‫این امکان که همواره میزان دقیق فشاری را که هنگام حفاری یک چاه با آن مواجه خواهیم شد بنندانیم وجننود ننندارد‪.

‬‬
‫به همین علت این یک مسئله غیر عادی نیست که ما با فشارهای کمننتر از فشنناری کننه گننل حفناری اعمننال مننی کننند‬
‫برخورد کنیم و در نتیجه سیال داخل مخزن به داخل چاه و سپس به سطح زمین جریان پیدا کند این پدیده ‪blowout‬‬
‫)فوران چاه ( نامیده می شود و یکی از خطرناکترین و گرانقیم ت تری ن اتفاق اتی اس ت ک ه در حی ن حف اری ممک ن‬
‫است اتفاق بیفتد‪.‬‬

‫وظیفه اصنلی ‪ Blow out preventer‬بس تن ‪ annularspace‬یعن ی فض ای بی ن پوش ش ج داری )‪ ( casiny‬و‬

‫‪ drillpipe‬می باشد ‪ – preventer‬ها به شکل های مختلفی طراحی شده اند اما ضرورتا همه آنها به شکل ‪valve‬‬
‫– هایی هستند که فضای بین ‪ casing‬و ‪ driupipe‬را می بندند‪-‬شکل زیر‬

‫اغلب ‪ blow out prerenter‬یا به صورت هیدرولیکی و یا با فشار هوا کنترل می شوند و آنه ا ب رای احتی اط ب ا‬
‫دست نیز قابل کنترل )باز و بسته کردن ( می باشند میزان فشاری که آنها می تواننند تحمنل کننند بسنتگی بنه مینزان‬
‫قطر وفشار منطقه و عمقی دارد که مورد حفاری قرار می گیرد ‪.‬‬

‫انواع ‪: blowout preventer‬‬

‫الف (‪: Annullar preventer .‬‬

‫این نوع ‪ preventers‬می تواند دور هر لوله ) فض ای حلق وی ( ب ه ه ر ش کل و ه ر ان دازه ای را در داخ ل چ اه‬
‫مسدود کند و آنها معمول بسته می شوند زمانی که چاه توسط یک جریان ناخواسته ‪ kick‬تمدید شود شکل ‪25‬‬

‫ب( ‪piprams preventer .‬‬

‫دو نوع از این گونه ابزار وجود دارد ‪ vaviable, standard :‬نوع استاندارد آن فقط برای یک اندازه مخصوص‬
‫‪ drillpipe‬ساخته شده است و از آن در طی عملیات حف اری ب رای بس تن ب دنه ‪ drillpipe‬اس تفاده م ی ش ود‪ .‬ن وع‬
‫‪ variable‬آن این توانایی را دارد که بدنه لوله ها با قطرهای مختلف را مسدود کند‬

‫ج( ‪: Blind and shear ram preventer‬‬

‫‪ – Blind rams‬ها برای بستن زمانی که ‪ casing, drillstring‬در چاه نیستند طراحی شده اند‪ Shearram .‬یک‬
‫نوع ‪ blindram‬است که قادر می باشد تا لوله ها ‪ pipes‬را ببندد و یک چاه ‪ ) open hole‬جداره گذاری نشده( را‬
‫مسدود کند‬

‫‪ -2‬پمپ هابی گل حفاری ‪mud pumps‬‬

‫مهمترین عملکرد پمپ های گل حفاری به حرکت در آوردن گل حفاری تحت فشار حجم کافی می باشد پمننپ هننایی‬
‫که در این مورد استفاده می شوند از نوع پیستونی است که ممکن است تعداد و پیستون آنها یننک ‪ ، singletype‬دو‬
‫‪ duplex‬و یا سه عدد ‪ triple xtype‬باشد و عمل پمپاژ گل حفاری از یک جهت و یا هر دو سمت پیس تون انج ام‬
‫گیرد‪Double attion .‬‬

‫متداولترین پمپ های گل حفاری در صنعت حفاری از نوع دو پیستونه است که معمول پمپنناژ گننل نیننز از دو سننوی‬
‫پیستون انجام می شود شکلهای ‪ 26‬الف و ب یک نوع پمپ گل حفاری دو پیستونه و قسمتهای مختلف آن و همچنین‬
‫عملکرد پیستون ) پمپاژ از دو سمت( و دریچه ها را نشان می دهد ‪.‬‬

‫‪ -‬مزیت های پمپ های نوع پیستونی برای خدمات حفاری به این قرار است‪:‬‬

‫‪ -1‬توانایی به حرکت در آوردن مایعاتی که در صدی از ترکیب آنها را ذرات جامد تشکیل می دهد‪.‬‬

‫‪ - 2‬دریچه های ورودی و خروجی این نوع پمپ ها عبور ذرات درشتی همچون میکا ‪،‬خاک اره‪ ،‬پیرلیننت‪ ،‬الینناف و‬
‫غیره را که جهت جلوگیری ازبه هدر رفتن گل حفاری مورد استفاده قرار می گیرند را میسر می سازد‪.‬‬

‫‪ - 3‬آماده بودن تعمیر و تعویض قطعات آنها در محل عملیات حفناری بننا وسنایل نسننبتا سناده بنرای مثنال پیسننتونها ‪،‬‬
‫دریچه ها و بعضی از اجزاء مهم دیگر‪.‬‬

‫‪ - 4‬به دلیل تنوع در اندازه پیستون امکان به کارگیری حجم و فشار متفاوت وجود دارد قطر پیستونها معمول ‪ 8‬اینچ‬
‫) ‪ 32/20‬سانتی متر ( و حداکثر فاصله ای ‪ stroke‬که پیستون به ازای ه ر س یکل پمپ اژ ط ی م ی کن د ‪ 18‬اینننچ )‬
‫‪ 72/5‬سانتی متر ( است ‪ (L).‬حرکت پیستونها تابع چرخش میل لنگ ‪ crank‬است که به دور محور خ ود در دقیق ه‬
‫می چرخد ‪ .‬لذا در پمپ های دو پیستونه که از هر دو جهت پیستونها گل حفاری پمپاژ می گننردد‪ .‬بننه ازای هننر بننار‬
‫چرخش میل لنگ پیستون چهار بار طول مشخص ‪ L‬را طی می کند تاگل را از دو سمت پمپاژ کن د آسننیب دینندگی‬
‫این نوع پمپ ها در اثر این است که سیال خروجی از این نوع پمپ ها ‪ PULSATING‬هستند یعنی ضربان دارند‬
‫که باعث وارد شدن نیرو به خطوط ‪ DISCHARGE‬می شود ‪ .‬این تاثیر منحنی را می توان مینیمم ک رد ب ا ق رار‬
‫دادن اتاقهای محتوی هوا در خطوط ‪ DISCHARGE‬که به این اتاقکه ای ه وا ‪airfilted surge cham bers‬‬
‫گویند‪.‬‬

‫‪ -‬انرژی مورد نیاز جهت پمپاژ گل حفاری از روابط زیر به دست می آید‪:‬‬

‫‪W=F.X‬‬ ‫)‪(1-4‬‬ ‫‪-‬‬

‫)‪F=P.A (2-4‬‬ ‫‪-‬‬

 ‫‪W=P*ND2/4*L‬‬ ‫)‪(3-4‬‬ ‫‪-‬‬

‫که در رابطه فوق‬

‫‪ = D‬قطر پیستون بر حسب اینچ‬

‫‪ = L‬حداکثر فاصله ای که توسط پیستون در یک سیکل طی می شود )اینچ(‬

‫‪ = P‬فشار نسبی به هنگام خروج گل حفاری از دریچه خروجی ‪PSIG‬‬

‫‪ = W‬انرژی مورد نیاز برای پمپ های برای دو پیستون که عمل پمپاژ از هر دو س وی پیس تون )س یلندر( ب ه ازای‬
‫هر چرخش میل لنگ انجام می گیرد برحسب پوند – اینچ‬

‫در این پمپ به ازای هر چرخش میل لنگ ‪ N‬پیستون ‪ 4L‬را طی می کند بنابراین ‪:‬‬

‫‪W=P*Nd2/4 *N * 4L‬‬ ‫)‪(4-4‬‬

‫‪ = N‬تعداد چرخش میل لنگ به دور خود به هزای هر دقیقه است‪.‬‬

‫با توجه به آنکه واحد انرژی در سیستم انگلیسی به پوند بر فوت در حفاری بیان می شود لذا ‪:‬‬

‫‪W=P*Nd/4*4L/12*N‬‬ ‫)‪(5-4‬‬

‫و بدین ترتیب قدرت مورد نیاز برای پمپاژ گل توسط پیستون بر حسب اسب بخار برابر است با ‪:‬‬

‫‪HP=P* (ND2/4*L/12*4N) /33000‬‬ ‫)‪(6-4‬‬

‫و مقدار ‪ q‬حجم گل حفاری جریان یافته در هر دقیقه برابر است با ‪:‬‬

‫‪q=Nd2/4 *4N *1/231*L‬‬ ‫‪gal/min‬‬ ‫)‪(7-4‬‬

‫به عبارت دیگر ‪:‬‬

‫‪231q=nd2 /4*L*4N‬‬ ‫)‪(8-4‬‬

‫چنانچه دو سمت معادله را بر عدد ‪ 12‬تقسیم کنیم خواهیم داشت ‪:‬‬

‫‪q=n D 2 /4 *L/12 *4N‬‬ ‫)‪(9-4‬‬

‫چنانچه در فرمول ‪ 6-4‬به جای ‪ nd2/4* L*4N /12‬معادل آن برحسب ‪ q‬را قرار می دهیم فرمول برای قدرت‬
‫برحسب بخار چنین خلصه می شود ‪:‬‬

‫‪HP=qp/1714‬‬
‫فرمول فوق برای وضعیتی است که بازدهی مکانیکی ‪ e‬صد در صد باشد در غیر این باید در مخرج رابطننه فننوق‬
‫ضریب بازدهی ضریب بازدهی مکانیکی در نظر گرفته شود تا محاسبه قدرت از دقت بیشتری برخوردار باشد‪.‬‬