Mehmet Mardinli

Τουρκικό Κουρδιστάν και NATO*

H περίπτωση των Κ ο ύ ρ δ ω ν μπορεί με ακρίβεια να συγκριθεί μ' αυτή των Βάσκων σ τ η ν Ισπα
v,
'u και Γ α λ λ ί α , τ ω ν Baluchis σ τ ο Ι ρ ά ν και Π α κ ι σ τ ά ν και, β έ β α ι α , τ ω ν Ι ν δ ι ά ν ω ν σ τ η Β ό ρ ε ι α και
Νότια Α μ ε ρ ι κ ή . Ό λ ο ι α υ τ ο ί είναι ι θ α γ ε ν ε ί ς π ο υ έ χ ο υ ν βίαια χ ω ρ ι σ θ ε ί και ε κ τ ο π ι σ θ ε ί α π ό τ α
τ ε χ ν η τ ά σ ύ ν ο ρ α τ ω ν α π ο ι κ ι α κ ώ ν δ υ ν ά μ ε ω ν . Α κ ό μ α π α ρ α π έ ρ α , κ α θ ' έ ν α ς λ α ό ς ιιπ' α υ τ ο ύ ς έχει
0ι
« τ η ρ ή σ ε ι τ η ν εθνική τ ο υ τ α υ τ ό τ η τ α , τ η γ λ ώ σ σ α και τ ο ν π ο λ ι τ ι σ μ ό τ ο υ .
Κ α τ ά κ α ν ό ν α ο ι α π ο ι κ ι ο κ ρ α τ ι κ έ ς δ υ ν ά μ ε ι ς και κ υ β ε ρ ν ή σ ε ι ς ο ν ο μ ά ζ ο υ ν τ α εθνικά κ ι ν ή μ α τ α
" υ τ ώ ν τ ω ν λαοί ν σ α ν « α ν α τ ρ ε π τ ι κ ά » , «χωριστικά», « κ ο μ μ ο υ ν ι σ τ ι κ ά » , ή - η α γ α π η μ έ ν η έ κ φ ρ α σ η
Τ
Πς κ υ β έ ρ ν η σ η ς Ρ έ η γ κ α ν - « τ ρ ο μ ο κ ρ α τ ι κ ά » .
Ο κ ο υ ρ δ ι κ ό ς λ α ό ς ζει σ τ η ν ίδια π ε ρ ι ο χ ή π ο υ ζει και σ ή μ ε ρ α γ ι α χ ι λ ι ε τ η ρ ί δ ε ς . Ο π ρ ώ τ ο ς δια­
μ ε λ ι σ μ ό ς τ η ς χ ώ ρ α ς τ ο υ ς , τ ο υ Κ ο υ ρ δ ι σ τ ά ν , έ γ ι ν ε μ ε τ α ξ ύ τ ω ν Ο θ ω μ α ν ώ ν Τ ο ύ ρ κ ω ν και τ ω ν
Π έ ρ σ ω ν Saravid σ τ α ( 6 3 9 . Έ ν α ς δ ε ύ τ ε ρ ο ς δ ι α μ ε λ ι σ μ ό ς , μ ε τ α ξ ύ τ η ς ν ε ο - ι δ ρ υ θ ε ί σ α ς Τ ο υ ρ κ ι κ ή ς
δ η μ ο κ ρ α τ ί α ς και τ η ς Μ . Β ρ ε τ τ α ν ί α ς . σ υ ν έ β ε ι σ τ ι ς α ρ χ έ ς τ ο υ Α ' Π α γ κ . Π ο λ έ μ ο υ και ο δ ή γ η σ ε
° τ ι ς ε π α ν α σ τ ά σ ε ι ς τ ο υ Κ ο υ ρ δ ι κ ο ύ λ α ο ύ σ τ α 1 9 2 5 , 1 9 2 7 και 1 9 3 6 . Α υ τ ο ί ο ι δ υ ο δ ι α μ ε λ ι σ μ ο ί
« φ η σ α ν τ ο Κ ο υ ρ δ ι σ τ ά ν δ ι α ι ρ ε μ έ ν ο μ ε τ α ξ ύ τ η ς σ η μ ε ρ ι ν ή ς Τ ο υ ρ κ ί α ς , τ ο υ Ι ρ ά ν . τ ο υ Ιρακ και τ η ς
ουρίας.

* ΛHΜΕΙΩΣΗ ΤΕΤΡΑΔΙΩΝ

Αναδημοσίευση από το αμερικάνικο περιοδικό «Counter Spy». Απρίλης του 1982. Το κείμενο είναι υλόκλη-
Ι'ο και χυιρίς συντομεύσεις.
74 ΤΕΤΡΑΔΙΑ / 6

Το εθνικό κίνημα του Κουρδικού λαού συγκρούσθηκε και συγκρούεται με τις κυβερνήσεις
αυτών των χωρών. Στο Ιράν οι Κούρδοι προέβαλαν ισχυρή αντίσταση στον Περσικό στρατό
και στους φαλαγγίτες φρουρούς που καθοδηγούνταν από το μουσουλμανικό κλήρο, στον αγώ­
να για βασικά πολιτικά και οικονομικά δικαιώματα. Στο Ιράκ, μετά την κατάπνιξη, στα 1975,
της δεκατετράχρονης επανάστασης τους, γυρω στις 300.000 Κούρδους έχουν μεταφερθεί βίαια
στο νότιο Ιράκ. Αλλοι τόσοι είναι πρόσφυγες στο Ιράν. Τώρα, στις μέρες μας, το Κουρδικό κί­
νημα ένοπλης αντίστασης στο Ιράκ αυξάνεται πάλι, αυτή τη φορά κάτω από την καθοδήγηση
δημοκρατικών και προοδευτικών δυνάμεων. Οι Κούρδοι στη Συρία αποτελούν το 10% του
πληθυσμού, αλλά η ύπαρξη τους σαν ξεχωριστού λαού δεν γίνεται δεκτή από την κυβέρνηση,
και χιλιάδες έχουν ξεριζωθεί από τη γη τους.
Οι Κούρδοι στην Τουρκία είναι ot περισσότερο καταπιεσμένοι από τις κουρδικές μειονότη­
τες τιον τεσσάρων χωρών (Τουρκία, Συρία, Ιράν, Ιράκ). Η κουρδική γλώσσα και ο κουρδικός
πολιτισμός έχουν απαγορευτεί από τις αρχές του 1920 (Σ.τ.Μ.: Από την επανάσταση του
Κεμάλ). Οι Κούρδοι δεν μπορούν ϋκόμα ούτε να διακηρύξουν ανοιχτά ότι είναι Κούρδοι. Η
τουρκική κυβέρνηση τους ονομάζει «Ορεινούς Τούρκους».
Απο το στρατιωτικό πραξικόπημα στην Τουρκία, το Σεπτέμβρη του 1 9 8 0 καί δώθε, η κατα­
πίεση των Κούρδων έχει φτάσει σε απερίγραπτα επίπεδα. Οι στρατηγοί έχουν φυλακίσει παρα­
πάνω από 1 7 . 0 0 0 Κούρδους. Το μικρότερο δείγμα διαφωνίας τιμωρείται με φυλακή και βασα­
νιστήρια. Για παράδειγμα, ο Serafettin Elci, ένας πρώην υπουργός Δημοσίων Έργων, φυλακί­
στηκε γιατί δήλωσε ότι υπάρχουν Κούρδοι στην Τουρκία και πως ο ίδιος είναι Κούρδος.
Σε μια πρώτη ματιά φαίνεται ότι οι Κούρδοι στην Τουρκία έχουν υποφέρει κατ' εξοχήν από
την αποικιακή πολιτική των τουρκικών κυβερνήσεων. Αυτή η παρατήρηση είναι σωστή αλλά
ατελής αφού οι ΗΠΑ και άλλες χώρες του NATO είναι επίσης υπεύθυνες για την καταπίεση
των Κούρδων. Το Τουρκικό Κουρδιστάν είναι γεμάτο από στρατιωτικές βάσεις όπλων, αποθή­
κες πολεμικών εφοδίων και στρατιωτικά αεροδρόμια. Η μεγαλύτερη συγκέντρωση τέτοιων
«διευκολύνσεων» βρίσκεται στο Diyarbakir, το πολιτιστικό κέντρο του Τούρκικου Κουρδι­
στάν. Αποτελείται από ένα ΝΑΤΟϊκό σταθμό αντιαεροπορικής άμυνας εδάφους, ένα σταθμό
επικοινωνιών των ΗΠΑ και μια στρατιωτική αεροπορική βάση των ΗΠΑ.
Παρόμοιες «διευκολύνσεις» στις ΗΠΑ και το NATO, καθώς και χώροι αποθήκευσης πυρη­
νικών πυραύλων, βρίσκονται και σ' άλλες πόλεις του Κουρδιστάν, όπως το Mardin, το Erhac,
η Malatya και το Erzuruz. Επιπρόσθετα υπάρχουν σταθμοί ραντάρ σε πολλά κουρδικά βουνά.
Από αυτές τις «δραστηριότητες» μπορούν να «συλληφθούν» ακόμα και οι ομιλίες με «walkie -
talkie* του Σοβιετικού Στρατού και μπορούν να προσδιορισθούν οι μετακινήσεις στρατευμά-
το>ν του Λιβανέζικου, Συριακού και Παλαιστινιακού στρατού.

Η ΝΑΤΟϊκή εκπαίδευση καταστολής

Από τις αρχές του 1950 οι ένοπλες δυνάμεις της Τουρκίας εκπαιδεύονται από Αμερικάνους
«συμβούλους». Περισσότερο «ειδικευμένη» εκπαίδευση γίνεται στις ΗΠΑ και τον Παναμά.
Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του Πενταγώνου, 3.527 Τούρκοι αξιωματικοί εκπαιδεύτηκαν
στις ΗΠΑ μεταξύ του 1970 και του 1979. Η Τουρκία έχει λάβει από τις ΗΠΑ στις τελευταίες
δύο δεκαετίες στρατιωτική βοήθεια που πλησιάζει τα 4 δις δολλάρια. Μετά τις ΗΠΑ, η Δ. Γερ­
μανία είναι ο μεγαλύτερος τροφοδότης των Τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, με —κατά μέσο
όρο— 20 εκατ. δολλάρια το χρόνο σε στρατιωτική βοήθεια, από το 1964.
Για τους Κούρδους η πιο καταστροφική πλευρά της Αμερικανικής εκπαίδευσης του Τούρ­
κικου στρατού υπήρξε η συγκρότηση της Gendarmerie, ενός παρακλαδιού του Τουρκικού
στρατού, το οποίο δημιουργήθηκε με σκοπό τον έλεγχο των παραμεθορίων περιοχών (δεν πρέ­
πει να γίνει σύγχυση με την αστυνομικών καθηκόντων Gendarmerie άλλων χωρών, π.χ. της
Γαλλίας). Χάρις στις ΗΠΑ και το NATO, η Gendarmerie είναι σήμερα ένας στρατός 120.000
ανδρών εφοδιασμένων με ελικόπτερα, οπλισμένα τροχοφόρα και σύγχρονα συστήματα επικοί-
nP^iTJKOY ΔΙΑΛΟΓΟΥ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΚΡΙΤΙΚΗΣ 75

νωνιών. Οι δυνάμεις της Gendarmerie έχουν ισοπεδώσει κουρδικά χωριά και έχουν τρομοκρα­
τήσει τους κατοίκους τους κατ' επανάληψη. Τρεις ταξιαρχίες πεζικού είναι αφοσιωμένες σ'
αυτόν ακριβώς το σκοπό. Οι Κούρδοι τους ξέρουν σαν «Γαλαζοσκούφηδες» ή «κομμάντος»
π
ου είναι εκπαιδευμένοι από τους «πρασινοσκούφηδες» των ΗΠΑ.
Επιπρόσθετα στις ένοπλες δυνάμεις, αρκετοί τύποι αστυνομίας και Αντι - Ανταρτικών ομά-
δωνίδείτε την συνέντευξη του Jiirgen Roth) είναι παρατεταγμένες στο Κουρδιστάν. Η πολιτική
αστυνομία, εκπαιδευμένη και εξοπλισμένη από τη Δ. Γερμανία και Βρεττανία, είναι ειδικευμέ­
νη στον προσδιορισμό και την καταστολή «ανατρεπτικών» κινημάτων. Η αστυνομία «ελέγχου
τ
ων μαζών» (mob - control police) όπως και ο τίτλος της υποδηλώνει, είναι σχεδιασμένη να
καταστέλλει βίαια μαζικές διαδηλώσεις και απεργίες. Ειδικά εξοπλισμένα οχήματα με μηχανές
"ου εκτοξεύουν νερό, χρώμα και πλαστικές σφαίρες έχουν δοθεί από τη Δ. Γερμανία για το
σκοπό αυτό.
Οι Αντι - Αντάρτικες ομάδες μπορούν εύκολα να διασχίσουν τα επίσημα εθνικά σύνορα
να επιτεθούν σε Κούρδους επαναστάτες. Στις 12 Φλεβάρη του 1980, για παράδειγμα, τρεις
μηχανοκίνητες ομάδες επιτέθηκαν στο Damishi, μια κουρδική πόλη στο Συριακό Κουρδιστάν,
σκοτώνοντας δεκαπέντε άτομα, τρία εκ των οποίων παιδιά. Οι επιχειρήσεις από μηχανοκίνητες
ομάδες γίνονται από τους περιβόητους «Γαλαζοσκούφηδες» και την Τουρκική Υπηρεσία Πλη­
ροφοριών (ΜΙΤ), η οποία συνεργάζεται στενά με τη CIA. Οι περισσότερες από τις δραστηριό­
τητες της ΜΙΤ κατευθύνονται ενάντια στα προοδευτικά κινήματα της περιοχής. Η ΜΙΤ συνερ­
γαζόταν επίσης στενά με τη SAVAK, πριν από την πτώση του Σάχη στο Ιράν. και συνεργάζε­
ται με τη MUKHABARAT τη μυστική αστυνομία του Ιράκ.

Η CIA και οι Κούρδοι

Η
ίδια η CIA έχει ομολογήσει θηριωδίες σε βάρος του Κουρδικού απελευθερωτικού κινήμα­
τος. Όπως είναι γνωστό, οι Κούρδοι στο Ιρακινό Κουρδιστάν διεξήγαγαν έναν αντάρτικο
αγώνα ενάντια στο καθεστώς του Μπαάλ από το 1960 έως το 1975. Στις αρχές του '70, ο αριθ-
Κός των Κούρδων πολεμιστών έφθασε τις 100.000. Ο Σάχης του Ιράν, αναμειγμένος σε συνο-
Ρ«ική αντιδικία με το Ιράκ, προθυμοποιήθηκε να βοηθήσει τους Κούρδους επαναστάτες, ώστε
να δημιουργήσουν φασαρίες στην κυβέρνηση του Μπαάλ. Ο ηγέτης των Κούρδων επαναστα­
τών Mustafa Berzani, ένας φεουδάρχης αρχηγός, δεν είχε εμπιστοσύνη στο Σάχη, αλλά ήταν
"Ράθυμος να δεχτεί την προσφορά, εάν οι ΗΠΑ μπορούσαν να εγγυηθούν τη μελλοντική ροή
της βοήθειας. Μετά από μια ιδιωτική συνάντηση μεταξύ του Χένρυ Κίσσινγκερ K U I του Σάχη,
η βοήθεια των ΗΠΑ, ανερχομένη σε 16 εκ. δολλάρια, άρχισε. Λεπτομέρειες γι' αυτή την επιχεί-
Ρήοη, η οποία ήρθε σε πέρας από τη CIA, έγιναν γνωστές από την έκθεση Pike στη Βουλή των
Αντιπροσώπων (των ΗΠΑ) και η οποία (έκθεση Pike), ξαναπαρουσιάστηκε στην εφημερίδα
Village Voice, στις 23 Φεβρουαρίου του 1976, ένα χρόνο μετά την ήττα του κινήματος του
B
arzani.
Απ' ότι φαίνεται στην επίθεση αυτή. από την αρχή της επιχείρησης «ούτε ο Σάχης,... ούτε ο
Κίσσινγκερ επιθυμούσαν νίκη των Κούρδων...» Κυρίως ήλπιζαν να εξασφαλίσουν ότι οι στο­
χαστές θα ήταν σε θέση να διατηρήσουν ένα ψηλό βαθμό εχθρότητας (απέναντι στην κυβέρνη-
°η του Ιράκ), τόσο ψηλό, ώστε να υποσκάψουν τις παραγωγικές πηγές του Ιράκ. Το σχέδιο
"Ροχωρούσε ομαλά με βάση αυτούς τους άξονες. Ο φεουδάρχης αρχηγός παρέλαβε μερικά
παλιωμένα αντιαεροπορικά όπλα και πυροβόλα χαμηλής ισχύος και κήρυξε τακτικό πόλεμο
(Σ·τ.Μ.: το «ταχτικό» σε αντίθεση με το «αντάρτικο») εναντίον του Ιράκ, στον οποίο πόλεμο
ό
μως οι Κούρδοι δεν μπόρεσαν να συναγωνισθούν την καλύτερη πολεμική μηχανή του Ιράκ.
Επιπλέον η CIA (όπως φαίνεται στην προαναφερθείσα έκθεση Pike) «είχε καλά επιβεβαιωμένες
πληροφορίες, ότι ο Σάχης θα εγκατέλειπε τους Κούρδους τη στιγμή που θα έφτανε σε συμφω­
νά με τον εχθρό του. το Ιράκ».
Αυτή η στιγμή έφτασε στις 6 Μαρτίου του 1975 όταν ο Σάχης και ο ηγέτης του Ιράκ Σαν-
76 ΤΕΤΡΑΔΙΑ / 6

τάμ Χ ο υ α ε ϊ ν ε ν α γ κ α λ ί σ θ η κ α ν κατά τ η δ ι ά ρ κ ε ι α τ η ς σ υ ν ά ν τ η σ η ς τ ο υ O P E C σ τ ο Α λ γ έ ρ ι . Ο Σ ά
χ η ς σ υ μ φ ώ ν η σ ε μ ε τ ο ν Χ ο υ σ ε ϊ ν ν α δ ι ε υ θ ε τ ή σ ο υ ν τ η σ υ ν ο ρ ι α κ ή δ ι α φ ο ρ ά KUI δ ι έ τ α ξ ε τ ο ν Ιρανι­
κ ό σ τ ρ α τ ό v u δ ι α κ ό ψ ε ι τις γ ρ α μ μ έ ς α ν ε φ ο δ ι α σ μ ο ύ τ ω ν Κ ο ύ ρ δ ω ν α γ ω ν ι σ τ ώ ν . Σ ύ μ φ ι υ ν α μ ε
Κ ο ύ ρ δ ο υ ς π ρ ό σ φ υ γ ε ς , σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α ο Ι ρ α ν ι κ ό ς σ τ ρ α τ ό ς ά ρ χ ι σ ε ν α β ο μ β ά ρ δ ι ζ α μερι­
κές α π ό τις θέσεις τ ω ν Κ ο ύ ρ δ ω ν . Ο Barzani υ π ο χ ρ ε ώ θ η κ ε ν α διατάξει τ ο υ ς α ν τ ά ρ τ ε ς τ ο υ ν α
οπισθοχιορήσουν από την πρώτη γραμμή. Μια Ι ρ α κ ι ν ή ε π ί θ ε σ η « έ π ι α σ ε σ τ ο ν ύ π ν ο » τ ο υ ς
Κ ο ύ ρ δ ο υ ς κατά τ η διάρκεια ε ν ό ς α π ό τους πιο ψ υ χ ρ ο ύ ς μ ή ν ε ς του χ ρ ό ν ο υ . Τ ο α ν θ ρ ώ π ι ν ο κ ό
σ τ ο ς τ ο υ π ο λ έ μ ο υ ή τ α ν π ο λ υ ψ η λ ό . Π ε ρ ί π ο υ 7 0 0 . 0 0 0 ά ν θ ρ ω π ο ι είτε ξ ε ρ ι ζ ώ θ η κ α ν α π ό τ ο ν τ ό π ο
τ ο υ ς , είτε σ κ ο τ ώ θ η κ α ν , είτε υ π ο χ ρ ε ώ θ η κ α ν ν α ζ ή σ ο υ ν σ ε κ α τ α υ λ ι σ μ ο ύ ς κ ά τ ω α π ό τ η φ ρ ο ύ ρ η ­
ση του Ιρακινού στρατού, ό π ο υ π ο λ λ ο ί π α ρ α μ έ ν ο υ ν μέχρι σήμερα.
Α υ τ ή δ ε ν είναι η π ρ ώ τ η τ ρ α γ ω δ ί α π ο υ έ χ ε ι δ η μ ι ο υ ρ γ ή σ ε ι η κ υ β έ ρ ν η σ η τ ω ν Η Π Α σ τ η ν
π ε ρ ι ο χ ή της Μ . Α ν α τ ο λ ή ς . Η π α λ α ι σ τ ι ν έ ζ ι κ η ε π α ν ά σ τ α σ η χ τ υ π ή θ η κ ε μ ε έ ν α ν π α ρ ό μ ο ι ο τ ρ ό π ο
α π ό τη σ υ ν δ υ α σ μ έ ν η επιχείρηση Ιορδανών - C I A το Σεπτέμβρη του 1970. Ο απελευθερωτικός
π ό λ ε μ ο ς τ ο υ λ α ο ύ το>ν D h o f a r i σ τ ο O m a n κ α τ ε σ τ ά λ η α π ό τ η μ α ζ ι κ ή ε π έ μ β α σ η τ ω ν σ τ ρ α τ ε υ μ ά ­
τ ω ν τ ο υ Σ ά χ η υ π ο σ τ η ρ ι ζ ό μ ε ν ω ν α π ό τ ο ν α μ ε ρ ι κ α ν ι κ ό σ τ ό λ ο σ τ ο ν Ι ν δ ι κ ό ί ί κ ε α ν ό . Σ τ ο Πακι­
σ τ ά ν ο ι Baluchi π ο υ ξ ε σ η κ ι ό θ η κ α ν τ α χ ρ ό ν ι α 1973 1977 χτυπήθηκαν με παρόμοιο τρόπο.
Ω σ τ ό σ ο , τ α π ρ ά γ μ α τ α α λ λ ά ζ ο υ ν . Ο ι Κ ο ύ ρ δ ο ι , ο ι Π α λ α ι σ τ ί ν ι ο ι , ο ι Dhofari, ο ι B a l u c h i s
α μ φ ι σ β η τ ο ύ ν μ ε α υ ξ α ν ό μ ε ν ο ρ υ θ μ ό τις π ρ ά ξ ε ι ς και π ρ ο θ έ σ ε ι ς τ ο υ « π ρ ο μ α χ ώ ν α τ η ς ελευθε­
ρίας», τ η ν Η . Π . Α . Σ τ ι ς μ έ ρ ε ς μ α ς μ π ο ρ ε ί κ ά π ο ι ο ς ν α α κ ο ύ σ ε ι τ ο υ ς α ν θ ρ ώ π ο υ ς α υ τ ο ύ ς ν α λ έ ν ε :
« Ε ά ν η Α μ ε ρ ι κ ή είναι η χ ώ ρ α τ η ς ε λ ε υ θ ε ρ ί α ς , τ ό τ ε π ώ ς μ π ο ρ ε ί ν α β ο η θ ά ε ι α υ τ ο ύ ς τ ο υ ς διε­
φ θ α ρ μ έ ν ο υ ς κ α τ α κ τ η τ έ ς ν α σ κ ο τ ώ ν ο υ ν τ α παιδιά μας;» Γ ν ω ρ ί ζ ο υ ν ότι ο ι σ φ α ί ρ ε ς και τ α ό π λ α
Μ-16 που κουβαλάνει οι «Γαλαζοσκούφηδες» Τούρκοι στρατιώτες κατασκευάζονται στις
Η . Π . Α . Η « φ ω ν ή τ η ς Α μ ε ρ ι κ ή ς » σ κ ο ρ π ί ζ ε ι ρ ί γ η . ό χ ι χ α μ ό γ ε λ α . Α π ό α π ό σ τ α σ η , η γ η τ ω ν κατα­
π ι ε σ μ έ ν ω ν φ α ί ν ε τ α ι ν α κείται κ ά τ ω α π ό τ ο χ ι ό ν ι και τ η ν π α γ ω ν ι ά . Α λ λ ά δ ε ν είναι η ά ν ο ι ξ η π ο υ
ακολουθεί το χειμώνα;

Μετάφραση: Κώστας Γάτσιοζ