อัตลักษณ์อันไม่เปลี่ยนแปลง

หากจะกล่าวถึงความเป็นเอกลักษณ์ของประเทศไทยนั้นตำนานแม่นาคพระโขนงเป็นหนึ่งในตำนานสำคัญ
ที่สะท้อนถึงสังคมและวัฒนธรรมไทยได้เป็นอย่างดี เรื่องราวของแม่นาคพระโขนงนั้นเกิดขึ้นในสมัยรัตนโกสินทร์
ตอนต้น ตามตำนานแล้วแม่นาคได้เสียชีวิตขณะที่กำลังตั้งท้องลูกกับพี่มาก โ ดยที่พี่มากผู้ที่กำลังสู้รบในสงครามไม่รู้
ข่าวเกี่ยวกับการตายของภรรยาตนเองเลย เมื่อพี่มากกลับสู่บ้านของตนเองก็พบแม่นาคซึ่งเป็นผีแล้ว การที่แม่นาคไม่
ยอมให้ความตายมาพลัดพรากตนเองจากคนที่รักนั้น เป็นที่เล่าขานถึงความรักอันมั่นคงและไม่เปลี่ยนแปลงแม้ว่า
ความตายก็ไม่สามารถพลัดพรากหรือแปรเปลี่ยนความรักนั้นได้ ความรักอันมั่นคงของแม่นาคนั้นเปรียบได้กับ
อัตลักษณ์(หรือเอกลักษณ์) ความเป็นไทยที่ถูกสืบต่อกันมาจากรุ่นสู่รุ่นท่ามกลางความเปลี่ยนแปลงต่างๆไม่ว่าจะ
เป็นด้านสังคม ด้านวัฒนธรรม และด้านอื่นๆอีกมากมาย ซึ่งอัตลักษณ์เหล่านี้ได้ถูกนำเสนอผ่านชุดไทยสมัย
รัตนโกสินทร์ตอนต้นที่ถูกประดิษฐ์ขึ้นโดยอ้างอิงตำนานแม่นาคพระโขนง
ชุดไทยในแบบต่างๆนั้น ล้วนผ่านการปรับเปลี่ยนตามยุคสมัยตามอิทธิพลจากชาติต่างๆ หรือตามความ
สะดวกสบายในการใช้งาน ชุดที่ถูกประดิษฐ์ขึ้นมานั้นเป็นชุดไทยในยุคสมัยของแม่นาค หรือในสมัยรัชกาลที่ ๓ ซึ่ง
ผู้หญิงสามัญชนดังเช่นแม่นาคจะแต่งกายโดยการห่มสไบและนุ่งโจงกระเบน นอกจากจะแสดงให้เห็นถึงการ
แต่งกายของคนไทยในสมัยรัตนโกสินท์ตอนต้นแล้ว ความสวยงามและความทะมัดทะแมงของชุดไทยนั้นก็แสดงให้
เห็นถึงอัตลักษณ์ของคนไทยที่ยังคงอยู่ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน การใช้แบบอ้างอิงมาจากตำนานแม่นาคพระโขนง
นั้นแสดงให้เห็นถึงความแน่นแฟ้นและสำคัญในสถาบันครอบครัวของคนไทยในสมัยก่อน นอกจากนี้ยังแสดงให้
เห็นถึงวิถีชีวิตและความเป็นอยู่ในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นโดยมีสไบที่ถูกประดิษฐ์ขึ้นมานั้นแสดงให้เห็นถึงความ
สวยงามในความเรียบง่าย และความอ่อนช้อยงดงาม ส่วนโจงกระเบนนั้นเน้นย้ำให้เห็นถึงการปรับใช้สิ่งต่างๆให้
สอดคล้องกับการใช้งานและความทะมัดทะแมง ง่ายต่อการเดินทางเคลื่อนไหวและทำงาน ลักษณะต่างๆเหล่านี้
นอกจากจะสะท้อนถึงการใช้ชีวิตความเป็นอยู่ของสตรีในสมัยก่อนและศิลปะวัฒนธรรมแล้ว ยังแสดงให้เห็นถึง
ลักษณะนิสัยของคนไทยคือนอกจากจะเป็นผู้ที่มีวัฒนธรรมแล้วยังคำนึงถึงการนำวัฒนธรรมนั้นๆไปปรับใช้ได้ตาม
ความเป็นจริงเสมอ ซึ่งอัตลักษณ์ของคนไทยนี้ยังปรากฎให้เห็นได้ในยุคปัจจุบัน ยกตัวอย่างเช่นอาหารไทยที่แม้ว่า
จะมีมีการปรับเปลี่ยนตามยุคสมัยก็ยังคงความเป็นเอกลักษณ์ของอาหารไทยทั้งทางรสชาติและทางการนำเสนอ หรือ
การใช้ภาษาและมารยาททางสังคมต่างๆ ล้วนแต่เปลี่ยนไปไม่ว่าจะเป็นตามกาลเวลา หรือเพื่อความสะดวกในการใช้
อย่างไรก็ตามไม่ว่ามารยาททางสังคมเหล่านี้จะเปลี่ยนไปมากเพียงใด ก็ยังสะท้อนถึงความอ่อนน้อมและความเคารพ
ที่มีต่อผู้อาวุโสของคนไทยตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน หรือในด้านของความสัมพันธ์ในครอบครัวของคนไทยที่แม้ว่าใน
สมัยปัจจุบันโครงสร้างของครอบครัวอาจจะมีขนาดเล็กลง หรือผู้หญิงจะมีบทบาททางสังคมมากยิ่งขึ้น ความ
สัมพันธ์อันแน่นแฟ้นของพ่อแม่ที่มีต่อลูก และลูกที่มีต่อพ่อแม่ก็ยังปรากฎให้เห็นได้อย่างทั่วไปในสังคมไทย
ถ้าหากว่าเรามองประเทศไทยและความเป็นไทยอย่างผิวเผินนั้นเราอาจจะกล่าวได้ว่าในช่วงเวลาที่ผ่านมานั้น
ด้วยความเจริญทางเทคโนโลยีและการเข้ามาของอิทธิพลต่างชาติ ประเทศไทยได้มีการปรับเปลี่ยนทั้งทางสังคมและ
ทางวัฒนธรรมอย่างมากมาย ทำให้ความเป็นไทยอาจจะลดน้อยถอยลงไปเมื่อเทียบกับในอดีต แต่ถ้าหากเรามองให้
ลึกลงไปแล้วนั้นก็จะพบว่า อัตลักษณ์ของความเป็นไทยนั้นไม่ว่าจะเป็นความอ่อนช้อย ความปราณีตงดงามใน
วัฒนธรรม การนำไปใช้ได้จริงหรือความแน่นแฟ้นในสถาบันครอบครัวนั้นยังคงอยู่และปรากฎให้เห็นได้เสมอ
เปรียบกับชุดไทยในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นที่ถูกประดิษฐ์ขึ้นมา เพื่อแสดงให้เห็นถึงวิถีชีวิต วัฒนธรรม และ
ความเป็นอยู่ของคนไทยในอดีต และสะท้อนถึงอัตลักษณ์ความเป็นไทย อันไม่เปลี่ยนไปตามกาลเวลา