Letopis naučnih radova

Godina 38 (2014), Broj I, strana 19

UDK: 634.51 Pregledni naučni rad

Review paper

PET DECENIJA RADA NA SELEKCIJI ORAHA

(Juglans regia L.) U SRBIJI
23
Slobodan Cerović , Branislava Gološin23, Sandra Bijelić23, Borivoje Bogdanović23

REZIME

Rad na proučavanju populacije oraha je posebno intenziviran u poslednje četiri

decenije, najpre na prostorima bivše Jugoslavije, a sada u Srbiji. Kao rezultat tog rada,
priznato je pet sorti oraha i izdvojeno više selekcija koje su u procesu prijave za
priznavanje. Zbog permanentnog generativnog razmnožavanja, populacija oraha je
veoma heterogena. Zabeležene su razlike u početku vegetacije i preko 50 dana, a u
završetku vegetacije oko 32 dana. Masa ploda je bila od 3,3 g do 29,0 g, a randman
jezgre 26,2% do 64,3%. Broj ženskih cvetova u jednoj cvasti je varirao od 1 do 32 cveta,
dok je broj plodova u grozdu bio i do 15. Analizirajući populaciju oraha u Srbiji, može
se videti da preovlađuju genotipovi lošijih osobina, ali i da je moguće izdvojiti i
genotipove izvanrednih karatkeristika, što je i dalo kao rezultat pet priznatih sorti i više
perspektivnih selekcija oraha. Do sada je u Srbiji podignuto preko 2000 ha zasada pod
našim sortama i selekcijama. Najveća plantaža u jednom kompleksu, od 84 ha, nalazi se
u mestu Lipar, oko 70 km južno od Novog Sada. U radu su prikazane karakteristike
populacije oraha u Srbiji, osobine sorti i izdvojenih selekcija.

Ključne reči: populacija oraha, selekcija, sorta, kvalitet ploda, otpornost, rodnost.

UVOD

Gajenje oraha u Srbiji ima dugu tradiciju. Zemljišni i klimatski uslovi su uglavnom
pogodni za uspevanje ove voćne vrste, te se može gajiti u svim voćarskim reonima.
Najveća koncentracja oraha nalazi se na 100-400 m nadmorske visine, mada u
centralnom delu Srbije oraha ima i na 1000 m, dok se u južnim delovima stabla oraha

23
dr Slobodan Cerović, red. prof., dr Branislava Gološin, red. prof., dr Sandra Bijelić, docent, MSc Borivoje
Bogdanović, asistent, Poljoprivredni fakultet Novi Sad, Departman za voćarstvo, vinogradarstvo, hortikulturu i
pejzažnu arhitekturu
19
mogu naći i na nadmorskoj visini od 1200 m. Broj rodnih stabala u Srbiji se kreće oko 2
miliona.

Da je orah veoma cenjena voćna vrsta u Srbiji govori i podatak da ima mnogo
naselja čiji je naziv izveden iz reči orah. Orah je u Srbiji vekovima razmnožavan
generativno, što je stvorilo heterogenu populaciju gde je svako stablo poseban genotip, te
je na taj način posmatrano, čitava Srbija selekciono polje. U mnoštvu genotipova
preovlađuju oni sa slabijim kvalitetom ploda, no objektivno je očekivati da se mogu naći
genotipovi odličnog kvaliteta, što je i potvrdio naš dosadašnji rad na selekciji oraha.
Istraživanja populacije oraha u Srbiji u pojedinim reonima izvršili su Rahović (1959) i
Rudić (1962) u Fruškogorskom, a Đurđević (1968) i Jelenković (1974) u Zaječarskom
području. Istraživanja većeg obima počela su 1973. godine (Korać i sar., 1974) i
nastavljena su do danas (Korać, 1982; 1987; 1989; Korać i sar., 1976; 1980; 1986; 1988;
1990; 1991; 1993; 1997; 1998; 2000; 2001; Cerović i sar., 1995; 1999; 2003; 2010;
Gološin i sar., 2008; 2004). Izdvojeni su genotipovi koji imaju neka pozitivna svojstva:
kvalitetan plod, visoku rodnost, kasni početak i rani zavšetak vegetacije, visoku
otpornost na bolesti itd., radi izbora dobrih roditeljskih parova za hibridizaciju ili za
uvođenje u proizvodnju.

MATERIJAL I METODE RADA

Prva istraživanja prirodne populacije oraha rađena su na terenu. Svaki genotip koji
je imao neku interesantnu osobinu praćen je nekoliko godina, uglavnom u Vojvodini.
Ukoliko je ta osobina potvrđena, uzimane su kalem grančice sa matičnih stabala i
kalemljenjem proizvedene sadnice, koji su posađene u kolekcioni zasad. Rezultati su bili
dosta skromni, jer je vreme za ispitivanje bilo kratko kao i broj pregledanih stabala. Od
1973. godine primenjen je originalni metod za prikupljanje početnog materijala za
selekcione potrebe. Preko nagradnog konkursa “Tražimo kvalitetne orahe” prikupljani su
svake godine plodovi oraha koje su proizvođači smatrali kvalitetnim (Korać i sar., 1974).
Na ovaj način prikupljeno je preko 20000 uzoraka. Napravljen je širi izbor genotipova sa
najkvalitetnijim plodovima, čija su matična stabla praćena nekoliko godina. Na osnovu
dobijenih rezultata podignuti su kolekcioni zasadi na nekoliko lokacija. Najveća
kolekcija oraha locirana je u mestu Beška, u blizini Novog Sada. Takođe, nastavljen je
dalji rad na pregledu stabala u većim rejonima gajenja oraha.

Prilikom odabira, osnovni kriterijumi su bili:

- Kratka vegetacija – izdvajani su genotipovi koji kasno počinju, a rano

završavaju vegetaciju. Ovo iz razloga što su u Srbiji u mnogim područjima
veoma česti i kasni prolećni, ali i rani jesenji mrazevi.
- Visok kvalitet plodova – randman jezgre je u intervalu 50 – 58%, jezgra se lako
vadi iz ljuske, koja dobro štiti jezgru, što ravnija je i što svetlija. Takođe, i
jezgra je svetle boje.

20
 - Visoka rodnost – izdvajani su uglavnom genotipovi koji rađaju i na lateralnim
pupoljcima, zatim genotipovi koji rađaju u grozdovima, kao i oni koji imaju
visok koeficijent grananja.
- Mala osetljivost na prouzrokovače bolesti – uglavnom na Gnomonia leptostyla i
Xantomonas juglandis.
Neke od ispitivanih karakteristika naših sorti i selekcija oraha prikazane su u
tabelama 1 – 4, pri čemu je za svaki ispitivani parametar data prosečna vrednost u
periodu 2008-2012 god., a kao kontrolne sorte ispitivane su Šejnovo i Franket.

REZULTATI ISTRAŽIVANJA I DISKUSIJA

Neke od ispitivanih pomoloških i fenoloških osobina sorti i selekcija oraha date su

u tab. 1.

Tab. 1. Pomološko-fenološke osobine ispitivanih sorti/selekcija oraha

Tab. 1. Pomological-phenological properties of investigated walnut varietes and
selection

Početak Lateralna
Bujnost Prinos
Sorta/Selekcija rodnost
stabla ženskog (kg/stablu)
vegetacije resanja (%)
cvetanja

Šampion Srednja 21. april 28. april 4. maj 43,0 -

Srem Visoka 17. april 25. april 3. maj 42,8 -

Tisa Srednja 17. april 30. april 1. maj 40,3 -

Bačka Mala 15. april 21. april 1. maj 37,1 -

Mire Srednja 18. april 26. april 2. maj 41,6 20

sel. Rasna Mala 23. april 2. maj 3. maj 51,6 40

sel. Kasni rodni Mala 4. maj 13. maj 18 maj 48,1 80

sel. Milko Srednja 8. maj 15. maj 22. maj 49,7 70

sel. Sava Srednja 16. april 27. april 30. april 50.8 90

sel. Nera Srednja 17. april 23. april 2. maj 45,3 30

Šejnovo Srednja 18. april 26. april 2. maj 43,0 20

Franket Mala 6. maj 3. maj 9. maj 29,9 -

21
 Najviše ispitivanih sorti i selekcija ima srednje dugu vegetaciju, rani završetak
vegetacije, a najmanje je genotipova kasnog završetka vegetacije, što utiče da štete od
jesenjih i zimskih mrazeva nisu velike. Postoji pozitivna korelacija između početka i
završetka vegetacije. Genotipovi koji kasno počinju vegetaciju, kasnije je i završavaju,
mada postoje izuzeci. Šampion počinje vegetaciju srednje, a završava je vrlo rano, dok
selekcija Super Kasni poslednja počinje vegetaciju, a završava je srednje, kad i većina
ostalih genotipova. Bujnost stabala ispitivanih sorti i selekcija oraha u velikoj meri zavisi
od starosti stabla. Na primer, bujnost mladog stabla sorte Šampion je visoka, srednje je
bujnosti stablo iste sorte tokom 15-40-te godine starosti, dok je male bujnosti u periodu
40-60-te godine starosti. Sorte koje kasno završavaju vegetaciju nespremne ulaze u
period zimskog mirovanja pa često stradaju od niskih zimskih temperatura. Lateralna
rodnost je izuzetno bitna osobina za prinos ploda, te se u tom smislu izdvajaju selekcije
Sava, Kasni rodni i Milko, koje imaju lateralnu rodnost od 70-90%, što se svakako
odražava i na veći i sigurniji prinos.

Tab. 2. Morfometrijske osobine ploda ispitivanih sorti i selekcija oraha

Tab. 2. Morphometric properties of walnut fruit of investigated varietes and selection
Debljina
Sorta/Selekcija Masa ploda (g) Masa jezgre (g) Randman (%) ljuske
(mm)

Šampion 14,4 8,4 58,3 0,9

Srem 14,8 8,4 56,8 1,0

Tisa 14,9 7,7 51,0 1,3

Bačka 12,0 6,4 53,3 1,1

Mire 11,8 6,5 54,8 1,1

sel. Rasna 14,5 7,8 53,8 1,1

sel. Kasni rodni 11,6 5,5 47,0 1,2

sel. Milko 12,7 6,5 51,2 1,2

sel. Sava 12,3 6,4 52,0 1,1

sel. Nera 16,9 8,1 47,9 1,3

Šejnovo 11,5 6,5 55,0 1,0

Franket 11,3 5,1 45,1 1,3

22
 Kao što je prikazano u tab. 2, selekcija Nera se izdvaja po veoma krupnom plodu,
dok su krupnog ploda sorte Šampion, Srem i Tisa, kao i selekcija Rasna. Izuzetno visok
randman ploda zabeležen je kod sorti Šampion, Srem i Šejnovo. Najmanjeg randmana su
plodovi sorte Franket.

Tab. 3. Prosečne vrednosti dimenzija ploda ispitivanih sorti i selekcija oraha

Table 3. Average dimension of walnut fruit of investigated varietes and selection
Indeks
Sorta/Selekcija Visina (mm) Širina (mm) Debljina (mm)
okruglosti ploda

Šampion 46,4 35,2 36,8 0,77

Srem 50,1 36,0 38,7 0,74

Tisa 41,7 36,3 41,6 0,93

Bačka 42,0 32,6 33,1 0,78

Mire 42,2 32,0 36,1 0,81

sel. Rasna 45,9 35,1 36,9 0,78

sel. Kasni rodni 41,8 30,7 33,6 0,77

sel. Milko 40,7 31,2 32,0 0,78

sel. Sava 39,2 32,1 35,1 0,86

sel. Nera 42,1 33,5 34,6 0,93

Šejnovo 41,6 32,0 33,8 0,79

Franket 41,7 31,9 33,0 0,78

Većina sorti i selekcija imaju izdužen plod, dok se jedino sorta Tisa izdvaja sa
skoro okruglim plodom (tab. 3).

23
Tab. 4. Neke osobine jezgre ploda ispitivanih sorti i selekcija oraha
Tab. 4. Some properties of walnut kernel of investigated varietes and selection
Sorta/Selekcija Sadržaj ulja (%) Sadržaj proteina (%) Boja jezgre

Šampion 66,8 18,8 svetla

Srem 62,2 17,8 svetlo žuta

Tisa 65,9 16,7 tamno žuta

Bačka 69,0 15,4 Veoma svetla

Mire 66,1 16,8 Žuta

sel. Rasna 66,3 16,9 svetla

sel. Kasni rodni 67,0 16,6 svetla

sel. Milko 63,8 18,1 svetla

sel. Sava 65,9 17,6 svetla

sel. Nera 60,1 19,7 svetla

Šejnovo 69,5 16,1 tamno žuta

Franket 61,8 18,6 svetla

Količina ulja u jezgri najviše zavisi od osobenosti sorte i podneblja u kome je orah
uzgajan. Sve sorte i selekcije oraha gajene u našim uslovima imaju visok sadržaj ulja,
dok je sadržaj proteina obično obrnuto srazmeran sadržaju ulja u jezgri (tab. 4). Orasi
proizvedeni u toplijim krajevima imaju manje ulja, ali oni ne moraju biti manje
kvalitetni, jer najčešće sadrže veće količine proteina i drugih značajnijih materija (Korać
i sar., 1998).
Sorta Bačka ističe se izuzetno lepom svelo žutom bojom jezgre, a sorte Šampion,
Franket i selekcije Rasna i Sava imaju svetlu boju jezgre.

Osobine sorti i selekcija oraha proizašlih iz dosadašnjih istraživanja

Šampion - sorta stvorena na Poljoprivrednom fakultetu u Novom Sadu. Vegetaciju

počinje približno kad i sorta Šejnovo, a završava je 15 – 20 dana ranije. Srednje je
bujnosti. Plod je veoma lepog oblika, mase oko 14 g. Jezgra je svetle boje, sadrži oko
67% ulja i 18,6% proteina. Randman ploda je 58%. Cveta protandrično. Izuzetno je
visoke otpornosti na niske temperature.
Srem - sorta stvorena na Poljoprivrednom fakultetu u Novom Sadu. Vegetaciju
počinje 2 – 3 dana pre sorte Šejnovo, a završava je desetak dana ranije. Stablo je srednje

24
bujno do bujno. Cveta protandrično. Ima krupan plod (preko 15 g), veoma tanku i skoro
glatku ljusku. Randman ploda je oko 57%. Jezgra je lepe svetle boje, sa oko 66% ulja i
17,4% proteina. Srem je sorta visoke rodnosti.
Tisa - sorta stvorena na Poljoprivrednom fakultetu u Novom Sadu. Vegetaciju
počinje i završava približno kad i sorta Šejnovo. Ovo je racemozna sorta oraha. U cvasti
ima i do 20 ženskih cvetova, ali zbog vrlo krupnog ploda, u grozdu bude maksimalno 7 –
8 plodova. U većini godina cveta homogamno. Ima vrlo krupan plod (oko 15 g), što je
retkost kod racemoznih sorti. Plod je okruglastog oblika. Jezgra ne ispunjava najbolje
ljusku, no zbog tanke ljuske, randman je dosta visok (oko 51%). Jezgra nije dovoljno
svetle boje (slično kao i plodovi sorte Šejnovo), što se uzima kao nedostatak sorte. U
jezgri ima oko 66% ulja i 19,3% proteina. Kao rodna sorta, Tisa se može preporučiti za
gajenje u vinogradarskoj zoni.
Bačka - sorta stvorena na Poljoprivrednom fakultetu u Novom Sadu. Vegetaciju
počinje približno kad i sorta Šejnovo, a završava je oko desetak dana ranije. Stablo je
srednje bujno i veoma rodno. Rodni su i pojedini bočni pupoljci. Cveta protandrično.
Plod je srednje krupan (oko 12 g), malo kupastog oblika, svetle i glatke ljuske. Jezgra je
izuzetno svetle boje. Randman ploda je oko 52%. Sadržaj ulja u jezgri je 68 – 70%, a
proteina 17,9%. Može se gajiti u vinogradarskoj zoni.
Mire - sorta stvorena na Poljoprivrednom fakultetu u Novom Sadu. Vegetaciju
počinje približno tri dana ranije, a završava je desetak dana pre sorte Šejnovo. Srednje je
bujna i vrlo rodna sorta u rejonima gde nema poznih prolećnih mrazeva. Cveta
protandrično. Ima srednje krupan plod (oko 12 g), svetle i tanke ljuske. Jezgra je lepe
svetle boje, randmana oko 55%. Sadrži oko 66% ulja. Preporuka je da se gaji u toplijim
rejonima.
Rasna - selekcija Poljoprivrednog fakulteta u Novom Sadu. Odlikuje se kratkom
vegetacijom. Vegetaciju počinje 2 – 3 dana posle sorte Šampion, a završava je oko
sedam dana kasnije. Veoma je otporna na Gnomonia leptostyla. Male je bujnosti i
izuzetno je rodna. Prvi prinos daje već u rasadniku. Cveta skoro homogamo. Ima krupne
plodove (oko 14 g), malo kupaste, randmana oko 52%. Preporučuje se za masovno
gajenje u kontinentalnim uslovima, kao oprašivač za sortu Šampion.
Kasni rodni - selekcija Poljoprivrednog fakulteta u Novom Sadu. Odlikuje se
kratkom vegetacijom te redovno izbegava pozne prolećne mrazeve. Vegetaciju počinje
veoma kasno, oko 15 dana posle Šampiona, a približno je oko 10 dana kasnije završava.
Cveta skoro homogamo. Veoma je otporna na Gnomonia leptostyla. Ima rodne lateralne
pupoljke koji donose veći deo roda. Plodovi su srednje krupni (oko 12 g), malo kupastog
oblika. Jezgra je lepe svetle boje. Jedini nedostatak ove selekcije je nešto niži randman
ploda.
Milko - selekcija Poljoprivrednog fakulteta u Novom Sadu. Vegetaciju počinje kad
i Kasni rodni, a završava je ranije. Veoma je otporna na Gnomonia leptostyla. Stablo je
srednje bujno i veoma rodno, rađa i na lateralnim pupoljcima. Plod je srednje krupan
(oko 12 g), a jezgra je lepe svetle boje. Randman ploda je oko 53%.
Sava - selekcija Poljoprivrednog fakulteta u Novom Sadu. Vegetaciju počinje pre
sorte Šampion, a završava je sedam dana kasnije. Srednje je bujna, veoma rodna
selekcija. Rodni su i lateralni pupoljci (preko 80%), koji daju veći deo prinosa. Veoma je
otporna na Gnomonia leptostyla. Plodovi su srednje krupni (oko 13 g), ovalnog oblika,

25
tanke ljuske. Jezgra se vrlo lako vadi iz ljuske, oko 90% se cele jezgre može odvojiti iz
ljuske. Randman je oko 53%. Može se gajiti u svim orašarskim rejonima.
Nera - selekcija Poljoprivrednog fakulteta u Novom Sadu. Vegetaciju počinje kad i
sorta Šejnovo, a završava je oko desetak dana ranije. Veoma je otporna na Gnomonia
leptostyla. Stablo je srednje bujno i visoko rodno. Ima vrlo krupan plod (oko 15 g) i
svetlu boju jezgre. Randman je oko 43%.

ZAKLJUČAK

Populacija oraha je na prostorima bivše Jugoslavije odnosno području Srbije, zbog

stalnog generativnog razmnožavanja, vrlo heterogena te pruža osnovu za intenzivan rad
na selekciji.
Naša ispitivanja, koja su posebno intenzivirana od 1973. godine, pokazala su da su
razlike u početku vegetacije ekstremnih genotipova bile i do 55 dana, a u završetku
vegetacije oko 32 dana. Masa ploda je bila od 3,3 g do 29,0 g, a randman jezgre od
26,2% do 64,3%. U cvasti je bilo maksimalno do 32 ženska cveta, a u grozdu do 15
plodova. Oko 4/5 populacije oraha cveta protandrično. Rezultat oplemenjivačkog
programa oraha je pet priznatih sorti oraha, jedinih u bivšoj Jugoslaviji, i nekoliko
izdvojenih selekcija koje su u procesu pripreme za priznavanje. Sve one se odlikuju
visokom rodnošću, odličnim kvalitetom ploda i gaje se već na preko 2000 ha.

LITERATURA

1. Cerović, S., Korać, M., Ninić-Todorović, J (1995). Dihogamija oraha (Juglans

regia L.). Jugoslovensko voćarstvo, No. 111-112: 21-25.
2. Cerović, S., Gološin B., Korać, M. (1999). Karakteristike selekcija oraha
Poljoprivrednog fakulteta u Novom Sadu. Zbornik naučnih radova sa XIII
savetovanja agronoma, veterinara i tehničara, Aranđelovac, 5 (1): 265-268.
3. Cerović, S., Mitrović, M., Oparnica, Č., Miletić, R., Ninić-Todorović, J.,
Gološin, B., Bijelić, S. (2003): Predlog novog jugoslovenskog sortimenta oraha
i leske. Savremena poljoprivreda, 1-2: 33-38.
4. Cerović, S., Gološin B., Ninić Todorović, J., Bijelić, S., Ognjanov, V. (2010).
Walnut (Juglans regia L.) selection in Serbia. Hort. Sci. (Prague), 37: 1-5.
5. Đurđević, B. (1968). Proučavanje važnijih tipova oraha u Metohiji. Doktorska
disertacija.
6. Gološin, B., Bijelić, S., Cerović, S., Korać, M. (2004). Karakteristike selekcija
oraha Rasna, Kasni rodni i Sava. Savremena poljoprivreda, 1-2: 59-62.
7. Gološin, B., Corović, S., Ninić-Todorović, J., Bijelić, S. (2008). Osobine sorti i
selekcija oraha stvorenih na Poljoprivrednom fakultetu u Novom Sadu. 43th
Croatian and 3rd International Symposium on Agriculture, Book of papers, pp.
910 – 913.
8. Jelenković, T. (1974): Neke karakteristike odabranih ekotipova oraha u
Timočkoj krajini. Jugoslovensko voćarstvo, 27: 68-73

26
9. Korać, M., Slović, D., Rudić, M., Milovankić, M. (1974): Kvalitet plodova
oraha u Jugoslaviji. Savremena poljoprivreda, 11-12: 42-47.
10. Korać, M., Slović, D., Rudić, M., Cerović, S. (1976): Karakteristike tipova
oraha selekcije Poljoprivrednog fakulteta u Novom Sadu. Jugoslovensko
voćarstvo, 37-38: 94-97.
11. Korać, M., Cerović, S. (1980): Otpornost oraha na mraz u uslovima
kontinentalne klime. Jugoslovensko voćarstvo, 55-56: 102-104.
12. Korać, M. (1982): Characteristics and value of Walnut tree selection of Novi
Sad. Hamburg.
13. Korać, M., Cerović, S., Gološin, B. (1986): Rezultati hibridizacije i selekcije
oraha na Poljoprivrednom fakultetu u Novom Sadu. Zbornik radova sa
Jugoslovenskog simpozijuma o selekciji i oplemenjivanju voćaka, pp. 57-62.
14. Korać, M. (1987): Orah. Nolit. Beograd.
15. Korać, M., Cerović, S., Slović, D., Gološin, B. (1988): Characteristics of walnut
selection Šampion, Srem, Tisa, Bačka and Mire. International Conference on
Walnuts, pp. 206-212.
16. Korać, M. (1989): Selection of walnut in Yugoslavia. Agriculture-programme
de recherce Agrimed, Commission des Communaute´s Europeennes, pp 51-56.
17. Korać, M., Cerović, S., Gološin, B., Miletić, R. (1990): Population variability
of domestic Walnut and selection results. Jugoslovensko voćarstvo, 94: 3-10.
18. Korać, M., Cerović, S., Gološin, B. (1991): Prospective Yugoslav Walnut
selection with lateral frutification. International walnut Meeting, Acta
Horticulturae, 311: 41-45.
19. Korać, M., Cerović, S., Gološin, B. (1993): Two Decades of intensive study of
Walnut Population (Juglans regia L.) in Jugoslavia. Proceedings of the
International Walnut Congress, pp. 187-192.
20. Korać, M., Cerović, S., Gološin, B., Ninić-Todorović, J. (1997): Walnut and
Hazelnut production in Yugoslavia. Nucis, 6: 19-20.
21. Korać, M., Cerović, S., Gološin, B. (1998): Orah. Prometej, Novi Sad.
22. Korać, M., Cerović, S., Gološin, B., Korać, J. (2000): Selection from natural
population and hybridization of Walnut at the Faculty of Agriculture in Novi
Sad. Nucis, 7: 31-37.
23. Korać, M., Gološin, B., Cerović, S., Korać, J. (2001): Osobine novosadskih
sorti i selekcija oraha. Zbornik naučnih radova sa XV savetovanja agronoma,
veterinara i tehnologa, 7: 229-233.
24. Rahović, D. (1959): Prilog proučavanju oraha iz Polimlja. Naša poljoprivreda i
šumarstvo. 16: 28-34.
25. Rudić, M. (1962): Selekcija oraha u Vojvodini. Arhiv za poljoprivredne nauke,
23: 67-72.

27
 FIVE DECADES OF THE SELECTION OF WALNUT
(Juglans regia L.) IN SERBIA
by
Slobodan Cerović, Branislava Gološin, Sandra Bijelić, Borivoje Bogdanović

SUMMARY

Research on the study population walnut is particularly intensified in the last four
decades, primarily in the former Yugoslavia, now Serbia. As a result of this work were
recognized five varieties of walnuts and few promising selections that are in the process
of recognition. Due to the continuing generative reproduction, the population of walnut
is very heterogeneous. Differences were observed in the beginning of the growing
season and over 50 days, and the end of the growing season is about 32 days. Fruit
weight was 3.3 g to 29.0 g, while the kernel percentage ranged from 26.2% to 64.3%.
Number of female flowers in one inflorescence varied from 1 to 32 colors, while the
number of fruits per cluster was up to 15 Analyzing the population of walnut in Serbia, it
can be seen that the predominant genotypes of bad traits, but also that it is possible to
extract and genotype outstanding characteristics typical, which is given as a result of the
five recognized varieties and more promising selections of nuts. So far in Serbia built
over 2,000 ha plantation under our varieties and selections. Largest plantation in a
complex of 84 hectares and is situated in Lipar, about 70 km south of Novi Sad. This
paper presents the characteristics of the population of walnut in Serbia, the properties of
selected varieties and selections.

Keywords: population walnuts, selection, variety, fruit quality, resistance, yield.

Primljeno: 02. 10. 2014.

Prihvaćeno: 13. 10. 2014.

28