‫‪+‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن‬
‫دﯾﺎﺑﺖ ﻧـﻮع ‪2‬‬

‫ﻓﺪراﺳﯿﻮن ﺟﻬﺎﻧﯽ دﯾﺎﺑﺖ‬

‫ﻣﺘﺮﺟﻤﺎن‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺷﻬﯿﻦ ﯾﺎراﺣﻤﺪی‬
‫دﮐﺘﺮ ﻋﻠﯽرﺿﺎ ﻣﻬﺪوی ﻫﺰاوه‬
‫ﻋﺒﺎس ﻧﻮروزیﻧﮋاد‬

‫ﻧـﻈﺎرت‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﻋﻠﯽرﺿﺎ دﻻوری‬

‫وزارت ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪ ،‬درﻣﺎن و آﻣﻮزش ﭘﺰﺷﮑﯽ‬

‫ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺳﻼﻣﺖ‬
‫ﻣﺮﮐﺰ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎ‬
‫ادارهی ﻏﺪد و ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﯿﮏ‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪ /2‬ﻓﺪراﺳﯿﻮن ﺟﻬﺎﻧﯽ دﯾﺎﺑﺖ؛ ﻣﺘﺮﺟﻤﺎن‪ :‬ﺷﻬﯿﻦ ﯾﺎراﺣﻤﺪی‪ ،‬ﻋﻠﯽرﺿﺎ‬
‫ﻣﻬﺪوی ﻫﺰاوه‪ ،‬ﻋﺒﺎس ﻧﻮروزیﻧﮋاد؛ ﻧﻈﺎرت‪ :‬ﻋﻠﯽرﺿﺎ دﻻوری؛ ]ﺑﺮای[ وزارت ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪ ،‬درﻣﺎن و‬
‫آﻣﻮزش ﭘﺰﺷﮑﯽ‪ ،‬ﻣﺮﮐﺰ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎ؛‬
‫ﺗﻬﺮان‪ :‬ﻣﺮﮐﺰ ﻧﺸﺮ ﺻﺪا‪.1384 ،‬‬
‫‪ 48‬ص‪ .‬ﺟﺪول‪.‬‬
‫‪ISBN: 964-359- 166-2‬‬
‫‪A Desktop Guide to Type 2 Diabetes Mellitus‬‬ ‫ﻋﻨﻮان اﺻﻠﯽ‪:‬‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺘﻨﻮﯾﺴﯽ ﺑﺮاﺳﺎس اﻃﻼﻋﺎت ﻓﯿﭙﺎ‪.‬‬
‫اﻟﻒ‪ .‬اﯾﺮان‪ .‬ب‪ .‬وزارت ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪ ،‬درﻣـﺎن و آﻣـﻮزش ﭘـﺰﺷﮑﯽ‪ .‬ﻣـﺮﮐﺰ ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﯿﻤـﺎریﻫـﺎ‪.‬‬
‫ج‪ .‬ادارهی ﻏـﺪد و ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﯿﮏ‪.‬‬
‫‪616/9362‬‬
‫‪ 84‬م‬ ‫ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻣﻠﯽ اﯾﺮان‬

‫ﺗﻠﻔﻦ ‪ 88553429 :‬و ‪88553403‬‬ ‫ﻣﺮﮐﺰ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎ‬

‫دورﻧﮕﺎر‪88713653 :‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣـﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬

‫ﻓﺪراﺳﯿﻮن ﺟﻬﺎﻧﯽ دﯾﺎﺑﺖ‬
‫ﻣﺘﺮﺟﻤﺎن‪ :‬دﮐﺘﺮ ﺷﻬﯿﻦ ﯾﺎراﺣﻤﺪی‪ ،‬دﮐﺘﺮ ﻋﻠﯽرﺿﺎ ﻣﻬﺪوی ﻫﺰاوه‪ ،‬ﻋﺒﺎس ﻧﻮروزیﻧﮋاد‬
‫ﻧﻈﺎرت‪ :‬دﮐﺘﺮ ﻋﻠﯽرﺿﺎ دﻻوری‬
‫وﯾﺮاﺳﺘﺎر ادﺑﯽ‪ :‬ﻣﻬﺮی ﺗﻘﯽﭘﻮر‬
‫ﺧﺪﻣﺎت ﭼﺎپ و ﻧﺸﺮ‪ :‬ﻣﺮﮐﺰ ﻧﺸﺮ ﺻﺪا‬
‫اﺟﺮای ﻃﺮح روی ﺟﻠﺪ‪ :‬اﻟﻬﻪ ﺳﺒﺰﭘﻮﺷﺎن‬
‫ﺣﺮوﻓﭽﯿﻦ و ﺻﻔﺤﻪآرا‪ :‬ﻟﯿﻼ ﭘﻮرﻓﻮﻻدی‬
‫ﻧﻮﺑﺖ ﭼﺎپ‪ :‬اول)‪(1384‬‬
‫ﺷﻤﺎرﮔﺎن‪ 5000 :‬ﻧﺴﺨﻪ‬
‫‪ISBN: 964-359-166-2‬‬ ‫ﺷﺎﺑﮏ‪964-359-166-2:‬‬
‫»ﺣﻖ ﭼﺎپ ﺑﺮای ﻣﺮﮐﺰ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎ ﻣﺤﻔﻮظ اﺳﺖ‪.«.‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫ﺳﺮآﻏﺎز‬
‫ﻣﺮﮐﺰ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎی ﮐﺸﻮر ﮐﻪ ﻣﺴﺌـﻮﻟﯿﺖ ﺗـﺪوﯾﻦ راﻫﻨﻤﺎﻫـﺎی ﻋﻠﻤﯽ ـ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﮐﺸـﻮر را ﺑـﻪﻋﻬـﺪه دارد‪ ،‬در راﺳﺘـﺎی‬
‫وﻇﺎﯾﻒ ﺳﻨﮕﯿﻦ ﺧـﻮد درﺟﻬﺖ ﺗـﺄﻣﯿﻦ‪ ،‬ﺣﻔﻆ و ارﺗﻘـﺎی ﺳﻄﺢ ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬ﻧﺎﮔﺰﯾﺮ اﺳﺖ از ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﻣﺮاﻗﺒﺖ‬
‫اﭘﯿﺪﻣﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ‪ ،‬ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی‪ ،‬ﮔﺰارشدﻫـﯽ‪ ،‬ﻫﻤﻪﮔﯿـﺮﺷﻨﺎﺳﯽ‪ ،‬آﻣـﻮزش و ﻣﺸـﺎورهﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮد‪ .‬اﯾﻦ ﻣـﺮﮐﺰ‬
‫در ﻣﺴﯿﺮ ﺣـﺮﮐﺖ ﺧـﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﺸﻖ و ﻓـﺪاﮐﺎری اﻧﺴﺎنﻫـﺎی ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪ‪ ،‬ﺑـﻪ ﻋﻠﻢ و داﻧﺶ اﺳﺎﺗﯿـﺪ دﻟﺴـﻮز‪ ،‬ﺑـﻪ ﺧـﺮد و‬
‫اﻧﺪﯾﺸﻪی ﻋﺎرﻓﺎﻧﻪی ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺧـﺎﻣﻮش و ﭘـﺮﮐﺎر‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻤـﻞ ﻫﻨـﺮﻣﻨﺪاﻧﻪی ﻋـﺎﻣﻼن ﺑﯽﺗﮑﻠﻒ و ﺗﻼش ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن زﺑﺪه‬
‫ﻫـﻤﻮاره واﺑﺴﺘـﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪی ﺣﺎﺿـﺮ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪ ،2‬ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﻬﯿﻪ و ﺗﺪوﯾﻦ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮای‬
‫ﮐﻨﺘﺮل و درﻣﺎن ﺑﯿﻤﺎری دﯾﺎﺑﺖ و ﻋﻮارض آن ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪهاﺳﺖ‪ .‬ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ دﻻﯾﻞ ﮐﺎﻫﺶ رﺷﺪ ﺑﯿﻤﺎری در‬
‫ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪﯾﺎﻓﺘﻪ اﺗﺨﺎذ راﻫﮑﺎرﻫﺎی ﭘﯿﺸﮕﯿﺮاﻧﻪ و آﻣﻮزش ﺑﻪ ﺑﯿﻤﺎران و دﺳﺖاﻧﺪرﮐﺎران ﮐﻨﺘﺮل اﯾﻦ ﺑﯿﻤـﺎری‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﺮان ﻧﯿﺰ ﺑﺮای ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی از دﯾﺎﺑﺖ اﻗﺪامﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﻧﻈﯿﺮ ﭼﺎپ و اﻧﺘﺸﺎر دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎی ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‬
‫ﺑـﻪﻋﻤﻞ آﻣـﺪهاﺳﺖ‪ ،‬اﻣـﺎ ﺑـﺮای ﮐﻨﺘﺮل اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎری راه درازی در ﭘﯿﺶ دارﯾﻢ‪ .‬اﺻﻮل درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ و روشﻫﺎی‬
‫ﻣﺮاﻗﺒﺖ و ﭘﺎﯾﺶ ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪ 2‬ﺑﻪﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ در اﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﮔﺮدآوریﺷﺪه و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪی آن ﺑﻪ ﻫﻤﻪی‬
‫ﻫﻤﮑﺎران ﭘﺰﺷﮏ ﺗﻮﺻﯿﻪﻣﯽﺷـﻮد‪.‬‬

‫ﻣـﺮﮐـﺰ ﻣـﺪﯾـﺮﯾـﺖ ﺑﯿـﻤﺎریﻫــﺎ از ﻧـﻘﻄﻪﻧﻈﺮﻫﺎ‪ ،‬ﭘﯿـﺸﻨـﻬﺎدﻫﺎ و اﻧﺘﻘﺎدﻫﺎی ﺗﻤﺎم ﺻﺎﺣﺐﻧﻈﺮان و دﺳﺖاﻧﺪرﮐﺎران‬

‫آﻣـﻮزﺷﯽ‪ ،‬ﭘﮋوﻫﺸﯽ و اﺟـﺮاﯾﯽ اﻣﻮر ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽدرﻣﺎﻧﯽ اﺳﺘﻘﺒﺎلﻣﯽﮐﻨـﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺧﻮاﻫﺸﻤﻨﺪ اﺳﺖ اﯾﻦ ﻣﺮﮐﺰ را‬
‫درﺟﻬﺖ ﺑﻬﺒﻮد ﮐﯿﻔﯽ ﻣﺘـﻮن ﻋﻤﻠﯽ و ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﯾﺎریﻓـﺮﻣﺎﯾﯿﺪ‪.‬‬

‫»دﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪﻣﻬﺪی ﮔﻮﯾﺎ«‬

‫رﺋﯿﺲ ﻣﺮﮐﺰ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎ‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪7‬‬ ‫ﭘﯿﺶﮔﻔﺘﺎر‬
‫‪9‬‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫‪11‬‬ ‫‪ .1‬ﺗﺸﺨﯿﺺ اﻧﻮاع ﻫﯿﭙﺮﮔﻠﯿﺴﻤﯽ‬
‫‪13‬‬ ‫‪ .2‬ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ‬
‫‪14‬‬ ‫‪ .3‬ﻣﺸﺎورهﻫﺎی ﻣﺨﺼﻮص ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ‬
‫‪15‬‬ ‫‪ .4‬ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎی ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ‬
‫‪16‬‬ ‫‪ .5‬ﭘﺎﯾﺶ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﺮاﻗﺒﺖ‬
‫‪17‬‬ ‫‪ .6‬آﻣﻮزش ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ‬
‫‪21‬‬ ‫‪ .7‬ﮐﻨﺘﺮل ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﺗﻮﺳﻂ ﺑﯿﻤﺎر)ﺧﻮدﻣﺮاﻗﺒﺘﯽ(‬
‫‪22‬‬ ‫‪ .8‬ارزﯾﺎﺑﯽ ﮐﻨﺘﺮل ﻗﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺮﺑﯽﻫﺎ و ﻓﺸﺎر ﺧﻮن‬
‫‪24‬‬ ‫‪ .9‬ﺗﻮﺻﯿﻪﻫﺎی ﺗﻐﺬﯾﻪای‬
‫‪25‬‬ ‫‪ .10‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺪﻧﯽ‬
‫‪26‬‬ ‫‪ .11‬درﻣﺎن ﻫﯿﭙﺮﮔﻠﯿﺴﻤﯽ‬
‫‪28‬‬ ‫‪ .12‬اﻧﺴﻮﻟﯿﻦدرﻣﺎﻧﯽ در ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ ﻧﻮع ‪2‬‬
‫‪29‬‬ ‫‪ .13‬درﻣﺎن اﺧﺘﻼلﻫﺎی ﭼﺮﺑﯽﻫﺎی ﺧﻮن‬
‫‪30‬‬ ‫‪ .14‬درﻣﺎن ﻓﺸﺎر ﺧﻮن ﺑﺎﻻ‬
‫‪32‬‬ ‫‪ .15‬ﮐﻨﺘﺮل ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺑﯿﻤﺎری ﻋﺮوﻗﯽ‬
‫‪34‬‬ ‫‪ .16‬آﺳﯿﺐﻫﺎی ﮐﻠﯿﻮی‬
‫‪35‬‬ ‫‪ .17‬ﮐﻨﺘﺮل آﻟﺒﻮﻣﯿﻨﻮری‬
‫‪36‬‬ ‫‪ .18‬آﺳﯿﺐﻫﺎی ﭼﺸﻤﯽ‬
‫‪37‬‬ ‫‪ .19‬ﻣﺸﮑﻼت ﭘﺎﻫﺎ‬
‫‪39‬‬ ‫‪ .20‬آﺳﯿﺐﻫﺎی ﻋﺼﺒﯽ‬
‫‪41‬‬ ‫‪ .21‬ﺑﺎرداری و ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از آن در زﻧﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬
‫‪44‬‬ ‫‪ .22‬ﮐﻨﺘﺮل دﯾﺎﺑﺖ در زﻣﺎن ﺟﺮاﺣﯽﻫﺎ‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫ﭘﯿﺶﮔﻔﺘﺎر‬
‫از ﻫﺰاران ﺳـﺎل ﭘﯿﺶ‪ ،‬ﻋﻼﺋـﻤﯽ ﻧﻈﯿـﺮ ﭘـﺮﻧﻮﺷﯽ‪ ،‬ﭘـﺮﺧـﻮری و ﭘـﺮادراری ﺗـﻮﺟﻪ ﭘـﺰﺷﮑﺎن را ﺑـﻪ ﺑﯿﻤـﺎری ﻗﻨـﺪ‬
‫ﻣﻌﻄﻮف ﮐﺮدهاﺳﺖ‪ .‬آزﻣﺎﯾﺶ ادرار ﺑﺮای ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻗﻨـﺪ‪ ،‬ﯾﮑﯽ از اوﻟﯿﻦ آزﻣـﺎﯾﺶﻫـﺎی ﺑﺸـﺮ در ﻋﻠﻢ ﭘﺰﺷﮑﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺳﺎﺑﻘﻪای ‪ 2-3‬ﻫﺰار ﺳـﺎﻟﻪ دارد‪.‬‬
‫ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﺗﺎ اواﺳﻂ ﻗﺮن ﺑﯿﺴﺘﻢ ﻣﯿﻼدی ﺗﻤﺎم ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻣﺸﺘﺮﮐﯽ داﺷﺘﻨﺪ‪ :‬ﻣﺮگ‪ .‬ﮐﺸﻒ اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ دﮐﺘﺮ ﻓﺮدرﯾﮏ ﺑﺎﻧﺘﯿﻨﮓ و ﭼـﺎرﻟﺰ ﺑﺴﺖ در ﺳﺎل ‪ 1921‬و ﮐﺸﻒ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن ﺷﯿﻤﯿـﺎﯾﯽ اﯾﻦ ﻫـﻮرﻣﻮن ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﻓﺮدرﯾﮏ ﺳﺎﻧﺠﺮ در ﺳﺎل ‪ ،1955‬ﻫﺰاران ﺑﯿﻤﺎر دﯾـﺎﺑﺘﯽ را از ﻣﺮگ ﺣﺘﻤﯽ ﻧﺠﺎتداد‪.‬‬
‫اﮔﺮﭼـﻪ ﺑـﺎ ﮐﺸﻒ اﻧﺴـﻮﻟﯿﻦ و اﺳﺘﻔﺎدهی وﺳﯿﻊ از آن‪ ،‬ﻃﻮل ﻋﻤـﺮ ﺑﯿﻤﺎران اﻓﺰاﯾﺶ ﭼﺸﻤﮕﯿﺮی ﯾﺎﻓﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻇﻬﻮر‬
‫ﻋـﻮارض درازﻣـﺪت دﯾﺎﺑﺖ ﻫﻤﭽﻮن اﻧﻮاع ﺑﯿﻤـﺎریﻫـﺎی ﻣﯿـﮑﺮو و ﻣـﺎﮐﺮوواﺳـﮑﻮﻻر ازﺟﻤﻠﻪ رﺗﯿﻨـﻮﭘﺎﺗﯽ‪ ،‬ﻧﻔـﺮوﭘﺎﺗﯽ‪،‬‬
‫ﻧﻮروﭘﺎﺗﯽ و ﺳﮑﺘﻪﻫﺎی ﻗﻠﺒﯽ و ﻣﻐﺰی ﻣﻮﺟﺐﺷـﺪ ﺗﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل از ﻋﻤﺮ ﺑﯿﻤﺎران ﺑﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ و زﻣﯿﻦﮔﯿﺮی ﺳﭙﺮیﺷﻮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از ﮐﺸﻒ اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ ﮐﻤّﯿﺖ ﻋﻤﺮ ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ اﻫﻤﯿﺖ داﺷﺖ‪ ،‬ﭘﺲ از ﮐﺸﻒ اﯾﻦ ﻫﻮرﻣﻮن ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻋﻤﺮ ﻣﻮرد‬
‫ﺗـﻮﺟﻪ ﻗـﺮارﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫در دﻫﻪی ‪ 90‬ﻣﯿﻼدی‪ ،‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪﻫﺎی ‪ DCCT‬و ‪ UKPDS‬اﺛﺮ ﮐﻨﺘﺮل دﻗﯿﻖ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن را در ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی از ﻋﻮارض‬
‫ﻣﯿﮑﺮوواﺳﮑﻮﻻر و در ﺑﺮﺧﯽ ﻣـﻮارد ﻣـﺎﮐﺮوواﺳﮑﻮﻻر ﺛﺎﺑﺖﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫از ﺳﻮی دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮات ﮔﺴﺘﺮده در ﺷﯿـﻮهی زﻧـﺪﮔﯽ و ﭘﺪﯾﺪهی ﺻﻨﻌﺘﯽﺷـﺪن ﺟﻮاﻣﻊ‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ رﺷـﺪ ﭼﺸﻤﮕﯿـﺮ‬
‫ﺷﯿـﻮع دﯾـﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪ 2‬ﺷﺪ‪ .‬درﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺗﻌـﺪاد ﺑﯿﻤﺎران دﯾـﺎﺑﺘﯽ ﺟﻬﺎن در ﺳـﺎل ‪ 1985‬در ﺣـﺪود ‪ 30‬ﻣﯿﻠﯿـﻮن ﻧﻔـﺮ‬
‫ﺑـﻮد‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻃﯽ ﻣـﺪت ‪ 15‬ﺳـﺎل اﯾﻦ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺑـﻪ ﺑﯿﺶ از ‪ 140‬ﻣﯿﻠﯿﻮن ﻧﻔـﺮ اﻓـﺰاﯾﺶﯾـﺎﻓﺖ‪ .‬ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﯽﺷﻮد ﺟﻤﻌﯿﺖ‬
‫ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﺑﻪ دﯾﺎﺑﺖ در ﺟﻬﺎن ﺗﺎ ‪ 20‬ﺳﺎل آﯾﻨﺪه)‪ 2025‬ﻣﯿﻼدی( از ﻣﺮز ‪ 330‬ﻣﯿﻠﯿﻮن ﻧﻔﺮ ﺑﮕﺬرد و ﻃﯽ اﯾﻦ ﻣﺪت ﻣﯿﺰان‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻌﺪاد ﺑﯿﻤﺎران در ﺟﻮاﻣﻊ درﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺗﻮﺳﻌﻪﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ ‪ %177‬و ‪ %42‬ﺧﻮاﻫﺪﺑﻮد‪.‬‬
‫ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ دﻻﯾﻞ ﮐﺎﻫﺶ رﺷﺪ ﺑﯿﻤﺎری در ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪﯾﺎﻓﺘﻪ اﺗﺨﺎذ راﻫﮑﺎرﻫﺎی ﭘﯿﺸﮕﯿﺮاﻧﻪ و آﻣﻮزش‬
‫ﺑﻪ ﺑﯿﻤﺎران و دﺳﺖاﻧﺪرﮐﺎران ﮐﻨﺘﺮل اﯾﻦ ﺑﯿﻤـﺎری اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ در اﯾﺮان ﺑﺮای ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی از ﺑﯿﻤﺎری دﯾﺎﺑﺖ‬
‫اﻗﺪامﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑـﻪﻋﻤﻞ آﻣـﺪهاﺳﺖ‪ ،‬اﻣـﺎ ﺑـﺮای ﮐﻨﺘﺮل اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎری راه درازی درﭘﯿﺶ دارﯾﻢ‪ .‬ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻢﺗـﺮﯾﻦ‬
‫اﻗﺪامﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺻﻮرتﮔﯿﺮد‪ ،‬ﺗﻬﯿﻪ و ﺗﺪوﯾﻦ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮای ﮐﻨﺘﺮل و درﻣﺎن ﺑﯿﻤﺎری دﯾﺎﺑﺖ و ﻋﻮارض‬
‫آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪی ﺣﺎﺿﺮ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪ 2‬ﺑﺎ ﻫﻤﯿﻦ ﻫﺪف ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪهاﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺻﻮل درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ و روشﻫﺎی ﻣﺮاﻗﺒﺖ و ﭘﺎﯾﺶ ﺑﯿﻤﺎران ﺑﻪﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ در اﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﮔﺮدآوری ﺷﺪهاﺳﺖ و‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪی آن ﺑﻪ ﻫﻤﻪی ﻫﻤﮑﺎران ﭘﺰﺷﮏ ﺗﻮﺻﯿﻪﻣﯽﺷـﻮد‪ .‬در ﺧـﺎﺗﻤﻪ‪ ،‬ﺧـﻮاﻫﺸﻤﻨﺪ اﺳﺖ درﺟﻬﺖ ارﺗﻘـﺎ و ﺑﻬﺒﻮد ﮐﯿﻔﯽ‬
‫ﮐﺘﺎب‪ ،‬ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﻫـﺎ و اﻧﺘﻘﺎدﻫﺎی ﺧﻮد را ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﺮﮐﺰ اﻋﻼمﻧﻤﺎﯾﯿـﺪ‪.‬‬

‫»ﻣﺘﺮﺟﻤﺎن«‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫آﻣﻮزش ﯾﮑﯽ از ارﮐﺎن ﮐﻨﺘﺮل دﯾﺎﺑﺖ ﺑﻪﺷﻤﺎر ﻣﯽرود‪.‬‬

‫اﻫﺪاف ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ‬

‫ﻫﺪف از ﻧﻮﺷﺘﻦ اﯾﻦ راﻫﻨﻤﺎ‪ ،‬آﻣـﻮزش و ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﯿﻤـﺎران ﺑـﺮای داﺷﺘﻦ زﻧـﺪﮔﯽ ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳﺖ ﮐـﻪ ﺑـﺎ‬
‫روشﻫـﺎی زﯾﺮ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ اﺳﺖ‪:‬‬
‫• ﻓﺮاﻫﻢآوردن ﻣﻬﺎرتﻫﺎی ﻻزم ﺑﺮای ﺗﻐﯿﯿﺮ روش زﻧﺪﮔﯽ و رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ ﻣﻄﻠﻮب؛‬
‫• اﯾﺠﺎد ادراک ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺮای ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻼت ﺟﺪﯾﺪ و ﺣﺪاﮐﺜﺮ اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﯾﺮی؛‬
‫• ﮐﻨﺘﺮل ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺑﯿﻤﺎری ﻋﺮوﻗﯽ و آﺳﯿﺐﻫﺎی ﭼﺸﻤﯽ‪ ،‬ﮐﻠﯿﻮی و رﺷﺘﻪﻫﺎی ﻋﺼﺒﯽ در ﺑﯿﻤﺎران؛‬
‫• ﺗﺸﺨﯿﺺ زودرس و ﮐﻨﺘﺮل ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ آﺳﯿﺐ ﻋﺮوﻗﯽ‪.‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫ﺗﺸﺨﯿﺺ اﻧﻮاع ﻫﯿﭙﺮﮔﻠﯿﺴﻤﯽ‬

‫‪ 1‬ﺗﺸﺨﯿﺺ اﻧﻮاع ﻫﯿﭙﺮﮔﻠﯿﺴﻤﯽ‬

‫ﮐﻨﺘﺮل اﻧﻮاع ﻫﯿﭙﺮﮔﻠﯿﺴﻤﯽ‬
‫ﺗﺸﺨﯿﺺ‪:‬‬
‫ﻫﺪف از ﺗﺸﺨﯿﺺ‪ ،‬ﮐﻨﺘﺮل ﻋﻼﺋﻢ ﺑﯿﻤﺎری دﯾﺎﺑﺖ و ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ اﻓﺮادی اﺳﺖ ﮐﻪ درﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﻋﻮارض‬
‫ﻣﯿﮑﺮو و ﻣﺎرﮐﺮوواﺳﮑﻮﻻر دﯾﺎﺑﺖ ﻗﺮاردارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻏﻠﻈﺖ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن در اﻓﺮاد درﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﻋﻮارض ﻣﺨﻠﺘﻒ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮده و ﺗﻌﯿﯿﻦﮐﻨﻨﺪهی روش درﻣﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﺑﻪ ‪ IGT‬و ‪ IFG‬درﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ ﺑﺮوز ﻋﻮارض ﻣﺎﮐﺮو و ﻣﯿﮑﺮوواﺳﮑﻮﻻر و ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺑﻪﺳﻮی دﯾﺎﺑﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫اﻟﮕﻮرﯾﺘﻢ ﺗﺸﺨﯿﺼﯽ‬
‫وﺟﻮد ﻋﻼﻣﺖﻫﺎی دﯾﺎﺑﺖ‪ ،‬ﮔﻠﯿﮑﻮزوری ﯾﺎ ﻫﯿﭙﺮﮔﻠﯿﺴﻤﯽ اﺗﻔﺎﻗﯽ‬ ‫‪.1‬‬
‫• اﻧﺪازهﮔﯿﺮی اﺗﻔﺎﻗﯽ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ورﯾﺪی ﻏﯿﺮﻧﺎﺷﺘﺎ‪:‬‬
‫دﯾﺎﺑﺖ‬ ‫‪ −‬اﮔﺮ ‪≥ 200mg/dl‬‬
‫رﺟﻮع ﺑﻪ ﺷﻤﺎرهی ‪ 2‬و ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻠﻞ ﺑﺮوز ﻋﻼﻣﺖﻫﺎ‬ ‫‪ −‬اﮔﺮ ‪≥ 100mg/dl‬‬
‫ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﻏﺮﺑﺎﻟﮕﺮی ﯾﺎ اﺗﻔﺎﻗﯽ ‪≥ 100mg/dl‬‬ ‫‪.2‬‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮی اﺗﻔﺎﻗﯽ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ورﯾﺪی ﻧﺎﺷﺘﺎ‪:‬‬ ‫•‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﺠﺪد ﻗﻨﺪ ﺧﻮن‬ ‫‪ −‬اﮔﺮ ‪> 125mg/dl‬‬
‫‪3‬‬
‫اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ ﺗﺤﻤﻞ ﮔﻠﻮﮐﺰ ﺧﻮراﮐﯽ)‪(OGTT‬‬ ‫‪ −‬اﮔﺮ ‪≥ 110mg/dl‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪی ﻗﻨﺪ ﺧﻮن و ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺑﯿﻤﺎری ﻋﺮوﻗﯽ‬ ‫‪ −‬اﮔﺮ ‪> 90mg/dl‬‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ ﺗﺤﻤﻞ ﮔﻠﻮﮐﺰ ﺧﻮراﮐﯽ)‪:(OGTT‬‬ ‫•‬
‫دﯾﺎﺑﺖ‬ ‫‪ −‬اﮔﺮ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ‪ 2‬ﺳﺎﻋﺘﻪ ‪≥ 200mg/dl‬‬
‫‪IGT‬‬ ‫‪ −‬اﮔﺮ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ‪ 2‬ﺳﺎﻋﺘﻪ ‪ ≥ 140mg/dl‬و ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ‪ 2‬ﺳﺎﻋﺘﻪ > ‪200mg/dl‬‬
‫‪IFG‬‬ ‫‪ −‬اﮔﺮ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﻧﺎﺷﺘﺎ ‪ ≥ 110mg/dl‬و ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ‪ 2‬ﺳﺎﻋﺘﻪ > ‪126mg/dl‬‬

‫ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺗﺸﺨﯿﺼﯽ در ﺧﻮن ورﯾﺪی و ﭘﻼﺳﻤﺎ‬

‫ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﮐﺎﻣﻞ‬ ‫ﻗﻨﺪ ﭘﻼﺳﻤﺎ*‬
‫ﻣﻮﯾﺮﮔﯽ‬ ‫ورﯾﺪی‬ ‫ﻣﻮﯾﺮﮔﯽ‬ ‫ورﯾﺪی‬
‫ﻧﺎﺷﺘﺎ‬
‫)‪(mg/dl‬‬ ‫)‪(mg/dl‬‬ ‫)‪(mg/dl‬‬ ‫)‪(mg/dl‬‬
‫‪≥ 110‬‬ ‫‪≥ 110‬‬ ‫‪≥ 126‬‬ ‫‪≥ 126‬‬ ‫دﯾﺎﺑﺖ‬
‫‪≥ 100‬‬ ‫‪≥ 100‬‬ ‫‪≥ 110‬‬ ‫‪≥ 110‬‬ ‫‪IFG‬‬
‫‪OGTT‬‬
‫دﯾﺎﺑﺖ‬
‫‪≥ 200‬‬ ‫‪≥ 180‬‬ ‫‪≥ 220‬‬ ‫‪≥ 200‬‬
‫‪IGT‬‬
‫‪≥ 140‬‬ ‫‪≥ 120‬‬ ‫‪≥ 220‬‬ ‫‪≥ 140‬‬
‫* اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻗﻨﺪ ﺧﻮن در ﻧﻤﻮﻧﻪی ﭘﻼﺳﻤﺎﯾﯽ ارﺟﺤﯿﺖ دارد‪.‬‬
‫‪ 75 :OGTT‬ﮔﺮم ﮔﻠﻮﮐﺰ در ‪ 300‬ﻣﯿﻠﯽﻟﯿﺘﺮ آب ﺣﻞﺷﺪه و در ﻣﺪت ‪ 3-5‬دﻗﯿﻘﻪ ﻧﻮﺷﯿﺪهﺷﻮد‪.‬‬
‫]از ﺳﺎل ‪ 2004‬ﻣﯿﻼدی ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﺑﺎﻻی ‪ 100mg/dl‬اﺧﺘﻼل ﻗﻨﺪ ﻧﺎﺷﺘﺎ)‪ (IFG‬ﻣﺤﺴﻮبﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ درﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ در اﺟﺮای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪی ﮐﺸﻮری دﯾﺎﺑﺖ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن‬
‫ﻣﺴﺎوی ﯾﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ‪ IFG 110mg/dl‬ﻣﺤﺴﻮبﻣﯽﺷﻮدـ ﻣﺘﺮﺟﻤﺎن[‬

‫‪1. Impaired Glucose Tolerance‬‬ ‫‪3. Oral Glucose Tolerance Test‬‬

‫‪2. Impaired Fasting Glycaemia‬‬

‫‪11‬‬ ‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫ﺗﺸﺨﯿﺺ اﻧﻮاع ﻫﯿﭙﺮﮔﻠﯿﺴﻤﯽ‬

‫ﻧﮑﺘﻪﻫﺎی ﻣﻬﻢ ﺗﺸﺨﯿﺼﯽ‬

‫ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﻧﺎﺷﺘﺎ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ 8‬ﺳﺎﻋﺖ از ﻣﺼﺮف ﮐﺎﻟﺮی ﺧﻮدداریﺷﻮد‪:‬‬ ‫‪.1‬‬
‫درﺻﻮرت ﻋﺪم وﺟﻮد ‪ HbA1c‬ﻏﯿﺮﻃﺒﯿﻌﯽ‪ ،‬ﺑﻪ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﻧﺎﺷﺘﺎی ﺑﺎﻻی ﺑﯿﻤﺎر ﺷﮏﮐﻨﯿﺪ؛‬ ‫•‬
‫درﺻﻮرت ﺷﮏ‪ ،‬ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ‪ 2‬ﺳﺎﻋﺘﻪ را ﺑﻌﺪ از درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﯿﻤﺎر دوﺑـﺎره آزﻣﺎﯾﺶﮐﺮده و‬ ‫•‬
‫ﯾﺎ آزﻣﺎﯾﺶ ﺗﺤﻤﻞ ﮔﻠﻮﮐﺰ ﺧﻮراﮐﯽ را ﺑﺮای ﺑﯿﻤﺎر اﻧﺠﺎمدﻫﯿﺪ؛‬
‫درﺻﻮرت ﻋﺪم وﺟﻮد ﻋﻼﺋﻢ ﺑﯿﻤﺎری‪ ،‬ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺮاﺳﺎس ﯾﮏ ﻧﻮﺑﺖ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﺑﺎﻻ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﭘﻼﺳﻤﺎی ورﯾﺪی ﺑﻪدﻟﯿﻞ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی زﯾﺮ ارﺟﺢ اﺳﺖ‪:‬‬ ‫‪.2‬‬
‫ﺳﺎدﮔﯽ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ و ﻣﻌﺎدلﺑﻮدن ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﭘﻼﺳﻤﺎ ﺑﺎ ﻣﻘﺪار ﻗﻨﺪ در ﺧﻮن ﮐﺎﻣﻞ و ﻣﻮﯾﺮﮔﯽ‪.‬‬ ‫•‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ‪) HbA1c‬ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﯿﻦ ﮔﻠﯿﮑﻮزﯾﻠﻪ( ﺑﺮای ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ ﻣﻔﯿﺪ اﺳﺖ‪:‬‬ ‫‪.3‬‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﭘﻼﺳﻤﺎ را ﺗﺄﯾﯿﺪﻣﯽﮐﻨﺪ؛‬ ‫•‬
‫روش اﻧﺠـﺎم آن)‪ (HPLC Chromatography‬اﺳﺘـﺎﻧـﺪارد اﺳﺖ‪ .‬در اﯾـﻦ روش وﺟـﻮد ﻫﻤـﻮﮔﻠـﻮﺑﯿﻦ‬ ‫•‬
‫ﻏﯿﺮﻃﺒﯿﻌﯽ ﻧﺸﺎن دادهﻣﯽﺷﻮد ﻧﻪ ‪ Turnover‬ﻏﯿﺮﻃﺒﯿﻌﯽ ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎی ﻗﺮﻣﺰ؛‬
‫‪ ≈ HbA1c ≥ %7/5‬ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﻧﺎﺷﺘﺎ ≤ ‪125mg/dl‬؛‬ ‫•‬
‫‪ ≈ HbA1c > %6/5‬ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﻧﺎﺷﺘﺎ ≤ ‪110mg/dl‬؛‬ ‫•‬
‫آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﺗﺸﺨﯿﺼﯽ در ﺷﺮاﯾﻂ زﯾﺮ ﻧﺒﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎمﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬ ‫‪.4‬‬
‫در ﻃﻮل دوران ﻧﻘﺎﻫﺖ ﺑﻌﺪ از آﺳﯿﺐﻫﺎی ﺟﺴﻤﯽ و ﺟﺮاﺣﯽﻫﺎ؛‬ ‫•‬
‫زﻣﺎن ﮐﻤﯽ ﺑﻌﺪ از ﻣﺼﺮف داروﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن را اﻓﺰاﯾﺶﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬ ‫•‬
‫در ﺷﺮاﯾﻂ زﯾﺮ آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﺗﺸﺨﯿﺼﯽ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪:‬‬ ‫‪.5‬‬
‫در ﺑﯿﻤﺎراﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای زﻣﺎﻧﯽ ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺗﺤﺖ درﻣﺎن ﺑﺎ داروﻫﺎی اﻓﺰاﯾﻨﺪهی ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﺑﻮدهاﻧﺪ؛‬ ‫•‬
‫در ﺑﯿﻤﺎراﻧﯽ ﮐﻪ دﭼﺎر ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎی ﻏﺪدی ﺑﺮﮔﺸﺖﭘﺬﯾﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ؛‬ ‫•‬
‫در زﻧﺎن ﺑﺎردار‪.‬‬ ‫•‬
‫درﺻﻮرت ﺷﮏ ﺑﻪ دﯾﺎﺑﺖ و ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻮدن ﻗﻨﺪ ﺧﻮن‪ ،‬اﻧﺠﺎم ‪) OGTT‬ﺑﻪﺧﺼﻮص در اﻓﺮاد ﻣﺴﻦ( ﺗﻮﺻﯿﻪﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪.6‬‬
‫ﺗﻮﺻﯿﻪﻫﺎی ﺑﺎﻻ درﺑﺎرهی ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﯿﺮوز ﮐﺒـﺪی و ﯾـﺎ اﻧـﻮاع دﯾﮕﺮ ﺑﯿﻤـﺎریﻫـﺎ ﺑـﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬ ‫‪.7‬‬
‫ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑـﻪ اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ ﻗﺎﺑـﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬
‫در اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎران ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎل دارد ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﻧﺎﺷﺘﺎ اﻓﺰاﯾﺶﯾﺎﻓﺘﻪ و ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﺑﻌﺪ از ﺻﺮف ﻏﺬا)‪(post-prandial‬‬ ‫•‬
‫ﻧﯿﺰ اﻓﺰاﯾﺶ داﺷﺘﻪﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮاﺳﺎس ﻗﻨﺪ ﺧﻮن‪ 2 ،‬ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ از ‪ OGTT‬دﯾﺎﺑﺖ ﺗﺸﺨﯿﺺ دادهﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬ ‫‪12‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ‬

‫‪ 2‬ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ‬

‫اﺻﻮﻟﯽ ﺑﺮای ﺑﻬﺒﻮد ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ‬
‫وﺟﻮد ﺗﯿﻢ دﯾﺎﺑﺖ ﻣﺠﺮب ﺑﺎ ﻣﻬﺎرتﻫﺎی ﻻزم ﺷﺎﻣﻞ‪:‬‬
‫• ﭘﺰﺷﮑﺎن‪،‬‬
‫• ﭘﺮﺳﺘﺎران آﻣﻮزشدﯾﺪه‪،‬‬
‫• ﮐﺎرﺷﻨﺎس ﺗﻐﺬﯾﻪ‪،‬‬
‫• ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻣﺸﮑﻼت ﭘﺎ‪.‬‬
‫ﺗﺴﻬﯿﻼت و دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ‪:‬‬
‫• دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ آﺳﺎن ﺑﯿﻤﺎران ﺑﻪ درﻣﺎﻧﮕﺎه‪،‬‬
‫• داﺷﺘﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪی اﺟﺮاﯾﯽ ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺮای ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ‪،‬‬
‫• اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻣﻨﺎﺳﺐ آﻣﻮزش و ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﭘﺎﻫﺎ‪،‬‬
‫• اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم ﺑﺮای آﻣﻮزش ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ‪،‬‬
‫• ﭘﺮوﻧﺪه و ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎﯾﮕﺎﻧﯽ‪،‬‬
‫• ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻓﺮاﺧﻮاﻧﯽ ﺑﺮای وﯾﺰﯾﺖﻫﺎی ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ و ﯾﺎ ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﭼﺸﻢﻫﺎ‪،‬‬
‫• دردﺳﺘﺮس ﺑﻮدن آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎهﻫﺎی ﻣﻌﺘﺒﺮ‪،‬‬
‫• ﻓﺎﯾﻞ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ و ﻧﺮماﻓﺰار ﻻزم ﺑﺮای ﮐﻨﺘﺮل ﮐﯿﻔﯿﺖ و ﭘﺎﯾﺶ‪،‬‬
‫• آﻣﻮزش ﻣﺴﺘﻤﺮ ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﺗﯿﻢ دﯾﺎﺑﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪی ﺧﺪﻣﺎت‪:‬‬
‫• وﯾﺰﯾﺖﻫﺎی ﻣﻨﻈﻢ)ﺣﺪاﻗﻞ ﻫﺮ ‪ 3‬ﻣﺎه(‪،‬‬
‫• وﯾﺰﯾﺖﻫﺎی ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ‪،‬‬
‫• آﻣﻮزش‪،‬‬
‫• ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﭘﺎﻫﺎ‪،‬‬
‫• ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﭼﺸﻢﻫﺎ‪،‬‬
‫• ﻣﺸﺎورهی ﺗﻠﻔﻨﯽ در ﻣﻮارد ﺿﺮوری)ﺷﺒﺎﻧﻪروزی(‪،‬‬
‫• ﻣﺸﺎورهﻫﺎی ﺗﺨﺼﺼﯽ ﻗﻠﺐ‪ ،‬ﮐﻠﯿﻪ‪ ،‬ﭼﺸﻢ و ﻋﺮوق‪،‬‬
‫• ﻫﻤﮑﺎری ﺑﺎ ﺧﺪﻣﺎت زاﯾﻤﺎن‪.‬‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ارﺗﻘﺎ و ﺗﻮﺳﻌﻪ‪:‬‬
‫• وﺟﻮد ﺻﻨﺪوق ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﻫﺎ و اﻧﺘﻘﺎدﻫﺎ‪،‬‬
‫• ﺑﺎزﻧﮕﺮی ﻣﻨﻈﻢ و ﻣﺴﺘﻤﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد درﻣﺎﻧﮕﺎه و ﺧﺪﻣﺎتدﻫﯽ آﻧﻬﺎ‪.‬‬

‫‪13‬‬ ‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫ﻣﺸﺎورهﻫﺎی ﻣﺨﺼﻮص ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ‬

‫‪ 3‬ﻣﺸﺎورهﻫﺎی ﻣﺨﺼﻮص ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ‬

‫ﻋﻮاﻣﻞ زﯾﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮای ﻣﺸﺎورهی ﺑﯿﻤﺎران ﻣﻬﯿﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫اﻋﻀﺎی ﺗﯿﻢ دﯾﺎﺑﺖ‪،‬‬ ‫•‬
‫زﻣﺎن و ﻣﮑﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ‪،‬‬ ‫•‬
‫ﺟﺰوهﻫﺎی آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮای ﻫﺮ ﺑﯿﻤﺎر‪،‬‬ ‫•‬
‫اﻣﮑﺎن ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن رﺷﺘﻪﻫﺎی دﯾﮕﺮ‪.‬‬ ‫•‬
‫روش ﻣﺸﺎوره ﺑﺎﯾﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺮاﺣﻞ زﯾﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫ﺧﻮشآﻣﺪﮔﻮﯾﯽ‪ :‬ﺑﺎ روی ﮔﺸﺎده ﺑﺎ ﺑﯿﻤﺎر روﺑﻪرو ﺷﻮﯾﺪ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﺸﮑﻼت‪:‬‬ ‫•‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ‪:‬‬ ‫–‬
‫ﺣﺎدﺛﻪﻫﺎی اﺧﯿﺮ‪ ،‬ﻋﻼﺋﻢ ﺟﺪﯾﺪ‪،‬‬
‫ﻣﺸﮑﻼت اﺧﯿﺮ در ﮐﻨﺘﺮل دﯾﺎﺑﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﯿﻤﺎر‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ‪:‬‬ ‫–‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻗﻨﺪ)ﺧﻮن ﯾﺎ ادرار( اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﺷﺪه در ﻣﻨﺰل و ﺑﺮرﺳﯽ آنﻫﺎ‪،‬‬
‫ﻋﺎدتﻫﺎی ﺗﻐﺬﯾﻪای‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺪﻧﯽ و ﻣﺼﺮف دﺧﺎﻧﯿﺎت‪،‬‬
‫آﻣﻮزش دﯾﺎﺑﺖ‪ ،‬ﻣﻬﺎرتﻫﺎ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﭘﺎﻫﺎ‪،‬‬
‫درﻣﺎن ﻗﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺮﺑﯽﻫﺎ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺧﻮن و ﻧﺘﺎﯾﺞ آﻧﻬﺎ)ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪی داروﯾﯽ(‪،‬‬
‫ﻣﺼﺮف داروﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﯿﻤﺎر و داروﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦاﺳﺖ ﺑﺮ ﺑﯿﻤﺎری دﯾﺎﺑﺖ اﺛﺮ ﺑﮕﺬارد‪.‬‬
‫ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و درﻣﺎن‪:‬‬ ‫–‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﻋﻮارض ﻋﺮوﻗﯽ و ﻋﺼﺒﯽ ﺑﻪﻃﻮر ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ‪،‬‬
‫ﻋﻮارض دﯾﺎﺑﺖ و ﻣﺸﮑﻼت واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ‪.‬‬
‫ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی‪:‬‬ ‫•‬
‫ﺗﻮاﻓﻖ در‪:‬‬ ‫–‬
‫ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺣﻞﺷﻮﻧﺪ‪،‬‬
‫اﻫﺪاﻓﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ در ﻃﯽ ﭼﻨﺪ ﻣﺎه آﯾﻨﺪه ﺗﺤﻘﻖﯾﺎﺑﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات در رژﯾﻢ داروﯾﯽ ﺑﯿﻤﺎر‪،‬‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺗﺎرﯾﺦ وﯾﺰﯾﺖ ﺑﻌﺪی‪.‬‬
‫ﺛﺒﺖ در ﭘﺮوﻧﺪه‪:‬‬ ‫•‬
‫در ﺑﺎﯾﮕﺎﻧﯽ ﻣﻄﺐ ﯾﺎ درﻣﺎﻧﮕﺎه‪،‬‬ ‫–‬
‫ﻧﺰد ﺑﯿﻤﺎر)دﻓﺘﺮﭼﻪی ﻣﺮاﻗﺒﺖ(‪.‬‬ ‫–‬

‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬ ‫‪14‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎی ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ‬

‫ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎی ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ‬ ‫‪4‬‬

‫ﻣﺮاﻗﺒﺖﻫﺎی زﯾﺮ را ﺷﺎﻣﻞﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫ﻋﻼﺋﻢ‪ :‬ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎی ﻋﺮوﻗﯽ ﻗﻠﺐ‪ ،‬ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎی ﻋﺮوق ﻣﺤﯿﻄﯽ‪ ،‬ﻧﻮروﭘﺎﺗﯽ و ﻣﺸﮑﻼت ﺟﻨﺴﯽ)ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪.(20‬‬
‫ﭘﺎﻫﺎ‪ :‬ﮐﻔﺶ و ﺟﻮراب ﺑﯿﻤﺎر‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭘﺎﻫـﺎ‪ ،‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻔﺎﺻﻞ‪ ،‬ﭘﻮﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻢﺧﻮﻧﯽ ﯾﺎ زﺧﻢ ﭘـﺎﻫـﺎ‪ ،‬ﻋﺪم وﺟﻮد‬
‫ﻧﺒﺾﻫﺎ و اﺧﺘﻼلﻫﺎی ﺣﺴﯽ)ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪.(19‬‬
‫ﭼﺸﻢﻫﺎ‪ :‬ﻣﯿﺪان ﺑﯿﻨﺎﯾﯽ و ﻣﻌﺎﯾﻨﻪی ﺷﺒﮑﯿﻪ)ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪.(18‬‬
‫آﺳﯿﺐﻫﺎی ﮐﻠﯿﻮی‪ :‬دﻓﻊ ادراری آﻟﺒﻮﻣﯿﻦ و ﮐﺮاﺗﯽﻧﯿﻦ ﺳﺮم)ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪.(16‬‬
‫ﺧﻄﺮﻫﺎی ﻋﺮوﻗﯽ‪ :‬ﻗﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺮﺑﯽﻫﺎ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺧﻮن و ﻣﺼﺮف دﺧﺎﻧﯿﺎت)ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪.(8‬‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﻪﻫﺎ‪ :‬ﭼﺸﻢﭘﺰﺷﮏ‪ ،‬ﻣﺘﺨﺼﺺ ﭘﺎ و ‪. ...‬‬

‫روش ﭘﺎﯾﺶ ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ‬

‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪی ﭘﺎﯾﺶ ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﻮع وﯾﺰﯾﺖ‬
‫وﯾﺰﯾﺖ ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ‬ ‫وﯾﺰﯾﺖﻫﺎی ﻣﻌﻤﻮل‬ ‫وﯾﺰﯾﺖ اوﻟﯿﻪ‬ ‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ‬

‫ﺳﺎﺑﻘﻪی ﻗﺒﻠﯽ‬
‫وﺿﻌﯿﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﯿﻮهی زﻧﺪﮔﯽ‬
‫ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪی دﯾﺎﺑﺖ از اﺑﺘﺪا ﺗﺎ ﮐﻨﻮن‬
‫ﻋﻮارض دﯾﺮرس و ﻋﻼﺋﻢ آﻧﻬﺎ‬
‫ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪی ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺑﯿﻤﺎر‬
‫ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪی دﯾﺎﺑﺖ و ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎی ﻋﺮوﻗﯽ در ﺧﺎﻧﻮاده‬
‫ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪی ﻣﺼﺮف داروﻫﺎ و داروﻫﺎی ﻣﺼﺮﻓﯽ ﮐﻨﻮﻧﯽ‬

‫ﻣﻬـﺎرتﻫـﺎ‬

‫ﮐﻨﺘﺮل دﯾﺎﺑﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﯿﻤﺎر‬

‫ﻣﻬﺎرتﻫﺎی ﻓﺮدی و ﻧﺘﺎﯾﺞ‬

‫ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﻋﺮوﻗﯽ‬

‫‪HbA1c‬‬
‫درﺻﻮرت ﻟﺰوم‬ ‫ﭼﺮﺑﯽﻫﺎی ﺧﻮن‬
‫ﻓﺸﺎر ﺧﻮن‬
‫درﺻﻮرت ﻟﺰوم‬ ‫ﻣﺼﺮف دﺧﺎﻧﯿﺎت‬
‫درﺻﻮرت ﻟﺰوم‬ ‫دﻓﻊ ادراری آﻟﺒﻮﻣﯿﻦ*‬

‫ﻣﻌﺎﯾﻨﻪﻫﺎ‪ /‬ﻋﻮارض‬

‫ﻣﻌﺎﯾﻨﻪی ﮐﻠﯽ‬
‫وزن‪ /‬ﻧﻤﺎﯾﻪ ﺗﻮدهی ﺑﺪﻧﯽ‬
‫درﺻﻮرت ﻟﺰوم‬ ‫ﻣﻌﺎﯾﻨﻪی ﭘﺎﻫﺎ‬
‫درﺻﻮرت ﻟﺰوم‬ ‫ﻣﻌﺎﯾﻨﻪی ﭼﺸﻢﻫﺎ‬
‫دﻓﻊ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ)ﮐﺎﻣﻞ ادرار(‬
‫درﺻﻮرت ﻟﺰوم‬ ‫ﮐﺮاﺗﯽﻧﯿﻦ ﺳﺮم‬
‫* درﺻﻮرت ﭘﺮوﺗﺌﯿﻨﻮری ﻻزم ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬

‫‪15‬‬ ‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫ﭘﺎﯾﺶ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﺮاﻗﺒﺖ‬

‫‪ 5‬ﭘﺎﯾﺶ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﺮاﻗﺒﺖ‬

‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪی اﺟﺮاﯾﯽ ﭘﺎﯾﺶ ﮐﯿﻔﯿﺖ و ﺗﻮﺳﻌﻪی ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ‪:‬‬
‫ﮔﺮدآوری اﻃﻼﻋﺎت در وﯾﺰﯾﺖﻫﺎی ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ و واردﮐﺮدن آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺑﺎﻧﮏ اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫ﮔﺮدآوری‬

‫اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺎﺧﺺﻫﺎ و روشﻫﺎی ﻣﺮاﻗﺒﺖ‬ ‫اﻧﺘﺨﺎب‬

‫ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺻﯿﻪﻫﺎی ﻣﻨﺘﺸﺮﺷﺪه‬ ‫ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ و ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﻨﻈﻢ ﻋﻤﻠﮑﺮد در ﺟﻠﺴﻪﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﺗﻤﺎم اﻋﻀﺎی ﺗﯿﻢ‬ ‫ﺑﺮرﺳﯽ‬

‫ﻃﺮاﺣﯽ و ادﻏﺎم ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی ﻻزم ﺑﺮای ﺑﻬﺒﻮد ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺮاﻗﺒﺖ‬ ‫ﻋﻤﻞ‬

‫ﺷﺎﺧﺺﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮای ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﭘﺎﯾﺶ*‬

‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‪:‬‬ ‫آزﻣﻮن‪:‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﮐﻮﺗﺎهﻣﺪت‬
‫درﺻﺪ ﺑﯿﻤﺎران ﺑﺎ ‪ HbA1c‬ﮐﻤﺘﺮ از ‪ %7/5‬و ﺑﯿﺸﺘﺮ از ‪%6/5‬‬ ‫‪HbA1c‬‬
‫درﺻﺪ ﺑﯿﻤﺎران ﺑﺎ ﻣﯿﺰان ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﻃﺒﯿﻌﯽ آﻟﺒﻮﻣﯿﻦ در ادرار‬ ‫آﻟﺒﻮﻣﯿﻨﻮری‬
‫درﺻﺪ ﺑﯿﻤﺎران ﺑﺎ آﺳﯿﺐﻫﺎی ﺷﺒﮑﯿﻪ‬ ‫آﺳﯿﺐﻫﺎی ﭼﺸﻤﯽ‬

‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﻬﺎﯾﯽ‬

‫ﻣﯿﺰان ﺑﺮوز‬ ‫آﻣﭙﻮﺗﺎﺳﯿﻮن ﺑﺎﻻی ﻣﭻ ﭘﺎ‬

‫ﻣﯿﺰان ﺑﺮوز‬ ‫اﻧﻔﺎرﮐﺘﻮس ﻗﻠﺒﯽ‬
‫ﻣﯿﺰان ﺑﺮوز‬ ‫ﺳﮑﺘﻪی ﻣﻐﺰی‬
‫ﻣﯿﺰان ﺑﺮوز‬ ‫زﺧﻢ ﭘﺎی دﯾﺎﺑﺘﯽ‬

‫ﮐﻨﺘﺮل ﻋﻮاﻣﻞ‬
‫درﺻﺪ ﺑﯿﻤﺎران ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﺧﻮن ﺑﺎﻻ)‪( ≥ 140/85mmHg‬‬ ‫ﻓﺸﺎر ﺧﻮن ﺑﺎﻻ‬
‫درﺻﺪ ﺑﯿﻤﺎراﻧﯽ ﮐﻪ درﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺳﯿﮕﺎر ﻣﯽﮐﺸﻨﺪ‬ ‫ﺳﯿﮕﺎرﮐﺸﯿﺪن‬

‫روﻧﺪ ﻣﺮاﻗﺒﺖ‬

‫درﺻﺪ ﺑﯿﻤﺎراﻧﯽ ﮐﻪ ﭼﺸﻢ آنﻫﺎ ﻣﻌﺎﯾﻨﻪ ﺷﺪهاﺳﺖ)در ﺳﺎل(‬ ‫ﻏﺮﺑﺎﻟﮕﺮی ﭼﺸﻢ‬

‫درﺻﺪ ﺑﯿﻤـﺎراﻧﯽ ﮐـﻪ ﻣـﺮاﻗﺒﺖ از دﯾـﺎﺑﺖ را ﺑـﻪﻃﻮر ﮐـﺎﻣﻞ‬ ‫آﻣﻮزش دﯾﺎﺑﺖ‬
‫آﻣﻮزشدﯾﺪهاﻧﺪ)در ﺳﺎل(‬
‫درﺻﺪ ﺑﯿﻤﺎراﻧﯽ ﮐﻪ ﭘﺎی آنﻫﺎ ﻣﻌﺎﯾﻨﻪ ﺷﺪهاﺳﺖ)در ﺳﺎل(‬ ‫ﻣﻌﺎﯾﻨﻪی ﭘﺎﻫﺎ‬
‫* اﯾﻦ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل آوردهﺷﺪه و ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی دﯾﮕﺮی ﻫﻢ وﺟﻮددارﻧﺪ‪.‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬ ‫‪16‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫آﻣﻮزش ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ‬

‫‪ 6‬آﻣﻮزش ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ‬

‫از وﻇﺎﯾﻒ ﻋﻤـﺪهی ﺗﯿﻢ دﯾـﺎﺑﺖ اﻃﻤﯿﻨﺎن از ﺗـﻮاﻧﻤﻨـﺪﺳﺎزی ﻓـﺮد دﯾـﺎﺑﺘﯽ در زﻧـﺪﮔﯽ ﺑـﺮاﺳﺎس اﺻـﻮﻟﯽ اﺳﺖ ﮐـﻪ‬
‫آﻣﻮزش دﯾـﺪهاﺳﺖ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ازﻃﺮﯾﻖ ﺳﻪ ﻋﺎﻣﻞ داﻧﺶ‪ ،‬ﻣﻬﺎرتﻫﺎی رﻓﺘﺎری و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖﭘﺬﯾﺮی ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬

‫آﻣﻮزش ﺑﯿﻤﺎران ـ ﻗﺒﻮل ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ‬

‫ارزﯾﺎﺑﯽ اﯾﻦﮐﻪ آﯾﺎ ﻓﺮد دﯾﺎﺑﺘﯽ‪:‬‬
‫داﻧﺶ و ﻣﻬﺎرتﻫﺎی ﻻزم را ﺑﺮای ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد دارد؟‬ ‫•‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺸﮑﻼت روزاﻧﻪاش را ﺣﻞﮐﻨﺪ؟‬ ‫•‬
‫ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﯾﺎدﮔﯿﺮی و ﺑﻪﺧﺎﻃﺮ داﺷﺘـﻦ ﺗـﻮﺻﯿﻪﻫـﺎ و آﻣﻮزشﻫـﺎﯾﯽ ﮐـﻪ ﺗـﻮﺳﻂ ﺗﯿﻢ دﯾـﺎﺑﺖ ﺑـﻪ ﺑﯿﻤـﺎر‬ ‫•‬
‫دادهﻣﯽﺷـﻮد دارد؟‬

‫اﻃﻤﯿﻨﺎن از اﯾﻦﮐﻪ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪﺳﺎزی‪:‬‬

‫ﯾﮑﯽ از اﻫﺪاف اوﻟﯿﻪ در ﻣﺸﺎورهﻫﺎ و آﻣﻮزش ﺑﯿﻤﺎران اﺳﺖ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺑﺎ ﮐﻤﮏ ﺗﻤﺎم ﻣﻨﺎﺑﻊ و اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻨﺘﺸﺮﺷﺪه درﺑﺎرهی دﯾـﺎﺑﺖ ﺑـﻮده و از ﭘﺸﺘﻮاﻧـﻪی ﻋﻠﻤﯽ ﻣﻄﻠﻮﺑﯽ‬ ‫•‬
‫ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪.‬‬
‫در راﺳﺘﺎی ﺑﻬﺒﻮد ﺧﺪﻣﺎت دﯾﺎﺑﺘﯽ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﻓﺮاﻫﻢﮐﺮدن‪:‬‬
‫زﻣﯿﻨﻪی ﻻزم ﺑﺮای درک ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﯾﮏ ﮐﭙﯽ از ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﮐﺸﻮری و ﻣﺤﻠﯽ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ دﯾﺎﺑﺖ‪.‬‬ ‫•‬
‫دﻓﺘﺮﭼﻪی ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ‪.‬‬ ‫•‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم و ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎی اﻧﺠﺎمﺷﺪه‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‪:‬‬
‫• ﻧﯿﺎز آن ﮔﺮوه از ﺑﯿﻤﺎران ﮐﻪ ﻣﺸﮑﻼت رواﻧﯽ ﯾﺎ ﺟﺴﻤﯽ دارﻧﺪ‪.‬‬

‫‪17‬‬ ‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫آﻣﻮزش ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ‬

‫آﻣﻮزش ﺑﯿﻤﺎران ـ ارزﯾﺎﺑﯽ‬

‫اﺳﺘﻔﺎده از‪:‬‬
‫ﺑﺎزﻧﮕﺮی ﻣﻬﺎرتﻫﺎی ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ)ﺧﻮدﭘﺎﯾﺸﯽ و ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﻮاد ﺧﻮراﮐﯽ(؛‬ ‫•‬
‫آزﻣﻮنﻫﺎی ﺑﯿﻮﻣﺪﯾﮑﺎل)ﺗﻐﯿﯿﺮات وزن ﺑﺪن و ‪(HbA1c‬؛‬ ‫•‬
‫ﻣﺪارﮐﯽ دال ﺑـﺮ رﻓﺘﺎرﻫـﺎی ﻣﻨـﺎﺳﺐ)اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﻔﺶ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑـﺪﻧﯽ ﮐـﺎﻓﯽ‪ ،‬ﺧـﻮدداری از‬ ‫•‬
‫ﻣﺼﺮف دﺧﺎﻧﯿﺎت‪ ،‬ﻋﻀﻮﺷﺪن در اﻧﺠﻤﻦ دﯾﺎﺑﺖ و ‪(...‬؛‬
‫ارزﯾـﺎﺑﯽ ﺗﻐﯿﯿـﺮات در ﺷﯿﻮهی زﻧﺪﮔﯽ‪ ،‬ﺗﻄﺎﺑـﻖﻫـﺎی رواﻧـﯽ و آﮔﺎهﺳﺎزی درﺑﺎرهی ﺷﯿﻮهی زﻧﺪﮔﯽ‬ ‫•‬
‫و ﺧﻮدﻣﺮاﻗﺒﺘﯽ؛‬
‫ادراک اﻫﺪاف ﮐﻮﺗﺎهﻣﺪت و درازﻣﺪت)ﻣﺜﻞ ﺑﯿﻤﺎری ﻋﺮوﻗﯽ(؛‬ ‫•‬
‫داﻧﺶ)ﺑﻪﻋﻨﻮان ﯾﮏ آزﻣﻮن اوﻟﯿﻪ(؛‬ ‫•‬
‫ارزﯾﺎﺑﯽ وﺿﻌﯿﺖ ﺳﻼﻣﺖ و ﺗﻨﺪرﺳﺘﯽ در ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺖ‪.‬‬ ‫•‬
‫اﻧﺠﺎم ارزﯾﺎﺑﯽ‪:‬‬
‫ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺑﺨﺸﯽ از وﯾﺰﯾﺖ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪی درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ؛‬ ‫•‬
‫ﺑﻪﻃﻮر رﺳﻤﯽ‪ ،‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻗﺴﻤﺘﯽ از وﯾﺰﯾﺖ ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ ﯾﺎ در اوﻟﯿﻦ ﺗﻤﺎس‪.‬‬ ‫•‬
‫ﻫﺪف ﺑﻬﯿﻨﻪﺳﺎزی‪:‬‬
‫آﮔﺎﻫﯽ درﺑﺎرهی دﯾﺎﺑﺖ‪ ،‬ﺳﯿﺮ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ و ﻫﺪفﻫﺎی درﻣﺎﻧﯽ آن؛‬ ‫•‬
‫ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ در ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻫﺪفﻫﺎی ﻣﺮاﻗﺒﺖﻫﺎی ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ؛‬ ‫•‬
‫اﻧﮕﯿﺰه و روش ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺮای ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد؛‬ ‫•‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ رﻓﺘﺎرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﮐﻨﺘﺮل دﯾﺎﺑﺖ ﺗﺪاﺧﻞ دارﻧﺪ؛‬ ‫•‬
‫ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪﺳﺎزی ﺑﯿﻤﺎران در اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺮاﻗﺒﺖﻫﺎی ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ و ﺗﺨﺼﺼﯽ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﻫﺪفﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮای دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻣﻬﺎرتﻫﺎی زﯾﺮ‪:‬‬
‫رﻋﺎﯾﺖ رژﯾﻢ ﻏﺬاﯾﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ و اﻧﺠﺎم ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺪﻧﯽ ﮐﺎﻓﯽ؛‬ ‫•‬
‫درک اﻫﺪاف ﻣﺮاﻗﺒﺖﻫﺎی ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ و ﺗﻼش ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ آﻧﻬﺎ؛‬ ‫•‬
‫ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﮐﻨﺘﺮل ﻋﻮارض‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ درﻣﺎن ﻫﯿﭙﻮﮔﻠﯿﺴﻤﯽ؛‬ ‫•‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از اﻋﻀﺎی ﺗﯿﻢ دﯾﺎﺑﺖ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺆﺛﺮ؛‬ ‫•‬
‫ﻋﮑﺲاﻟﻌﻤﻞ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺸﮑﻼت ﺟﺪﯾﺪ در ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ؛‬ ‫•‬
‫ﭘﺎﯾﺶ و اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺘﺎﯾﺞ درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ؛‬ ‫•‬
‫ﭘﺮﻫﯿﺰ از رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﺧﻮدﺗﺨﺮﯾﺒﯽ و ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﺮس؛‬ ‫•‬
‫اﻃﻤﯿﻨﺎن از ﻣﺼﺮف ﮐﺎﻓﯽ داروﻫﺎی ﮐﺎﻫﻨﺪهی ﻗﻨﺪ ﺧﻮن؛‬ ‫•‬
‫ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد در ﺣﯿﻦ ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎی دﯾﮕﺮ؛‬ ‫•‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ آﺳﯿﺐﻫﺎی ﺑﺎﻓﺘﯽ دﯾﺮرس در دﯾﺎﺑﺖ‪.‬‬ ‫•‬

‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬ ‫‪18‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫آﻣﻮزش ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ‬

‫آﻣﻮزش ﺑﯿﻤﺎران ـ ﺗﺪارک‬

‫ادﻏﺎم ﺑﺮﻧﺎﻣﻪی آﻣﻮزش ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪی ﻋﺎدی ﻣﺮاﻗﺒﺖﻫﺎی ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ‪.‬‬
‫اﻃﻤﯿﻨﺎن از وﺟﻮد ﺗﻌﺪاد ﮐﺎﻓﯽ اﻓﺮاد آﻣﻮزشدﯾﺪه)ﭘﺮﺳﺘﺎر ﯾﺎ ﭘﺰﺷﮏ( در ﺗﯿﻢ دﯾﺎﺑﺖ ﺑﺮای آﻣﻮزش ﺑﯿﻤﺎران‪.‬‬
‫ارزﯾﺎﺑﯽ ﻧﯿﺎزﻫﺎی وﯾﮋهی ﻫﺮ ﺑﯿﻤﺎر‪.‬‬
‫آﮔﺎﻫﯽ از ﻧﯿﺎزﻫﺎی اﻓﺮاد ﺧﺎص)زﻧﺎن ﺑﺎردار‪ ،‬اﻓﺮادی ﺑﺎ ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖﻫﺎی ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ‪ ،‬ذﻫﻨﯽ و ﻣﺸﮑﻼت روﺣﯽ(‪.‬‬
‫ﺗﻬﯿﻪی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪی آﻣﻮزش در ﺳﻪ ﻣﻘﻄﻊ‪:‬‬
‫در زﻣﺎن ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺑﯿﻤﺎری ﯾﺎ ﮐﻤﯽ ﺑﻌﺪ از آن‪:‬‬ ‫•‬
‫اﻃﻼﻋـﺎت اوﻟﯿـﻪ در ارﺗﺒـﺎط ﺑـﺎ رژﯾﻢ ﻏـﺬاﯾﯽ ﺳـﺎﻟﻢ‪ ،‬ﻓﻌـﺎﻟﯿﺖ ﺑـﺪﻧﯽ‪ ،‬ورزش و ﺧـﻮدداری از‬ ‫–‬
‫ﻣﺼﺮف دﺧﺎﻧﯿﺎت؛‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﺗﮑﻤﯿﻠﯽ درﺑﺎرهی دﯾﺎﺑﺖ و ﻋﻮارض آن؛‬ ‫–‬
‫ﻣﻬﺎرتﻫﺎی اوﻟﯿﻪ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﮐﻨﺘﺮل و ﭘﺬﯾﺮش وﺿﻌﯿﺖ ﺟﺪﯾﺪ)اﺑﺘﻼ ﺑﻪ دﯾﺎﺑﺖ(‪.‬‬ ‫–‬
‫در ﻃﯽ ﭼﻨﺪ ﻣﺎه اول ﺑﻌﺪ از ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺑﯿﻤﺎری‪:‬‬ ‫•‬
‫آﻣﻮزش ﮐﺎﻣﻞﺗﺮ ﺑﯿﻤﺎران؛‬ ‫–‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی آﻣﻮزش ﺑﺎﯾﺪ ﻋﻼوهﺑﺮ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻗﺒﻠﯽ‪ ،‬درﺑﺮ ﮔﯿﺮﻧﺪهی ﻣﻄﺎﻟﺐ زﯾﺮ ﻧﯿﺰ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬ ‫–‬
‫اﻫﺪاف درﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬رﻋﺎﯾﺖ رژﯾﻢ ﻏﺬاﯾﯽ در ﻣﻨﺰل ﯾﺎ ﺧﺎرج از آن؛‬
‫ﻋﻮارض دﯾﺎﺑﺖ‪ ،‬ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺑﯿﻤﺎری ﻋﺮوﻗﯽ‪ ،‬ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﭘﺎﻫﺎ؛‬
‫ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﻐﻞ‪ ،‬ﺑﯿﻤﻪ‪ ،‬راﻧﻨﺪﮔﯽ و ﻣﺴﺎﻓﺮت ﺑﯿﻤﺎران‪.‬‬
‫در درازﻣﺪت‪:‬‬ ‫•‬
‫ﺑﺎزآﻣﻮزی ﺑﯿﻤﺎران ﺑﻌﺪ از ﻣﻌﺎﯾﻨﻪی ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ‪:‬‬ ‫–‬
‫ﺷﺎﻣﻞ آﻣﻮزش اﻋﻀﺎی ﺧﺎﻧﻮاده و اﻃﺮاﻓﯿﺎن ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ؛‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫـﺎی آﻣـﻮزش ﮔﺮوﻫﯽ ﺑﺮای روﺷﻦﺷﺪن ﺑﻬﺘـﺮ ﻣﺸﮑﻼت ﺑﯿﻤـﺎران و‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ رﻓﺘـﺎرﻫـﺎی ﻏﻠﻂ آﻧﺎن ازﻃﺮﯾﻖ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﺸﮑﻼت دﯾﮕﺮ ﺑﯿﻤﺎران؛‬
‫ﺑﺎزﻧﮕﺮی‪ ،‬ارزﯾﺎﺑﯽ و ارﺗﻘﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی آﻣﻮزﺷﯽ ﻣﻨﻈﻢ ﺿﺮوری اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪19‬‬ ‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫آﻣﻮزش ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ‬

‫آﻣﻮزش ﺑﯿﻤﺎران ـ ﺷﯿﻮهی زﻧﺪﮔﯽ‬

‫ارزﯾﺎﺑﯽ‪:‬‬
‫ﭘﺮﺳﺶ ﻣﺮﺗﺐ درﺑﺎرهی ﺗﺪاﺧﻞ ﻣﺸﮑﻞ دﯾﺎﺑﺖ ﺑﯿﻤﺎر ﺑﺎ‪:‬‬
‫ﺷﻐﻞ؛‬ ‫•‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ـ ﺗﻔﺮﯾﺤﯽ؛‬ ‫•‬
‫ﻣﺴﺎﻓﺮت‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺷﻐﻞ‪:‬‬
‫اراﺋﻪی‪:‬‬
‫ﺗﻮﺻﯿﻪﻫﺎی ﻓﺮدی درﺑﺎرهی ﺑﯿﻤﺎر دﯾﺎﺑﺘﯽ ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻮﻻن در ﻣﺤﻞ ﮐﺎر؛‬ ‫•‬
‫ﻣﺸﺎوره و ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﮐﺎرﻓﺮﻣﺎﯾﺎن درﺑﺎرهی ﺷﺮوع اﻧﺴﻮﻟﯿﻦدرﻣﺎﻧﯽ در ﺑﯿﻤﺎر دﯾﺎﺑﺘﯽ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺑﯿﻤﻪ و ﮔﻮاﻫﯽﻧﺎﻣﻪی راﻧﻨﺪﮔﯽ‪:‬‬
‫آﮔﺎﻫﯽ از ﺟﺪﯾﺪﺗﺮﯾﻦ ﻗﺎﻧﻮنﻫﺎی ﺣﻖ ﺑﯿﻤﻪ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ‪.‬‬
‫اراﺋﻪی‪:‬‬
‫ﺗﻮﺻﯿﻪﻫﺎی ﻻزم ﺑﻪ ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﯽﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﯿﻤﻪ ﺷﻮﻧﺪ؛‬ ‫•‬
‫ﮔﺰارشﻫﺎی ﺳﺮﯾﻊ و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ درﺧﻮاﺳﺖﻫﺎ؛‬ ‫•‬
‫ﺗﻮﺻﯿﻪﻫﺎی آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ در ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﮔﻮاﻫﯽﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﻣﺴﺎﻓﺮت‪:‬‬
‫اراﺋﻪی ﺗﻮﺻﯿﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﺑﺮای ﺑﯿﻤﻪﻫﺎی ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻣﺴﺎﻓﺮﺗﯽ؛‬ ‫•‬
‫درﺑﺎرهی ﺧﻄﺮﻫﺎی ﺧﺎص در ﺑﺮﺧﯽ ﮐﺸﻮرﻫﺎ؛‬ ‫•‬
‫درﺑﺎرهی ﺑﯿﻤﺎراﻧﯽ ﮐﻪ اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ ﻣﺼﺮفﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺑﺎزﻧﮕﺮی‪ :‬آﻣﻮزش ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎی ﺣﺎد ﻣﺜﻞ ﮔﺎﺳﺘﺮو آﻧﺘﺮﯾﺖ‪ ،‬ﻫﯿﭙﻮﮔﻠﯿﺴﻤﯽ و ‪. ...‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬ ‫‪20‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫ﮐﻨﺘﺮل ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﺗﻮﺳﻂ ﺑﯿﻤﺎر)ﺧﻮدﻣﺮاﻗﺒﺘﯽ(‬

‫‪ 7‬ﮐﻨﺘﺮل ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﺗﻮﺳﻂ ﺑﯿﻤﺎر)ﺧﻮدﻣﺮاﻗﺒﺘﯽ(‬

‫ارزﯾﺎﺑﯽ و اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﻮدﻣﺮاﻗﺒﺘﯽ‬
‫ﺗﻮﺻﯿﻪ ﺑﻪ ﺧﻮدﻣﺮاﻗﺒﺘﯽ ﺑﺮای‪:‬‬
‫آﻣﻮزش اﺛﺮﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ رﻋﺎﯾﺖ رژﯾﻢ ﻏﺬاﯾﯽ و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺪﻧﯽ ﺑﺮ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن؛‬ ‫•‬
‫اﻃﻤﯿﻨﺎن از ﮐﻨﺘﺮل ﻣﻄﻠﻮب ﻗﻨﺪ ﺧﻮن؛‬ ‫•‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻧﺎﺧﻮﺷﯽﻫﺎ و ﺷﺮاﯾﻂ ﺟﺪﯾﺪ؛‬ ‫•‬
‫ﺗﻨﻈﯿﻢ دُز اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ و ﮐﻨﺘﺮل ﻫﯿﭙﻮﮔﻠﯿﺴﻤﯽ)درﺻﻮرت وﻗﻮع(‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺑﻪﮐﺎرﮔﯿﺮی ﻣﻬﺎرتﻫﺎ)درﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﻠﻮﮐﻮﻣﺘﺮ( ﺑﻪﻃﻮر ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ ﯾﺎ درﺻﻮرت ﺑﺮوز ﻣﺸﮑﻞ در ﺧﻮدﻣﺮاﻗﺒﺘﯽ‪.‬‬

‫ارزﯾﺎﺑﯽ ﺻﺤﺖ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن)ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﯿﻤﺎر در ﻣﻨﺰل اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﺷﻮد( ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪی‪:‬‬
‫ﻫﻢﺧﻮاﻧﯽ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺎ ﻣﯿﺰان ‪ HbA1c‬؛‬ ‫•‬
‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه از آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﯾﺎ در زﻣﺎن وﯾﺰﯾﺖ؛‬ ‫•‬
‫ﺑﺎزﻧﮕﺮی ﮐﯿﻔﯿﺖ دﻓﺘﺮ ﯾﺎدداﺷﺖ ﻣﺮاﻗﺒﺖ‪.‬‬ ‫•‬
‫دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﺧﻮدﻣﺮاﻗﺒﺘﯽ ﻣﺆﺛﺮ‪:‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده‪:‬‬
‫ﺑﺮای ﺗﻤﺎم ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬؛‬ ‫•‬
‫ﺑﺮای دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی ﮔﻠﻮﮐﻮﻣﺘﺮ و ﻧﻮارﻫﺎی ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﯾﺎ ادراری ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﯿﺎز ﺑﯿﻤﺎر دﯾﺎﺑﺘﯽ؛‬ ‫•‬
‫اراﺋﻪی آﻣﻮزش ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﻨﻈﻢ ﺑﺮای روش اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎ در ﻣﻨﺰل‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺗﻮﺻﯿﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ در دﻓﺘﺮﭼﻪای ﺑﺎ ذﮐﺮ ﺗﺎرﯾﺦ و ﺳﺎﻋﺖ ﺛﺒﺖﺷﻮد؛‬ ‫•‬
‫روشﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﯾﺎدداﺷﺖﺑﺮداری از ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎ در ﻣﻨﺰل‪:‬‬ ‫•‬
‫اﮔﺮ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﻨﻔﯽ و ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﻧﯿﺰ در ﺣﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﻮد‪ ،‬آزﻣﺎﯾﺶ ﻗﻨﺪ ادرار ﺑﻌﺪ‬ ‫–‬
‫از ﻏﺬاﺧﻮردن ‪ 1-7‬ﺑﺎر در ﻫﻔﺘﻪ)ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪.(8‬‬
‫اﮔﺮ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﻏﯿﺮﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻮد و ﯾﺎ از اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ اﺳﺘﻔﺎدهﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬آزﻣﺎﯾﺶ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ‪ 1-4‬ﺑﺎر در‬ ‫–‬
‫روز ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﯿﺎز‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻤﺎر ﻧﺎﺧﻮش اﺳﺖ ﯾﺎ در ﺷﯿﻮهی زﻧﺪﮔﯽ او ﺗﻐﯿﯿﺮی اﯾﺠﺎدﺷﺪه و ﯾﺎ ﺑﺎردار اﺳﺖ‪،‬‬ ‫–‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ‪ 4-8‬ﺑﺎر در روز‪.‬‬
‫آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ‪ 1-2‬ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ از ﻏﺬاﺧﻮردن و ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﻗﺒﻞ از آن؛‬ ‫•‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ در رژﯾﻢ ﻏﺬاﯾﯽ ﯾﺎ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺪﻧﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮی اﯾﺠﺎد ﺷﺪهاﺳﺖ؛‬ ‫•‬
‫اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ ادرار در ﻣﻮاﻗﻌﯽ ﮐﻪ آزﻣﺎﯾﺶ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﺗﻮﺻﯿﻪﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ اﻧﺠﺎم آن ﻣﻤﮑﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﯾﺎ‬ ‫•‬
‫در ﻣﻮاردی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﻤﺎر ﺗﻤﺎﯾﻠﯽ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﻧﺪارد‪.‬‬

‫‪21‬‬ ‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫ارزﯾﺎﺑﯽ ﮐﻨﺘﺮل ﻗﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺮﺑﯽﻫﺎ و ﻓﺸﺎر ﺧﻮن‬

‫‪ 8‬ارزﯾﺎﺑﯽ ﮐﻨﺘﺮل ﻗﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺮﺑﯽﻫﺎ و ﻓﺸﺎر ﺧﻮن‬

‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺗﻌﯿﯿﻦﺷﺪه ﺑﺮای ﺗﻌﯿﯿﻦ اﻫﺪاف‪.‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺗﻌﯿﯿﻦﺷﺪه)ﺻﻔﺤﻪی ﺑﻌﺪ( ﺑﺮای ﻗﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺮﺑﯽﻫﺎ و ﻓﺸﺎر ﺧﻮن‪:‬‬
‫• ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻬﻤﯽ از ﻣﺮاﻗﺒﺖ از دﯾﺎﺑﺖ)ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺑﻬﺒﻮد ﻋﻼﺋﻢ ﺗﻮﺟﻪﻧﺸﻮد(؛‬
‫• ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻣﺪاﺧﻠﻪ دارﻧﺪ؛‬
‫• ﺑﻪﻋﻨﻮان اﻃﻼﻋﺎت اﺑﺘﺪاﯾﯽ ﺑﺮای ﺗﻌﯿﯿﻦ اﻫﺪاف درﺑﺎرهی ﻫﺮ ﺑﯿﻤﺎر؛‬
‫• ﺑﻪﻋﻨﻮان وﺳﯿﻠﻪی آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮای آﻣﻮزش ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ‪.‬‬
‫ﭘﺮﺳﯿﺪن ﺳﺆال زﯾﺮ از ﺧﻮد‪:‬‬
‫آﯾﺎ اﻣﮑﺎن ﮐﻨﺘﺮل ﺑﻬﺘﺮ ﺑﯿﻤﺎر ﺑﺪون اﺧﺘﻼل در ﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ او وﺟﻮددارد؟‬ ‫•‬
‫ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪﺑﺎﺷﯿﺪ درﺑﺎرهی ﻫﺮ ﻫﺪف درﻣﺎﻧﯽ‪:‬‬
‫• ﻋﺪم دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﮐﻨﺘﺮل دﻗﯿﻖ‪ ،‬ﺑﻪﻋﻠﺖ ﻣـﺮاﻗﺒﺖ ﻧﺎﮐﺎﻓﯽ و ﻧـﺎﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﮕﺮ اﯾـﻦﮐﻪ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ‬
‫ﮐﻨﺘﺮل‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﯿﻤﺎر ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮی‪:‬‬
‫‪ HbA1c‬ﻫﺮ ‪ 2-6‬ﻣﺎه؛‬ ‫•‬
‫ﭘﺮوﻓﺎﯾﻞ ﭼﺮﺑﯽﻫﺎی ﺧﻮن)ﮐﻠﺴﺘﺮول ﺗﺎم‪ HDL ،LDL ،‬و ﺗﺮیﮔﻠﯿﺴﺮﯾﺪ( ﻫﺮ ‪ 2-6‬ﻣﺎه؛‬ ‫•‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻓﺸﺎر ﺧﻮن در ﻫﺮ وﯾﺰﯾﺖ‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﯾﻦﮐﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻗﻄﻊ ﺑﺪاﻧﯿﻢ در ﺣﺪ ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫•‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺗﻌﯿﯿﻦﺷﺪه)ﺻﻔﺤﻪی ﺑﻌﺪ( ﺑﺮای ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯿـﺰان ﻗﻨـﺪ‪ ،‬ﭼﺮﺑﯽﻫﺎ و ﻓﺸﺎر ﺧـﻮن‬ ‫–‬
‫در ﻫـﺮ ﺑﯿﻤﺎر ﺑﺮاﺳﺎس ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ و ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻮﺟﻮد در زﻣﺎن ﺗﻌﯿﯿﻦﺷﺪه‪.‬‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻫﺪفﻫﺎی درﻣﺎﻧﯽ در ﺑﯿﻤﺎر ﺑﺮاﺳﺎس ﭘﯿﺸﺮﻓﺖﻫﺎی ﮔﺬﺷﺘـﻪ و ﯾﺎ درﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﻫﯿﭻﮔﻮﻧﻪ‬ ‫–‬
‫ﺑﻬﺒﻮدی در وﺿﻌﯿﺖ او ﺣﺎﺻﻞﻧﺸﻮد‪.‬‬

‫اﻫﺪاف ﻣﺼﺮف دﺧﺎﻧﯿﺎت‪ :‬ﻗﻄﻊ ﯾﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﺗﺎﺣﺪاﻣﮑﺎن‬

‫ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻋﺎدتﻫﺎی ﻣﺼﺮف دﺧﺎﻧﯿﺎت‬
‫• در زﻣﺎن ﺗﺸﺨﯿﺺ ﯾﺎ زﻣﺎن وﯾﺰﯾﺖﻫﺎی ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ و ﯾﺎ ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ‪.‬‬
‫ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﺮ اﻫﻤﯿﺖ ﺗﺮک ﻣﺼﺮف دﺧﺎﻧﯿﺎت‪:‬‬
‫• در زﻣﺎن ﺗﺸﺨﯿﺺ ﯾﺎ ﺑﺮوز ﻣﺸﮑﻼت ﺣﺎد؛‬
‫• در ﻓﺮﺻﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪.‬‬
‫اراﺋﻪی اﻃﻼﻋﺎت درﺑﺎرهی‪:‬‬
‫• ﺧﻄﺮﻫﺎی ﻣﺼﺮف دﺧﺎﻧﯿﺎت و ﻣﺤﺎﺳﻦ ﻗﻄﻊ ﯾﺎ ﮐﺎﻫﺶ آن؛‬
‫• راﻫﮑﺎرﻫﺎی ﮐﺎﻫﺶ ﻣﺼﺮف ﺗﻨﺒﺎﮐﻮ؛‬
‫• اﺳﺘﻔﺎده از داروﻫﺎی ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﻣﺆﺛﺮ؛‬
‫• ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی رﺳﻤﯽ ﻗﻄﻊ ﻣﺼﺮف دﺧﺎﻧﯿﺎت‪.‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬ ‫‪22‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫ارزﯾﺎﺑﯽ ﮐﻨﺘﺮل ﻗﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺮﺑﯽﻫﺎ و ﻓﺸﺎر ﺧﻮن‬

‫ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺗﻌﯿﯿﻦﺷﺪه در ﮐﻨﺘﺮل ﻗﻨﺪ ﺧﻮن‬

‫ﺧﻄﺮ ﻋﺮوق ﮐﻮﭼﮏ‬ ‫ﺧﻄﺮ ﻋﺮوق ﺑﺰرگ‬ ‫ﺧﻄﺮ ﮐﻢ‬
‫‪> %7/5‬‬ ‫‪> %6/5‬‬ ‫‪≤ %6/5‬‬ ‫‪) HbA1c‬ﺑﺮاﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪%HB (DCCT‬‬
‫‪> 125mg/dl‬‬ ‫‪≥ 110mg/dl‬‬ ‫‪< 110mg/dl‬‬ ‫ﻗﻨﺪ ﭘﻼﺳﻤﺎی ورﯾﺪی ﻧﺎﺷﺘﺎ‪ /‬ﻗﺒﻞ از ﺻﺮف ﻏﺬا‬
‫‪≥ 100mg/dl‬‬ ‫‪≥ 100mg/dl‬‬ ‫‪< 100mg/dl‬‬ ‫ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﺑﺎ ﮔﻠﻮﮐﻮﻣﺘﺮ)ﻣﻮﯾﺮﮔﯽ(‬
‫‪> 160mg/dl‬‬ ‫‪≥ 135mg/dl‬‬ ‫‪< 135mg/dl‬‬ ‫ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﺑﻌﺪ از ﺻﺮف ﻏﺬا)‪(post-prandial‬‬

‫ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﻧﺎﺷﺘﺎی ﻣﻮﯾﺮﮔﯽ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ‪ (18mg/dl)1mmol/L‬از ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﭘﻼﺳﻤﺎی ورﯾﺪی ﮐﻤﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﺑﻌﺪ‬
‫از ﻏﺬای ﻣﻮﯾﺮﮔﯽ ﺑﺎ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﭘﻼﺳﻤﺎی ورﯾﺪی ﯾﮑﺴﺎن اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺗﻌﯿﯿﻦﺷﺪه ﺑﺮای ارزﯾﺎﺑﯽ ﮐﻨﺘﺮل ﭼﺮﺑﯽﻫﺎی ﺧﻮن‬

‫ﺧﻄﺮ ﺑﺎﻻ‬ ‫درﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ‬ ‫ﺧﻄﺮ ﮐﻢ‬
‫‪> 200‬‬ ‫‪185-200‬‬ ‫‪< 185‬‬ ‫ﮐﻠﺴﺘﺮول ﺗﺎم)‪(mg/dl‬‬
‫‪> 130‬‬ ‫‪100-130‬‬ ‫‪< 100‬‬ ‫)‪LDL(mg/dl‬‬
‫‪< 46‬‬ ‫‪39-46‬‬ ‫‪> 46‬‬ ‫‪HDL‬‬
‫‪> 200‬‬ ‫‪150-200‬‬ ‫‪< 150‬‬ ‫‪TG‬‬

‫ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺗﻌﯿﯿﻦﺷﺪه ﺑﺮای ﮐﻨﺘﺮل ﻓﺸﺎر ﺧﻮن‬

‫‪mmHg‬‬ ‫وﺿﻌﯿﺖ ﮐﻠﯿﻪﻫﺎ‬
‫‪< 135/85‬‬ ‫دﻓﻊ ادراری ﻃﺒﯿﻌﯽ آﻟﺒﻮﻣﯿﻦ‬
‫‪ < 135/85‬و ﯾﺎ درﺻﻮرت اﻣﮑﺎن ﮐﻤﺘﺮ‬ ‫دﻓﻊ ادراری ﻏﯿﺮﻃﺒﯿﻌﯽ آﻟﺒﻮﻣﯿﻦ‬

‫‪23‬‬ ‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫ﺗﻮﺻﯿﻪﻫﺎی ﺗﻐﺬﯾﻪای‬

‫‪ 9‬ﺗﻮﺻﯿﻪﻫﺎی ﺗﻐﺬﯾﻪای‬
‫ﺑﺎزﻧﮕﺮی ﮐﻨﺘﺮل رژﯾﻢ ﻏﺬاﯾﯽ‬
‫ﺑﺎزﻧﮕﺮی ﮐﻨﺘﺮل رژﯾﻢ ﻏﺬاﯾﯽ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ‪:‬‬
‫آﯾﺎ رژﯾﻢ ﻏﺬاﯾﯽ ﺳﺎﻟﻢ اﺳﺖ؟‬ ‫•‬
‫آﯾﺎ ﮐﺎﻟﺮی درﯾﺎﻓﺘﯽ ﺑﺎ وزن ﻣﻄﻠﻮب ﺑﺪن ﺗﻨﺎﺳﺐ دارد؟‬ ‫•‬
‫آﯾﺎ ﺑﯿﻤﺎر اﻟﮑﻞ ﻣﺼﺮفﻣﯽﮐﻨـﺪ؟ آﯾﺎ ﻣﺼﺮف اﻟﮑﻞ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺸﺎر ﺧﻮن ﯾﺎ ﻫﯿﭙﺮﺗﺮیﮔﻠﯿﺴﺮﯾﺪﻣﯽ‬ ‫•‬
‫ﺑﯿﻤﺎر ﺷﺪهاﺳﺖ؟ آﯾﺎ ﻣﻤﮑﻦاﺳﺖ ﻣﻮﺟﺐ ﻫﯿﭙﻮﮔﻠﯿﺴﻤﯽ زودرس ﯾﺎ دﯾﺮرس ﺷﻮد؟‬
‫آﯾﺎ ﻣﺴﺌﻠﻪی ﻣﺼﺮف اﻟﮑﻞ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﯿﻤﺎر دﯾﺎﺑﺘﯽ درک ﺷﺪهاﺳﺖ؟‬ ‫•‬
‫آﯾﺎ ﺑﯿﻤﺎر ﻣﺒﻠﻐﯽ ﺻﺮف ﺧﺮﯾﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت دﯾﺎﺑﺘﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ؟‬ ‫•‬
‫آﯾﺎ ﺗﻮزﯾﻊ ﮐﺎﻟﺮی ﻣﺼﺮﻓﯽ روزاﻧﻪ ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﯿﻮهی زﻧﺪﮔﯽ و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺮاﺳﺎس ﮐﺎﻫﺶ‬ ‫•‬
‫در ﻗﻨـﺪ ﺧﻮن و ﻋﺎدتﻫﺎی ﻏﺬاﯾﯽ وی اﻧﺠﺎم ﺷﺪهاﺳﺖ؟‬
‫آﯾﺎ اﻓـﺰاﯾﺶ ﻓﺸـﺎر ﺧـﻮن و ﯾـﺎ آﺳﯿﺐﻫـﺎی ﮐﻠﯿـﻮی در ﺑﯿﻤـﺎر ﺑـﻪ ﺗـﻮﺻﯿﻪﻫـﺎی رژﯾﻢ ﻏـﺬاﯾﯽ‬ ‫•‬
‫ﺧـﺎص ﻧﯿﺎز دارد؟)ﻣﺼﺮف ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ روزاﻧﻪی ‪ 0/8/kg‬و ﻣﺼﺮف ﻧﻤﮏ ﮐﻤﺘﺮ از ‪ 6g‬در روز(‪.‬‬
‫اﻧﺠﺎم ﺗﻮﺻﯿﻪﻫﺎ و ﺑﺎزﻧﮕﺮیﻫﺎ‪:‬‬
‫در زﻣﺎن ﺗﺸﺨﯿﺺ؛‬ ‫•‬
‫در ﻫﺮ ﺑﺎر وﯾﺰﯾﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﯿﻤﺎر ﭼﺎق و ﯾﺎ ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎی ﻋﺮوﻗﯽ ﺑﻪﺧﻮﺑﯽ ﮐﻨﺘﺮل ﻧﺸﺪهﺑﺎﺷﺪ؛‬ ‫•‬
‫ﻫﺮ ﯾﮏ ﺳﺎل در ﻣﯿﺎن ﯾﺎ ﻫﺮ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻻزم اﺳﺖ؛‬ ‫•‬
‫در زﻣﺎن ﺷﺮوع اﻧﺴﻮﻟﯿﻦدرﻣﺎﻧﯽ؛‬ ‫•‬
‫ﻫﺮ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻻزم اﺳﺖ‪.‬‬ ‫•‬

‫رﻋﺎﯾﺖ رژﯾﻢ ﻏﺬاﯾﯽ ﯾﮑﯽ از ﺑﺨﺶﻫﺎی اﺳﺎﺳﯽ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪی آﻣﻮزﺷﯽ ﻣﺪاوم ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ دﯾﺎﺑﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫رژﯾﻢ ﻏﺬاﯾﯽ ﺳﺎﻟﻢ‬

‫ﺗﻮﺻﯿﻪﮐﻨﯿﺪ ﺗﺎ ﻣﺼﺮف ﮐﺮﺑﻮﻫﯿﺪراتﻫﺎ اﻓـﺰاﯾﺶﯾﺎﻓﺘﻪ و ﻣﺼﺮف ﭼـﺮﺑﯽﻫﺎ ﮐﺎﻫﺶﯾﺎﺑﺪ)اﯾﻦ ﺗﻮﺻﯿﻪﻫـﺎ ﺑـﺮای‬
‫ﻫﻤﻪی اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ(‪.‬‬
‫• ﭼﺮﺑﯽﻫﺎی اﺷﺒﺎعﺷﺪه‪ < %10 :‬از ﮐﺎﻟﺮی روزاﻧﻪ‪.‬‬
‫• ﭼﺮﺑﯽﻫﺎی ﻏﯿﺮاﺷﺒﺎع)‪ < %10 :1(PUFA‬از ﮐﺎﻟﺮی روزاﻧﻪ‪.‬‬
‫• ﭼﺮﺑﯽﻫﺎی ﻏﯿﺮاﺷﺒﺎع)‪ :2(MUFA‬اﺳﺘﻔﺎده درﺣﺪ ﺗﻌﺎدل ﮐﺎﻟﺮی درﯾﺎﻓﺘﯽ روزاﻧﻪ‪.‬‬
‫• ﮐﺮﺑﻮﻫﯿﺪرات‪ :‬از ﻏﺬاﻫﺎی ﺣﺎوی ﻓﯿﺒﺮﻫﺎی ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺬب ﺑﺎﻻ اﺳﺘﻔﺎدهﺷﻮد‪.‬‬
‫• ﻗﻨﺪﻫﺎی ﺳﺎده‪ :‬ﺣﺬف ﻗﻨﺪﻫﺎی ﺳﺎده از رژﯾﻢ ﻏﺬاﯾﯽ ﻻزم ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺤﺪودﯾﺖ آنﻫﺎ ﺿﺮوری اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ‪ < %15 :‬از ﮐﺎﻟﺮی روزاﻧﻪ‪.‬‬
‫• ﻣﯿﺰان ﮐﺎﻟﺮی درﯾﺎﻓﺘﯽ روزاﻧﻪ‪ :‬ﺑﻪﻣﯿﺰان ﻻزم ﺑﺮای ﻧﻤﺎﯾﻪ ﺗﻮدهی ﺑﺪﻧﯽ‪.‬‬
‫• ﻣﯿﻮهﻫﺎ و ﺳﺒﺰیﻫﺎی ﺗﺎزه‪ :‬ﻣﺼﺮف آﻧﻬﺎ ﺑﺮای ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻗﺴﻤﺘﯽ از اﻧﺮژی روزاﻧﻪ ﺗﻮﺻﯿﻪﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1. Poly unsaturated Fatly Acid‬‬

‫‪2. Mono unsaturated Fatly Acid‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬ ‫‪24‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺪﻧﯽ‬

‫‪ 10‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺪﻧﯽ‬
‫ارزﯾﺎﺑﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺪﻧﯽ‬
‫ﺑﺎزﻧﮕﺮی‪:‬‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺪﻧﯽ در ﻣﺤﻞ ﮐﺎر و در ﻣﺴﯿﺮ رﻓﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺖ؛‬ ‫•‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺪﻧﯽ در ﺧﺎﻧﻪ و ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺳﺮﮔﺮﻣﯽ؛‬ ‫•‬
‫اﻣﮑﺎن اﻧﺠﺎم ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺪﻧﯽ ﻣﻨﻈﻢ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﻣﺜﺎل‪:‬‬
‫راهرﻓﺘﻦ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ زﯾﺎد ﺑﻪﻣﺪت ‪ 30‬دﻗﯿﻘﻪ در روز؛‬
‫ﺷﻨﺎی ﺳﺮﯾﻊ ﺑﻪﻣﺪت ﯾﮏ ﺳﺎﻋﺖ‪ ،‬ﺳﻪ ﺑﺎر در ﻫﻔﺘﻪ‪.‬‬

‫ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ‬
‫ﺗﻮﺻﯿﻪ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺪﻧﯽ ﮐﺎﻓﯽ‪:‬‬
‫• ﻣﻤﮑﻦاﺳﺖ ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ‪ ،‬ﮐﻨﺘﺮل ﻓﺸﺎر ﺧﻮن و ﭼﺮﺑﯽﻫﺎی آن ﮐﻤﮏﮐﻨﺪ؛‬
‫• ﺣﺪاﻗﻞ ﻫﺮ ‪ 2-3‬روز ﯾﮏ ﺑﺎر ورزش ﺑﺮای دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺗﺄﺛﯿﺮ؛‬
‫• ﻣﻤﮑﻦاﺳﺖ ﺧﻄﺮ ﻫﯿﭙﻮﮔﻠﯿﺴﻤﯽ ﺣﺎد و دﯾﺮرس را اﻓﺰاﯾﺶدﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮای ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﻬﺘﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺪﻧﯽ‪:‬‬

‫• ﯾﺎدداﺷﺖﺑﺮداری از ﺷﺮاﯾﻂ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺪﻧﯽ؛‬
‫• ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪ ورزﺷﯽ و ﺗﺸﻮﯾﻖ ﺑﻪ ﻓﺮاﻫﻢآوردن اﯾﻦ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖﻫﺎ؛‬
‫• ﺧﻮدﻣﺮاﻗﺒﺘﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ؛‬
‫• ﺣﺬف ﮐﺮﺑﻮﻫﯿﺪراتﻫﺎی اﺿﺎﻓﯽ و ﺗﻨﻈﯿﻢ دُز اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ‪.‬‬
‫• ﻫﺸﺪارﻫﺎ‪:‬‬
‫درﺑﺎرهی ﻫﯿﭙﻮﮔﻠﯿﺴﻤﯽ دﯾﺮرس‪ ،‬ﺑﻪﺧﺼﻮص در ﻫﻨـﮕﺎم ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫـﺎی ﺑـﺪﻧﯽ ﻃﻮﻻﻧﯽ‪ ،‬ﺷـﺪﯾـﺪ و‬ ‫–‬
‫ﻏﯿﺮﻣﻌﻤﻮل ﺑﺮای ﺑﯿﻤﺎراﻧﯽ ﮐﻪ اﻧﺴـﻮﻟﯿﻦ ﻣﺼﺮفﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫درﺑﺎرهی ﻣﺼﺮف اﻟﮑﻞ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦاﺳﺖ ﺷﺎﻧﺲ ﺑﺮوز ﻫﯿﭙﻮﮔﻠﯿﺴﻤﯽ ﺑﻌﺪ از ورزش را اﻓﺰاﯾﺶدﻫﺪ‪.‬‬ ‫–‬
‫درﺑﺎرهی آﺳﯿﺐﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻫﻨﮕﺎم ورزش ﺑﻪ ﭘﺎﻫﺎ واردﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫–‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﯿﻤﺎری ﻋﺮوق ﻗﻠﺒﯽ در اﻓﺮادی ﮐﻪ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺷﺮوع ﺑﺮﻧﺎﻣﻪی ﺟﺪﯾﺪ ورزﺷﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫–‬
‫رﻋﺎﯾﺖ رژﯾﻢ ﻏﺬاﯾﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺪﻧﯽ ﮐﺎﻓﯽ و ﻣﺼﺮف داروﻫـﺎ ﺳﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻢ در رﺳﯿﺪن‬
‫ﺑـﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﺧﻄﺮ ﻗﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺮﺑﯽﻫﺎ و ﻓﺸﺎر ﺧـﻮن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪25‬‬ ‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫درﻣﺎن ﻫﯿﭙﺮﮔﻠﯿﺴﻤﯽ‬

‫‪ 11‬درﻣﺎن ﻫﯿﭙﺮﮔﻠﯿﺴﻤﯽ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﯿﻮهی زﻧﺪﮔﯽ در ﺟﻬﺖ ﺑﻬﺒﻮد ﻫﯿﭙﺮﮔﻠﯿﺴﻤﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع درﻣﺎن اﻧﺠﺎمﺷﻮد‪.‬‬
‫• آﻣﻮزش ﺑﯿﻤﺎر دﯾﺎﺑﺘﯽ)ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪(6‬‬
‫• ﺧﻮدﻣﺮاﻗﺒﺘﯽ)ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ‪(7‬‬
‫• اﻫﺪاف ﮐﻨﺘﺮل ﻗﻨﺪ ﺧﻮن)ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪(8‬‬
‫• رژﯾﻢ ﻏﺬاﯾﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ)ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪(9‬‬
‫• ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺪﻧﯽ ﮐﺎﻓﯽ)ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪(10‬‬

‫اﺳﺘﻔﺎده از داروﻫﺎی ﮐﺎﻫﻨﺪهی ﻗﻨﺪ ﺧﻮن‬

‫ﺷﺮوع ﻗﺮصﻫﺎی ﺧﻮراﮐﯽ ﮐﺎﻫﻨﺪهی ﻗﻨﺪ ﺧﻮن زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ‪:‬‬
‫ﻣﻼﺣﻈﻪﻫﺎی ﻻزم در ﺷﯿﻮهی زﻧﺪﮔﯽ و آﻣﻮزش ﺑﯿﻤﺎر دﯾﺎﺑﺘﯽ اﻧﺠﺎم ﺷﺪهاﺳﺖ؛‬ ‫•‬
‫ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل‪،‬‬ ‫•‬
‫‪HbA1c > %6/5‬؛‬ ‫–‬
‫ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ورﯾﺪی ≤ ‪110mg/l‬‬ ‫–‬
‫اﮔﺮ ﺑﯿﻤﺎر ﻻﻏﺮ و ﻋﺎﻣﻞ ﺧﻄﺮ دﯾﮕﺮی ﺑﺮای ﺑﯿﻤﺎری ﻋﺮوﻗﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬ ‫•‬
‫‪HbA1c > %7/5‬؛‬ ‫–‬
‫ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﭘﻼﺳﻤﺎی ورﯾﺪی < ‪125mg/l‬‬ ‫–‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از‪:‬‬
‫ﻣﺘﻔﻮرﻣﯿﻦ؛‬ ‫•‬
‫داروﻫﺎی ﻣﺤﺮک ﺗﺮﺷﺢ اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ)ﺳﻮﻟﻔﻮﻧﯿﻞ اورهﻫﺎ و رَﭘﯽﮔﻠﯿﺪﯾﻦ(؛‬ ‫•‬
‫ﻣﻬﺎرﮐﻨﻨﺪهﻫﺎی ﮔﻠﻮﮐﻮزﯾﺪاز؛‬ ‫•‬
‫ﺗﯿﺎزوﻟﯿﺪونﻫﺎ و آﮔﻮﻧﺴﯿﺖﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ‪.PPARγ‬‬ ‫•‬
‫داروی اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ‪:‬‬
‫• ﻣﺘﻔﻮرﻣﯿﻦ‪ :‬ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده در اﻓﺮادی ﮐﻪ اﺿﺎﻓﻪوزن دارﻧﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ دارو ﻣﻤﮑﻦاﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ‬
‫ﮐﺎﻫﺶ ‪ LDL‬ﮐﻠﺴﺘﺮول ﻧﯿﺰ ﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ در ﺑﺴﯿﺎری از ﺑﯿﻤﺎران‪ ،‬ﻋﻮارض ﮔﻮارﺷﯽ اﯾﺠﺎدﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐـﻪ اﮔـﺮ ﺑﺎ‬
‫دُز ﮐﻢ ﺷﺮوعﺷﺪه و آرامآرام اﻓﺰاﯾﺶﯾﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺑﺮای ﺑﯿﻤﺎر ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻮارد ﻣﻨﻊ ﻣﺼﺮف‪ :‬در ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﺧﻄﺮ اﺳﯿﺪوز ﻻﮐﺘﯿﮏ ﻧﻈﯿﺮ ﻧﺎرﺳﺎﯾﯽ ﮐﻠﯿﻪ‪ ،‬ﺑﯿﻤﺎری آﺷﮑﺎر ﮐﺒـﺪی و ﯾﺎ‬
‫ﻧﺎرﺳﺎﯾﯽ ﺷﺪﯾﺪ ﻗﻠﺒﯽ وﺟﻮددارد‪ .‬در ﻣﻮارد ﻣﺼﺮف ﻣﺘﻔـﻮرﻣﯿﻦ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺣﺪاﻗﻞ آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﻋﻤﻠﮑﺮد ﮐﻠﯿﻪ‬
‫ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ اﻧـﺪازهﮔﯿﺮیﺷـﻮﻧـﺪ‪.‬‬
‫• ﺳﻮﻟﻔﻮﻧﯿﻞ اورهﻫﺎ‪ :‬داروی ﻣﺆﺛﺮی ﺑﺮای ﺑﯿﻤﺎراﻧﯽ ﮐﻪ ﻫﻨﻮز ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺳﻠﻮلﻫﺎی ﺑﺘﺎی ﺧﻮﺑﯽ دارﻧﺪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﯿﭙـﻮﮔﻠﯿﺴﻤﯽ ﯾﮑﯽ از ﻋـﻮارض ﻣﻬﻢ ﻣﺼـﺮف ﺳـﻮﻟﻔـﻮﻧﯿﻞ اورهﻫـﺎ اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﺧﻄﺮ در ﻣـﻮارد‬ ‫–‬
‫ﻣﺼﺮف ﮔﻠﯽﺑﻦﮐﻼﻣﯿﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﮔﻠﯽﭘﭙﺰﯾﺪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫از ﻣﺼﺮف ﮔﻠﯽﺑﻦﮐﻼﻣﯿﺪ و ﮐﻠﺮﭘﺮوﭘﺎﻣﯿﺪ در ﺑﯿﻤﺎراﻧﯽ ﮐﻪ ﻧﺎرﺳﺎﯾﯽ ﮐﻠﯿﻪ داﺷﺘﻪ و ﺑﯿﻤﺎراﻧﯽ ﮐﻪ‬ ‫–‬
‫ﻻﻏﺮ ﺑﻮده و ﺑﻪ اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ ﺣﺴﺎس ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺧﻮدداری ﺷﻮد)ﺑﻪﺧﺼﻮص اﮔﺮ ﻣﺴﻦ ﺑﺎﺷﻨﺪ(‪.‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬ ‫‪26‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫درﻣﺎن ﻫﯿﭙﺮﮔﻠﯿﺴﻤﯽ‬

‫‪ :Rapiglitazid‬داروی ﺟﺪﯾﺪ ﻣﺤﺮک ﺗﺮﺷﺢ اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ اﺳﺖ و ﺣﺴﻦ آن در ﮐﺎﻫﺶ ﺧﻄﺮ ﻫﯿﭙﻮﮔﻠﯿﺴﻤﯽ و‬ ‫•‬
‫ﮐﻨﺘﺮل ﻫﯿﭙﺮﮔﻠﯿﺴﻤﯽ ﺑﻌﺪ از ﺻﺮف ﻏﺬا)‪ (post-prandial‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻬﺎرﮐﻨﻨﺪهﻫﺎی آﻟﻔﺎ ﮔﻠﻮﮐﻮزﯾﺪازﻫﺎ‪ :‬درﻣﺎن ﻣﺆﺛﺮی در ﻫﯿﭙﺮﮔﻠﯿﺴﻤﯽ ﺑﻌﺪ از ﺻﺮف ﻏـﺬا اﺳﺖ‪ ،‬اﻣـﺎ ﺗﺤﻤـﻞ‬ ‫•‬
‫آن ﺗـﻮﺳـﻂ ﺑﺴﯿـﺎری از ﺑﯿﻤـﺎران ﻣﺸﮑﻞ اﺳﺖ‪ .‬ﺷـﺮوع دارو ﺑـﺎ دُز ﮐﻢ و اﻓـﺰاﯾﺶ آرامآرام آن‬
‫ﻣﻤﮑﻦاﺳﺖ ﺑﺮای ﺑﯿﻤﺎر ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫آﮔﻮﻧﯿﺴﺖﻫﺎی ـ ‪ :PPARγ‬داروﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪی ﮐﻪ اﺛﺮات ﮐﺎﻫﻨﺪهی ﻗﻨﺪ ﺧﻮن دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪوﯾﮋه اﮔﺮ ﺑﻪﺻﻮرت‬ ‫•‬
‫ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﺑﺎ اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ و ﯾﺎ داروﻫﺎی ﻣﺤﺮک ﺗﺮﺷﺢ اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ ﻣﺼﺮفﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮارد ﻣﻨﻊ ﻣﺼﺮف‪ :‬درﺻﻮرت داﺷﺘـﻦ ﺗـﺎرﯾﺨﭽـﻪی ﺑﯿـﻤﺎریﻫﺎی ﮐـﺒﺪی‪ .‬ﻫـﻨﮕـﺎم ﻣـﺼـﺮف اﯾﻦ داروﻫﺎ‬
‫آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﻋﻤﻠﮑﺮد ﮐﺒﺪ ﻣﻨﻈﻢ ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎمﺷﻮد‪.‬‬
‫درﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬ﺗﻌﺪادی داروﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪ ﻧﯿﺰ ﻣﺼﺮفﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺗﺎ روﺷﻦﺗﺮ ﺷﺪن ﻋﻮارض و اﺛﺮات آﻧﻬﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎدهی ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺗﻮﺻﯿﻪﻧﻤﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺣﻔﻆ‬
‫ﮐﻨﺘﺮل ﻣﻄﻠﻮب ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﺑﺎ داروﻫﺎی ﮐﺎﻫﻨﺪهی ﻗﻨﺪ ﺧﻮن‬
‫اﻧﺘﻈﺎر ﻣﯽرود ﮐﻪ‪:‬‬
‫• ﮐﻨﺘﺮل ﻣﻄﻠﻮب ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن ﻣﺨﺘﻞﺷﻮد؛‬
‫ﺑﺎ ﮔﺬر زﻣﺎن ﺑﻪ اﻓﺰودن دُز دارو و ﯾﺎ داروی ﺟﺪﯾﺪ ﻧﯿﺎز اﺳﺖ؛‬ ‫•‬
‫اﻧﺴﻮﻟﯿﻦدرﻣﺎﻧﯽ در ﺑﻌﻀﯽ از ﺑﯿﻤﺎران ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ ﺳﺎل اﻧﺪﯾﮑﺎﺳﯿﻮن ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﭘﺎﯾﺶ)ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ ،4‬ﭘﺎﯾﺶ ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ(‬
‫ﮐﯿﻔﯿﺖ و ﮐﻤﯿﺖ رژﯾﻢ ﻏﺬاﯾﯽ؛‬ ‫•‬
‫ﻣﯿﺰان ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺪﻧﯽ؛‬ ‫•‬
‫وزن ﺑﺪن؛‬ ‫•‬
‫‪ HbA1c‬ﯾﺎ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﭘﻼﺳﻤﺎی ﻧﺎﺷﺘﺎ و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن در ﻣﻨﺰل؛‬ ‫•‬
‫دﯾﮕﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺑﯿﻤﺎری ﻋﺮوﻗﯽ)ﭼﺮﺑﯽﻫﺎ و ﻓﺸﺎر ﺧﻮن(‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺗﻨﻈﯿﻢ داروﻫﺎ‪:‬‬
‫درﺻﻮرت ﻋﺪم دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ اﻫﺪاف درﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬در ﻫﺮ وﯾﺰﯾﺖ ﻣﯽﺗﻮان دُز دارو را اﻓﺰاﯾﺶداده ﺗﺎ ﺑﻪ‬ ‫•‬
‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ دُز و ﯾﺎ دُز ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮﺳﺪ؛‬
‫ﮐﺎﻫﺶ دُز درﻣﺎﻧﯽ درﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﻋﻮارض واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ درﻣﺎن ﺑـﺮوزﮐـﺮده و ﯾـﺎ ﻗـﻨـﺪ ﺧـﻮن ﮐـﺎﻫـﺶ‬ ‫•‬
‫زﯾـﺎدی داﺷﺘـﻪﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬
‫درﻣﺎنﻫﺎی ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ‪:‬‬
‫وﻗﺘﯽ ﯾﮏ داروی ﮐﺎﻫﻨﺪهی ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﺑﻪ ﺣﺪاﮐﺜﺮ دُز رﺳﯿﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﻫﻨـﻮز ﻗﺎﺑﻞ ﮐﻨﺘﺮل ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ‬ ‫•‬
‫داروی دﯾﮕﺮ ﺑﻪ آن اﺿﺎﻓﻪﺷـﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺎﻫﯽ در ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﺣﺘﯽ ﺑﺎ دو ﻧﻮع ﻗﺮص ﮐﺎﻫﻨﺪهی ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﮐﻨﺘﺮل ﮔﻠﯿﺴﻤﯿﮏ ﺣﺎﺻﻞﻧﺸﻮد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ‬ ‫•‬
‫داروی ﺳﻮم را اﺿﺎﻓﻪﮐﺮد‪ .‬ﺑﺮای درﻣﺎن ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﺑﺎ اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﺑﻌﺪی ﻣﺮاﺟﻌﻪﺷﻮد‪.‬‬

‫‪27‬‬ ‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫اﻧﺴﻮﻟﯿﻦدرﻣﺎﻧﯽ در ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ ﻧﻮع ‪2‬‬

‫‪ 12‬اﻧﺴﻮﻟﯿﻦدرﻣﺎﻧﯽ در ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ ﻧﻮع ‪2‬‬

‫ﺷﺮوع‬
‫وﻗﺘﯽ ﺑﺎ وﺟﻮد رژﯾﻢ ﻏﺬاﯾﯽ ﺷﺪﯾﺪ و درﻣﺎن داروﯾﯽ‪ ،‬ﮐﻨﺘﺮل ﻣﻄﻠﻮب ﺑﻪدﺳﺖ ﻧﯿﺎﻣﺪه و ‪HbA1c > %7/5‬‬ ‫•‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻧـﺴﻮﻟﯿـﻦ ﺑﻪ رژﯾﻢدرﻣﺎﻧﯽ اﺿﺎﻓﻪﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫• ﻣﺸﺎورهی ﺗﻐﺬﯾﻪی ﻣﺠﺪد‪ ،‬زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﻧﺴﻮﻟﯿﻦدرﻣﺎﻧﯽ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز اﺳﺖ؛‬
‫• ﺑﺎزﻧﮕﺮی)ﯾﺎ ﺷﺮوع( ﺧﻮدﻣﺮاﻗﺒﺘﯽ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع اﻧﺴﻮﻟﯿﻦدرﻣﺎﻧﯽ؛‬
‫• اداﻣﻪی درﻣﺎن ﺑﺎ ﻣﺘﻔﻮرﻣﯿﻦ‪ ،‬داروﻫﺎی ﻣﺤﺮک ﺗﺮﺷﺢ اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ و آﮔﻮﻧﯿﺴﺖﻫﺎی ‪.PPARγ‬‬

‫اﺳﺘﻔﺎده از‪:‬‬
‫• اﻧﺴـﻮﻟﯿﻦ ‪ NPH‬در ﺷﺐ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ داروﻫـﺎی ﮐﺎﻫﻨـﺪهی ﻗﻨـﺪ ﺧـﻮن در ﺑﯿﻤـﺎراﻧﯽ ﮐـﻪ ذﺧﯿـﺮهی ﺗﺮﺷﺢ‬
‫اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ ﺧﻮﺑﯽ دارﻧﺪ؛‬
‫• ﺗﺰرﯾﻖ اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ ﻣﺨﻠﻮطﺷـﺪه از ﻗﺒﻞ دو ﺑـﺎر در روز در اﻏﻠﺐ ﺑﯿﻤﺎران؛‬
‫• ﺗﺰرﯾﻖ اﻧﺴـﻮﻟﯿﻦ ‪ NPH‬دو ﺑﺎر در روز در ﺑﯿﻤﺎراﻧﯽ ﮐﻪ ﻏﻠﻈﺖ ﻗﻨـﺪ ﺧـﻮن ﻧﺎﺷﺘﺎی ﺑﺎﻻﯾﯽ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ‬
‫ﺑﺎ ‪ HbA1c‬دارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻨﻈﯿﻢ دارودرﻣﺎﻧﯽ‪:‬‬
‫• اواﯾﻞ ﺷﺮوع اﻧﺴﻮﻟﯿﻦدرﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮای ﮐﻨﺘﺮل ﻗﻨﺪ ﺧﻮن و دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ دُز اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ‪ ،‬ﻗﻨﺪ ﺧﻮن در ﻣﻨﺰل و‬
‫ﯾﺎ در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﺧﻄﺮ ﻫﯿﭙﻮﮔﻠﯿﺴﻤﯽ وﺟﻮددارد‪ ،‬ﻣﺮﺗﺐ اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﺷﻮد)ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪.(8‬‬
‫• در ﺷﺮاﯾﻂ زﯾﺮ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ رژﯾﻢ اﻧﺴﻮﻟﯿﻦدرﻣﺎﻧﯽ دﻗﯿﻖﺗﺮی وﺟﻮددارد‪:‬‬
‫در اﻓﺮاد ﻓﻌﺎل ﮐﻪ ﮐﻨﺘﺮل ﮔﻠﯿﺴﻤﯿﮏ ﺑﻪ ﺣﺪ ﻣﻄﻠﻮب ﻧﻤﯽرﺳﺪ‪.‬‬ ‫–‬
‫در ﺑﯿﻤﺎراﻧﯽ ﮐﻪ ﮐﻨﺘﺮل ﮔﻠﯿﺴﻤﯿﮏ ﺑﻪدﻟﯿﻞ ﺑﺮوز ﺣﻤﻠﻪﻫﺎی ﻫﯿﭙﻮﮔﻠﯿﺴﻤﯿﮏ ﺑﻪ ﺣﺪ ﻣﻄﻠﻮب ﻧﻤﯽرﺳﺪ)ﻧﻪ‬ ‫–‬
‫ﺑﻪدﻟﯿﻞ ﻋﺪم ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﮐﺎﻓﯽ ﺑﻪ اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ(؛‬
‫ﺑﺮای دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﺷﯿﻮهی زﻧﺪﮔﯽ اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﯾﺮﺗﺮ‪.‬‬ ‫–‬

‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬ ‫‪28‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫درﻣﺎن اﺧﺘﻼلﻫﺎی ﭼﺮﺑﯽﻫﺎی ﺧﻮن‬

‫‪ 13‬درﻣﺎن اﺧﺘﻼلﻫﺎی ﭼﺮﺑﯽﻫﺎی ﺧﻮن‬

‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺷﯿﻮهی زﻧﺪﮔﯽ در ﺟﻬﺖ ﺑﻬﺒﻮد ﭘﺮوﻓﺎﯾﻞ ﭼﺮﺑﯽﻫﺎی ﺧﻮن ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع درﻣﺎن اﻧﺠﺎمﺷﻮد‪.‬‬
‫آﻣﻮزش ﺑﯿﻤﺎر دﯾﺎﺑﺘﯽ)ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ‪(6‬‬ ‫•‬
‫اﻫﺪاف درﻣﺎﻧﯽ ﭼﺮﺑﯽﻫﺎی ﺧﻮن)ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪(8‬‬ ‫•‬
‫رژﯾﻢ ﻏﺬاﯾﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ)ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪(9‬‬ ‫•‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺪﻧﯽ ﮐﺎﻓﯽ)ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪(10‬‬ ‫•‬

‫اﺳﺘﻔﺎده از داروﻫﺎی ﮐﺎﻫﻨﺪهی ﭼﺮﺑﯽﻫﺎی ﺧﻮن‬

‫ﭘﺎﯾﺶ)ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ ،4‬ﭘﺎﯾﺶ ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ(‪:‬‬
‫ﮐﯿﻔﯿﺖ و ﮐﻤﯿﺖ رژﯾﻢ ﻏﺬاﯾﯽ)ازﺟﻤﻠﻪ اﻟﮑﻞ(؛‬ ‫•‬
‫ﻣﯿﺰان ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺪﻧﯽ؛‬ ‫•‬
‫وزن ﺑﺪن؛‬ ‫•‬
‫ﮐﻨﺘﺮل ﻗﻨﺪ ﺧﻮن؛‬ ‫•‬
‫ﭘﺮوﻓﺎﯾﻞ ﭼﺮﺑﯽﻫﺎی ﺧﻮن ازﺟﻤﻠﻪ ‪ TG‬و ‪.LDL‬‬ ‫•‬
‫ﺷﺮوع‪:‬‬
‫ﮐﻨﺘﺮل ﻗﻨﺪ ﺧﻮن درﺣﺪ ﻣﻄﻠﻮب؛‬ ‫•‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﭘﺮوﻓﺎﯾﻞ ﭼﺮﺑﯽﻫﺎ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع درﻣﺎن‪.‬‬ ‫•‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از‪:‬‬
‫اﺳﺘﺎﺗﯿﻦﻫﺎ‪ :‬اﮔﺮ ‪)LDL ≥ 100mg/dl‬در ﺑﯿﻤﺎران ﻻﻏﺮ‪ ،‬ﺳﺎﻟﺨﻮرده و ﯾﺎ ﮐﻢﺧﻄﺮ‪ (LDL > 130mg/dl‬ﺑﺎﺷﺪ؛‬ ‫•‬
‫ﻓﯿﺒﺮاتﻫﺎ‪ :‬اﮔﺮ ‪ TG > 200mg/dl‬و ‪ LDL < 115mg/dl‬ﺑﺎﺷﺪ؛‬ ‫•‬
‫درﻣﺎن ﺑﺎ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﻓﯿﺒـﺮات درﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﻏﻠﻈﺖ ‪ TG‬ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎﻻ ﺑـﺎﺷﺪ)‪ ،( > 600mg/dl‬اﻧـﺪازهﮔﯿﺮی‬ ‫•‬
‫آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺗﯿﺮوﺋﯿﺪ‪ ،‬ﮐﻠﯿﻪ و ﮐﺒـﺪ)درﺻﻮرت اﻣﮑﺎن ‪ (apo E‬و در ﻣـﻮاردی ﮐـﻪ ﻏﻠﻈﺖ ‪LDL‬‬
‫ﮐﺎﻫﺶﻧﯿﺎﻓﺖ‪ ،‬درﻣﺎن ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﺗﯿﻦﻫﺎ ﺷﺮوعﺷﻮد؛‬
‫ﺷﺮوع درﻣﺎن ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﺗﯿﻦﻫﺎ در ﺑﯿﻤﺎراﻧﯽ ﮐﻪ ﻏﻠﻈﺖﻫﺎی ‪ TG‬و ‪)LDL‬ﻫﺮ دو( اﻓﺰاﯾﺶﯾﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬ ‫•‬
‫اﻧﺘﺨﺎب داروﻫﺎ‪:‬‬
‫اﺳﺘﺎﺗﯿﻦﻫﺎ‪ :‬اﻧﺘﺨﺎب اﯾﻦ داروﻫﺎ در ﻫﺮ ﻣﮑﺎن‪ ،‬ﺑﺮاﺳﺎس ﻫﺰﯾﻨﻪ ـ اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﻓﯿﺒﺮاتﻫﺎ‪ :‬اﺣﺘﻤﺎﻻً ‪ Ciprofibrate‬و ‪ Fenofibrate‬از ﺑﻘﯿﻪی داروﻫﺎی اﯾﻦ ﺧﺎﻧﻮاده در ﮐﺎﻫﺶ ﻏﻠﻈﺖ ‪ TG‬ﻣﺆﺛﺮﺗﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫•‬
‫داروﻫﺎی دﯾﮕﺮ‪ :‬ﺑﻪﻃﻮر ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺗﻮﺻﯿﻪﻧﻤﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻣﮕـﺮ اﯾـﻦﮐـﻪ دﯾﺲﻟﯿﭙﯿﺪﻣﯽ ﺷﺪﯾﺪ ﺑﻮده و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬ ‫•‬
‫اﺳﺘﺎﺗﯿﻦﻫﺎ و ﻓﯿﺒﺮاتﻫﺎ ﻋﺪم ﺗﺤﻤﻞ وﺟﻮد داﺷﺘﻪﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪29‬‬ ‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫درﻣﺎن ﻓﺸﺎر ﺧﻮن ﺑﺎﻻ‬

‫‪ 14‬درﻣﺎن ﻓﺸﺎر ﺧﻮن ﺑﺎﻻ‬

‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺷﯿﻮهی زﻧﺪﮔﯽ در ﺟﻬﺖ ﮐﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر ﺧﻮن ﺑﺎﻻ ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع درﻣﺎن اﻧﺠﺎمﺷﻮد‪.‬‬
‫آﻣﻮزش ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ)ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪(6‬‬ ‫•‬
‫اﻫﺪاف درﻣﺎﻧﯽ ﻓﺸﺎر ﺧﻮن)ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪(8‬‬ ‫•‬
‫رژﯾﻢ ﻏﺬاﯾﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ)ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪(9‬‬ ‫•‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺪﻧﯽ ﮐﺎﻓﯽ)ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪(10‬‬ ‫•‬

‫اﺳﺘﻔﺎده از داروﻫﺎی ﺿﺪ ﻓﺸﺎر ﺧﻮن ﺑﺎﻻ‬

‫ﭘﺎﯾﺶ)ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ ،4‬ﭘﺎﯾﺶ ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ(‪:‬‬
‫ﮐﯿﻔﯿﺖ و ﮐﻤﯿﺖ رژﯾﻢ ﻏﺬاﯾﯽ)ازﺟﻤﻠﻪ اﻟﮑﻞ(؛‬ ‫•‬
‫ﻣﯿﺰان ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺪﻧﯽ؛‬ ‫•‬
‫وزن ﺑﺪن؛‬ ‫•‬
‫ﻓﺸﺎر ﺧﻮن در وﺿﻌﯿﺖ ﻧﺸﺴﺘﻪ)ﺑﻌﺪ از ‪ 5‬دﻗﯿﻘﻪ اﺳﺘﺮاﺣﺖ‪ ،‬ﻓﺎز ‪ 1‬و ‪:(5‬‬ ‫•‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺰﺷﮏ ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ‪ /‬ﭘـﺮﺳﺘﺎر ﻣـﺮاﮐﺰ ﭘـﺰﺷﮑﯽ ﺑـﺮای ﺛﺒﺖ در ﮐـﺎرت ﻣﺨﺼـﻮص ﺑﯿﻤـﺎر‬ ‫–‬
‫ﺑﺮای ﺑﺮرﺳﯽﻫـﺎی ﺑﻌﺪی؛‬
‫دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی ﺳﻨﺠﺶ ﻓﺸﺎر ﺧﻮن در ﻣﻨﺰل)ﺧﻮدﻣﺮاﻗﺒﺘﯽ(‪.‬‬ ‫–‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از‪:‬‬
‫ﯾﮏ دارو و اﻓﺰاﯾﺶ دُز آن ﺗﺎ رﺳﯿﺪن ﺑﻪ اﻫﺪاف درﻣﺎﻧﯽ و ﯾﺎ ﻋﺪم ﺗﺤﻤﻞ آن؛‬ ‫•‬
‫درﻣﺎن ﭼﻨﺪداروﯾﯽ درﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﺼﺮف ﯾﮏ دارو اﻫﺪاف درﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪدﺳﺖ ﻧﯿﺎﯾﺪ؛‬ ‫•‬
‫رژﯾﻢ درﻣﺎﻧﯽ داروﯾﯽ ﮐﻪ ﯾﮏ ﺑﺎر در روز ﻣﺼﺮفﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫•‬
‫داروﻫﺎی در دﺳﺘﺮس‪:‬‬
‫• ﻣﻬﺎرﮐﻨﻨﺪهﻫﺎی ‪ :ACE‬ﺑﺎ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺧﻮب در ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ دﯾﺎﺑﺖ‪ ،‬ﺑﯿﻤﺎری ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪی ﮐﻠﯿﻪ و ﻧﺎرﺳﺎﯾﯽ ﻗﻠﺒﯽ؛‬
‫ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﮐﻠﯿﻪ‪ /‬ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ)ﺧﻄﺮ اﻧﺴﺪاد ﺷﺮﯾﺎن ﮐﻠﯿﻪ در ﺑﯿﻤﺎران ﺑﺎ ﺑﯿﻤﺎری ﻋﺮوﻗﯽ(‪.‬‬ ‫–‬
‫• ﻣﻬﺎرﮐﻨﻨﺪهﻫﺎی ‪ β‬ـ آدرﻧﺮژﯾﮏﻫﺎ‪ :‬ﺑـﺎ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺧﻮب در ﺑﯿﻤـﺎران ﻣﺒﺘـﻼ ﺑـﻪ دﯾﺎﺑﺖ و ﻗﺎﺑـﻞ اﺳﺘﻔـﺎده در‬
‫ﺑﯿﻤﺎران ﺑﺎ ﺳﺎﺑﻘﻪی اﻧﻔﺎرﮐﺘﻮس ﻣﯿﻮﮐﺎرد و آﻧﮋﯾﻦ ﺻﺪری؛‬
‫ﻋﺪم ﻣﺼﺮف اﯾﻦ داروﻫﺎ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺗﯿﺎزﯾﺪﻫﺎ)ﺑﻪدﻟﯿﻞ اﻓﺰاﯾﺶ ﺷﺎﻧﺲ اﺧﺘﻼل ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﯿﮑﯽ( و ﯾﺎ در‬ ‫–‬
‫زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻤﺎری ﻋﺮوق ﻣﺤﯿﻄﯽ وﺟﻮددارد‪ .‬در ﻣﻮارد ﺧﺴﺘﮕﯽ و اﺧﺘﻼل ﺟﻨﺴﯽ ﺳﺆالﺷﻮد؛‬
‫• آﻧﺘﺎﮔﻮﻧﯿﺴﺖﻫﺎی ﮐﺎﻧﺎل ﮐﻠﺴﯿﻢ‪ :‬ﻣﺪارﮐﯽ دال ﺑﺮ ﻣﺆﺛﺮﺑﻮدن در دﯾﺎﺑﺘﯽﻫﺎ و در اﻓﺮاد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺑﯿﻤﺎری‬
‫ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪی ﮐﻠﯿﻪ؛‬
‫ﻓﻘﻂ از داروﻫﺎی ﺑﺎ اﺛﺮات ﻃﻮﻻﻧﯽ اﺳﺘﻔﺎدهﺷﻮد؛‬ ‫–‬
‫اﺣﺘﺒﺎس ﻣـﺎﯾﻌﺎت از ﻋـﻮارض ﺑﻌﻀﯽ از اﯾـﻦ داروﻫـﺎﺳﺖ)درﺻﻮرت وﺟـﻮد ﺳﺎﺑﻘﻪی زﺧﻢ ﭘﺎ‬ ‫–‬
‫از ﻣﺼﺮف اﯾﻦ داروﻫﺎ ﺧﻮدداریﺷﻮد(‪.‬‬
‫ﺗﯿﺎزﯾﺪﻫﺎ‪ :‬ﻣﺪارﮐﯽ دال ﺑﺮ ﻣﺆﺛﺮﺑﻮدن اﯾﻦ داروﻫﺎ در دﯾﺎﺑﺘﯽﻫﺎ وﺟﻮددارد‪.‬‬ ‫•‬
‫ﻓﻘﻂ دُزﻫﺎی ﭘﺎﯾﯿﻦ اﯾﻦ داروﻫﺎ ﻣﺼﺮفﺷﺪه و از ﻣﺼﺮف ﺗﻮأم ﺗﯿﺎزﯾﺪﻫﺎ ﺑـﻪﻫﻤـﺮاه ﻣﻬﺎرﮐﻨﻨﺪهﻫـﺎی‬ ‫–‬
‫‪ β‬ـ آدرﻧﺮژﯾﮏﻫﺎ)ﺑﻪدﻟﯿﻞ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺮوز اﺧﺘﻼلﻫﺎی ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﯿﮑﯽ( در ﻣﻮارد اﺧﺘﻼل ﺟﻨﺴﯽ ﺳﺆالﺷﻮد‪.‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬ ‫‪30‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫درﻣﺎن ﻓﺸﺎر ﺧﻮن ﺑﺎﻻ‬

‫ﻣﺪرﻫﺎی ﺣﻠﻘﻪای‪ :‬ﺑﺎ داروﻫﺎی ﻣﻬﺎرﮐﻨﻨﺪهﻫﺎی ‪ ACE‬اﺛﺮات ﺳﯿﻨﺮژﯾﮏ دارد‪.‬‬ ‫•‬

‫ﻣﻬﺎرﮐﻨﻨﺪهﻫﺎی ‪ α‬ـ آدرﻧﺮژﯾﮏ‪ :‬در ﮐﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر ﺧﻮن ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻮده و اﺛﺮات ﻣﺜﺒﺖ ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﯿﮑﯽ ﻧﯿﺰ دارد‪.‬‬ ‫•‬
‫ﻓﻘﻂ ﺑﻪﺻﻮرت داروﻫﺎی ﻃﻮﻻﻧﯽاﺛﺮ اﺳﺘﻔﺎدهﺷﻮﻧﺪ)ﻫﯿﭙﻮﺗﺎﻧﺴﯿﻮن وﺿﻌﯿﺘﯽ(‪.‬‬ ‫–‬
‫ﻣﻬﺎرﮐﻨﻨﺪهﻫﺎی ﮔﯿﺮﻧﺪهی آﻧﮋﯾﻮﺗﺎﻧﺴﯿﻦ ‪ :II‬ﻣﺤﺎﺳﻦ ﺧﺎﺻﯽ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬ ‫•‬
‫اﻧﺘﺨﺎب دارو‪ :‬ﺧﻼﺻﻪ‬
‫درﻣﺎن ﭼﻨـﺪداروﯾﯽ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل ﻣـﺆﺛﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ داروﻫﺎی ﻣﻬﺎرﮐﻨﻨﺪهﻫﺎی ‪ ACE‬ﻣﯽﺗﻮان ﻣﺪرﻫـﺎی ﺣﻠﻘﻪای‬
‫را اﺿﺎﻓﻪﮐﺮد‪ .‬از ﻣﺼﺮف ﻫﻢزﻣﺎن ﺗﯿﺎزﯾﺪﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﻬﺎرﮐﻨﻨﺪهﻫﺎی ‪ β‬ـ آدرﻧﺮژﯾﮏ ﺧﻮدداریﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻘﯿﻪی درﻣﺎنﻫﺎی ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﺑﻼﻣﺎﻧﻊ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫•‬
‫•‬
‫ﺑﺴﯿﺎری از داروﻫﺎی ﻗﺪﯾﻤﯽ و ارزان ﺑﻪ اﻧﺪازهی داروﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪ ﻣﺆﺛﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﺷﺮاﯾﻂ دﻓﻊ ﻏﯿﺮﻃﺒﯿﻌﯽ آﻟﺒﻮﻣﯿﻦ‪ ،‬ﺑﻪوﯾﮋه وﻗﺘﯽ ﭘﯿﺸﺮوﻧﺪه اﺳﺖ‪ ،‬درﻣﺎن را ﺑﺎ داروﻫـﺎی ﻣﻬﺎرﮐﻨﻨﺪهی‬
‫‪ ACE‬ﺷﺮوعﮐﻨﯿﺪ‪ .‬درﺻﻮرت ﻋﺪم ﺗﺤﻤﻞ ﺑﯿﻤﺎر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دارو از داروﻫﺎی آﻧﺘﺎﮔﻮﻧﯿﺴﺖ ﮐﺎﻧﺎل ﮐﻠﺴﯿﻢ اﺳﺘﻔﺎدهﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫در ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺑﯿﻤﺎری اﯾﺴﮑﻤﯿﮏ ﻗﻠﺒﯽ‪ ،‬اﺑﺘﺪا درﻣﺎن ﺑﺎ داروﻫﺎی ﻣﻬﺎرﮐﻨﻨﺪهی‬
‫‪ β‬ـ آدرﻧﺮژﯾﮏ آﻏﺎزﺷﻮد‪.‬‬

‫‪31‬‬ ‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫ﮐﻨﺘﺮل ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺑﯿﻤﺎری ﻋﺮوﻗﯽ‬

‫‪ 15‬ﮐﻨﺘﺮل ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺑﯿﻤﺎری ﻋﺮوﻗﯽ‬

‫ﺿﺎﯾﻌﺎت ﻋﺮوﻗﯽ از ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﻋﻠﻞ ﻣﺮگ و ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ در ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ ﻧﻮع ‪ 2‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻄﺮ ﺑﯿﻤﺎری ﻋﺮوﻗﯽ‬

‫ﺑﺎزﻧﮕﺮی ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺑﯿﻤﺎری ﻋﺮوﻗﯽ‪:‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﺧﻮن ﺑﺎﻻ‪،‬‬ ‫–‬ ‫ﻗﻨﺪ ﺧﻮن‪،‬‬ ‫–‬
‫ﺳﯿﮕﺎرﮐﺸﯿﺪن‪،‬‬ ‫–‬ ‫ﭼﺮﺑﯽﻫﺎی ﺧﻮن‪،‬‬ ‫–‬
‫ﺳﺎﺑﻘﻪی ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ‪،‬‬ ‫–‬ ‫وزن ﺑﺪن‪ /‬ﭼﺎﻗﯽ ﺷﮑﻤﯽ‪،‬‬ ‫–‬
‫ﻋﻼﺋﻢ ﺑﯿﻤﺎری ﻗﻠﺒﯽ‪ /‬ﻋﺮوﻗﯽ‪.‬‬ ‫–‬ ‫ﻣﯿﺰان دﻓﻊ آﻟﺒﻮﻣﯿﻦ از ادرار‪،‬‬ ‫–‬
‫در زﻣﺎن ﺗﺸﺨﯿﺺ‪،‬‬ ‫•‬
‫ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ‪،‬‬ ‫•‬
‫در ﺻﻮرت ﻏﯿﺮﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻮدن ﯾﺎ در زﻣﺎن درﻣﺎن‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﺑﺎر در ﺳﺎل)ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻧﯿﺎز(‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺳﻄﻮح ﺧﻄﺮ‪:‬‬
‫• ﺧﻄﺮ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ‪ :‬وﺟﻮد ﻫﺮ ﮐﺪام از ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺑﯿﻤﺎری ﻋﺮوﻗﯽ؛‬
‫• ﺧﻄﺮ زﯾﺎد‪ :‬وﺟﻮد ﺑﯿﻤﺎری ﻋﺮوﻗﯽ ﯾﺎ دو ﻋﺎﻣﻞ ﺧﻄﺮ؛‬
‫• ﺧﻄﺮ ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد‪ :‬وﺟﻮد ﺑﯿﻤـﺎری ﻋﺮوﻗﯽ ﺑﻪاﺿﺎﻓﻪی ﻫـﺮ ﮐﺪام از ﻋـﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺑﯿﻤﺎری ﻋﺮوﻗﯽ ﯾﺎ‬
‫وﺟﻮد ﺳﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺑـﺎ ﻫﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻪ روش زﯾﺮ ﮐﻨﺘﺮل ﺻﻮرتﮔﯿﺮد‪:‬‬
‫اﮔﺮ ﺧﻄﺮ زﯾﺎد اﺳﺖ‪ :‬ﮐﻨﺘﺮل ﻗﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺮﺑﯽﻫﺎ و ﻓﺸﺎر ﺧﻮن در ﺳﻄﻮح ﺗﻮﺻﯿﻪﺷﺪه؛‬ ‫•‬
‫اﮔﺮ ﺧﻄﺮ ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد اﺳﺖ‪ :‬ﮐﻨﺘﺮل ﻗﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺮﺑﯽﻫﺎ و ﻓﺸﺎر ﺧﻮن در ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﺣﺪ ﺧﻄﺮ؛‬ ‫•‬
‫اﮔﺮ ﺑﯿﻤﺎر ﺳﯿﮕﺎر ﻣﯽﮐﺸﺪ‪ :‬ﮐﻨﺘﺮل ﺷﺪﯾﺪ ﻣﺸﮑﻞ‪.‬‬ ‫•‬
‫آﻣﻮزش ﻣﺮدم‪:‬‬
‫درﺑﺎرهی ﺧﻄﺮﻫﺎی ﺑﯿﻤﺎری ﻗﻠﺒﯽ‪ /‬ﺳﮑﺘﻪی ﻣﻐﺰی از زﻣﺎن ﺗﺸﺨﯿﺺ؛‬ ‫•‬
‫ﻣﺤﺎﺳﻦ ﻋﺪم ﻣﺼﺮف دﺧﺎﻧﯿﺎت و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﺗﺮک ﻣﺼﺮف)ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪(8‬؛‬ ‫•‬
‫درﺑﺎرهی رژﯾﻢ ﻏﺬاﯾﯽ ﺳﺎﻟﻢ)ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪.(9‬‬ ‫•‬
‫ﺗﻮﺻﯿﻪ ﺑﻪ‪:‬‬
‫داﺷﺘﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪی ورزﺷﯽ ﻣﻨﻈﻢ)ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪(10‬؛‬ ‫•‬
‫ﻣﺼﺮف داروﻫﺎی ﮐﺎﻫﻨﺪهی ﻗﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺮﺑﯽﻫﺎ و ﻓﺸﺎر ﺧﻮن ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮر ﭘﺰﺷﮏ؛‬ ‫•‬
‫ﻣﺼﺮف آﺳﭙﯿﺮﯾﻦ ﺑﺎ دُز ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﺮای ﺑﯿﻤﺎراﻧﯽ ﮐﻪ در ﮔﺮوه ﺧﻄﺮ زﯾﺎد ﯾﺎ ﺧﻄﺮ ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد ﻗﺮارﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ؛‬ ‫•‬
‫درﺻﻮرت اﺑﺘﻼی ﺑﯿﻤﺎر ﺑﻪ ﺑﯿﻤﺎری اﯾﺴﮑﻤﯿﮏ ﻗﻠﺒﯽ‪ ،‬از داروﻫﺎی ﻣﻬﺎرﮐﻨﻨﺪهی ‪ β‬ـ آدرﻧﺮژﯾﮏ اﺳﺘﻔﺎدهﺷﻮد‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺗﻮﺟﻪ‪:‬‬
‫درﻣﺎن ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ ﺑﺎ ﻫﻮرﻣﻮن در ﺑﯿﻤﺎران ﯾﺎﺋﺴﻪ)درﺻﻮرت ﻣﻮاﻓﻘﺖ(‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺗﺸﺨﯿﺺ‪:‬‬
‫اﯾﺴﮑﻤﯽ ﺧﺎﻣﻮش ﻣﯿﻮﮐﺎرد از ﺧﻄﺮﻫﺎی ﻣﻬﻢ اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎران اﺳﺖ‪.‬‬ ‫•‬

‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬ ‫‪32‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫ﮐﻨﺘﺮل ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺑﯿﻤﺎری ﻋﺮوﻗﯽ‬

‫ﺑﯿﻤﺎری اﯾﺴﮑﻤﯿﮏ ﻗﻠﺒﯽ‬

‫‪ 3‬ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ ﺑﻪ ﺑﯿﻤﺎری اﯾﺴﮑﻤﯿﮏ ﻗﻠﺒﯽ ﻣﺒﺘﻼ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ و ﻧﯿﻤﯽ از آﻧﻬﺎ ﻣﯽﻣﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪4‬‬
‫ﺑﯿﻤﺎری اﯾﺴﮑﻤﯿﮏ ﻗﻠﺒﯽ در ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ اﻏﻠﺐ ﺧﺎﻣﻮش و ﺑﺪون ﻋﻼﻣﺖ ﺑﻮده و ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻧﺎرﺳﺎﯾﯽ ﻗﻠﺒﯽ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ اﻣﮑﺎن اﺻﻼح آن ﺑﺎ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﯽ ﮐﻤﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ارزﯾﺎﺑﯽ در زﻣﺎن ﺗﺸﺨﯿﺺ‬

‫ﻣﻌﺎﯾﻨﻪ و ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﯿﻤﺎر در ﻣﻮارد‪:‬‬
‫وﺟﻮد آﻧﮋﯾﻦ ﮐﻼﺳﯿﮏ و ﯾﺎ دﯾﮕﺮ ﻋﻼﺋﻢ ﻣﺸﮑﻮک؛‬ ‫•‬
‫ﺗﻨﮕﯽ ﻧﻔﺲ ﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﯿﻪ؛‬ ‫•‬
‫ﻧﺎرﺳﺎﯾﯽ ﻗﻠﺒﯽ‪ ،‬ﮐﺎردﯾﻮﻣﮕﺎﻟﯽ و ﯾﺎ آرﯾﺘﻤﯽ ﻗﻠﺒﯽ؛‬ ‫•‬
‫ﺣﻮادث ﺗﺮوﻣﺒﻮﺗﯿﮏ ﻋﺮوﻗﯽ؛‬ ‫•‬
‫درﺻﻮرت ﻣﯿﮑﺮوآﻟﺒﻮﻣﯿﻨﻮری ﯾﺎ ﻣﺎﮐﺮوآﻟﺒﻮﻣﯿﻨﻮری‪ ،‬ﺿﺮورت ﺑﺮرﺳﯽ اﻓﺰاﯾﺶﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﻟﺰوم ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﯿﻤﺎر ﺗﻮﺳﻂ‪:‬‬
‫اﻟﮑﺘﺮوﮐﺎردﯾﻮﮔﺮاﻓﯽ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺎ ‪ 12‬ﻟﯿﺪ و رادﯾﻮﮔﺮاﻓﯽ ﺳﯿﻨﻪ؛‬ ‫•‬
‫اوﻟﺘﺮاﺳﻮﻧﻮاﺳﮑﻦ ﻗﻠﺒﯽ؛‬ ‫•‬
‫ﺗﺴﺖ ورزش؛‬ ‫•‬
‫آﻧﮋﯾﻮﮔﺮاﻓﯽ‪ /‬اﮐﻮی اﺳﺘﺮس درﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ اﻧﺪﯾﮑﺎﺳﯿﻮن ﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫•‬

‫ﮐﻨﺘﺮل‪:‬‬
‫اﻗﺪامﻫﺎی ﺷﺪﯾﺪ‪:‬‬
‫• ﮐﻨﺘﺮل ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺑﯿﻤﺎری ﻋﺮوﻗﯽ؛‬
‫• آﻣﻮزش ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﻔﯿﺪ در ﺷﯿﻮهی زﻧﺪﮔﯽ ازﺟـﻤﻠﻪ ﻗﻄﻊ ﻣﺼـﺮف دﺧـﺎﻧﯿﺎت)ﻣـﺮاﺟﻌﻪ ﺑـﻪ ﺑﺨﺶﻫـﺎی‬
‫‪ 8 ،6‬و‪.(10‬‬

‫ﺑﺎزﻧﮕﺮی‪:‬‬
‫اﻧﺘﺨﺎب داروی ﻣﻨـﺎﺳﺐ ﺑﺮای ﮐﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر ﺧﻮن ﺑﺎﻻ)اﻧﺪﯾﮑﺎﺳﯿﻮن ﺑﺮای ﻣﻬﺎرﮐﻨﻨﺪهﻫﺎی ‪ β‬ـ آدرﻧﺮژﯾﮏ(؛‬ ‫•‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از آﺳﭙﯿﺮﯾﻦ ﯾﺎ دﯾﮕﺮ داروﻫﺎی ﺿﺪ ـ ﺗﺮوﻣﺒﻮز)در ﻫﻤﻪی ﺑﯿﻤﺎران(؛‬ ‫•‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از داروﻫﺎی درﻣﺎن ﻧﺎرﺳﺎﯾﯽ ﻗﻠﺒﯽ)اﻧﺪﯾﮑﺎﺳﯿﻮن ﺑﺮای ﻣﻬﺎرﮐﻨﻨﺪهﻫﺎی ‪.(ACE‬‬ ‫•‬
‫ﺗﻮﺻﯿﻪ‪:‬‬
‫درﻣﺎن ﺑﺎیﭘﺎس ﻋﺮوق ﮐﺮوﻧﺮ زودﻫﻨﮕﺎم‪ /‬آﻧﮋﯾﻮﭘﻼﺳﺘﯽ‪ /‬درﻣﺎن ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺖ درﺻﻮرت ﻟﺰوم‪.‬‬ ‫•‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از‪:‬‬
‫• ﻣﺼﺮف اﻧﺴـﻮﻟﯿﻦ داﺧﻞ ورﯾـﺪی ﺑـﺮای رﺳﯿﺪن ﺳﺮﯾﻊ ﺑـﻪ ﮐﻨﺘﺮل ﮔﻠﯿﺴﻤﯿﮏ ﻣﻄﻠﻮب‪ ،‬ﺑـﻼﻓـﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ‬
‫از ﭘﺬﯾﺮش ﺑﺮای درﻣـﺎن اﻧﻔﺎرﮐﺘﻮس ﻣﯿﻮﮐﺎرد‪.‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ‪ :‬ﺗﻮﺻﯿﻪﻧﻤﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪33‬‬ ‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫آﺳﯿﺐﻫﺎی ﮐﻠﯿﻮی‬

‫‪ 16‬آﺳﯿﺐﻫﺎی ﮐﻠﯿﻮی‬
‫ﺗﺸﺨﯿﺺ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ‬

‫اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯿﺰان دﻓﻊ ادراری آﻟﺒﻮﻣﯿﻦ در ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ ﻧﻮع ‪ 2‬اﻏﻠﺐ ﻧﺸﺎﻧﻪای از آﺳﯿﺐﻫﺎی ﻋﺮوﻗﯽ‬
‫ﺑﻪﺧﺼﻮص آﺳﯿﺐﻫﺎی ﮐﻠﯿﻮی اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮐﺮاﺗﯽﻧﯿﻦ ﺳﺮم ﻏﯿﺮﻃﺒﯿﻌﯽ در ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ ﻧﻮع ‪ 2‬ﻧﯿﺰ اﻏﻠﺐ ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﯿﻤﺎری ﺷﺮﯾﺎن ﮐﻠﯿﻮی و ﯾﺎ‬
‫دﯾﻮرﺗﯿﮏ درﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮای ﻧﺎرﺳﺎﯾﯽ ﻗﻠﺒﯽ و ﻧﻔﺮوﭘﺎﺗﯽ دﯾﺎﺑﺘﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫درﺻـﻮرت ﻋـﺪم وﺟـﻮد ﻣـﻮارد دﯾﮕـﺮ‪ ،‬ﺗﺸﺨﯿﺺ و ﻣـﺮاﻗﺒﺖ ﻣﺸـﮑﻼت ﮐﻠﯿـﻮی در ﺑﯿﻤـﺎران دﯾـﺎﺑﺘﯽ‬
‫ﺑﻪ ﻣﯿﺰان دﻓﻊ ﭘﯿﺸﺮوﻧﺪهی آﻟﺒـﻮﻣﯿﻦ و ﮐﺮاﺗﯽﻧﯿﻦ ﺳﺮم ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪.‬‬

‫آزﻣﺎﯾﺶ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻨﻮری ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻮارﻫﺎی ﻣﺨﺼﻮص ادراری‬

‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮی دﻓﻊ ادراری آﻟﺒﻮﻣﯿﻦ ﺑﻪﻃﻮر ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ)درﺻﻮرت ﻋﺪم وﺟﻮد آزﻣﺎﯾﺶ آﻟﺒﻮﻣﯿﻦ‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﯿﺰان دﻓﻊ‬
‫ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ از ادرار( ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‪:‬‬
‫• ﻧﺴﺒﺖ ﮐﺮاﺗﯽﻧﯿﻦ ﺑﻪ آﻟﺒﻮﻣﯿﻦ)ﻗﺒﻞ از ﺻﺒﺤﺎﻧﻪ(؛‬
‫• ﻏﻠﻈﺖ دﻓﻊ ادراری آﻟﺒﻮﻣﯿﻦ)ﻗﺒﻞ از ﺻﺒﺤﺎﻧﻪ(؛‬
‫• ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻧﺴﺒﺖ < ‪ (> 30mg/g)2/5mg/mmol‬در ♂ و < از ‪ (> 40mg/g)3/5mg/mmol‬در ♀ و ﯾﺎ ﻏﻠﻈﺖ‬
‫‪ > 20mg/l‬ﺑـﻮد‪:‬‬
‫اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ ﻣﺠﺪد ﺑﺮای ﺗﺄﯾﯿﺪ آزﻣﺎﯾﺶ؛‬ ‫–‬
‫ﭘـﺎﯾﺶ ﻫـﺮﮔﻮﻧـﻪ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ آﺳﯿﺐﻫﺎی ﮐﻠﯿﻮی ﺑـﺎ اﻧﺠـﺎم آزﻣـﺎﯾﺶﻫـﺎی ﻣﮑﺮر‪ ،‬ﺑـﺮرﺳﯽ وﺟـﻮد‬ ‫–‬
‫ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎ و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ دﯾﮕﺮ ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎی ﮐﻠﯿﻪ درﺻﻮرت وﺟﻮد ﭘﺮوﺗﺌﯿﻨﻮری؛‬
‫رد ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺑﺎ ﻧﻮارﻫﺎی ﻟﮑﻮﺳﯿﺖ‪ /‬ﻧﯿﺘﺮﯾﺖ و ﮐﺸﺖ ﮐﺎﻣﻞ ادرار‪.‬‬ ‫–‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﮐﺮاﺗﯽﻧﯿﻦ ﺳﺮم ﺑﻪﻃﻮر ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ)اﮔﺮ ﻏﯿﺮﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻮد‪ ،‬دﻓﻌﺎت اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ اﻓﺰاﯾﺶﯾﺎﺑﺪ(‪.‬‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻓﺸﺎر ﺧﻮن ﺑﻪﻃﻮر ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ)درﺣﺎل ﻧﺸﺴﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ از ‪ 5‬دﻗﯿﻘﻪ اﺳﺘﺮاﺣﺖ‪ ،‬ﻓﺎز ‪ 1‬و ‪.(5‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬ ‫‪34‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫ﮐﻨﺘﺮل آﻟﺒﻮﻣﯿﻨﻮری‬

‫ﮐﻨﺘﺮل آﻟﺒﻮﻣﯿﻨﻮری‬ ‫‪17‬‬

‫اﮔﺮ ﮐﺮاﺗﯽﻧﯿﻦ ﺳﺮم ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫دﻓﻊ ادراری آﻟﺒﻮﻣﯿﻦ ﺑﻪﻃﻮر ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ آزﻣﺎﯾﺶ ﻣﯽﺷﻮد؛‬ ‫•‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺑﯿﻤﺎری ﻋﺮوﻗﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﻗﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺮﺑﯽﻫﺎ و ﻓﺸﺎر ﺧﻮن ﺑﻪﻃﻮر دﻗﯿﻖ ﮐﻨﺘﺮلﺷﻮد‪.‬‬ ‫•‬
‫اﮔﺮ ﮐﺮاﺗﯽﻧﯿﻦ ﺳﺮم ﻏﯿﺮﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫دﯾﮕﺮ ﻋﻠﻞ اﺧﺘﻼل ﻋﻤﻠﮑﺮد ﮐﻠﯿﻪ)ﻋﻔﻮﻧﺖﻫـﺎ‪ ،‬ﻣﺸﮑﻼت ﺷـﺮﯾـﺎﻧﯽ ﮐﻠﯿﻪ ﻧﺎﺷﯽ از ﻫﯿﭙﺮﺗﺎﻧﺴﯿﻮن‪ ،‬ﻧﺎرﺳﺎﯾﯽ‬ ‫•‬
‫ﻗﻠﺒﯽ‪ ،‬ﮔﻠﻮﻣﺮوﻟﻮﻧﻔﺮﯾﺖ( ﺑﺮرﺳﯽﺷﻮد؛‬
‫دﻓﻊ ادراری آﻟﺒﻮﻣﯿﻦ و ﮐﺮاﺗﯽﻧﯿﻦ ﺳﺮم ﺑﺮای ﭘﯽﺑﺮدن ﺑﻪ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻣﺸﮑﻞ ﮐﻠﯿﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ‬ ‫•‬
‫و ﻣﮑﺮر ﭘﺎﯾﺶ و اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﺷﻮد‪.‬‬

‫درﺻﻮرت ﻣﺸﮑﻮکﺑﻮدن ﺑﻪ ﺑﺮوز آﺳﯿﺐﻫﺎی ﮐﻠﯿﻮی دﯾﺎﺑﺖ)ﻧﻔﺮوﭘﺎﺗﯽ دﯾﺎﺑﺘﯽ(‪:‬‬

‫ﮐﻨﺘﺮل دﻗﯿﻖ ﻓﺸﺎر ﺧﻮن ﺑﺎﻻ)ﻫﺪف درﻣﺎﻧﯽ = ‪:(BP < 130/80mmHg‬‬ ‫•‬
‫ﮐﺎﻫﺶ ﻣﺼﺮف ﻧﻤﮏ‪،‬‬ ‫–‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻬﺎرﮐﻨﻨﺪهﻫﺎی ‪ ACE‬ﺑﻪﻋﻨﻮان درﻣﺎن اوﻟﯿﻪ‪،‬‬ ‫–‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از دﯾﻮرﺗﯿﮏﻫﺎی ﺣﻠﻘﻪای درﺻﻮرت ﻧﯿﺎز‪.‬‬ ‫–‬
‫ﮐﺎﻫﺶ ﻣﺼﺮف ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ در رژﯾﻢ ﻏﺬاﯾﯽ روزاﻧﻪ ﺑﻪﻣﯿﺰان ﮐﻤﺘﺮ از ‪0/8g/kg‬؛‬ ‫•‬
‫ﮐﻨﺘﺮل دﻗﯿﻖ و ﻣﺴﺘﻤﺮ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن و دﯾﮕﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺑﯿﻤﺎری ﻋﺮوﻗﯽ؛‬ ‫•‬
‫درﻣﺎن دﻗﯿﻖ درﺻﻮرت وﺟﻮد ﻋﻔﻮﻧﺖ ادراری و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﮑﺮوز ﭘﺎﭘﯿﻼری درﺻﻮرت ﻋﻮد ﻣﮑﺮر و‬ ‫•‬
‫اﻧﺠﺎم اﻗﺪامﻫﺎی ﻻزم؛‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﺸﺎوره ﺑﺎ ﻧﻔﺮوﻟﻮژﯾﺴﺖ ﻗﺒﻞ از اﻓﺰاﯾﺶ ﮐﺮاﺗﯽﻧﯿﻦ ﺳﺮم ﺑﯿﻤﺎر ﺑﻪ ﺑﯿﺶ از ‪.3mg/l‬‬ ‫•‬
‫•‬

‫‪35‬‬ ‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫آﺳﯿﺐﻫﺎی ﭼﺸﻤﯽ‬

‫‪ 18‬آﺳﯿﺐﻫﺎی ﭼﺸﻤﯽ‬
‫ﺗﺸﺨﯿﺺ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ‬
‫ﺗﺸﺨﯿﺺ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﻣﺸﮑﻼت ﭼﺸﻢﻫﺎ در ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻤﯽ از ﻣﻌﺎﯾﻨﻪی ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻓﺮاﺧﻮاﻧﯽ دﻗﯿﻖ ﺑﺮای اﻃﻤﯿﻨﺎن از اﻧﺠﺎم ﻣﻌﺎﯾﻨﻪی ﭼﺸﻢ ﺑﺮای ﻫﺮ ﺑﯿﻤﺎر‬
‫ارزﯾﺎﺑﯽ ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ‪:‬‬
‫ﻣﯿﺪان ﺑﯿﻨﺎﯾﯽ؛‬ ‫•‬
‫ﻋﺪﺳﯽ و وﯾﺘﺮه)اﻓﺘﺎﻟﻤﻮﺳﮑﻮﭘﯽ(؛‬ ‫•‬
‫ﺷﺒﮑﯿﻪ)اﻧﺠﺎم ﻓﺘﻮﮔﺮاﻓﯽ ﺷﺒﮑﯿﻪ ﯾﺎ اﻓﺘﺎﻟﻤﻮﺳﮑﻮﭘﯽ ﺑﺴﯿﺎر دﻗﯿﻖ ﺑﺎ ﻣﺮدﻣﮏ ﺑﺎزﺷﺪه(؛‬ ‫•‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ واﺑﺴﺘﻪ)ﻣﺼﺮف دﺧﺎﻧﯿﺎت و ﻓﺸﺎر ﺧﻮن ﺑﺎﻻ(‪.‬‬ ‫•‬
‫ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﺠﺪد ﺑﻌﺪ از ‪ 3-6‬ﻣﺎه در ﺷﺮاﯾﻂ‪:‬‬
‫ﺑﺎرداری؛‬ ‫•‬
‫ﺷﺮوع ﯾﺎ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ در وﺿﻌﯿﺖ رﺗﯿﻨﻮﭘﺎﺗﯽ ﻏﯿﺮ ﭘﺮوﻟﯿﻔﺮاﺗﯿﻮ؛‬ ‫•‬
‫ﺑﻬﺒﻮد ﮐﻨﺘﺮل ﻗﻨﺪ ﺧﻮن در ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ رﺗﯿﻨﻮﭘﺎﺗﯽ دﯾﺎﺑﺘﯽ‪.‬‬ ‫•‬
‫•‬

‫ﮐﻨﺘﺮل ﺑﯿﻤﺎری ﭼﺸﻢ‬

‫ﻣﺸﺎوره ﺑﺎ ﭼﺸﻢﭘﺰﺷﮏ درﺻﻮرت ﺑﺮوز‪:‬‬
‫رﺗﯿﻨﻮﭘﺎﺗﯽ ﻏﯿﺮ ﭘﺮوﻟﯿﻔﺮاﺗﯿﻮ ﺷﺪﯾﺪ‪،‬‬ ‫•‬
‫رﺗﯿﻨﻮﭘﺎﺗﯽ ﭘﺮوﻟﯿﻔﺮاﺗﯿﻮ‪،‬‬ ‫•‬
‫اِدِم ﻣﺎﮐﻮﻻ ﯾﺎ ﻣﺎﮐﻮﻟﻮﭘﺎﺗﯽ اﮔﺰوداﺗﯿﻮ‪،‬‬ ‫•‬
‫اﺧﺘﻼل در ﺑﯿﻨﺎﯾﯽ ﺑﺪون ﻋﻠﺖ ﻣﺸﺨﺺ‪،‬‬ ‫•‬
‫دﯾﮕﺮ ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎی ﻣﺆﺛﺮ در ﺑﯿﻨﺎﯾﯽ‪،‬‬ ‫•‬
‫آﺳﯿﺐﻫﺎی ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪی ﭼﺸﻤﯽ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ و ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪی درﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮای‪:‬‬
‫ﺑﯿﻤﺎری ﮐﻠﯿﻮی دﯾﺎﺑﺘﯽ‪،‬‬ ‫•‬
‫ﻓﺸﺎر ﺧﻮن ﺑﺎﻻ)‪ < 140 mmHg‬ﻫﺪف(‪،‬‬ ‫•‬
‫‪85‬‬
‫ﮐﻨﺘﺮل ﻗﻨﺪ ﺧﻮن‪،‬‬ ‫•‬
‫ﮐﻨﺘﺮل ﭼﺮﺑﯽﻫﺎی ﺧﻮن)درﺻﻮرت وﺟﻮد اﮔﺰودای ﺳﺨﺖ(‪،‬‬ ‫•‬
‫ﻣﺼﺮف دﺧﺎﻧﯿﺎت‪.‬‬ ‫•‬
‫اﻗـﺪامﻫـﺎی ﻻزم در ﺟـﻬﺖ ﮐـﺎﻫﺶ ﻣﺸـﮑﻼت روﺣﯽ ـ رواﻧـﯽ و اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ در ﺑﯿﻤـﺎران دﯾـﺎﺑﺘﯽ ﮐـﻪ دﭼـﺎر‬
‫ﻣﺸﮑﻞ ﺑﯿﻨﺎﯾﯽ ﺷﺪهاﻧـﺪ‪.‬‬
‫•‬

‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺸﮑﻼت ﭼﺸﻤﯽ در ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ از اﻗﺪامﻫﺎی اوﻟﯿﻪ و ﻣﻬﻢ در ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ‬
‫از ﺑﺪو ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺑﯿﻤﺎری اﺳﺖ‪.‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬ ‫‪36‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫ﻣﺸﮑﻼت ﭘﺎﻫﺎ‬

‫‪ 19‬ﻣﺸﮑﻼت ﭘﺎﻫﺎ‬
‫ﺗﺸﺨﯿﺺ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ‬

‫ﺗﺸﺨﯿﺺ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﻣﺸﮑﻼت ﭘﺎﻫﺎ در ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻤﯽ از ﻣﻌﺎﯾﻨﻪی ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪی اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻓﺮاﺧﻮاﻧﯽ دﻗﯿﻖ ﺑﺮای اﻃﻤﯿﻨﺎن از اﻧﺠﺎم ﻣﻌﺎﯾﻨﻪی ﭘﺎ ﺑﺮای ﻫﺮ ﺑﯿﻤﺎر‬
‫ﻣﻌﺎﯾﻨﻪی ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ‪:‬‬
‫ﺷﮑﻞ ﻇﺎﻫﺮی ﭘﺎ‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮات در اﺳﺘﺨﻮانﻫﺎ و ﺧﺸﮑﯽ ﻣﻔﺎﺻﻞ؛‬ ‫•‬
‫ارزﯾﺎﺑﯽ ﮐﻔﺶﻫﺎ؛‬ ‫•‬
‫وﺿﻌﯿﺖ ﭘﻮﺳﺖ ﭘﺎﻫﺎ)ﺷﮑﻨﻨﺪﮔﯽ‪ ،‬ﺗﺮک ﭘﺎ‪ ،‬ورم‪ ،‬ﭘﯿﻨﻪ و زﺧﻢ(؛‬ ‫•‬
‫ﻧﺒﺾﻫﺎی ﭘﺎ در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ؛‬ ‫•‬
‫ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﻧﻮﻓﯿﻼﻣﺎن ﺑﺎ ارﺗﻌﺎش و ﻧﻮک ﺳﻮزن‪.‬‬ ‫•‬
‫ارزﯾﺎﺑﯽ ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ‪:‬‬
‫ﺷﺮحﺣﺎل ﻣﺸﮑﻼت ﭘﺎ از ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺎﮐﻨﻮن؛‬ ‫•‬
‫ﻣﺸﮑﻼت ﺑﯿﻤﺎر در ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﭘﺎﻫﺎ؛‬ ‫•‬
‫داﻧﺶ رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﺧﻮدﻣﺮاﻗﺒﺘﯽ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﭘﺎﻫﺎ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺗﻘﺴﯿﻢﺑﻨﺪی ﺑﻪﻋﻨﻮان‪:‬‬
‫زﺧﻢ ﭘﺎ‪ :‬زﺧﻢ ﻓﻌﺎل ﭘﺎ؛‬ ‫•‬
‫ﭘﺮﺧﻄﺮ‪ :‬وﺟﻮد ﻧﻮروﭘﺎﺗﯽ‪ ،‬ﺑﯿﻤﺎری ﻋﺮوﻗﯽ‪ ،‬زﺧﻢ ﻗﺒﻠﯽ و ﯾﺎ ﭘﺎی ﺷﺎرﮐﻮت؛‬ ‫•‬
‫درﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ‪ :‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﯾﺎ وﺟﻮد ﻣﺸﮑﻞ در ﻣﺮاﻗﺒﺖﻫﺎی ﭘﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﯿﻤﺎر‪ ،‬ﯾﺎ ﻣﺸﮑﻼت ﺳﺎدهی ﭘﻮﺳﺘﯽ؛‬ ‫•‬
‫ﺧﻄﺮ ﮐﻢ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﭘﺎﯾﺶ ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ واﺑﺴﺘﻪ‪:‬‬
‫ﮐﻨﺘﺮل ﻗﻨﺪ ﺧﻮن؛‬ ‫•‬
‫دارودرﻣﺎﻧﯽ؛‬ ‫•‬
‫ﻣﺼﺮف دﺧﺎﻧﯿﺎت؛‬ ‫•‬
‫ﻟﻨﮕﺶ)‪.(Cladication‬‬ ‫•‬
‫•‬

‫‪37‬‬ ‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫ﻣﺸﮑﻼت ﭘﺎﻫﺎ‬

‫ﮐﻨﺘﺮل ﭘﺎﻫﺎ ـ ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی‬

‫ﭘﺎی ﭘﺮﺧﻄﺮ‪:‬‬
‫ﻣﺸﺎوره ﺑﺎ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﭘﺎ ﯾﺎ ارﺗﻮﭘﺪ ﻣﺎﻫﺮ در ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﭘﺎی دﯾﺎﺑﺘﯽ‪.‬‬
‫ﺗﺪارک‪:‬‬
‫ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﻨﻈﻢ ﭘﺎﻫﺎ؛‬ ‫•‬
‫ﺗﻮﺟﻪ وﯾﮋه ﺑﻪ ﭘﯿﻨﻪﻫﺎ ﺑﺮای ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی از ﺑﺮوز ﻣﺸﮑﻞ؛‬ ‫•‬
‫ﮐﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر روی ﭘﺎﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﻔﻨﺞﻫﺎی ﻣﺨﺼﻮص‪ ،‬ﺗﻬﯿﻪی ﮐﻔﺶﻫﺎی وﯾﮋهی ﺑﯿﻤﺎر دﯾﺎﺑﺘﯽ‬ ‫•‬
‫و اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﻔﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ؛‬
‫آﻣﻮزش ﻣﻨﻈﻢ و ﻣﮑﺮر ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﭘﺎﻫﺎ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﯾﮏ اﺻﻞ ﻣﻬﻢ؛‬ ‫•‬
‫ﻣﺸﺎوره ﺑﺎ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻋﺮوق و اﻧﺠﺎم اﻗﺪامﻫﺎی ﻻزم درﺻﻮرت ﻧﯿﺎز‪.‬‬ ‫•‬
‫ﭘﺎی درﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ‪:‬‬
‫ﺗﺪارک‪:‬‬
‫ﻣﻌﺎﯾﻨﻪ و ارزﯾﺎﺑﯽ ﭘﺎ ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﯿﺎز ﺑﯿﻤﺎر؛‬ ‫•‬
‫ﺗﻮﺻﯿﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﻔﺶ‪ ،‬ﺟﻮراب و ﮐﻔﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ؛‬ ‫•‬
‫آﻣﻮزش ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﭘﺎ در ﻣﻌﺎﯾﻨﻪﻫﺎی ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ؛‬ ‫•‬
‫ﺗﻮﺻﯿﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﺎﯾﻞ ﮐﻤﮑﯽ در راهرﻓﺘﻦ)درﺻﻮرت ﻟﺰوم(‪.‬‬ ‫•‬

‫ﮐﻨﺘﺮل ﭘﺎﻫﺎ ـ ﺑﯿﻤﺎری ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪی ﭘﺎﻫﺎ‬

‫وﺟﻮد زﺧﻢ ﯾﺎ ﻋﻔﻮﻧﺖ در ﭘﺎﻫﺎ‪:‬‬
‫ﺗﻤﺎس و اﻃﻼع ﺑﻪ ﺗﯿﻢ دﯾﺎﺑﺘﯽ ﺑﺪون اﺗﻼف وﻗﺖ؛‬ ‫•‬
‫اﻧﺠﺎم اﻗﺪامﻫﺎی زﯾﺮ‪:‬‬
‫دﺑﺮﯾﺪﻣﺎن و ﺑﺮﻃﺮف ﮐﺮدن ﭘﯿﻨﻪﻫﺎ؛‬ ‫•‬
‫ﭘﺎﻧﺴﻤﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ؛‬ ‫•‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از آﺗﻞ ﺑﺮای ﮐﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر از روی ﭘﺎﻫﺎ؛‬ ‫•‬
‫ﺗﺨﻠﯿﻪی زﺧﻢ ﺗﻮﺳﻂ ﺟﺮاﺣﯽ‪.‬‬ ‫•‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از‪:‬‬
‫• آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏﻫﺎی ﺑﺎ ﻃﯿﻒ وﺳﯿﻊ و ﻣﺆﺛﺮ ازﻃﺮﯾﻖ ورﯾﺪی ﯾﺎ ﺧﻮراﮐﯽ)ﮐﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻤـﻮل ﺑﺮای ﭘﻮﺷﺶ‬
‫اﺳﺘﺎﻓﯿﻠﻮﮐﻮکﻫﺎ‪ ،‬ﻏﯿﺮﻫﻮازیﻫﺎ و اﺳﺘﺮﭘﺘﻮﮐﻮکﻫـﺎ و ﯾﺎ ﻫﺮ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺸـﮑﻮک دﯾﮕﺮ(؛‬
‫• ﻣﺸﺎوره ﺑﺎ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻋﺮوق و اﻧﺠﺎم اﻗﺪامﻫﺎی ﻻزم آﻧﮋﯾﻮﭘﻼﺳﺘﯽ درﺻﻮرت ﻟﺰوم‪.‬‬
‫اﻧﺠﺎم آﻣﭙﻮﺗﺎﺳﯿﻮن در ﺷﺮاﯾﻂ‪:‬‬
‫درد ﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞ ﮐﻨﺘﺮل؛‬ ‫•‬
‫زﺧﻢﻫﺎی ﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞ درﻣﺎن ﺑﺮای ﻣﺪتﻫﺎی ﻃﻮﻻﻧﯽ و ﻧﺎﺗﻮانﮐﻨﻨﺪه؛‬ ‫•‬
‫وﺟﻮد زﺧﻤﯽ ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻌﻠﻮﻟﯿﺖ ﺑﯿﻤﺎر ﺷﺪه و ﯾﺎ وﺟﻮد ﭘﺎی ﺷﺎرﮐﻮت ﮐﻪ ﺑﺮای ﺑﯿﻤﺎر ﻣﺸﮑﻞزا اﺳﺖ‪.‬‬ ‫•‬
‫•‬

‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬ ‫‪38‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫آﺳﯿﺐﻫﺎی ﻋﺼﺒﯽ‬

‫‪1‬‬
‫‪ 20‬آﺳﯿﺐﻫﺎی ﻋﺼﺒﯽ‬
‫ﺗﺸﺨﯿﺺ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ‬

‫ﺗﺸﺨﯿﺺ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ از آﺳﯿﺐﻫﺎی ﻋﺼﺒﯽ در ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﺑﺘﯽ ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻤﯽ از ﻣﻌﺎﯾﻨﻪی ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﺮﺳﺶ درﺑﺎرهی ﻣﺸﮑﻼت زﯾﺮ در ﻣﻌﺎﯾﻨﻪی ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ‪:‬‬

‫• ﻋﻼﺋﻢ ﻧﻮروﭘﺎﺗﯽ و ﯾﺎ درد ﭘﺎﻫﺎ؛‬
‫• ﻣﺸﮑﻼت ﺟﻨﺴﯽ در ﻣﺮدان‪.‬‬

‫ﭘﺮﺳﺶ درﺑﺎرهی دﯾﮕﺮ ﻋﻼﺋﻢ ﻧﻮروﭘﺎﺗﯽ اﺗﻮﻧﻮﻣﯿﮏ‪:‬‬

‫• ﻋﻮارض دﯾﮕﺮ)ﺑﻪﺧﺼﻮص درﺑﺎرهی ﺳﯿﺴﺘﻢ ادراری ـ ﮐﻠﯿﻮی(؛‬
‫• ﻗﺒﻞ از ﺑﯿﻬﻮﺷﯽ؛‬
‫• اﺧﺘﻼل ﺷﺪﯾﺪ در ﮐﻨﺘﺮل ﻗﻨﺪ ﺧﻮن‪.‬‬
‫•‬

‫ﮐﻨﺘﺮل ﻧﻮروﭘﺎﺗﯽ دردﻧﺎک‬

‫اﻧﺠﺎم ﻣﺸﺎوره ﺑﺮای ﮐﺎﻫﺶ ﺷﺪﯾﺪ ﻣﺸﮑﻼت ﻧﺎﺷﯽ از اﯾﻦ وﺿﻌﯿﺖ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ اوﻟﯿﻪ ﺑﻪ‪:‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﺎﯾﻞ ﺑﺮای راﺣﺖ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻦ ﭘﺎﻫﺎ در رﺧﺘﺨﻮاب)ﻣﺜﻞ ﺑﺎﻟﺶ ﯾﺎ ﮐﻮﺳﻦ ﮐﻪ زﯾﺮ ﭘﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪﺷﻮد(؛‬ ‫•‬
‫ﺿﺪدردﻫﺎی ﺳﺎده ﺑﺮای ﺗﺴﮑﯿﻦ درد در ﺷﺐﻫﺎ؛‬ ‫•‬
‫ﭘﺎﻧﺴﻤﺎن ﭘﺎﻫﺎ‪.‬‬ ‫•‬
‫درﻣﺎنﻫﺎی داروﯾﯽ‪:‬‬
‫داروﻫﺎی ﺳﻪ ﺣﻠﻘﻪای)آﻣﯽﺗﺮﯾﭙﺘﻠﯿﻦ(؛‬ ‫•‬
‫ﮐﺎرﺑﺎﻣﺎزﭘﯿﻦ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ‪ 600-1200mg‬ﺑﻪﺻﻮرت ﯾﮏ دُز واﺣﺪ ﺷﺒﺎﻧﻪ‪.‬‬ ‫•‬

‫ﮐﻨﺘﺮل ﻧﻮروﭘﺎﺗﯽ اﺗﻮﻧﻮم‬

‫ﻣﺸﮑﻼت ﺟﻨﺴﯽ‪:‬‬
‫• اﺳﺘﻔـﺎده از داروی ‪ Sildenafil‬ﻣﻔﯿـﺪ اﺳﺖ‪ ،‬درﺻـﻮرﺗـﯽ ﮐـﻪ ﻣﺼـﺮف آن ﻣﻨـﻊ ﻧﺸـﺪهﺑـﺎﺷـﺪ)ﺗـﻮﺟﻪ‪:‬‬
‫ﻧﯿﺘﺮاتدرﻣـﺎﻧﯽ ﻻزم اﺳﺖ(؛‬
‫• ﺗﺰرﯾﻖ ﻣﻮﺿﻌﯽ داروی ‪ Alprostadil‬در ﺑﻌﻀﯽ از ﻣﺮدان دﯾﺎﺑﺘﯽ ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ؛‬
‫• در ﻣﻮارد ﺷﺪﯾﺪﺗﺮ‪ ،‬ﺑﯿﻤﺎر ﺑﺎﯾﺪ ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮارد زﯾﺮ ﺑﻪ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻣﻌﺮﻓﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫وﺳﺎﯾﻞ ﻣﺨﺼﻮص ﻣﺜﻞ واﮐﯿﻮم‪ ،‬ﭘﺮوﺗﺰﻫﺎی ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ و ﺟﺮاﺣﯽ؛‬ ‫–‬
‫ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎی ﻋﺮوﻗﯽ و اﻧﺠﺎم آﻧﮋﯾﻮﭘﻼﺳﺘﯽ در ﺑﻌﻀﯽ ﻣﻮارد؛‬ ‫–‬
‫ﻣﺸﺎورهی رواﻧﯽ‪.‬‬ ‫–‬ ‫•‬

‫‪ .1‬ﺑﺮای ﻣﺸﮑﻼت ﻋﺼﺒﯽ ﭘﺎﻫﺎ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﻗﺒﻞ ﻣﺮاﺟﻌﻪﺷﻮد‪.‬‬

‫‪39‬‬ ‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫آﺳﯿﺐﻫﺎی ﻋﺼﺒﯽ‬

‫ﻣﺸﮑﻼت ﮔﻮارﺷﯽ)ﮔﺎﺳﺘﺮوﭘﺎرزی(‪:‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از روشﻫﺎی رادﯾﻮﮔﺮاﻓﯿﮏ و ﯾﺎ رادﯾﻮاﯾﺰوﺗﻮﭘﯿﮏ ﺑﺮای ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﺗﺸﺨﯿﺺ؛‬ ‫•‬
‫ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎی ﺗﺸﺨﯿﺼﯽ ﻻزم ﺑﺮای ﮐﺸﻒ ﻧﻮروﭘﺎﺗﯽ اﺗﻮﻧﻮم ﻗﻠﺒﯽ؛‬ ‫•‬
‫ﻣﺼﺮف ‪ Cisapride‬و ‪ Domperidone‬ﻧﯿﺰ در ﺑﻌﻀﯽ ﻣﻮارد ﺗﺄﺛﯿﺮ دارد‪.‬‬ ‫•‬
‫اﺳﻬﺎلﻫﺎی ﺷﺒﺎﻧﻪی دﯾﺎﺑﺘﯽ‪:‬‬
‫اﻧﺠﺎم روشﻫﺎی ﺗﺸﺨﯿﺼﯽ ﺑﺮای رد دﯾﮕﺮ ﻋﻠﻞ ﻣﺸﮑﻼت رودهای؛‬ ‫•‬
‫درﻣـﺎن ﺑـﺎ دُز ﺑـﺎﻻی ﮐـﺪﺋﯿﻦ‪ Loperamid ،‬ﯾﺎ دﯾﻔﻨﻮﮐﺴﯿﻼت و اﺳﺘﻔـﺎده از آﻧﺘـﯽﺑﯿـﻮﺗﯿﮏﻫـﺎﯾﯽ ﻧﻈﯿـﺮ‬ ‫•‬
‫ارﯾﺘﺮوﻣـﺎﯾﺴﯿﻦ‪ /‬ﺗﺘﺮاﺳﯿﮑﻠﯿﻦ ﻣﻤﮑﻦاﺳﺖ ﮐﻤﮏﮐﻨﻨـﺪه ﺑـﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺰاق‪:‬‬
‫در اﻏﻠﺐ ﻣﻮارد ﺗﻮﺿﯿﺢ ﻣﺴﺌﻠﻪ و ﻣﺸﺎوره ﺑﺮای ﺑﯿﻤﺎر ﺿﺮوری اﺳﺖ؛‬ ‫•‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از داروﻫﺎی ﻣﻮﺿﻌﯽ و ﺳﯿﺴﺘﻤﯿﮏ آﻧﺘﯽﮐﻮﻟﯿﻨﺰژﯾﮏ ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫•‬
‫•‬

‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬ ‫‪40‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫ﺑﺎرداری و ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از آن در زﻧﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬

‫‪ 21‬ﺑﺎرداری و ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از آن در زﻧﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬

‫ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً اﮐﺜﺮ زﻧﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ دﯾـﺎﺑﺖ ﻧـﻮع ‪ 2‬در ﺳﻨﯿﻦ ﺑـﺎروری ﭼـﺎق ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺷـﺎﻧﺲ زﯾﺎدی ﺑـﺮای‬
‫ﺑـﺮوز آﺳﯿﺐﻫﺎی ﻋﺮوﻗﯽ و ﻣﺸﮑﻼت ﺗﺮوﻣﺒﻮﺗﯿﮏ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫زﻧﺎن ﺑﺎ ﺳﺎﺑﻘﻪی دﯾﺎﺑﺖ ﺑﺎرداری‪ ،‬ﺷﺎﻧﺲ زﯾﺎدی ﺑﺮای اﺑﺘﻼ ﺑﻪ دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪ 2‬دارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی از ﺑﺎرداری‪ /‬ﮐﻨﺘﺮل ﻗﺒﻞ از ﺑﺎرداری‬

‫ﭘﺮﺳﺶ درﺑﺎرهی‪:‬‬
‫ﻧﯿﺎز زن ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﺎﯾﻞ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺑﺎرداری زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻗﺼﺪ ﺑﺎردارﺷﺪن ﻧﺪارد؛‬ ‫•‬
‫ﻗﺼﺪ ﺑﺎرداری در ﻣﻌﺎﯾﻨﻪﻫﺎی ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺗﻮﺻﯿﻪ ﺑﻪ‪:‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از وﺳـﺎﯾﻞ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺑـﺎرداری درﺻـﻮرت ﮐﻢﺑـﻮدن ﺧﻄﺮ ﻣﺸﮑﻼت ﻋـﺮوﻗﯽ در‬ ‫•‬
‫ﺑﯿﻤـﺎر و اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﺮصﻫﺎی ﺿﺪﺑﺎرداری ﺑﺎ دُز ﮐﻢ؛‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از روشﻫﺎی ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺑﺎرداری ﺗﺎ رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﮐﻨﺘﺮل ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﯿﮏ ﻣﻄﻠﻮب؛‬ ‫•‬
‫ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﺑﺮای ﺑﺎرداری و ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺑﺎرداری ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ؛‬ ‫•‬
‫ﮐﻨﺘﺮل دﻗﯿﻖ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن در دوران ﺑﺎرداری و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﻄﺮات ﺟﻨﯿﻨﯽ‪.‬‬ ‫•‬
‫اﮔﺮ ﺑﺎرداری ﺻﻮرتﮔﺮﻓﺖ‪:‬‬
‫ﺷﺮوع درﻣﺎن ﺑﺎ اﺳﯿﺪ ﻓﻮﻟﯿﮏ؛‬ ‫•‬
‫ﻗﻄﻊ ﻣﺼﺮف داروﻫﺎی ﺧﻮراﮐﯽ ﮐﺎﻫﻨﺪهی ﻗﻨﺪ ﺧﻮن و ﺷﺮوع اﻧﺴﻮﻟﯿﻦدرﻣﺎﻧﯽ درﺻﻮرت ﻟﺰوم؛‬ ‫•‬
‫ﻗﻄﻊ ﻣﺼﺮف اﺳﺘﺎﺗﯿﻦﻫﺎ؛‬ ‫•‬
‫ﮐﻨﺘﺮل ﻣﻄﻠﻮب ﻗﻨﺪ ﺧﻮن‪:‬‬ ‫•‬
‫اﻫﺪاف ﺧﻮدﻣﺮاﻗﺒﺘﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﮔﻠﻮﮐﻮﻣﺘﺮ در ﻣﻨﺰل‪:‬‬ ‫–‬
‫ﻗﺒﻞ از ﺻﺮف ﻏﺬا ‪65-100mg/dl‬‬
‫ﺑﻌﺪ از ﺻﺮف ﻏﺬا ‪90-145mg/dl‬‬
‫ﮐﻨﺘﺮل ﻣﻄﻠﻮب ﻓﺸﺎر ﺧﻮن)‪(BP < 130 mmHg‬؛‬ ‫•‬
‫‪80‬‬
‫ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ داروﻫﺎی ﻣﻬﺎرﮐﻨﻨﺪهﻫﺎی ‪ ACE‬ﺑﺎ ﻣﺘﯿﻞدوﭘﺎ‪ /‬ﻧﯿﻔﯿﺪﭘﯿﻦ و ﻻﺑﺘﺎﻟﻮل‪.‬‬ ‫–‬
‫ﻣﻌﺎﯾﻨﻪی ﺷﺒﮑﯿﻪ و درﻣﺎن آن درﺻﻮرت ﻟﺰوم؛‬ ‫•‬
‫ارزﯾﺎﺑﯽ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﯿﻤﺎر درﺑﺎرهی دﯾﺎﺑﺖ و ﺑﺎرداری و آﻣﻮزش ﮐﺎﻓﯽ درﺻﻮرت ﻧﯿﺎز؛‬ ‫•‬
‫ﻗﻄﻊ ﻣﺼﺮف دﺧﺎﻧﯿﺎت‪.‬‬ ‫•‬
‫•‬

‫•‬

‫ﺗﺸﺨﯿﺺ دﯾﺎﺑﺖ در دوران ﺑﺎرداری‪:‬‬

‫اﮔﺮ ﻗﻨﺪ ﭘﻼﺳﻤﺎی ورﯾﺪی در ﻫﺮ زﻣﺎﻧﯽ ≤ ‪ 110mg/dl‬ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫• اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ ﺗﺤﻤﻞ ﮔﻠﻮﮐﺰ ﺑﺎ ‪ 75gr‬ﮔﻠﻮﮐﺰ؛‬
‫• درﻣﺎن ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺑﯿﻤﺎر دﯾﺎﺑﺘﯽ‪:‬‬
‫اﮔﺮ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﻧﺎﺷﺘﺎ < ‪ 125mg/dl‬ﺑﺎﺷﺪ؛‬ ‫–‬
‫اﮔﺮ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن دو ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ از ﻧﺎﺷﺘﺎ ≤ ‪ 140mg/dl‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫–‬
‫‪41‬‬ ‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫ﺑﺎرداری و ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از آن در زﻧﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬

‫ﻣﺮاﻗﺒﺖ از زﻧﺎن ﺑﺎردار دﯾﺎﺑﺘﯽ‬

‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﯾﮏ ﻣﺮﮐﺰ وﯾﮋهی زﻧﺎن ﺑﺎردار دﯾﺎﺑﺘﯽ‪:‬‬
‫• ﺷﺎﻣﻞ دﯾﺎﺑﺘﻮﻟﻮژﯾﺴﺖ ﯾﺎ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻏﺪد‪ ،‬ﭘﺮﺳﺘﺎر آﻣﻮزشدﯾﺪه‪ ،‬ﮐﺎرﺷﻨﺎس ﺗﻐﺬﯾﻪ‪ ،‬ﻣﺘﺨﺼﺺ زﻧﺎن و‬
‫ﻣﺎﻣﺎﯾﯽ‪ ،‬ﻣﺎﻣﺎ و ﯾﮏ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻧﻮزادان‪.‬‬
‫ﺗﺪارک ﺗﺴﻬﯿﻼﺗﯽ ﺑﺮای ﮐﻨﺘﺮل دﻗﯿﻖ و ﻣﺴﺘﻤﺮ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن‪:‬‬
‫وﯾﺰﯾﺖﻫﺎی ﻣﮑﺮر)ﻫﺮ ‪ 1-2‬ﻫﻔﺘﻪ ﯾﮏ ﺑﺎر(؛‬ ‫•‬
‫آﻣﻮزشﻫﺎی ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺮای زﻧﺎن ﺑﺎردار دﯾﺎﺑﺘﯽ؛‬ ‫•‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﮑﺮر آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﺑﺎ ﯾﮏ ﮔﻠﻮﮐﻮﻣﺘﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد؛‬ ‫•‬
‫ﻫﺮﭼﻪ ﻧﺰدﯾﮏﺗﺮ ﺷﺪن ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﺑﻪ ﺣﺪ ﻃﺒﯿﻌﯽ‪:‬‬ ‫•‬
‫ﻗﻨﺪ ﺧﻮن اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﺷﺪه در ﻣﻨﺰل‪:‬‬ ‫–‬
‫ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﻧﺎﺷﺘﺎ = ‪65-100mg/dl‬‬
‫ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﺑﻌﺪ از ﺻﺮف ﻏﺬا = ‪90-135mg/l‬‬
‫رﺳﺎﻧﺪن و ﻧﮕﻪداری ‪ HbA1c‬در ﺣﺪ ﻃﺒﯿﻌﯽ‪.‬‬ ‫–‬
‫رژﯾﻢ ﻏﺬاﯾﯽ‪:‬‬ ‫•‬
‫ﺗﻬﯿﻪی رژﯾﻢ ﻏﺬاﯾﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﯿﺎزﻫﺎی روزاﻧﻪی ﺟﻨﯿﻦ و ﻣﺎدر و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از‬ ‫–‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﯽروﯾﻪی وزن‪،‬‬
‫ﮐﻨﺘﺮل ﺑﻬﺘﺮ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﺑﺎ وﻋﺪهﻫﺎی ﻏﺬاﯾﯽ ﮐﻢ و ﻣﺘﻌـﺪد‪.‬‬ ‫–‬
‫درﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻧﺮﺳﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از اﻧﺴﻮﻟﯿﻦدرﻣﺎﻧﯽ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﻣﻌﺎﯾﻨﻪی ﭼﺸﻢﻫﺎ در ﻫﺮ ﺳﻪ ﻣﺎه از ﺑﺎرداری‬

‫اﻧﺠﺎم ﻣﺮاﻗﺒﺖﻫﺎی ﻣﺎﻣﺎﯾﯽ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ‪:‬‬

‫اﻧﺠﺎم ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﯽ زودﻫﻨﮕﺎم و ﺗﮑﺮار آن در زﻣﺎنﻫﺎی ﻣﻌﯿﻦ‪ ،‬ﺑﺮای ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺳﻦ ﺑﺎرداری و آﻧﻮﻣﺎﻟﯽﻫﺎی ﺟﻨﯿﻨﯽ؛‬ ‫•‬
‫ﭘﺎﯾﺶ ﺳﻼﻣﺖ ﺟﻨﯿﻦ در ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﻌﺪی؛‬ ‫•‬
‫ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎی ﻣﮑﺮر ﺑﻌﺪ از زاﯾﻤﺎن‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺗﺪارک زاﯾﻤﺎن اﯾﻤﻦ و ﻃﺒﯿﻌﯽ‪:‬‬
‫اﻧﺠﺎم زاﯾﻤﺎن در زﻣﺎن ﻃﺒﯿﻌﯽ آن‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﯾﻦﮐﻪ ﺧﻄﺮی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دﯾﺎﺑﺖ ﯾﺎ ﻣﺸﮑﻼت زاﯾﻤﺎﻧﯽ وﺟﻮد داﺷﺘﻪﺑﺎﺷﺪ؛‬ ‫•‬
‫اﻧﺠﺎم زاﯾﻤﺎن واژﯾﻨﺎل‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﯾﻦﮐﻪ ﺧﻄﺮی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دﯾﺎﺑﺖ ﯾﺎ ﻣﺸﮑﻼت زاﯾﻤﺎﻧﯽ وﺟﻮد داﺷﺘﻪﺑﺎﺷﺪ؛‬ ‫•‬
‫ﺗﺪارک ﻣﺮاﻗﺒﺖﻫﺎی ﻻزم ﺑﺮای ﻧﻮزاد‪:‬‬ ‫•‬
‫دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﻣﺮاﻗﺒﺖﻫﺎی وﯾﮋهی ﻧﻮزادان‪،‬‬ ‫–‬
‫دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻧﻮزادان‪.‬‬ ‫–‬
‫• ﮐﻨﺘﺮل ﻣﻄﻠﻮب ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﺣﯿﻦ و ﺑﻌﺪ از زاﯾﻤﺎن؛‬
‫• اﻧﻔﻮزﯾﻮن ورﯾﺪی ﮔﻠﻮﮐﺰ و اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ درﺻﻮرت ﻟﺰوم و ﺗﻬﯿﻪی اﻣﮑﺎﻧﺎت ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﮑﺮر ﻗﻨﺪ ﺧﻮن؛‬
‫• ﻗﻄﻊ درﻣﺎن ﺑﺎ اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ در ﺣﯿﻦ زاﯾﻤﺎن درﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻤﺎر ﺗﺤﺖ درﻣﺎن ﺑﺎ اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ اﺳﺖ)و ﺷﮏ‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺑﻪ ﻧﻮع ‪ 1‬ﺑـﻮدن دﯾﺎﺑﺖ ﺑﯿﻤﺎر(‪.‬‬
‫•‬

‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬ ‫‪42‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫ﺑﺎرداری و ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از آن در زﻧﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬

‫اﮔﺮ ﺑﯿﻤﺎر ﻗﺒﻞ از ﺑﺎرداری ﺑﻪ دﯾﺎﺑﺖ ﻣﺒﺘﻼ ﺑـﻮده‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﭘﺲ از ﺑـﺎرداری ﻧﯿﺰ ازﻧﻈﺮ ﮐﻨﺘـﺮل ﻗﻨـﺪ ﺧﻮن ﻫﻤﭽﻨﺎن‬
‫ﺗﺤﺖﻧﻈﺮ ﭘﺰﺷﮏ ﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬

‫اﮔﺮ دﯾﺎﺑﺖ ﺣﯿﻦ ﺑﺎرداری ﺗﺸﺨﯿﺺ داده ﺷﺪهاﺳﺖ)دﯾﺎﺑﺖ ﺑﺎرداری(‪:‬‬

‫• ﺗﺄﯾﯿﺪ ﺑﻬﺒﻮدی ﺑﺎ ﭘﯿﮕﯿﺮیﻫﺎی ﺑﻌﺪ از زاﯾﻤﺎن؛‬
‫• ﺗﻮﺻﯿﻪ ﺑﻪ ﺑﯿﻤﺎر و ﭘـﺰﺷﮏ ﺧـﺎﻧـﻮادﮔﯽ او ﺑـﺮای ﺑـﺮرﺳﯽ ﻣﻨﻈﻢ ﺑﯿﻤﺎر ازﻧﻈﺮ ﻋـﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺑﯿﻤـﺎری‬
‫ﻋﺮوﻗﯽ در ﺑﺎﻗﯿﻤﺎﻧﺪهی ﻋﻤﺮ‪.‬‬
‫ارزﯾﺎﺑﯽ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﺮاﻗﺒﺖ‪:‬‬
‫ﭘﺎﯾﺶ ﻧﺘﯿﺠﻪی ﺑﺎرداری در زﻧﺎن دﯾﺎﺑﺘﯽ؛‬ ‫•‬
‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪی ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺎرداری در زﻧﺎن دﯾﺎﺑﺘﯽ در ﻣﺮاﮐﺰ ﻣﺨﺘﻠﻒ دﯾﺎﺑﺖ؛‬ ‫•‬
‫ﺑﺎزﺑﯿﻨﯽ ﺑﺮای ﺑﻬﺒﻮد ﻣﺮاﻗﺒﺖ در ﻣﺮاﮐﺰ ﻣﺮاﻗﺒﺖ از زﻧﺎن ﺑﺎردار‪.‬‬ ‫•‬

‫‪43‬‬ ‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫ﮐﻨﺘﺮل دﯾﺎﺑﺖ در زﻣﺎن ﺟﺮاﺣﯽﻫﺎ‬

‫‪ 22‬ﮐﻨﺘﺮل دﯾﺎﺑﺖ در زﻣﺎن ﺟﺮاﺣﯽﻫﺎ‬

‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ‬
‫ﺗﻬﯿﻪی ﯾﮏ ﭘﺮوﺗﮑﻞ ﻣﺮاﻗﺒﺖ؛‬ ‫•‬
‫در دﺳﺘﺮس ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﭘﺮوﺗﮑﻞ ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﺑﺮای ﻫﻤﻪی ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﻣﺴﺌﻮل و ﻫﻤﮑﺎر ﺗﯿﻢ دﯾﺎﺑﺖ‪.‬‬ ‫•‬
‫•‬

‫ﮐﻨﺘﺮل ﺑﯿﻤﺎری‬
‫ﺑﻪدﺳﺖ آوردن ﮐﻨﺘﺮل ﻣﻄﻠﻮب ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﻗﺒﻞ از ﻋﻤﻞ)ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪(8‬؛‬
‫ﺑﻪﺗﻌﻮﯾﻖ اﻧﺪاﺧﺘﻦ اﻋﻤﺎل ﺟﺮاﺣﯽ ﺑﺰرگ ﻏﯿﺮ اورژاﻧﺲ)درﺻﻮرت اﻣﮑﺎن( زﻣﺎﻧﯽﮐﻪ‪:‬‬
‫‪HbA1c > %9‬‬ ‫•‬
‫ﯾﺎ‬
‫ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﻧﺎﺷﺘﺎ < ‪180mg/dl‬‬ ‫•‬
‫ﯾﺎ‬
‫ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﺑﻌﺪ از ﺻﺮف ﻏﺬا < ‪230mg/l‬‬ ‫•‬
‫ﻏﺮﺑﺎﻟﮕﺮی ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻋﻮارﺿﯽ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦاﺳﺖ ﺧﻄﺮات ﺟﺮاﺣﯽ را اﻓﺰاﯾﺶدﻫﺪ و آﮔﺎهﮐﺮدن ﺗﯿﻢ ﺟﺮاﺣﯽ‬
‫از اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ‪ ،‬ﻣﺜـﻞ‪:‬‬
‫ﻣﺸﮑﻼت ﻗﻠﺒﯽ ﯾﺎ ﮐﻠﯿﻮی؛‬ ‫•‬
‫آﺳﯿﺐﻫﺎی ﻋﺼﺒﯽ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﯾﺎ اﺗﻮﻧﻮم؛‬ ‫•‬
‫رﺗﯿﻨﻮﭘﺎﺗﯽ ﭘﺮوﻟﯿﻔﺮاﺗﯿﻮ‪.‬‬ ‫•‬ ‫•‬

‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬ ‫‪44‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫ﮐﻨﺘﺮل دﯾﺎﺑﺖ در زﻣﺎن ﺟﺮاﺣﯽﻫﺎ‬

‫ﮐﻨﺘﺮل ﻗﻨﺪ ﺧﻮن‬

‫اﮔﺮ ﺑﯿﻤﺎر ﺗﺤﺖ درﻣﺎن ﺑﺎ رژﯾﻢ ﻏﺬاﯾﯽ و داروﻫﺎی ﺧﻮراﮐﯽ ﺑﻮده و ﮐﻨﺘﺮل ﮔﻠﯿﺴﻤﯿﮏ ﺧﻮﺑﯽ دارد و ﯾﺎ ﻋﻤﻞ‬
‫ﺟﺮاﺣﯽ ﮐﻮﭼﮏ اﺳﺖ‪:‬‬
‫• ﻋﺪم ﻣﺼﺮف داروﻫﺎی ﺧﻮراﮐﯽ ﺻﺒﺢ روز ﻋﻤﻞ؛‬
‫• ﺷﺮوع دوﺑﺎره ﺑﻌﺪ از ﭘـﺎﯾﺎن ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﯽ و ﺷـﺮ وع ﺑﻪ ﺧـﻮردن ﻏﺬا ﺗﻮﺳﻂ ﺑﯿﻤﺎر ) ﻣﺘﻔﻮرﻣﯿﻦ‬
‫ﭘﺲ از ﺷـﺮوع آزﻣﺎﯾﺶ ﻫﺎی ﻋﻤﻠﮑﺮد ﮐﻠﯿﻪ و اﻃﻤﯿﻨﺎن از ﺳـﺎﻟﻢ ﺑﻮدن آﻧﻬﺎ(؛‬
‫• ﻋﺪم ﻣﺼﺮف اﻧﻔﻮزﯾﻮن ورﯾﺪی ﻣﺎﯾﻌﺎت ﺣﺎوی ﮔﻠﻮﮐﺰ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺑﯿﻤﺎر ﺗﺤﺖ اﻧﺴﻮﻟﯿﻦدرﻣﺎﻧﯽ ﺑﻮد و ﯾﺎ ﮐﻨﺘﺮل ﻗﻨـﺪ ﺧﻮن ﺧﻮﺑﯽ ﻧﺪاﺷﺖ و ﯾﺎ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﯽ ﺑﺰرگ اﺳﺖ‪:‬‬
‫• اﺳﺘﻔﺎده از اﻧﻔﻮزﯾﻮن ﮔﻠﻮﮐﺰ ـ اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ ـ ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ)‪1(GIK‬؛‬
‫• ﺷﺮوع ﺳﺎﻋﺖ ‪ 8‬ﻗﺒﻞ از ﻋﻤﻞ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺧﻮردن ﻏﺬا ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﺷﺮوع ﺷﻮد؛‬
‫• اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی ﻣﮑﺮر ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﻗﺒﻞ‪ ،‬ﺣﯿﻦ و ﺑﻌﺪ از ﺟﺮاﺣﯽ)ﻫﺮ ‪ 1-4‬ﺳﺎﻋﺖ(‪:‬‬
‫• اﺳﺘﻔﺎده از ﯾﮏ روش ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻗﻨﺪ ﺧﻮن‪.‬‬
‫ﻫﺪف‪:‬‬
‫ﮐﻨﺘﺮل ﻗﻨﺪ ﺧﻮن در ﺣﺪود ‪ 110-180mg/dl‬اﺳﺖ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺗﺸﻮﯾﻖ ﺑﯿﻤﺎر ﺑﻪ ﺧﻮدﻣﺮاﻗﺒﺘﯽ ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎرت ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ در ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺑﺴﺘﺮی اﺳﺖ‪.‬‬ ‫•‬

‫رژﯾﻢ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﻠﻮﮐﺰ ـ اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ ـ ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ)‪ (GIK‬در زﻣﺎن ﺟﺮاﺣﯽ‬

‫اﺳﺘﻔﺎده از ‪ 500CC‬ﮔﻠﻮﮐﺰ ‪ %10‬ﺣﺎوی‪:‬‬ ‫•‬
‫‪ 16‬واﺣﺪ اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ رﮔﻮﻻر اﻧﺴﺎﻧﯽ‬ ‫–‬
‫‪ 10mmol‬ﮐﻠﺮﯾﺪ ﭘﺘـﺎﺳﯿﻢ اﻧﻔﻮزﯾﻮن ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ‪ 80ml/h‬ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ ﭘﻤﭗ واﻟﯿﻮﻣﺘﺮﯾﮏ‪.‬‬ ‫–‬
‫• در اﻓﺮاد ﭼﺎق و ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﺑﺎﻻﺳﺖ‪ 20 ،‬واﺣﺪ اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ ﻣﺼﺮفﺷﻮد‪.‬‬
‫• در اﻓﺮاد ﻻﻏﺮ و ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﻣﯿﺰان اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ ﻣﺼﺮﻓﯽ روزاﻧﻪی ﺑﯿﻤﺎر ﮐﻢ اﺳﺖ‪ ،‬از ‪ 12‬واﺣﺪ اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ‬
‫اﺳﺘﻔﺎدهﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫• ﺳﭙﺲ ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ زﯾﺮ ﻋﻤﻞﮐﻨﯿﺪ‪:‬‬
‫اﮔﺮ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ اﻓﺖﮐﺮد و ﯾﺎ در ﺣﺪ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﯾﺎ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﻮد‪ 4 ،‬واﺣﺪ از دُز اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ ﮐﻢﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬ ‫–‬
‫اﮔﺮ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ اﻓﺰاﯾﺶﯾﺎﻓﺖ و ﯾﺎ در ﺣﺪ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﻮد‪ 4 ،‬واﺣﺪ ﺑﻪ دُز اﻧﺴﻮﻟﯿﻦ ﺑﯿﻔﺰاﯾﯿﺪ‪.‬‬ ‫–‬
‫ﻣﺤﻠﻮل ‪ GIK‬را ﺗﺎ ‪ 30-60‬دﻗﯿﻘﻪ ﭘﺲ از ﺻﺮف اوﻟﯿﻦ وﻋﺪهی ﻏﺬاﯾﯽ اداﻣﻪدﻫﯿﺪ‪.‬‬ ‫–‬
‫درﺻﻮرت وﺟﻮد ﻣﺸﮑﻼت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻌﺎدل آب در ﺑﺪن از ﻣﺤﻠﻮلﻫﺎی ﻏﻠﯿﻆﺗﺮ اﺳﺘﻔﺎدهﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬ ‫–‬
‫ﺑﯿﻤﺎر را روزاﻧﻪ ﺑﺮای ‪ dilutional hyponatraemia‬ارزﯾﺎﺑﯽﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬ ‫–‬

‫‪1. Glucose Insulin Potasiom‬‬

‫‪45‬‬ ‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫ﯾﺎدداﺷﺖ‪........................................................................................................................................... :‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬ ‫‪46‬‬

‫‪+‬‬
 ‫‪+‬‬

‫ﯾﺎدداﺷﺖ‪........................................................................................................................................... :‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................‬‬

‫‪47‬‬ ‫راﻫﻨﻤﺎی درﻣﺎن دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع ‪2‬‬

‫‪+‬‬