You are on page 1of 5
TEACHABLE (knowledge) fundisha, funsa, ele- misha ; (morals) ongosa, adilisha ; hee tia adatn, adtbisha; nerally) ongoza, lea, onya, s0¢za. Teachable, Piper zujifunca, -le- hevu, -sikilifu. Teachableness, n. wepesi wa kuji- funsa, usikisi. Teacher, n. mwalimu (wa-], mku- funsi, mfundishi, fundi (ma-). Teaching, n. majfundisho, elimu, mathehebu, Teak, n. msaji. Teal, n. [nuege kama bata ndago). Team, n. [jamii ya frasi, ya ng ombe, &c., ifunganishwa na gari; bee pares) kundi la watu wenyi cheza pamoja). Tea-pot, n. uli (ma-). Tear, n. chosi [ma-] ; (rent) mpasuo, miatuo | mi-). ed tears, Burst into tears, toka [toa] machosi. Affect to tears, toa [foza] ma- chosi, \n tears, Awa machost, Awa kulia, v. (p.t. Tore, pf. t. Torn) pasua, rarua,tatua, papura; (move quick- » ee hassi, enda mbio oa jivide) ¢enga, 3 (wrest! tndoa bea nghony, Chckus bee jeuri; (hair) ng’oa, ‘lear away, gandua; (neut.) puruka mbio. ‘Tear in ‘strips, chana. Tear in pieces, nyai Teara piece off, éwanua, nyakua. Tear off (skin, &c.), ambua; (clothes) vua upest; (boughs, &c.) Awana ; (run)ondoka mbio, Tear down, angusha, bomo- sha, angamisa, ‘Tear up, pasua, 18 0a, angamisa, Tearful, a. -cxyi machosi, -a kulia. Tearleas, a. past~o machozi, -kavu. Tease, v. chokosa, sumbua, tesa, nyeta, Teasel, n. [wa la kuchania na ku- lainisha nguo). noe he aa (me che ya siwa, ‘echnical, a, [-2 fundi mwenyewe, -a kasi fullani), Technicality, n. éuwa Technical ; itu kilicho Technical, 411 TELLURION Tedious, a. -kokotevu, -a kuchosha, baridi, -dufu, Tedioueness, n. wkokotevu, &c. Tedium, n. uchovu, barids. Teen, v. jaa tele, saa sana, Teens, n. |wmri wa hati ya miaka humi na asharini). Teeth, pl. ya Tooth. Cast in one’s teeth, shutumia. Hold in the teeth, vwafa. In the teeth of, Awa &ushindana na, (= In spite ot). Teetotaler,n. mu wa Teetotaliam. Teetotalism, n. [Autokunywa vileo wyote pia}. . ‘Telegram, n.£adari kwa simu, simu. Telegraph, n. simu. — v. peleka habari kwa simu, Piga simu, Telegraphic, a. -a simu. Telegraphist, n. mtu wa simu. Telegraphy, 0. maarifa ya simu. Teleology, n.[4usema, ‘Viumbevyote vimefanyika makusudi, si kwa ba- hati, si kwa kukua tu”), Telephone, n. [simu ya kusikica sauti mbali). Telescope, n. wa kutazamia, — Vv. [vunjika kwa kuingizana). Telescopic, a. -a darubint, -a kuta~ tama mbali, -a kuoncka na daru- bini. Tell, v. (p. t. na pf.t. Told) nena; (relate) simulia, hubiri, toa ha- bari, ambia; (count) hesabu; (make known) elesa, tangasa, hu- deri; (discover) fahamu, ona; (bave effect) -wa na nguvu [na njia), endelesa kast. Teil of, Tell tales, chongea, kashifu. Tell on, chosha, legexa, vuta, geusa. I tell you, it is 80, ndio ati. Teller, n. mnenayi, msimulizi (wa-]; (counter) mwenyi kuhesabu. Telling, a. -a nguve, -enyi njia, -a Auchoma mayo. Tell-tale,n. mdukisi [wa-],mchonge- si, mkashifu. Tellurion, n. [Attu cha huthihirisha m’ wa dunia isungukavyo, na mapindusi yake). darubini, mwansi TEMERITY Temerity, n. ujasiri mwingi, ukavu wa macho, kutojihathari, kuji- tupa. Temper, v. changanya, geusa, tuliza, lainisha; (metal) ta matiko,chovya; (clay) Aanda, finyanga. —— 21. (disposition) tabia, hali, moyo; (good temper) upele, hiasé; (bad temper) chudi, hasira; (of metals) ugumu, matio, Be out of temper, Be in a temper, -wa a hasira (chuki}. Keep one's tem- per, ‘ulia, jiwesa, sisuia, Lose one’s temper, imgizva ma hasira. Be in a good temper, sunjuka, changamuka. ‘Temperament, n, fedia, me kali, Temperance, n. kiasi, hadsri, kuji- wera, Temperate, a. -a kiasi, &c. (Tas. Temperance). Temperate Zone, (sehemu ya dunia pasito jua halk wala baridi kali). Temperature, n. [Aadiri ao hali ya zuwa moto ao baridi), mote, High temperature, joto, hari, Low temperature, Jaridi. Tempest, n. tufani, thdruba, pepo nyingi, kimbuxga. Tempestuous, a. -a tufant, -a thd- ruba; (sea) -enyi kuchafuka sana ; (debate, &c.) -a ugomet muingi, -a hubishana, Temple, n. hekalu [ma-], kanisa [ma-]; (Mahommedan) moshiti ; (forehead) Aipayd cha uso, Temporal, a. -a maisha [sé -a mi- lele), -a kupita, -a dunia hii; ( power, &c.) [Awa mambo ya dunia hii, si ya Muungu). Temporality, n. malt ya Kanisa, mali silizo wakifu. Temporally, adv. Awa wakati, kwa kitambo, kwa mukulla. ‘Temporary, a. -a wakati, -a kitambo (si -a sikee sote}. Temporise, v. geukageuka. Tempt, v. (test) jaribu, jarsbia; (mislead, seduce) outa kwa mabaya, tongosa, ‘shawishi. Temptation, n. (trial) jaribu [ma-]; 412 TENON (enticement) Aishawishi, ushauski, mouto [kwa mabaya). Tempter, n. mwenyi huvuta [kwa mabaya, kwa kukosesha). The tempter, shefant. Tempting, a. -a kuvuta, -a kutama- niska, Ten, n. ma b Rumi [me tena] (decade) mwongo [mi-]. upper ten, watu wakubwa, Ten to one, kumi hatta moja. Tenable, a. -a kushikika, -a kuli- ndika, -a kuthubutika, -a nguvu, Tenacious, a. -a kushika, -a kunaia; (obstinate) -shupavu, -gumu. Tenacity, n. nguvu ya kushika [ya kunata) ; ushupafu, ugumu, Tenancy, n. Auwa Tenant, halt ya Tenant. Tenant,n. mwenyi kupanga(nyumba ao shamba), mpangayi | wa-|. Tenantry, n. jemi! ya Tenants, Tend, v. clekea, taka kwenda, vulwa, enda; (be of use) sayidia, faa; (take care of) sunsa, linda, chu- nga. Tendency, n. maelekeso, kutaka kwenda, utashi; (movement, at- traction) mwendo, mvuto. Tender, a. (soft, delicate) -orore, -embamba; (weak, fragile) thai/u, ~epesi huvunfiha; (sensitive) -epest Auumia, -a kuuma; (soft-hearted, gentle) -a Auruma, -ema, -pole, -a upenda Of tender age, -changa, toto, — v. tea, taka kupa, tolea, iF n. ee toleo lmai\y meres, A a0 jahazi ya kuchukua vifaa, in buns, makaa, risiki, ae 5 gari mtoto, jahasi mtoto). Tender-hearted, a. -a huruma, -a upendo, Tenderness, n. kvwa Tender. Tendon, n. ukano [m-), mshipa [3-]. Tendril, n. ukono [kono], kikonyo. Tenement, n. nyumba, makao. Tenet, n. mathchebu, mafundisho. Tennis, n. [ mcheso wa tufe na vibau). Tenon, n. wlimi (wa w TENOR “Tenor, n. (meaning) maana ; (course, tendency) mwendo, maclekeo; (in music) [sauté nyembamba ya mtu msima]. ‘Tense, n, (in grammar) [tamna ya Verb yenyi kuonya wakati wa tendo ao wa halt). a. -a mkaze, -a kunyoshwa sana. Tensile, a. -2 knfanaka, Tension, n. Aunyosha, kutanuka, mkazo, mouto. Tent, n. hema. Strike a tent, ag’oa [ondoa] hema. Pitch a tent, semi- hisha (piga] hema, to n, mkono [mi-], kikono vi-]. aeative, a, -@ kujaribia, si halisé, majaribu. Tenth, a. -a kumi, Tenuity, n. wembamba. Tenure, n. Aum#liki, kuwa bwana, wenyeji. Tepid, a. -2 uvuguougu. Tepidity, n. uvuguvuga. Teraphim, n. [sanameu-za miungn silizowekwa nyumbani kiyahuds). Terce, n. [saa a tatu na sala sake). Tercentenary, n. [mwaka wa thela- tha mia, na siku kuu yake). Tergiversation, n. cugeu uwa na hila nyingi, werevu, Term, n. (limit, end) mpaka, kikomo, dipeo, mwisho; (period) muda, mu- hulla, majira;, (in schools) [muda wa 02h chuont); (word) neno [ma-]; (condition) sharti [ma-]. Be on good terms, -wa na urafiki, patana, chukuana. Maketerms, Come to terms, fatana. Bring to terms, satenisha, In terms, thahiri, halisi. —— v. taja, ita, Termagant, n. [mwanamke mbaya wa jeuri na makelele, mkorofi], Terminable, a. -enyi mwisho, -a ku- tiwa mwisho, -a kukomeha, Terminal, a. -a nchani, -a mwi- -_ shoni ; -a killa Term (period). Terminate, v. (stop) suia, komesha, 418 TESTAMENT hata; (come to an end) isha, -wa na mwisho [mpaka). Termination, n. Aikomo, mwisho, mpaka, kipeo, ncha ; (end of word) [Syllable ya mwisho ya neno). Terminology, n.[majina na maneno yatumikayo kwa mambo ya kaxt Sullani ao ya elimu fullani ; maa- vifa ya kutaja majina). Terminus, n. [Aikomo cha njia ya magari ya meshi, kituo), Termite, n. mchwa. Ternary, a. tatutatu, -a tatutate. Terrace, n. [palipoinuka kama njia, barasa, daraja, boma, ya mawe ao udongo ao uashi), sakafu, stbule, barasa, Terra-cotta, n. [udongo msuri wa ufinyansi). ‘Terra firma, n. inchi kavu. Terrestrial, a, -2 dunia, -a mfano wa dunia, Terrible, a. -2 kuogofya, -a hofu, -a Ratisha, ss a Terribleness, n. uwa Terrible. Terrier, n. [mbwa ndogo ya kuwinda panya). Terrific, a. = Terrible. Terrify, v. ogofya, hofisha, tisha. Territorial, a. -a arthi, -a inchi Sullani. pa, | Territory, n. arthi, inchi, simébo. Terse, a, /ainz; (language) é2asi, -suri, fasihi, Terseness, n, uwa Terse. ‘Tertian, a. -a hilla siku yatatu. ‘Tertiary, a. (-a namna ao daraja ya tatu). ‘Tesselated, a. -a visiwe [vidogo vya mrabba vyenyi rangi). Test, v. jaribu, jaribia, angalia, _chungulia, habit, onja, jaribu [ma-], maonjt; ands ) anunt ; (proof) mathu- butus (criterion) "tofauti, alama, dalilt, Testament, n. hati ya kurithisha malt, hati ya wosia, wosta. Old Testament, ‘orati, [maandiko ya Agano la kale|. New Testament, anjilt,( maandikoya Agano Jipya). TESTAMENTARY Testamentary, a. -a wosia. Testator, n. mwenyi kuandika wo- Sia, mwosia. Testicle, n. pumbu [ma-], koko ya Lyayi la] pumbu. Testify, v. shuhudia, sema kwa kiapo, toa mathubutu, Testily, adv. vidal. ‘Testimonial, n. [hati ao sawadi ya kusifu, ya kushuhudia kasi njema, ya nya ahsante), barua ya sifa, éarua. Testimony, n. ushahidi, ushukuda, maneno ya kuhakikisha, mathu- butu, Testy, a. -kali, Téte--tate, n. (maongesi ya siri ya watu wawili t). Tether, v. fungasa [nyama] kwa kamba. —n.kambaya kufungasia(nyama). Tetragon,n. [sanamu ya pembe'nne kama mrabba, &c.). Tetragonal, a. -enyi pembe 'nne. Tetrarch, n. [sumbe mdogo samani 2a Warumi). Teutonic, a. -¢ Madachi wa kale, a asili ya Madachi. : Toxt, n. maneno yenyewe [ ya andiko fo lote]; (verse) (fungu dogo la maneno ya Bible] aya; (subject) Jambo, neno, fi : Text-book, n. [4itabu cha mafundi- sho ya kwanza). Text-hand,n.[mwandikowa harufu kubwa). Textile, a.-ahusokotwa,-akufumwea, oa ust. Textual, a.-a Text. Textual criti- cisms, (Auchungulia manenoyenye- we yalivyopata kuandikwa hivi ao hivi, si maana yao). Texture, n. [namna ya kusokotwa ao kufumwa, ginsi ya kufanyiswa), asili, matengeneo, umbo. Than, conj, Aultko, mbele ya, wala st, kama. Thane, n. sheki [wa Ingeresa sa- mani). Thank, v. shukuru, itika marahaba; (feel tolea aksante, gratefal) 44 THEATRE ona shukrani, -wa na shukranit moyoni. Thank you! ahsante! marahaba! I will thank you to, utafathali, Thanks to the rain, kwa anya mvua. Thankful, a. -enyi shukrant, -2 ku- shukuru. Thankless, a. pasifo shukrani ; (fruitless) pasipo fayida, -a burre. Thank- offering, n.sadaka yakushu- aura. Thanks, n. shukuru, ahsante, mara- haba, Thanksgiving, n. ushukuru, siku huu ya kushukurn, shukuru([ma-). Thankworthy, a. -¢ kushukuru, -a Rustahili shukrani, That, a. na pron. yule (ule, ile, &c.}, huyo [huo, hiyo, &c.}; (relative) -o [-ye,-yo, -yyo, &c.). That That on T wrote, s/e That siliyoiands- — conj. Aama, ya kwamba, ya ku- wa, kwa sababu, kwa kusudi, illi, That, So that (purpose). In order that, To the end that, #//i, maku- sudi, kwa ginsi [ pamoja na Sub- junctive Mood]. Oh that, Would that, /ai#i, So that, So... that (result), Aatfa, kwa ginst. All that, All that sort of thing, mambo kama haya. For that, In that, Awa kuwa, That is to say, ndto maana yake, yaani. : Thatch, v. ezcka, vimba (nyumba awa makuti, &c.). —— n. (cocoa-nut leaves) makuti; (grass) majani. Put on thatch, eacka, Strip off thatch, exua. Thatohed, a, -a ‘i [majani] jun, Thaw, n. kuyeyuka theluji, majira ys kuyeyuka theluji. 2 a ‘The, a.(particular) yule[w/e, tle, &c. 5 wale, tle, &c.) ; (generic) kits hile, -enyewe. The lion killed him, yude simba akamua, The lion is a fierce animal, Aitu Aile simba(simba mwenyewe] ni nyama mkals, Theatre, n.[ jumba la matamasha, ao la kuchezea vinyago ao Drama, THEATRICAL lenyi vitt vingi kama madaraja Juu kwa jun), kilinge, teatro (Ar.). Theatrical, a. -a Theatre, -a Drama, -a kuchesa, -a kujifanya, -a fahari. Thee, pron. wewe, = You, Theft, n. (thieving) «ist, widajt, urbe. Their, Theirs, a. -a0 [wao,yao, &c.}. Theism, n. [(Aumwamini Muungu mmoa). Theist, n. mix wa Theism. Theistic, a. -¢ Theist, -2 Theism. Them, pron. wao, hao, wale (yale, hayo, &c.]; (in comp.) -wa- [-t-, ~ya-, &c.]. ‘Theme, n. [ yantbo ao hits cha kufiki- vika, ao kuandikiwa habari ao Aubishaniwa maneno), jambo, neno. Themselves, pron. -enyewe [senye- we, &c.), nafsi; (reflexive) -7i- ‘hey hurt themselves, waitjiumisa. ey went themselves, walikwe- nda wenyewe. Then, adv. (time) séku tle, wakati ule, samani sile, pale, ndipo, hapo; (next, after) daadaye, halafu, tena ; (cause) bass, Awa hiyo, kwa saba- bu hit; (eondition) ikiwa hivt, ingawa hii. Now and then, pa- ngine, marra kwa marra, Then and there, fadepale. Till then, hatta (mpaka) wakati fullani. Thence, adv. toka huko, huko. ‘Thenceforth, Thenceforward, adv. toka huko, tokea hapo. Theocracy, n. [Autawala Muungu peke yake ; watu wasio na mfalme mwingine illa Muungu). Theocratio, a. -¢ Theocracy. Theodolite, n. [Aipande cha kupimia urefu wa kwenda juu ao kwenda mbali). Theogony, n. [visasi vya miungu]), ‘Theologian, n. mwalimu wa Theo~ 1 Oy. Theological, a. -a Theology, -a Theologian. Theologise, v. (Jahatisha kwa ma- mbo ya Muungu ao ya dint). 415 THESAURUS Theology, n. e/imu ya Muungu na ‘ya dini, Theophany, n.‘fokeo la Muungu wastwast, kuonekana Muungu, ‘Theorem, n. [eno litakalo kuthubu- tika, ao liwesalo kuhakikishwa). Theoretic, a. -2 Theory. Theorist, n. [me hodari kwa Theory, mix wa elimu tupu si miu wa amali), mtu wa mashauri mengi. Theorisze, v. [toa Theories nyingi, celexa kwa aktli billa amali), baka- tisha, Theory, n. maelezo [mafafanust] ya akili, shaurt la akili billa amali, elimu tupu; (guesswork) ha- bari ya bahati, kubchatisha, nia, shaurt. Theosophy, n. [kufchamu siri ca asili ya Muungu kwa akili pasipo Aufunuliwa). Therapeutic, a. -a Auponya, Therapeutios, n. maarifa ya kupo- nya ugonjwa, utabilne, There, adv. (local) pale, hapo, kule, Auko, mis, humo; (in comp.) pa-, hu-, m-. -po, -ko, -mo; (general) hatika haya, kwa hiyo. There was aman, palikuwana mtu. He was there, alikuwako. It was there I saw him, maiko niliko- mwona. There! Zazama! Ahh! Thereabouts, Aaribu, kama hivt. Thereafter, baadaye, _halafu. Thereat, pale, kwa hiyo. Thereby, wa hiyo,kwa sababu hit, There- fore, Awa sababu hit, kwa hii. Therefrom, utoka huko, katika Ati, humo. Therein, katika hii, humo, Thereof, -a Ati, -a hiyo. Thereon, Thereupon, Awa sababu Aii, kwa hiyo, pale, marra. There- to, kwa hii, kwa hiyo. There- with, Awa htt, na hit. Thermal, a, -a moto. ‘Thermometer, n. Upande cha kupi- mia moto na baridi, cha kuonya homa). Thesaurus, n. hasina, kusanyiko; (dictionary) Aames#.

You might also like