ရက်စွဲ၊ ၂၀၁၄ ခု ှစ်၊ ဇူလိုငလ

် ၂ ရက်

အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ် (PR)
အကျဥ်းချ ပ်

ဤစာတမ်းတိုသည် လတ်တေလာေဆွးေ ွးေနေသာ အချိ းကျကိုယ်စားပ

ြ စနစ်အား များစွာ
အေထာက်အကူြပ လိမ့်မည်ဟု ယုံ ကည်ပါသည်။

ြမန်မာ ိုင်ငံသည် ဗိတိသ ကိုလိုနီလက်ေအာက်သို ကျေရာက်ခဲ့ဖူးေသာ ိုင်ငံများနည်းတူ လက်ရှိ

အချိန်တွင် ကိုလိုနီစနစ်၏ အကျိိ းသက်ေရာက်မ ေ က ာင့် အ ိုင်ရသူအကုန်ယူစနစ် (First Past
The Post) ကို လက်ခံကျင့်သုံးလျက်ရှိသည်။ ယခုအခါ အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်သို ေပ
ြ ာင်းလဲ
ကျင့်သုံးရန် အမျိ းသားလတ်ေတာ်တွင် အဆိုတင်သွင်းခဲ့ ပီး လတ်ေတာ်မှ မဲခွဲဆုံးြဖတ်ခဲ့ရာ မဲအ ိုင်
ရရှိ ပီး လတ်ေတာ်မှ အတည်ြပ ခဲ့ပါသည်။

ဤစာတမ်းတိုသည် အချိ းကျကိုယ်စားပ

ြ စနစ်၏ အဓိကစနစ်အမျိ းအစားများကို ရှင်းလင်းေဖာ်ြပ
ထားပါသည်။ ထိုသို ေဖာ်ြပထားေသာ်လည်း အချိ မဲေပးမစနစ်များ သို မဟုတ် ေရွးေကာက်ပွဲစနစ်
များသည် အနည်းငယ် ပ်ေထွးမရှိပါသည်။ သို ြဖစ်၍ ယင်းစနစ်များ၏ အချက်အလက်များ
(သို မဟုတ)် အခ
ြ ားေရွးေကာက်ပွဲစနစ်များအေကာင်း ပို၍သိရှိလိုပါက မူရင်းစာအုပ် ( Electoral
System Design: The New International IDEA Handbook) တွင် ေလ့လာ ိုင်ပါသည်။
အကယ်၍ ထိုစာအုပ်ဖတ် ရာတွင် အချိ အေကာင်းအရာများ နားလည်ရန်ခက်ခဲပါက ဘာသာပ
ြ န်
ဆိုထ ားေသာ (http://www.idea.int/publications/esd/) တွင် ေလ့လာ ိုင်ပါသည်။

ထိုစာအုပ်သည် ကမာ့ေရွးေကာက်ပွဲစနစ်အမျိ းမျိ း ှင့် ၎င်းတို ကို ကျင့်သုံးေသာအခါ ြဖစ် ိုင်ေ ြခ

ရှိေသာအားသာချက်၊ အားနည်းချက်များ ှင့် ယင်းစနစ်များကို ကျင့်သုံးေသာ ိုင်ငံများ၏ ြဖစ်ရပ်
ေလ့လာမများ ှင့် ယှဥ်၍ေဖာ်ြပထားပါသည်။
 2

မာတိကာ
၁။ နိဒါန်း .......................................................................................................................................၃
၂။ အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်အားလတ်ေတာ်၌ အဆိုတင်သွင်းြခင်း .....................................................၃
၃။ အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ် ှင့် စပ်လျဥ်းေသာအမ
ြ င်များ ................................................................. ၄
(၃.၁) ိုင်ငံေရးပါတီများ၏အမ
ြ င် ................................................................................................. ၄
(၃.၂) ိုင်ငံေရးကိုေစာင့် ကည့်အကဲခတ်သူများ၏အမ
ြ င်................................................................. ၄
၄။ ကမာ့ေရွးေကာက်ပွဲစနစ်များ .......................................................................................................၆
၅။ အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်...........................................................................................................၈
(၅.၁) အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်များ ............................................................................................၈
(၅.၂) အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်၏အားသာချက်များ .....................................................................၉
(၅.၃) အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်၏အားနည်းချက်များ ................................................................. ၁၀
၆။ စာရင်းလိုက် အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ် .................................................................................... ၁၂
(၆.၁) စာရင်းလိုကအ
် ချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်၏ ေရွးေကာက်ပွဲတင်ေ ြမာက်ပုံ ................................. ၁၂
(၆.၂) စာရင်းလိုက်အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်၏ အားသာချက်များ ှင့် အားနည်းချက်များ .............. ၁၅
၇။ လဲေ ြပာင်း၍ရေသာတစ်မဲတည်းေပးစနစ် .................................................................................. ၁၇
(၇.၁) လဲေ ြပာင်း၍ရေသာတစ်မဲတည်းေပးစနစ်၏ေရွးေကာက်တင်ေြမာက်ပုံ ................................. ၁၇
(၇.၂) လဲေ ြပာင်း၍ရေသာတစ်မဲတည်းေပးစနစ်၏ အားသာချက် ှင့် အားနည်းချက်များ.................. ၂၀
၈။ ေရာေ ှာထားေသာ ကိုယ်စားလှယ်အချိ းကျစနစ်....................................................................... ၂၁
(၈.၁) ေရာေ ှာထားေသာ ကိုယ်စားလှယ်အချိ းကျစနစ်၏ ေရွးေကာက်တင်ေ ြမာက်ပုံ .................... ၂၂
(၈.၂) ေရာေ ှာထားေသာ ကိုယ်စားလှယ် အချိ းကျစနစ်၏ အားသာချက်၊ အားနည်းချက်များ ......... ၂၃
၉။ အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်အားကျင့်သုံးေနေသာ ိုင်ငံများ ........................................................... ၂၄
(၉.၁) List Proportional Representation (LIST PR)စနစ်အားကျင့်သုံးေသာ ိုင်ငံများ ............... ၂၄
(၉.၂) Single Transferable Vote (STV)စနစ်ကိုကျင့်သုံးေသာ ိုင်ငံများ ................................... ၂၅
(၉.၃) Mixed Member Proportional (MMP)စနစ်အားကျင့်သုံးေသာ ိုင်ငံများ ........................ ၂၅
(၉.၄) Parallel Systems စနစ်ကိုကျင့်သုံးေသာ ိုင်ငံများ ........................................................... ၂၅
၁၀။ ိုင်ငံတကာ ှင့် ိင်းယှ ်မများ ................................................................................................ ၂၆
(၁၀.၁) ထိုင်း ိုင်ငံေရွးေကာက်ပွဲများ ှင့် ၂၀၁၁ခု ှစ်ေရွးေကာက်ပွဲရလာဒ်များ ............................... ၂၆
(၁၀.၂) ေတာင်ကိုရီးယား ိုင်ငံေရွးေကာက်ပွဲများ ှင့် ေဒသ ရေရွးေကာက်ပွဲများ ........................... ၂၉
 3

၁။ နိဒါန်း
ေရွးေကာက်တ င်ေ ြမ ာက်ပုံစနစ်များဆိုသည်မှာ အေထွေထွေ ရွးေကာက်ပွဲမှ ဆုံး ြဖ တ်မဲများကို
ပါတီများ ှင့် ကိုယ်စားလှယ်ေလာင်းအသီးသီး၏ အ ိုင်ရသည့် လတ်ေတာ်အမတ်ေနရာများ အဖ
ြ စ်
သို ကူးေပ
ြ ာင်းေပးခ
ြ င်း ြဖစ်သည်။ ယင်းမဲအေရအတွက်ကို လတ်ေတာ်အမတ်ေနရာသို ကူးေပ
ြ ာင်းသည့်
အသုံးများသည့်နည်းများမှာ ဗဟု/အများစုကိုယ်စားပ
ြ စနစ်၊ အချိ းကျကိုယ်စား ြပ ိုင်သည့်စနစ်၊
1
စနစ်ေရာ ှင့် အခ
ြ ားစနစ်တစ်ခုခု ြဖစ်ပါသည်။

၂။ အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်အားလတ်ေတာ်၌ အဆိတ
ု င်သွင်းြခင်း
၃-၆-၂၀၁၄ ရက်ေနတွင် ြပ လုပ်သည့် ပထမအကိမ် အမျိ းသားလတ်ေတာ် ဒသမပုံမှန်အစည်း
အေဝးတွင် လာမည့် ၂၀၁၅ ခု ှစ်၌ ကျင်းပမည့်ေရွးေကာက်ပွဲအပါအဝင် ေရွးေကာက်ပွဲအားလုံး
တွင် အမျိ းသားလတ်ေ တာ် ကိုယ်စားလှယ်များေရွးချယ်ရာ၌ မဲအချိ းကျကိ ုယ်စား ြပ စနစ်
(Proportional Representation System (PR) ကိုကျင့်သုံးရန် ရန်ကုန်တိုင်းေဒသကီးမဲဆ နယ်
အမှတ် (၁)မှ အမျိ းသားလတ်ေတာ် ကိုယ်စားလှယ် ေဒ ခင်ဝိုင်း ကည်က အဆိုတင်သွင်းခဲ့ပါသည်။
အဆိုပါ ေရွးေကာက်ပွဲစနစ် ှင့် ပတ်သက်၍ အမျိ းသားလတ်ေတာ်၏ တိုင်းေဒသက ီးလတ်ေတာ်
ကိုယ်စားလှယ်များအတွက် ေရွးေကာက်ပွဲယှဥ် ပ ိ င်သည့်ေ နရာ၌သာ ကျင့်သုံးရန်အတွက်
အဆို ြပ ခဲ့ ြခ င်း ြဖ စ်ပါသည်။2 ထို ေနာက် ယင်းအဆိုအား (၉-၆-၂၀၁၄) ရက်ေန၌ ေဆွးေ ွးရာတွင်
အမျိ းသားလတ်ေတာ် ကိုယ်စားလှယ် ဦးအုန်းတင်၊ ဦးဇုန်လှယ်ထန်း၊ ေဒါက်တာဗညားေအာင်မိုး၊
ဦးေစာထွန်းြမေအာင်၊ ေဒ နန်းနီနီေအးတို ှင့် တပ်မေတာ်သားကိုယ်စားလှယ် ဒုတယ
ိ ဗိုလ်မှ းကီး
ရဲ ိုင်ဦး၊ ဗိုလ်မှ း တိုးမင်းထွန်း၊ ဗိုလ်မှ းေကျာ် ိုင်ေဌး တို မှ ေဆွးေ ွးခဲ့ ကပါသည်။3 PR စနစ်ကျင့်သုံးရန်
လတ်ေတာ်မှ မဲခွဲဆုံးြဖတ်ခဲ့ရာ ကိုယ်စားလှယ် ၂၀၄ ဦးတွင် ကန် ကွက်မဲ ၈၅ မဲရှိ ပီး
ေထာက်ခံမဲအများစုြဖင့် မဲအ ိုင်ရရှိ ပီး လတ်ေတာ် မှ အတည်ြပ ခဲ့ပါသည်။4

1
International Institute for Democracy a- International IDEA, available from:
http://www.idea.int/publications/esd/upload/esd_bu_p1.pdf/[accessed 30 June 2014]
2
အချိ းကျကိုယ်စားပြ မဲစနစ် အမျိ းသားလတ်ေတာ်က အတည်ြပ ၊ VOA သတင်းဌာန၊ ေအာင်ရဲေမာင်ေမာင်၊ ၃၀.၆.၂၀၁၄၊ available from: http://
Burmese.voanews.com/content/pr-system-approved/1934681.html/[accessed 30 June 2014]
3
ELEVEN, စိုးမင်းထိုက်, 9 June 2014, available from: http://tinyurl.com/ok3ruzo (view 30-6-2014)
4
ဧရာဝတီသတင်းဌာန၊ သူဇာ၊ 11 June 2014, available from: http://burma.irrawaddy.org/news/2014/06/11/60271.html/[accessed 1 July 2014]
 4

၃။ အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ် ှင့် စပ်လျဥ်းေသာအမ
ြ င်များ
(၃.၁) ိုင်ငံေရးပါတီများ၏အမ
ြ င်

ေဒ ခင်ဝိုင်း ကည် (အမျိ းသားဒီမိုကေရစီအင်အားစုပါတီ) က “ဒီမိုကေရစီစနစ်ကျင့်သုံးေနေသာ မိမတ

ိ ို
ိုင်ငံသည် equality of right , equality of opportunity, equality of achievement
အချက်(၃)ချက်ညီမှ ဒီမိုကေရစီစည်းမျဥ်း ှင့် ညီသည်ဟုသတ်မှတ် ိုင် ပီး ဒီမိုကေရစီအြမင့်ဆုံးြဖစ်
ေအာင်ြပည်သူ ဆ ပါဝင်ေသာ လွတ်လပ်စွာဖွဲ စည်းခွင့်၊ လွတ်လပ်စွာေပ
ြ ာဆိုခွင့်၊ လွတ်လပ်စွာမဲ
ေပးခွင့်၊ လွတ်လပ်စွာအေရွးခံပိုင်ခွင့်၊ လွတ်လပ်စွာမဲဆွယခ် ွင့်၊ လွတ်လပ်စွာ ေရွးေကာက်ပွဲကျင်းပခွင့်
စသည့်စံ န်းများ ှင့်ညီေသာ ဖွဲ စည်းပုံအေခ
ြ ခံဥပေဒ ှင့်ပါတီစုံဒီမိုကေရစီ ကျင့်စဥ်အရ PR စနစ်
သည်ပို၍ အေကာင်အထည်ေဖာ် ိုင်မည်ြဖစ်သြဖင့် PR စနစ်ကိုတင်သွင်းရ ြခင်းြဖစ်ပါေကာင်း”
ေဆွးေ ွးချက်အား ြမန်မာ့အသံ ှင့် ုပ်ြမင်သံ ကား ိုင်ငံတကာသတင်းများစာေစာင်မှ ကူးယူေဖာ်ြပ
ပါသည်။ 5

(၃.၂) ိုင်ငံေရးကိေု စာင့် ကည့်အကဲခတ်သူများ၏အမ

ြ င်

ဦးေအာင်သူ ငိမ်းက “အချိ ိုင်ငံများသည် တိုင်းြပည်ထဲတွင် လူမျိ းတစ်မျိ းတည်းရှိေသာ ိုင်ငံများ

ရှိပါေကာင်း၊ ၎င်းတို တွင် ေသွးကွဲသည့်ကိစများသည် PR စနစ် ှင့် ေပ
ြ လည် ိုင်စရာရှိပါေကာင်း၊
မိမိတို ိုင်ငံတွင် တိုင်းရင်းသားအရလည်း ကွဲြပားမများပါေကာင်း၊ PR စနစ်သည် တကယ်အမှန်
အကန် အေဖ
ြ ဆိုတာမျိ းကိုလည်း မိမိတို ေပ
ြ ာဖို ခက်ပါေကာင်း၊ PR စနစ်တွင် အားနည်းချက်များ
အများကီးရှိပါေကာင်း၊ ပါတီေလးေတွ အစိတ်စိတအ
် မာမာ အမျိ းမျိ းကွဲသွား ိုငေသာ
် အားနည်း
ချက်များရှိပါေကာင်း၊ ပါလီမန်ထဲတွင် ေထာက်ခံေသာပရိတ်သတ်ရှိေနသည့် အစွန်းေရာက်ေသာ
အင်အားစုများ ေရာက်လာ ိုင်ေ ကာင်း၊ ထိုအေနအထားသည် အမျိ းသားရင် ကားေစ့ေရးအတွက်
အေဖ
ြ ြဖစ်သည်ဟု မိမိသိပမ် ထင်ပါေကာင်း၊ ဥပမာ ေတာင်အာဖိရက
ိ ိုင်ငံ လာမည့်ေရွးေကာက်ပွဲ
တွငမ် ည်သူပဲ ိုင် ိုင် ိုင်သည့်သူက အမျိ းသားပ
ြ န်လည်ရင် ကားေစ့ေရးကို ကည့် ပီး ှစ်ဦး ှစ်ဖက်
သဟဇာတဖ
ြ စ်ေအာင် ေပါင်းစပ်ဖွဲ စည်းတာမျိ း ြဖစ် ကလိမ့်မည်ဟု ထင်ပါေကာင်း” ေပ
ြ ာကားခဲ့
သည့်ေဆွးေ ွးချက်အား ြမန်မာ့အသံ ှင့် ုပ်ြမင်သံ ကား ိုင်ငံတကာသတင်းများ စာေစာင်မှကူးယူ
ေဖာ်ြပပါသည်။6

5
ြမန်မာ့အသံ ငှ ့် ပု ်ြမ င်သံ ကား၊ ုငိ ်ငံတကာသတင်းများ(၂၂-၆-၂၀၁၄)စာေစာင်အမှတ်စဥ်(၁)စာမျက်မှာ (၁၃)
6
ြမန်မာ့အသံ ှင့် ုပ်ြမ င်သံ ကား၊ ိုငင် ံတကာသတင်းများ(၂၂-၆-၂၀၁၄)စာေစာင်အမှတ်စဥ်(၁)စာမျက်မှာ (၁၇)(view 30-6-2014)
 5

စာေရးသူမင်းြမတ်ေဝ၏ ေဆာင်းပါးတွင် “United Kingdom တွင် တစ် ိုင်ငံလုံးေရွးေကာက်တဲ့

စနစ်သည် FPTP ြဖစ် ပီး စေကာ့တလန်လတ်ေတာ်အတွက် ေရွးေကာက်သည့်ပုံစံမှာ PR ပုံစံြဖစ်ေန
ပါေကာင်း၊ အိ ိယမှာ အထက်လတ်ေတာ်ေရွးေကာက်ပွဲသည် PR စနစ်ြဖစ် ပီး ေအာက်လတ်ေတာ်
သည် FPTP ြဖစ်ပါေကာင်း၊ အဓိကအချက်သည် မိမိ ိုင်ငံ၏ ိုင်ငံေရးသမိုင်းေကာင်း ှင့် သင့်ေတာ်
ေသာပုံစံ၊ ိုင်ငံမှာ ြဖစ်ေစချင်ေသာ ပါတီစနစ်ပုံစံေတွ ှင့် ေရွးေကာက်ပွဲစနစ်ေတွကို အသင့်ေတာ်ဆုံး
ြဖစ်ေအာင် ေရွးချယ်အသုံးြပ ကပါေကာင်း၊ ြမန်မာ ိုင်ငံ၏ လက်ရှိေရွးေကာက်ပုံစနစ်က FPTP
စနစ်ပဲြဖစ်ပါေကာင်း၊ PR ှင့် FPTP ဘယ်လိုကွဲြပားသလဲဆိုလ င် PR သည် လူနည်းစု၏ ကိုယ်စား
လှယ်များပါ လတ်ေတာ်ထဲေရာက်ေအာင် အသုံး ြပ သည့်စနစ်ြဖစ် ပီး ဆ မဲေပးသူများ၏ မဲများ
အေလအလွင့်နည်းေအာင် လုပ်ေသာစနစ်ြဖစ်ပါေကာင်း၊ FPTP တွင် လူများစု၏ ကိုယ်စားလှယ်
များက လတ်ေတာ်တွင်လမ်းမိုး ပီး လူနည်းစုကိုယ်စားလှယ်များ အားနည်းေသာစနစ်ြဖစ်ပါေကာင်း၊
ြမန်မာ ိုင်ငံကဲ့သို ဖွံ ဖိ းဆဲ ိုင်ငံအများစုအတွက် PR စနစ်ကျင့်သုံးသင့်ပါေကာင်း၊ PR စနစ်၏
အားသာချက်သည် ပါတီ ကီး ကီးငယ်ငယ် မိမိရေသာမဲရာခိုင် န်းအလိုက် လတ်ေတာ်ထဲတွင် ေနရာ
ယူခွင့်ရလာေသာစနစ်ြဖစ် ပီး အားနည်းချက်မှာ အစွန်းေရာက်ပါတီများ လတ်ေတာ်ထဲေရာက်လာ
ြခင်း၊ မဲဆ နယ်တစ်ခုချင်းအလိုက် အမတ်ေတွက တိုက် ိုက်တာဝန်ခံမမရှိေတာ့ြခင်းများ ြဖစ်လာ
ိုင်ပါေကာင်း၊ ိုင်ငံေရးပညာရှင်များ၏ ေလ့လာသုံးသပ်ချက်များအရ တိုင်းရင်းသားများ၊ လူမျိ းစု
များ၊ ပါတီအသင်းအဖွဲ များေသာ ိုင်ငံသည် PR စနစ် ှင့်သင့်ေတာ်ပါေကာင်း၊ လူမျိ းတစ်မျိ းတည်း
များေသာတိုင်းြပည်များသည် FPTP ကသင့်ေတာ်ပါေကာင်း၊ ြမန်မာ ိုင်ငံအတွက် PR ပုံစသ
ံ ွားတာ
သင့်ေတာ်မည်ဆို ိုင်ပါေကာင်း၊ ြမန်မာ ိုင်ငံတွင် ပါတီေပါင်းေမ
ြ ာက်များစွာရှိပါေကာင်း၊ ပါတီ
ေသးသည်ြဖစ်ေစ၊ ပါတီ ကီးသည်ြဖစ်ေစ၊ တိုင်းရင်းသားမျိ း ွယ်စုေသးသည်ြဖစ်ေစ၊ ကီးသည်ြဖစ်
ေစလတ်ေတာ်အတွင်းတစ်ေထာင့်တစ်ေနရာ ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦး အဖ
ြ စ်ပါဝင် ိုင်ရန်အတွက် PR
စနစ်သည် ြမန်မာ ိုင်ငံကဲ့သို ိုင်ငံများတွင် ပိုမိုကျင့်သုံးသင့်ပါေကာင်း၊ ထိုပါတီအသင်းအဖွဲ များ၊
တိုင်းရင်းသားလူမျိ းစုများအေနဖ
ြ င့်လည်း ိုင်ငံ၏တစ်ေထာင့်တစ်ေနရာကေနပီး ိုင်ငံေတာ်တိုး
တက်ရာတိုးတက်ေ ကာင်းကို အကံြပ ေဆွးေ ွးတင်ြပ ိုင်မည် ြဖစ်ပါေကာင်း၊ လူတိုင်း၊ ပါတီတိုင်း၊
အဖွဲ အစည်းတိုင်းတွင် ိုင်ငံေတာ် ှင့်ပတ်သက်၍ တိုးတက်ေခတ်မီေစချင်ေသာ အေတွးအေခ
အသစ်၊ စိတ်ကူးသစ်၊ အကံဉာဏ်သစ်များ ှင့်၊ လတ်ေတာ်အတွင်း အကံြပ ေဆွးေ ွး တင်ြပလာ
လ င် အများကဝိုင်းဝန်းဆုံးြဖတ် ပီး ိုင်ငံအတွက် အမ
ြ င်သစ် Idea အသစ်များဖ
ြ င့် လုပ်ေဆာင် ိုင်
မည်ြဖစ်ပါေကာင်း၊ လက်ရှိကမာေပ တွင် PR စနစ်ကို အေခ
ြ ခံ ပီး ကိုယ့် ိုင်ငံ ှင့်လိုက်ေအာင် မွမ်းမံ
 6

ကျင့်သုံးေနေသာ ိုင်ငံေပါင်း (၉၀) နီးပါးရှိ ပီး ြမန်မာ ိုင်ငံတွင်လည်း PR စနစ်ကို တိုးတက်ေနေသာ

ိုင်ငံ ကီးများနည်းတူ စနစ်တကျ အသွင်ကူးေြပာင်းကျင်သ
့ ုံးသင့်ပါေကာင်း၊ ေရများေရ ိုင်၊ မီးများမီး
ိုင်ဆိုေသာ ိုင်သူအကုန်ယူစတမ်း (FPTP) စနစ်ထက် အချိ းကျခွဲေဝယူ စနစ်ြဖစ်ေသာ (PR) စနစ်
ကပို၍ ဒီမိုကေရစီဆန်ေပလိမ့်မည်ြဖစ်ေ ကာင်း၊ ထို ေကာင့် ိုင်ငံေတာ် ကီးကို အမှန်တကယ်တိုးတက်
ေအာင် က ိ းပမ်းလုပ်ေဆာင် က မည့်သူများအား ေရွးေကာက် ိုင်ရန် PR စနစ်ကို စနစ်တ ကျ
ကူးေပ
ြ ာင်းသင့်ပါေကာင်း” ြမန်မာပ
ြ ည်သား Website တွင် ေရးသားထားေသာ ေဆာင်းပါးအား
ကူးယူေဖာ်ြပပါသည်။ 7

၄။ ကမာ့ေရွးေကာက်ပွဲစနစ်များ
ကမာ့ ိုင်ငံအသီးသီးတွင် ေရွးေကာက်ပွဲစနစ်အမျိ းမျိ းကျင်သ
့ ုံးလျက်ရှိရာ ေရွးေကာက်ပွဲစနစ်
အမျိ းမျိ းကို ေအာက်ပါအတိုင်း အုပ်စုများခွဲြခားထားသည်ကို ေလ့လာေတွ ရှိ ိုင်ပါသည်-

ဗဟုအများစုကိုယ်စားပ
ြ စနစ် (Plurality Majority) သည် အ ိုင်ရေသာ ကိုယ်စားလှယ်/ပါတီသည်
အခ
ြ ားေသာကိုယ်စားလှယ်/ ပါတီများထက် ဆ မဲပိုမိုအ ိုင်ရထားသူြဖစ်သည်။

 အ ိုင်ရသူအကုန်ယူစနစ် - First Past The Post (FPTP)

 လ ိ ဝှက်မဲစနစ် - Block Vote (BV)
 ပါတီ၏လိ ဝှက်မဲစနစ် - Party Block Vote (PBV)
 မဲလဲေ ြပာင်းစနစ် -Alternative Vote (AV)
 ှစ်ေကျာ့ြပန်စနစ် - Two Round System (TRS)
အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ် (Proportional Representation) သည် ပါတီတစ်ခုမှ တစ် ိုင်ငံလုံး
ရရှိသည့် မဲအေရအတွက် ှင့် ယင်းပါတီမှရမည့် အမတ်အေရအတွက်ကို တတ် ိုင်သမ အချိ းညီမ
ေစရန်ေဆာင်ရွက်ေပးသည့် ေရွးေကာက်ပွဲစနစ်တစ်ခုြဖစ်သည်။

 စာရင်းအလိုက် အချိ းကျကိုယ်စားပ

ြ စနစ် -List Proportional Representation (LIST PR)
 လဲေ ြပာင်း၍ရေသာ တစ်မဲတည်းေပးစနစ် - Single Transferable Vote (STV)
 ေရာေ ှာထားေသာကိုယ်စားလှယ်အချိ းကျစနစ် -Mixed Member Proportional (MMP)

7
မင္းျမတ္ေ၀၊ PR စနစ္ကိုဘာေၾကာင့္က်င့္သံုးသင့္တာလဲ၊ ျမန္မာျပည္သား (4-6-2014) http://tinyurl.com/q8ewbe9 (view 30-6-2014)
 7

စနစ်ေရာ (Mix) သည် ဗဟုအများစုကိုယ်စားပ

ြ စနစ် ှင့် အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ် ှစ်ပိုင်းအား
ေရာေ ှာ၍ အသုံးြပ ေသာနည်းစနစ် ြဖစ်ပါသည်။

 ပူးတွဲစင် ပိ င်စနစ် -Parallel System (PARALLEL)

အခ
ြ ားစနစ်များ (Other)

 လဲေြပာင်း၍မရေသာ တစ်မဲတည်းေပးစနစ်- Single Non-Trsansferable Vote (SNTV)

 ကန် သတ်ထားေသာမဲေပးစနစ်- Limited Vote (LV)
 Borda Count (BC)
ေအာက်ပါဇယားသည် "ေရွးေကာက်ပွဲစနစ်ဒီဇိုင်း ိုင်ငံတကာ IDEA လက်စွဲစာအုပ်သစ်" မှ
ြ င်း ြဖစ်ပါသည်။8
ကိုးကားတင်ြပထားခ

ကမာ့ေရွးေကာက်ပွဲစနစ်များ

အချိ းကျကိုယ်စား အ ြခားစနစ်များ

ဗဟု/အများစု ကိုယ်စား ြပ စနစ် စနစ်ေရာ
ြပ စနစ်

အ ိုင် လိ ဝှက် ပါတီ၏ မဲလဲ ှစ်ေကျာ့ စာရင်း လဲေ ြပာင်း ေရာေ ှာ ပူးတွဲ လဲေ ြပာင်း၍ ကန် သတ် Broda
ရသူ မဲစနစ် လိ ဝှက် ေ ြပာင်း ြပန်စနစ် လိုက် ၍ရေသာ ထားေသာ စင် ပိ င် မရေသာ ထားေသာ count
အကုန် မဲစနစ် စနစ် အချိ းကျ တစ်မဲ ကိုယ်စားလှယ် စနစ် တစ်မဲတည်း မဲေပး
ယူစနစ် ကိုယစ် ား တည်း အချိ းကျစနစ် ေပးစနစ် စနစ်
ြပ စနစ် ေပးစနစ်

8
IDEA, ေရွးေကာက်ပွဲစနစ် ဒီဇိုင်း ိုင်ငံတကာ IDEA လက်စွဲစာအုပ်သစ်၊ စာမျက် ှာ ( ၄၀)၊ သွန်းနဒီပုံ ှိပ်တိုက်၊ ၂၀၀၈ ခု ှစ် (29 Apr 2014), available
from: http://www.idea,int/publications/esd/(view 23-6-2014)
 8

၅။ အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်
အချိ းကျကိုယ်စား ြပ စနစ်ဆိုသည်မှာ ပါတီတစ်ခုမှတ စ် ိုင်ငံလုံးရရှိသည့် မဲအေရအတွက် ှင့်
ယင်းပါတီမှရမည့် အမတ်အေရအတွက်ကို တတ် ိုင်သမှ အချိ းညီမ ေစရန် ေဆာင်ရွက်ေပးသည့်
ေရွးေကာက်ပွဲစနစ်တစ်ခုြဖစ်သည်။ အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်များ အားလုံးကို ေကျာေထာက်
ေနာက်ခံြပ ထားသည့် အေကာင်းအရင်းတစ်ခုမှာ ပါတီတစ်ခုမှ တစ် ိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာဖ
ြ င့်
အ ိုင်ရေသာမဲ ှင့်ယင်းပါတီက လတ်ေတာ်အတွင်းရရှိေသာ ကိုယ်စားလှယ်ေနရာ အချိ းအစား
ကွာဟချက်ကို ဂ ုတစ်စိုက်ေလျာ့ချရန် ြဖစ်သည်။ ဥပမာ- အဓိကပါတီ ကီးတစ်ခုသည် ဆ မဲ၏
၄၀% ကိုရရှိသည့်အခါ ထိုပမာဏ ှင့်ညီမ ေသာ အမတ်ေနရာ ၄၀% ကိုရရှိမည်ြဖစ်သည်၊၊ ထို အတူ
ပါတီငယ်တစ်ခုသည် ဆ မဲ ၁၀% ကို အ ိုင်ရလ င် လတ်ေတာ်ကိုယ်စားလှယ်ေနရာ၏ ၁၀% ကို
ရရှိမည်ြဖစ်သည်။9

(၅.၁) အချိ းကျကိုယ်စားပ

ြ စနစ်များ

အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်၏ အမျိ းအစားများမှာ-
(က) စာရင်းလိုက်အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ် (List Proportional Representation)
(ခ) လဲေ ြပာင်း၍ရေသာတစ်မဲတည်းေပးစနစ် (Single Transferable Vote)
(ဂ) ေရာေ ှာထားေသာကိုယ်စားလှယ်အချိ းကျစနစ် (Mixed Member Proportional)
တို ြဖစ်သည်။ ယင်းအချိ းကျ ကိုယ်စားပ
ြ စနစ်အားလုံးတွင် ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးထက် ပိုေရွးချယ်
သည့်မဲဆ နယ်များရှိရန်လိုသည်။ မဲဆ နယ်တ စ်ခုမှ ကိုယ်စားလှယ်များ ေရွးချယ်ရေလေလ
ေရွးေကာက်ပွဲစနစ်သည် အချိ းကျမရှိေလေလသာဖ
ြ စ်သည်။ အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်သည် ပါတီ
များကားေရွးချယ်မြပ ရမည်ေလာ၊ ကိုယ်စားလှယ်ေလာင်းတစ်ဦးချင်းစီအ ကား(သို ) ှစ်ဦးစလုံး
အကားေရွးချယ်မြပ လုပ်ရမည်ေလာဟူေသာ မဲဆ ရှင်များကို ေပးအပ်ထားသည့် ေရွးချယ်မ
အတိုင်းအတာလိုက်၍ ကွဲြပားမရှိပါေသးသည်။ အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်များတွင် ေအာက်ပါ
ေယဘူယျအားသာချက် ှင့် အားနည်းချက်များကို ေတွ ရှိရပါသည်။10

9
IDEA, ေရွးေကာက်ပွဲစနစ် ဒီဇိုင်း ိုင်ငံတကာ IDEA လက်စွဲစာအုပ်သစ်၊ စာမျက် ှာ (၄၁)၊ သွန်းနဒီပုံ ှိပ်တိုက်၊ ၂၀၀၈ ခု ှစ် (29 Apr 2014), available
from: http://www.idea,int/publications/esd/(view 23-6-2014)
10
IDEA,Extracted from Electoral System Design: The New International IDEAHandbook (Burmese)© International Institute for Democracy and
Electoral Assistance 2014,www.idea.int/publications/esd/upload/esd_bu_p3.pdf,page87
,http://www.idea.int/publications/esd/upload/esd_bu_p3.pdf (view-30-6-2014)
 9

(၅.၂) အချိ းကျကိုယ်စားပ

ြ စနစ်၏အားသာချက်များ

 ဆ မဲများကို ကိုယ်စားလှယ်ေနရာများအဖ
ြ စ် မှန်မှန်ကန်ကန် ကူးေပ
ြ ာင်းေပး ိုင်ြခင်းေကာင့်
မ တခ
ြ င်းမရှိ၍ တည် ငိမ်မပျက်ြပားေစေသာ ရလဒ်များကိုေရှာင်ရှား ိုင်သည်။ ပါတီ ကီးများ
အေနဖ
ြ င့် အပိုဆုအေနအဖ
ြ စ်ရတတ််သည့် ကိုယ်စားလှယ်ေနရာများေလျာ့နည်းသွားပီးပါတီ
ငယ်များအေနဖ
ြ င့်လည်း ဆ မဲအနည်းငယ်ေပး ုံမ ြဖင့် လတ်ေတာ်အတွင်းသို တက်လှမ်း
ခွင့်ရှိသွားသည်။11
 စိတ်တူကိုယ်တူရှိေသာ ကိုယ်စားလှယ်များပါဝင်သည့် ပါတီများ(သို ) အသင်းအဖွဲ များအား
အမည်စာရင်းေပးသွင်းေစခ
ြ င်းြဖင့် ယင်းပါတီအသင်းအဖွဲ များ ြဖစ်ေပ လာမကို အားေပး
ြ ာက်ြပ သည်။12
အားေမ
 အလဟဿဖ
ြ စ်သွားေသာ မဲအေရအတွက်ကို အလွန်နည်းပါးသွားေစသည်။ လတ်ေတာ်
တွငေ် နရာရရှိရန် အနည်းဆုံးရရှိရမည့် လူထုေထာက်ခံမအဆင့်သတ်မှတ်ချက် ေလျာ့ကျ
သွားသည့်အခါ ေရွးချယ်ထားသည့် ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးကို ေရွးေကာက်တင်ေ ြမာက်ေပး
ိုင်ရန် သက်ေရာက်မရှိသွားေစသည်။ မဲဆ ရှင်များအေနဖ
ြ င့် ၎င်းတို ေပးထားေသာ ဆ မဲ
သည် ေရွးေကာက်ပွဲရလဒ်ေပ တွင် ေပ
ြ ာင်းလဲမရှိေစသည်ကို ယုံ ကည်မပိုမိုခိုင်မာလာေစ
သဖ
ြ င့် ေရွးေကာက်ပွဲကျင်းပချိန်၌ မဲ ုံသို သွားေရာက်မဲထည့်ရ ြခင်းသည် တန်ဖိုးရှိသည်ဟူ
ြ င်ကို ရင့်သန်ေစသည်။13
ေသာ မဲဆ ရှင်၏အမ
 ပါတီငယ်များ လတ်ေတာ်တွင် ကိုယ်စားပ
ြ ခွင့်ရရန် ေဆာင် ကဥ်းေပး ိုင်သည်။ ဤအချက်
သည် ကွဲြပားမရှိေနေသာ လူ အဖွဲ အစည်းများတည် ငိမ်ေရးတွင် အလွန်တရာအေရးကီး
သည့်် အားလုံးပါဝင်ေရးမူ ကို ေဖာ်ေဆာင်ရာေရာက်သည့်အြပင် အေခ
ြ ခိုင် ပီးြဖစ်သည့်
ြ စ်ထွန်းေစ ငို ်သည်။14
ဒီမိုကေရစီ ိုင်ငံများတွင်လည်း ဆုံးြဖတ်ချက်များချမှတ်ရာတွင် အကျိ းဖ
 အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်များ၏ ဆွဲေဆာင်မတစ်ခုမှာ ဆ မဲများမည်သည့်ေနရာမှ ရရှိလာ
သည်ကိုအဓိကမထားပဲ ဆ မဲစုစုေပါင်းအေရအတွက် များပ
ြ ားေစေရးကိုသာ အေလးထား

11
Ibid.
12
Ibit.
13
Ibid.
14
IDEA, ေရွးေကာက်ပွဲစနစ် ဒီဇိုင်း ိုင်ငံတကာ IDEA လက်စွဲစာအုပ်သစ်၊ စာမျက် ှာ (၈၉)၊ သွန်းနဒီပုံ ှိပ်တိုက်၊ ၂၀၀၈ ခု ှစ် (29 Apr 2014), available
from: http://www.idea,int/publications/esd/(view 23-6-2014)
 10

ေဆာင်ရွက်သြဖင့် လူထုေထာက်ခံမအားနည်းေသာေဒသပင်ြဖစ်ေစ ဆ မဲတိုင်းသည်ေနာက်

ထပ်ကိုယ်စားလှယ်ေနရာရရှိရန် ေဆာင် ကဥ်းေပး ိုင်သည်။15
 ေဒသတွင်းလက်ဝါးကီးအုပ်မ များကီးထွားလာခ
ြ င်းကို ကန် သတ်ေပးသည်၊၊ အချိ းကျ
ကိုယ်စားပ
ြ စနစ်သည် ပါတီငယ်များကို ကိုယ်စားလှယ်ေနရာအနည်းဆုံး ရရှိေစသဖ
ြ င့် ပါတီ
တစ်ခုတည်းမှ သက်ဆိုင်ရာခ ိုင် (သို ) စီရင်စုအတွက် ကိယ
ု ်စားလှယ် ေနရာအားလုံးကို
ချ ပ်ကိုင်ထားသည့် အေခ
ြ အေနအား နည်းပါးသွားေစခ
ြ င်းေကာင့် ေဒသတွင်းအခွင့်အာဏာ
ြ အေနမရှိေသာ ပါတီငယ်များအတွက် အထူးအေရးကီးပါသည်။16
ရရှိရန် အေခ
 မူဝါဒစဥ်ဆက်မြပတ် တည်တံ့ခိုင် မဲမကို ဦးတည်ေစသည်။ အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်တွင်
အားလုံးပါဝင်သည့် ွန် ေပါင်းအစိုးရများ တည်ရှိြခင်းေကာင့် ဆုံးြဖတ်ချက်များချမှတရ
် ာ
တွင်တည် ငိမ်မ ှင့် ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်မကိုြဖစ်ေစသဖ
ြ င့် ိုင်ငံဖွံ ဖိ းတိုးတက်ေရးကို
ြဖစ်ထွန်းေစ ိုင်သည်။17
 ဒီမိုကေရစီအသုံးြပ စ ိုင်ငံများစွာတွင် ိုင်ငံေရးအာဏာရရှိထားသည့် လူအများစု ှင့်
စီးပွားေရးအာဏာကို ချ ပ်ကိုင်ထားကသည့် လူနည်းစုတို ကား ယင်းအဖွဲ အစည်း(၂)ခု
ကားပ
ြ လုပ် ကေသာ ေစ့စပ်ညိ ိင်းမများသည် ထင်သာမ
ြ င်သာရှိမ၊ ပွင့်လင်းြမင်သာမ ှင့်
တာဝန်ခံ ိုင်မနည်းပါးခ
ြ င်းတို ြဖစ်ေပ ေလ့ရှိပါသည်။ အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်အရ
လတ်ေတာ်ထဲ၌ အကျိ းေမ ာ်အုပ်စုများအပါအဝင် လူ အဖွဲ အစည်း၏ ကိုယ်စားပ
ြ သူများကို
ပိုမိုပါဝင်လာေစသဖ
ြ င့် ဆုံးြဖတ်ချက်များကို ြပည်သူများ၏ မျက်စိေရှ တွင်ပင် ချမှတ် ကရ
သည်။18

(၅.၃) အချိ းကျကိုယ်စားပ

ြ စနစ်၏အားနည်းချက်များ

 ွန် ေပါင်းအစိုးရအဖွဲ များရှိြခင်းသည် အပ

ြ န်အလှန်အားဖ
ြ င့် ဥပေဒပ
ြ ေရးကိစတွင် အတား
အဆီးတစ်ခုြဖစ်ေနတက် ပီး သဟဇာတဖ
ြ စ်ေသာ မူဝါဒများချမှတ်ရန် အခက်အခဲြဖစ်ေစ
တတ်သည်။19

15
Ibid.
16
Ibid.
17
Ibid.
18
Ibid.
19
IDEA, ေရွးေကာက်ပွဲစနစ် ဒီဇိုင်း ိုင်ငံတကာ IDEA လက်စွဲစာအုပ်သစ်၊ စာမျက် ှာ (၉၀)၊ သွန်းနဒီပုံ ှိပ်တိုက်၊ ၂၀၀၈ ခု ှစ် (29 Apr 2014), available from:
http://www.idea,int/publications/esd/(view 23-6-2014)
 11

 အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်သည် ပါတီစနစ်၏ တည် ငိမ်မကို ပျက်ယွင်းေစပီး အစိတ်စိတ်
အမာမာကွဲြပားေစရန်လည်း အားေပးအားေမ
ြ ာက်ြပ သည်။ ထို ေကာင့် အချိ းကျကိုယ်စား
ြပ စနစ်၏ အားလုံးပါဝင်ေရးမူသည် ၎င်းစနစ်၏အားနည်းချက်တစ်ခုလည်း ြဖစ်သည်။
 အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်သည် အစွန်းေရာက်ပါတီများအတွက် ေခ
ြ ကုပ်ယူစရာအုပ်ြမစ်
သဖွယ်ြဖစ်ေစသည်။20
 မူဝါဒအေခ
ြ ခံအားဖ
ြ င့်ေသာ်လည်းေကာင်း (သို ) ေထာက်ခံမအေခ
ြ ခံအားဖ
ြ င့်ေသာ်လည်း
ေကာင်း တူညီေသာရပ်တည်ချက် လုံေလာက်စွာမရှိပဲ ှင့် အုပ်ချ ပ်သူ ွန် ေပါင်းအစိုးရများကို
ြဖစ်ေပ ေစသည်။21
 ပါတီငယ်များအား အချိ းအစားမမ တသဖ
ြ င့် အခွင့်အာဏာများစွာကို ရရှိေစ ိုင်သည်။
ပါတီ ကီးများအား ၎င်းတို ထက် မယှဥ်သာေအာင်ေသးငယ်သည့် လူထုဆ မဲရာခိုင် န်း
အနည်းငယ်သာရခဲ့ေသာပါတီများ ှင့် ပူးေပါင်း၍ ွန် ေပါင်းအစိုးရများ ဖွဲ စည်းေစေသာ
အခါ ယင်းပါတီငယ်များသည် ပါတီ ကီးများအဆိုတင်သွင်းသမ ပယ်ချ ိုင်ခွင့်ရှိသွားသည်။22
 အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်အရဆိုလ င် အသင့်အတင့်အရွယ်အစားရှိေသာ ပါတီတစ်ခုကို
အာဏာမှဖယ်ရှားရန် အလွန်ခက်ခဲ ိုင်သည်။ အစိုးရများသည် မကာခဏ ွန် ေပါင်း
အစိုးရများ ဖွဲ စည်းေနရေသာအခါ အချိ ိုင်ငံေရးပါတီများသည် အစိုးရသက်တမ်းတစ်
ေလ ာက် ၎င်းတို ၏ ေရွးေကာက်ပွဲဆိုင်ရာ စွမ်းေဆာင်မများ အားနည်းေနခဲ့ေသာ်လည်း
အစိုးရအဖွဲ တွင် အမဲပါဝင်ေနတတ်သည်။23
 ေရွးေကာက်ပွဲအုပ်ချ ပ်သူများအတွက် အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်၏ ပ်ေထွးေသာစည်း
မျဥ်းများကို အေကာင်အထည်ေဖာ်ရန် ခက်ခဲေစ ုံသာမက မဲဆ ရှင်များအတွက်လည်း
နားလည်ရန် ခက်ခဲေစသည်။ ထိုေကာင့် မဲဆ ရှင်ပညာေပးအစီအစဥ်များ ပို၍လိုအပ် ပီး၊
မဲ ုံဝန်ထမ်းများေအာင်ြမင်စွာ လုပ်ကိုင်ေဆာင်ရွက် ိုင်ရန် ေလ့ကျင့်သင်တန်းေပးမများ ြပ လုပ်
ရန်လိုအပ်သည်။24

20
Ibid.
21
Ibid.
22
Ibid.
23
Ibid.
24
Ibid.
 12

၆။ စာရင်းလိုက် အချိ းကျကိုယ်စားပ

ြ စနစ်
စာရင်းလိုက်အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်တွင် ပါဝင်ယှဥ် ပိ င် ကသည့် ပါတီတိုင်း သို မဟုတ် အဖွဲ
အစည်းတိုင်းသည် သက်ဆိုင်ရာ ေရွးေကာက်ပွဲမဲဆ နယ်အတွက် ယှဥ် ပိ င် ကမည့် မိမိတို ၏
ကိုယ်စားလှယ်ေလာင်းများကို တင်ြပကရပီး မဲဆ ရှင်များက ပါတီတစ်ခုစီအတွက် ဆ မဲေပးက
ပါသည်။ ပါတီများသည် ဆ မဲအားလုံးအနက်မှ ၎င်းတို ရသင့််သည့် အချိ းအစား ှင့်ညီမ ေသာ
အမတ်ေနရာများကို ရရှိ ကမည်ြဖစ်သည်။ အ ိုင်ရကိုယ်စားလှယ်များကို ထုတ်ြပန်ထားသည့်
စာရင်းများမှ ထုတ်ယူသွားမည်ြဖစ်သည်။25

(၆.၁) စာရင်းလိုက်အချိ းကျကိုယ်စားပ

ြ စနစ်၏ ေရွးေကာက်ပွဲတင်ေြမာက်ပုံ

စာရင်းလိုက် အချိ းကျကိုယ်စားပ

ြ စနစ်တွင် ဥပေဒပ
ြ သူများကို ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးထက် ပိုေရွး
ချယ်သည့် မဲဆ နယ် (Multi-member districts) များမှ ေရွးေကာက် တင်ေ ြမာက်သည်။ ပါတီ
တစ်ခုစီသည် မဲဆ နယ်တွင် ေရွးေကာက်ခံရမည့် အမတ်ေနရာ ှင့်တူညီေသာ ကိုယ်စားလှယ်များ
စာရင်း (သို ) မဲြပားများကို တင်ြပရသည်။ တစ်သီးပုဂလ ကိုယ်စားလှယ်များကိုလည်း သူတို ၏
ကိုယ်ပိုင်ပါတီများြဖင့် မဲြပားေပ တွင် သီးြခားတင်ြပရမည်။ မဲြပားတွင် မဲေပးသူများသည် သူတို ၏
ှစ်သက်ရာပါတီတစ်ခုကို မဲေပး ိုင် ပီး ပါတီများကလည်း သူတို ရရှိေသာမဲအေရအတွက်အလိုက်
အချိ းကျစွာ ေနရာများကို လက်ခံရမည်ြဖစ်သည်။ ဥပမာအားြဖင့် ကိုယ်စားလှယ်ငါးဦး ေရွးချယ်
ရေသာ မဲဆ နယ်တစ်ခုတွင် ပါတီတစ်ခုသည် ၄၀% မဲအ ိုင်ရလ င် ၅ ေနရာထဲမှ ၂ ေနရာကိုရရှိ
မည်ြဖစ်သည်။ ရရှိလာေသာ ၂ ေနရာအတွက် ကိုယ်စားလှယ်များကိုလည်း မဲြပားတွင်တင်သွင်း
ထားေသာစာရင်းအစီအစဥ်အလိုက် ေရွးေကာက် တင်ေ ြမာက်မည်ြဖစ်သည်။26

ေယဘုယျအားြဖင့် စာရင်းလိုက် အချိ းကျကိုယ်စားပ

ြ စနစ် ှစ်မျိ းရှိ ပီး “စာရင်းပိတ်စနစ်” (Close
lists) ှင့် “စာရင်းဖွင့်စနစ်” (Opened lists) တို ြဖစ်သည်။ စာရင်းလိုက် အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ
စနစ်၏ မူလပုံစံတစ်ခုြဖစ်ေသာ “စာရင်းပိတ်စနစ်” တွင် ပါတီအေနဖ
ြ င့် ေရွးေကာက်ပွဲဝင်မည့်
ကိုယ်စားလှယ်များကို ေရွးချယ်၍ အစီအစဥ်အလိုက် စာရင်းြပထားရပီး မဲေပးသူများက ပါတီကို

25
IDEA, ေရွးေကာက်ပွဲစနစ် ဒီဇိုင်း ိုင်ငံတကာ IDEA လက်စွဲစာအုပ်သစ်၊ စာမျက် ှာ (၉၂)၊ သွန်းနဒီပုံ ှိပ်တိုက်၊ ၂၀၀၈ ခု ှစ် (29 Apr 2014), available from:
http://www.idea,int/publications/esd/(view 23-6-2014)
26
Proportional representation Systems, PROPORTIONAL REPRESENTATION VOTING SYSTEMS
https://www.mtholyoke.edu/acad/polit/damy/BeginnningReading/PRsystems.htm (view 30-6-2014)
 13

သာမဲေပးရမည်။ ေအာက်ေဖာ်ြပပါဇယားတွင် ေရွးေကာက်ပွဲတစ်ခု၏ မဲဆ နယ်တစ်ခုတွင် ေနရာ

(၅) ေနရာအတွက် စာရင်းပိတ်မဲေပးသည့်စနစ်ကို ေဖာ်ြပထားပါသည်-27

မဲဆ နယ်
မဲေပးရာတွင်သတိြပ ရန်
၁.တစ်မဲသာေပးရန်
၂.မဲေပးလိုေသာပါတီ၏ ေအာက်တွင်အမှန်ြခစ်ရန်

ပါတီ A ပါတီ B ပါတီ C ပါတီ D တစ်သီးပုဂလ

၁.ဦးနီ ၁.ဦးစိုး ၁.ဦး ကည် ၁.ေဒ ေဆာင်း ၁.ဦးြမ

၂.ဦးမိုး ၂.ေဒ ၀ါ ၂.ဦး ိုင် ၂.ဦးထက်
၃.ေဒ ြမင့် ၃.ဦးစန်း ၃.ဦး ု ၃.ဦး ဖိ း
၄.ဦးဘ ၄.ဦးေအာင် ၄.ေဒ ေ၀ ၄.ဦးတုတ်
၅.ဦးေဆွ ၅.ဦး၀င်း ၅.ေဒ ှင်း ၅.ဦးခိုင်

အထက်ပါဇယားအရ မဲေပးသူများသည် စာရင်းထဲမှမိမိတို ှစ်သက်ေသာ မည်သည့်ကိုယ်စားလှယ်

ေလာင်းကိုမ မဲေပးရန်မလိုဘဲ ပါတီမှတင်ြပထားေသာ ကိုယ်စားလှယ်စာရင်းကို လက်ခံရမည်။
အ ိုင်ရကိုယ်စားလှယ်ေလာင်းကိုလည်း မူလစာရင်းေပ မှ အစီအစဥ်အလိုက် ေရွးချယ်ြခင်း
ခံရမည်။ ဥပမာအေနဖ
ြ င့် ပါတီ A သည် (၅) ေနရာထဲမှ (၂) ေနရာအ ိုင်ရခဲ့လ င် စာရင်းေပ ၌
ပထမကိုယ်စားလှယ် ှစ်ဦးဖ
ြ စ်သည့် ဦးနီ ှင့် ဦးမိုး ေရွးချယ်ခံရမည်ြဖစ်သည်။ ယခုအခါ ဥေရာပ
ဒီမိုကေရစီစနစ်အများစုသည် စာရင်းအလိုက် အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်၏ ပုံစြံ ဖစ်ေသာ “စာရင်းဖွင့်စနစ်”
ကို အသုံးြပ ကသည်။ ယင်းစနစ်တွင် ဆ မဲေပးသူများကို ပါတီများအတွက် မဟုတ်ဘဲ မိမိတို
ှစ်သက်ေသာ ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးစီအတွက် မဲေပးခွင့်ြပ ထားသည်။ မဲေပးသူများသည် ကိုယ်စား
လှယ်တစ်ဦးချင်းစီအလိုက် ှစ်သက်သလိုမဲေပးခ
ြ င်းြဖင့် ကိုယ်စားလှယ်ေလာင်းများ၏ အမတ်

27
Ibid.
 14

ေနရာ အစီအစဥ်ေပ သက်ေရာက်မရှိသည်။ ေအာက်ေဖာ်ြပပါ “စာရင်းဖွင့်စနစ်” မဲေပးမပုံစံဇယား

တွင် ေလ့လာ ိုင်ပါသည်-28

မဲဆ နယ်
မဲေပးရာတွင်သတိြပ ရန်
၁.တစ်မဲသာေပးရန်
၂.မဲေပးလိုေသာပါတီ၏ ေအာက်တွင်အမှန်ြခစ်ရန်
၃.ဆ မဲသည်ပါတီ ှင့် ကိုယ်စားလှယ် ှစ်မျိ းစလုံးအတွက်အကျ ံးဝင်သည်။

ပါတီ A ပါတီ B ပါတီ C ပါတီ D တစ်သီးပုဂလ

ဦးမျိ း ဦးေဇယျ ေဒ နန်း ဦးခင်ေမာင် ဦးသူရိန်
ဦးသူရ ေဒ ေအး ဦးတင်၀င်း ဦးေသာ်
ဦးတင့် ဦးန ဦး၀ဏ ဦးြမတ်မင်း
ဦးလုံး ဦးလတ် ဦးေဇာ် ေဒ သီရိ
ေဒ မာမာ ဦး ငိမ်း ဦးထိုက် ဦးေဌး

မဲေပးသူများသည် မူလပါတီမှေရွးချယ်ထားေသာ ကိုယ်စားလှယ်စာရင်းအလိုက် မဟုတ်ဘဲ

ှစ်သက်သလို မဲေပးပိုင်ခွင့်ရှိသည်။ မဲေပးသူများသည် ပါတီတစ်ခုအတွက် တိုက် ိုက်မဲေပးရန် မလို
ေသာ်လည်း ကိုယ်စားလှယ်အတွက်သာမက ပါတီအတွက်ပါ အကျ ံးဝင်သည်။ သို ြဖစ်၍ ေနာက်ဆုံး
စာရင်း၏ အစီအစဥ်သည် စာရင်းေပ မှ ကိယ
ု ်စားလှယ်တစ်ဦးချင်းစီ၏ ရရှိေသာမဲေပ တွင် မှီခို
ေနမည်ြဖစ်သည်။ ဥပမာအေနဖ
ြ င့် ပါတီ A သည် ၅ေနရာထဲမှ ၂ ေနရာအတွက် အ ိုင်ရခဲ့၍ ဦးသူရ
ှင့်ဦးတင်သ
့ ည် တစ်ဦးချင်းမဲများတွင် အများဆုံး ှင့် ဒုတိယအများဆုံး လက်ခံရရှိခဲ့လ င် သူတို သည်
စာရင်း၏ ထိပ်ဆုံးသို ေရာက်ရှိလာမည်ြဖစ် ပီး ေရွးချယ်ြခင်းလည်း ခံရမည်ြဖစ်သည်။29

28
Ibid.
29
Ibid.
 15

(၆.၂) စာရင်းလိုက်အချိ းကျကိုယ်စားပ

ြ စနစ်၏ အားသာချက်များ ှင့် အားနည်းချက်များ

စာရင်းလိုက်အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်၏ အားသာချက်များ
 စာရင်းလိုက်အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်သည် ပါတီငယ်များ၏ ကိုယ်စားလှယ်များအားပို၍
ေရွးေကာက်တင်ေ ြမာက်ခံ ိုင်ခွင့် ရှိေစသည်။ မဲေပးစနစ်တစ်ခုသည် လူအဖွဲ အစည်းတစ်ခု
အတွင်း ရှိယဥ်ေကျးမ မတူညီမများ သို မဟုတ် လူမေရးကွဲြပားမများ ှင့် အံဝင်တကျ
ြဖစ်သွားေသာအခါ ယင်းစာရင်းအလိုက်အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်သည် လတ်ေတာ်အတွင်း
တွင် ပါတီ ကီး ှင့်ပါတီငယ် ှစ်ရပ်လုံး၏ ကိုယ်စားလှယ်များအား ပါဝင်ခွင့်ရရန် အကူအညီ
ေပး ိုင်သည်။ ထို ေကာင့် စာရင်းလိုက်အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်သည် လူမျိ းစု အားလုံးကို
ကိုယ်စားပ
ြ ေသာ ပါတီအားလုံးပါဝင် ိုင်သြဖင့် အမျိ းသားပ
ြ န်လည်သင့်ြမတ်ေရးအတွက်
အချက်အချာဖ ြ အေနများကို ေလ ာ့ကျေစသည်။30
ြ စ် ုံသာမက ဆိုးရွားေသာ ိုငင် ံေရးအေခ
 စာရင်းလိုက်အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်များအရ ပါတီငယ်များ၊ တိုင်းရင်းသားလူနည်းစု ပါတီ
များ ပါဝင်လာ ိုင်ေသာေကာင့် အမျိ းသမီးများ ကိုယ်စားလှယ်များလည်း ပို၍ ေရွးေကာက်
တင်ေ ြမာက်ခံရ ိုင်သည်။ စာရင်းလိုက်အချိ းကျ ကိုယ်စားပ
ြ ေရွးေကာက်ပွဲ စနစ်များသည်
အမျိ းသမီီးများ ေရွးေကာက်တင်ေ ြမာက်ြခင်းကိစတွင် ဗဟု/အများစု ကိုယ်စားပ
ြ စနစ်များ
ထက်ပို၍ အက မ်းဝင်မရှိတတ်သည်။31

စာရင်းလိုက်အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်၏ အားနည်းချက်များ

 ေရွးေကာက်တင်ေ ြမာက်ခံရသည့် ဥပေဒပ

ြ လတ်ေတာ် အမတ်များ ငှ ့်၎င်းတို ၏မဲဆ နယ်
များကားဆက် ွယ်မကိုအားနည်းသွားေစသည်။ ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦး၏ေနရာရ ိုင်မသည်
တစ်နည်းအားဖ
ြ င့် ေရွးေကာက်ပွဲအ ိုင်ရမသည် ယင်းကိုယ်စားလှယ်အေနဖ
ြ င့် ပါတီေခါင်း
ေဆာင်များအား မျက် ှာလိုမျက် ှာရလုပ်ရဖို အေရးတွင်သာ မူတည်ေနပီး ၎င်းတို ၏ မဲဆ
ရှင်များ ှင့် ဆက် ွယ်မ၏ အေရးပါမသည် ဒုတိယေနရာသာဖ
ြ စ်ေနတတ်သည်။ ကိုယ်စား
လှယ်ကို မဲေပးခွင့်မရှိဘဲ ပါတီကိုသာမဲေပးခွင့်ရှိသည့် စာရင်းပိတ်စနစ်အရ စာရင်းများကို

30
IDEA,Extracted from Electoral System Design: The New International IDEAHandbook (Burmese)© International Institute for Democracy and
Electoral Assistance 2014,www.idea.int/publications/esd/upload/esd_bu_p3.pdf,page93
,http://www.idea.int/publications/esd/upload/esd_bu_p3.pdf (view-30-6-2014)
31
IDEA,Extracted from Electoral System Design: The New International IDEAHandbook (Burmese)© International Institute for Democracy and
Electoral Assistance 2014,www.idea.int/publications/esd/upload/esd_bu_p3.pdf,page94
,http://www.idea.int/publications/esd/upload/esd_bu_p3.pdf (view-30-6-2014)
 16

ပိတ်ထားသည့်အခါ မဲဆ ရှင်များသည် ၎င်းတို ကို ကိုယ်စားပ

ြ မည့် ပုဂိ လ်များ၏ လကဏာ
သွင်ြပင်ကို ခွဲြခားသုံးသပ်ခွင့် မရ ိုင်ေပ။ ၎င်းတို မ ိ ၊ ခ ိုင်(သို )ေကျးရွာ အတွက် ကိုယ်စား
ြပ မည့် သတ်မှတ်ထားေသာကိုယ်စားလှယ်ကိုမရ ိုင်သည့်အြပင် အကယ်၍ ကိုယ်စားလှယ်
တစ်ဦးဦးသည် လတ်ေတာ်တွင်း ေဆာင်ရွက်မလိုအပ်ချက်များရိှသည်ဟု ၎င်းတို ယူဆသည့်
အခါတွင်လည်း ယင်းလတ်ေတာ်ကိုယ်စားလှယ်ကို အလွယ်တကူဖယ်ထုတ်၍ မရ ိုင်ေပ။32
 မဲဆ ရှင်များအေနဖ
ြ င့် လူတစ်ဦးချင်းသို မဟုတ် အုပ်စုကိုမဲေပးရခ
ြ င်းထက်ပါတီကို မဲေပး
ရခ
ြ င်းက စနစ်တကျ ဖွဲ စည်းထားေသာ ိုင်ငံေရးပါတီများ ရှိမှသာလ င် စာရင်းအလိုက်
ြ စနစ်ကို အသုံးြပ ိုငမ် ည်ြဖစ်သည်။33
အချိ းကျကိုယ်စားပ

စာရင်းအလိုက် အချိ းကျကိုယ်စားပ

ြ စနစ်၏ အားသာချက်များ ှင့်အားနည်းချက်များကို "ေရွးေကာက်ပွဲ
စနစ်ဒီဇိုင်း ိုင်ငံတကာ IDEA လက်စွဲစာအုပ်သစ်" တွင်ေအာက်ပါအတိုင်း ေဖာ်ြပထားပါသည်-34

အားသာချက်များ အားနည်းချက်များ
စာရင်းလိုက်  အချိ းကျညီမ မရှိြခင်း  ပထဝီေဒသအရ ကိုယ်စားပ ြ ခွင့် နည်းပါး
အချိ းကျ  အားလုးံ ပါဝင် ိုင်ြခင်း ြခင်း
ကိုယ်စားပြ  တာဝန်ခံရှိ ိုင်မအေကာင်းကိစများရှိြခင်း
 လူနည်းစုကိုယ်စားပ ြ မရှိြခင်း
စနစ်
 မဲအေလအလွင့်ြဖစ်မနည်းပါးခ ြ င်း  သမတစနစ်များတွင် ပို၍ ြဖစ် ိုင်ေ ြခရှိ
 အမျိ းသမီးကိုယ်စားလှယ်များေရွး သည်မှာ သမတအား လတ်ေတာ်မှ ကူညီ

ေကာက်ခံရရန်ပိုမိုလွယ်ကူြခင်း ပံ့ပိုးမအားနည်းြခင်း

 မဲဆ နယ်နိမိတ်များ ေရးဆွဲ သတ်  လတ်ေတာ်စနစ်များတွင် ွန် ေပါင်း

မှတ်ရန်မလိုြခင်း(သို မဟုတ် နည်း အစိုးရ သို မဟုတ် လူနည်းစုအစိုးရများ

ပါး ြခင်း) ပို၍ ေပ ေပါက်လာ ိုင်ြခင်း

ြ တ်ေရွးေကာက်ပွဲများကျင်းပ 
 ကားဖ ိုင်ငံေရးပါတီများကို အခွင့်အာဏာများ

ရန် မလိုြခင်း စွာ ေပးအပ်ထားခ

ြ င်း

32
IDEA,Extracted from Electoral System Design: The New International IDEAHandbook (Burmese)© International Institute for Democracy and
Electoral Assistance 2014,www.idea.int/publications/esd/upload/esd_bu_p3.pdf,page109
,http://www.idea.int/publications/esd/upload/esd_bu_p3.pdf (view-30-6-2014)
33
Ibid.
34
IDEA, ေရွးေကာက်ပွဲစနစ် ဒီဇိုင်း ိုင်ငံတကာ IDEA လက်စွဲစာအုပ်သစ်၊ စာမျက် ှာ (၁၈၇ )၊ သွန်းနဒီပုံ ှိပ်တိုက်၊ ၂၀၀၈ ခု ှစ် (29 Apr 2014), available from:
http://www.idea,int/publications/esd/(view 23-6-2014)
 17

 အေဝးေရာက်မဲစနစ်ြဖင့် ဆ မဲေပး  လတ်ေတာ်ထဲ၌ အစွန်းေရာက်ပါတီများ

ရန် ပိုမိုလွယ်ကူြခင်း ပါဝင်လာမကို ဦးတည် ိုင်ြခင်း
 တစ်ပါတီ ကီးစိုးသည့်ေဒသများဖ
ြ စ်  အာဏာရရှိ ပီး ပါတီတစ်ခုကို အာဏာမှ
ေပ မ ကန် သတ်ထားခ
ြ င်း ြဖ တ်ချရန် မဖ
ြ စ် ိုင်ြခင်း
 လာေရာက်မဲေပးသူများအေရ
အတွက် များပ
ြ ား ိုင်ဖွယ်ရာရှိြခင်း

၇။ လဲေြပာင်း၍ရေသာတစ်မဲတည်းေပးစနစ်
လဲေ ြပာင်း၍ရေသာ တစ်မဲတည်းေပးစနစ်သည် ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးထက် ပိုေရွးချယ်မည့် မဲဆ
နယ်များတွင် အသုံးြပ သည့် ဦးစားေပးေရွးချယ် ိုင်ေသာ ကိုယ်စားလှယ်ဗဟိုြပ အချိ းကျကိုယ်စား
ြပ စနစ်ြဖစ်သည်။ ပထမဦးစားေပးမဲများ၏ သတ်မှတ်ထားေသာ မဲေဝစုပမာဏကိုရသည့် ကိုယ်စား
လှယ်ေလာင်းများအား ချက်ချင်းပင် ေရွးေကာက်တင်ေ ြမာက်ပါသည်။ မဲေရတွက်မများ ဆက်လက်
ြပ လုပ်သည့်အခါ၌ ဆ မဲအနည်းဆုံးရသည့် ကိုယ်စားလှယ်များကို ဖယ်ထုတ်၍ ၄င်းတို ၏မဲများ
အား ြပန်လည်ခွဲေဝေပးြခင်းြဖင့်လည်းေကာင်း အ ိုင်ရရှိ ပီးြဖစ်သည့် ကိုယ်စားလှယ်ေလာင်းများ၏
မဲေဝစုပမာဏထက်ေကျာ်သည့် မဲများကို ြပန်လည်ခွဲေဝေပးြခင်းြဖင့်လည်းေကာင်း ကိုယ်စားလှယ်
အလုံအေလာက် ေရွးေကာက်တင်ေ ြမာက်ြပီးသည့်အထိ ေဆာင်ရွက်သည်။35

(၇.၁) လဲေြပာင်း၍ရေသာတစ်မဲတည်းေပးစနစ်၏ေရွးေကာက်တင်ေြမာက်ပုံ

ေရွးေကာက်ပွဲ ကိုယ်စားလှယ်များအားလုံးကို မဲြပားေပ တွင် တူညီစွာ စာရင်းသွင်းထားပါသည်။

တစ်ဦးအတွက် မဲေပးြခင်းအစား မဲေပးသူများသည် သူတို ၏ ေရွးချယ်မ အစီအစဥ်အရ ကိုယ်စား
လှယ်ေလာင်း တစ်ေယာက်စီကို ြခားေပးသည်။ အကယ်၍ မဲေပးသူအေနဖ
ြ င့် ေဒ နီကို ပထမ
အဆင့် အ ှစ်သက်ဆုံးြဖစ်လ င် သူ အမည်ေနာက်ရှိ ပထမကွက်လပ်တွင် အမှန်ြခစ်ရမည်။ ထို အတူ
ဦးတင်ကို ဒုတိယအဆင့် အ ှစ်သက်ဆုံးြဖစ်လ င် သူ အမည်ေနာက်ရှိ ဒုတယ
ိ ကွက်လပ်တွင် အမှန်

35
IDEA,Extracted from Electoral System Design: The New International IDEAHandbook (Burmese)© International Institute for Democracy and
Electoral Assistance 2014,www.idea.int/publications/esd/upload/esd_bu_p3.pdf,page 110
,http://www.idea.int/publications/esd/upload/esd_bu_p3.pdf (view-30-6-2014)
 18

ြခစ်ရမည်။ မဲေပးသူအေနဖ
ြ င့် သူ၏ဆ အေလျာက် အဆင့်ဆင့် မဲေပး ိုင်သည်။ လဲေ ြပာင်း၍ ရ
ေသာ တစ်မဲတည်းေပးစနစ်၏ မဲေပးရမည့်ပုံစံကို ေအာက်တွင် ေဖာ်ြပထားပါသည်-36

ဆ မဲ
မိ ေတာ်ေကာင်စီ၏ ကိုယ်စားလှယ်
မဲေပးသူများသတိြပ ရန် မဲဆ နယ်တစ်ခု တစ်ေယာက်
မဲေပးသူများ၏ေရွးချယ်မကိုဇယားကွက်တွင်အမှန်ြခစ်ရန် အတွက် အတွက်
ကိုယ်စားလှယ်များ ေကာ်လံတစ်ခု သာ
နံပါတ်(၁)ကိုေရွးချယ်ြခင်းသည်ပထမအဆင့်ကိုယ်စားလှယ် (၃) ေယာက် မဲေပးရန်
ေနရာအတွက်ေရွးချယ်ြခင်း ေရွးချယ်ရန် ၁ ၂ ၃ ၄ ၅
နံပါတ်(၂)ကိုေရွးချယ်ြခင်းသည်ဒုတိယအဆင့်ကိုယ်စားလှယ် ဦးစိုင်း (ပါတီ A)
ေနရာအတွက်ေရွးချယ်ြခင်း၊
ေဒ နီ (ပါတီ B)
နံပါတ်(၃)ကိုေရွးချယ်ြခင်းသည်တတိယအဆင့်ကိုယ်စားလှယ်
ဦးတင် (ပါတီ C )
ေနရာ အတွက်ေရွးချယ်ြခင်း စသည်ြဖင့်ြပ လုပ် ိုင်သည်။
ေဒ ထား (ပါတီ D )
ကိုယ်စားလှယ်တစ်ေယာက်အတွက်
ေကာ်လံတစ်ခုသာမဲေပးရန်ြဖစ်သည်။

၄င်းစနစ်သည် လဲေ ြပာင်း၍ရေသာ တစ်မဲတည်းေပးစနစ်ဟု အမည်ေပးထားသဖ

ြ င့် မဲလေြပာင်
ဲ း
သည့် ပုံစံများပါဝင်သည်။ မဲများလွဲေ ြပာင်းသည့် ပုံစံအဆင့်ဆင့်ကို ေအာက်ပါဇယားတွင် ေတွ ြမင်
ိုင်ပါသည်။ ပထမအဆင့်တွင် သတ်မှတ်အဆင့် ြပ ြခင်း (ေနရာတစ်ေနရာအတွက် အ ိုင်ရရန်
လိုအပ်ေသာမဲအေရအတွက်ကိုသတ်မှတ်ရန်)ြဖစ်သည်။ ထိုသို သတ်မှတ်ရာတွင်မဲေပးမည့်စုစုေပါင်း
အေရအတွက်ကို ေနရာအေရအတွက် ှင့် (၁)ေပါင်းြခင်းြဖင့် စားပီးေနာက် (၁) မဲေပါင်းရန်ြဖစ်သည်။

ပုံေသနည်းအရ
မဲေပးမည့်အေရအတွက်
သတ်မှတ်အဆင့်ြပ ြခင်း= + ၁မဲ37
၁ ေနရာအေရအတွက်

မဲေရတွက်မ၏ ပထမအဆင့်သည် ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးချင်းစီ၏ နံပါတ်(၁) အကွက်တွင်ရရှိေသာ

မဲစုစုေပါင်းကို ေသချာစွာသိေအာင်လုပ်ြခင်းြဖစ်သည်။ မည်သည့်ကိုယ်စားလှယ်ေလာင်းမဆို
နံပါတ်(၁)မဲသည် သတ်မှတ်ထားေသာ မဲအေရအတွက် ရပါက (သို မဟုတ)် သတ်မှတ်ထားေသာ
36
Proportional representation Systems, PROPORTIONAL REPRESENTATION VOTING SYSTEMS
https://www.mtholyoke.edu/acad/polit/damy/BeginnningReading/PRsystems.htm (view 30-6-2014)
37
Proportional representation Systems, PROPORTIONAL REPRESENTATION VOTING SYSTEMS
https://www.mtholyoke.edu/acad/polit/damy/BeginnningReading/PRsystems.htm (view 30-6-2014)
 19

မဲအေရအတွက်ထက် များေနပါက ချက်ချင်းေရွးေကာက်တင်ေ ြမာက်ခံရသည်။ အကယ်၍ ၎င်း

သတ်မှတ်ချက် အေရအတွက်ကို မည်သူမှမရရှိပါက နံပါတ်(၁)မဲ အနည်းဆုံးလက်ခံရရှိထားေသာ
ကိုယ်စားလှယ်ကို စာရင်းမှထုတ်ပစ်သည်။ တစ် ပိ င်နက်တည်းမှာပင် ေရွးချယ်တင်ေ ြမာက်ခံရေသာ
ကိုယ်စားလှယ်ေလာင်းများ၏ အပိုအစွန်းထွက်မဲများ (ခွတ
ဲ မ်းထက်ေကျာ်လွန်ေသာမဲများ) ကိုလည်း
မဲြပားများတွင် ေဖာ်ြပထားေသာ ဒုတိယအ ှစ်သက်ဆုံးစာရင်းများ အတိုင်းြပန်လည်ေဝငှပါသည်။
ဤကဲ့သို မဲြပားများအားလုံးကို ြပန်လည်ေဝငှေသာ်လည်း ကိုယ်စားလှယ်ေလာင်း တစ်ဦးချင်းစီ
သည် မဲတစ်မဲ၏အစိတ်အပိုင်း ရာခိုင် န်းကိုသာရေစခ
ြ င်းြဖင်မ့ တမဖ
ြ စ်ေစပါသည်။ သို မှသာ
ြပန်ေဝေပးေသာမဲစုစုေပါင်း ှင့် ၎င်းကိုယ်စားလှယ်ေလာင်း (ေရွးချယ်ခံ ပီးေသာ) အပိုအစွန်းထွက်
် ီမ မည်ြဖစ်သည်။ ဆ မဲလဲေ ြပာင်းပုံ အဆင့်ဆင့်ကို ေအာက်ပါဇယားတွင် ေတွ ိုင်သည်။38
ှင့ည
STV စနစ်၏မဲလဲေြပာင်းပုံအဆင့်ဆင့်
မဲအ ိုင်ရရန်လိုအပ်ေသာမဲအေရအတွက်
သတ်မှတ် ြခင်း

ပထမအဆင့်ေရွးချယ်ထားေသာမဲများကို
ေရတွက် ြခင်း

ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးစီ၏
သတ်မှတ်မဲရမရ
ရလ င် မရလ င်

ကိုယ်စားလှယ်အားေရွးေကာက် ပီး မဲအနည်းဆုံးရေသာကိုယ်စားလှယ်အား

ေကာင်းေက ြငာခြ င်း ဖယ်ထုတ် ပီးသူ၏မဲများအားေနာက်ေရွး
ချယ်မအတွက်ေပးခ ြ င်း

လိုအပ်ေသာကိုယ်စားလှယ်
အေရအတွက်ရရှိ ြခင်း

မရလ င် ရလ င်
အသစ်ေရွးေကာက်ခံရေသာကိုယ်စားလှယ် ေရွးေကာက်ပွဲ
အားလုံး၏မဲများကို ြဖန် ေဝေပးခ
ြ င်း ပီးဆုံး ြခင်း

38
Ibid.
 20

ထိုသို မဲလဲေ ြပာင်းပုံအဆင့်ဆင့်သည် အနည်းငယ် ပ်ေထွးမရှိေသာ်လည်း ေရွးေကာက်ပွဲစနစ်တစ်ခု

အဖ
ြ စ်တည်ရှိေနခ
ြ င်းမှာ မဲြဖ န််းတီးမပ
ြ ဿနာများကို ေလာ့ချရန်ရည်ရွယ်ထားခ
ြ င်းေကာင့်ြဖစ်သည်။
ထိုကဲ့သို မဲြဖ န်းတီးမပ
ြ ဿနာများကို ေလ ာ့ချရာတွင်ေရွးေကာက်ပွဲတွင် အ ိုင်ရရန်အခွင့်အေရး
နည်းေသာ ကိုယ်စားလှယ်များ၏မဲများ ှင့် ကိုယ်စားလှယ်တစ်ေယာက်၏ အ ိုင်ရရန်လိုအပ်မ
ြ စ်ေစရန် ေဆာင်ရွက်ေပးသည်။39
ထက်ပိုေသာမဲများကို အလဟဿမဖ

(၇.၂) လဲေြပာင်း၍ရေသာတစ်မဲတည်းေပးစနစ်၏ အားသာချက် ှင့် အားနည်းချက်များ

လဲေြပာင်း၍ရေသာတစ်မဲတည်းေပးစနစ်၏ အားသာချက်များ

 ပါတီအချင်းချင်း ကား၊ ပါတီတွင်းကိုယ်စားလှယ်များကား၊ ေရွးချယ်ရန်ခွင့်ြပ ထားသည်။

လဲေ ြပာင်း၍ရေသာ တစ်မဲတည်းေပးစနစ်သည် အခ
ြ ားေရွးေကာက်ပွဲစနစ်အားလုံးအနက်
ပ်ေထွး ဆန်းြပားမအရှိဆုံး စနစ်တစ်ခုလည်းြဖစ်သည်။40
 လဲေ ြပာင်း၍ရေသာ တစ်မဲတည်းေပးစနစ်သည် သင့်ေတာ်ေသာအတိငု ်းအတာတစ်ခုအထိ
အချိ းညီမ မကိုြဖစ်ေစပီး ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးထက်ပိုေရွးချယ်မည့် မဲဆ နယ်များသည်
အခ
ြ ားစနစ်၏မဲဆ နယ်များထက် ပို၍ေသးငယ်တတ်သည်။ ဤနည်းအားဖ
ြ င့် မဲဆ ရှင် ှင့်
ကိုယ်စားလှယ် ကားပထဝီအေနအထားအရ ဆက် ွယ်မကို တည်တံ့ေစရာေရာက်သည်။41
 မဲဆ နယ်ရှင်များအေနဖ
ြ င့် ေရွးေကာက်ပွဲေနာက်ပိုင်း ွန် ေပါင်းအစိုးရများ ဖွဲ စည်းမေပ
တွင်လည်း ဩဇာသက်ေရာက်မရှိေစသည်။ ယင်းစနစ်သည် ပါတီအချင်းချင်း ကား ဦးစား
ြ လည်မကို ြဖစ်ေပ ေစ ိုင်သည်။42
ေပး ဆ မဲများဖလှယ်ြခင်းြဖင့်ပါတီများ၏ ညိ ိင်းေပ
 လူ ကိ က်များ၍ လွတ်လပ်ေသာကိုယ်စားလှယ်များ ေရွးေကာက်တင်ေ ြမာက်ခံရမည့် အခွင့်
အေရးသည် စာရင်းလိုက် အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ သည့်စနစ်ထက် လဲေ ြပာင်း၍ရေသာတစ်မဲ
တည်း ေပးစနစ်တွင်ပိုများသည်။ ထိုသို ြဖစ်ရ ြခင်းမှာ မဲဆ ရှင်များသည် ပါတီများထက်
ကိုယ်စားလှယ်များကားတွင်သာ ေရွးချယ် ကရေသာေကာင့် ြဖစ်သည်။43

39
Ibid
40
IDEA,Extracted from Electoral System Design: The New International IDEAHandbook (Burmese)© International Institute for Democracy and
Electoral Assistance 2014,www.idea.int/publications/esd/upload/esd_bu_p3.pdf,page117
,http://www.idea.int/publications/esd/upload/esd_bu_p3.pdf (view-30-6-2014)
41
Ibid.
42
IDEA,Extracted from Electoral System Design: The New International IDEAHandbook (Burmese)© International Institute for Democracy and
Electoral Assistance 2014,www.idea.int/publications/esd/upload/esd_bu_p3.pdf,page118
,http://www.idea.int/publications/esd/upload/esd_bu_p3.pdf (view-30-6-2014)
43
Ibid.
 21

လဲေြပာင်း၍ရေသာတစ်မဲတည်းေပးစနစ်၏ အားနည်းချက်များ

 တစ်ခါတစ်ရံတွင် လဲေ ြပာင်း၍ရေသာတစ်မဲတည်းေပးစနစ်အရ ကိ က် ှစ်သက်မ ဦးစား

ေပး၍ မဲဆ ေပးရသည့်နည်းသည် လူ အဖွဲ အစည်းအေတာ်များများ၌ အက မ်းတဝင်မရှိ
ကသည့်အြပင် ယင်းစနစ်ကိုအသုံးြပ ရန်အတွက် အနည်းဆုံး အေရးအဖတ် ှင့် အတွက်
အချက် တတ်က မ်းမကို အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ လိုအပ်သည်။44
 လဲေ ြပာင်း၍ရေသာတစ်မဲတည်းေပးစနစ်၏ ေရတွက်မပုံစံမှာ ပ်ေထွးလှ ပီး အစွန်းထွက်မဲ
များ လဲေ ြပာင်းရန် ှင့် အလားတူကိစများအတွက် ထပ်ခါတလဲလဲတွက်ချက်ရသည်။ သို ြဖစ်
၍ လဲေ ြပာင်း၍ရေသာ တစ်မဲတည်းေပးစနစ်အရ ရရှိလာေသာ မဲဆ နယ်များကို ဆ မဲ
ေပးသည့်ေနရာတွင်တွက်ချက်ြခင်းထက် မဲေရတွက်ရာေနရာ ဌာနများထားရှိရမည်။ ေရွး
ေကာက်ပွဲ သမာသမတ်ရှိေရးသည် အဓိကအေကာင်း အရာတစ်ခုြဖစ်၍ ဆ မဲများ တရား
ဝင်ြဖစ်မကို ေသချာေစရန်အတွက် မဲဆ ေပးသည့် ေနရာတွင်ပင် ေရတွက်ရန်လိုသည်။45
 လဲေ ြပာင်း၍ရေသာတစ်မဲတည်းေပးစနစ်တွင် ပါတီတစ်ခုတည်းမှ ပါတီဝင်များသည် ဆ မဲ
ရရှိေရးအတွက် အတိုက်အခံများ ှင့်သာမက ပါတီဝင်အချင်းချင်းပါ ယှ ် ပိ င် ကရေသာ
ေကာင့် ိုင်ငံေရးပါတီများအားပါတီတွင်း အစိတ်စိတ်အမာမာကွဲြပားမကို ြဖစ်ေပ ေစ ိုင်
သည်။ ဤနည်းအားဖ
ြ င့် ိုင်ငံေရးသမားများသည် သတ်မှတ်ထားေသာမဲဆ ရှင် အုပ်စုများ
ထံမှ ဆ မဲရရှိေရးအတွက် တံစိုးလက်ေဆာင်များ ေကးေမွးေပးကမ်းရသည့် “လက်သပ်ေမွး ိုင်ငံေရး”
ကို ြဖစ်ေပ သွားေစသည်။46
 ပါတီတစ်ခုသည် ဆ မဲအများစုရရှိထားေသာ်လည်း လဲေ ြပာင်း၍ရေသာ တစ်မဲတည်းေပး
စနစ်ေ ကာင့် ၎င်း၏ပိ င်ဘက်များထက် အမတ်ေနရာရရှိမ ပိုနည်းသွားေစသည်။ ကိုယ်စားလှယ်
များသည် အခ
ြ ားပါတီမှ ကိုယ်စားလှယ်များထက် တစ်ပါတီတည်းမှ ကိုယ်စားလှယ်များ
ေကာင့်လည်း ၎င်းတို ၏အမတ်ေနရာများ ဆုံး ံးရေလ့ ရှိသည်။47

၈။ ေရာေ ှာထားေသာ ကိုယ်စားလှယ်အချိ းကျစနစ်

ေရာေ ှာထားေသာ ကိုယ်စားလှယ်အချိ းကျစနစ်သည် စနစ်ေရာတစ်မျိ းဖ
ြ စ်သည်။ မဲဆ ရှင်
များအေနဖ
ြ င့် ေရွးေကာက်တင်ေ ြမာက်မည့် ဥပေဒပ
ြ လတ်ေတာ်အတွက် ကိုယ်စားလှယ် ေနရာစုစု
44
Ibid.
45
Ibid.
46
Ibid.
47
Ibid.
 22

ေပါင်း၏တစ်ဝက်ကို ဗဟု/အများစုစနစ်ကိုအသုံးြပ ၍ ေရွးချယ်ေလ့ရှိ ပီး ကျန်တစ်ဝက်ကို စာရင်း

လိုက်အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်ြဖင့် ေရွးချယ်ေလ့ရှိပါသည်။ ထိုသို အသုံးြပ ရခ
ြ င်းမှာ ပထမစနစ်မှ
ရရှိလာေသာ မဲရလဒ်များ၏ကိုယ်စားပ
ြ မတွင် အချိ းမညီမများဖ
ြ စ်လာပါက ယင်းဒုတိယစနစ်ြဖင့်
အစားထိုးြဖည့်ဆည်းေပး ိုင်ရန်ြဖစ်သည်။48

(၈.၁) ေရာေ ှာထားေသာ ကိယ

ု ်စားလှယ်အချိ းကျစနစ်၏ ေရွးေကာက်တင်ေြမာက်ပုံ

ေရာေ ှာထားေသာ ကိုယ်စားလှယ်အချိ းကျစနစ်သည် ဗဟု /အများစုစနစ် ှင့် စာရင်းလိုက်အချိ း

ကျကိုယ်စားပ
ြ မဲေပးစနစ်ကို ေပါင်းစပ်၍ ဒီဇိုင်းေရးဆွဲထားခ
ြ င်းြဖစ်သည်။ ဆ မဲေပးသူများသည်
ဆ မဲြပားေပ တွင် ှစ်ေနရာမဲေပးရမည်။ ပထမမဲေပးရန်ေနရာမှာ ဥပေဒပ
ြ လတ်ေတာ်၌ ေဒသ
ကိုယ်စားပ
ြ ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးအတွက် ြဖစ် ပီးဗဟု /အများစုစနစ်ြဖင့် ေရွးချယ် ြခင်းြဖစ်သည်။
ထိုသို ေရွးချယ်ရာတွင် ဆ မဲအများဆုံး အ ိုင်ရေသာ ကိုယ်စားလှယ်သည် အ ိုင်ရမည်ြဖစ်သည်။
ေယဘုယျအားြဖင့် ဥပေဒပ
ြ လတ်ေတာ်မှ ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဝက်ကို ၄င်းနည်းြဖင့် ေရွးချယ်သည်။
ဒုတိယမဲေပးရာေနရာမှာ ပါတီအတွက်မဲေဝစုအပိုင်း ြဖစ်သည်။ မဲေပးသူများသည် ေရွးေကာက်ခံ
ပါတီများထဲမှ သူတ ို ၏ ှစ်သက်ရာပါတီကို မဲေ ပးြခင်းြဖစ်သည်။ ဥပေဒ ြပ လတ်ေတာ်ထ ဲမှ
ကိုယ်စားလှယ်ေနရာ တစ်ဝက်ကို ထိပု ါတီများမှ ေရွးချယ်တင်ြပထားေသာ ကိုယ်စားလှယစ် ာရင်း
များမှ ေရွးချယ်တင်ေ ြမာက်သည်။ ထိုသို ေရွးချယ်ရာတွင် “စာရင်းပိတ”် စနစ်ကို ကျင့်သုံးသည်။
ပါတီတစ်ခု၏ စာရင်းများမှ ကိုယ်စားလှယ်များသည် ေဒသအလိုက် ကိုယ်စားလှယ် အ ိုင်ရသူများ
စာရင်း ှင့်ေပါင်း ပ ီး ဥပေဒ ြပ လတ်ေတာ်သို တက်ေရာက်မည်ြဖစ်သည်။ ဥပမာအားြဖင့်
ကိုယ်စားလှယ် ၁၀၀ ေရွးချယ်မည့် ြပည်နယ်ဥေဒပ
ြ လတ်ေတာ်တွင် ပါတီအတွက် မဲေဝစုများမှ
ပါတီတစ်ခုသည်၄၀% အ ိုင်ရလ င် ထိုပါတီသည် ကိုယ်စားလှယ်ေနရာ ၁၀၀ အနက် ၄၀ ကိုရမည်။
သို ေသာ် ထိုပါတီမှ ကိုယ်စားလှယ်များသည် ပထမမဲေပးရာေနရာတွင် ေဒသကိုယ်စားပ
ြ
ကိုယ်စားလှယသ
် ည် ၂၈ ေနရာ ေရွးချယ်ခံရလ င် ဒုတိယမဲေပးရာေနရာ ပါတီမဲေဝစုများမှ
ကိုယ်စားလှယ်များသည် ၁၂ ေနရာ ေပါင်းထည့် ပီး ၄၀ ေနရာ ရရှိမည်ြဖစ်သည်။ ေရာေ ှာထား
ေသာအချိ းကျကိုယ်စားပ ် ည်-49
ြ စနစ်၏ မဲေပးရမည့်ပုံစံကို ေအာက်ပါဇယားတွင် ေတွ ြမင် ိုငသ

48
Proportional representation Systems, PROPORTIONAL REPRESENTATION VOTING SYSTEMS
https://www.mtholyoke.edu/acad/polit/damy/BeginnningReading/PRsystems.htm (view 30-6-2014)
49
Ibid.
 23

မဲဆ နယ်
ဆ မဲ (၂) ေနရာေပးရမည်။
ေဒသကိုယ်စားလှယ်မဲ ပါတီေဝစုမဲ
ဤမဲြဖင့် ေဒသကိုယ်စားပ
ြ ကိုယ်စားလှယ် ဤမဲသည် ပါတီတစ်ခုစီ၏ ကိုယ်စားလှယ်
ေရွးေကာက်ရန် ြဖစ်သည်။ မဲေပးရမည့် ကိုယ်စား ေနရာ ေဝစုကို ေရွးေကာက်ရန် ြဖစ်သည်။
လှယ်ကို ေရွး ပီးေနာက် အကွက်ထဲတွင်အမှန်ြခစ်ပါ။ မဲေပးရမည့် ကိုယ်စားလှယ်ကို ေရွး ပီး
ကိုယ်စားလှယ်ေလာင်းတစ်ဦးတည်းကိုသာမဲေပးရန် ေနာက် အကွက်ထဲတွင် အမှန်ြခစ်ပါ။
ပါတီတစ်ခုတည်းကိုသာမဲေပးရန်
ဤေနရာတွင်မဲေပးရန် ဤေနရာတွင်မဲေပးရန်
ပါတီ A
ဦးစန်း
ဦး ၊ု ဦးေ၀ ၊ ဦးေထွး
ပါတီ B
ဦးြမ
ဦးေအာင် ၊ ဦးစိန် ၊ ဦးေဆွ
ပါတီ C
ဦးမင်း
ဦးြဖ ၊ ေဒ စု ၊ ဦးလိင်
ပါတီ D
ေဒ သင်း
ဦးမိုး ၊ ဦးဘ ၊ ေဒ ွဲ
ပါတီ E
ဦးလွင်
ဦး ဖိ း ၊ ေဒ တုတ် ၊ ဦးပု

(၈.၂) ေရာေ ှာထားေသာ ကိုယ်စားလှယ် အချိ းကျစနစ်၏ အားသာချက်၊ အားနည်းချက်များ

ေရာေ ှာထားေသာ ကိုယ်စားလှယ်အချိ းကျစနစ်၏ အားသာချက် ှင့် အားနည်းချက်များကို

"ေရွးေကာက်ပွဲ စနစ်ဒီဇိုင်း ိုင်ငံတကာ IDEA လက်စွဲစာအုပ်သစ်" တွင်ေအာက်ပါအတိုင်း ေဖာ်ြပ
ထားပါသည်-50

50
IDEA, ေရွးေကာက်ပွဲစနစ် ဒီဇိုင်း ိုင်ငံတကာ IDEA လက်စွဲစာအုပ်သစ်၊ စာမျက် ှာ ( ၁၈၈ )၊ သွန်းနဒီပုံ ှိပ်တိုက်၊ ၂၀၀၈ ခု ှစ် (29 Apr 2014), available
from: http://www.idea,int/publications/esd/(view 23-6-2014)
 24

အားသာချက်များ အားနည်းချက်များ
ေရာေ ှာ  အချိ းကျညီမ မရှိြခင်း  ပ်ေထွးေသာစနစ်ြဖစ်ြခင်း
ထားေသာ  အားလုံးပါဝင် ိုင်ြခင်း  ဆ မဲနယ်နိမိတ်သတ်မှတ်ရန် လိုအပ်ြခင်း
ကိုယ်စားလှယ်
 ပထဝီေဒသအရ  မကာခဏကားဖ
ြ တ်ေရွးေကာက်ပွဲများ
အချိ းကျစနစ်
ကိုယ်စားြပ ခွင့်ရှိြခင်း ကျင်းပရန်လိုြခင်း
 တာဝန်ခံ ိုင်မရှိြခင်း  ကိုယ်စားလှယ် ှစ်မျိ း ှစ်စားကို
 မဲအေလအလွင့်နည်းပါးခ
ြ င်း ြဖစ်ေပ ေစ ိုင်ြခင်း

 အခ
ြ ားေရွးချယ်စရာနည်းစနစ်  ဗျ ဟာနည်းကျတွက်ချက်မေဲ ပးမကိုြဖစ်
များထက် ေပ ေစခ
ြ င်း
ပို၍သေဘာတူလက်ခံ ိုင်ဖွယ်ရှိ  အေဝးေရာက်မဲေပးစနစ်ကို စီစဥ်ရာတွင်
ြခင်း စာရင်းလိုက် အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ List PR
စနစ်ထက်ပို၍ ခက်ခဲမ ရှိြခင်း

၉။ အချိ းကျကိုယ်စားပ
ြ စနစ်အားကျင့်သုံးေနေသာ ိုင်ငံများ
ဥပေဒပ
ြ လတ်ေတာ်အတွက် တိုက် ိုက်ေရွးေကာက်ပွဲများ ကျင်းပေသာ တစ်ကမာလုံးရှိ လွတ်လပ်
ေသာ ိုင်ငံ ၁၉၉ ိုင်ငံ ှင့် နယ်ေ ြမေဒသများအနက် ထက်ဝက်ေအာက်ခန် သည် (စုစုေပါင်း ပမာဏ
၏ ၉၁ ိုင်ငံ ၄၆% သည်) ဗဟု/အများစု ကိုယစ် ားပ
ြ စနစ်များကို အသုံးြပ ပီး၊ အခ
ြ ား ၇၂ ိုင်ငံ
(၃၆%) သည် PR စနစ်များကို အသုံးြပ လျက်ရှိသည်။ ိုင်ငံေပါင်း ၃၀ (၁၅%) သည် စနစ်ေရာ
51
များကို အသုံးြပ ပီး ၆ ိုင်ငံ (၃%) ကသာ အခ
ြ ားေသာစနစ်တစ်မျိ းမျိ းကို အသုံးြပ ကသည်။

(၉.၁) List Proportional Representation (LIST PR)စနစ်အားကျင့်သုံးေသာ ိုင်ငံများ

List PR စနစ်အားကျင့်သုံးေသာ ိုင်ငံများမှာ Argentina, Belgium, Benin, Brazil, Bulgaria,

Cape Verde, Chile, Colombia, Costa Rica, Croatia, Cyprus, Czech Republic,
Denmark, Dominican Republic, Ecuador, El Salvador, Estonia, Finland, Greece,
Guyana, Honduras, Iceland, Indonesia, Israel, Latvia, Moldova, Mozambique,

51
IDEA, ေရွးေကာက်ပွဲစနစ် ဒီဇိုင်း ိုင်ငံတကာ IDEA လက်စွဲစာအုပ်သစ်၊ စာမျက် ှာ (၄၂)၊ သွန်းနဒီပုံ ှိပ်တိုက်၊ ၂၀၀၈ ခု ှစ် (29 Apr 2014), available
from: http://www.idea,int/publications/esd/(view 23-6-2014)
 25

Namibia, Netherlands, Nicaragua, Niger, Norway, Panama, Paraguay, Peru,

Poland, Portugal, Romania, Serbia, Sierra Leone, Slovakia, Slovenia, South Africa,
Spain, Sri Lanka, Sweden, Switzerland, Turkey, Uruguay တို ြဖစ်ပါသည်။ 52

(၉.၂) Single Transferable Vote (STV)စနစ်ကိုကျင့်သုံးေသာ ိုင်ငံများ

STV(single transferable volt)စနစ်ကိုကျင့်သုံးေသာ ိုင်ငံများမှာ Ireland, Malta, the

Australian Senate တို ြဖစ်ပါသည်။53

(၉.၃) Mixed Member Proportional (MMP)စနစ်အားကျင့်သုံးေသာ ိုင်ငံများ

စဥ္ တိုင္းျပည္ PR ေနရာႏွင%

့္ ဗဟု/အမ်ားစုကိုယ္စားျပဳစနစ္ ဗဟု/အမ်ားစုကိုယ္စားျပဳ စုစုေပါင္း
ေနရာ စနစ္ ေနရာ

၁။ Albania 40 (29%) 100 (71%) FPTP 140

၂။ Bolivia 62 (48%) 68 (52%) FPTP 130
၃။ Germany 299 (50%) 299 (50%) FPTP 598
၄။ Hungary 210 (54%) 176 (46%) TRS 386
၅။ Italy 155 (25%) 475 (75%) FPTP 630
၆။ Lesotho 40 (33%) 80 (67%) FPTP 120
၇။ Mexico 200 (40%) 300 (60%) FPTP 500
၈။ New Zealand 55 (46%) 65 (54%) FPTP 120
၉။ Venezuela 65 (39%) 100 (61%) FPTP 16554

(၉.၄) Parallel Systems စနစ်ကိုကျင့်သုံးေသာ ိုင်ငံများ

Parallel Systems စနစ်ေရာစနစ်ကိုကျင့်သုံးေသာ ိုင်ငံများမှာ Albania, Andorra, East

Timor, Georgia, Guatemala, Japan, Lithuania, Macedonia, Madagascar,
Senegal, Seychelles, South Korea, Thailand တို ြဖစ်ပါသည်။ 55

52
Different Electroal Systems, available from: http://www.elections.org.nz/democracy/referendum/referendums.html.
53
Ibid.
54
IDEA, ေရွးေကာက်ပွဲစနစ် ဒီဇိုင်း ိုင်ငံတကာ IDEA လက်စွဲစာအုပ်သစ်၊ စာမျက် ှာ ( ၁၄၂)၊ သွန်းနဒီပုံ ှိပ်တိုက်၊ ၂၀၀၈ ခု ှစ် (29 Apr 2014), available from:
http://www.idea,int/publications/esd/(view 23-6-2014)
55
Different Electroal Systems, available from: http://www.elections.org.nz/democracy/referendum/referendums.html. (view 23-6-2014)
 26

၁၀။ ိုင်ငံတကာ ှင့် ိင်းယှ ်မများ

(၁၀.၁) ထိုင်း ိုင်ငံေရွးေကာက်ပွဲများ ှင့် ၂၀၁၁ခု ှစ်ေရွးေကာက်ပွဲရလာဒ်များ

၁၉၉၆ ခု ှစ် ေအာက်လတ်ေတာ်တွင် ဖွဲ စည်းပုံအေ ြခခံဥပေဒမူ ကမ်းြပင်ဆင်ေရးဆွဲေရးအဖွဲ (CDA)

ကိုဖွဲ စည်းခဲ့ေလသည်။ ယင်းအဖွဲ သည် ဖွဲ စည်းပုံအေခ
ြ ခံဥပေဒအသစ်တစ်ခုကို အဆိုတင်သွင်း
ခဲ့ရာ ယင်းအဆိုတွင် Block Vote စနစ် ကိုစွန် လတ် ပီး စင် ပိ င် (Parallel) စနစ်တစ်ခုကို
ထိုင်း ိုင်ငံတွင် ြပ ာန်းရန်ြဖစ်ရာ ယင်းအားလတ်ေတာ်မှ အတည်ြပ ခဲ့သည်။ ယခင်ထိုင်း ိုင်ငံတွင်
ကျင့်သုံးခဲ့သည့် ကိုယ်စားလှယ် အများအပ
ြ ားေရွးချယ်သည့် မဲဆ နယ်များကို မဲဆ နယ်ေပါင်း
၄၀၀မှ မဲဆ နယ်တစ်နယ်၏ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးတည်း ေရွးချယ်မည့် စနစ်ြဖင်အ
့ စားထိုးခဲ့သည်။
ယင်းမဲဆ နယ်များတွင် မဲဆ ရှင်များသည် ၎င်းတို ှစ်သက်သည့် ကိုယ်စားလှယ်အတွက် ဆ မဲ
တစ်မဲသာေပးကရသည်။ ၁၉၉၇ ခု ှစ်၌ ထိုင်း ိုင်ငံသည် ိုင်ငံေရး ှင့် ေရွးေကာက်ပွဲြမင်ကွင်း
များကို ကျယ်ကျယ်ြပန် ြပန် ေပ
ြ ာင်းလဲမများ ြဖစ်ေပ ေစမည့် ဖွဲ စည်းပုံအေခ
ြ ခံဥပေဒသစ်ကို ေရးဆွဲ
ကျင့်သုံးခဲ့သည်။ ထိုသို ြပ လုပ်ခဲ့ေသာ ြပ ြပင်ေ ြပာင်းလဲမများတွင် ေရွးေကာက်ပွဲများကို ကီး ကပ်
ကွပ်ကဲ ိုင်မည့် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချ ပ်ခွင့်ရှိေသာ ေရွးေကာက်ပွဲေကာ်မရှင်တစ်ခုဖွဲ စည်းြခင်း၊ ပါလီမန်
အမတ်များ ှင့် ဝန် ကီးအဖွဲ ကား ဆက် ွယ်မကို ထိန်းချ ပ်ေပးထား ိုင်မည့် အထက်လတ်ေတာ်ကို
ဖန်တီးြခင်း စသည်တို ပါဝင်သည်။ ထို ြပင်အသစ်ေရးဆွဲထားသည့်ဖွဲ စည်းပုံအေခ
ြ ခံဥပေဒအရ ထိုင်း
ိုင်ငံ၏ ေရွးေကာက်ပွဲသမိုင်းတစ်ေလ ာက်တွင် အများဆုံးအသုံးြပ ခဲ့သည့် Block Vote စနစ်ကို
FPTP ှင့် List PR စနစ် ှစ်ခု ေပါင်းစပ်ထားသည့် စင် ပိ င် Parallel စနစ်ြဖင့် အစားထိုးခဲ့သည်။56

၁၉၉၇ ခု ှစ်ဖွဲ စည်းပုံအေခ

ြ ခံဥပေဒ ေကာင့်တစ် ိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာကို မဲဆ နယ်တစ်ခုအြဖစ်
သတ်မှတ်၍ PR စနစ်ြဖင့် ေရွးေကာက်တင်ေ ြမာက်ေသာ ကိုယ်စားလှယ်ေနရာ ၁၀၀ ရှိ ဒုတိယ
အမျိ းအစား ကိုယ်စားလှယ်အလာတစ်ခုကို ေပ ေပါက်ေစခဲ့သည်။ အဆိုပါ သတ်မှတ်ထားသည့်
အလာအတွက် အမတ်ေနရာ ဝင်ေရာက်ယှ ် ပိ င် ိုင်ဖို ဆိုလ င် ပါတီတစ်ခုသည် ပါတီစာရင်းလိုက်
ေပးေသာဆ မဲ၏ အနိမ့်ဆုံး သတ်မှတ်အဆင့်ြဖစ်ေသာ ၅ ရာခိုင် န်းကို မဖ
ြ စ်မေနရရှိရမည် ြဖစ်
သည်။ ပါတီတိုင်းသည် မဲဆ ရှင်များစ ်းစား ိုင်ရန် အလို ငှာ ကိုယ်စားလှယ် အမည်စာရင်းတစ်ခုစီ
ကို အဆိုြပ ကရပီး မဲဆ ရှင်များအေနဖ
ြ င့်မူ မဲဆ နယ် ကိုယ်စားပ
ြ ကိုယ်စားလှယ်အတွက် ဆ မဲ
တစ်ခု ှင့်ပါတီစာရင်းအတွက်ဆ မဲတစ်ခုဟူ၍ ဆ မဲ ှစ်ခုစီေပးကရသည်။ ကိုယ်စားလှယ်ေလာင်း
56
IDEA, ေရွးေကာက်ပွဲစနစ် ဒီဇိုင်း ိုင်ငံတကာ IDEA လက်စွဲစာအုပ်သစ်၊ စာမျက် ှာ ( )၊ သွန်းနဒီပုံ ှိပ်တိုက်၊ ၂၀၀၈ ခု ှစ် (29 Apr 2014), available from:
http://www.idea,int/publications/esd/(view 23-6-2014)
 27

များသည် မဲဆ နယ်အလိုက် ြဖစ်ေစ၊ ပါတီအလိုက် ြဖစ်ေစ မည်သို ဝင်ေရာက် ယှ ် ပိ င်မည်ကို ေရွး
ချယ် ကရသည်။ အဆိုပါ ကိုယ်စားလှယ်အလာ ှစ်ခုသည် တစ်ခု ှင့်တစ်ခု ဆက် ွယ်ပတ်သက်ေန
ြခင်းမရှိပါ။ အလာတစ်ခုတွင်ရှိေသာ ပါတီတစ်ခု၏ ကိုယ်စားလှယ်ေနရာများသည် အခ
ြ ားအလာ
တစ်ခုရှိ ကိုယ်စားလှယ်ေနရာအေရအတွက်အေပ မည်သည့်နည်း ှငမ့် မှီတည်ေနခ
ြ င်းမရှိဟုဆိုလို
သည်။ 57

၁၉၉၇ အေခ
ြ ခံဥပေဒသည် ထိုင်း ိုင်ငံတွင်ပထမဆုံးဟုဆိုရမည့် ေရွးေကာက်တင်ေ ြမာက်ထားသည့်
အထက်လတ်ေတာ်ကိုလည်း ေပ ေပါက်ေစခဲ့ပါေသးသည်။ အထက်လတ်ေတာ်အမတ် ၂၀၀ ဦးကို
SNTV စနစ်ကျင့်သုံး၍ေရွးေကာက်တင်ေ ြမာက်ခဲ့သည်။ မဲဆ နယ်များသည်လည်း ကိုယ်စားလှယ်
တစ်ေနရာသာေရွးချယ်မည့် မဲဆ နယ် ၁၈ ေနရာ ေရွးချယ်မည့်မဲဆ နယ်များအထိအမျိ းမျိ း
တည်ရှိခဲ့သည်။ SNTV စနစ်ကို ထိုင်းဟန်ေ ြပာင်း၍ကျင်းပေသာ အဆိုပါေရွးေကာက်ပွဲစနစ်တွင်
ထပ်မံြဖည့်စွက်ထားသည့် လှည့်ကွက်ကေလးတစ်ခုရှိပါေသးသည်။ အေခ
ြ ခံဥပေဒပ
ြ င်ဆင်ေရးဆွဲ
သူများသည် ဆိနိတ်အထက်လတ်ေတာ် အချင်းချင်းစကားစစ်ထိုးအ ိုင်လုေနေသာ စိတ် ပ်ဖွယ်
အေခ
ြ အေနမှ ကင်းေဝးေစလို ကသည်။ သို ြဖစ်၍ အထက်လတ်ေတာ်အမတ်များအား ိုင်ငံေရး
ပါတီများ ှင့်ဆက်စပ်ပတ်သက်ြခင်းကို တားမ
ြ စ်ထားပီး ေရွးေကာက်ပွဲမဲဆွယ်လပ်ရှားမများတွင်
လည်းပါဝင်ခွင့်မြပ ေပ။58

ထိုင်း ိုင်ငံဘုရင်မင်းြမတ်သည် အစ ်အလာအရ ိုင်ငံေခါင်းေဆာင်ြဖစ် ပီးဝန် ကီးချ ပ်အား ဘုရင်မှ

၄ ှစ်တစ် ကိမ်ခန် ခွင့်ရှိသည်။ အထက်လတ်ေတာ် (Wuthisapha) တွင် ၇၄ ဦးခန် အပ် ပီး ၇၆
ဦးအားလဲေ ြပာင်း၍မရေသာ တစ်မဲတည်းေပးေသာစနစ် (single non-transferable volt) ြဖင့်
ေရွးချယ်သည်။59 ထိုင်း ိုင်ငံသည် ယခင်က Threshold အနည်းဆုံးသတ်မှတ်ချက်ကို ၂၀၀၇ ခု ှစ်
ေရွးေကာက်ပွဲထိ ၅ ရာခိုင် န်းသတ်မှတ်ခဲ့ ပီး ၂၀၁၁ခု ှစ်မှစတင်၍သတ်မှတ်ြခင်းမရှိေတာ့ေ ကာင်း
New mandala Website တွင်ေဖာ်ြပထားပါသည်။ ၂၀၁၁ခု ှစ် ဇူလိုင်လေရွးေကာက်ပွဲမှ
ကိယ
ု ်စားလှယ် (၄၈၀)ေနရာအား ကိုယ်စားလှယ် (၅၀၀)ေနရာ ြပင်ဆင်သတ်မှတ်ခဲ့ပါသည်။ ပါတီ
(၃၁)ပါတီမှဝင်ေရာက်ယှ ် ပိ င်ခဲ့ ပီး (၁၁)ပါတီမှ ကိုယ်စားလှယ်(၃၇၅)ေနရာကို (FPTP) Winner-
Takes-All System ြဖင့်ေရွးချယ်၍လည်းေကာင်း ကိုယ်စားလှယ်(၁၂၅)ေနရာကို PR (MMP)

57
Ibid.
58
Ibid
59
Electionguide ,(http://3-7-2011)www.electionguide.org/elections/id/495/(view 30-6-2014)
 28

Mixed Member Proportional ြဖင့်ေရွးချယ်၍လည်းေကာင်း ြပ လုပ်ခဲ့ပါသည်။60၂၀၁၀ခု ှစ်

ဇူလိုင်လထိ ထိုင်း ိုင်ငံရှိလူဦးေရမှာ (၆၇,၀၈၉,၅၀၀)ဦးရှိခဲ့ ပီး ေရွးေကာက်ပွဲကျင်းပချိန်တွင်
တစ် ိုင်ငံလုံးမဲေပးခွင့်ရှိသူ (၄၄,၀၀၂,၅၉၃)ဦးရှိသည့်အနက် ပယ်မ(ဲ ၂,၆၈၄,၁၀၃)မဲ၊ တရားဝင်မဲ
(၃၂,၅၂၅,၅၀၄)မဲ ရရှိခဲ့ ပီး (၇၄)ရာခိုင် န်းမဲေပးခဲ့ ကေကာင်း သိရပါသည်။61

စ ် ပါတီ မဲ PR FPTP စုစုေပါင်း %

၁။ Pheu Thai ၁၅,၇၅၂,၄၇၀ ၆ ၂၀၄ ၂၆၅ ၅၃.၃

၂။ Democrat ၁၁,၄၃၅,၆၄၀ ၄၄ ၁၁၅ ၁၆၉ ၃၁.၈

၃။ Bhumjai thai ၁,၂၈၁,၆၅၂ ၅ ၂၉ ၃၄ ၆.၈

၄။ Chat Thai Pattana ၉၀၇,၁၀၆ ၄ ၁၅ ၁၉ ၃.၈

၅။ Phalung Chon ၁၇၈,၀၄၂ ၁ ၆ ၇ ၁.၄

၆။ Chart Pattana Puea ၄၉၅,၇၆၂ ၂ ၅ ၇ ၁.၄

Pandin

၇။ Rak Thailand ၉၉၈,၆၆၈ ၄ ၀ ၄ ၀.၈

၈။ Matubhum ၂၅၁,၆၇၄ ၁ ၁ ၂ ၀.၄

၉။ Raksanti ၂၈၄,၁၀၀ ၁ ၀ ၁ ၀.၂

၁၀။ Mahachon ၁၃၃,၇၅၂ ၁ ၀ ၁ ၀.၂

၁၁။ NewDemocracy ၁၂၅,၇၅၃ ၁ ၀ ၁ ၀.၂

၁၂။ Others ၆၈၀၈၈၅ ၀ ၀ ၀ ၀.၀

စုစုေပါင်း ၃၂,၅၂၅,၅၀၄ ၁၂၅ ၃၇၅ ၅၀၀ ၁၀၀

60
The Report Thailand 2011 , books.google.com/books?isbn=1907065385 Oxford Business Group-2011, http://tinyurl.com/oc7vc3p(view 30-6-
2014)
61
Electionguide ,(http://3-7-2011)www.electionguide.org/elections/id/495/(view 30-6-2014)
 29

(၁၀.၂) ေတာင်ကိုရီးယား ိုင်ငံေရွးေကာက်ပွဲများ ှင့် ေဒသ ရေရွးေကာက်ပွဲများ

ေတာင်ကိုရီးယား ိုင်ငံတွင် သမတေရွးေကာက်ပွဲ (Presidential Election)၊ အမျိ းသားလတ်ေတာ်

ေရွးေကာက်ပ(ွဲ National Assembly Election) ှင့်ေဒသ ရေရွးေကာက်ပွဲများ(Local Elections)
များရှိပါသည်။ သမတေရွးေကာက်ပွဲကို ၁၉၄၈ ခု ှစ်မှ စတင် ပီး အကမ်းဖျင်းြဖင့်ေလး ှစ်တစ် ကိမ/်
ငါး ှစ် တစ် ကိမ် ကျင်းပခဲ့ရာ ၂၀၁၂ ခု ှစ်အထိ ကျင်းပခဲ့သည့် အကိမ်ေပါင်း ၁၉ ကိမ် ရှိခဲ့ပါသည်။
၂၀၁၂ ခု ှစ်က ကျင်းပခဲ့ေသာ သမတေရွးေကာက်ပွဲတွင် Saenuri ပါတီမှ ပတ်ခ်ဂျ ံဟီးက
ဆ မဲေပးသူေပါင်း၏ ၅၁. ၅၅ ရာခိုင် န်းြဖင့် အ ိုင်ရရှိခဲ့သည်။ ဆ မဲေပးမရာခိုင် န်းမှ ၇၅. ၈၄
ြဖစ်ပါသည်။ 62

အမျိ းသားလတ်ေတာ် ကိုယ်စားလှယ်ဦးေရ ၃၀၀ ရှိသည့်အနက် ၂၄၆ ဦးကို မဲဆ နယ်၂၄၆

နယ်အတွက် ိုင်သူအကုန်ယူစနစ် First Past The Post System (FPTP) ြဖင့် ေရွးချယ် ပီး ကျန်
၅၄ ဦးကိုမူ အချိ းကျေရွးေကာက်သည့်စနစ် Proportional Representation System (PR) ြဖင့်
ေရွးချယ်သည်။ 63

ေဒသ ရေရွးေကာက်ပွဲများကို ေလး ှစ်တစ် ကိမ် ကျင်းပခ

ြ င်းြဖစ်ပါသည်။ (၅) ကိမ်ေ ြမာက်
ေဒသ ရေရွးေကာက်ပွဲများကို ၂၀၁၀ ြပည့် ှစ် ဇွန်လ ၂ ရက်ေနက ကျင်းပခဲ့ ပီးြဖစ်ပါသည်။ (၆)
ကိမ်ေ ြမာက် ေဒသ ရေရွးေကာက်ပွဲများကို ၂၀၁၄ ခု ှစ် ဇွန်လ ၄ ရက်ေနက ကိုရီးယား တစ် ိုင်ငံ
လုံးတွင် တစ် ပိ င်တည်း ကျင်းပခဲ့သည်။ ရပ်ကွက်များ၊ မိ များ ှင့် ခ ိုင်ေကာင်စီဝင် (Gu/Si/Gun
Council Members) ၂,၈၉၈ ဦးကို ေရွးချယ်ခဲ့ရာတွင် ၂,၅၁၉ ဦးကို FPTP စနစ်ြဖင့် ေရွးချယ်
ခဲ့ ပီး ၃၇၉ ဦးကို PR စနစ်ြဖင့် ေရွးချယ်ခဲ့သည်။ FPTP စနစ် ှင့် PR စနစ် ှစ်မျိ းကို ေရာေ ှာ
အသုံးြပ ရာ၌ မဲဆ နယ်တစ်ခုချင်းအတွက် အုပ်ချ ပ်ေရးမှ းများရရှိရန် FPTP စနစ်ကို အသုံးြပ ပီး
ကျန်ကိုယ်စားလှယ်မျာကိုမူ PR စနစ်ြဖင့် ေရွးချယ်ြခင်းြဖစ်သည်။ ထို ေကာင့် ယခုေဒသ ရ
ေရွးေကာက်ပွဲက ကိုယ်စားလှယ်ေပါင်း ၃,၉၅၂ ဦးကို ေရွးချယ်ေပးခဲ့ြခင်းြဖစ်သည်။64

ယခုကျင်းပပီးစီးခဲ့ေသာ ေဒသ ရေရွးေကာက်ပွဲတွင် မဲေပးမရာခိုင် န်းမှာ ၅၆.၈ ြဖစ်ေ ကာင်း၊

ေဒသ ရေရွးေကာက်ပွဲများအနက် ဆ မဲေပးမ ဒုတိယအများဆုံးြဖစ်ေ ကာင်း၊ ကုန်ကျစရိတ် စုစု
ေပါင်း ကိုရီးယားဝမ် ၈၈၇.၈ ဘီလီယံ (အေမရိကန်ေဒ လာ သန်း ၈၆၀ ခန် ) ရှိခဲ့သြဖင့် မဲဆ ရှင်
62
ေကးမုံသတင်းစာ၊ တကသိုလ်ဆရာတစ်ဦး၊ ေတာင်ကိုရီးယား ိုင်ငံမှ ေဒသ ရေရွးေကာက်ပွဲများအေကာင်း တေစ့တေစာင်း၊ စာမျက် ှာ-၆၊ ၃၀-၆-
၂၀၁၄/[accessed 30 June 2014]
63
Ibid.
64
Ibid
 30

တစ်ဦးအတွက် ကိုရီးယားဝမ် ၂၁,၉၄၈ ကုန်ကျခ

ြ င်းြဖစ်ေ ကာင်း၊ ေဖာ်ြပပါကုန်ကျစရိတ်စုစုေပါင်း
တွင် ိုင်ငံေရးပါတီများအား ေထာက်ပံ့ေပးခဲ့ေသာ ေရွးေကာက်ပွဲ စည်း ုံးေရးရန်ပုံေငွ ကိုရီးယား
ဝမ် ၉၁ ဘီလီယံ ပါဝင်ေ ကာင်းသိရှိရပါသည်။ ေတာင်ကိုရီးယား ိုင်ငံ၏ ေရွးေကာက်ပွဲများ
အေကာင်း အေသးစိတ်ဖတ် လိုပါက ၃၀-၆-၂၀၁၄ ရက်ေန ှင့် ၁-၇-၂၀၁၄ ရက်ေနထုတ်
ေကးမုံသတင်းစာတွင် ဖတ် ေလ့လာ ိုင်ပါသည်။65

65
ေ ကးမုံသတင်းစာ၊ တကသိုလ်ဆရာတစ်ဦး၊ ေတာင်ကိုရီးယား ိုင်ငံမှ ေဒသ ရေရွးေကာက်ပွဲများအေ ကာင်း တေစ့တေစာင်း၊ စာမျက် ှာ-၆၊ ၁-၇-၂၀၁၄၊ ၂၀၁၄/[accessed
30 June 2014]
 31

သတ ပ ရန

ဤသတင အခ ကအလကသည လတ တ ကယစ လယမ အ ၎င တ၏ လတ တ ဆငရ

တ ဝနမ က ဆ ငရကရ တင အ ထ ကအက ပ ရနအတက ဖစပ သည။ ပဂ လ ရ ဆငရ ကစ
တစစတစခအတက အသ ပ ရနမဟတပ ။ အခ န ငတ ပ ည န ကဆ ရသတင ဖစမညဟ သတမတ
မထ သငပ ။ ဤအခ ကအလကမ အ တရ ဝင သမဟတ ပည ရငဆငရ အ က ပ ခ ကအ ဖစ
မသတမတသငပ ။ အထ အ က ပ ခ က သမဟတ သတင အခ ကအလကမ လအပပ က အရည
အ သ ပညမ သ သင လ သည က မ က ငပည ရင င ဆ တငပငသငပ သည။ လတ တ
သ တသနဝန ဆ ငမသည စ တမ တမ တင ပ ဝင သ အ က င အရ မ င စပလ ၍ လတ တ
ကယစ လယမ ၊ လတ တ ဝနထမ မ င ဆ မမ ပ လပ ပ ငပ သည။ အမ ပညသ င
ဆ မမ ပ လပ ခင မရပ ။
32