!  
      
"#  
  $$ %&$
' ()
 
!"#! $% &'()%(*$'+
!#!",!+ #!-% / 0

   / <

./     / / D

/   / / H

/./ 0 : H

//  1 0 : H

2/   1   / A

3/ 1   / 00

4/  5  6    / / 0D

7/       / / 0A

7/./       / : : 0A

7//    : 1B
7
7/2/    : 10

7/3/ 1          : 10

7/4/   1       : : 10

9/ :     1    ;      / 1<

</       / 1D

./                   / 1H

../    / / 1A

  1 / <0

; / <<

7
%8 2 $% ./
 !#!",!+ #!-%

!#!",!+ #!-%
Equidad (Derecho) - Colombia; Mecanismos alternativos de solución de conflictos; Lideres
comunitarios; Participación ciudadana; Conciliación;

*%+' ,-.- / ()- -  !* 0

   
                 
                

1 *%+' ,-.- / ()- -  !*

   

  

 ((..(.2 - ! +' .( , (.3..4  -!(. (+.(-  .+(.- 5!

-!  - --6  3.!  ! (.2 ((!    !46 5!
- -!-(.  -((.2  -.-.'. ,   (!  +..(.2   -.!(.2
(-  - -6 5!.-  37-   '.(.2  ! ( 8 
.'(.6 5! .(. ! -(.  .96 !  ! (! '.--:
#  -!- (( -.(- .(.- -9    9.' ((... 5! 
 - -6  (! (  -! . 3! ,   ! .--.(.2 :
 '.-' .' - -.' 5!  '. - ! .3 - .2
 ! +' (!!   46  3.!   (!  (.!  9  5!
 ;.( +'  -3 - (+.(-  -  3  !.(.   3.6 '.- 5! 
((..(.2 - 3, 8. , )(.7- ((6 - .9  '!()- !
-... '!, 7+.( 5! ),    . -.5!. ((:
  (..(.2  5!. 9 -- ! ('. (!! '.  (! 
('!. , - ..3.!- +'! -!- (((.- 2.(-  .-.-6
.-  - .-(.- !.(.-6   .  ! (.! ('!.(.3 , .7(.( 
 5! ! -!. -!(.- .3- , '9- (!-6 -!  ! !3
(!  (+.(:

*%+' ,-.- / ()- -  !* <

   
                 
                

= *%+' ,-.- / ()- -  !*

 ./    

./    

 ' (' - -3!3 - -(!- , - !-  .--6 !-

 - - !- )!'-6 ! - '. ! !   - .3-
 3.(. 5! 3.3 !-  -:
 .4 '!.. ( (' '(.-' ;.   -!(.2  -
'- +  ! !   - .-!-  - .+- -(-  
-(.> +(!  .(!-6 -. ',- 5!.-.-6  '3  '.
('-.(.2  - (+.(-6 ( -!- 9(.(-:
?. - .-!' - !-( - '(.-'-   ('!. 5!
,!  -!(. ( -!+.(.(.6 !. , ..'. - (+.(- 5!     
- -:
 - 3-6 - (-!'-6 - ((-  !-.(. .'-  (
('!. ((6 - 5! +!' - ((..(.-:
 (..(.2  5!. - ! .-!'  .((.2 ( +.( , 
(3.3(. (.!6 (' .-!'   ('-.(.2  . -(. ,
(!!  ( .2   -6 ( '.-   ! (!!  4  '.:
-  !  3.- .-.!(.6 ) ). - 2.(-    -
!-.(.-  +'-@
# ..(.6 ((  -  .(-  +'   !-.(.  ..(.-   7( 
- ABC 5! - .(.2   -(-.2 !.(. (' -. (6 -  -
  -!(.2   +'  !-.(.   ((. ' -(.  )(

*%+' ,-.- / ()- -  !* D

   
                 
                

3 - ()- , -3 (+.(-  -(.- ( 34 '9- ('-:
6 3.(!   .-(!-.2 - ((-   !-.(.6 -  -!!-  
+  -!-   !-.(. +'  ! -.  (+.(- 
   '!, .+ (.
.-(.(.2     !-.(.  4-  .' ,  (-:
# (6 (' ! (' -(.  ('-.(.2  . -(.
((. +'- .-  -!(.2  (+.(- -!.-  - ('!.-
5! ( +('   -(. !.- , '(9.( 5!  
-.!(.2  0AA0> , 5! -  -+.   ! .( -6  .5!( ,
+!4   '.  5! (( - .-(!--  (3.3(. ,  +- 
()- E- 2- '.3-/   -(.:
 ' 5!  ! '9.(    .3-.(.2 - (9 
.4  ( !  .- . '(.6 ' (' + -
-(- !(.-    (! =0   -.!(.2 % .(  '.  0AA06 
, 1<  0AA06  ( 1FD0  0AA06 , ==F  0AAG6 , F=B  1BB06 (
0=BB  0AHB6 ( 11G1  0AGA6 +'!9-  ' (-.  -.!.
!@
I!9 -  .'(.  .4 ('!.. (' ! '(.-' 
.(.(.2 (.!6   -!(.2  - (+.(- 5!  .. - -
   -(.J

F *%+' ,-.- / ()- -  !*

 /  

/  

/./ 0
8'. (' (  (..(.2  5!.6 (' '(.-'  .(.(.2
(.!6  37-  .4 ('!..6 ! - ! (-!((.2  .
-(.:

//  1 0
.4 ('  37-  .4 ('!..6 -  (!'.'.  ! '
(-.!(. (-   : =0   -.!(.2 % .(  '.:
  ((  .'(.   5! -'K !   ('!..6 ('
,  - (-- !('-..3-  -!(.2  (+.(-:
'. - 3- , -3- 5! -  (..(.2  5!.6 ('
'(.-'   -!(.2  (+.(-6    -(.:

*%+' ,-.- / ()- -  !* H

   
                 
                

G *%+' ,-.- / ()- -  !*

 2/   1  

2/   1  

 .'(.  - .3-.(.2 .(  .' 7'.  5! - '. .4
- ! !  3.- ! .( , -(.6  (..(.2  5!.6 -!- -(-
+3- , -+3-6 (' '(.-' .3   -!(.2  (+.(-
  '. ! .(:
 -!  -  -9 +.(.-  - (- 5!.- - -
.-- ('!..- !    (-!((.2  . (.> .
(' ! ! 3  (-.    +.  (+.( .9  - ('!.-
! '(.-' .3   -!(.2  - (+.(- 5!  .. - -
-  .  ! (.(.2  - - .'.(-6 -. --  !-.(.
+'> , ( ',- ((-  (!  -!- -...-  +(.'.  -
(.- (.!-:
 '.-' .'6 - .3-.(.2 +.(.9  - -!.-  ()6 , 5!
- .9 ! 3.-   -! +'(.2 (7'.(6  (! - '..9 ((
 + ! ' -( +.(>  .! +' -3.9  - (.(-  (-!.
! .( (' '!  (-!:
 (..(.2  5!. - ! .3 - .2  
    ('.- (!!-    46  3.!   (!6  (.! 
9 ( ((.(. ((  5! - ;.(- +'-  -3 - (+.(-  -
 3  !.(.   3.6 , '.-  ((..(.2  5!. - 3, 8. ,
)(.7- (( - .9  '!()-6 (.-  !-.(. 5! ),    .
-.5!. ((:

*%+' ,-.- / ()- -  !* A

   
                 
                

 - '6  ('. (!! '..9   ('!. , - ..3.!-

+'! - (((.- 2.(-  .-.-6 .-  - .-(.-
!.(.-6   .  ! (.! ('!.(.3 , .7(.(   5! ! -!.
-!(.- .3- , '9- (!-6 -!  ! !3 (!  (+.(:

0B *%+' ,-.- / ()- -  !*

 3/ 1  

3/ 1  

-    '   (..(.2  5!.6 - (.- (. 5! ), '9-
5! !( - -.-  ).-.  !6  4 - (-.!, '9- 5! (' !
(.  - (.- -(.- (' ! !.( , '. (-.:
 .7-   4 + , -..4 ! .-- )!'-@  .7-  
5!.6 5! -  5! 5! - ((.:  - ;.'6  4 - . ('
-.2.'  !-.(.6  5!.6  .!6 -.-+((.2  (-.- ,
0
.(.' (' !  ()-:
- (-6 8.- .3-- '(.-'-  (4  .  !-.(. ,
5!. - '(.6 -. ' 5! -- '(.-'- -  
(4  ' +.(4 .() +. -  5! -   !:  -- '(.-'-
- (! - 5! !-( -!(. - (+.(- 8.--  - --
)!'-> - (!- - (-.+.( 
('-.(.2  - (+.(- ,
!('-.(.2  - '.-'-:
M'() -K@ 5!7  .3   ((..(.2 - .6 3!'6  !
(! 5! - (.. (' !-6 5!..3 , !  - -:
- (.6 -   .(  (.2  !-.(.  3! (!6  -'
-  !  3.- ((.. -. +!''6 -  !  3.-  -
-:   (! .-'-  '  (! -.-+(.6 - (.6 (!
0
 
6 ) %!6  ?.(.26 (!' L G6   $3-.(.-   %4 M.N !4O6 '4 
0AAF:

*%+' ,-.- / ()- -  !* 00

   
                 
                

'- )  ! (! (!..3' (  - -:  -(

(  5!  - 5!  -! /  (! / - (.. (' +.(.-
 - -6 -. 5! '9- - .'    -.-+((.2 5! - -
), . !  -   !.(.  ((..(.2:
%  6 -. .  ((..(.2 -  -!   5! - - (.6 
 5!. (. 5!  ((..  (  .  (!-6 -  -. 
1
- - 3.(. -!(.- .5!..3-  .!--  !  - -O:
 (..(.2  5!.6 ( (' ! ?(.-' .3  -!(.2
 +.(- !('-..3-6   -  '9- -- -!(. -!- (+.(-
-..-6 P(' (-  ('36 '.6 -6 +.(.2  (!- 
.'-  .5!.(.2  -(. (,!Q -.-.- P(' - .- 5!-Q>
, ((..- P('  (.2  (!-6 (!.  - ).-6 7.'  3.-.-6
(3.3(. +'..6 (+.(- 3(.-Q:
.'  ; ''  !-- 3.-6 )'- . ! (.2 (
!. 5! - ), ('.   '.  '  5! 3'-  3. , 
'!: !. 5!  '- 8.- , 5! - - !  6 .-.9-6
'.39- , -K9-  - .3- 5! ( (+.4 '-
(4:

,6  ! -(.   - )   -  5! ,  96  3 
K , +(! !-  '!()- -- )(. -6 - (-. !- -.
'-  - ('!..- ((.-  + - (+.(- 5!  .. -
-    -(.:
'9-   6   ! ', --..  -   (4  
('!.6      ! ', ((.'.  - ,- , -  -
5! - '!3 - '.'- 5!  .6   3  ( -! '.-.2 (
!-.(. , ..:
; '!
. * .4  -  , '..> - -3.(.*
- .'- ((..- 8.-.  ' (  ,  - R$$ -6  
!  -!- 8- (' +!4 ..   5! (3.. - -  .  !.(.:
  -- (' "(.6 -K6 S7.( , #!!,6  ((..(.2 -9 .-.!.
(' - .. -  ..(.  ...6 , -9  (  - !(-  4:
- (- ).-2.(-   (..(.2 (' '(.-' .3 
-!(.2  (+.(-  '.  - '  ! - '!, 6 !5! ,
-  2. .3. -    ('  5! - -- !. !(. 
!-  - () 5! - (+  - ,- P: 0D ::Q  ( - 
-...  5! - .(!- .4 ((..(.- .3- , -!(. -!-
(3-.- (  !(.   (.  -!- ()- -!-(.-  .--.(.2:
%  .' ( 8- -  (  2.  %(.'. .3.6 (
0=BB  0AHB6 (!,  (! ==D6 .!(  !.(. ((..(.2 (' ! .-(.
  (- 3  '. (.3.:

1   6 3.6 - .(..-   ((..(.2 ,  , -(.: .(.' 0AAG

:

01 *%+' ,-.- / ()- -  !*

 3/ 1  

    3.(.   -.!(.2 % .(  0AA06  ((..(.2

5!..2 +!' (-.!(. (.-   .--.(.2  : 00F (!, .(.- (!
- -(.@ M- .(!- ! - .3-.- -..'   +!(.2 
'..- !-.(.   (.(.2  ((..-     9.- )..-  -
-  +. +-  ()   5!.  - 7'.- 5! '.  ,O:
 -  -  (!6 , ( +!'   : D -..   6
- 8..2  ( 1FD0 '.  ('  ((.2   ((..(.2 , +4
-! !(.2: ?9-  - 8.  , ==F  0AAG 5! .' (' .-(.2
' - '- - ((..(.2 ..(.-   (  '(.2:
".'6 - 8.  1BB0  , F=B 5! ! '9- +!'  .3  
((..(.2 , -(  ..  (!.   (' 5!.-. 
(...:
 (..(.2  5!. - ! (.'.   (! ! (6 .'(.
.3.  ! (3-.6 (  (-.'.  - - .3!(- 
-.-.- , ,!-  (4 ! (! '!!' -.-+(.  (.2 ( -
-!- .-!-:
  8.(.2   , 1<  0AA0 ,  ( 1FD06 - +( 
.(.(.2  -- .-.-  - - -- (' ((..-    
-!(.2  - (+.(-:
(.. - ! +' 34  -3 .-((.-  - )'-6
'.  .9 ,  ;-5!  .3- +3-  - -:
- -  (+.(   5! . ! '  (';> , !-(
 .(.(.2  ! (6 (!, +!(.2 - '.  5!  -!(.2 5! - '
- 7+.(  - - (-  (+.(:
- (..-  5!.  - -((.- ( ! .3-.(.2 3.
5!  ('  +!'  -!(! , - '- 5! (+' -
.-.- ('!.-: .()- ((..- (9 -!- +!(.- .  (!
-! --..6 +.((.6 ((.'.-6 )-. , -  5!.6 ,  (.2
 - ((.'. - 5! - - ' (' -6 -. 5! (. '!(.2
!:  - - 8. - (.(.- 5! - 5!.  - -(.-  - -
 (..(.26 !- - 5! (  -.'6 ..'.6 .4   ('!.>
, ((.(.2   ':
  . M'!.6 +.( , (..(.2  5!.O6  8 '..- 
!-.(.6 ( 7- 494 46 .(@ M'. - !  - ((.4  
('.  (+.(-  .3-  , ! 3.(.  '. (-6 - -
(+.(-  ! - -!(.-  37-  '(.-'- +'-:
- .-(.- , (- !.(.-  -3- -'  - (+.(-
'9- 3-   -(.6 - 5!K-  .!'- (+.(-  !-
-(.  - -!-  37-  +'- .3-  .'  '.(.26
 -((.26  ((..(.2 , - +-  5!.O:

*%+' ,-.- / ()- -  !* 0<

   
                 
                

0= *%+' ,-.- / ()- -  !*

 4/  5  6   

4/ 
5  6   

  K 0AA06  .- (  9.'   -!(.2  (+.(- 5! 3 
-9-    -(.6 , (  .(.2  !-( '(.-'- 5!
,!  .-'.!.-6 - 3.      .'(.   ('!.6  5!
- '.-'- .(.-  ! +'6   (-!((.2  . -(. 5! -
- 3. +(:
.  (! !-  - 8.(.- .-  .'7.(6  (!
 .-(.-  -!(.2  (3-.-  ' 3 , K -(.6 ('  -
- - ('-.- , - !(-  %4   %; , '.7 - !4- 
5!K- (!--  S-.6 -  !- -  !-(  ! !-.(. .36
 --  (  3- - ('  5!.6  !-.(.6  -..> ,
 ! +6  -:
 !-.(. .3   (. -(.  ()6  ..  -
)!' (' ..3.! .   ('!.6  5! 5!. ! ((.(.
(.!  5! 8.- ! '. ! .(>   - 9 - (3.3(.
(.+.( -2 ( '- ((..3-6 -. '.7 9 -(.  .9  -
-  (+.(6  5! - '.-'- (!  -!(.26 (  ,!  !
( .'(.6 5! -.3 (' '.> !'. - ( ! '
-.!(. (-   : =0   -.!(.2 % .(  0AA0: - 6 ! 
- .3- .(.-   !-.(. .3 - 5! ( ..3.!  

*%+' ,-.- / ()- -  !* 0D

   
                 
                

((.   -!(.2  - .+.(!- 5! - -  ..6   
('!.   5! ).:
  , 1<  0AA0 - !-(2 5!  '..-(.2  !-.(.6 '.7 +!
(.  .(!-6 ( -  +.!  (..  5!.6 !-( 5!
'- -  (.-  - -!(.-  - (+.(- 5! - -  ..> , 5!
 (. ' ! - -!(.- -. (-.  (!.   !-.(. +'6
!-( 5!  '.-'  - (-.: % ! ' 9.-.-  '  -!. 
(.!(.2 )'- ! 9.-.-   !-.(. +'6 +   !-.(. .3@

=+)*&*! #)%,(!)*-! =+)*&*! 1',>!#

%'!3  3 )!' , -! %'!3  .(..   .(..
.'(.  ! -(.6 - '.36 ( (.  
-! . (!!: 5!..  5!.  !..46 5!
(-. 5! . !. ,  
!4:
(( - (!.-  - . -  (-. 5! - !
.--   (3-.: ( 5!. (.6  (! 
+!' .:
- (2'.(:  (--:
 . ! (.'.  .:
, 5! (!'. ( !- -
(-- '.-:
- ! +' .(..3  -
, (.2    (.-.2 
--  -!- (.-.-: '-   - -.  
-:
%! -!(. '!()- (+.(- 5! !(.  (-  (+.(- -
'. -((.2:   -..-:
 (!  ! .(!:  (!  ! !.:

%$$%$  T#$ 

- ! %.(..   ()6 5! - ..( 5! -9 .'' .  
!-.(.6  !. - -. :  - - 5! .-2- (-. 
5!..3 ,  !- (' ! '.-' (->   76 ; -. '- !-6 
.+(. 8.-  - - 5!  5!..3 - ' ;:
 5!. - (' ('  *- '4 ).!> -.2 
- !.6   +6   -.'.      ((.(.6 '9- . 5! 
<
- -(.(.- .!--   !-.(.    8 '.   ,* : % 
    +..(.2  7- .(.. ('- +(.-   !-6  
!-.(.: . ' !-.(. , 5!. - ((- .-.-:
 !-.(. - !.3-6   -.' !   (! - (-- ((-
 -! .((.26 ' (' +(.  , (' '.   !-.(.6  5!.
-  ) 6  (.  '.-.2    !(.   .((.2 ..-  

<
?U6 ": .((.. %   ! -K #-!: S9@ .. % ::6 0AG1: %9: DBF:

0F *%+' ,-.- / ()- -  !*

 4/  5  6   

'.-':    5!. '.7 -  !-6 , '-6 5!. , !-.(.6  -

.('.- -. 5! - ('':
 5!. - -   .(..  .!:  - (!   ,6 !- 5!
7- - .-K  +' 7.( ,  5!. - (!  (- .(!: - !(-
 4 +  5!.6    ' ! .(: - ((..-  5!.  +6
!-( ,  .+- !-  3.- , -...-  (!:

*%+' ,-.- / ()- -  !* 0H

   
                 
                

0G *%+' ,-.- / ()- -  !*

 7/      

7/      

7/./       /

.'2.('  3( *((..(.2* 3.    *((...*6 5! -..+.(
*('-.(.2  9.'-  .+(.*:
8.- .3-- +..(.- ! .(-  ((..(.26 5!  2.(' 
 (. (..   5! ). -! !>  - '- (. - -.!.-@
 .' !@ *- ! (.'.  !.-.((.6 !5! .3  76
 4-  (3.(.6 ! !4   (.3.    6   5! -
. 5! - -  - 5! 8.- .-((.  .-(.2 !  !
3(.  (3. 3.  (-6 5!6   (-6 -  .3'
=
(-.*:
 -(. /0FB  0AAA    -.!(. ('. -  !
+..(.2 .-@ * - ) .   (.  ((..(.2 (' ! '. 
!.(.  -!(.2  (+.(- '.  (! - -  5!.- 8.- !
.+(. -!-(.  -((.26 (  -(. (.3  ! ( ((..6
.3  .'(.6 (!, +!(.2 -(. (-.-  .'!- - +2'!-  -!(.2
=

 S6 -!6  ((..(.26 ! ' .7.(/)'7!.(6 K .6 S96 1BB1:

*%+' ,-.- / ()- -  !* 0A

   
                 
                

-  - -   7 '.-'6 !-(  +'  ( -!(.2 ,
D
-!  (+.(  .-- 8.-*:
% ;.'6 *%(-  (.(.2 -(.  4- ! .( (--6  
5! - .  .'.  (.'.  ! (- .(.  !.6 '.7 
F
(.(.26 '.  .  ! 3(.   ( +.(  - -*:
- 3. 5!  +..   +.!  -!. - -36 '.  (!
 - -6 ! (+.( , 8.-6 !. - -! +( -..36 .36 
'.7 -.   (! - - !   ((.'.  6 -
+( - (.-> , - .4-  (. 5! '.  - - '.- 
(' '.-6 -. !.-   ;-5!  +'!-  -3  (+.( :

7//   
 ((..  5!. - (!5!. - ',  0G K-6  (-
(.-6  - ! (.! '6 5!  -.3   ('!.
-.-'6 5! !  (+.(.. ,    (+.4  
('!.:
# ! ((..  !. - -(-   -'K  -! 6 5!
-@ 3-6 ((.'.- , )..-:
% -! . (9( .  -...  ,!  - -  -!(. -
'-   .3.  !-(  -!(.26  ((.(.2  . )'.-
+!'-  -'K-6  -   9(.(   ((.. -
! +.  -. -:
'- !- (!.- .'-@
 .'(.
 -(!()
 !
$.+.(  '6 .-- , -.(.-
 (.3   (-!((.2  (!
3. !.(.- , ..-
? - .(3.- 5! - -   !.(.:
S!-(  (+.4 , -.(.  - -:

D
(. /0FB  0AAA6 ?:%: . S 

F
?6 !. ?V ,   S$6 " ,6 (..(.2  5!.6 ! "-   !-.(. $+'6 -.-
"(!  .(.- (.- ,
!'-   #.3-.  .5!.: 0AAD:

1B *%+' ,-.- / ()- -  !*

 7/      

7/2/   
7

 ('. , (.!  (.(.:

  (- !.(.- , .-(...-:
- '.(..   !   (!'. ( -! :
'- 5! - ! - 5!  ) -3.   ('!. -. .; . 
.7-:
  , -(..:
 -!  - .4(.- ( 3.(-  .6 (.'.  3:
(  ! (-  ((.(.2  -!(.2  (+.(- , ((..(.2 
5!.:
 '   !. !.-.((.  ', 5!   !  '.(..
 (.  ((..:

7/3/ 1         

'- !-  - (-- 5! ! ((..  ! )( @
 -!'-  .  -!- -3.(.-6 7-  -  - -. (-
!:
$'  -!(.2  (+.(:  ((.. - ! ( 5!  '  (.-.26
7 - ! (   (-!((.2  (!6 - - - - !(-  -!
. (+.(  )  (9( !('-..3  7-:
'. -!- (.-  -! ('(.6  ((.. -2 ! .3. 
5!- -!- 5! - -..-6 -.-.- , ((..-:

7/4/   1      

 (..(.2  5!. - ! )'.     -!(.2  !-
(+.(-6   -: '-  5!  , 1<  1BB0 .( - - ('(.-
5! ! (( ! ((..  5!.:
G
(..  -!- -!-(.-  @

7
%8 2 $% ./

*%+' ,-.- / ()- -  !* 10

   
                 
                

$W

 -. -  (( '- .  ..( !  '.6 - -.6
3.  - -:  -9 5! -  ..( ..4   -.  .'.
5! ! ( !  ! +2'! 5! ! - (.6  -! +!4 - 6
5!  -' - !.( (' '(.-' .3  -!(.2  (+.(-6 -.
5! '.7 ) -. (.   '..-(.2  !-.(. (' M+' ' 
'.(.2  (- !.(.O:  -6  -!!-6 5! 9 - !..4
 -3 (+.(-6  -2 5!- 5!  ,  )   5!  -! !4
.'.5! ()- !(.- ,   (   ;.(:
$$?$
- ! +'  '.(.2  ! %(- ! .(6    (+'. (
 : <=1  :%:@ O ' 9 -.-.   ' '.-  - ),
!(. -(. 5!  +.  (-:O
 - (--  5!  +.'4   -(. -!. )  !(. +(-
 (- !46  -.-.'. .'.(  !(.  - -.-   ':
 - '9- (--6 -' .'. (. - '.-'- -.-  .! 3 
(-6 -3 5! - ( !(.  -:
- - ! -.-.  - (!--6 .(.-6 8((.- , '9- (-
(7-- 5! ), '3.6  -.-.'. ! -   (.6 ( -(
 - -.-  - -- P 'Q 5! .3  7:
$$$W
' , - +.'26  ((..(.2 5!.  (-.!(.  .   , 1<
 0AA0: - '.7 ! -.-'  !('-.(.2  (+.(- , ! -!.- 
- !.- !.(.-6 - '..-.3-6 - !(-  4> , - - 
(..(.2 .' !.4-: - +(- 5!    , - -  !
-(.6 - '. (!.3> , (- !4 '. , +':

G
$#U 6 ?. '9: - '(.-'- .3-  -!(.2  (+.(- ,  '. ('!..: #.3-.
8  '.: S96 3.'  1BB0: %9: F:

11 *%+' ,-.- / ()- -  !*

 9/ :     1    ;     

9/ :     1   

;     

A
-!
,- +. 3.-  - -9(!- 5! -  ((..(.2   )
 - .'' , - .-.!  (.( ( -6 K.'-  ( ! !--
(.(.- -- , !- (-.(.- 3.-  - 3.--
.4-:
 -!  (..@ - - !  - ',- .+.(!- 5! . 5!
+  ((..(.2  5!.  !-  -6 5! - ((..-
('.- ) .6  -! ', 6 ! +'(.2 .(.6 , ) . -
(+.(-  - - .'.(- (' - 5! ), 5! 6 -!'. 
- ! -.(.2 .-.   5!  ( - ! '.  3(:
 - .3!(-   (+.(@   ...-. - '. (' ! +' '!,
!-.  -!(.2  - (+.(-  '.:  - (-- 5! - (!- 
(.2  ' , ' -! - +.'6 , .! .-(. +' 
.+'   (- - (  (! ! (('. (.!  -
-:
 .3 7.( -(.@  -((  (9( -(.  - (+.(- , - 
3(.  ! (((.2 -   5! .' - .-- .3-  -
-  !6 -.   -. (!-.2  -!- (!- ((...-  
A

 S6 -!6  ((..(.26 ! ' .7.(/)'7!.(6 K .6 S96 1BB1:

*%+' ,-.- / ()- -  !* 1<

   
                 
                

 -(.   -!- ('!.-: .(.'6 8.-  (.  !-( 

-. '9- +9(. , '!()- 3(- - -+!4- 5! 8.  ((..(.2 - 8-
 - - , (- (. (!.   ! (  5! ' - (.-.-
5! - '.-'-  ) -. ((-  ':
 .3 -.(2.(@ (!  - (+.(-  -- ! -.  '.(-
'(.- 5! .+.(!  -...  .9 , )( '!, .+ (.  (((.2 
! (!: '  - -  -.3.6  (.-.-' , - -.'.- 
34  .6 5! - -.  !   '-  - - ,6   -
.' -   ((..6 ! -( ! -.  (+.(-
; ',-:
 .3 (!!@ 8.-6 (' - 3.(.   ',   - 3.--
.4-6 ! ' -((.'.   +.!   ((..(.2:  + 
.+'(.2 ,  ((.'.6 '!, (- -9 - 5! - (5!  3! .
 ((.. -!- (+.(- .--:

1= *%+' ,-.- / ()- -  !*

 </      

</      

0B
S-9-  !- -  ( . #.', 74 6 -('-
!-@
.5!(  !-.(. +'  ' (.'.-   !-.(. ('!.. 
-! +(.3. 9(.( , 3- 5! (.:
 (  (- , -!- -!-: - - -9     5! - 
 (- , 5! - - 5!.- -96  ('K   ((..6  .-
 -3  (+.(:
.(..-'   .((.2  (..-  !-.(.:  -.' - (..- 
!-.(. ('!.. - - '9- -!--  - .- ..3.!-:  (-.-
-9 -  ;-6 (((.-  .- 5!  (  .. ,
-...  8-.2  --  !- '...-6 - (!- ! -
.-(.'.- , '-  - (..-  '. ('!.:
-.'! -.'.- ((.3-  !-.(.: - +'-  !-.(. ('!.. ('
 ((..(.26 +.'  !-.(. (' ! 3 ((.3 5! .'.( ! 9(.( ..6
- -.'.- ('!..-  - '! , -- '!  - .+-
(.!-  - '.'-   ('!.:

0B
#%$? %6 .: - -+'(.-   '..-(.2  !-.(.  '.:  .-(.  -
!-.(.-  '.: .-.- -(./! .(XS3!  !- - , ?!.(. (  .-: ' 0: S9@ -. 

' .-6 1BB0:

*%+' ,-.- / ()- -  !* 1D

   
                 
                

.-+(  - -: ! - - - - 5!    (! -.
-.2  . , -. 5! )  , .  ! (.2 -.'. -! 
-.-+((.2    6 '9- 5! - ) -.'!  ((.  !-(
-.-  (+.( 5!  ) -.  ..  - -:
?( .+(.  - -: ! - -.!(.2 8.- - (  .-
  '.!(.2  ((..    - - (-: '9- ! 8.-.
-.'.-  .+..  ! -  -.2  5! .!  !  - - 
-.-.  -!- .--:
'..  - (-: - '(.-'- .+'-  !-.(. ('!..
('  ((..(.2  5!.6 - ( ', +(.. '.!-  -
(- 5!  37-   +!4 ,  ((.2 .' -! 3!  ! .2: 
. - -  - '(.-'-  !-.(. +'6   .+(.  -
('!.-6  - (! ( - (!--  .+-!(! (-.  )(
+  -- -.!(.-:
"'(.2  (8 (!!:  -!!-   .((.2  (..-
('!..-  !-.(. -  (.  ! '.-' ('!.   (! -
(' (-!'-6 ((.- , 9(.(- 5! '. ! (! - - (..-
 !-.(.  .(:
. '6  !-  - '!()- '- - -!3   3   
3.(.6  5!  -4'.- .- 5!   .+!.  - ('!.-
-(.-6  -!- (-!'- , 3-:  ) 5! - - +(!-  .
('!..6 -. - (..-  .((.2  !-.(.:
- -.!(.2  '!()- (-.- 3  +'.-6 '.- 5! - 
 (3.3(. ,  ((.2  - .+(.-6 -.!(.2 5!  - +9(.6 !- 5! -
-9  ! '. )-.  -  +!4     -3.3. , '( 
! ..:
%(.  !'(.2:  ((..(.2 (.  .-(!-  - -
 (3(- '!!'6 -.'!  .9 ,  !'(.26
--.'!  .'-.(.2   +!4 ,  3.(.:
- +(.3: # (-  ((..(.2  - - 5!  !- ( -
-!-6 . 3   - -6 '9- - (!- - (!' ( '
.--.(.2 5! (! - .'!--:
)  .' , .:  .'  !(.2  -!(.  (+.(
  - - ,   - 9'.-  (- !.(.6 '9-  (- 
((..(.2 , '.(.2 ('!..  ( (-- (2'.(-:
"  5!.: . '-  5!. ('  -...  5! - -
(! ( - '.-'- -  ! , - '.-'- -...-  !' ,
+ -!- ()-: - -3-  - .-(!-.- , (+(.-  3 
+(.'.   !'(.26 -.  ! -  .'(.  .(!.  -
(..-  !-.(.  ('!..- (' +.(.-6 .(.  .((.2  
!-.(. .3:

1F *%+' ,-.- / ()- -  !*

 ./                  

./           
      

  '   !-.(. 8.- - '- 5! '- .+(.@

:  +(.'.   !-.(. ('!.. 5! !' (.!, 
''.  (.'  (3.3(.    -:
:  --..  - ('   ! . ;.(  8((.
('  -  !-.(.:
 +(  --..  - -  +.((. , !-.(.   .((.2
5!..3  - -  ! -(.-   -.!(.26 -. .-(.'.(.2 
!-.(.  -.    - - (.!-6  - '- (' 
5!.4(.2  - (!-- - , 5!K-6 3   -((.2  -
-(- '- +3(.-:
 5!.4(.2  5!K- , - (!-- . - .(3.-6
('.'-  5! . #.', 7- -(.   . - '(.> M
.((.   !-.(.  -!(. - (+.(- (..-6  -  -
(... -. 5! .'  3.(.  - -(- !-: -- ...- 
-!-  -   !  3 (2'.( .  -..+.((.2 3.3(.
 - -- .3!(-> -  5!  3.(. ! .-!   
(.( '. --  -- 5!   -. ' .'6 '.- 5! !  
0BB '.-  --  --  - .-- - +9(. 5! - -!  !

*%+' ,-.- / ()- -  !* 1H

   
                 
                

00
!4 (.3.O:
 . .'.( 5! !  +  (-- 5!  -! ',  '.  -
-(- !-6  -9 ((.-   !-.(. +':
. . ! '((. -   .'(. (-. - .3-- !- 
3.- 8.-- -  !-.(. ,  - -. '..  -...  5! (.!-
( (. ((.(.2 .5! (..- ('!..-6 '.7 - (. 5! - !3
'(  8.  -  - - -(-@
?, (!  -!- $-.!(.-
$-.!(.- 5! !5!6 5! )..6 5!  - ()- )!'-6 
- (!- - !3- ((..-  5!. ! ,-6 , 5! - (!-- 
- ('!.- - 5! (-   -.- -!(!-  '- 5!
- '.-  5!K- (!--: -- -. - 8'. -.'6  - 
5!K-6 , 5! '- K- (, 5! '- ('  3.(.
+'.. - )()- .-- 5! ( +'..  -36 (' '(  -6 -
'-  .-6 ,  .(!'.'. -.: '9- - 5!K- (!-- - 
 -..+.(  5!.- - 3.3:
 (..(.2  5!. ! - +.(4 -. - (-.  -2 (' !
)'.  -(-. -()- !.(.-6  '.-
'- , (+.(-  - ('!.-  5! 7-- - -!3  -! ': 
-  -!'.  ((..(.2  5!. (' ! (- (! ( -
('!.-6  - .3. - ((.- (-.-   -!(.2 . 
- (+.(- !- '- ((.2 , '9- '-  -!(.2  - -
'- ('!..-:
?, (...   !-.(. +.(.
 - .    '-  - (.!- 5! - (..-  !-.(.
5! +.6 -9 --   42 ,  -  ! (- , 5!..3-:
(-!.  .'   !-.(. '.  .((.2  -  ! 
- .(  5!.6 - !  7.(6 .2.( , 9(.(:  - -.  !()
(  !(.4(.26  (!(.2 ,  (..-'  - (..:

00
#%$? %6 .: - -+'(.-   '..-(.2  !-.(.  '.:  .-(.  -
!-.(.-  '.: .-.- -(./! .(XS3!  !- - , ?!.(. (  .-: ' 0: S9@ -. 

' .-6 1BB0:

1G *%+' ,-.- / ()- -  !*

 ../   

../   

 (! (       -    (-.'- .'

- ! -.(.2 -(  ! ' ('  5! @
- '(.-'- .3-  -!(.2  (+.(- (-.!, !  -
'- '-  -  -.!(.2 (.6 (!'. (  '
(-.!(. (-    (! =06 , 5! !  - +.- -(.-  -
- .4  +(.3.  - ()- , - -  - (.!-:
- (-.-  - ..3.!- - ) 3. .('  '. 5! 
-(. 3  ((.'. , -6 - (+.(-  ,  ! ('- (
-  ),6  - ('.-   (.(. ,  ( >   (!6  (..(.2 -
! .-!' 5! )    3. ! .( ( -!- .- +.-   .
('.6    - - ! (. 5!  -! (+'(.2  -2
'- ! .(-6 5! (. '9- -(- -.(2.(-6 -(.2.(-6 
!.6 +.-2+.(- ,  (3.(.6  (!, ((.2 -- - (!46
('. , '4(6  (+'  ! -.-'  ('!.((.2 , +'.-6
(!, + .'. -  ((..6 ( ,!6 ( -96  - - , '9-
-!- 5! .3:
 !-( 5! - - .3!(-   (+.( 5! -.-+()- ( 
-!(.26  ) .(.  7- , )   - (! '!!6 5!  +!
.'!-  .6 -. 5! - '.-'- +! 5!.-  !-.6 -; -
(.(.- --6 (2'.(- , -(.-  5! - (!:

*%+' ,-.- / ()- -  !* 1A

   
                 
                

- ! .-!'   ('-.(.2  . -(. , (!!  ( .2

  -:
.   ! (!!  4  '.6 5!    .-'.!(.2
 - 3.(.- , (-!((.2  . (.6 (' .-!'  .((.2
( +.( ,  (3.3(. (.!:
(( , -  .. )!':
"( - (.-:
 ((.(.  ()- , -:
%'!3 ! (.! / :
-(  3   :
( (' ! '(.-' ;.   -!(.2  - (+.(-:
- ! ' (.  3    , (!'. -!(.2  - '-6
 '.  .9 ,   !-  (';  ! -!(.26 9 - -(.  
!'    3!:
 (..(.2  5!. (' ! '(.-' .3   -!(.2  -
(+.(-6 - -! ((.2 - -.!2 5! - (..-  5!.  (.. 
'!(.2 (!..    .4   -! ('!.>  . )
-.   -9.'  -6  34 5!   .4 5!. 
.((.2 , .':
 - .-  5! +!(. - -  (..(.2  5!.6 !
8.-.  -...  5! - (-!,  . (.6  34 5!  +..  -
(-  (..(.2 - 5! - '.'- .-   ('!.6 '
(.(. , !-5! -!(. -!- (+.(- (!.  ! ( .'(.6 
9-  !-.(.  -! . ':
-.'-'   +  !((.2  .+'(.2   (.! 6 ,  (
, .   -  - -(- 3!-  !- (.6 -
!-.(.  +'6 ( 34 '9- .  -(:

<B *%+' ,-.- / ()- -  !*

   1

  1

 

Comunidad, Conflicto y Conciliación en Equidad, Ministerio de Justicia y del Derecho.

Plan Nacional y de Rehabilitación. Bogotá 1994.
Conciliación en Equidad, Ministerio de Justicia y del Derecho-Regional Antioquia.
Consejería Presidencial para Medellín y el Área Metropolitana. Universidad de
Antioquia. Medellín, 1995.
TAMAYO, Claudia Marìa y GRANADOS BOLIVAR, Flor Edeny, Conciliación en
Equidad, una Fase de la Justicia Informal, Tesis Facultad de Ciencias Sociales y
Humanas de la Universidad de Antioquia. 1995.
HOYOS BOTERO, Consuelo, La conciliación, un modelo bioético-hermenéutico, Señal
Editora, Bogotá, 2002.
Balance de Gestión y resultados 2000-2002, En: Revista “De Acuerdo - Edición
especial” No. 6, Centro de Arbitraje y Conciliación, Cámara de Comercio de Bogotá.
Ministerio de Justicia y del Derecho, La conciliación en el derecho civil, Imprenta
Nacional de Colombia, Bogota, 1998.
LEDERACH, John Paul, La Mediación, Documento Nº 8, Centro de Investigaciones por
la Paz “Gernika Gogoratuz”, marzo de 1996.
HOPENHAYN, Martín, Conflicto y Violencia: Pantalla sobre un horizonte difuso,
Tratamiento de Conflictos, Imprenta Universidad de Antioquia, abril de 2005.

*%+' ,-.- / ()- -  !* <0

   
                 
                

VALENZUELA, Pedro E., Programa Niños por la Paz: Subproyecto Convivencia,

Protocolo Nº 3, Democracia Y Conflicto En La Escuela, “La Estructura Del Conflicto Y
Su Resolución”*.
LA ROSA CALLE, Javier, Los principios de la conciliación y la Ley escrita. Diciembre
1999.
    

http://www.minjusticia.gov.co
http://www.iadb.org/mif/eng/conferences
http://www.corteconstitucional.gov.co
 

Ley 23 de 1991
Ley 446 de 1998
Ley 640 de 2001
Decreto 1400 de 1970
Decreto 2282 de 1989
Decreto 2651 de 1991
  

Sentencia C-160 de 1999, M.P. Antonio Barrera Carbonell

Sentencia C-248 de 1999, M.P. Eduardo Cifuentes Muñoz
Sentencia C-672 de 1999, M.P. Antonio Barrera Carbonell
Sentencia C-893 de 2001, M.P. Dra. Clara Inés Vargas Hernández
Sentencia C-1195 de 2001, M.P. Manuel José Cepeda Espinoza y Marco Gerardo
Monroy Cabra

<1 *%+' ,-.- / ()- -  !*

 ;

;

$  &  ?#$$ $$   T#$ 

. !.46   '!.. (..  5!.   . S!- .-:

( (!- K-  - !-   ('!.  -3.(. (' (.. 
5!.J
X
( D K-:
T!  '.32  !-  - - -3.(.  -! ('!.J
X  '. -.' ' ) !- ,!     -3 -!- (+.(- , - 5!
 - +'6 '!()- -- ! -!(. -!- '-:
#-- (. ((.(.2 (! , +(!6 ((  - .+- '-
5! ! -    (..(.2  5!.J
X  .(..  ((.(.2 5! (. +! '!, 6 , 5! - -K '!,
(- (--6  ) (..'- ((.(.- '- ('- , , -'- '9-
-  ':
T!7 - )   .3 . ( - (..(.-  5!.J
X T! - -- (!  (  -3 -!- '-6 -  5! 
  . .  -.(. !  ,  ',   - (-- -  !-
( ! 3 '!, 6 ('  '  Y DB:BBB B Y0BB:BBB:
 ) !(   ('!.   '   (..(.2  5!.6 ('

*%+' ,-.- / ()- -  !* <<

   
                 
                

'(.-' .3   -!(.2  - (+.(-J

X  - ) !(     - '6 -2 - ) . 3-
.+'.3-:
!.- U 6   '!.. (..  5!.   . ..:

( (!- K-  - !-   ('!.  -3.(. (' (.. 
5!.J
X
( = K-
T!  '.32  !-  - - -3.(.  -! ('!.J
X ? ( ,!    ,  ('. ( ! 3(. 5! -
 (' (..  5!. ' !-2 '!() , -.-   ((.(.2:
#-- (. ((.(.2 (! , +(!6 ((  - .+- '-
5! ! -    (..(.2  5!.J
X  ((.(.2 5! (. +! '!, +.(.6 5! (' - -
'4 - .'3.-2 '!()6 (!' -. (..'- ((.(.- (--:
T!7 - )   .3 . ( - (..(.-  5!.J
X T! - -- ( (- (!-- (2'.(- ! -!(. !-
'- ( !- ,!:
 ) !(   ('!.   '   (..(.2  5!.6 ('
'(.-' .3   -!(.2  - (+.(-J
X  - ) . 3- .+'.3-6 !5!      .!!(.2 
  (..(.26 !3.'- !   (.3   (() ,  - .+'2 - 
':
(.. 46   '!.. (..  5!.   . S!- .- ,
..:
0:
( (!- K-  - !-   ('!.  -3.(. (' (..
 5!.J
X
( < K-
1: T!  '.32  !-  - - -3.(.  -! ('!.J
X  -.' ) ,!     $(.2 . ,  ' ( 5!
, ('    '. ('!.   -  -3.(.  ((..  5!.:
<: #-- (. ((.(.2 (! , +(!6 ((  - .+-
'- 5! ! -    (..(.2  5!.J
X .  (.6  ( - (! 5! -- -'- . ((.- 
- .+- '- 5! - ! -  ((..:
=: T!7 - )   .3 . ( - (..(.-  5!.J
X ?!() 3  ((.. 5!  -! -.!(.2 (2'.(  ! ( !
   - '9- (-- ( 5! )( ! ((..(.2 5! - !. ,
- --  . - '!, -:

<= *%+' ,-.- / ()- -  !*

 ;

D:  ) !(   ('!.   '   (..(.2  5!.6 ('

'(.-' .3   -!(.2  - (+.(-J
X ?!, (:
!.' .46   '!.. (..  5!.   . - ?-:
0:
( (!- K-  - !-   ('!.  -3.(. (' (..
 5!.J
X
( < K-
1: T!  '.32  !-  - - -3.(.  -! ('!.J
X - 3  )   '. ('!.6  .(.. +!   .-.> , )
    (..(.2 (' ((..  5!.:
<: #-- (. ((.(.2 (! , +(!6 ((  - .+-
'- 5! ! -    (..(.2  5!.J
X .6 - '9- (..'- ,  !- !.3-.- 5! ( -!.- 5!
-9  - ;.'- -'-- - (:
=: T!7 - )   .3 . ( - (..(.-  5!.J
X ,!  - --  -(-- (!-- ('  - !-- 3(.- 
 -!(.2  - '- 5! - -:
D:  ) !(   ('!.   '   (..(.2  5!.6 ('
'(.-' .3   -!(.2  - (+.(-J
X '!, (   +  .':
-7 39 6   '!.. (..  5!.   .  .:
0:
( (!- K-  - !-   ('!.  -3.(. (' (..
 5!.J
X
( 1 K-
1: T!  '.32  !-  - - -3.(.  -! ('!.J
X T! -.' ' ) !- (  - - 5!  (-.:
<: #-- (. ((.(.2 (! , +(!6 ((  - .+-
'- 5! ! -    (..(.2  5!.J
X .6   ( )(- -  5! -- '- )( '!, . !-
:
=: T!7 - )   .3 . ( - (..(.-  5!.J
X   - -- 5! '9-  (-.6 5! (' -'-  -
- 5! .+ (.   ! > ,  -  5!  ('- ( '!()-
(!--   -K   ('!.   (-.6   !-( ' 
,!  (  (..(.2 - 5! (!.   3.(.6 , ( 5! - -
-..3   .:
D:  ) !(   ('!.   '   (..(.2  5!.6 ('

*%+' ,-.- / ()- -  !* <D

   
                 
                

'(.-' .3   -!(.2  - (+.(-J

X  -- - !-  5! - - !.  (+(.-  (2' )( 3
-!- ()->   - - (-. '!() .' , -.'-'  --
(' (..-  5!.  - (( . - -- (! '- 5!
-4-  (!'. ( !- :

<F *%+' ,-.- / ()- -  !*