Professional Documents
Culture Documents
-, Yêu cầu đầu ra: Tín hiệu được lọc thông thấp (loại bỏ tần số nguyên lần tần
số cơ bản.) và khuếch đại tín hiệu với hệ số kU 2.
-, Thiết kế:
+, Vì vậy, đầu vào khối có lẫn các sóng hài bậc cao hơn (nguyên lần 50Hz), ta
cho khối lọc, lọc với tần số fc thuộc khoảng 51Hz đến chọn 149Hz.
Chọn C=100(nF), R2=27 (kΩ) (nhằm ZC và R2 xấp xỉ nhau ), thì fc 59(Hz)
(thỏa mãn).
+, Đồng thời, để đầu ra là 0-4Vac tương ứng đầu vào là 0-2Vac, ta phải có hệ
số khuếch đại kU 2, với R2=27 (kΩ), chọn R1=10 (kΩ).
+, Chọn R4 =R3=10 (kΩ).
Chú ý:
+, Do có thể có hao hụt áp trong quá trình biến đổi tín hiệu, đồng thời có sự
sai số của các điện trở, nên ta chọn hệ số khuếch đại lớn hơn 2, và dùng 1 chiết
áp ở đấu ra, chỉnh thông số theo mong muốn.
+, Opamp có nguồn nuôi là 9Vdc. Để tránh phức tạp, trong các sơ đồ không
vẽ nguồn nuôi.
+, Nếu không nhắc gì đến nguồn nuôi, thì nguồn nuôi Opamp được mặc định
là 9Vdc. Nếu có sự thay đổi nguồn nuôi, sẽ được nêu rõ.
b) Mạch chỉnh lưu chính xác, kết hợp lọc san phẳng:
-, Đầu vào: Tín hiệu I in, đã được lọc thông thấp (f ), được khuếch đại
hệ số kU và bị đảo pha. (Đầu ra của khối lọc – khuếch đại).
-, Yêu cầu đầu ra: Tín hiệu áp 1 chiều, không đổi, có giá trị bằng 2 lần biên độ I
in. Do đầu ra được lắp thẳng vào ADC, nên ta cần cho thêm 1 mạch đệm 3 trạng
thái để điều khiển đầu vào.
-, Thiết kế:
+, Cho tín hiệu qua mạch chỉnh lưu như hình vẽ, với D1, D2 là các diode
thường, điện áp ngược giới hạn lớn hơn 5V như: 1N4007, … ; và R 5 =R7=
R8=10 (kΩ).
+, Tại đầu ra mạch chỉnh lưu, nối thêm tụ hóa C2=2200 uF, nhằm san phẳng
áp ở đầu ra.
+, Đồng thời, ta lắp thêm chiết áp RV1=1 (kΩ) ở đầu ra gần cuối cùng, nhằm
chỉnh thông số. Để chỉnh nhạy hơn, ta nối thêm điện trở R 6=10 (kΩ) trước khi
nối chiết áp xuống đất.
+, Trước khi nối vào ADC, ta thêm một mạch đệm như hình vẽ. R9=10 (kΩ).
+, Để chỉnh thông số, ta cho Uv là tín hiệu 2Vac, tần số 50Hz, và chỉnh sao
cho Ur=4.00(Vdc) không đổi.
-, Đầu vào: Tín hiệu I in, đã được lọc thông thấp (f ), được khuếch đại
hệ số kU và bị đảo pha. (Đầu ra của khối lọc – khuếch đại).
-, Đầu ra: Xung vuông đối xứng f(i) có áp là 0Vdc và 5Vdc, giữ nguyên tần số
của I in.
-, Thiết kế:
+, Ta sử dụng IC LM393 tạo mạch so sánh với U REF=0 (Vdc) (Đầu 3 nối
thẳng với đất.) Chú ý: Nguồn nuôi của LM393 trong mạch là 0Vdc và 5Vdc.
+, Chọn R21 =R10=10 (kΩ).
+, Mạch so sánh là mạch so sánh đảo, và do đầu vào là tín hiệu I-in cũng đã
bị đảo và khuếch đại, nên đầu ra của mạch có cùng pha với I-in. (tức là cùng
dương, cùng âm.)
Nhận xét: Do sự xử lý tín hiệu tương tự của I-in với U-in nên việc thiết kế các
mạch của U-in tương tự như trên, với các thông số giống hệt, trừ thông số trong
bộ khuếch đại, vì đầu ra của khối Lọc, chuẩn hóa, chính lưu tín hiệu là từ 0 đến
4.4Vdc.
1. Khối lọc, chuẩn hóa, chỉnh lưu tín hiệu.
a) Khối lọc, khuếch đại:
-, Đầu ra: Ur là kU× Uv, đã lọc các tần số bậc cao (lớn hơn 50Hz), tín hiệu ra bị
đảo pha.
-, Thiết kế:
+,Chọn R11 =R13=10 (kΩ); R12=8,6 (kΩ); C=100(nF).
+, Hệ số khuếch đại là k U= R11/ R12 ≥2,2.
b) Mạch chỉnh lưu chính xác, kết hợp lọc san phẳng:
-, Đầu vào: Là tín hiệu đầu ra của khối lọc khuếch đại.
-, Đẩu ra: Áp không đổi, 1 chiều, nằm trong khoảng 0 4,4Vdc ứng với U in:
0 220Vac.
-, Thiết kế:
+, Chọn R14= R15= R16= R17= R18=10 (kΩ); C4=2200(uF).
+, Trước mạch đệm, ta lắp thêm 1 chiết áp, để điều chỉnh chính xác thông số:
sao cho khi U-in là 220Vac, thì điện áp sau mạch đệm là 4.4Vdc.
-, Đầu ra: Tín hiệu xung vuông f(u), cùng pha với U-in.
-, Thiết kế:
+, Chọn R19 =R20=10 (kΩ);
+, Sử dụng mạch so sánh có IC LM393 với hai nguồn nuôi 0Vdc và 5Vdc.
III. Mạch so pha góc lệch U/I, mạch tạo VREF=2,5V và mạch chuẩn hóa tín
hiệu.
1. Mạch so pha.
-, Thiết kế:
+, Sử dụng phần tử XOR với 2 đầu vào f(i) và f(u).
+, Do đầu ra đi thẳng vào vi xử lý, nên XOR phải là phần tử 3 trạng thái điều
khiển được; hoăc ta phải lắp thêm bộ đệm.
-, Thiết kế:
+, Sử dụng Điốt Zener 1N5222B, có U=2,5 (Vdc) với Izmax=150 (mA),
Izmin=0,25(mA).Như vậy để D5 làm việc ở chế độ ổn áp, phải có: 37 (Ω)
R22 29,6 (kΩ) chọn R23=10 (kΩ); R22=2,2 (kΩ).
+, Do đầu ra của mạch đi thẳng vào khối ADC, ta nên dung Opamp 3 trạng
thái, hoặc thiết kế mạch đệm ở phía sau, để điều khiển đầu vào.
3. Mạch chuẩn hóa tín hiệu U in: 0-5Vdc sang I out: 4-20mA.
Nhận xét: Do mạch tạo nguồn dòng Iout, tỉ lệ tuyến tính với Uin của mạch; nên
để có đầu ra 4-20mA ứng với đầu vào 0-5Vdc, ta cần có khối cộng đằng trước.
a) Khối cộng:
-, Đầu vào: Uv (từ 0-5Vdc) và Uref.
-, Đầu ra khối cộng: Ur với:
R R R27 UV U ref
U r 1 26 25
R24 R25 R27 25 R27
R
b) Khối tạo nguồn dòng:
-, Đầu vào: Ur ở trên.
c) Thiết kế:
-, Để dễ tính toán ta chọn: R24= R25= R26= R27=10 (kΩ) thì ta được:
U r U v U ref
U v U ref
I out
RV 4
Khi Uv=0 (Vdc) thì Iout=4 (mA) và Uv=5 (Vdc) thì Iout=20 (mA), thay số vào
biểu thức trên ta tìm được:
Uref=1,25 (Vdc),
RV4=312,5 (Ω).
-, Để tạo Uref=1,25 (Vdc), ta tận dụng mạch tạo nguồn 2,5Vdc trong mạch, sử
dụng 1 chiết áp RV3 như hình vẽ.
-, Để tạo RV4=312,5 (Ω), ta cũng sử dụng 1 biến trở RV4 330(Ω), và lắp như
hình vẽ; điều chỉnh sao cho khi Uv=5 (Vdc) thì Iout=20 (mA).
-, Dòng Iout đi qua tải R29=250(Ω), có Điôt Zener D6 5,1V bảo vệ.
IV. Mạch Timer 555 (f=30kHz) và loa 24Vdc.
-, Đầu vào: Tín hiệu on/off của vi xử lý, ứng với áp là 0V và 5V.
-, Thiết kế:
+, Chọn tụ C5=0,01 (uF) nối đầu 5 với đất. Đầu số 8 và đầu số 4, nối lần lượt
với nguồn 5Vdc và đất.
+, Ta đã biết, công thức tính tần số xung vuông :
1, 43
f
RV 5 2 R28 C 6
+, Chọn C6=C5=0,01(uF) thì với f=30 (kHz), ta phải có RV5+2 R28 4,76
(kΩ). Chọn R28= 1,8 (kΩ), RV5 là một biến trở 1,5 (kΩ).
+, Điều chỉnh biến trở sao cho tần số ra là 30kHz.
2. Loa 24V.
-, Đầu vào: Xung vuông f=30 (kHz).
-, Thiết kế:
+, Do khi đưa thẳng xung vào đầu B của tranzito đóng cắt, trong quá trình đóng
cắt tần số cao, có thể làm sụt điện áp xung, không tạo đúng tín hiệu, nên ta cho
thêm 1 mạch đệm trước khi đi vào đầu Bazo. Chọn R30=10 (kΩ).
+, Tranzito Q2 có thể dùng là C828.
-, Nhận xét 1 : Ngoài yêu cầu về điện áp, còn yêu cầu về cung cấp dòng:
+, 10 Opamp LM741 và 2 Opamp LM393 (các opamp đều lý tưởng), tiêu thụ
tổng cộng 12×50(mA)=600(mA).
+, IC Timer 555 tiêu thụ tối đa 200(mA).
+, IC XOR tiêu thụ tối đa 300(mA).
+, Vi xử lý tiêu thụ 200(mA).
+, Các khối ADC, DAC tiêu thụ tổng 6(mA).
+, Khối chuẩn hóa tín hiệu tiêu thụ tối đa 20(mA).
-, Nhận xét 2 : Tuy nhiên, có nhưng IC dung nguồn nuôi 5Vdc, và có những IC
dung nguồn nuôi ±9Vdc. Để tránh tính toán nhiều, ta thiết kế mạch nguồn, với
dòng ra của nguồn 5Vdc và ±9Vdc đều là 1,5A.
-, Nhận xét 3 : Hai mạch ổn áp được thiết kế nối tiếp nhau, nên thực chất, dòng
ra của mạch ổn áp ±9Vdc phải là 3A.
2. Thiết kế mạch
a) Mô tả:
+, Sử dụng biến áp có điểm đất ở giữa, để biến đổi từ Uin 220Vac thành 12Vac.
+, Dùng mạch cầu, để chỉnh lưu điện áp xoay chiều; điện áp bị sụt khi qua điốt
chỉnh lưu, tối đa 2V.
+, Điện áp thu được, cho đi qua bộ lọc thông thấp và tụ hóa san phẳng trước khi
đi vào IC ổn áp 7809 và 7909 nhằm tạo nguồn ổn áp đối xứng ±9Vdc.
+, Do phải đáp ứng dòng ra tầm 3A, ta thiết kế thêm mạch tăng dòng.
+, Đầu ra +9Vdc của mạch ổn áp đưa vào đầu vào của IC ổn áp 7805, có tầng
tăng dòng.
b) Sơ đồ thiết kế:
-, Mạch cầu chỉnh lưu, phải có các diode chịu được áp ngược ít nhất 12V và cho
thông dòng ít nhất 3A. Ở mạch này dùng mạch cầu KBU4A.
-. Các tụ thường đều có giá trị C=100 (nF) để khử các mũi kim (tần số cao của
áp), và các tụ hóa Ch=470(uF) để san bằng. Chú ý chọn các tụ chịu được điện
áp tối thiểu là 12V. Trong thiết kế này, các tụ hóa và tụ thường có điện áp giới
hạn là 25V.
-, Để có dòng ra Iout , ta lắp thêm tầng tăng dòng, sử dụng điện trở R và tranzito
chuyên dụng Tip42 PNP.
+, Gọi IIC là dòng ra của IC ổn áp (78xx,79xx), và I out là dòng ra khi lắp tầng
tăng dòng.
Gọi IE, IB, IC lần lượt là dòng đi vào cực E, đi ra khỏi cực B, cực C của
tranzito Tip42.
Gọi IR là dòng qua R vào IC ổn áp.
+, Ta có: IIC= IB + IR; Iout = IC + IIC;
Lại có: IR=UBE/R; IC =βIB;
U BE
R
Suy ra:
1 I IC I out
-, Lấy IIC = 300(mA), với Iout = 3(A) thì IC = 2,7 (A). Tra các bảng datasheet, tại
nhiệt độ 25 độ, thì β =hFE=50; IB =0,054(A) và UBE = 1(V), khi đó ta tính được
R 4,1 (Ω), chọn R=3,9 (Ω).
-, Tương tự, lấy IIC = 300(mA), với Iout = 1,5(A) thì IC = 1,2 (A). Tra các bảng
datasheet, tại nhiệt độ 25 độ, thì β =hFE=70; IB =0,021(A) và UBE = 0,8(V), khi
đó ta tính được R 2,83 (Ω), chọn R=2,7 (Ω).
Bản thiết kế hoàn chỉnh.