TΡΙΩΝΥΜΟ 313

TΡΙΩΝΥΜΟ

Cauchy
1. Δίνεται η εξίσωση β΄ βαθμού χ2 + (μ-3)χ + 1-2μ = 0 (μ παράμετρος)
a. Να δειχτεί ότι δέχεται πάντα δύο ρίζες
b. Πάνω σ΄ έναν άξονα Οχ , θεωρούμε τα σημεία Μ1, Μ2 με τετμημένες τα χ1, χ2 (ρίζες της αρχικής). Για
ποια μ ,οι κύκλοι με διαμέτρους τα ΟΜ1, ΟΜ2 εφάπτονται εξωτερικά; (Να μη βρεθούν οι ρίζες).
4S
c. Αν S είναι το άθροισμα των εμβαδών αυτών των κύκλων να μελετηθούν οι μεταβολές της y =
π
(συναρτήσεις του μ).
χ1 χ2
d. Για ποια μ, ισχύει η + +3= 0
2χ 2 2χ1

e. Υπάρχει σχέση μεταξύ των χ΄, χ΄΄ που να είναι ανεξάρτητη του μ; Για ποια μ , η μια ρίζα είναι τριπλά-
σια της άλλης ; Να υπολογιστούν τότε οι ρίζες.
(Baccalaurreat Pontichery.)

2. Έστω οι εξισώσεις χ2 + μχ – 1 = 0 ( 1 ) και χ2 – χ – 1 = 0 ( 2 )

a. Να δειχτεί ότι αυτές έχουν πάντα ρίζες και να μελετηθεί το πρόσημό τους. Να βρεθούν οι ρίζες της (2).
b. Θέτω f(χ = χ2 + μχ –1 και g(χ) = χ2 – χ – 1. Έστω χ1, χ2, (χ1< χ2) οι ρίζες της ( 1 ) και α, β (α < β) οι
ρίζες της ( 2 ).
ƒ Να δειχτεί ότι f(α) = α(μ + 1).
ƒ Να δειχτεί δε ότι αν μ > -1 τότε ο αριθμός α βρίσκεται ανάμεσα στα χ1, χ2.
ƒ Επίσης να δειχτεί ότι αν μ > -1 ο β είναι μεγαλύτερος από το χ2.
ƒ Να επαναλάβετε την προηγούμενη μελέτη για τις σχετικές θέσεις τω α ,β , χ1, χ2, όταν μ < -1.
c. Να κάνετε στο ίδιο σύστημα τις γραφικές παραστάσεις (F) και (G) των συναρτήσεων και να δείξετε ότι
έχουν ένα κοινό σημείο του οποίου να υπολογίσετε τις συντεταγμένες.
d. Να εξετάσετε πως αυτές οι γραφικές παραστάσεις πιστοποιούν τα πορίσματα της (2) ερώτησης , σχε-
τικά με τις θέσεις των α, β, χ1, χ2, για μια ορισμένη τιμή του μ.
(Baccalaurréat France métrop)
TΡΙΩΝΥΜΟ 314

3. Αν x1 , x2 είναι ρίζες της (χ-α1)(χ-α2)+κ = 0 τότε τα α1 , α2 είναι ρίζες της (χ-χ1)(χ-χ2) – κ = 0

Η άσκηση επεκτείνεται στα α1 , α2 , ……… αν .
Ecole speciale de mecanique).
4. Έστω η y = αχ2 + βχ + 3
a. Να προσδιοριστούν τα α, β ώστε ymax = 4 για χ = 1
και να παρασταθεί γραφικώς (Ρ) η συνάρτηση που θα προκύψει.
17
b. Έστω Α ( 0, ). Να γραφεί η εξίσωση των ευθειών που περνάν από το Α (παράμετρος μ ). Για ποια
4
μ , η ευθεία εφάπτεται στην (Ρ) ;
c. Να δειχτεί ότι από το Α περνούν δύο εφαπτόμενες στη (Ρ) κάθετες μεταξύ τους. Να βρεθούν τα σημεία
τομής τους με τους άξονες.
d. Έστω Β το σημείο της παράλληλης προς τον Οχ , από το Α. Να δειχτεί ότι οι εφαπτόμενες από το Β,
στην (Ρ) είναι κάθετες μεταξύ τους.
(Baccalaureat Libanais)
5. Αν μ είναι η παράμετρος , σχηματίστε την εξίσωση β΄ βαθμού, που δέχεται για ρίζες τους αριθμούς
χ1= μ+3 , χ2 = χ2 - 6 χ1+ 10
ƒ Πότε η εξίσωση αυτή δέχεται διπλή ρίζα , αντίθετες ρίζες, μία ρίζα μηδέν ;
ƒ Να διερευνηθεί η διαφορά χ1- χ2 για τα διάφορα μ
ƒ Πότε η διαφορά αυτή είναι μέγιστη και ποια είναι τότε ;
ƒ Οι ρίζες χ1, χ2 είναι συναρτήσεις του μ . Παραστήσετε γραφικά , πάνω στο ίδιο σύστημα, τις μεταβολές
των συναρτήσεων αυτών , όταν το μ , μεταβάλλεται. Με τη βοήθεια των παραστάσεων αυτών , επαλη-
θέψτε τα πορίσματα των 2, 3, 4, ερωτήσεων.
(Bacc. sécie tech. France métrop)
6. Θεωρούμε την y = x2 + 2(μ + 1) χ + μ - 5
a. Να μελετηθούν οι μεταβολές της (μονοτονία, ακρότατο και στη συνέχεια να παρασταθούν γραφικά οι
Co και C2 καμπύλες που αντιστοιχούν στις τιμές μ=0 και μ=2.
b. Να δειχτεί ότι, όταν το μ μεταβάλλεται, οι καμπύλες (Cμ) των συναρτήσεων y περνούν από σταθερό
σημείο I .
c. i ) Για ποια μ , η καμπύλη (Cμ) έχει ένα μόνο κοινό σημείο με τον άξονα Οχ;
Να βρεθούν αυτά τα μ , στα οποία αντιστοιχούν σημεία κοινά με τον άξονα Οχ.
Αν Α, Β είναι δύο τέτοια σημεία , Ποιες είναι οι τετμημένες τους ;
ii ) Για ποια μ , η καμπύλη (Cμ) τέμνει τον Οχ στα Μ1, Μ2 (δύο σημεία ;)
d. Να δειχτεί ότι όταν το μ , μεταβάλλεται τα σημεία Μ1, Μ2 , παραμένουν συζυγή αρμονικά των Α,Β.
(France metrop session de replacement)
TΡΙΩΝΥΜΟ 315

7. Δίνεται η εξίσωση χ2 - 6χ + 5 - (μ - 1)2 = 0

a. Να βρεθεί ( μελετηθεί) το πλήθος των ριζών
b. Να οριστεί ο μ , ώστε η εξίσωση να δέχεται δύο θετικές ρίζες
c. Κάνοντας χρήση της γραφικής παράστασης της y = x2 –6x + 5 , να επαληθέψετε τα πορίσματα των
δύο πρώτων ερωτήσεων.
d. Θεωρούμε τις συναρτήσεις (Ε) y =(μ – 2)χ2 +4χ +3 +μ
i ) Να οριστεί το μ ώστε, οι παραβολές της εξίσωσης (Ε) να τέμνουν τον άξονα Οχ, σε δύο σημεία Μ1
και Μ2.
Αν χ1 και χ2 είναι οι τετμημένες τους.
ii ) Να βρεθεί μια σχέση ανεξάρτητη του μ, μεταξύ των χ1 και χ2
iii ). Τι πρέπει να ισχύει ώστε, μια παραβολή από την εξίσωση (Ε) εφάπτεται στον Οχ; Στην περίπτωση
αυτή να δειχτεί ότι τα σημεία επαφής που προκύπτουν, σχηματίζουν με τα Μ1 και Μ2 αρμονική τετράδα ;
(Bacc. Antilles et Guvane).
8. Θεωρούμε την εξίσωση β΄ βαθμού (Ε) : (α – 1)t2 + 2(β –α)t + (α +1) = 0 όπου t είναι ο άγνωστος και τα
(α, β) είναι οι συντεταγμένες ενός σημείου Μ ενός επιπέδου.
a. Ποια σχέση πρέπει να πληρούν τα α, β ώστε η (Ε) να έχει διπλή ρίζα; Να βρεθεί ο γ. τόπος των ση-
μείων του επιπέδου που επαληθεύουν τη σχέση αυτή.
b. Ποια είναι η αντίστοιχη σχέση μεταξύ των α, β ώστε η (Ε) να έχει 2 ρίζες; Σε ποια περιοχή του επιπέ-
δου πρέπει να Πάρουμε το Μ (α ,β) ώστε να συμβαίνει αυτό ;
(Bacc. Mathem. Antilles et Guyane )
9. a. Δίνεται η παράσταση Ε= (χ + 2) (χ + 1) –2χ (χ + 2). Να μελετηθεί το πρόσημο της παράστασης.
b. Να μελετηθούν οι μεταβολές των συναρτήσεων y = 2χ (χ + 2) και z = (χ + 2) (χ +1) και να χαραχτούν
στο ίδιο σύστημα οι καμπύλες (C) και (C΄) των δύο συναρτήσεων. Απ΄ τη γραφική τους αυτή παρά-
σταση να εξάγετε συμπεράσματα για το πρόσημο της (Ε) και να τα συγκρίνετε με τα συμπεράσματα
της ερώτησης (1).
c. Να υπολογίσετε τους συντελεστές α , β , γ , του τριωνύμου y = αχ2 + βχ + γ έτσι ώστε το μέγιστο του
τριωνύμου να ισούται με 8 , και η γραφική παράσταση να περνάει απ’ τα κοινά σημεία Α και Β των
καμπύλων (C) και(C´) .
d. Να δειχτεί ότι η ευθεία y = μ (χ + 2) περνάει από ένα κοινό σημείο των (C) και (C΄). Να βρεθεί αυτό.
Στη συνέχεια αυτή τέμνει τις δύο καμπύλες σε ένα δεύτερο σημείο, στο Μ την ( C ) και στο(Μ΄) την (C΄).
Να υπολογίσετε συναρτήσεις του μ , τις συντεταγμένες των Μ και Μ΄ και του μέσου Ρ του ΜΜ΄. Να
βρεθεί η εξίσωση του γ. τόπου του Ρ. Να χαραχτεί ο γ. τόπος του Ρ
(Bacc. Mathem. Antilles et Guyane )
TΡΙΩΝΥΜΟ 316

π
10. Έστω α, τόξο εκφρασμένο σε ακτίνα, και 0 ≤α ≤ στο οποίο αντιστοιχούμε την καμπύλη (γραφική
2
παράσταση) της συνάρτησης y = χ2 –2χσυνα + 1 – ημα.
a. Για ποιες τιμές του α, οι αντίστοιχες καμπύλες εφάπτονται στον άξονα Οχ; Να χαραχτούν αυτές οι κα-
μπύλες στο ίδιο σύστημα και να βρεθούν οι συντεταγμένες των κοινών τους σημείων.
b. δείξτε ότι για όλες τις άλλες τιμές του α , η γραφική παράσταση της y , τέμνει τον Οχ σε δύο σημεία Ρ1
και Ρ2 με θετικές τετμημένες,
c. Για ποιες τιμές του α , οι τετμημένες χ1 και χ2 του Ρ1 και Ρ2 πληρούν τη σχέση
χ12 + χ 22 = 2
d. Ποια σχέση ανεξάρτητη του α πληρούν τα χ΄ και χ΄΄
e. Να βρεθούν οι συντεταγμένες των κοινών σημείων των καμπύλων που αντιστοιχούν σ’ ένα τόξο α ό-
π
που α = και στο συμπληρωματικό του.
4
(Bacc.1 partie France metrop. Et Algerie)
⎧βχ + 2αψ = 0
11. Έστω η δευτεροβάθμια εξίσωση ( 1 ) αχ2 + βχ + γ = 0 και το γραμμικό σύστημα ⎨ (2)
⎩2γχ + βψ = 0
Αν είναι S1 το σύνολο των λύσεων της εξίσωσης και S2 το σύνολο των λύσεων του συστήματος:
a. Να δειχτεί ότι αν το πλήθος των στοιχείων του S1 είναι 2, τότε το αντίστοιχο πλήθος του S2 είναι 1.
b. Είναι το αντίστροφο αληθές;
c. Να βρεθεί το σύνολο S2 αν το πλήθος του S1 είναι 1.
(Classes de premiere A et B)
12. Δίνονται οι συναρτήσεις f(x) = x2 – 2x + 3 και g(x) = – 2x2 + 10x – 9.
a. Να γίνουν οι γραφικές τους παραστάσεις C και C΄ στο ίδιο σύστημα αξόνων.
b. Να δειχτεί ότι C και C΄ έχουν ένα κοινό σημείο με τετμημένη 2, και ότι δέχονται κοινή εφαπτομένη στο
σημείο αυτό. Να βρεθεί η εξίσωση της εφαπτομένης αυτής.
(Classes de premiere A et B)
13. Δίνεται η συνάρτηση f(x) = x2 – |x| – 2
a. Να δειχτεί ότι δεν είναι παραγωγίσιμη στο σημείο 0
b. Να παρασταθεί γραφικά η συνάρτηση.
(Classes de premiere A et B)
14. Να γραφούν δύο εξισώσεις δευτέρου βαθμού έτσι ώστε οι ρίζες της κάθε μιας να είναι το άθροισμα
και το γινόμενο των ριζών της άλλης.
(Ecole des hautes etudes Commerciales).

15. Δίνεται η εξίσωση: χ2 −4χημα + 2(1− 3 )ημα + 3 όπου 0 ≤ α ≤ 2π. Να μελετηθούν οι τιμές

του α, για τις οποίες αυτή η εξίσωση δέχεται μια διπλή ρίζα. Για ποια α έχει δύο ρίζες διακεκριμένες;
(Classes de premier, D et E).
TΡΙΩΝΥΜΟ 317

ΣΥΝΘΕΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΟ ΤΡΙΩΝΥΜΟ

2. Έστω η εξίσωση χ2 −2χσυνφ + (2 − 3 )(1−4ημ2φ ) = 0 ( 1 ) όπου 0 < φ < π.

a. Να μελετηθεί το πλήθος και το πρόσημο των ριζών.

π
b. Έστω η γωνία ΧΟΨ = . Στην περίπτωση που οι ρίζες της (1) είναι θετικές, ονομάζουμε Α και Β τα
6
σημεία των Οχ και Οψ αντίστοιχα έτσι ώστε ΟΑ = χ΄ και ΟΒ = χ΄΄. Να υπολογιστεί το ΑΒ, καθώς και η
ακτίνα του περιγεγραμμένου κύκλου στο τρίγωνο ΑΟΒ.
(Suget de concours, ecole Breguet).
2. Θεωρούμε τη συνάρτηση y = x2 +2(3μ + 5)x + 3μ + 25.
a. Για ποιες τιμές του μ, η αντίστοιχη καμπύλη τέμνει (Ρμ) τον Οχ;
b. Όταν η (Ρμ) τέμνει τον Οχ σε δύο σημεία Μ΄ και Μ΄΄ να δειχτεί ότι υπάρχει πάνω στον άξονα των χ, ένα

κ2
σημείο Α έτσι ώστε ΑΜ΄ ⋅ ΑΜ΄΄ = , όπου κ μια σταθερή η οποία να προσδιοριστεί.
4

c. Να κατασκευαστούν οι καμπύλες (Ρ0) και (Ρ−3) που αντιστοιχούν στις τιμές μ = 0 και μ = -3. Τι ιδιο-

μορφία παρουσιάζουν; Να υπολογιστούν οι συντεταγμένες των

d. Να δειχτεί ότι όταν το μ διατρέχει το R, ο γεωμ. τόπος των κορυφών των (Ρμ ) είναι μια παραβολή.
(Serie techn. Dakar)
3. Έστω (Ρ) και (Ρ΄)οι καμπύλες των γραφικών παραστάσεων των συναρτήσεων ψ1=(χ + μ – 3)2 – 4
και ψ2 = (χ + 2μ)2 – 4 αντίστοιχα.
a. Να κατασκευαστούν στο ίδιο σύστημα αξόνων οι καμπύλες ( Ρ0 ) και ( Ρ΄0) που αντιστοιχούν στη τιμή
μ = 0. Να υπολογιστούν οι συντεταγμένες του κοινού σημείου των δύο καμπύλων. Να δειχτεί ότι οι
(Ρ0) και (Ρ΄0) είναι συμμετρικές ως προς άξονα παράλληλο του Οψ.
b. Ποιος είναι ο γεωμ. τόπος των κορυφών των καμπύλων (Ρ) και (Ρ΄) όταν το μ μεταβάλλεται; Να υπο-
λογιστούν συναρτήσει του μ , οι συντεταγμένες του κοινού σημείου των καμπύλων (Ρ) και (Ρ΄). Για
ποια μ οι δύο καμπύλες ταυτίζονται;
(Serie techn. Alger)

4. Να λυθεί και να διερευνηθεί η εξίσωση ( Ε ) συν2 χ + 2μ⋅ ημχ – ρ = 0 όπου μ, ρ παράμετροι.

a. Θεωρώντας τα μ και ρ , σαν συντεταγμένες ενός σημείου Μ , σε ορθογώνιο σύστημα , στο επίπεδο,
ερμηνέψετε γραφικά τα αποτελέσματα της προηγούμενης διερεύνησης λαμβάνοντας υπ’ όψη τη θέση
του σημείου Μ στο επίπεδο.
b. Εξετάσετε την ειδική περίπτωση όπου ρ = μ + 1
TΡΙΩΝΥΜΟ 318

χ2
c. Να παρασταθεί γραφικά η ψ=
χ −1
d. Με τη βοήθεια της καμπύλης αυτής επαληθέψετε γραφικά τα πορίσματα του ερωτήματος c.
(Bacc. Math. Dakar)
5. a. Να παρασταθεί γραφικά η y = x(4 – x).
b. Μια ευθεία με κλίση 1 και τεταγμένη επί την αρχή μ, τέμνει την καμπύλη ( C ) σε δύο σημεία, τα Μ και
Ν, ενώ η παράμετρος είναι μικρότερη από μια τομή μ0, η οποία να προσδιοριστεί.
c. Ποιος είναι ο γ. τόπος του μέσου Ι του ΜΝ συναρτήσει του μ;
d. Εκφράστε το τετράγωνο της απόστασης ΜΙ συναρτήσει του μ.
e. Να προσδιοριστεί το μ, ώστε η απόσταση του Ι και της κορυφής S της καμπύλης ( C ) ισούται με το
μισό του ΜΝ.
(Bacc. 1re parte, series cl A Montreal).

6. Θεωρούμε τη συνάρτηση f(x) = μx2 – 2(μ – 1)χ + μ – 2 όπου μ∈R.

a. Έστω g η συνάρτηση που προκύπτει για μ = 0 και( D ) η γραφική της παράσταση. Να βρεθούν τα ση-
μεία τομής της με τους άξονες του συστήματος, καθώς και να χαραχθεί η (D).
b. Έστω F(x) η συνάρτηση που προκύπτει για μ = 1 και (C) η γραφική της παράσταση. Ομοίως να βρε-
θούν τα σημεία τομής με τους άξονες και να χαραχθεί η ( C ).
c. Να δειχτεί ότι η (D) είναι εφαπτομένη της ( C ) σε κάποιο σημείο της.
d. Να δειχτεί ότι (c) ισχύει για όλες τις συναρτήσεις που προκύπτουν από την F(x) για μ ≠ 0.

(Bacc.1 partie France metrop. Et Algerie)