνυμα, το επεξεργάζεται και απαντά με ένα RESERVE
μήνυμα. Όπως είναι εμφανές, δεν υπάρχει ακριβής, ποσοτικός καθορισμός
για την υπηρεσία ελεγχόμενου φορτίου. Κάθε δικτυακή συσκευή πρέπει να
αποφασίσει αν μπορεί να παρέχει την υπηρεσία με βάση τον τρέχοντα φόρτο
της και τις περιγραφές στο πεδίο TSpec. Αν ο τρέχον φόρτος αυξηθεί
υπερβολικά η συσκευή δε θα μπορεί να παρέχει την υπηρεσία. Από τη στιγμή
που η ροή γίνεται δεκτή αναλαμβάνουν οι λειτουργίες διαχείρισης και

9
δρομολόγησης των πακέτων που ευνοούν τη δρομολόγηση των πακέτων
αυτής της ροής με ρυθμούς που έχουν κανονιστεί από το πεδίο TSpec.

GUARANTEED SERVICE – ΕΓΓΥΗΜΕΝΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ

AΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

Η εγγυημένη υπηρεσία περιγράφεται στο RFC 2212. Σε αντίθεση με την

προηγούμενη παρέχει φραγμένη καθυστέρηση και σίγουρη παράδοση όλων
των πακέτων. Ένα σημαντικό στοιχείο στην εγγυημένη υπηρεσία είναι το
γεγονός ότι παράμετροι από όλους τους δικτυακούς πόρους πρέπει να
συνδυαστούν για να προβλεφθεί η ποιότητα της υπηρεσίας που θα
προσφερθεί. Παρακάτω βλέπουμε τα ενεργά αυτά δικτυακά στοιχεία - πόρους.

Τα στοιχεία αυτά μπορεί να αλλάζουν τα δεδομένα ή απλώς να τα προωθούν.

Οι κρατήσεις είναι μονής κατεύθυνσης οπότε για αμφίδρομη επικοινωνία
χρειάζεται να λάβουν χώρα δύο κρατήσεις.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ

Αφού όπως αναφέραμε η εγγυημένη υπηρεσία είναι ποσοτική (δίνει

εγγυημένα όρια καθυστέρησης) πρέπει να βασίζεται τόσο στη συμπεριφορά
της πηγής όσο και στη συμπεριφορά των δικτυακών συσκευών που
προωθούν την κίνηση. Έτσι, γίνεται η παρακάτω μοντελοποίηση της πηγής
και του δρομολογητή:

10
Το μοντέλο στα αριστερά είναι ένα token bucket που λειτουργεί ως φάκελος
για τα δεδομένα της πηγής. Δηλαδή το ρεύμα που θα αποσταλεί πρέπει πάντα
να είναι μέσα στα όρια που ορίζονται από αυτό. Το μοντέλο στα δεξιά είναι οι
πόροι (μνήμη και εύρος ζώνης) που έχει ένας δρομολογητής και πρέπει να
διατεθούν για να εγγυηθεί την ποιότητα των ροών. Η πηγή παράγει r tokens
ανά δευτερόλεπτο αλλά είναι πιθανό να παράγει δεδομένα και με μεγαλύτερο
(ή μικρότερο) ρυθμό. Τα πλεονάζοντα δεδομένα αποθηκεύονται στην πηγή και
παραδίδονται αργότερα για μετάδοση με ρυθμό r (προσοχή: δε μεταδίδονται
με r). Αν η πηγή δεν έχει μεταδώσει τίποτα για κάποια περίοδο τα tokens
συσσωρεύονται μέχρι ένα όριο b και μετά παραδίδονται. Αυτή είναι μια
προσέγγιση για το πώς μεταδίδονται πακέτα όταν ο πραγματικός ρυθμός
μετάδοσης των πακέτων μπορεί να είναι πολύ υψηλότερος από το ρυθμό με
τον οποίο τα πακέτα παράγονται. Αν καταφθάνουν συνέχεια πακέτα τότε
υπάρχει διαρκής μετάδοση η οποία όμως δεν μπορεί να ξεπερνά έναν μέγιστο
ρυθμό p. Τα δεδομένα φτάνουν στον δρομολογητή του οποίου οι πόροι
μοντελοποιούνται με έναν εξυπηρετητή που εξυπηρετεί τη ροή με ρυθμό R και
μια μνήμη μεγέθους Β που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τη ροή σε
περίπτωση που ο ρυθμός p είναι μεγαλύτερος από τον R. Αν υποθέσουμε
πως η πηγή μπορεί να μεταδίδει τις ροές αμέσως (p->∞) δηλαδή δεν υπάρχει
καθυστέρηση στην πηγή και ότι τα δεδομένα που μεταδίδονται από την πηγή
παράγονται με ρυθμό r που είναι μικρότερος του R τότε η καθυστέρηση της
ροής στο δίκτυο προκαλείται από τον δρομολογητή και φράσσεται από το b/R
αν υπάρχουν b tokens διαθέσιμα. Στην περίπτωση που η πηγή παράγει
περισσότερα από b tokens η μέγιστη καθυστέρηση είναι πάλι η ίδια μόνο που
τώρα η μνήμη του δρομολογητή διατηρεί τα επιπλέον δεδομένα. Άρα, η
καθυστέρηση εξαρτάται από το ρυθμό εξυπηρέτησης της δικτυακής συσκευής
R. Στην πραγματικότητα η καθυστέρηση αυτή είναι ελαφρώς αυξημένη λόγω
κάποιων άλλων παραγόντων όπως καθυστέρησης που εξαρτάται από το
ρυθμό μετάδοσης της ροής (C) και καθυστέρησης που δεν εξαρτάται από
αυτόν (D) όπως το propagation delay. Τελικά, η καθυστέρηση είναι:

Delay = b/R + C/R + D

Όπως και στην προηγούμενη υπηρεσία, ο αποστολέας στέλνει ένα μήνυμα

PATH με τις προδιαγραφές TSpec και ADSPEC προς τον παραλήπτη. Το
ADSPEC τροποποιείται καθώς διέρχεται από τους κόμβους του μονοπατιού.
Ο παραλήπτης με τη σειρά του απαντά με το μήνυμα RESERVE που περιέχει
το FLOWSPEC και αποτελείται από τα TSpec και RSpec. Το TSpec του

11
αποστολέα περιέχει τις παραμέτρους r και b (ο ρυθμός παραγωγής πακέτων
και η μνήμη του bucket), το p δηλαδή το ρυθμό αποστολής των πακέτων και
τα m και M που είναι το ελάχιστο και μέγιστο επιτρεπόμενο μέγεθος πακέτου.
Το RSpec που στέλνει ο παραλήπτης περιλαμβάνει το R (ο ρυθμός
εξυπηρέτησης στους δρομολογητές σε bytes/sec) και το S που είναι η
διαφορά μεταξύ της εγγυημένης καθυστέρησης που ζητά η εφαρμογή και της
καθυστέρησης που μπορεί να επιτευχθεί με εύρος ζώνης R. Αν η διαφορά
αυτή είναι θετική τότε οι ενδιάμεσοι κόμβοι μπορούν να εκμεταλλευτούν το
περισσευούμενο εύρος. Παράμετροι επίσης, φτιάχνονται και κατά μήκος του
μονοπατιού και μεταφέρονται από το ADSPEC καθώς επεξεργάζονται από
κάθε δρομολογητή κατά μήκος του μονοπατιού. Τέτοιες παράμετροι είναι:

 Ctot Η συνολική καθυστέρηση υπολογιζόμενη από άκρο εις άκρο.

Υπολογίζεται από κάθε δικτυακή συσκευή στο μονοπάτι και
προστίθεται στη συνολική.
 Csum Η συνολική καθυστέρηση από τον τελευταίο δρομολογητή
στο δίκτυο.
 Dtot Η συνολική καθυστέρηση απ’ άκρο εις άκρο που δεν εξαρτάται
όμως από το R. Υπολογίζεται από κάθε δικτυακή συσκευή στο
μονοπάτι και προστίθεται στη συνολική.
 Dsum Η συνολική καθυστέρηση από τον τελευταίο δρομολογητή
στο δίκτυο που δεν εξαρτάται όμως από το ρυθμό R.

Τα Ctot και Dtot χρησιμοποιούνται από τα άκρα για να υπολογιστεί η μέγιστη απ’
άκρο σ’ άκρο καθυστέρηση στο μονοπάτι με βάση την προηγούμενη εξίσωση.
Θέτοντας όπου R το r ο παραλήπτης μπορεί να υπολογίσει το S αφαιρώντας
από την επιθυμητή καθυστέρηση τη συνολική. Αν η επιθυμητή καθυστέρηση
είναι μεγαλύτερη τότε ένας ενδιάμεσος κόμβος μπορεί να χρησιμοποιήσει
αυτή την παράμετρο για να χαλαρώσει τις δεσμεύσεις του σε μνήμη και εύρος
ζώνης. Μετά προωθεί στον επόμενο κόμβο το RSpec αφού μειώσει όσο
χρειάζεται την παράμετρο S για να κάνει και αυτός το ίδιο. Τα Csum και Dsum
χρησιμοποιούνται από τα δικτυακά στοιχεία για να υπολογιστούν οι απαιτήσεις
σε αποθήκευση ώστε να έχουμε μηδενικές απώλειες πακέτων.

Differentiated Services

Γενικά

Οι διαφοροποιημένες υπηρεσίες δεν λειτουργούν ανά ροή (συχνά

αναφέρονται και ως μικροροές) όπως ο προηγούμενος μηχανισμός αλλά
συγκεντρωτικά (συχνά αναφέρονται και ως μακροροές). Η ομάδα του IETF
που ασχολείται με αυτό το θέμα, αρχικά προσπάθησε να λύσει τα
προβλήματα κλιμάκωσης (scalability) που χαρακτήριζαν την προηγούμενη
υπηρεσία. Συγκεκριμένα, η τεχνική RSVP έχει το μειονέκτημα ότι κάθε
σύνδεση απαιτεί κατά μήκος του μονοπατιού της να δεσμεύονται πόροι από

12
τις δικτυακές συσκευές. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα σε πολύ
μεγάλα (κυρίως backbones) δίκτυα, μιας και διέρχονται από αυτά πάρα
πολλές κλήσεις και είναι αδύνατο για τον κάθε δρομολογητή να γνωρίζει την
κατάσταση κάθε μίας και ταυτόχρονα να εκτελεί τις απαραίτητες λειτουργίες
(υπολογισμός πινάκων δρομολόγησης και προώθηση πακέτων) πολύ
γρήγορα. Για να γίνουν αυτά αντιληπτά παραθέτουμε το παρακάτω σχήμα:

Στο σχήμα αυτό παρατηρούμε το νέο δικτυακό μοντέλο που προέκυψε από
αυτή την μελέτη. Οι integrated υπηρεσίες (πχ guaranteed service) παρέχονται
από τους δρομολογητές στα άκρα του δικτύου όπου υποτίθεται πως θα
αντιμετωπίζουν πολύ μικρότερο πλήθος ροών. Στον πυρήνα του δικτύου όμως
οι δρομολογητές αντιμετωπίζουν δεκάδες χιλιάδες ροών. Αυτοί, δεν
αντιμετωπίζουν τις ροές ατομικά αλλά παρέχουν διαφοροποιημένες υπηρεσίες
σε κάθε κλάση ροών. Οι δρομολογητές στο εσωτερικό του πυρήνα μπορούν
να είναι απλούστεροι από τους δρομολογητές στα άκρα (του εσωτερικού
κύκλου). Και αυτό γιατί οι δρομολογητές των άκρων πρέπει να διαχειρίζονται
την κίνηση με βάση μια συμφωνία συνθηκών κίνησης (Traffic Conditioning
Agreement TCA) μεταξύ διαχειριστών υποδικτύων παροχής
διαφοροποιημένων υπηρεσιών. Η TCA μπορεί να αποτελεί μέρος μιας SLA. Η
SLA είναι μια συμφωνία επιπέδου εξυπηρέτησης (Service Level Agreement –
SLA) μεταξύ δικτύων τα οποία μοιράζονται ένα σύνορο. Καθορίζει τις κλάσεις
υπηρεσίας που υποστηρίζονται και το ποσό κίνησης που επιτρέπεται σε κάθε
κλάση. Τα κριτήρια πολιτικής που χρησιμοποιούνται για το σκοπό αυτό μπορεί
να περιλαμβάνουν την ώρα της ημέρας, τις διευθύνσεις πηγής και
προορισμού και τους αριθμούς των ports. Έτσι, αυτοί οι δρομολογητές πρέπει
να εφαρμόζουν ένα συμβόλαιο στο οποίο θα απεικονίζονται και οι
αντιστοιχίσεις υπηρεσιών από άλλα domains σε υπηρεσίες αυτού του τομέα.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ

Η ιδέα πίσω από τις διαφοροποιημένες υπηρεσίες είναι απλή. Το δίκτυο που
υλοποιεί την τεχνολογία αυτή, παρέχει κάποιες υπηρεσίες και αντιμετωπίζει με

13
τον ίδιο τρόπο όλα τα πακέτα που χρησιμοποιούν μια κοινή υπηρεσία
αδιαφορώντας για τη σύνδεση στην οποία ανήκουν. Μια μονοκατευθυνόμενη
ροή μπαίνει στο δίκτυο μέσω ενός από τους δρομολογητές που είδαμε
προηγουμένως. Ο δρομολογητής αυτός μορφοποιεί τα δεδομένα κατάλληλα
και τα προωθεί χρησιμοποιώντας ανά βήμα συμπεριφορά (Per Hop Behaviour
PHB) η οποία παρέχει την υπηρεσία που αντιστοιχεί σε αυτή τη ροή (αλλά και
σε ένα πλήθος άλλων ροών). Σε κάθε επόμενο δρομολογητή εφαρμόζεται η
PHB και η μακροροή προωθείται. Ένα προφίλ κίνησης καθορίζει μερικές από
τις ιδιότητες μιας ροής που θα λάβει μια συγκεκριμένη υπηρεσία. Κάποια
«συσκευή» όπως ένα token bucket επιτρέπει στο δρομολογητή να καθορίσει
με σαφήνεια αν ένα πακέτο έχει το απαιτούμενο προφίλ. Για διαφορετικά
προφίλ μπορεί να έχουμε διαφορετική PHB και διαφορετικές χρεώσεις. Η
κατηγοριοποίηση των ροών περιγράφεται στην TCA και μια σειρά λογικών
συσκευών εξασφαλίζουν την τήρηση αυτών των συμφωνιών:

Η πρώτη συσκευή είναι ένας ταξινομητής πακέτων. Αυτός επιλέγει τις ροές
που θα λάβουν μια συγκεκριμένη υπηρεσία. Υπάρχουν δύο είδη ταξινομητών:
το ένα χρησιμοποιεί μόνο το DS πεδίο της κεφαλής του πακέτου. Αυτός ο
τύπος ταξινομητή ονομάζεται ταξινομητής συγκεντρωτικής συμπεριφοράς
(behaviour aggregate). Το πλεονέκτημα αυτού του τύπου συμπεριφοράς είναι
ότι είναι πολύ απλός (πεδίο ενός byte) και υπάρχει μόνο ένας περιορισμένος
αριθμός καταστάσεων όπως token buckets που πρέπει να διατηρηθούν από
τον δρομολογητή. Ο άλλος τύπος είναι ο ταξινομητής πολλών πεδίων (multi
field) και μπορεί να χρησιμοποιεί πολλά πεδία στην κεφαλίδα του πακέτου για
να αναγνωρίσει το πακέτο ως μέρος μιας ροής. Το πλεονέκτημα αυτού του
τρόπου είναι ότι μπορεί να διαχωρίζει ροές που καλύπτονται από διαφορετικά
SLAs. Μια ακόμη λογική συσκευή είναι ο Traffic Conditioner που βρίσκεται
συνήθως σε συνοριακούς δρομολογητές και αποτελείται από τρεις άλλες
λογικές συσκευές. Ο μετρητής (meter), ελέγχει το υπορεύμα που αναγνωρίζει
ο ταξινομητής. Αποτελεί το λογικό ισοδύναμο του token bucket και πρέπει να
μπορεί να διαχωρίζει πακέτα ανάλογα με το προφίλ τους. Ανάλογα με την SLA
η πληροφορία από τον μετρητή μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τις επόμενες
δύο συσκευές. Η συσκευή σημαδέματος πακέτων (packet marker) προκαλεί
συμπεριφορά στα πακέτα όπως ορίζει η συμφωνία SLA. Η σχέση μεταξύ
υπηρεσιών σε διαφορετικούς τομείς differentiated service, όπως και η σχέση

14
με τομείς που προσφέρουν άλλου είδους υπηρεσίες καθορίζεται από τις
συναρτήσεις του marker. Ο marker θέτει την τιμή του DS byte στην κεφαλίδα
του πακέτου βασισμένος στα αποτελέσματα του ταξινομητή και του μετρητή.
Στο DS byte υπάρχει η PHB που θα λάβουν όλα τα πακέτα με αυτή τη
σήμανση. Δηλαδή, ζητήματα που καθορίζει η SLA όπως ποιες ροές θα λάβουν
ποια υπηρεσία και τι θα γίνει με πακέτα που είναι εκτός προφίλ κίνησης
υλοποιούνται από τους συνοριακούς δρομολογητές που μαρκάρουν το DS
πεδίο με μια συγκεκριμένη τιμή. Αύτή η τιμή καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο
θα διαχειριστεί το πακέτο ο υπόλοιπος τομέας. Ο μορφοποιητής (shaper)
εξασφαλίζει το γεγονός ότι μια ροή συμμορφώνεται ακριβώς με τις
παραμέτρους ενός συγκεκριμένου προφίλ κίνησης. Αυτό προκαλεί κάποια
καθυστέρηση στα πακέτα και αν αυτά διαφέρουν από το προφίλ κίνησης
μπορεί να έχουμε απώλειες αφού ο μορφοποιητής δεν έχει άπειρη μνήμη. Ο
dropper πετάει πακέτα που δε συμμορφώνονται με το προφίλ από μια
μακροροή και αν θα λειτουργεί ή όχι εξαρτάται από την SLA.

Expedited Forwarding

Όσον αφορά τις ανά βήμα συμπεριφορές (PHBs) υπάρχουν διάφορα είδη
όπως Expedited Forwarding PHB και Assured Forwarding PHB. Το ποια θα
εφαρμοστεί εξαρτάται από το DS byte που είναι μετονομασία του TOS (Type
of Service) (ή TCO για IPv6). Το byte αυτό χωρίζεται σε δύο πεδία: έναν 6-bit
κωδικό και δύο αχρησιμοποίητα bits. Η αντιστοίχιση μεταξύ αυτού του
κωδικού και του PHB γίνεται από μια κλάση που ονομάζεται Class Selector
codepoints. Η βασική ανά βήμα συμπεριφορά που υποστηρίζεται από όλους
τους κόμβους καλείται default PHB και είναι η γνωστή συμπεριφορά
καλύτερης προσπάθειας των δικτύων IP κατά την οποία πακέτα προωθούνται
σε οποιαδήποτε ευκαιρία δεν υπάρχει άλλη κλάση προς εξυπηρέτηση. Ο
κωδικός για αυτήν είναι 000000 και είναι συμβατός με τον μέχρι σήμερα
χρησιμοποιούμενο κωδικό στην κεφαλίδα TOS. Υπάρχουν άλλοι επτά κωδικοί
για αντίστοιχες ανά βήμα συμπεριφορές. Οι συμπεριφορές αυτές πρέπει να
τηρούν κάποιες απαιτήσεις. Κάτω από ίδια φορτία οι PHBs που σχετίζονται με
υψηλότερη τιμή κωδικού πρέπει να έχουν και καλύτερη συμπεριφορά από
PHBs με χαμηλότερους κωδικούς. Για την κάλυψη των ελάχιστων απαιτήσεων
πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον δύο διαφορετικές συμπεριφορές. Μια από
αυτές τις συμπεριφορές πρέπει να δίνει προτεραιότητα σε πακέτα με DS
κωδικό 11x000 για συμβατότητα με τις κλάσεις (του παλιού τριψήφιου πεδίου
IP precedence) 111 και 110 που χρησιμοποιούνται για δρομολόγηση της
κίνησης. Οι 64 διαθέσιμοι κωδικοί χωρίζονται σε τρία μέρη: Αυτούς που
τελειώνουν με 0 και διατίθενται σε 32 σταθερές PHBs. Αυτούς που
καταλήγουν σε 11 (δυαδικό) και χρησιμοποιούνται πειραματικά ή μόνο τοπικά
μέσα σε ένα DS τομέα. Τέλος, οι κωδικοί που τελειώνουν σε 01
χρησιμοποιούνται ως εφεδρικοί σε περίπτωση που οι υπάρχοντες
αποδειχθούν ανεπαρκείς στο μέλλον.

Υπάρχουν συμβούλια που προτείνουν ένα πλήθος από PHBs. Μια από τις
πιο πλήρεις PHBs είναι η Expedited Forwarding. Ο σκοπός της είναι να
δημιουργήσει μια υπηρεσία εικονικής μισθωμένης γραμμής με τα εξής

15
χαρακτηριστικά: μικρές απώλειες πακέτων, μικρή καθυστέρηση και μεταβολή
καθυστέρησης και αυτό που γενικά ονομάζεται «εξασφαλισμένο εύρος
ζώνης». Αυτό το είδος συμπεριφοράς εστιάζει στους μηχανισμούς που
εφαρμόζονται στο μονοπάτι προώθησης. Η κίνηση υποτίθεται πως έχει ήδη
υποστεί τη διαδικασία που περιγράψαμε πριν στα άκρα του τομέα. Ο ρυθμός
μετάδοσης μιας μακροροής διατηρείται σε έναν υψηλό ρυθμό ανεξάρτητα από
το φόρτο στον κόμβο και ανεξάρτητα από τα χαρακτηριστικά οποιασδήποτε
άλλης ροής. Ο προφανής τρόπος για να επιτευχθεί αυτό είναι να κρατήσουμε
το ρυθμό εισόδου μικρότερο από το ρυθμό προώθησης των πακέτων δηλαδή
να μπορέσουμε να διατηρήσουμε ένα ρυθμό προώθησης πακέτων που δε θα
πέφτει κάτω από ένα όριο. Ως προς την υλοποίησή της η EF PHB θα
μπορούσε να γίνει με ουρές προτεραιότητας ή με κάποιο αλγόριθμο
εξυπηρέτησης εκ περιδρομής (round robin).

Assured Forwarding

Οι άλλες υπηρεσίες που έχουν την έννοια της προτεραιότητας περιγράφονται

με τον γενικό τίτλο “Assured Forwarding”. Το χαρακτηριστικό τους είναι ότι
εγγυώνται με μεγάλη πιθανότητα την παράδοση των πακέτων χωρίς όμως να
θέτουν ποσοτικές εγγυήσεις για την καθυστέρηση και τη μεταβολή της.
Ορίζονται τέσσερις κλάσεις προτεραιοτήτων και η κάθε μία από αυτές έχει
τρεις διαφορετικές πιθανότητες απόρριψης σε περίπτωση που παρατηρηθεί
συμφόρηση στο δίκτυο όπως φαίνεται παρακάτω:

Αυτό σημαίνει ότι η προτεραιότητα που θα λάβει το πακέτο της πρώτης

κλάσης θα είναι μεγαλύτερη από αυτή της τέταρτης. Επίσης, ανάμεσα στα
πακέτα κάποιας κλάσης, το πακέτο που έχει μεγαλύτερη πιθανότητα
απόρριψης θα έχει και μεγαλύτερη προτεραιότητα να απορριφθεί σε
περίπτωση συμφόρησης. Στην περίπτωση αυτή το σύνολο των υπηρεσιών
που ορίζονται (service group), έχει το χαρακτηριστικό ότι η μία έχει μεγαλύτερη
προτεραιότητα από τις άλλες. Το ότι υπάρχει σύνολο οφείλεται στο ότι κάθε
μία από αυτές από μόνη της δεν έχει νόημα. Για τις υπηρεσίες με υψηλή
προτεραιότητα το δίκτυο θα φαίνεται ότι έχει χαμηλή κίνηση, ακόμα και στην
περίπτωση που έχει φθάσει στη συμφόρηση. Με την βοήθεια του συνόλου
αυτού θα μπορούσαν να υλοποιηθούν οι “Olympic Services”, όπως λέγονται,
στις οποίες υπάρχουν τρεις κατηγορίες: gold με την υψηλότερη
προτεραιότητα, silver με υψηλή προτεραιότητα και bronze. Όσον αφορά την
κωδικοποίηση, τα έξι πεδία του DS πεδίου χωρίζονται σε δύο υποπεδία. Τα
πρώτα τρία καθορίζουν την κλάση και τα επόμενα την προτεραιότητα
απόρριψης. Οι κόμβοι πρέπει να υποστηρίζουν και τις τέσσερις κλάσεις και σε
περίπτωση που πακέτα ανήκουν σε διαφορετικές κλάσεις πρέπει να
προωθούνται ξεχωριστά το ένα από το άλλο.

16
Σύγκριση Integrated – differentiated services

Η υπηρεσία καλύτερης προσπάθειας δε θέτει καμία εγγύηση για τις μετρικές

που αναφέραμε στην εισαγωγή. Επομένως, υπηρεσίες που απαιτούν QoS δε
μπορούν να τρέξουν στα σημερινά δίκτυα καλύτερης προσπάθειας. Οι
ενσωματωμένες υπηρεσίες προτάθηκαν για να δεσμεύουν τους πόρους σε
ένα τέτοιο δίκτυο εκ των προτέρων έτσι ώστε επιλεγμένες ροές να μπορούν
να απολαμβάνουν περισσότερους πόρους από άλλες. Οι ενσωματωμένες
υπηρεσίες όμως έχουν τα ακόλουθα μειονεκτήματα:

1. Προσθέτουν πολυπλοκότητα στους δρομολογητές. Οι ενδιάμεσοι

δρομολογητές θα πρέπει να έχουν τμήματα που θα υποστηρίζουν
RSVP κρατήσεις και RSVP μηνύματα και να μπορούν να
διαχειρίζονται τις ροές ανάλογα με αυτές τις κρατήσεις.
2. Δεν κλιμακώνονται με τον αριθμό των ροών. Καθώς αυτός ο αριθμός
αυξάνει η δρομολόγηση γίνεται ιδιαίτερα δύσκολη. Ειδικότερα, οι
δρομολογητές κορμού επιβαρύνονται πολύ όταν προσπαθούν να
εξυπηρετήσουν ένα αυξημένο αριθμό RSVP ροών.
3. Το RSVP όπως είδαμε είναι βασισμένο στον παραλήπτη. Οι
κρατήσεις αρχικοποιούνται από τους παραλήπτες. Σε κάποιες
περιπτώσεις όμως αυτός που θέλει να στείλει στο δίκτυο μια ροή που
απαιτεί QoS είναι ο αποστολέας. Σε τέτοιες περιπτώσεις δε μπορεί
να προσφερθεί QoS με αυτό το μηχανισμό.
4. Τα μηνύματα που ανταλλάσσονται περιοδικά από το RSVP αυξάνουν
λίγο τη συμφόρηση του δικτύου.

Οι διαφοροποιημένες υπηρεσίες προτάθηκαν για να αντιμετωπίσουν κάποια

από τα παραπάνω προβλήματα κυρίως το δεύτερο. Εισήγαγαν τον όρο των
συνολικών ροών (aggregating flows) ώστε τελικά οι «ροές» στο δίκτυο κορμού
να είναι σχετικά λίγες και να μπορούν να διαχειριστούν εύκολα. Και οι
διαφοροποιημένες υπηρεσίες όμως έχουν κάποια μειονεκτήματα:

1. Παρέχοντας ανά βήμα ποιότητα υπηρεσίας, συχνά δε σημαίνει και

από άκρο εις άκρο εγγύηση για ποιότητα. Έτσι, μόνο η Premium
υπηρεσία (δηλαδή υπηρεσία με σχεδόν σταθερό ρυθμό μετάδοσης)
δουλεύει σε δίκτυο διαφοροποιημένων υπηρεσιών.
2. Οι διαφοροποιημένες υπηρεσίες δε μπορούν να υποστηρίξουν
δυναμικό SLA μεταξύ πελάτη και παρόχου αλλά βασίζονται σε μια
στατική συμφωνία.
3. Οι διαφοροποιημένες υπηρεσίες ξεκινούν με αίτηση του αποστολέα.
Σε πολλές περιπτώσεις όμως είναι ο παραλήπτης που θέλει να θέσει
χαρακτηριστικά κίνησης.
4. Κάποιες ροές όπως η υψηλής ποιότητας συνδιάσκεψη απαιτούν ανά
ροή εγγυήσεις απαίτηση που δεν καλύπτεται από τις
διαφοροποιημένες υπηρεσίες.

17
 Multiprotocol Label Switching (MPLS) Πολλαπλό
πρωτόκολλο αλλαγής ετικετών

Εισαγωγή

Το MPLS είναι μία αρκετά ευμετάβλητη λύση που δίνεται στο πρόβλημα που
αντιμετωπίζουν τα παρόντα δίκτυα όσον αφορά στην ταχύτητα, στην
κλιμάκωση, στην ποιότητα εξυπηρέτησης QOS και στη διαχείριση της
κίνησης. Το MPLS έχει αναδυθεί σαν μία κομψή αντιμετώπιση στην πρόκληση
του χειρισμού του εύρους ζώνης και της προσφοράς προκαθορισμένης
ποιότητας στα δίκτυα κορμού του Internet (backbone). Το MPLS απευθύνεται
σε θέματα όπως αυτά της κλιμάκωσης (scalability) και δρομολόγησης
(βασιζόμενο σε QOS και μετρικές ποιότητας εξυπηρέτησης) και μπορεί να
συνυπάρξει με τα τωρινά δίκτυα ασύγχρονης μεταφοράς δεδομένων (ATM)
και με δίκτυα μετάδοσης πλαισίων .

Παραδοσιακές Δρομολογήσεις και εναλλαγές πακέτων

Όπως έχουμε αναφέρει στα σημερινά δίκτυα υπάρχει μία αυξημένη ζήτηση
πόρων λόγω της πληθώρας εργασιών στο Internet. Αυτή η ζήτηση
συνοδεύεται από την απαίτηση για μία ποιότητα και μάλιστα μία
προκαθορισμένη και εγγυημένη από πριν ποιότητα. Τα δεδομένα ξεφεύγοντας
από τα απλά κείμενα γίνονται πιο πολύπλοκα όπως video και εικόνα
(multimedia). Το θέμα της ποιότητας μεταφοράς και της κλάσης
προτεραιότητας των πακέτων υφίσταται ήδη σε μερικές εφαρμογές. Όλα αυτά
ενισχύουν την συμφόρηση στην παρούσα δομή του παγκόσμιου δικτύου και
κυρίως στο δίκτυο κορμού.

Στην αρχή, όταν η μετάδοση αρχείων πραγματοποιούνταν μόνο από ftp

εφαρμογές ή telnet, μία απλή εφαρμογή στηριζόμενη στο λειτουργικό
αρκούσε. Όταν οι απαιτήσεις αυξήθηκαν δημιουργήθηκαν συσκευές
στηριζόμενες στο υλικό η οποίες έκαναν την δρομολόγηση πολύ γρηγορότερα.
(Level 2 switching devices που αντιμετώπιζαν την συμφόρηση σε τοπικά
δίκτυα LANs, και Level 3 switching devices που έκαναν την διανομή πακέτων
ανάμεσα σε δίκτυα με μεγάλη ταχύτητα που προσφέρει το υλικό).

Με αυτόν τον τρόπο λύθηκε το πρόβλημα της δρομολόγησης αλλά χωρίς να

λαμβάνεται υπ’ όψιν η ζήτηση για ποιότητα στις μεταδόσεις δεδομένων.
Επίσης η δρομολόγηση έγινε με κριτήριο την συντομότερη διαδρομή και
αγνοήθηκαν παράγοντες όπως η καθυστέρηση jitter και η συμφόρηση
δικτύου. Το πρόβλημα της διαχείρισης της κίνησης στο δίκτυο έγινε μία
πρόκληση για τους μηχανικούς.

Το MPLS και τα στοιχεία του

18
Το MPLS είναι μια δομή που παρέχει επαρκή καθορισμό, δρομολόγηση,
διαβίβαση και εναλλαγή της ροής δεδομένων μέσα από το δίκτυο και
θεσπίστηκε από την Internet Engineering Task Force (IETF).

Το MPLS διεκπεραιώνει τις παρακάτω λειτουργίες:

 Καθορίζει τους μηχανισμούς που χειρίζονται την ροή δεδομένων και τις
διάφορες ανωμαλίες, όπως αυτές που εμφανίζονται μεταξύ δύο
διαφορετικών συσκευών υλικού ή ακόμα και αυτές μεταξύ δύο
διαφορετικών εφαρμογών.
 Παραμένει ανεξάρτητο από τα πρωτόκολλα επίπεδων 2 και 3.
 Παρέχει τα μέσα για να αντιστοιχίσουμε τις IP διευθύνσεις, σε απλές
προκαθορισμένου μήκους ετικέτες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν
από διαφορετικές τεχνικές διαβίβασης και εναλλαγής πακέτων.
 Αλληλεπίδραση με υπάρχοντα πρωτόκολλα, όπως αυτά της
προκράτησης πόρων (RSVP), και του συντομότερου μονοπατιού
πρώτα (OSPF)
 Υποστηρίζει τα πρωτόκολλα IP, ATM και Επιπέδου 2 βασισμένα σε
πλαίσια.

Στο MPLS η μετάδοση γίνεται σε Label Switched Paths (LSPs). Αυτά είναι μία
ακολουθία από ετικέτες σε κάθε κόμβο κατά μήκος του μονοπατιού από την
πηγή στον στόχο. Τα LSPs εγκαθιδρύονται είτε πριν την μετάδοση είτε κατά
την ανίχνευση δεδομένων σε ένα κόμβο. Οι ετικέτες διανέμονται
χρησιμοποιώντας πρωτόκολλα διαμοιρασμού ετικετών Label Distribution
Protocol (LDP) ή (RSVP) ή (piggybacked) ή πρωτόκολλα δρομολόγησης
συνοριακών πυλών (border gateway protocol BGP) και OSPF. Το κάθε
πακέτο δεδομένων εμπεριέχει και μεταφέρει τις ετικέτες σε όλο το ταξίδι από
την πηγή στον στόχο. Η υψηλής ταχύτητας μετάδοση δεδομένων από
μηχανές υλικού είναι εφικτή χάρη στο προκαθορισμένο μήκος των ετικετών και
στο γεγονός ότι έχουν τοποθετηθεί στην αρχή του πακέτου.

LSRs και LERs

Οι συσκευές που συμμετάσχουν στους μηχανισμούς του πρωτοκόλλου MPLS

μπορούν να ταξινομηθούν σε δύο κατηγορίες.

Ένας Label Switching Router (LSR) δρομολογητής είναι ένας εσωτερικός

κόμβος που χρησιμοποιεί υψηλές ταχύτητες εναλλαγής δεδομένων και
συμμετάσχει στην δημιουργία μονοπατιών LSP.

Ένας Label Edge Router (LER) δρομολογητής λειτουργεί στα σύνορα ενός
δικτύου MPLS και είναι υπεύθυνος για την μετάδοση δεδομένων σε ανόμοια
δίκτυα και παίζει έναν σημαντικό ρόλο στην ανάθεση και διαγραφή των
ετικετών από τα πακέτα.

19
FEC

To Forward Equivalence Class (FEC) είναι μία κλάση πακέτων που

μοιράζονται τις ίδιες απαιτήσεις για την μετάδοσή τους. Ο καθορισμός σε ποιο
FEC ανήκει ένα πακέτο γίνεται μόνο μία φορά κατά την είσοδο του πακέτου
στο δίκτυο MPLS και μετά μεταχειρίζεται από όλους τους δρομολογητές όμοια.
Το FEC καθορίζεται από την ποιότητα που ζητάει μία ομάδα πακέτων ή από
το πρόθεμα της διεύθυνσής τους. Κάθε LSR δρομολογητής δημιουργεί έναν
πίνακα για να γνωρίζει πώς το κάθε πακέτο θα πρέπει να προωθηθεί. Αυτός ο
πίνακας λέγεται Label Information Base (LIB) και αποτελείται από
αντιστοιχήσεις FEC σε ετικέτες δέσμευσης.

Ετικέτες και Συσχετισμός ετικετών

Μία απλή ετικέτα καθορίζει το μονοπάτι που θα ακολουθήσει το πακέτο σε όλη τη

διαδρομή. Ο δρομολογητής εξετάζει την τιμή της ετικέτας και προωθεί το πακέτο
στον επόμενο κόμβο. Οι τιμές των ετικετών πρέπει να σημειώσουμε ότι είναι
διαφορετικές από δρομολογητή σε δρομολογητή και έχουν νόημα μόνο για την
σύνδεση δύο από αυτών σε ένα μονοπάτι. Όταν ανιχνευθεί ένα νέο πακέτο μία
ετικέτα καταχωρείται στο πακέτο. Αυτή η ετικέτα εξαρτάται αποκλειστικά από το 2 ο
επίπεδο του δικτύου είτε αυτό είναι ασύγχρονης μεταφοράς δεδομένων ATM είτε
στηριζόμενο σε πρωτόκολλα πλαισίων. Μάλιστα στην πρώτη περίπτωση
μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κατευθείαν την ίδια την ετικέτα που προϋπήρχε.
Οι ετικέτες είναι δεσμευμένες από την κλάση εξυπηρέτησης των πακέτων FEC
είτε εξαιτίας κάποιων γεγονότων είτε κάποιας πολιτικής. Το δεύτερο είναι αυτό που
μας αφορά καθώς μπορεί να συνδυαστεί με το πρωτόκολλο MPLS και την
ποιότητα εξυπηρέτησης QOS. Τα κριτήρια για την ανάθεση της ετικέτας
εξαρτώνται από παράγοντες όπως:

 Μονοπάτι προορισμού
 Διαχείριση κίνησης δικτύου
 Πολλαπλή μετάδοση δεδομένων (multicast)
 Εικονικό ιδιωτικό δίκτυο (virtual private network VPN)
 QOS

Η γενική μορφή αλλά και η πιθανή θέση μιας ετικέτας στο πακέτο φαίνεται στο
παρακάτω σχήμα:

20
Δημιουργία ετικετών

Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι για προσδιορισμό των ετικετών :

 Βασισμένες στην τοπολογία

 Βασισμένες στην ζήτηση
 Βασισμένες στην κίνηση

Οι δύο πρώτες είναι χαρακτηριστικές περιπτώσεις καθοδηγούμενης από τους

χειριστές μεθόδου ενώ η τελευταία καθοδηγούμενη από τα δεδομένα.

21
Διανομή ετικετών

Στο MPLS δεν υπάρχει μόνο μία μέθοδος για κατανομή ετικετών. Υπάρχοντα
πρωτόκολλα όπως αυτά της συνοριακής πύλης (border gateway protocol
BGP) και πρωτόκολλα δέσμευσης πόρων (RSVP) έχουν εμπλουτιστεί ώστε να
υποστηρίζουν την ανταλλαγή ετικετών μαζί με τα δεδομένα (piggybacked).
Από την I.E.T.F δημιουργήθηκε και ένα νέο πρωτόκολλο, το LDP (Label
Distribution Protocol) για την καλύτερη διαχείριση των τιμών των ετικετών και
το οποίο με μία επέκταση (Constrained Routing CR-LDP) αντιμετωπίζει και
ζητήματα όπως αυτά του QOS και των COS.

Συνοπτικά έχουμε:

 LDP αντιστοιχεί IP σε ετικέτες

 RSVP, CR-LDP μηχανισμοί κίνησης και διαχείρισης πόρων
 Protocol-independent multicast (PIM) αντιστοιχήσεις πολλαπλών
μεταδόσεων

Μονοπάτια εναλλαγής ετικετών (Label Switched Paths LSP)

Μία συλλογή από MPLS ικανές συσκευές λέγεται και MPLS πεδίο (domain).
Μέσα σε αυτό το πεδίο τα πακέτα ταξιδεύουν σε ένα μονοπάτι LSP που έχει
προκαθοριστεί από το FEC των δεδομένων. Η εγκαθίδρυση του μονοπατιού
μπορεί να γίνει με δύο τρόπους

Από κόμβο σε κόμβο δρομολόγηση. Ο κάθε δρομολογητής

καθορίζει ανεξάρτητα τον επόμενο κόμβο που θα σταλεί το μήνυμά του
βάση το FEC του μηνύματος (παρόμοια δηλαδή με τα Internet δίκτυα).

Σαφή προσδιορισμό. Ο κόμβος εισόδου στο πεδίο MPLS καθορίζει τη

λίστα κόμβων που θα ακολουθήσει το μήνυμα. Το μονοπάτι αυτό
μπορεί να μην είναι βέλτιστο αλλά να ανταποκρίνεται στο επίπεδο
εξυπηρέτησης που του παρέχεται. Παρόλα αυτά, κατά τη διάρκεια της
μετάδοσης δεσμεύονται πόροι για να εξασφαλίσουμε μία σταθερή
ποιότητα μετάδοσης σύμφωνα δηλαδή με το QOS.

Καταλαβαίνουμε ότι ο τρόπος εγκαθίδρυσης μονοπατιών είναι

κατευθυνόμενος καθώς το μονοπάτι επιστροφής δεδομένων μπορεί να είναι
και διαφορετικό.

22
Χώρος Ετικετών

Οι ετικέτες που χρησιμοποιούνται από τους εσωτερικούς κόμβους LSR

μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ως ακολούθως:

Πλατφόρμας. Δηλαδή σε κάθε πεδίο MPLS η τιμή μίας ετικέτας είναι

μοναδική και δεν ξαναχρησιμοποιείται από άλλον κόμβο.
Διεπαφής. Οι τιμές ετικετών αφορούν μόνο μία διεπαφή ανάμεσα σε
δύο δρομολογητές LSR καθορίζοντας έτσι πολλαπλά πεδία τιμών από
τα οποία μπορούν να πάρουν τιμές οι ετικέτες χωρίς αυτό να σημαίνει
ότι τα πεδία τιμών περιέχουν και διαφορετικές τιμές.

Συγχώνευση Ετικετών
Η εισερχόμενη ροή δεδομένων από εξωτερικές ως προς το πεδίο MPLS
διεπαφές μπορούν να συγχωνευθούν και να δρομολογηθούν
χρησιμοποιώντας μία κοινή ετικέτα με αυτήν που μέχρι τώρα ταξίδευαν. Αυτό
λέγεται συγχώνευση ετικετών. Εάν το υποκείμενο δίκτυο μεταφοράς είναι
ένα ATM τα LSR μπορούν να κάνουν συγχώνευση εικονικού μονοπατιού ή
εικονικού καναλιού. Σε αυτό το σενάριο προβλήματα διαστρωμάτωσης που
προέρχονται από συγχώνευση πολλαπλών ροών πρέπει να αποφευχθούν.

Συνοχή ετικετών
Το MPLS καθορίζει την ενέργεια που απαιτείται να γίνει σε ένα κόμβο LSR
στον οποίο διαβιβάστηκε ένα πακέτο για το οποίο δεν έχει επόμενο κόμβο
δεδομένου ενός συγκεκριμένου FEC.

Δύο αντιμετωπίσεις μπορούμε να έχουμε:

Συντηρητική: Σε αυτήν την περίπτωση η δέσμευση μεταξύ της ετικέτας και

του FEC που διαβίβασε το μήνυμα σε έναν κόμβο LSR καταργούνται
διατηρώντας με αυτόν τον τρόπο ελάχιστο αριθμό αντιστοιχήσεων ανάμεσα σε
FEC προδιαγραφές και ετικέτες. Αυτό το σύστημα είναι ιδανικό για δίκτυα
ATM.
Γενναιόδωρη: Σε αυτήν την περίπτωση οι δεσμεύσεις διατηρούνται. Με
αυτόν τον τρόπο πετυχαίνουμε καλύτερη προσαρμοστικότητα σε αλλαγές
τοπολογίας ενός δικτύου.

Διαχείρηση Ετικετών
Το MPLS πρωτόκολλο καθορίζει μοντέλα για διανομή των ετικετών σε
γειτονικά LSRs.

Ανεξάρτητο: Σε αυτό το μοντέλο ένας κόμβος LSR αναγνωρίζει ένα

συγκεκριμένο FEC και του αποδίδει μία ετικέτα ανεξαρτήτως από τους
oμότιμούς του κόμβους LSR. Καινούρια FEC αναγνωρίζονται μόνο
όταν νέα μονοπάτια γίνουν ορατά στον κόμβο.

23
 Διατεταγμένο: Σε αυτό το μοντέλο ένας κόμβος LSR δεσμεύει μία
ετικέτα σε ένα συγκεκριμένο FEC εάν και μόνο εάν ένας συνοριακός
κόμβος του το υπαγορεύσει ή εάν έχει δεχθεί μία αντίστοιχη δέσμευση
από έναν γειτονικό του κόμβο.

Μηχανισμοί επικοινωνίας (Signaling Mechanisms)

Αίτηση ετικέτας: Ένας κόμβος κάνει αίτηση για την τιμή που θα
αποδώσει σε μία ετικέτα, ώστε να ανταποκρίνεται σε ένα συγκεκριμένο
FEC, στον επόμενο από αυτόν κόμβο. Η διαδικασία αυτή συνεχίζεται
έως ότου φθάσουμε σε έναν συνοριακό κόμβο LER (ο κόμβος από τον
οποίο η ροή δεδομένων βγαίνει από το πεδίο MPLS).

Αντιστοίχηση ετικετών (label mapping): Σε απάντηση μίας αίτησης ο

κόμβος θα δώσει μία τιμή στον προηγούμενο από αυτόν κόμβο μία τιμή
και αυτό θα γίνεται μέχρι τον αρχικό κόμβο.

Πρωτόκολλο διανομής ετικετών (Label Distribution Protocol)

Το LDP είναι ένα νέο πρωτόκολλο για την διανομή πληροφορίας ετικετών και
δεσμεύσεων τιμών σε ένα δίκτυο MPLS. Χρησιμοποιείται δηλαδή για να
αντιστοιχίσει FEC σε ετικέτες, οι οποίες με αυτόν τον τρόπο δημιουργούν
μονοπάτια LSPs. Μία συνδιάλεξη LDP υπάρχει μεταξύ δύο κόμβων όχι
απαραίτητα γειτονικών μέσα σε ένα πεδίο MPLS. Οι συνομιλητές
ανταλλάσσουν μηνύματα των ακόλουθων τύπων:

 Μήνυμα ανακάλυψης (discovery messages): Ανακοινώνει την

παρουσίαση και την διατήρηση από εδώ και πέρα ενός καινούριου
κόμβου LSR.
 Μήνυμα Συνδιάλεξης (session messages): Εγκαθίδρυση,
συντήρηση και τερματισμός συνομιλίας μεταξύ δύο LDP κόμβων.
 Μηνύματα διαφήμισης (advertisement messages):
Δημιουργία, αλλαγή και διαγραφή ετικετών για αντιστοίχηση με FEC.
 Μηνύματα προειδοποίησης (notification messages):
Μετακίνηση συμβουλευτικής πληροφορίας και έλεγχος λαθών.

24
Στοίβα Ετικετών:
Είναι ένας μηχανισμός που επιτρέπει την ιεραρχική προσπέλαση σε ένα
MPLS δίκτυο. Δηλαδή επιτρέπει στο MPLS να χρησιμοποιεί την ετικέτα
ανάμεσα σε δύο δρομολογητές, μέσα σε έναν παροχέα, και ανάμεσα σε μία
διεπαφή ανάμεσα σε δύο μεγάλα υποδίκτυα ταυτόχρονα. Κάθε επίπεδο σε μία
ετικέτα αναφέρεται λοιπόν σε αντίστοιχο ιεραρχικό επίπεδο.

Εφαρμογή MPLS

Τα επόμενα βήματα πρέπει να γίνουν ώστε ένα πακέτο δεδομένων να

ταξιδέψει μέσω ενός δικτύου MPLS

 Δημιουργία ετικετών.
 Δημιουργία πινάκων σε κάθε δρομολογητή.
 Δημιουργία μονοπατιού label - switched.
 Πρόσθεση ετικετών, ενημέρωση ετικετών.
 Διαβίβαση πακέτων.

Η πηγή στέλνει τα δεδομένα στον προορισμό χωρίς απαραίτητα όλα τα

δεδομένα να ακολουθούν το ίδιο μονοπάτι, όπως ήδη έχουμε σημειώσει.

Παρακάτω περιγράφουμε τα πέντε αυτά «βήματα»:

Αρχικά, οι δρομολογητές δημιουργούν τις ετικέτες, τις αντιστοιχούν σε μια
συγκεκριμένη κλάση προώθησης (FEC) και φτιάχνουν με αυτό τον τρόπο τους
πίνακες τους. Τα παραπάνω γίνονται με το πρωτόκολλο LDP και ξεκινούν από
τον αρχικό LER (λέγεται και downstream – ingress router). Το πρωτόκολλο
μεταφοράς που χρησιμοποιείται πρέπει να είναι ένα αξιόπιστο πρωτόκολλο
όπως το TCP. Οι πίνακες LIBs μπορούν να μεταβάλλονται όποτε ορίζει το
πρωτόκολλο.

Σαν τρίτο βήμα δημιουργείται το μονοπάτι LSP (μπλε βέλος) στην αντίθετη
κατεύθυνση από αυτή που δημιουργήθηκαν οι εγγραφές του πίνακα LIB. Ο
πρώτος δρομολογητής LER1 χρησιμοποιεί τον πίνακά του για να βρει το hop
στο οποίο θα δρομολογήσει το πακέτο και κάνει αίτηση για ετικέτα για τη

25
συγκεκριμένη FEC. Αφού λάβει την ετικέτα την προσθέτει στην επικεφαλίδα
και οι επόμενοι κόμβοι μπορούν πλέον να δρομολογούν απλά εξετάζοντάς την
και τροποποιώντας τη κάθε φορά. Ο τελευταίος κόμβος LER4 (egress node)
αφαιρεί την ετικέτα. Δηλαδή, μόλις ένα πακέτο φτάσει στον κόμβο LER1
(συνοριακός κόμβος) και δεν υπάρχει γι’ αυτό αντιστοίχιση ετικέτας FEC (εάν
υπήρχε τότε το βήμα αυτό παραλείπεται) υπολογίζεται ο επόμενος κόμβος
κοιτάζοντας την διεύθυνση IP του μηνύματος. Εδώ μπορούν να
χρησιμοποιηθούν και τεχνικές CR – LDP. Ο LER1 θα στείλει μία αίτηση για
ετικέτα προς τον κόμβο LER4 που στην περίπτωσή μας είναι ο συνοριακός
κόμβος εξόδου. Όλοι οι κόμβοι θα βρουν τον επόμενο έως ότου ο κόμβος
LER4 δημιουργήσει την σωστή ετικέτα γνωρίζοντας την ποιότητα της
εξυπηρέτησης που απαιτεί ο κόμβος με τον οποίο συνδέεται εκτός δικτύου
MPLS. Η διαδικασία ζήτησης ετικέτας είναι η πράσινη γραμμή. Στην συνέχεια
η απάντηση της ετικέτας θα ακολουθήσει ροή αντίθετη με πριν δηλαδή από
κόμβο πιο κάτω στην ροή σε κόμβο αμέσως πιο πάνω. Ο κάθε κόμβος θα
διαβάσει την ετικέτα θα την επεξεργαστεί θα την καταχωρήσει στον πίνακα
ετικετών και θα την διαδώσει παραπάνω. Η διαδικασία απάντησης είναι η
μπλε γραμμή. Όταν η ετικέτα φθάσει στον κόμβο LER1 τότε ένα μονοπάτι θα
έχει δρομολογηθεί. Τα δεδομένα θα ακολουθήσουν αυτό το μονοπάτι, την
κόκκινη γραμμή.

Υπήρχε περίπτωση δύο διαφορετικές ροές που είχαν σαν είσοδο τον κόμβο
LER1 και έξοδο τον κόμβο LER4 να ακολουθήσουν διαφορετική διαδρομή.
Αυτό θα γίνει μόνο όταν οι ροές αντιστοιχούν σε διαφορετικό FEC (ftp
εφαρμογή - video εφαρμογή).

Σύνοψη

Το MPLS μπορούμε να γράψουμε ότι αποτελείται από τα εξής στοιχεία:

 Πρωτόκολλο επιπέδου δικτύου (network layer IP routing

protocol).
 Διαβίβαση πακέτων στην άκρη του MPLS πεδίου.
 Δρομολόγηση πακέτων στον πυρήνα του δικτύου.
 Διάγραμμα ετικετών στο δίκτυο και χειρισμός ανωμαλιών.
 Πρωτόκολλο επικοινωνίας για διανομή ετικετών.
 Μηχανισμός κίνησης.
 Συμβατότητα με τα πρωτόκολλα επιπέδου 2 (ATM frame PPP).

MPLS Εφαρμογές
Χάρη στο πρωτόκολλο MPLS έχουμε επιτύχει προκαθορισμένου επιπέδου
λύσεις σε αρκετούς τομείς, όπως:

Απόδοση μηχανισμού προώθησης πακέτων στο δίκτυο. Η ταχύτητα

βελτιώθηκε καθώς το MPLS χρησιμοποιεί απλούς τρόπους για προώθηση
στηριζόμενο σε λύσεις του επιπέδου 2. Είναι απλό με εύκολη υλοποίηση. Και

26
αυξάνει την απόδοση και την χρησιμοποίηση του δικτύου καθώς κάνει δυνατή
την δρομολόγηση σε ταχύτητες του καλωδίου.

Υποστήριξη σε QOS και COS μηχανισμούς. Το MPLS χρησιμοποιεί

μηχανισμούς κίνησης για την εγκαθίδρυση μονοπατιών λαμβάνοντας υπόψη
τις απαιτήσεις για ποιότητα και τις εγγυήσεις ποιότητας που έχουν δοθεί.

Υποστηρίζει την κλιμάκωση δικτύου. Το MPLS μπορεί να χρησιμοποιηθεί

για να αποφευχθεί το πρόβλημα N2 που συσχετίζεται με τα δίκτυα IP-ATM.

Αναβαθμίζει τα IP και ATM δίκτυα. Το MPLS εξασφαλίζει μία γέφυρα

ανάμεσα στην πρόσβαση IP και τον πυρήνα του ATM. Ακόμα
ξαναχρησιμοποιεί το υπάρχον υλικό για δρομολόγηση από τα δίκτυα ATM.

27
 Subnet Bandwidth Management (SBM)

Η QoS ‘’αλυσίδα’’ είναι φανερό πως εγκαθίσταται από άκρη σε άκρη ανάμεσα
στον αποστολέα και στον παραλήπτη γεγονός που σημαίνει ότι κάθε
δρομολογητής κατά μήκος της διαδρομής θα πρέπει να υποστηρίζει την QoS
τεχνολογία που χρησιμοποιείται. Η QoS ‘’αλυσίδα’’ από την κορυφή στη βάση
είναι μια σημαντική θεώρηση γιατί:

 Οι hosts αποστολέα και παραλήπτη πρέπει να υποστηρίζουν QoS έτσι

ώστε οι εφαρμογές να μπορούν να την υποστηρίζουν ρητά ή το σύστημα
να μπορεί να την υποστηρίζει εκ μέρους των εφαρμογών. Κάθε ISO/OSI
επίπεδο που βρίσκεται κάτω από το επίπεδο εφαρμογής πρέπει επίσης να
υποστηρίζει QoS για να εξασφαλίζει ότι οι αιτήσεις αποστολής και λήψης
υψηλής προτεραιότητας θα τύχουν μεταχείριση ανάλογη με την
προτεραιότητά τους.
 Τα LAN δίκτυα πρέπει να υποστηρίζουν QoS έτσι ώστε τα πακέτα υψηλής
προτεραιότητας διαχειρίζονται ανάλογα με την προτεραιότητά τους καθώς
διασχίζουν τα δικτυακά μέσα (π.χ. host-to-host, host-to-router, και router-
to-router). Τα LANs είναι στο Επίπεδο 2 του OSI (πχ ethernet), το επίπεδο
σύνδεσης δεδομένων, ενώ οι QoS τεχνολογίες που περιγράφηκαν
προηγουμένως ήταν στο Επίπεδο 3 (DiffServ) και παραπάνω (RSVP &
MPLS).
Ορισμένα πρωτόκολλα δευτέρου επιπέδου υποστηρίζουν QoS, όπως ο
Ασύγχρονος Τρόπος Μεταφοράς (ΑΤΜ) ενώ κάποια άλλα πιο κοινά όπως το
Ethernet δε σχεδιάστηκαν αρχικά με δυνατότητες για παροχή QoS και αυτό
γιατί σπάνια παρατηρείται συμφόρηση εντός τοπικών δικτύων οπότε η best
effort υπηρεσία αρκεί. Βέβαια, υπό τις σημερινές συνθήκες οι ποικίλες
καθυστερήσεις μπορεί να επηρεάσουν τις εφαρμογές πραγματικού χρόνου
ακόμη και μέσα σε ένα τοπικό δίκτυο. Για το λόγο αυτό το Ethernet και άλλες
τεχνολογίες Επιπέδου 2 έχουν εμπλουτιστεί με μηχανισμούς για
διαφοροποίηση της κυκλοφορίας. Πιο συγκεκριμένα, για τα διαμοιραζόμενα ή
switched 802 LANs όπως το Ethernet, το FDDI και το Token Ring, έχει
αναπτυχθεί το ‘’Subnet Bandwidth Management’’ (SBM). Το SBM είναι ένα
πρωτόκολλο σηματοδοσίας για την επικοινωνία και το συντονισμό μεταξύ των
δικτυακών κόμβων και των switches στο SBM Framework και για την
αντιστοιχία σε QoS πρωτόκολλα υψηλότερων επιπέδων (SBM Mapping).

Μια θεμελιώδης αρχή του SBM Framework είναι ότι όλη η κυκλοφορία πρέπει
να περάσει μέσα από τουλάχιστον ένα SBM-enabled switch. Τα βασικά
(λογικά) συστατικά ενός SBM συστήματος είναι τα εξής:

 Bandwidth Allocator (BA): Διατηρεί πληροφορίες για την κατανομή των

πόρων στο υποδίκτυο και πραγματοποιεί έλεγχο αποδοχής σύμφωνα με
τους διαθέσιμους πόρους και άλλα κριτήρια πολιτικής που καθορίζονται
από το διαχειριστή.
 Requestor Module (RM): Βρίσκεται στους hosts και όχι στα switches. Το
RM αντιστοιχεί τα επίπεδα προτεραιότητας του Επιπέδου 2 στις

28
 παραμέτρους του QoS πρωτοκόλλου υψηλότερου επιπέδου σύμφωνα με
την πολιτική που καθορίζει ο διαχειριστής. Για παράδειγμα, αν
χρησιμοποιηθεί με το RSVP, η αντιστοίχιση θα μπορούσε να βασιστεί στον
τύπο της QoS (Guaranteed ή Controlled Load) ή στις συγκεκριμένες
Tspec, Rspec ή Filter-spec τιμές.

Η θέση του ΒΑ καθορίζει τον τύπο της SBM αρχιτεκτονικής που

χρησιμοποιείται: Κεντρικοποιημένη ή Κατανεμημένη. Όταν υπάρχουν
περισσότεροι από ένας ΒΑ σε κάθε τμήμα του δικτύου (μπορεί να υπάρχουν
περισσότερα από ένα τμήματα σε κάθε υποδίκτυο), μόνο ένας χαρακτηρίζεται
σαν SBM (Designated SBM – DSBM).

Το SBM πρωτόκολλο παρέχει ένα RM – to - BA ή BA – to - BA μηχανισμό

σηματοδότησης για την αρχικοποίηση των δεσμεύσεων, την πραγματοποίηση
ερωτήσεων στον ΒΑ σχετικά με τους διαθέσιμους πόρους, και την αλλαγή ή τη
διαγραφή των κρατήσεων. Η διαδικασία ελέγχου αποδοχής του SBM
πρωτοκόλλου, περιληπτικά, είναι η ακόλουθη:

1. Αρχικοποίηση DSBM: ενημερώνεται σχετικά με τα όρια των πόρων (τα

οποία διαμορφώνονται στατιστικά).
2. Ο DSBM Client (οποιοσδήποτε RSVP-capable host ή δρομολογητής)
ψάχνει για τον DSBM σε κάθε τμήμα.
3. Όταν στέλνεται ένα PATH μήνυμα (για RSVP), ένας DSBM πελάτης το
στέλνει στη ‘’DSBMLogicalAddress’’ αντί να το στείλει στην RSVP
διεύθυνση προορισμού.
4. Μετά τη λήψη ενός PATH μηνύματος, ένας DSBM εγκαθιστά μια PATH
κατάσταση στο switch, αποθηκεύει τις διευθύνσεις των Επιπέδων 2 και 3
(L2/L3) από τα οποία ήρθε, και βάζει τις δικές του L2/L3 διευθύνσεις στο
μήνυμα. Στη συνέχεια, ο DSBM προωθεί το PATH μήνυμα στο επόμενο hop
(το οποίο μπορεί να είναι ένας άλλος DSBM στο επόμενο τμήμα του
δικτύου).
5. Κατά την αποστολή ενός RSVP RESV μηνύματος, ένας host το στέλνει στο
πρώτο hop (όπως πάντα), το οποίο θα είναι ο DSBM(s) σε αυτήν την
περίπτωση.
6. Ο DSBM εκτιμά την αίτηση και αν είναι διαθέσιμοι επαρκείς πόροι, την
προωθεί στο επόμενο hop (διαφορετικά επιστρέφει ένα λάθος).

Η IEEE δημιούργησε ένα πρότυπο που καθορίζει προτεραιότητες και εγγυάται

ότι κάποιες κατηγορίες κίνησης θα λάβουν προτεραιότητα και θα
ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις ποιότητας που έχουν από το δίκτυο (για τα
τοπικά δίκτυα που στηρίζονται στην οικογένεια πρωτοκόλλων 802). Το
πρότυπο αυτό είναι το 802.1p, το οποίο χρησιμοποιεί 3-bit που καθορίζουν
την προτεραιότητα του πακέτου. Η τιμή 0 έχει την χαμηλότερη προτεραιότητα
και η τιμή 7 την υψηλότερη. Οι συσκευές που υλοποιούν αυτό το πρωτόκολλο
πρέπει να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις της κατηγορίας που έχει μεγαλύτερη
προτεραιότητα. Παρότι η σημασία των τιμών δεν έχει παγιωθεί, στον
παρακάτω πίνακα Error: Reference source not foundφαίνεται μια πρόταση

29
που έχει γίνει. Παρατηρούμε ότι ορίζονται υπηρεσίες που απαιτούν και
ποσοτικά χαρακτηριστικά, όπως εγγυημένη παράδοση σε κάποιο χρόνο, αλλά
και συγκριτικά, δηλαδή καλύτερη ποιότητα εξυπηρέτησης μιας υπηρεσίας σε
σχέση με μια άλλη.

Προτεραιότητα Υπηρεσία
0 Χειρότερη από best-effort
1 Best-effort
2 Δεν χρησιμοποιείται
3 Δεν χρησιμοποιείται
4 Συνθήκες χαμηλού φορτίου στο δίκτυο
Εγγυημένα μεταφορά πληροφορίας σε λιγότερο από
5
1000ms
6 Εγγυημένα μεταφορά πληροφορίας σε λιγότερο από 100ms
7 Δεν χρησιμοποιείται

30
 Διαχείριση Κίνησης (Traffic Engineering)

Μηχανισμός - διαχείριση κίνησης είναι μία διαδικασία που σκοπεύει στην

καθολική βελτίωση του δικτύου είτε με στατικό είτε με δυναμικό διαμοιρασμό
της ροής της κίνησης στο δίκτυο. Ο στόχος είναι η αποφυγή συμφόρησης σε
ένα κόμβο για αυτό δεν είναι απίθανο ο μηχανισμός κίνησης να μην διαλέξει
το συντομότερο μονοπάτι ανάμεσα σε δύο κόμβους ούτε δυο μηνύματα με ίδιο
προορισμό και προέλευση να ακολουθήσουν το ίδιο μονοπάτι. Με αυτόν τον
τρόπο τα λιγότερο χρησιμοποιούμενα μέρη του δικτύου μπορούν να
χρησιμοποιηθούν για differentiated εξυπηρετήσεις. Στο MPLS για παράδειγμα
ο μηχανισμός κίνησης είναι ιεραρχικά δομημένος με ρητά προκαθορισμένα
μονοπάτια. Γνωρίζουμε ότι ένα LSP (μονοπάτι) δημιουργείται βάση
προδιαγραφών δοσμένες από τον χρήστη όπως η ποιότητα. Παρ’ όλα αυτά
για κάτι τέτοιο μπορεί να μεσολαβήσει μεγάλο διάστημα υπολογισμών καθώς
πολλαπλές αντιμετωπίσεις μπορούν να στρατολογηθούν. Με το traffic
engineering προσπαθούμε ουσιαστικά να μη φτάσουμε το δίκτυο μας σε
κατάσταση συμφόρησης οπότε και θα πρέπει να εφαρμοστούν οι μηχανισμοί
QoS.

Το Traffic Engineering είναι η διαδικασία καθορισμού του τρόπου με τον οποίο

η κίνηση ρέει στο δίκτυο έτσι ώστε να αποφεύγεται η συμφόρηση που
προκαλείται από άτακτη χρησιμοποίηση του δικτύου. Το Constrained Based
Routing είναι ένα σημαντικό εργαλείο για την αυτοματοποίηση της διαδικασίας
του Traffic Engineering. Η αποφυγή συμφόρησης και η παροχή σωστής
υποβάθμισης της απόδοσης στην περίπτωση συμφόρησης είναι δύο
συμπληρωματικές διαδικασίες. Γι’ αυτό το λόγο το Traffic Engineering μπορεί
να συμπληρώνει τις DiffServ και αναφέρεται εδώ ως μηχανισμός παροχής
ποιότητας.

CBR (εξαναγκαστική δρομολόγηση)

Το CBR (constrain – based routing) λαμβάνει υπόψη του παραμέτρους όπως

τα χαρακτηριστικά συνδέσεων (εύρος ζώνης καθυστέρηση κλπ), αριθμό
μεταπηδήσεων μηνύματος (hop count) και υπηρεσία ποιότητας QOS. Το
μονοπάτι που εγκαθιδρύεται μπορεί να είναι CR-LSP (για το MPLS), όπου ο
περιορισμός μπορεί να είναι ο αριθμός μεταπηδήσεων ή να είναι η ποιότητα
εξυπηρέτησης. Ο αριθμός των μεταπηδήσεων υπαγορεύει ποιες συνδέσεις να
διαλέξουμε, το QOS υπαγορεύει ποιους μηχανισμούς αναμονής στην ουρά και
χρονοδρομολόγησης να αναπτύξουμε. Όταν χρησιμοποιούμε CR είναι πολύ
πιθανό ένα μεγαλύτερο μονοπάτι να είναι επιλεγμένο (μεγαλύτερο από
πλευράς κόστους) αλλά λιγότερο φορτωμένο. Όμως ενώ το CR βελτιώνει την
χρησιμοποίηση του δικτύου προσθέτει και πολυπλοκότητα στους
υπολογισμούς δρομολόγησης καθώς τα μονοπάτια θα πρέπει να ακολουθούν
κάποια επίπεδα ποιότητας.

31
Πιο συγκεκριμένα, κάποιες κοινές μετρικές διαδρομών στο Constrained Based
Routing είναι το κόστος ανά μονάδα, το πλήθος των hop, το εύρος ζώνης, η
αξιοπιστία, η καθυστέρηση και το jitter. Οι αλγόριθμοι δρομολόγησης
επιλέγουν διαδρομές που βελτιστοποιούν μία ή περισσότερες από αυτές τις
μετρικές. Οι μετρικές χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: Additive (καθυστέρηση,
jitter, πλήθος hop), Multiplicative (αξιοπιστία) και Concave (εύρος ζώνης). Ένα
πολύ γνωστό θεώρημα στο Constrained Based Routing είναι ότι ο αλγόριθμος
υπολογισμού βέλτιστων διαδρομών υπό τους περιορισμούς δύο ή
περισσοτέρων additive και/ή multiplicative μετρικών είναι NP-complete. Οι
εφικτοί υπολογιστικά συνδυασμοί μετρικών είναι το εύρος ζώνης (concave) και
μία από τις άλλες μετρικές.

Οι αλγόριθμοι εύρεσης διαδρομών με περιορισμούς εύρους ζώνης και

πλήθους hop είναι οι πιο απλοί. Αυτές οι δύο μετρικές συνήθως είναι πιο
σημαντικοί περιορισμοί από την καθυστέρηση και το jitter. Στο Constrained
Based Routing, οι διαδρομές μπορούν να υπολογισθούν κατ’ απαίτηση ή να
προ-υπολογισθούν για κάθε μία κλάση κίνησης. Οι υπολογισμοί κατ’ απαίτηση
επηρεάζονται από την QοS απαίτηση μιας ροής. Και στις δύο περιπτώσεις, ο
δρομολογητής πρέπει να υπολογίζει τον πίνακα δρομολόγησης πιο συχνά στο
Constrained Based Routing από ό,τι στο Dynamic Routing. Αυτό γίνεται διότι
ακόμα και χωρίς αλλαγές στην τοπολογία του δικτύου, ο υπολογισμός του
πίνακα δρομολόγησης μπορεί να επηρεαστεί σημαντικά από αλλαγές του
εύρους ζώνης. Ακόμη, οι αλγόριθμοι Constrained Based Routing είναι πιο
πολύπλοκοι από τους Dynamic Routing. Για το λόγο αυτό, το υπολογιστικό
φορτίο δρομολογητών με Constrained Based Routing μπορεί να είναι πολύ
μεγάλο. Έτσι, χρησιμοποιούνται κάποιες μέθοδοι για τον περιορισμό του
υπολογιστικού φόρτου όπως η μείωση της συχνότητας υπολογισμών, η
επιλογή του εύρους ζώνης και του πλήθους των hop ως περιορισμούς και η
χρήση διαχειριστικής πολιτικής για την περικοπή ακατάλληλων συνδέσμων
πριν από τον υπολογισμό του πίνακα δρομολόγησης.

Συνοψίζοντας θα πρέπει να αναφέρουμε ότι το CBR δρα συμπληρωματικά ως

προς τους τρεις μηχανισμούς που αναφέραμε στις προηγούμενες
παραγράφους και δε συνιστά από μόνο του μηχανισμό παροχής QoS. Δε
μπορεί να αντικαταστήσει τις DiffServ, αλλά τις βοηθάει στην καλύτερη
εφαρμογή τους επιλέγοντας βέλτιστες (κατ’ απαίτηση) διαδρομές. Σε σχέση με
τις Integrated Services - RSVP λειτουργεί ανεξάρτητα και τις
αλληλοσυμπληρώνει. Όταν ένας δρομολογητής που εφαρμόζει Dynamic
Routing δεχτεί ένα RSVP PATH μήνυμα, το μήνυμα αυτό θα προωθηθεί στο
επόμενο hop που καθορίζεται από το Dynamic Routing πρωτόκολλο. Κατά την
επιλογή του hop δεν λαμβάνονται υπόψη η απαίτηση για QοS και ο φόρτος
του δικτύου. Όμως, όταν ο δρομολογητής εφαρμόζει Constrained Based
Routing, τότε τέτοιου είδους πληροφορία λαμβάνεται υπόψη. Το επόμενο hop
καθορίζεται από το Constrained Based Routing και επομένως είναι
διαφορετικό. Σε κάθε περίπτωση όμως, η πραγματική δέσμευση πόρων για τη
ροή γίνεται από το RSVP. Το Constrained Based Routing καθορίζει το
μονοπάτι για τα PATH μηνύματα αλλά δεν κάνει δέσμευση πόρων. Το RSVP
δεσμεύει του πόρους, αλλά στηρίζεται στο CBR για τον καθορισμό του
μονοπατιού.

32
Αλγόριθμοι χειρισμού συμφόρησης

Τα εργαλεία - αλγόριθμοι χειρισμού συμφόρησης (congestion management

tools) μπορούν κατά κάποιο τρόπο να θεωρηθούν ως εργαλεία παροχής QoS
γιατί είναι δυνατό να λαμβάνουν υπόψη τους την προτεραιότητα του κάθε
μηνύματος. Έτσι, σε περιόδους μεγάλης ζήτησης, οι ροές υψηλού εύρους
ζώνης (όπως η μεταφορά ενός αρχείου) μπορεί να γεμίσουν όλους τους
καταχωρητές των συνδέσμων, με αποτέλεσμα οι άλλες ροές (όπως TELNET
συνδέσεις) να ‘’μπλοκάρονται’’ καθώς τα πακέτα τους θα φτάνουν σε γεμάτους
καταχωρητές. Η συμφόρηση που μπορεί να προκληθεί με αυτόν τον τρόπο,
μπορεί να αντιμετωπιστεί με αλγορίθμους δρομολόγησης (routing) και
αναμονής (queueing). Η εξαναγκασμένη δρομολόγηση, όπως είδαμε, αν
υλοποιηθεί σωστά, ελαττώνει τη συμφόρηση απομακρύνοντας τα πακέτα από
τα bottleneck σημεία του δικτύου. Οι queueing αλγόριθμοι, οι οποίοι ελέγχουν
τη σειρά με την οποία στέλνονται τα πακέτα και τη χρησιμοποίηση της
χωρητικότητας του καταχωρητή, δεν επηρεάζουν άμεσα τη συμφόρηση καθώς
δεν αλλάζουν τη συνολική κυκλοφορία στην εξερχόμενη γραμμή. Ωστόσο,
καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο πακέτα από διαφορετικές πηγές
αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Αναλυτικότερα, όταν έχουμε πλεόνασμα
εισερχόμενων μηνυμάτων τότε χρησιμοποιούμε μία μέθοδο με ουρές για να
ταξινομήσουμε την κίνηση. Μόλις φτάνει ένα πακέτο εξετάζεται η διεύθυνση
προορισμού του για να καθοριστεί ο σύνδεσμος εξόδου. Στη συνέχεια, το
πακέτο τοποθετείται στο σύνδεσμο εξόδου σε κάποια από τις ουρές
προτεραιοτήτων και ετοιμάζεται για μετάδοση η οποία υπακούει σε κάποιους
κανόνες. Έχουν αναπτυχθεί αρκετοί queueing αλγόριθμοι. Δυστυχώς, όμως,
το υπολογιστικό κόστος τους είναι σημαντικά μεγάλο για πραγματικούς
δρομολογητές που χρησιμοποιούνται για την προώθηση πακέτων με ρυθμούς
Gigabit. Αυτό συμβαίνει διότι το scheduling κόστος πρέπει να πληρώνεται για
κάθε πακέτο που περνά από το δρομολογητή.

Η CISCO περιλαμβάνει τις ακόλουθους μεθόδους:

 First-in, first-out (FIFO) σειρά
 Σειρά με προτεραιότητες. Priority queuing (PQ)
 Ουρές κατά παραγγελία. Custom queuing (CQ)
 Flow-based weighted fair queuing (WFQ)
 Class-based weighted fair queuing (CBWFQ)

Ο κάθε αλγόριθμος είναι σχεδιασμένος για να αντιμετωπίζει διαφορετικά

προβλήματα με ξεχωριστό αποτέλεσμα κάθε φορά στο δίκτυο. Όλα αυτά είναι
αυτονόητο ότι χρησιμοποιούνται μόνο όταν υπάρχει συμφόρηση στο δίκτυο.

33
FIFO

Η πιο απλή αντιμετώπιση. Όταν έχουμε συμφόρηση τα πακέτα αποθηκεύονται

ώστε να αποσταλούν όταν η συμφόρηση εξαλειφθεί. Η αντιμετώπιση αυτή δεν
λαμβάνει υπόψη προτεραιότητες. Πηγές με υπερβαίνουσα κίνηση μπορεί να
δημιουργήσουν μεγάλες καθυστερήσεις στη μεταφορά κίνησης εφαρμογών
ευαίσθητων ως προς την καθυστέρηση, και ακόμα στον έλεγχο της δικτυακής
κίνησης και στα μηνύματα σηματοδότησης. Επίσης δεν έχει καλή
συμπεριφορά όταν έχουμε φαινόμενα ομοβροντίας, όπου πολλά πακέτα
κινδυνεύουν να χαθούν. Έτσι παρ’ όλη την απλότητά της δεν μπορούμε να την
υιοθετήσουμε σε δίκτυα QOS .

PQ

Η μέθοδος PQ διασφαλίζει ότι σημαντικά πακέτα εξασφαλίζουν πάντα την

προτεραιότητα. Η PQ μπορεί ευέλικτα να δώσει την προτεραιότητα σύμφωνα
με πρωτόκολλα (IP, IPX, Apple Talk) και αναλόγως κριτηρίων όπως το
μέγεθος των πακέτων, διεύθυνση αποστολέα παραλήπτη κ.α. Τα πακέτα είναι
ταξινομημένα σε 4 κατηγορίες: υψηλή, μέτρια, κανονική και χαμηλή, ενώ
πακέτα που δεν είναι ταξινομημένα αντιμετωπίζονται σαν κανονικά. Τα πακέτα
με υψηλότερη προτεραιότητα εξυπηρετούνται πάντα πριν τα υπόλοιπα. Η
κίνηση εισχωρεί σε μία από τις τέσσερις ουρές: υψηλής, μεσαίας, κανονικής ή
χαμηλής προτεραιότητας. Όταν ο δρομολογητής είναι έτοιμος να στείλει ένα
πακέτο, ψάχνει στην ουρά υψηλής προτεραιότητας. Αν υπάρχει εκεί κάποιο
πακέτο, το στέλνει. Αν όχι, ελέγχεται η μεσαίας προτεραιότητας ουρά, και αν
εκεί υπάρχει πακέτο το στέλνει. Αν όχι, ψάχνει την κανονικής προτεραιότητας,
και τέλος τη χαμηλής προτεραιότητας ουρά. Η διαδικασία αυτή
επαναλαμβάνεται για κάθε πακέτο. Αν η κίνηση στην ουρά υψηλότερης
προτεραιότητας είναι μεγάλη, τότε οι άλλες ουρές αδρανούν. Ο αλγόριθμος
δείχνει στις ουρές υψηλής προτεραιότητας ιδιαίτερη μεταχείριση έναντι των
ουρών χαμηλής προτεραιότητας. Χρησιμοποιείται συνήθως σε συνδέσμους με
μικρό εύρος ζώνης.

34
H PQ χρησιμοποιείται ώστε κρίσιμα δεδομένα να φθάνουν πάντα γρήγορα
(για παράδειγμα η Cisco διασφαλίζει ότι σημαντικές Oracle δοσοληψίες
φθάνουν πιο γρήγορα από άλλες). Προς το παρόν όμως το PQ δουλεύει μόνο
με στατική διαμόρφωση (configuration) και έτσι δεν ανταποκρίνεται αυτόματα
σε αλλαγές δικτύου.

CQ

Το CQ (Custom Queuing) σχεδιάστηκε ώστε διάφορες εφαρμογές ή εταιρίες

να μοιράζονται το δίκτυο με ένα προκαθορισμένο ελάχιστο εύρος ζώνης ή μία
προκαθορισμένη καθυστέρηση. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το Cisco
CQ σύστημά ώστε σε σημεία συμφόρησης να εγγυηθούμε το ελάχιστο εύρος
ζώνης σε εταιρίες αφήνοντας μόνο το υπόλοιπο εύρος ζώνης σε άλλες
εφαρμογές. Πιο συγκεκριμένα το CQ χειρίζεται την κίνηση με το να δίνει
προκαθορισμένο εύρος ζώνης σε μία κλάση πακέτων και μετά να τα
εξυπηρετεί με έναν απλό κυκλικό τρόπο (round robin).

35
Ο αλγόριθμος τοποθετεί τα μηνύματα σε μία από 17 ουρές, και τις αδειάζει με
ζυγισμένη προτεραιότητα. Η ουρά 0, η ουρά του συστήματος, εξυπηρετείται
πάντα πρώτη. Η υπόλοιπη κίνηση διατίθεται στις ουρές 1 ως 16. Ο
δρομολογητής εξυπηρετεί τις ουρές από 1 μέχρι 16 με μία round-robin σειρά,
βγάζοντας από την ουρά ένα συγκεκριμένο πλήθος byte σε κάθε κύκλο. Με
αυτό τον τρόπο βεβαιώνεται ότι καμία εφαρμογή (ή καθορισμένο group από
εφαρμογές) δε λαμβάνει περισσότερο από ένα προκαθορισμένο ποσό από τη
συνολική χωρητικότητα όταν η γραμμή είναι υπό συμφόρηση (όπως θα
συνέβαινε με την προηγούμενη τεχνική). Τα πακέτα στέλνονται εναλλάξ από
κάθε ουρά. Καθώς αποστέλλεται κάθε πακέτο, αυξάνεται ένας μετρητής byte.
Όταν ο μετρητής αυτός υπερβεί το προκαθορισμένο κατώφλι ουράς, η
μετάδοση προχωράει στην επόμενη ουρά.

Με το να δίνουμε προκαθορισμένο εύρος ζώνης σε κάθε εφαρμογή

αποφεύγουμε μία και μόνο εφαρμογή να εξαντλήσει όλο το εύρος ζώνης όταν
η γραμμή είναι κάτω από μεγάλο βάρος. Όπως και η προηγούμενη
αντιμετώπιση έτσι και η CQ είναι στατική και αντιμετωπίζει τα ίδια προβλήματα
σε μεταβαλλόμενα δίκτυα. Όμως η αντιμετώπιση αυτή παρέχει έναν ασφαλή
τρόπο ώστε να διατηρήσουμε κάποια προκαθορισμένα standards στην
ποιότητα μετάδοσης πακέτων.

WFQ

Το WFQ είναι ένα από τα πρεσβύτερα συστήματα της Cisco κατά το οποίο
δημιουργείται μία δικαιοσύνη ως προς το μέγεθος bit των πακέτων της κάθε
ουράς. Παρέχει προστασία από κακές πηγές και δημιουργεί ξεχωριστές ουρές
για πακέτα από κάθε μεμονωμένη πηγή. Δεν υπάρχει λοιπόν εξάρτηση από
τον αριθμό των πακέτων σε αναμονή σε κάθε ουρά. Δηλαδή μία ουρά
δικαιούται τόσο εύρος ζώνης όσο κάθε άλλη ουρά ανεξαρτήτως από το
μέγεθος των πακέτων (για παράδειγμα μία ουρά με πακέτα 100 bits θα
μεταδώσει ένα πακέτο ενώ η ουρά με μέγεθος πακέτου 50 bits θα μεταδώσει
2 πακέτα=100bits). Το σύστημα WFQ εξασφαλίζει ότι καμία ουρά δεν
λιμοκτονεί από έλλειψη πόρων. Κίνηση πακέτων με χαμηλές απαιτήσεις
(όπως είναι και η πληθώρα των κινήσεων στο δίκτυο) απολαμβάνουν
αυξημένη εξυπηρέτηση μεταδίδοντας τον ίδιο αριθμό bit με διασυνδέσεις με
υψηλές απαιτήσεις.

36
Το WFQ σχεδιάστηκε ώστε να ελαχιστοποιεί την προσπάθεια ρύθμισης
(configuration), και αυτομάτως τα δίκτυα με WFQ προσαρμόζονται στις
απαιτήσεις. Για την ακρίβεια, το WFQ κάνει τόσο καλή δουλεία που έχει γίνει
το προκαθορισμένο σύστημα ουρών για τις περισσότερες εφαρμογές που
τρέχουν σε ταχύτητες μικρότερες των Ε1 = 2.048ΜΒ. Οι ροές που
δημιουργούνται ανά σύνδεση έχουν ονομαστεί και «συζητήσεις». Το ζυγισμένο
δικαίωμα μπορεί να προέρχεται από το IP πρόθεμα ενός πακέτου ώστε να
δώσουμε καλύτερη αντιμετώπιση σε ορισμένες ουρές (βλέπε παρακάτω).

Το WFQ είναι επαρκές γιατί χρησιμοποιεί όλο το εύρος ζώνης είτε υπάρχουν
μεταδόσεις μεγάλων απαιτήσεων είτε μικρών, σε αντίθεση με το TDM το
οποίο έχει μία παρόμοια δικαιοσύνη αλλά αδρανεί σε μερικές περιπτώσεις
αφήνοντας κομμάτια χρόνου να χαθούν ενώ υπάρχει ζήτηση. Το WFQ επίσης
αντιμετωπίζει το πρόβλημα του συνολικού χρόνου καθυστέρησης σε μία
συζήτηση (μας ενδιαφέρει ο χρόνος να φθάσει το μήνυμα και να γυρίσει και η
απάντηση). Ο χρόνος αυτός τώρα είναι πολύ πιο προβλέψιμος καθώς όταν ο
αριθμός των συζητήσεων δεν διαφέρει κατά πολύ σε κάθε πέρασμα του round
robin περιμένουμε η καθυστέρηση να είναι ίδια.

Συνεργασία μεταξύ WFQ και τεχνολογίες QOS:

Όπως προαναφέραμε το WFQ έχει γνώση της επικεφαλίδας του IP (του

πεδίου TOS συγκεκριμένα), άρα είναι ικανό να ξεχωρίσει πακέτα με
υψηλότερη προτεραιότητα και να τα δρομολογήσει γρηγορότερα από τα
υπόλοιπα πακέτα. Αυτή είναι η ζυγισμένη μερίδα σύμφωνα με το WFQ. Το
πρόθεμα IP έχει τιμές από 0-5 (6,7 είναι δεσμευμένες) και όσο η
προτεραιότητα προθέματος αυξάνει τόσο και το εύρος ζώνης που αντιστοιχεί
σε κάθε συζήτηση ώστε να είμαστε σίγουροι ότι θα εξυπηρετηθεί πιο γρήγορα
σε περιπτώσεις συμφόρησης. Το WFQ αντιστοιχεί ένα βάρος σε κάθε
πρόθεμα. Στο σχήμα που επικρατεί, μεγάλο πρόθεμα παίρνει μικρότερο

37
βάρος, και το εύρος ζώνης που δικαιούται κάθε συζήτηση ισούται με το αρχικό
εύρος ζώνης διαιρεμένο με τον παράγοντα βάρους +1.
Αναλυτικά: βάρος =(μέγεθος πακέτου)/(IP πρόθεμα +1).

Class-Based WFQ: Ensuring Network Bandwidth

Τα βασισμένα σε κλάσεις WFQ (CBWFQ) είναι ένα από τα νεότερα εργαλεία

της Cisco για χειρισμό συμφόρησης που προσφέρουν μεγάλη ευελιξία. Όταν
θέλουμε να εξυπηρετήσουμε τις συνδέσεις μας με ένα ελάχιστο όριο εύρους
ζώνης τότε θα χρησιμοποιούμε το CBWFQ. (Αυτό σε αντίθεση με την επιθυμία
μας να έχουμε μέγιστο εύρος ζώνης). Το CBWFQ επιτρέπει σε έναν
διαχειριστή συστήματος να δημιουργεί νέες κλάσεις εγγυημένου ελάχιστου
εύρους ζώνης. Αντί να παρέχουμε μία ουρά για κάθε ροή, μία κλάση
καθορίζεται ότι αποτελείται από πολλές ροές δεδομένων. Σε κάθε κλάση
μπορεί να εγγυηθεί ένα ελάχιστο εύρος ζώνης. Ένα καλό παράδειγμα θα ήταν
μία υψηλών απαιτήσεων μετάδοση μέσα σε ένα σμήνος από πολλές χαμηλών
απαιτήσεων μεταδόσεων που μπλοκάρουν το σύστημα. Αν μία μετάδοση (π.χ.
video) θέλει μεγάλο εύρος ζώνης τότε το WFQ δεν μπορεί να του το παράσχει
ακόμα και όταν χρησιμοποιεί βάρη. Αν υπάρχουν 9 άλλες μεταδόσεις τότε η
απαιτητική μετάδοση θα πάρει μόνο το 1/10 ενώ ακόμα και με πρόθεμα IP=5
θα πάρει τα 6/15 (μερίδιο εξαπλάσιο από τους άλλους), πράγμα που δεν
αρκεί για ένα video. Ένας μηχανισμός πρέπει να επέμβει για να διασφαλίσει
το μισό εύρος ζώνης, και αυτός ο μηχανισμός είναι το CBWFQ. Ο διαχειριστής
δικτύου καθορίζει μία κλάση μεταδόσεων με ελάχιστο εύρος ζώνης το μισό
διαθέσιμο, και μετά τοποθετεί το video μέσα σε αυτήν την τάξη. Έτσι ότι και να
γίνει το video – απαιτητική ροή θα πάρει το απαραίτητο εύρος ζώνης
αφήνοντας το υπόλοιπο στις μικρές ροές δεδομένων.

38
 Χειρισμός QOS - QOS Managment

Ο χειρισμός Qos μας βοηθάει να εγκαταστήσουμε και να αξιολογήσουμε τους

μηχανισμούς Qos και τους στόχους τους σε ένα σύστημα. Η ποιο κοινή
μεθοδολογία αποτελείται από 3 βήματα:

 Παρακολούθηση του δικτύου με διάφορες συσκευές. Αυτό βοηθάει στο

να καθορίσουμε την κίνηση, και την ζήτηση εφαρμογών που έκαναν
αίτηση για QOS.
 Ανάπτυξη των τεχνικών QOS όταν τα χαρακτηριστικά του δικτύου είναι
γνωστά και όταν υπάρχουν εφαρμογές με ζήτηση αυξημένης
εξυπηρέτησης.
 Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων με μετρήσεις στον χρόνο απόκρισης
των εφαρμογών υπό παρακολούθηση για να εξακριβώσουμε εάν και
κατά πόσο είναι ικανοποιητικά.

Για ευκολία μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε διάφορα εργαλεία που η εταιρία

CISCO έχει αναπτύξει για εμάς. Το μόνο που πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι η
εγκατάσταση των τεχνικών QOS (συνήθως) δεν γίνετε μόνο μία φορά αλλά
εξακολουθεί να εφαρμόζεται καθώς το δίκτυο αλλάζει.

Επίπεδα QOS από άκρη σε άκρη

Τα επίπεδα εξυπηρέτησης ουσιαστικά αναφέρονται σε ικανότητες του QOS σε

συνδέσεις από άκρη σε άκρη. Δηλαδή το πόσο γρήγορα και ασφαλή
ταξιδεύουν τα πακέτα όχι ανάμεσα σε δύο δρομολογητές αλλά ανάμεσα στον
προορισμό και το στόχο τους. Τα επίπεδα εξυπηρέτησης διακρίνονται σε τρία
αναλόγως κάθε φορά το απαιτούμενο εύρος ζώνης, την απαιτούμενη ελάχιστη
καθυστέρηση και το jitter.

Αυτά είναι:
 Η εξυπηρέτηση της καλύτερης προσπάθειας. Γνωστό επίπεδο και ως
έλλειψη QOS εξυπηρέτησης και είναι απλώς σύνδεση χωρίς εγγυήσεις.
Αυτό χαρακτηρίζεται από ουρές FIFO όπου δεν υπάρχει καμία
διαφοροποίηση ανάμεσα στις ροές δεδομένων.
 Διαφοροποιημένες εξυπηρετήσεις (μαλακό QOS). Κάποιες ροές
μεταχειρίζονται καλύτερα από κάποιες άλλες (μεγαλύτερο κατά μέσο
όρο εύρος ζώνης γρηγορότερη προώθηση, μικρότερη καθυστέρηση).
Όλα αυτά είναι στατιστικώς αποδεδειγμένα και όχι εγγυημένα από το
δίκτυο.
 Εγγυημένη εξυπηρέτηση (σκληρό QOS). Σε αυτό το επίπεδο
εξυπηρέτησης υπάρχουν δεσμευμένοι πόροι για συγκεκριμένες ροές.
Οι ροές αυτές είναι εγγυημένο ότι θα έχουν καλύτερη αντιμετώπιση από
τις υπόλοιπες.

39
Η απόφαση για το ποιο επίπεδο εξυπηρέτησης είναι το κατάλληλο εξαρτάται
από πολλούς παράγοντες:

 Την εφαρμογή του πελάτη. Κάθε τύπος εξυπηρέτησης είναι κατάλληλος

για μία ομάδα εφαρμογών. Δηλαδή δεν χρειάζονται όλες οι εφαρμογές
δικτύου να έχουν εγγυημένο εύρος ζώνης και πάντα καλύτερη
αντιμετώπιση, αλλά ίσως είναι αρκετό το δίκτυο καλύτερης
προσπάθειας.
 Το κόστος για να εφαρμόσουμε την κάθε επιλογή καθώς και τους
πόρους που είναι διαθέσιμος να προσφέρει ο πελάτης.
 Ο ρυθμός με τον οποίο μπορούν οι πελάτες να αναβαθμίσουν το
σύστημά τους. Ο χρόνος δηλαδή που θα απαιτηθεί για να περάσει ένα
δίκτυο στο επίπεδο διαφοροποιημένης αντιμετώπισης κυκλοφορίας και
μετά στο επόμενο επίπεδο που είναι η εγγυημένη κυκλοφορία
δεδομένων.

Μετρήσεις του δικτύου μετά την εφαρμογή QOS

Ένας λόγος για την μέτρηση σε ένα δίκτυο με QOS είναι για να γνωρίζουμε
ζητήματα όπως η χωρητικότητα κάθε σύνδεσης, ο χρόνος απόκρισης κ.α.
Αυτό γίνεται για μελέτη και περαιτέρω βελτίωση του δικτύου αλλά και σαν
πιστοποίηση απέναντι στον πελάτη ότι οι εγγυημένες υπηρεσίες καλύτερης
ποιότητας που του υποσχεθήκαμε υπάρχουν. Μάλιστα γίνονται και απευθείας
συγκρίσεις για την απόδοση του συστήματος με καλύτερης προσπάθειας και
QOS πρωτόκολλα. Ένας άλλος πολύ σημαντικός λόγος για τις μετρήσεις
αφορά στην χρέωση για τις υπηρεσίες που παρέχουμε. Δύο τρόποι έχουν
εφαρμοστεί για τη μέτρηση ενός δικτύου QOS.

Εξωγενείς μετρήσεις

Η μέθοδος αυτή μετράει το ρυθμό αφίξεων των πακέτων σε ένα τελικό

σύστημα βγάζοντας με αυτόν τον τρόπο συμπεράσματα για την
αποδοτικότητα του μηχανισμού QOS. Η απλή παρακολούθηση ανταλλαγής

40
δεδομένων σε μία πλευρά μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένα αποτελέσματα
καθώς αυτή η ανταλλαγή εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως η ίδια η
εφαρμογή που δημιουργεί τα πακέτα. Αυτή η πρακτική παρακολούθησης
προϋποθέτει καλή γνώση της εφαρμογής που δημιουργεί τα πακέτα.

Ενδογενείς μετρήσεις.

Η ενδογενής μέθοδος αφορά την έκχυση πακέτων μέσα στο δίκτυο και στη
συνέχεια την παρακολούθησή τους. Ο πιο απλός τρόπος για να γίνει αυτό
είναι τα πακέτα PING. Με την αποστολή πακέτων ανά τακτά χρονικά
διαστήματα ένας παρατηρητής μπορεί να βγάλει συμπεράσματα όπως η
πιθανότητα να φθάσουν στον στόχο τους την καθυστέρηση κ.α. Μάλιστα αν
κάνουμε κάποιες υποθέσεις μπορούμε να βγάλουμε και συμπεράσματα για το
πραγματικό διαθέσιμο εύρος ζώνης και το επίπεδο συμφόρησης. Για να
μετρήσουμε την αποδοτικότητα του QOS στέλνουμε μια ομάδα πακέτων κάτω
από συνθήκες που εμείς διαμορφώνουμε και γνωρίζουμε και είναι ανάλογες
με αυτές που επικρατούν φυσιολογικά στο δίκτυο. Μετρήσεις είναι αυτονόητο
ότι πρέπει να γίνουν τόσο με χαμηλό φόρτο όσο και με υψηλό φόρτο εργασίας
για να πάρουμε μία καλή μετρική για την απόδοση των μηχανισμών QOS.

Επίλογος - Συμπεράσματα
Με την εργασία αυτή προσπαθήσαμε να δώσουμε μια σύντομη αναφορά στη
μελέτη που γίνεται αυτή τη στιγμή διεθνώς γύρω από θέματα παροχής
ποιότητας υπηρεσίας στο Διαδίκτυο. Όπως έγινε αντιληπτό, υπάρχουν τρεις
βασικές τεχνολογίες για την παροχή ποιότητας υπηρεσίας στα σύγχρονα IP
δίκτυα. Οι Integrated services, οι Differentiated services και το MPLS. Οι
τεχνολογίες αυτές δεν έχουν ακόμη ωριμάσει αρκετά για να μπορούν να
εφαρμοστούν χωρίς προβλήματα. Η πρώτη έχει προβλήματα κλιμάκωσης,
ενώ οι άλλες δύο διαμορφώνονται δύσκολα. Η IETF έχει συστήσει επιτροπές
για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων και την βελτίωση των εν λόγω
τεχνικών. Από την άλλη πλευρά κάποιοι βρίσκουν ως καλύτερη λύση για την
παροχή ποιότητας την αναβάθμιση των δικτυακών συσκευών (over
provisioning). Με τον τρόπο αυτό διατηρείται η μέχρι σήμερα υπηρεσία
καλύτερης προσπάθειας και αναβαθμίζουμε μόνο το εύρος ζώνης του δικτύου
μας. Όμως έτσι θα αντιμετωπίσουμε ξανά το ίδιο πρόβλημα πολύ σύντομα.
Κατά τη γνώμη μας η επίτευξη μηχανισμών ποιότητας υπηρεσίας είναι
επιτακτική και επιβάλλεται από την ίδια τη φύση των μεταδιδόμενων
δεδομένων τα οποία έχουν διαφορετικές απαιτήσεις από το δίκτυο. Καθώς
εμφανίζονται συνεχώς νέες δικτυακές εφαρμογές και συνεπώς νέες δικτυακές
υπηρεσίες, η διαφοροποίηση των υπηρεσιών κρίνεται πλέον απαραίτητη για
την ικανοποίηση της ποικιλίας και του πλήθους των απαιτήσεων σε ποιότητα
υπηρεσίας. Το ξεχωριστό, λοιπόν, χαρακτηριστικό ενός multiservice δικτύου
είναι η ικανότητά του να προσφέρει μία ποικιλία δικτυακών υπηρεσιών στις
διάφορες δικτυακές εφαρμογές, μαζί με συμφωνίες οι οποίες αντανακλούν το

41
επίπεδο στο οποίο παρέχεται η υπηρεσία. Αρχίζει με αυτό τον τρόπο μια νέα
εποχή για το Διαδίκτυο όπου οι χρήστες και κυρίως οι επιχειρήσεις θα
μπορούν να έχουν ένα αξιόπιστο και με σταθερή – προβλέψιμη απόδοση
μέσο. Νέες εφαρμογές και υπηρεσίες (πχ video on demand, VOIP κλπ) είναι
δυνατό να προσφερθούν και να δοθούν εγγυήσεις γι’ αυτές.

Βιβλιογραφία
Cisco Systems Documentation:
http://www.cisco.com/univercd/cc/td/doc/cisintwk/ito_doc/qos.html

Web ProForum Tutorials http://www.iec.org The International Engineering

Consortium

Tutorial on QoS support for IP P. F. Chimento

Steven Blake, David Black, Mark Carlson, Elwyn Davies, Zheng Wang, and
Walter Weiss. An architecture for differentiated services. Internet Draft <draft-
ietf-di_serv-arch-01.txt>, August 1998. Expires February 1999.

Paul Ferguson, Geoff Huston. Quality of Service: Delivering QoS on the Internet and
in Corporate Networks. John Wiley & Sons, 1998

QoS Forum. Frequently Asked Questions about IP Quality of Service. DRAFT

Version 0.7, IETF, May 1999

K. Nichols et al. RFC 2474: Definition of the Differentiated Services Field (DS Field)
in the IPv4 and IPv6 Headers. IETF, December 1998

S. Blake et al. RFC 2475: An Architecture for Differentiated Services. IETF,

December 1998

Y. Bernet et al. Internet Draft: A Framework for Differentiated Services. IETF,

February 1999

Juha Heinanen et al. Internet Draft: Assured Forwarding PHB Group. IETF, February
1999

Van Jacobson et al. Internet Draft: An Expedited Forwarding PHB. IETF, February
1999

RFC2208, “Resource ReSerVation Protocol (RSVP) Version 1 Applicability Statement,

Some Guidelines on Deployment,” A. Mankin, F. Baker, R. Braden, S. Bradner, M.
O’Dell, A. Romanow, A. Weinrib, L. Zhang, September 1997.

“Understanding TCP Dynamics in an Integrated Services Internet,” W. Feng, D.

Kandlur, D. Saha, K. Shin, NOSSDAV '97, May 1997

42