‫اختالالت دو قطبی(افسردگی شیدایی)‬

‫‪Bipolar Disorder‬‬

‫بهداشت روان به زبان فارسی ‪More information in Farsi‬‬

‫‪English version‬‬

‫اين کتابجه حاوي مطالبي براي افرادي است که ميخواهند درباره اختالل دوقطبي(اختالل خلقي دو قطبي يا افسردگي‬
‫شيدايي) بيشتر بدانند‪.‬بنابراين مخصوصا براي کساني که خود يا دوستان يا اقوامشان از اين بيماري رنج ميبرند مفيد‬
‫ميباشد‪.‬‬

‫اين کتابچه حاوي بخشهاي زير است‪:‬‬

‫بيماري‬ ‫‪‬‬

‫عوارض ناشي از ان‬ ‫‪‬‬

‫روشهاي سازگاري‬ ‫‪‬‬

‫درمان‬ ‫‪‬‬

‫اختالالت دوقطبي چیست؟‬

‫ازاختالل دو قطبي با عنوان افسردگي شيدائي نام برده ميشد‪.‬‬
‫همانگونه که از نام قبلي استنباط ميشود کسي که دچار اختالل دوقطبي است دچار نوسانات خلقي شديد ميباشد‪.‬اين‬
‫نوسانات معموال هفته ها يا ماها طول ميکشد و با انچه مردم عادي در زندگي روزمره تجربه ميکنند بسيارمتفاوت است‪.‬‬
‫خلق افسرده‪ :‬احساس شديد افسردگي‬
‫خلق شيدا‪ :‬احساس شادماني بسيار و نااميدي‬
‫خلق مختلط‪ :‬به عنوان مثال خلق افسرده همراه با بيقراري و فعاليت بيش از اندازه ناشي از شيدائي‪.‬‬

‫شیوع اختالالت دو قطبي‪:‬‬

‫در حدود يک نفر از هر ‪ 100‬بزرگسال در طول زندگي خود دچار اين اختالل ميگردد‪ .‬معموال اين اختالالت بعد از سنين‬
‫نوجواني اتفاق ميافتد‪ .‬در سنين باالتر از ‪ 40‬سال اين اختالالت غير معمول است‪ .‬مردان و زنان به يک اندازه در‬
‫معرض ابتال به اين اختالالت قرار دارند‪.‬‬
 ‫انواع اختالل دو قطبي‬
‫اختالل دو قطبي نوع ‪1‬‬
‫حد اقل يک دوره خلق شيدا به مدت يک هفته وجود دارد‪.‬اگرچه بيشتر مبتاليان دوره افسردگي را هم تجربه ميکنند ولي‬
‫بعضي از انها فقط دوره شيدائي را تجربه ميکنند‪.‬‬
‫دوره هاي شيدايي بدون درمان بين ‪ 3‬تا ‪ 6‬ماه به طول ميانجامند‪.‬دورههاي افسردگي در صورتي که مداوا نشوند ‪12-6‬‬
‫ماه ادامه پيدا ميکنند‪.‬‬

‫اختالل دو قطبي نوع ‪2‬‬

‫در اين نوع بيش از يک دوره افسردگي شديد وجود دارد‪ .‬در صورتي که شدت خلق شيدايي کم است‪ .‬اين نوع به نام‬
‫شيدائي خفيف )‪ (Hypomania‬ناميده ميشود‪.‬‬

‫اختالل دو قطبي با تناوب سریع‬

‫در اين دسته بيش از ‪ 4‬بار نوسان روحي در طول يکسال وجود دارد‪ .‬اين نوع در حدود ‪ 10‬درصد افراد مبتال به‬
‫اختالالت دوقطبي ديده ميشود و ميتواند با هر کدام از انواع ‪ 1‬يا ‪ 2‬همراه باشد‪.‬‬

‫اختالل خلق ادواري )‪(Cyclothymia‬‬

‫در اين نوع شدت نوسان خلق به اندازه اختالل دوقطبي نيست‪ ،‬اما ميتواند زمان طوالني تري ادامه يابد‪ .‬اين حالت‬
‫ميتواند منجر به اختالالت دو قطبي گردد‪.‬‬

‫علل اختالالت دوقطبي‬

‫دليل قطعي براي اين اختالالت شناخته نشده‪ ،‬اما تحقيقات نشان ميدهد که‪:‬‬
‫اختالالت دوقطبي منشائ ارثي دارد‪ .‬به عبارتي ژنها بيشتر از تربيت در اين اختالالت موثرند‪.‬‬
‫ممکن است مشکل فيزيکي در قسمتي از مغز که کنترل حاالت روحي را به عهده دارد عامل اين اختالالت باشد‪ .‬به اين‬
‫دليل است که اين اختالالت با دارو قابل درمان هستند‪.‬‬
‫نوسانات خلقي ممکن است گاهي توسط استرس و يا بيماري بوجود بيايند‪.‬‬

‫عالیم اختالالت دو قطبي‬

‫عالئم بيماري بستگي به اين دارد که خلق شما به سمت افسردگي يا شيدائي تغيير کرده باشد‪.‬‬
 ‫‪ -1‬افسردگي‬

‫احساس افسردگي احساسي است که همه ما در طول زندگي آنرا تجربه کرده ايم‪ .‬اين احساس ميتواند به ما در شناخت و‬
‫برخورد با مشکالت زندگي کمک کند‪ .‬اما در افسردگي باليني يا اختالالت دوقطبي اين احساس افسردگي بسيار شديد تر‬
‫است‪ .‬در اين حالت احساس افسردگي براي مدت طوالني باقي ميماند و حتي انجام امور عادي زندگي را سخت يا غير‬
‫ممکن ميسازد‪ .‬در صورتي که شما افسرده شده باشيد متوجه اين تغييرات در خود شده ايد‪:‬‬

‫روحي‬
‫احساس غمگيني که از بين نميرود‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫احساس نياز به گريستن بدون هيچ دليلي‬ ‫‪‬‬

‫ازدست دادن تمايل و رغبت به همه چيز‬ ‫‪‬‬

‫عدم لذت بردن از چيزهايی که قبال لذت می برديد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫احساس بي قراري و آشفتگي‬ ‫‪‬‬

‫از دست دادن اعتماد به نفس‬ ‫‪‬‬

‫احساس بي ارزشي و نااميدي‬ ‫‪‬‬

‫زودرنجي و تحريک پذيري‬ ‫‪‬‬

‫فکرکردن به خود کشي‬ ‫‪‬‬

‫فکري‬
‫از دست دادن قدرت فکر کردن مثبت و اميدوارانه‬ ‫‪‬‬

‫از دست دادن قدرت تصميم گيري حتي در موارد ساده‬ ‫‪‬‬

‫مشکل تمرکز کردن‬ ‫‪‬‬

‫جسمي‬
‫کم شدن اشتها و وزن‬ ‫‪‬‬

‫مشکل خوابيدن‬ ‫‪‬‬

 ‫بيدار شدن زودتر از موقع‬ ‫‪‬‬

‫احساس خستگي کامل‬ ‫‪‬‬

‫يبوست‬ ‫‪‬‬

‫عدم تمايل به رابطه جنسي‬

‫رفتاري‬
‫مشکل در شروع و به پايان رساندن کارها‪ -‬حتي کارهاي روزمره‬ ‫‪‬‬

‫گريه کردن زياد و يا احساس نياز به گريه و عدم توانايي گريستن‬ ‫‪‬‬

‫پرهيز از مواجهه با افراد‬ ‫‪‬‬

‫‪ -2‬شیدایي یا هیجان‬

‫شيدايي يک احساس خوشحالي‪ ،‬افزايش انرژي و خوش بيني بيش از اندازه است‪ .‬اين حالت ميتواند آنقدر شديد باشد که‬
‫فکر کردن و قضاوت شما را تحت تاثير قرار دهد‪ .‬ممکن است تفکرات عجيبي راجع به خود داشته باشيد‪ ،‬تصميمات بدي‬
‫بگيريد و به صورت شرم آور‪ ،‬مضر و گاهي خطرناک رفتار کنيد‪.‬‬
‫مانند حالت افسردگي‪ ،‬در اين حالت هم زندگي فرد مختل ميشود و ميتواند روابط و کار فرد را تحت تاثير قرار دهد‪ .‬در‬
‫حالتي که اين حالت خيلي شديد نباشد به آن شيدائي خفيف ميگويند‪.‬‬
‫در صورتي که شما شيدا شويد ممکن است حاالت زير را در خود مشاهده کنيد‪:‬‬

‫روحي‬
‫بسيار شاد و مهيج‬ ‫‪‬‬

‫عصبي و برانگيخته شدن توسط کساني که در خوش بيني شما شريک نميشوند‬ ‫‪‬‬

‫احساس برتر بودن بيش از اندازه‬ ‫‪‬‬

‫فکري‬
 ‫پر از ايده هاي جديد و مهيج‬ ‫‪‬‬

‫پريدن از يک ايده يه ايده ديگر‬ ‫‪‬‬

‫شنيدن صداهايي که افراد ديگر نميشنوند‬ ‫‪‬‬

‫جسمي‬
‫بي ميل يا ناتوان از خوابيدن‬ ‫‪‬‬

‫پر انرژي‬ ‫‪‬‬

‫افزايش تمايل به رابطه جنسي‬ ‫‪‬‬

‫رفتاري‬
‫برنامه ريزي هاي بلندپروازانه و غير واقعي‬ ‫‪‬‬

‫بسيار فعال و پر جنب و جوش‬ ‫‪‬‬

‫رفتارهاي نا معمول‬ ‫‪‬‬

‫حرف زدن سريع – ديگران ممکن است متوجه صحبتهاي شما نشوند‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫تصميمات عجوالنه و گاهي با نتايج مصيبت بار‬ ‫‪‬‬

‫ولخرجي‬ ‫‪‬‬

‫احساس صميميت زياد‬ ‫‪‬‬

‫بروز بيش از حد احساسات‬ ‫‪‬‬

‫اگر شما در اواسط دوره شيدايي براي اولين بار باشيد‪ ،‬ممکن است متوجه هيچ چيز غير عادي نشويد‪ .‬حتي دوستان و‬
‫خانواده شما نيز ممکن است متوجه نشوند‪ .‬حتي ممکن است اگر کسي سعي کند در اين مورد نظري ابراز کند ناراحت‬
‫شويد‪ .‬در اين حالت شما به تدريج در انجام امور روزمره و ارتباط با افراد دچار مشکل می شويد‪.‬‬

‫عالیم جنون)‪(Psychotic‬‬
‫اگر دوره هاي شيدايي و يا افسردگي خيلي جدي شود‪ ،‬شما ممکن است دچار عاليم جنون شويد‪.‬‬
‫· حالت شيدايي‪ :‬عاليم اين حالت شامل احساس خود بزرگ بيني است ‪-‬اينکه مسئول انجام يک ماموريت مهم بوده يا از‬
‫يک قدرت بسيار زياد برخوردار است‪.‬‬
‫· حالت افسردگي‪ :‬احساس گناه شديد‪ ،‬احساس بدترين بودن و يا حتي احساس عدم وجود‪.‬‬
‫عالوه بر اين اعتقادات نامعقول فرد ممکن است دچار توهم شده که شامل شنيدن ديدن بوييدن و يا لمس کردن چيزها يا‬
‫کساني که وجود ندارند‪.‬‬
 ‫بین دوره ها‪:‬‬
‫قبال بر اين باور بودند که اگر شما از اختالالت دو قطبي رنج ميبريد‪ ،‬بايد در بين دوره هاي افسردگي و شيدايي خلق‬
‫متعادل داشته باشند ‪ .‬اما اکنون ميدانيم که در اين حالت علي رغم بهبود ظاهري ممکن است عاليم افسردگي خفيف و‬
‫مشکالت ذهني ادامه پيدا کند‪.‬‬
‫درمان‬
‫براي پيشگيري از پيشرفت نوسانات خلقي به حالت افسردگي – شيدايي ميتوان اقداماتي انجام داد که در ادامه از انها نام‬
‫برده ميشود ‪.‬اما در اغلب موارد درمان دارويي هم مورد نياز است تا‬
‫خلق شما را تثبيت کند(پيشگيري)‬ ‫‪.I‬‬
‫درمان دوره هاي افسردگي و شيدايي‬ ‫‪.II‬‬
‫تجویز دارو براي تثبیت حالت روحي‬
‫چندين نوع تثبيت کننده وجود دارد که اغلب نيز براي درمان صرع به کار ميروند‪ .‬اما در بين آنها ليتيوم(که نوعي نمک‬
‫معدني است) موثرترين آنهاست‪.‬‬

‫لیتیوم‪:‬‬
‫ليتيوم به مدت پنجاه سال است که به عنوان تثبيت کننده حالت خلقي به کار ميرود‪ .‬اما چگونگي عملکرد آن هنوز مشخص‬
‫نيست‪ .‬از ليتيوم براي درمان هردونوع افسردگي و شيدايي استفاده ميشود‪.‬‬
‫درمان با ليتيوم بايد توسط روانپزشک شروع شود‪.‬تعيين مقدار دقيق ليتيوم در بدن الزم است‪ .‬مقدار کم آن بي اثر و مقدار‬
‫زياد آن سمي است‪ .‬بناباين شما بايد به طور مرتب در چند هفته اول آزمايش خون دهيد تا مطمين شويد که از مقدار‬
‫مناسبي استفاده ميکنيد‪ .‬با ثابت شدن مقدار دارو پزشک شما ميتواند ليتيوم را همراه با آزمايش خون منظم براي‬
‫شما تجويز کند‪.‬‬
‫مقدار ليتيوم در خون به مقدار آب بدن بستگي دارد‪ .‬اگر آب بدن کم شود مقدار ليتيوم در خون باال رفته و احتمال بروز‬
‫اثرات منفي آن و يا حتي اثرات سمي آن وجود دارد‪ .‬بنابراين بسيار مهم است که‪:‬‬
‫· آب بسيار بنوشيد‪ -‬مخصوصا در مواقعي که هوا گرم است و يا فعاليت شما زياد است ‪.‬‬
‫· چايي و قهوه کمتر مصرف کنيد‪ -‬چون آنها باعث افزايش ادرار ميگردند‪ .‬حداقل سه ماه يا بيشتر طول ميکشد تا اثرات‬
‫ليتيوم پديدار شود‪ .‬در اين مدت با اينکه تغيير حالت روحي شما ادامه دارد بايد به خوردن قرصهاي ليتيوم ادامه دهيد‪.‬‬

‫·‬
‫اثرات جانبي‬
‫اثرات زير در چند هفته اول شروع مصرف خود را نشان ميدهند‪ .‬اين اثرات نا مطلوب هستند اما با گذشت زمان بهبود‬
‫مييابند‪.‬‬
‫احساس تشنگي‬
 ‫ادرار زيادتر از معمول‬ ‫·‬
‫افزايش وزن‬ ‫·‬

‫اثرات جانبي نا معمول تر شامل‪:‬‬ ‫·‬

‫تاري ديد‬ ‫·‬
‫ضعيف شدن ماهيچههاي بدن‬ ‫·‬
‫اسهال‬ ‫·‬
‫لرزش ضعيف دستها‬ ‫·‬
‫احساس بيمار بودن‬ ‫·‬
‫اين اثرات معموال با کم کردن دوز بهبود مييابد‪.‬‬

‫اگر سطح ليتيوم در خون شما خيلي باال باشد‪ ،‬شما حاالت زير را تجربه خواهيد کرد‪:‬‬
‫استفراغ کردن‬ ‫·‬
‫تلو تلو خوردن‬ ‫·‬
‫لکنت زبان‬ ‫·‬
‫در اين حالت بايد هرچه سريعتر با پزشک تماس گرفت‪.‬‬

‫آزمایش خون‬
‫در ابتدا شما بايد هر هفته يکبار براي اطمينان از درست بودن سطح ليتيوم در خون آزمايش دهيد‪ .‬تا وقتي که مصرف‬
‫ليتيو م ادامه دارد اين آزمايشات نيزادامه دارد‪ .‬اما پس از چند ماه اول تعداد آزمايشات کم ميشود‪.‬‬
‫استفاده طوالني از ليتيوم ممکن است به کليه و غده تيروييد اسيب رساند‪ .‬بهتر است هر چند ماه يکبار براي اطمينان از‬
‫کارکرد صحيح آنها آزمايش داد‪ .‬در صورت بروز مشکل شما بايد از ليتيوم را متوقف کرده و از يک جايگزين استفاده‬
‫کنيد‪.‬‬
‫مراقبتهاي شخصي‬
‫استفاده از رژيم غذايي مناسب‬
‫· نوشيدن مرتب نوشيدني هاي غير شيرين‪ .‬اينکار به نگه داشتن سطح آب و نمک بدن شما کمک ميکند‪.‬‬
‫غذا خوردن منظم – اينکار به تعادل مايعات بدن کمک ميکند‪.‬‬ ‫·‬
 ‫· کاهش مصرف کافيين در چاي ‪ ،‬قهوه و نوشابه‪ -‬اين مواد با افزايش ادرار سطح ليتيوم را باال ميبرند‪.‬‬
‫تثبیت کننده هاي دیگر خلقي‬
‫گرچه ليتيوم موثرترين تثبيت کننده است‪ ،‬اما داروهاي ديگري نيز وجود دارد‪.‬‬
‫· که يک ضد تشنج است‪ .‬اما هنوز شواهد کافي وجود ندارد که سديم والپروت به اندازه ليتيوم موثر است ‪ .‬اين دارو‬
‫نبايد براي خانمهادر سنين باروري تجويز شود‪.‬‬
‫· کاربامازپين اثر کمتري داشته و کمتر براي اختالالت دو قطبي استفاده ميشود‪ .‬اما اگر براي شما مناسب است نيازي به‬
‫تغيير آن نيست‪.‬‬
‫· تجويز هاي ضد جنون جديد (مثل اوالنزاپين) نيز ميتواند به عنوان تثبيت کننده استفاده شود‪.‬‬

‫بهترین دارو براي من کدام است؟‬

‫شما بايد در اين مورد با روانپزشک خود مشورت کنيد‪ ،‬اما چند قاعده کلي وجود دارد‪،‬‬
‫· ليتيوم‪ ،‬سديم والپروت‪ ،‬اوالنزاپين معموال براي درمان طوالني مدت تجويز ميگردند‪.‬‬
‫· کارمازپين براي مواقعي که نوسان خلق سريعتر و متناوب تري داريد پيشنهاد ميگردد‪.‬‬
‫ترکيب دارويي نيز کاهي الزم است‬ ‫·‬
‫بطور کلي بهترين دارو به وجود شما بستگي دارد‪ .‬يک دارو ممکن است براي يک نفر مناسب باشد ولي در شخص‬
‫ديگري اثر خوبي نداشته باشد‪ .‬اما براي اولين تجويز اصوال دارويي تجويز ميگردد که تاثير بيشتري در ديگران نشان‬
‫داده است‪.‬‬
‫بدون دارو چه اتفاقي ميافتد؟‬
‫ليتيوم ‪ 30‬تا ‪ 40‬درصدازاحتمال عود بيماری کم ميکند‪ ،‬اما هرچه تعداد دوره هاي شيدايي شما بيشتر باشد‪ ،‬احتمال عود‬
‫آن هم بيشتر است‪.‬‬

‫احتمال دوباره شيدايي در سال بعد‬

‫تعداد دوره اي شيدايي قبلي‬
‫بدون مصرف ليتيومبا مصرف ليتيوم‬
‫‪6%-7%‬‬ ‫‪10%‬‬ ‫‪1-2‬‬
‫‪12%‬‬ ‫‪20%‬‬ ‫‪3-4‬‬
‫‪26%‬‬ ‫‪40%‬‬ ‫بيشتر از ‪5‬‬

‫با افزايش سن ‪ ،‬احتمال عود دوره ها همچنان ثابت ميماند‪ .‬حتي ممکن است شما براي مدت طوالني مشکلي نداشته‬
‫باشيد‪ ،‬اما همواره خطر بازگشت وجود دارد‪.‬‬
 ‫از چه موقع شروع به مصرف دارو کنیم؟‬
‫پس از گذراندن يک دوره‪ ،‬نميتوان گفت که دوره هاي بعدي چه زماني باز ميگردند‪ .‬ممکن است شما مايل به مصرف‬
‫دارو در اين مرحله نباشيد مگر اينکه دوره شما بسيار شديد بوده باشد‪ .‬اگر براي بار دوم مبتال شويد به احتمال ‪ 80‬درصد‬
‫دوره ها عود خواهند کرد‪ .‬اغلب روانپزشکان در اين حالت داروهاي تثبيت کننده را پيشنهاد ميدهند‪.‬‬
‫براي چه مدت یک داروي تثبیت کننده باید مصرف شود؟‬
‫براي حداقل دو سال بعد از يک دوره اختالل و تا ‪ 5‬سال در حالتهاي زير ميتون ادامه داد ‪.‬‬
‫عود مکرر دوره ها‬ ‫·‬
‫دوره جنون‬ ‫·‬
‫استفاده از الکل يا مواد مخدر‬ ‫·‬
‫داشتن استرس در خانه يا محل کار‬ ‫·‬
‫در صورت ادامه داشتن مشکل‪ ،‬ممکن است مجبور شويد براي مدت طوالني تري به مصرف دارو ادامه دهيد‪.‬‬
‫اطالعات بيشتر در باره مصرف داروهاي تثبيت کننده در کتابچه هاي مربوطه وجود دارد‪.‬‬

‫روشهاي درماني روانشناسي‬

‫در فاصله بين دوره هاي شيدايي يا افسردگي‪ ،‬درمانهاي روانشناسي ميتواند موثر ابشد‪ .‬اين درمانها بايد حدود ‪ 16‬جلسه‬
‫يک ساعته به مدت ‪ 6‬تا ‪ 9‬ماه باشند‪.‬‬
‫اين درمانها شامل‪:‬‬
‫تربيت رواني(‪ -)Psycho education‬دانستن بيشتر در مورد اختالالت دو قطبي‬ ‫·‬
‫· تحت نظر داشتن حالت روحي‪ -‬کمک کردن به شما براي شناخت زمانهاي تغيير حالت روحي‬
‫· استراتژي خلقي‪ -‬کمک کردن براي جلوگيري از تغيير حالت روحي به شيدايي يا افسردگي کامل‬
‫کمک براي افزايش مهارتهاي سازگاري‬ ‫·‬
‫شناخت و رفتار درماني(‪ )CBT‬براي افسردگي‬ ‫·‬
‫حاملگي‬
‫شما بايد هر برنامه براي حاملگي را با روانپزشک خود در ميان بگذاريد‪ .‬با هم فکري هم‪ ،‬شما ميتوانيد براي کنترل‬
‫حاالت روحي خود در طول حاملگي و پس از تولد نوزاد برنامه ريزي کنيد‪.‬‬
‫اگر باردار هستيد‪ ،‬بهتر است براي آگاهي از قطع يا ادامه مصرف ليتيوم با روانپزشک خود مشورت کنيد‪ .‬گرچه ليتيوم از‬
‫ديگر تثبيت کننده ها بي خطرتر است‪ ،‬اما بايد خطر احتمالي آن براي نوزاد با خطر احتمال بازگشت افسردگي يا شيدايي‬
‫در شما مقايسه شود‪ .‬اين احتمال در سه ماه اول بارداري بيشتر است‪ .‬پس از گذشت هفته بيست و ششم‪ ،‬ليتيوم بي خطر‬
‫است‪ .‬اما اگر ليتيوم مصرف ميکنيد‪ ،‬نبايد به نوزاد شير بدهيد‪.‬‬
‫در طول زمان حاملگي‪ ،‬تمام کساني که با اين موضوع در رابطه اند شامل‪ :‬پزشک متخصص زنان‪ -‬ماما‪ -‬پزشک خانواده‬
‫– روانپزشک و پرستار روانپزشک‪ -‬بايد با هم در ارتباط باشند‪.‬‬
 ‫درمان یک دوره افسردگي یا شیدایي‬
‫دوره افسردگي‬
‫داروهاي افسردگي معموال بايد به داروهاي تثبيت کننده خلقی اضافه شود‪ .‬متداول ترين اين داروها‪( SSRIs‬مهار کننده‬
‫هاي جذب سروتونين) است‪ .‬اين داروها بر يک ماده شيميايي در مغز به نام سروتونين تاثير گذاشته و به نظر ميرسد که‬
‫با مصرف اين دارو نسبت به داروهاي ديگر احتمال تغيير خلق به حالت شيدايي کمتر است‪ .‬داروي قديمي ضد افسردگي‬
‫تري سيکليک به علت نداشتن اين خصوصيت توصيه نميگردد‪.‬‬
‫در صورتي که شما به تازگي يک دوره شيدايي داشته و يا اختالل خلق تناوبي سريع را تجربه کرده ايد‪ ،‬داروهاي ضد‬
‫افسردگي ممکن است منجر به بازگشت حالت شيدايي شوند‪ .‬در اين حالت بهتر است سطح داروي تثبيت کننده را افزايش‬
‫داده و از داروهاي ضد افسردگي استفاده نکرد‪ .‬داروهاي ضد افسردگي پس از ‪ 2‬تا ‪ 6‬هفته استفاده باعث بهبود حالت‬
‫خلقي ميشوند‪ ،‬اما خواب و اشتها زودتر بهبود پيدا ميکند‪ .‬مصرف اين دارو بايد حداقل ‪ 8‬هفته پس از بهبود افسردگي‬
‫ادامه پيدا کند و سپس بايد به آرامياز مقدار آنها کاسته شود‪.‬‬
‫حتي پس از بهبودي بهتر است همواره اين قرصها را با توجه به نظر روانپزشک همراه داشته باشيد‪ .‬اگر خيلي زود‬
‫مصرف قرصها را ترک کنيد‪ ،‬احتمال عود افسردگي در شما زياد است‪ .‬اگر شما به يکباره مصرف را قطع کنيد‪ ،‬ممکن‬
‫است دچار عاليم ترک (‪ ) Withdrawal‬شويد‪.‬‬
‫در صورتي که دوره شيدايي را تجربه کرديد‪ ،‬نبايد داروهاي ضد افسردگي را براي مدت طوالني مصرف کنيد‪.‬‬

‫شیدایي و دوره هاي افسردگي مخلوط‬

‫در اين صورت هرگونه داروي ضد افسردگي بايد متوقف شود‪ .‬داروي تثبيت کننده و يا داروهاي ضد جنون به تنهايي و يا‬
‫حتي همراه هم ميتوان استفاده کرد‪ .‬داروهاي ضد جنون در اسکيزوفرني استفاده ميشوند اما ميتوان براي کم کردن‬
‫فعاليت بيش از اندازه‪ ،‬خودبزرگ بيني‪ ،‬بي خوابي و از بين بردن دوره شيدايي استفاده کرد‪.‬‬
‫داروهاي ضد جنون قديمي تر مثل کلروپرومازين و هالوپريدول اثرات جانبي مثل لرزش و گرفتگي عضالت دارند‪ .‬برخي‬
‫از داروهاي جديدتر مثل رسيپريدون و اوالنزاپين بدون اين اثرات جانبي نامناسب ميتوانند عاليم شيدايي را کاهش دهند‪.‬‬
‫پس از شروع درمان‪ ،‬عاليم ممکن است پس از چند روز بهبود يابند اما درمان بايد چندين ماه ادامه پيدا کند‪ .‬براي رانندگي‬
‫در مدت مصرف بايد با پزشک خانواده خود مشورت نماييد‪.‬‬

‫متوقف کردن نوسانات خلقي – خود درماني‬

‫تحت نظر گرفتن رفتار شحصي‬ ‫·‬
‫نشانه هاي تغيير حالت خود را ياد بگيريد تا بتوانيد در موقع مناسب کمک بگيريد‪ .‬با اينکار شما ميتوانيد از بروز کامل‬
‫عارضه و يا بستري شدن در بيمارستان اجتناب کنيد‪ .‬نوشتن حاالت روحي روزانه ميتواند به شما در اين کار کمک کند‪.‬‬
‫اطالعات‬ ‫·‬
‫تا ميتوانيد در مورد بيماري تان و آنچه براي درمان آن مفيد است اطالعات کسب کنيد‪.‬‬
‫استرس(تنش)‬ ‫·‬
 ‫از شرايط تنش زا بپرهيزيد‪ .‬پرهيز کامل از تنش غير ممکن است بنابر اين بهتر است ياد بگيريد چگونه اين شرايط را‬
‫کنترل کنيد‪ .‬شما ميتوانيد از طريق ‪ CD‬يا ‪ DVD‬و يا گروهاي تمدد اعصاب و يا پيشنهادهاي روانشناسان به استرس خود‬
‫غلبه کنيد‪.‬‬
‫روابط اجتماعي‬ ‫·‬
‫افسردگي يا شيدايي ميتوانند اثرات نامطلوبي بر دوستان و خانواده داشته باشد‪ .‬شما ممکن است مجبور به بازسازي روابط‬
‫تان بعد از يک دوره افسردگي يا شيدايي بشويد‪.‬‬
‫داشتن حداقل يک نفر که بتوانيد به او اعتماد کنيد بسيار مفيد است‪ .‬دوستان و خانواده نياز دارند بدانند که چه اتفاقي براي‬
‫شما ميافتد و آنها چه کاري ميتوانند براي شما انجام دهند‪.‬‬
‫فعاليت‬ ‫·‬
‫سعي کنيد زندگي‪ ،‬کار‪ ،‬استراحت و روابطتان با دوستان و خانواده را متعادل کنيد‪ .‬در صورتي که شما بيش از اندازه‬
‫مشغول باشيد ممکن است دچار دوره شيدايي شويد‪.‬‬
‫مطمين با شيد که زمان کافي براي استراحت داريد‪ .‬در صورتي که شما بيکار هستيد به دنبال گذراندن يک دوره اموزشي و‬
‫يا کار داوطلبانه که وابستگي با بيماري رواني ندارد باشيد ‪.‬‬
‫ورزش‬ ‫·‬
‫‪ 20‬دقيقه ورزش ‪ ،‬سه بار در هفته براي بهبود شرايط روحي مفيد است‪.‬‬
‫تفريح‬ ‫·‬
‫به طور مرتب کارهايي انجام دهيد که شما را شاد کرده و به زندگي شما معنا ميبخشد‪.‬‬

‫ادامه درمان‬
‫ممکن است شما بخواهيد قبل از اينکه دکتر دستور قطع دارو بدهد ‪ ،‬از ادامه مصرف خودداري کنيد‪ .‬متاسفانه اينکار اغلب‬
‫به بازگشت دوره ها منجر ميشود‪ .‬با دکتر و خانواده خود هنگاميکه بهبود يافتيد در اين مورد صحبت کنيد‪.‬‬
‫در درمان خود اظهار نظر کنید‬
‫اگر براي اختالل دو قطبي در بيمارستان بستري شده ايد‪ ،‬بهتر است براي دکتر و خانواده خود يک‬
‫«رهنمود آينده‪»Advance Directive،‬تهيه کنيد که اگر شما دوباره مريض شديد چگونه با شما رفتار کنند‪.‬‬
‫از پزشکم (‪ )GP‬چه انتظاري دارم؟‬
‫در صورتي که شما ليتيوم مصرف ميکنيد دکتر شما بايد‪:‬‬
‫فشار خون و بررسي سالمتي عمومي ساالنه‬ ‫·‬
‫آزمايش سطح ليتيوم خون هر ‪ 3‬تا ‪ 6‬ماه‬ ‫·‬
 ‫آزمايش خون براي تست کارکرد کبد و تيروييد حداقل هر ‪ 15‬ماه يکبار‬ ‫·‬
‫نکاتي براي دوستان و خانواده‬
‫افسردگي و شيدايي براي دوستان و خانواده ناراحت کننده و خسته کننده است‬
‫رفتار در طول دوره‬

‫افسردگي‬
‫دانستن اينکه به افراد بسيار افسرده چه بگوييم سخت است‪ .‬آنها همه چيز را از ديدگاه منفي ميبينند و قادر نيستند بگويند‬
‫از شما چه ميخواهند‪ .‬آنها ممکن است زودرنج و گوشه گير باشند اما در همان حال به کمک شما نياز دارند‪ .‬آنها ممکن‬
‫است نگران باشند ولي نخواهند يا نتوانند که نصيحت شما را بپذيرند‪ .‬سعي کنيد در حد امکان صبور باشيد و آنان را درک‬
‫کنيد‪.‬‬
‫شیدایي‬
‫در شروع يک دوره شيدايي‪ ،‬شخص شاد و پرانرژي به نظر ميرسد‪ .‬هرچند که اينگونه هيجانات منجر به بدتر شدن‬
‫شرايط روحي آنان ميگردد‪ .‬بنابراين سعي کنيد آنان را متقاعد کنيد که کمکشان نماييد و به آنان در مورد بيماري شان‬
‫توضيح دهيد‪.‬‬
‫کمکهاي عملي بسيار مهم هستند‪ .‬مطمين شويد که دوست يا فاميل شما قادر است که از خود نگهداري کند‪.‬‬
‫کمک به شخص محبوبتان براي بهبودي‬
‫اطالعات بيشتري در مورد اختالالت دوقطبي پيدا کنيد‪ .‬همراهي شما با بيمار در جلسات روانپزشکي بسيار موثر خواهد‬
‫بود‪.‬‬
‫از خودتان مراقبت کنید‬
‫به خودتان زمان و فضا ي کافي براي تجديد قوا بدهيد ‪ .‬مطمين باشيد که زمانهايي براي خودتان و گذراندن با دوستانتان‬
‫اختصاص داده ايد‪ .‬در صورتي که دوست يا فاميل شما در بيمارستان است‪ ،‬مدت نگهداري از انها را با ديگران تقسيم‬
‫کنيد‪ .‬شما به دوستتان وقتي خسته نيستيد بهتر ميتوانيد کمک کنيد‪.‬‬
‫در مواقع اضطراري‬
‫در شيدايي شديد‪ ،‬شخص ممکن است حالت خصمانه ‪ ،‬بدگماني به خود گرفته و يا به صورت لفظي ويا فيزيکي درگير‬
‫شود‪.‬‬
‫در افسردگي شديد‪ ،‬شخص ممکن است تصميم به خودکشي بگيرد‪.‬‬
‫در صورتي که متوجه شديد که آنها‪:‬‬
‫با نخوردن و نياشاميدن کامال از خود غافل شده اند‬ ‫·‬
‫خود يا ديگران را در شرايط خطرناک قرار ميدهند‪.‬‬
‫از آزار دادن يا کشتن خود حرف ميزنند‪.‬‬ ‫·‬
‫سريعا براي آنان از مراکز درماني کمک بخواهيد‪.‬‬
 ‫نام و شماره يک شخص متخصص قابل اعتماد را داشته باشيد‪ .‬گاهي بستري کوتاه مدت در بيمارستان الزم است‪.‬‬
‫مراقبت از کودکان‬
‫در صورتي که شما شيدا يا افسرده هستيد‪ ،‬به طور موقت نميتوانيد از کودکانتان مراقبت کنيد‪ .‬در اين مدت همسر يا فرد‬
‫ديگري از خانواده بايد اين وظيفه را به عهده بگيرد‪ .‬بهتر است در دوران بهبودي در اين مورد تصميم گيري کنيد‪.‬‬
‫ممکن است بچه شما هنگاميکه شما سالم نيستيد احساس نگراني و سر در گمي کند‪ .‬اين موضوع را از رفتارشان نيز‬
‫ميتوان فهميد‪.‬‬
‫براي بچه ها بسيار مفيد خواهد بود اگر بزرگترها ي آنان حساس و فهيم بوده و بتوانند با خونسردي و سازگاري به‬
‫مشکالت آنها پاسخ دهند‪ .‬بزرگترها ميتوانند به آنان بفهمانند که چرا پدر يا مادر آنها رفتار متفاوتي دارد‪ .‬سواالت انها بايد‬
‫با خون سردي‪ ،‬به درستي و به زباني که متوجه شوند پاسخ داده شود‪ .‬آنها احساس بهتري خواهند داشت اگر به برنامه عادي‬
‫زندگي شان بازگردند‪.‬‬
‫چگونه اختالالت دوقطبي را براي کودکان توضیح دهیم؟‬
‫بچه هاي بزرگتر ممکن است خود را در بروز مشکل مقصر بدانند‪ .‬بايد آنان را مطمئن ساخت که عامل اين بيماري نيستند‬
‫و ميتوانند به بهبود آن کمک کنند‪ .‬هنگامي که بچه هاي بزرگتر وظيفه مراقبت از پدر يا مادر بيمار را برعهده بگيرند‪،‬‬
‫نياز به درک ويژه و پشتيباني عملي دارند‪.‬‬
‫گروهها و تشکیالت پشتیبان‬
‫سازمان افسردگي دو قطبي‬
‫فراهم ساختن پشتيباني‪ ،‬پيشنهاد و اطالعات براي افراد بيمار و دوستان و اقوام آنان‬
‫تلفن‪08456340540:‬‬
‫پست الکترونیک‪mdf@mdf.org.uk :‬‬

‫فلوشیپ افسردگي دوقطبي اسکاتلند‬

‫فراهم ساختن اطالعات‪ ،‬پشتيباني و پيشنهاد براي افراد بيمار و کساني که از آنها مراقبت ميکنند‪ .‬ترويج روند کمک به‬
‫خود(‪ )Self-help‬در اسکاتلند و آموزش و اطالع رساني درباره بيماري و سازمان‪.‬‬
‫تلفن‪0415602050:‬‬
‫گروه افسردگي‬
‫فراهم آوردن اطالعات و پشتيباني بيماران دچار افسردگي و‬
‫همچنين کساني که قصد کمک به آنان را دارند‪ .‬ايجاد گروهاي‬
‫کمک به خود(‪ ،)Self help‬اطالع رساني و باال بردن آگاهي‬
‫عمومي در مورد بيماري افسردگي‪.‬‬
‫تلفن‪08451232320:‬‬
‫پست الکترونیک‪information@depressionalliance.org:‬‬
 ‫گروه افسردگي ‪Cymru‬‬
‫سازمان ولزي(ولز‪ :‬شهري در انگلستان) که تنها هدف آن‬
‫حمايت از بيماران دچار به افسردگي است‪.‬‬
‫· گروه افسردگي ‪(UK‬که سابقا ً به نام گروه ‪ Depressives Anonymous‬شناخته ميشد‪).‬‬
‫اين گروه براي حمايت از بيماران مبتال به افسردگي و‬
‫اطرافيان آنها تشکيل شده است‪ .‬در واقع فعاليت اصلي آن‬
‫فراهم کردن پشتيباني متقابل براي افرادي است که به‬
‫بيماري افسردگي دچارند‪.‬‬
‫پست الکترونيک‪info@depressionuk.org :‬‬
‫گروه ساماریتانز ‪Samaritans‬‬
‫فراهم آوردن اطالعات و پشتيباني بهصورت ‪ 24‬ساعته براي‬
‫بيماران دچار افسردگي‬
‫تلفن‪08457909090:‬‬
‫‪jo@samaritans.org‬‬ ‫پست الکترونيک‪:‬‬

‫گروه ‪AWARE :‬‬

‫فراهم آوردن اطالعات و پشتيباني براي بيماران دچار افسردگي‬
‫تلفن‪00353890303302 :‬‬