Fakultet za saobradaj i komunikacije

Tehnička mehanika

2009./2010.
 Uvod - statika

• Šta je mehanika i šta proučava?

• Šta podrazumijevamo pod osnovnim tijelom?
• Šta je materijalna tačka, a šta su kruta i čvrsta tijela?
• Šta je statika, šta proučava i kako se dijeli?
• Statički pojam sile?
• Sistem sila i klasifikacija sistema sila?
• Sučeljne sile?
• Aksiomi statike i aksioma o vezama?
• Veze i reakcije veza?

• Osnovna literatura:
Doc.dr. Suada Dacid, Osnovi mašinstva, Fakultet za saobradaj i komunikacije,
Sarajevo 2007.
 Osnovni pojmovi i aksiomi statike

• Sila je usmjerena ili vektorska veličina koja je određena pravcem djelovanja,

smjerom, napadnom tačkom i intenzitetom.

• Sila se može objasniti kao međusobno djelovanje materijalnih tijela koja nastoji
promijeniti stanje gibanja tijela.

Aksiomi statike
 Osnovni pojmovi i aksiomi statike

Geometrijsko definisanje rezultante dvije sučeljne sile

formiranjem paralelograma sila
 Osnovni pojmovi i aksiomi statike

Aksiom o vezama
• Svako vezano kruto tijelo može se smatrati slobodnim ako uklonimo tijela
veze, a djelovanje tijela veze zamjenimo reakcijama veze (silama).

Reakcije veza
• Reakcije neistegljivog užeta
 Osnovni pojmovi i aksiomi statike

Reakcije veza

• Reakcije idealno glatke ravne podloge

• Reakcija lahkog štapa

 Osnovni pojmovi i aksiomi statike

Reakcije veza

• Reakcije idealno glatke površi

 Osnovni pojmovi i aksiomi statike

Reakcije veza

• Reakcije idealno glatkog oslonca

 Osnovni pojmovi i aksiomi statike

Reakcije veza

• Reakcija veze nepokretnog cilindričnog zgloba

 Osnovni pojmovi i aksiomi statike

Reakcije veza

• Reakcije veze pokretnog cilindričnog zgloba

 Osnovni pojmovi i aksiomi statike

Reakcije veza

• Reakcije uklještene veze

 Osnovni pojmovi i aksiomi statike

Reakcije veza

• Reakcije sfernog zgloba

 Oslobađanje od veze – primjer 1

Za posmatrani sistem koji je pod dejstvom aktivnih sila i pokazati primjenu

aksioma o vezama.

a) Uzimajudi za sistem cjelokupnu konstrukciju

b) Rastavljajudi datu konstrukciju na podsisteme.

C D

A B
Oslobađanje od veze – primjer 1

C D

A B

B
Oslobađanje od veze – primjer 2

A B

- nepokretni cilindrični zglob

- pokretni cilindrični zglob

A B
 Oslobađanje od veze – primjer 3

Za posmatrani sistem koji je pod dejstvom aktivnih sila i pokazati primjenu

aksioma o vezama.

a) Uzimajudi za sistem cjelokupnu konstrukciju

b) Rastavljajudi datu konstrukciju na podsisteme.

B
T
D
E

A
 Oslobađanje od veze – primjer 3

B B
T

E D E

A A
a) b)

E D

b)
 Oslobađanje od veze – primjena aksioma o vezama

1, 2
 Oslobađanje od veze – primjena aksioma o vezama

3, 4
 Oslobađanje od veze – primjena aksioma o vezama

5
 Oslobađanje od veze – primjena aksioma o vezama

6
 Oslobađanje od veze – primjena aksioma o vezama

7
 Oslobađanje od veze – primjena aksioma o vezama

8
 Oslobađanje od veze – primjena aksioma o vezama

9 Za posmatrane sisteme krutih tijela primjeniti aksiomu o vezama:

a) uzimajudi za sistem cijelu konstrukciju,
b) Rastavljajudi datu konstrukciju na podsisteme
 Oslobađanje od veze – primjena aksioma o vezama

9 a) uzimajudi za sistem cijelu konstrukciju

 Oslobađanje od veze – primjena aksioma o vezama

9 b) rastavljajudi datu konstrukciju na podsisteme

 Oslobađanje od veze – primjena aksioma o vezama

10 Za posmatrane sisteme krutih tijela primjeniti aksiomu o vezama:

a) uzimajudi za sistem cijelu konstrukciju,
b) Rastavljajudi datu konstrukciju na podsisteme
 Oslobađanje od veze – primjena aksioma o vezama

10 a) uzimajudi za sistem cijelu konstrukciju

 Oslobađanje od veze – primjena aksioma o vezama

10 b) rastavljajudi datu konstrukciju na podsisteme

Fakultet za saobradaj i komunikacije

Hvala na pažnji

alem.colakovic@gmail.com