KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA

KURIKULUM BERSEPADU TAHFIZ

Hifz al-Quran
Dokumen Standard Kurikulum

Tingkatan 2
Terbitan Terhad
Kementerian Pendidikan Malaysia
Bahagian Pembangunan Kurikulum

Mei 2015

ii
Terbitan 2015

© Kementerian Pendidikan Malaysia

Hak Cipta Terpelihara. Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian artikel, ilustrasi dan isi kandungan buku ini dalam
apa juga bentuk dan dengan cara apa jua sama ada secara elektronik, fotokopi, mekanik, rakaman atau cara lain sebelum mendapat
kebenaran bertulis daripada Pengarah, Bahagian Pembangunan Kurikulum, Kementerian Pendidikan Malaysia, Aras 4-8, Blok E9,
Parcel E, Kompleks Pentadbiran Kerajaan Persekutuan, 62604 Putrajaya.

iii
‫ﺍﻟﺼﻔﺤﺔ‬ ‫ﺍﶈﺘﻮﻳﺎﺕ‬
‫‪v‬‬ ‫ﻣﺒﺪﺃ ﺍﻟﺪﻭﻟﺔ‬
‫‪vi‬‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﺔ ﺍﻟﺘﺮﺑﻴﺔ ﺍﻟﻮﻃﻨﻴﺔ‬
‫‪vii‬‬ ‫ﻛﻠﻤﺔ ﺍﳌﺪﻳﺮ‬
‫‪1‬‬ ‫ﺍﻟﺘﻤﻬﻴﺪ‬
‫‪1‬‬ ‫ﺍﳋﻠﻔﻴ‪‬ﺔ‬
‫‪2‬‬ ‫ﺍﻟﻐﺎﻳﺔ‬
‫‪3‬‬ ‫ﺍﻷﻫﺪﺍﻑ‬
‫‪3‬‬ ‫ﺭﻛﺎﺋﺰ ﺍﳌﺎﺩﺓ‬
‫‪3‬‬ ‫ﺗﻨﻈﻴﻢ ﳏﺘﻮﻯ ﺍﳌﻨﻬﺞ‬
‫‪4‬‬ ‫ﻣﻨﻬﺞ ﺣﻔﻆ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ‬
‫‪4‬‬ ‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺍﻷﻭﻗﺎﺕ‬
‫‪5‬‬ ‫ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﻴﺠﻴﺔ ﺍﻟﺘﻌﻠﻴﻢ ﻭﺍﻟﺘﻌﻠﻢ‬
‫‪5‬‬ ‫ﺍﻟﺘﻘﻴﻴﻢ‬
‫‪6‬‬ ‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻬﺎﺭﺍﺕ ﺍﻟﺘﻔﻜﲑ ﺍﻟﻌﻠﻴﺎ‬
‫‪7‬‬ ‫ﺍﳌﺮﺍﺟﻊ‬
‫‪8‬‬ ‫ﺍﳋﺎﲤﺔ‬
‫ﺍﳌﻨﻬﺞ ﺍﳌﻌﻴﺎﺭ ﳌﺎﺩﺓ ﻣﻬﺎﺭﺍﺕ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ‬
‫‪8‬‬ ‫‪ .1‬ﺣﻔﻆ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ‬
‫‪9‬‬ ‫‪ .2‬ﻓﻘﻪ ﺍﻵﻳﺎﺕ‬

‫‪iv‬‬
 RUKUN NEGARA
BAHAWASANYA Negara kita Malaysia mendukung cita-cita hendak:
Mencapai perpaduan yang lebih erat dalam kalangan seluruh masyarakatnya;
Memelihara satu cara hidup demokratik;
Mencipta satu masyarakat yang adil di mana kemakmuran negara
akan dapat dinikmati bersama secara adil dan saksama;
Menjamin satu cara yang liberal terhadap tradisi-tradisi
kebudayaannya yang kaya dan berbagai corak;
Membina satu masyarakat progresif yang akan menggunakan sains
dan teknologi moden;

MAKA KAMI, rakyat Malaysia, berikrar akan menumpukan seluruh tenaga dan usaha
kami untuk mencapai cita-cita tersebut berdasarkan prinsip-prinsip yang berikut:

KEPERCAYAAN KEPADA TUHAN

KESETIAAN KEPADA RAJA DAN NEGARA
KELUHURAN PERLEMBAGAAN
KEDAULATAN UNDANG-UNDANG
KESOPANAN DAN KESUSILAAN

v
 FALSAFAH PENDIDIKAN KEBANGSAAN

“Pendidikan di Malaysia adalah suatu usaha berterusan ke arah lebih

memperkembangkan potensi individu secara menyeluruh dan
bersepadu untuk melahirkan insan yang seimbang dan harmonis dari
segi intelek, rohani, emosi dan jasmani, berdasarkan kepercayaan dan
kepatuhan kepada Tuhan. Usaha ini adalah bertujuan untuk
melahirkan warganegara Malaysia yang berilmu pengetahuan,
berketerampilan, berakhlak mulia, bertanggungjawab dan
berkeupayaan mencapai kesejahteraan diri serta memberikan
sumbangan terhadap keharmonian dan kemakmuran keluarga,
masyarakat dan negara”

Sumber: Akta Pendidikan 1996 (Akta 550)

vi
KATA PENGANTAR

Kurikulum Bersepadu Dini dan Kurikulum Bersepadu pengajaran dan pembelajaran. Oleh yang demikian

Tahfiz adalah kurikulum Agama Islam yang dilaksanakan diharapkan guru-guru dapat menggunakan dokumen

di Sekolah Agama Bantuan Kerajaan (SABK) yang

standard ini semaksimum mungkin supaya
berdaftar di bawah Kementerian Pendidikan Malaysia.
matlamat pelaksanaan KBDKBT untuk melahirkan modal
Matlamat menjadikan Kurikulum Bersepadu Dini dan
insan yang menguasai asas ilmu Agama dan bahasa
Kurikulum Bersepadu Tahfiz sebagai kurikulum
Arab sebagai persediaan untuk menjadi ulama yang
kebangsaan adalah untuk melahirkan generasi ulama
berpengetahuan tinggi dan luas akan tercapai.
dan cendekiawan Islam pada masa akan datang.
Akhir sekali Bahagian Pembangunan Kurikulum
Dokumen Standard Kurikulum Bersepadu Dini dan
merakamkan setinggi-tinggi penghargaan dan terima
Kurikulum Bersepadu Tahfiz merupakan transisi kepada
kasih kepada semua pihak yang telah menyumbangkan
pelaksanaan Kurikulum Sekolah Menengah (KSSM)
kepakaran dan tenaga untuk menghasilkan Kurikulum
yang akan dilaksanakan sepenuhnya pada tahun 2017.
Bersepadu Dini dan Kurikulum Bersepadu Tahfiz.
Oleh itu kurikulum ini digubal dalam bentuk pernyataan
standard. Pernyataan Standard terdiri daripada standard
kandungan dan standard pembelajaran yang perlu
dicapai oleh murid dalam suatu tempoh persekolahan.

Dokumen Standard Kurikulum ini juga merupakan Dr. MASNAH BINTI ALI MUDA
Pengarah
sumber rujukan kepada guru dalam melaksanakan Bahagian Pembangunan Kurikulum
Kementerian Pendidikan Malaysia

vii
0
‫ﺣﻔﻆ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﻟﻠﺴﻨﺔ ﺍﻟﺜﺎﻧﻴﺔ‬

‫ﺍﳋﻠﻔﻴ‪‬ﺔ‬ ‫ﺍﳌﺘﻤﻬﻴﺪ‬
‫ﻳﺴﺘﻤﺪ ﻫﺬﺍ ﺍﳌﻨﻬﺞ ﻣﻦ ﺍﻟﻘﺮﺍﺭﺍﺕ ﺍﻻﺗﻴﺔ‪:‬‬
‫ﻳ‪‬ﻨ‪‬ﺸ‪‬ﺄ ﻣﻨﻬﺞ ﺍﻟﺘﺤﻔﻴﻆ ﺍﳌﺘﻜﺎﻣﻞ ﳌﺎﺩﺓ ﺣﻔﻆ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﺇﺷﺒﺎﻋﺎﹰ ﳊﺎﺟﻴﺎﺕ ﰲ‬
‫‪2012/3‬‬ ‫ﻗﺮﺍﺭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻉ ﺍﻟﻠﺠﻨﺔ ﺍﳌﺮﻛﺰﻳﺔ ﻟﺘﻨﺴﻴﻖ ﺍﳌﻨﺎﻫﺞ ﺭﻗﻢ‬ ‫‪.1‬‬ ‫ﺗﻌﻠﻢ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﻛﺎﻣﻼﹰ ﻭﺷﺎﻣﻼﹰ ﻭﻣﺘﻜﺎﻣﻼﹰ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺘﻼﻣﻴﺬ ﰲ ﺍﳌﺪﺍﺭﺱ‪.‬‬
‫ﺍﳌﻨﻌﻘﺪ ﰲ ‪ 25‬ﻳﻮﻧﻴﻮ ‪ 2012‬ﺑﺮﺋﺎﺳﺔ ﺭﺋﻴﺲ ﻣﺪﻳﺮ ﺍﻟﺘﺮﺑﻴﺔ ﺍﳌﺎﻟﻴﺰﻳﺔ‬ ‫ﻳ‪‬ﻐ‪‬ﻄﱢﻲ ﻫﺬﺍﻥ ﺍﳌﻨﻬﺠﺎﻥ ﻣﺘﻄﻠﺒﺎﺕ ﺣﻴﺎﺓ ﺍﳌﺴﻠﻢ ﻗﻮﻻﹰ ﻭﻋﻤﻼﹰ‪ .‬ﻟﺬﻟﻚ ﺗ‪‬ﻬ‪‬ﺘ‪ ‬ﻢ‬
‫ﺑﺈﺩﺭﺍﺝ ﺍﳌﻨﻬﺞ ﺍﻟﺪﻳﲏ ﻭﻣﻨﻬﺞ ﺍﻟﺘﺤﻔﻴﻆ ﺿﻤﻦ ﺍﳌﻨﻬﺞ ﺍﻟﺪﺭﺍﺳﻲ‬ ‫ﻣﺎﺩﺓ ﺣﻔﻆ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﺑﺎﻟﻨﻮﺍﺣﻲ ﺍﻟﻌﻠﻤﻴﺔ ﻭﺍﻟﻌﻤﻠﻴﺔ ﻭﺍﻟﺘﻌﻮﻳﺪﻳﺔ‪،‬ﻓﻌﻤﻠﻴﺔ‬
‫ﺍﻟﻮﻃﲏ ﻭﺗﻨﻔﻴﺬ ﺍﳌﻨﻬﺠﲔ ﻭﺇﺷﺮﺍﻑ ﻋﻠﻴﻬﻤﺎ ﻃﺒﻘﺎﹰ ﳌﺒﺎﺩﺉ ﺗﻨﻔﻴﺬ‬ ‫ﺍﻟﺘﻌﻠﻴﻢ ﻭﺍﻟﺘﻌﻠﻢ ﻳﻠﺰﻣﻬﺎ ﺍﻟﺘﻄﻮﻳﺮ ﻟﺘ‪‬ﺠ‪‬ﺮﹺﻱ‪ ‬ﺑﻄﺮﻳﻘﺔ ﳑﺘﻌﺔ ﻭﻣﺆﺛﺮﺓ‪ .‬ﻭﻳﻨﺒﻐﻲ‬
‫ﺍﳌﻨﻬﺞ ﺍﻟﺪﺭﺍﺳﻲ ﺍﻟﻮﻃﲏ ﺑﻮﺯﺍﺭﺓ ﺍﻟﺘﺮﺑﻴﺔ ﺍﳌﺎﻟﻴﺰﻳﺔ ﲟﻮﺍﻓﻘﺔ ﻫﻴﺌﺔ‬ ‫ﻋﻠﻴﻬﺎ ﺃﻥ ﺗﺮﺑﻂ ﺑﺎﻟﻨﺎﺣﻴﺔ ﺍﻟﻌﻠﻤﻴﺔ ﻭﺍﻟﻌﻤﻠﻴﺔ ﺍﻟﱵ ﳝﻜﻦ ﺗﻄﺒﻴﻘﻬﺎ ﰲ ﺍﳊﻴﺎﺓ‬
‫ﻭﺍﻹﺩﺍﺭﺓ ﺍﻟﺘﻘﺪ‪‬ﻣﻴﺔ‬ ‫ﺍﳌﺴﺘﺸﺎﺭ ﻟﻠﺪﺭﺍﺳﺔ ﻭﺍﻟﺘﺮﺑﻴﺔ ﺍﻹﺳﻼﻣﻴﺔ‬ ‫ﺗﻄﺒﻴﻘﺎﹰ ﺷﺎﺋﻌﺎﹰ ﻭﺑﻨﺎﺀ ﺍﻟﻔﺮﺩ ﻭﺍ‪‬ﺘﻤﻊ ﺫﻭﻱ ﺍﻟﺘﻔﻜﲑ ﺍﻟﻌﺎﱄ ﻭﺍﻹﺑﺪﺍﻉ‬
‫ﺍﻹﺳﻼﻣﻴﺔ ﺍﳌﺎﻟﻴﺰﻳﺔ‬ ‫ﻭﺍﻻﺑﺘﻜﺎﺭ ﻭﺍﻷﺧﻼﻕ ﻭﺍﻟﺘﻔﺎﻫﻢ ﻭﺍﻟﺸﻜﺮ ﻭﺍﻻﺗ‪‬ﺤﺎﺩ‪ .‬ﻓﻬﺬﺍ ﺍﻟﺘﻄﻮﺭ ﻳﺄﻣﻞ‬
‫ﻃﺒﻘﺎﹰ ﻟﻘﺮﺍﺭ ﺍﻟﺴﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ﻗﺴﻢ ﺗﻄﻮﻳﺮ ﺍﳌﻨﺎﻫﺞ ﻭﻏﲑﻩ ﻣﻦ‬ ‫‪.2‬‬
‫ﰲ ﺍﳌﺴﺘﻘﺒﻞ ﺇﻧﺘﺎﺝ ﺃﻣﺔ ﻣﺘﺤﻀﺮﺓ ﻗﺎﺩﺭﺓ ﻋﻠﻰ ﺑﺬﻝ ﺍﳉﻬﻮﺩ ﳓﻮ ﺗﻨﻤﻴﺔ‬
‫ﺍﻷﻗﺴﺎﻡ ﺑﻮﺯﺍﺭﺓ ﺍﻟﺘﺮﺑﻴﺔ ﺍﳌﺎﻟﻴﺰﻳﺔ ﻣﻊ ﻫﻴﺌﺔ ﺍﻻﺳﺘﺸﺎﺭﻳﺔ ﻟﻠﺪﺭﺍﺳﺔ‬ ‫ﺍﻟﺒﻼﺩ ﻭﺳﻼﻣﺘﻬﺎ‪ .‬ﻭﺍﻟﺘﻼﻣﻴﺬ ﺃﻳﻀﺎ ﻳ‪‬ﺮ‪‬ﺑ‪‬ﻮ‪‬ﻥ ﻟﻴﺘﻤﻜﹼﻨﻮﺍ ﻣﻦ ﺇﺩﺭﺍﻙ ﺍﻟﺘﺮﺍﺑﻂ‬
‫ﻭﺍﻟﺘﺮﺑﻴﺔ ﺍﻹﺳﻼﻣﻴﺔ ﳉﻨﺔ ﺧﺎﺻﺔ ﻟﻠﻤﻨﻬﺞ ﺍﻟﺪﻳﲏ ﻭﻣﻨﻬﺞ ﺍﻟﺘﺤﻔﻴﻆ‬ ‫ﻣﺎ ﺑﲔ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﻭﻏﲑﻫﺎ ﻣﻦ ﺍﳌﻮﺍﺩ ﺍﳌﺪﺭﻭﺳﺔ‪ .‬ﻣﻦ ﺧﻼﻝ ﻫﺬﻩ ﺍﻟﻄﺮﻳﻘﺔ‪،‬‬
‫ﻟﺘﺮﻗﻴﺔ ﺍﳌﻨﻬﺞ ﺍﻟﺪﺭﺍﺳﻲ ﺍﻟﻮﻃﲏ ﻳﺸﺎﺭﻙ ﻓﻴﻬﺎ ﺃﻋﻀﺎﺀ ﻣﺘﺨﺼﺼﻮﻥ‬ ‫ﺗ‪‬ﺘ‪‬ﺤ‪‬ﻘﱠﻖ ﻏﺎﻳﺔ ﺗﻜﻮﻳﻦ ﺍﻹﻧﺴﺎﻥ ﺍﳌﺘﻘﻲ ﺍﳌﻨﺴﺠﻢ ﺍﳌﺘﻮﺍﺯﻥ ﻋﻘﻠﻴﺎﹰ ﻭﺟﺴﻤﻴﺎﹰ‬
‫ﰲ ﳎﺎﻝ ﺍﻟﺪﺭﺍﺳﺔ ﺍﻹﺳﻼﻣﻴﺔ ﻭﺍﻟﻠﻐﺔ ﺍﻟﻌﺮﺑﻴﺔ ﻭﻋﻠﻰ ﺭﺃﺳﻬﻢ ﺍﻷﺳﺘﺎﺫ‬ ‫ﻭﺭﻭﺣﻴﺎﹰ ﻭﻋﺎﻃﻔﻴﺎﹰ‪.‬‬
‫ﺍﻟﻔﺨﺮﻱ‪ ‬ﺩﺍﺗﻮﺀ ﺩﻛﺘﻮﺭ ﳏﻤﻮﺩ ﺯﻫﺪﻱ ﺑﻦ ﻋﺒﺪ ﺍ‪‬ﻴﺪ ﻟﺘﻨﻈﻴﻢ‬

‫‪1‬‬
‫ﺣﻔﻆ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﻟﻠﺴﻨﺔ ﺍﻟﺜﺎﻧﻴﺔ‬

‫ﺍﻣﺘﺪﺍﺩﺍﹰ ﻣﻦ ﺫﻟﻚ‪ ،‬ﻗﺮ‪‬ﺭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻉ ﺍﻟﻠﺠﻨﺔ ﺍﻟﺘﺮﺑﻮﻳﺔ ﻟﻠﻮﻻﻳﺎﺕ‬ ‫‪.6‬‬ ‫ﺃﻭﻗﺎﺕ ﺗﻨﻔﻴﺬ ﻋﻤﻠﻴﺔ ﺍﻟﺘﻌﻠﻴﻢ ﻭﺍﻟﺘﻌﻠﻢ ﺍﻟﻔﻌ‪‬ﺎﻟﺔ ﻭﺍﳌﺆﺛﺮﺓ ﻭﲣﻄﻴﻄﻬﺎ‬
‫ﺍﳌﺎﻟﻴﺰﻳﺔ ﻟﻠﻤﺮﺓ ﺍﻟـ ‪ 5‬ﺭﻗﻢ ‪ 2013/1‬ﺑﺮﺋﺎﺳﺔ ﻭﺯﻳﺮ ﺍﻟﺘﺮﺑﻴﺔ ﺍﳌﺎﻟﻴﺰﻳﺔ‬ ‫ﻟﻠﻤﻨﻬﺞ ﺍﻟﺪﻳﲏ ﻭﻣﻨﻬﺞ ﺍﻟﺘﺤﻔﻴﻆ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻋﻼﻡ ﻗﺮﺍﺭ ﺗﻨﻔﻴﺬ ﺍﳌﻨﻬﺞ ﺍﻟﺪﻳﲏ ﺍﳌﺘﻜﺎﻣﻞ ﻭﻣﻨﻬﺞ ﺍﻟﺘﺤﻔﻴﻆ‬
‫ﻗﺮﺍﺭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻉ ﳉﻨﺔ ﺍﻟﺘﺨﻄﻴﻂ ﺍﻟﺘﺮﺑﻮﻱ ﻟﻠﻤﺮﺓ ﺍﻟـ ‪ 200‬ﺍﳌﻨﻌﻘﺪ‬ ‫‪.3‬‬
‫ﺍﳌﺘﻜﺎﻣﻞ ﺗﺪﺭﳚﻴﺎﹰ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺴﻨﺔ ﺍﻷﻭﱃ ﺇﱃ ﺍﻟﺴﻨﺔ ﺍﳋﺎﻣﺴﺔ ﺍﺑﺘﺪﺍﺀً ﻣﻦ‬
‫ﰲ ‪ 26‬ﻳﻮﻟﻴﻮ ‪ 2012‬ﺑﺮﺋﺎﺳﺔ ﻭﺯﻳﺮ ﺍﻟﺘﺮﺑﻴﺔ ﺑﺈﺩﺭﺍﺝ ﺍﳌﻨﻬﺠﲔ ﺿﻤﻦ‬
‫ﺍﻟﺴﻨﺔ ‪.2015‬‬
‫ﺍﳌﻨﻬﺞ ﺍﻟﺪﺭﺍﺳﻲ ﺍﻟﻮﻃﲏ‪.‬‬
‫ﺍﻟﻐﺎﻳﺔ‬ ‫‪54‬‬ ‫ﻗﺮﺍﺭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻉ ﺍ‪‬ﻠﺲ ﺍﻟﻮﻃﲏ ﻟﻠﺸﺆﻭﻥ ﺍﻹﺳﻼﻣﻴﺔ ﻟﻠﻤﺮﺓ ﺍﻟـ‬ ‫‪.4‬‬

‫ﻏﺎﻳﺔ ﻣﺎﺩﺓ ﺣﻔﻆ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﻫﻲ ﺇﻋﺪﺍﺩ ﺇﻧﺴﺎﻥ ﺣﺎﻓﻆ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﻋﺎﱂﹴ ﻣﺆﻣ ﹴﻦ‬ ‫ﺍﳌﻨﻌﻘﺪ ﰲ ‪ 3‬ﺩﻳﺴﻴﻤﱪ ‪ 2012‬ﺑﺮﺋﺎﺳﺔ ﺭﺋﻴﺲ ﺍﻟﻮﺯﺭﺍﺀ ﺑﺘﻨﻔﻴﺬ‬
‫ﻣﺘ‪‬ﻖﹴ ﺻﺎﱀﹴ ﻣﻬﺬﹼﺏﹴ ﺫﻱ ﻛﻔﺎﺀﺍﺕ‪ ‬ﻋﺎﻟﻴﺔ‪ ‬ﻭﻣﻬﺎﺭﺍﺕ‪ ‬ﻓﺎﺋﻘﺔ‪ ‬ﻣﺴﺘﻮﻋﺐﹴ ﻋﻠﻰ‬ ‫ﺍﳌﻨﻬﺞ ﺍﻟﺪﻳﲏ ﻭﻣﻨﻬﺞ ﺍﻟﺘﺤﻔﻴﻆ ﰲ ﺍﳌﺪﺍﺭﺱ ﺍﻟﺪﻳﻨﻴﺔ ﺍﳊﻜﻮﻣﻴﺔ‬
‫ﺍﻟﺸﺮﻳﻌﺔ ﺍﻹﺳﻼﻣﻴﺔ ﳑﺎ ﳚﻌﻞ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﻭﺍﻟﺴﻨﺔ ﻗﺪﻭﺓ ﰲ ﺣﻴﺎﺗﻪ ﺍﻟﻴﻮﻣﻴﺔ‬ ‫ﺍﳌﺪﻋﻮﻣﺔ ﻭﺗﻐﻴﲑ ﺗﺴﻤﻴﺔ ﺍﳌﻨﻬﺞ ﺍﻟﺪﻳﲏ ﻭﻣﻨﻬﺞ ﺍﻟﺘﺤﻔﻴﻆ ﺇﱃ ﺍﳌﻨﻬﺞ‬
‫ﻟﺘﺤﻘﻴﻖ ﺍﻟﻨﺠﺎﺡ ﰲ ﺍﻟﺪﻧﻴﺎ ﻭﺍﻵﺧﺮﺓ‪.‬‬ ‫ﺍﻟﺪﻳﲏ ﺍﳌﺘﻜﺎﻣﻞ ﻭﻣﻨﻬﺞ ﺍﻟﺘﺤﻔﻴﻆ ﺍﳌﺘﻜﺎﻣﻞ‪.‬‬

‫‪27‬‬ ‫ﻗﺮﺍﺭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻉ ﳎﻠﺲ ﺍﳌﻠﻮﻙ ﻟﻠﻤﺮﺓ ﺍﻟـ ‪ 231‬ﺍﳌﻨﻌﻘﺪ ﰲ‬ ‫‪.5‬‬

‫ﻓﱪﺍﻳﺮ ‪ 2013‬ﺃﻳﻀﺎ ﺃﻗﺮ‪ ‬ﺑﺎﻻﻫﺘﻤﺎﻡ ﻭﺍﳌﻮﺍﻓﻘﺔ ﻋﻠﻰ ﺍﻻﻗﺘﺮﺍﺡ ﻹﺩﺭﺍﺝ‬

‫ﺍﳌﻨﻬﺞ ﺍﻟﺪﻳﲏ ﺍﳌﺘﻜﺎﻣﻞ ﻭﻣﻨﻬﺞ ﺍﻟﺘﺤﻔﻴﻆ ﺍﳌﺘﻜﺎﻣﻞ ﺿﻤﻦ ﺍﳌﻨﻬﺞ‬
‫ﺍﻟﺪﺭﺍﺳﻲ ﺍﻟﻮﻃﲏ ﻭﺗﻨﻔﻴﺬﳘﺎ ﰲ ﺍﳌﺪﺍﺭﺱ ﺍﻟﺪﻳﻨﻴﺔ ﺍﳊﻜﻮﻣﻴﺔ‬
‫ﺍﳌﺪﻋﻮﻣﺔ‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫ﺣﻔﻆ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﻟﻠﺴﻨﺔ ﺍﻟﺜﺎﻧﻴﺔ‬

‫ﺗﻨﻈﻴﻢ ﳏﺘﻮﻯ ﺍﳌﻨﻬﺞ‬ ‫ﺍﻷﻫﺪﺍﻑ‬

‫ﻭﺗﻨﻘﺴﻢ ﻣﺎﺩﺓ ﺣﻔﻆ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﺇﱃ‪:‬‬ ‫ﺑﻌﺪ ﻣﺘﺎﺑﻌﺔ ﻋﻤﻠﻴﺔ ﺍﻟﺘﻌﻠﻴﻢ ﻭﺍﻟﺘﻌﻠﻢ ﳌﺎﺩﺓ ﺣﻔﻆ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﻳﺘﻤﻜﻦ ﺍﻟﺘﻼﻣﻴﺬ‬
‫ﺣﻔﻆ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ‬ ‫‪.1‬‬ ‫ﻣﻦ‪:‬‬
‫ﻓﻘﻪ ﺍﻵﻳﺎﺕ‪.‬‬ ‫‪.2‬‬ ‫ﺟﺰﺀﺍ ﻣﻦ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﺍﻟﻜﺮﱘ ﻣﻊ ﻣﺮﺍﻋﺎﺓ ﺃﺣﻜﺎﻡ ﺍﻟﺘﺠﻮﻳﺪ‬ ‫ﺣﻔﻆ‪30‬‬ ‫‪.1‬‬

‫ﻭﺁﺩﺍﺏ ﲪﻠﺔ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ‪.‬‬

‫ﻭﻳﻨﺒﻐﻰ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺣﻔﻆ ﺍﻟﻘﺮﺍﻥ ﺑﺎﺳﺘﺨﺪﺍﻡ ﺍﳌﻬﺎﺭﺍﺕ‬
‫ﻣﻌﺮﻓﺔ ﻣﻌﺎﱐ ﺁﻱ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﺍﻟﻜﺮﱘ ‪ 30‬ﺟﺰﺀﺍ ﺑﺎﻟﻠﻐﺔ ﺍﳌﻼﻳﻮﻳﺔ‪.‬‬ ‫‪.2‬‬
‫ﺍﻟﻜﺘﺎﺑﺔﺍﻟﻴﺪﻭﻳﺔ ﻭﺍﳊﻔﻆ ﻭﺍﻟﺘﺴﻤﻴﻊ ﻭﺍﳌﺮﺍﺟﻌﺔ ﻭﺍﻹﺛﺒﺎﺕ ﻭﺍﻟﺘﻘﻴﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻭﺗﻌﻠﻴﻢ ﻓﻘﻪ ﺍﻵﻳﺎﺕ ﻳﺸﺘﻤﻞ ﻓﻴﻪ ﻓﻬﻢ ﺍﻵﻳﺎﺕ ﺍﻟﻘﺮﺁﻧﻴﺔ‪.‬‬
‫ﺭﻛﺎﺋﺰ ﺍﳌﺎﺩﺓ‬
‫ﰲ ‪‬ﺎﻳﺔ ﺍﳌﺮﺣﻠﺔ ﺍﻟﺜﺎﻧﻮﻳﺔ ﻳﺘﻤﻜﻦ ﺍﻟﻄﻼﺏ ﺣﻔﻆ ‪ 30‬ﺟﺰﺀﺍ ﻣﻦ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ‬
‫ﺍﻟﻜﺮﱘ ﺣﻔﻈﺎ ﺻﺤﻴﺤﺎ ﻣﻊ ﻣﺮﺍﻋﺎﺓ ﺃﺣﻜﺎﻡ ﺍﻟﺘﺠﻮﻳﺪ ﻭﺗﻄﺒﻴﻖ ﺍﻟﻘﻴﻢ‬
‫ﺍﻟﻨﺒﻴﻠﺔ ﻭﺍﻟﺘﺤﻠﻰ ﺑﺎﻟﺴﻠﻮﻙ ﺍﻹﳚﺎﰊ ﰲ ﺗﻜﻮﻳﻦ ﺷﺨﺼﻴﺔ ﺍﻟﻔﺮﺩ ﺍﳌﺜﻠﻰ‬
‫ﳋﺪﻣﺔ ﺍﻟﺪﻳﻦ ﻭﺍ‪‬ﺘﻤﻊ ﻭﺍﻟﻮﻃﻦ‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫ﺣﻔﻆ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﻟﻠﺴﻨﺔ ﺍﻟﺜﺎﻧﻴﺔ‬

‫ﺍﳌﻨﻬﺞ ﺣﻔﻆ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ‪:‬‬

‫ﺍﻟﺴﻨﺔ ﺍﳋﺎﻣﺴﺔ‬ ‫ﺍﻟﺴﻨﺔ ﺍﻟﺮﺍﺑﻌﺔ‬ ‫ﺍﻟﺴﻨﺔ ﺍﻟﺜﺎﻟﺜﺔ‬ ‫ﺍﻟﺴﻨﺔ ﺍﻟﺜﺎﻧﻴﺔ‬ ‫ﺍﻟﺴﻨﺔ ﺍﻷﻭﱃ‬
‫‪ 4‬ﺃﺟﺰﺍﺀ‬ ‫‪ 7‬ﺃﺟﺰﺍﺀ‬ ‫‪ 6‬ﺃﺟﺰﺍﺀ‬ ‫‪ 7‬ﺃﺟﺰﺀ‬ ‫‪ 6‬ﺃﺟﺰﺍﺀ‬

‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺍﻷﻭﻗﺎﺕ‪:‬‬
‫ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺍﻷﻭﻗﺎﺕ ﻟﻠﻤﻨﻬﺞ ﺍﳌﺘﻜﺎﻣﻞ ﻟﻠﺘﺤﻔﻴﻆ ﻟﻠﻤﺪﺍﺭﺱ ﺍﻟﺪﻳﻨﻴﺔ ﻟﻠﻮﺯﺍﺭﺓ ﺍﻟﺘﺮﺑﻴﺔ ﺍﳌﺎﻟﻴﺰﻳﺔ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻨﺤﻮ ﺍﻟﺘﺎﱄ‪:‬‬
‫ﻗﺴﻢ ﺍﻟﺘﺤﻔﻴﻆ ﺍﻟﻌﻠﻮﻣﻲ‬ ‫ﻗﺴﻢ ﺍﻟﺘﺤﻔﻴﻆ ﺍﻟﺪﻳﲏ‬
‫ﺍﻟﺴﻨﺔ‬ ‫ﺍﻟﺴﻨﺔ‬ ‫ﺍﻟﺴﻨﺔ‬
‫ﺍﺍﻟﺴﻨﺔ‬ ‫ﺍﻟﺴﻨﺔ‬ ‫ﺍﻟﺴﻨﺔ‬ ‫ﺍﳌﻮﺍﺩ‬ ‫ﺍﻟﻌﺪﺩ‬
‫ﺍﻟﺴﻨﺔ ﺍﻟﺮﺍﺑﻌﺔ‬ ‫ﺍﻟﺜﺎﻟﺜﺔ‬ ‫ﺍﻟﺜﺎﻧﻴﺔ‬ ‫ﺍﻷﻭﱃ‬
‫ﺍﳋﺎﻣﺴﺔ‬ ‫ﺍﳋﺎﻣﺴﺔ‬ ‫ﺍﻟﺮﺍﺑﻌﺔ‬
‫ﺣﻔﻂ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ‬
‫‪12‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪15‬‬ ‫ﺣﻔﻆ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ‬ ‫‪1‬‬
‫ﻓﻘﻪ ﺍﻵﻳﺎﺕ‬

‫‪4‬‬
‫ﺣﻔﻆ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﻟﻠﺴﻨﺔ ﺍﻟﺜﺎﻧﻴﺔ‬

‫ﺍﻟﺘﻌﻠﻢ ﺍﻟﺬﺍﰐ‪.‬‬ ‫‪.6‬‬ ‫ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﻴﺠﻴﺔ ﺍﻟﺘﻌﻠﻴﻢ ﻭﺍﻟﺘﻌﻠﻢ‬

‫ﺍﻟﺘﻨﻈﻴﻢ ﺍﻟﺬﺍﰐ‪.‬‬ ‫‪.7‬‬
‫ﲢﻮ‪‬ﻝ ﺍﳌﻨﻬﺞ ﻳﻘﺘﻀﻲ ﺇﱃ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﻴﺠﻴﺎﺕ ﺍﻟﺘﻌﻠﻴﻢ ﻭﺍﻟﺘﻌﻠﻢ ﺍﳌﺘﻨﻮﻋﺔ‬
‫ﺍﻟﺘﻘﻴﻴﻢ‬ ‫ﺍﳌﺮﻛﱢﺰﺓ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺘﻌﻠﻢ ﺍﳌﺒﺎﺷﺮ‪ .‬ﻓﻌﻤﻠﻴﺔ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻭﺗﻌﻠﻢ ﺣﻔﻆ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ‪‬ﺘﻢ‪‬‬
‫ﺑﺎﻟﺘﻜﺎﻣﻞ ﺑﲔ ﺍﻟﻌﻠﻢ ﻭﺍﻟﻌﻤﻞ‪ .‬ﻭﻟﺘﺤﻘﻴﻖ ﻣﻌﻴﺎﺭ ﺍﻟﺘﻌﻠﻢ ﺍﳌﻨﺸﻮﺩ ﻻﺑﺪ ﻣﻦ‬
‫ﻃﺮﻳﻘﺔ ﺍﻟﺘﻘﻴﻴﻢ ﺍﳌﺘﻨﻮﻋﺔ ﺗ‪‬ﻄﺒ‪‬ﻖ ﻟﻠﺤﺼﻮﻝ ﻋﻠﻰ ﺗﻘﻮﱘ ﺻﺎﺩﻕﹴ ﻣﺘﻜﺎﻣﻞﹴ‪.‬‬
‫ﺍﻹﺣﺎﻃﺔ ﺑﺎﳌﺪﺧﻞ ﻭﺍﻟﻄﺮﻳﻘﺔ ﻭﺍﻷﺳﻠﻮﺏ ﰲ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﻴﺠﻴﺎﺕ‬
‫ﻭﺍﻟﺘﻘﻴﻴﻢ ﺍﻟﺒﻨﺎﺋﻲ ﺍﳌﺴﺘﻤﺮ ﰲ ﻋﻤﻠﻴﺔ ﺍﻟﺘﻌﻠﻴﻢ ﻭﺍﻟﺘﻌﻠﻢ ﻳ‪‬ﺴﺘﺨﺪﻡ ﻟﺘﺸﺨﻴﺺ‬
‫ﺍﻟﺘﻌﻠﻴﻢ ﻭﺍﻟﺘﻌﻠﻢ‪.‬‬
‫ﺗﻘﺪﻣﺎﺕ ﻭﺇﳒﺎﺯﺍﺕ ﺍﻟﺘﻼﻣﻴﺬ ﰲ ﺍﻟﺘﻌﻠﻢ‪ .‬ﻭﻟﻠﺘﻐﻠﺐ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻨﻘﺎﻁ ﺍﻟﻀﻌﻴﻔﺔ‬
‫ﺍﳌﻜﺸﻮﻓﺔ ﻟﺪﻯ ﺍﻟﺘﻼﻣﻴﺬ ﻓﻌﻠﻴﻬﻢ ﺑﺎﻷﻧﺸﻄﺔ ﺍﻟﺘﻌﺰﻳﺰﻳﺔ‪ .‬ﻭﺃﻣﺎ ﺍﻟﻨﻘﺎﻁ‬ ‫ﺍﳌﺪﺧﻞ ﻫﻮ ﺍﳌﺴﻠﻚ ﻟﺘﺤﻘﻴﻖ ﺍﳍﺪﻑ‪ .‬ﻓﺎﳌﺪﺧﻞ ﺍﻟﺘﻌﻠﻴﻤﻲ ﻳﻘﻮﻡ‬
‫ﺍﻟﻘﻮﻳﺔ ﻓﺒﺎﻷﻧﺸﻄﺔ ﺍﻹﺛﺮﺍﺋﻴﺔ‪ .‬ﻭﺍﻟﺘﻘﻴﻴﻢ ﺍﻟﻨﻬﺎﺋﻲ ﻳﻄﺒ‪‬ﻖ ﻟﺘﺤﺪﻳﺪ ﻣﺴﺘﻮﻯ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻨﻈﺮﻳﺎﺕ ﺃﻭ ﺍﻟﻨﻤﺎﺫﺝ ﺃﻭ ﺍﻻﺳﺘﻨﺒﺎﻃﺎﺕ ﺍﳌﻌﻴﻨﺔ ﻗﺒﻞ ﺑ‪‬ﺪﺀ ﻋﻤﻠﻴﺔ‬
‫ﺍﻟﺘﻼﻣﻴﺬ ﺍﺳﺘﻴﻌﺎﺑﺎﹰ ﻭﺇﳒﺎﺯﺍﹰ‪.‬‬ ‫ﺍﻟﺘﻌﻠﻴﻢ ﻭﺍﻟﺘﻌﻠﻢ ﰲ ﻣﺎﺩﺓ ﺃﻭ ﻣﻬﺎﺭﺓ ﻣﺎ‪ .‬ﻭﻣﻦ ﺍﳌﺪﺍﺧﻞ ﺍﳌﻘﺘﺮﺣﺔ ﰲ ﻣﺎﺩﺓ‬
‫ﺣﻔﻆ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ‪:‬‬

‫ﺍﻟﺘﻠﻘﻲ ﺍﳌﺸﺎﻓﻬﺔ‬ ‫‪.1‬‬

‫ﺍﳌﺮﺍﺟﻌﺔ‬ ‫‪.2‬‬
‫ﺍﻟﺘﺴﻤﻴﻊ‬ ‫‪.3‬‬
‫ﺍﳌﺘﻤﺮﻛﺰ ﻋﻠﻰ ﺍﳌﻌﻠﻢ‪.‬‬ ‫‪.4‬‬
‫ﺍﳌﺘﻤﺮﻛﺰ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺘﻼﻣﻴﺬ‪.‬‬ ‫‪.5‬‬

‫‪5‬‬
‫ﺣﻔﻆ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﻟﻠﺴﻨﺔ ﺍﻟﺜﺎﻧﻴﺔ‬

‫ﻣﻬﺎﺭﺓ ﺍﻟﺘﻔﻜﲑ ﺍﻟﻌﻠﻴﺎ ﻫﻲ ﺍﻟﻘﺪﺭﺓ ﻋﻠﻰ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﺍﳌﻌﻠﻮﻣﺎﺕ ﻭﺍﳌﻬﺎﺭﺍﺕ‬ ‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻬﺎﺭﺓ ﺍﻟﺘﻔﻜﲑ ﺍﻟﻌﻠﻴﺎ‬
‫ﻭﺍﻟﻘﻴﻢ ﻋﻠﻰ ﺑﻨﺎﺀ ﺍﻟﺘﻌﻘﹼﻞ ﻭﺍﻹﻧﻌﻜﺎﺱ ﳑ‪‬ﺎ ﳛﻞ ﺍﳌﺸﺎﻛﻞ ﻭﺍﲣﺎﺫ ﺍﻟﻘﺮﺍﺭﺍﺕ‬ ‫ﺍﻧﻄﺒﻘﺖ ﻣﻬﺎﺭﺓ ﺍﻟﺘﻔﻜﲑ ﺍﻟﻌﻠﻴﺎ ﺗﺼﺮ‪‬ﺣﺎ ﻋﻠﻰ ﺍﳌﻨﻬﺞ ﺍﻟﺪﺭﺍﺳﻲ ﻛﻲ ﻳﻘﺎﺑﻞ‬
‫ﻭﺍﻹﺑﺪﺍﻉ ﻣﻊ ﺍﻟﻘﺪﺭﺓ ﻋﻠﻰ ﲢﺼﻴﻞ ﺍﻷﺷﻴﺎﺀ‪ .‬ﻭﺗﺘﻜﻮﻥ ﻣﻬﺎﺭﺓ ﺍﻟﺘﻔﻜﲑ‬ ‫ﺍﳌﻌﻠﻢ ﻹِﺳﺘﻌﻤﺎﳍﺎ ﰲ ﺍﻟﺘﺪﺭﻳﺲ ﻭﺍﻟﺘﻌﻠﻴﻢ ﻟﻴﺸﺠﻊ ﺍﻟﻄﻼﺏ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺘﻔﻜﲑ‬
‫ﺍﻟﻌﻠﻴﺎ ﻋﻠﻰ ﻣﻬﺎﺭﺓ ﺍﻟﺘﻔﻜﲑ ﺍﻻﻧﺘﻘﺎﺩﻱ ﻭﺍﻻﺑﺘﻜﺎﺭﻱ ﻭﺍﻟﺘﻌﻘﹼﻠﻲ ﻭﺍﻟﺘﻔﻜﲑ‬ ‫ﺗﻨﻈﻴﻤﻴﺎ ﻭﺗﺮﻛﻴﺰﻳﺎ‪ .‬ﻭﻣﻬﺎﺭﺓ ﺍﻟﺘﻔﻜﲑ ﺍﻟﻌﻠﻴﺎ ﺗﺮﻛﹼﺰﺕ ﻋﻠﻰ ﺃﺭﺑﻊ ﻃﺒﻘﺎﺕ‬
‫ﺍﻟﺘﻔﻜﲑ ﻛﻤﺎ ﰲ ﺍﳉﺪﻭﻝ ﺍﻷﻭﻝ‪.‬‬
‫ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﻴﺠﻴﺎ‪.‬‬
‫ﺍﻟﺒﻴﺎﻥ ﻭﺍﻟﺸﺮﺡ‬ ‫ﻃﺒﻘﺎﺕ ﺍﻟﺘﻔﻜﲑ‬
‫ﻣﻬﺎﺭﺓ ﺍﻟﺘﻔﻜﲑ ﺍﻻﻧﺘﻘﺎﺩﻱ ﻭﻫﻲ ﺍﻟﻘﺪﺭﺓ ﻋﻠﻰ ﺗﻘﻴﻴﻢ ﺍﻟﻔﻜﺮﺓ ﻣﻨﻄﻘﻴﺔ‬ ‫ﺍﺳﺘﺨﺪﺍﻡ ﺍﳌﻌﻠﻮﻣﺎﺕ ﻭﺍﳌﻬﺎﺭﺍﺕ ﻭﺍﻟﻘﻴﻢ ﻟﺘﻄﺒﻴﻖ‬
‫ﺍﻟﺘﻄﺒﻴﻖ‬
‫ﻟﻠﺤﺼﻮﻝ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻨﺘﻴﺠﺔ ﺍﳌﻨﺸﻮﺩﺓ ﺑﺎﻟﺪﻻﺋﻞ ﺍﳌﻘﺒﻮﻟﺔ‪.‬‬ ‫ﺍﻷﺷﻴﺎﺀ ﰲ ﺍﳌﻮﺍﻗﻒ ﺍﳌﺨﺘﻠﻔﺔ‪.‬‬
‫ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺍﳌﻌﻠﻮﻣﺎﺕ ﺇﱃ ﺍﻷﺟﺰﺍﺀ ﺍﻷﺻﻐﺮ ﻟﻔﻬﻢ ﻋﻤﻴﻖ‬
‫ﻭﻣﻬﺎﺭﺓ ﺍﻟﺘﻔﻜﲑ ﺍﻻﺑﺘﻜﺎﺭﻱ ﻫﻲ ﺍﻟﻘﺪﺭﺓ ﻋﻠﻰ ﲢﺼﻴﻞ ﺃﻭ ﺗﻜﻮﻳﻦ‬ ‫ﺍﻟﺘﺤﻠﻴﻞ‬
‫ﻭﳍﺎ ﺻﻠﺔ ﺑﻌﻀﻬﺎ ﺑﻌﻀﺎ‪.‬‬
‫ﺍﻷﺷﻴﺎﺀ ﺍﳉﺪﻳﺪﺓ ﻭﺍﻟﻘﻴ‪‬ﻤﺔ ﺑﺎﺳﺘﺨﺪﺍﻡ ﻧﺸﺎﻁ ﺍﻟﺘﺼﻮ‪‬ﺭ ﺍﻟﻮﺍﻗﻌﻲ ﻭﺗﻔﻜﲑ‬ ‫ﺑﺎﺳﺘﻌﻤﺎﻝ‬ ‫ﻭﺍﻟﻘﺮﺍﺭﺍﺕ‬ ‫ﺍﻻﺣﺘﺴﺎﺏ‬ ‫ﻛﺴﺐ‬
‫ﺧﺎﺭﺝ ﺍﻟﻌﺎﺩﺓ‪.‬‬ ‫ﺍﳌﻌﻠﻮﻣﺎﺕ ﻭﺍﳋﹸﱪ ﻭﺍﳌﻬﺎﺭﺍﺕ ﻭﺍﻟﻘﻴﻢ ﻭﺇﺗﻴﺎﻥ‬ ‫ﺍﻟﺘﻘﻴﻴﻢ‬
‫ﺍﳌﱪ‪‬ﺭﺍﺕ‪.‬‬
‫ﻭﻣﻬﺎﺭﺓ ﺍﻟﺘﻌﻘﹼﻞ ﻫﻲ ﺍﻟﻘﺪﺭﺓ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺘﺤﺴﻴﺐ ﻭﺍﻟﺘﻘﻴﻴﻢ ﻭﺍﻟﺘﻌﻠﻴﻞ ﻣﻨﻄﻘﻴﺎ‪.‬‬
‫ﲢﺼﻴﻞ ﺍﻟﻔﻜﺮﺓ ﺃﻭ ﺍﳌﻨﺘﺞ ﻋﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺍﻻﺑﺘﻜﺎﺭ‬ ‫ﺍﻹﺑﺪﺍﻉ‬
‫ﻭﺍﻟﺘﻔﻜﲑ ﺍﻻﺳﺘﺮﺍﺗﻴﺠﻲ ﻫﻲ ﻃﺮﻳﻘﺔ ﺍﻟﺘﻔﻜﲑ ﺍﻟﺘﻨﻈﻴﻤﻲ ﻭﺍﳌﺮﻛﺰﻱ ﳊﹶﻞﹼ‬ ‫ﻭﺍﻹﺑﺪﺍﻉ‪.‬‬ ‫ﻭﺍﻹﻧﺘﺎﺝ‬
‫ﺍﳌﺸﺎﻛﻞ‪.‬‬ ‫ﺟﺪﻭﻝ ‪ :1‬ﻃﺒﻘﺎﺕ ﺍﻟﺘﻔﻜﲑ ﺍﻟﻌﻠﻴﺎ‬

‫‪6‬‬
‫ﺣﻔﻆ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﻟﻠﺴﻨﺔ ﺍﻟﺜﺎﻧﻴﺔ‬

‫ﺍﳋﺎﲤﺔ‬ ‫ﻛﺎﻧﺖ ﻣﻬﺎﺭﺓ ﺍﻟﺘﻔﻜﲑ ﺍﻟﻌﻠﻴﺎ ﻗﺎﺑﻠﺔ ﻻﺳﺘﻌﻤﺎﳍﺎ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﻟﻔﺼﻞ ﻣﻊ‬

‫ﻫﺬﺍ ﺍﳌﻨﻬﺞ ﻳ‪‬ﻌ‪‬ﺪ‪ ‬ﺇﺷﺒﺎﻋﺎﹰ ﻻﺣﺘﻴﺎﺟﺎﺕ ﺍﳌﺴﻠﻤﲔ ﻭﻭﺍﺟﺒﺎ‪‬ﻢ ﻋﻴﻨﻴﺎﹰ ﻭﻛﻔﺎﺋﻴﹰﺎ‬ ‫ﺍﻷﻧﺸﻄﺔ ﺍﳌﺘﻨﻮﻋﺔ ﺑﺎﻟﺘﻌﻘﹼﻞ ﻭﺗﻌﻠﻢ ﺍﻻﺳﺘﻜﺸﺎﻑ ﻭﺣ‪‬ﻞﹼ ﺍﳌﺸﺎﻛﻞ‬
‫ﻣﻊ ﺍﻟﺘﻨﺎﺳﺐ ﻋﻠﻰ ﻣﺴﺘﻮﻳﺎﺕ ﺍﻟﺘﻼﻣﻴﺬ ﺑﺎﳌﺪﺍﺭﺱ ﺍﻟﺜﺎﻧﻮﻳﺔ ﻭﻗﺪﺭﺍ‪‬ﻢ‬ ‫ﻭﺍﳌﺸﺮﻭﻋﺎﺕ‪ .‬ﻭﻳﻠﺘﺰﻡ ﻋﻠﻰ ﻣﺪﺭﺱ ﻭﻃﺎﻟﺐ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﻝ ﺃﺩﻭﺍﺕ ﺍﻟﺘﻔﻜﲑ‬
‫ﺍﻟﻌﻘﻠﻴﺔ ﺑﻐﻴﺔ ﺍﳊﺼﻮﻝ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺴﻌﺎﺩﺓ ﰲ ﺣﻴﺎ‪‬ﻢ ﺍﻟﺪﻧﻴﺎ ﻭﺍﻵﺧﺮﺓ‪.‬‬ ‫ﻛﺨﺮﻳﻄﺔ ﺍﻟﺘﺄﻣ‪‬ﻞ ﻭﺧﺮﻳﻄﺔ ﺍﻟﺬﻫﻦ ﻣﻊ ﺍﻷﺳﺌﻠﺔ ﺍﻟﻌﻠﻴﺎ ﻟﻴﺸﺠ‪‬ﻊ ﺍﻟﻄﻼﺏ‬
‫ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺘﻔﻜﲑ‪.‬‬

‫ﺍﳌﺮﺍﺟﻊ‬

‫ﺇﻋﺪﺍﺩ ﻣﻮﺍﺩ ﺍﳌﻨﻬﺞ ﻭﺍﳌﻮﺍﺩ ﺍﳌﺴﺎﻋﺪﺓ ﻟﻠﻤﻨﻬﺞ ﻭﻣﻮﺍﺩ ﺍﻟﺘﻌﻠﻴﻢ ﻭﺍﻟﺘﻌﻠﻢ‬

‫ﻳﺮﺟﻊ ﺇﱃ ﻣﺼﺎﺩﺭ ﺻﺤﻴﺤﺔ ﻣﻌﺘﱪﺓ‪ .‬ﻓﺎﳌﻌﻠﻮﻣﺎﺕ ﺍﳌﻮﺟﻮﺩﺓ ﰲ ﺍﳌﻨﻬﺞ‬
‫ﻧﺎﺷﺌﺔ ﻋﻤ‪‬ﺎ ﺟﺎﺀ ﺑﻪ ﺍﻟﻨﱯ ﺻﻠﻰ ﺍﷲ ﻋﻠﻴﻪ ﻭﺳﻠﻢ‪ .‬ﻭﻟﺘﻨﺴﻴﻖ ﺍﻟﺘﻼﻣﻴﺬ ﻓﻬﻤﺎﹰ‬
‫ﻭﻋﻤﻼﹰ ﻓﻜﻞ ﳏﺘﻮﻳﺎﺕ ﻋﻤﻠﻴﺔ ﺍﻟﺘﻌﻠﻴﻢ ﻭﺍﻟﺘﻌﻠﻢ ﻳ‪‬ﻌ‪‬ﺪ‪ ‬ﻭﻳ‪‬ﻨ‪‬ﻔﹶّﺬ ﻋﻠﻰ ﻣﻨﻬﺞ‬
‫ﺃﻫﻞ ﺍﻟﺴﻨﺔ ﻭﺍﳉﻤﺎﻋﺔ ﻭﺁﺭﺍﺀ ﻣﻌﺘﱪﺓ ﰲ ﺍﳌﺬﻫﺐ ﺍﻟﺸﺎﻓﻌﻲ ﻭﺍﻟﻘﺮﺍﺭﺍﺕ ﻣﻦ‬
‫ﺍﳍﻴﺌﺎﺕ ﺍﻹﺳﻼﻣﻴﺔ ﰲ ﻣﺎﻟﻴﺰﻳﺎ‪.‬‬

‫‪7‬‬
‫ﺣﻔﻆ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﻟﻠﺴﻨﺔ ﺍﻟﺜﺎﻧﻴﺔ‬

‫ﺣﻔﻆ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ‬ ‫‪.1‬‬

‫ﻣﻌﻴﺎﺭ ﺍﻟﺘﻌﻠﻢ‬ ‫ﻣﻌﻴﺎﺭ ﺍﶈﺘﻮﻯ‬

‫ﺣﻔﻆ ﺍﻵﻳﺎﺕ ﺍﻟﻘﺮﺁﻧﻴﺔ ﻣﻦ ﺍﻟﺴﻮﺭ ﺍﻵﺗﻴﺔ ﻣﻊ ﻣﺮﺍﻋﺎﺓ ﺃﺣﻜﺎﻡ ﺍﻟﺘﺠﻮﻳﺪ‬ ‫‪1.1.1‬‬ ‫ﺣﻔﻆ ‪ 7‬ﺃﺟﺰﺍﺀ ﻣﻦ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﺍﻟﻜﺮﱘ‪.‬‬ ‫‪1.1‬‬
‫ﻭﺁﺩﺍﺏ ﲪﻠﺔ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ‪:‬‬
‫ﺍﻵﻳﺎﺕ ‪ 148-186‬ﻣﻦ ﺳﻮﺭﺓ ﺍﻟﻨﺴﺎﺀ‬ ‫‪.i‬‬

‫ﺳﻮﺭﺓ ﺍﳌﺎﺋﺪﺓ‬ ‫‪.ii‬‬

‫ﺳﻮﺭﺓ ﺍﻷﻧﻌﺎﻡ‬ ‫‪.iii‬‬

‫ﺳﻮﺭﺓ ﺍﻷﻋﺮﺍﻑ‬ ‫‪.iv‬‬

‫ﺳﻮﺭﺓ ﺍﻷﻧﻔﺎﻝ‬ ‫‪.v‬‬

‫ﺳﻮﺭﺓ ﺍﻟﺘﻮﺑﺔ‬ ‫‪.vi‬‬

‫ﺳﻮﺭﺓ ﻳﻮﻧﺲ‬ ‫‪.vii‬‬

‫ﺳﻮﺭﺓ ﻫﻮﺩ‬ ‫‪.viii‬‬

‫ﺍﻵﻳﺎﺕ ‪ 52 -1‬ﻣﻦ ﺳﻮﺭﺓ ﻳﻮﺳﻒ‬ ‫‪.ix‬‬

‫‪8‬‬
‫ﺣﻔﻆ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﻟﻠﺴﻨﺔ ﺍﻟﺜﺎﻧﻴﺔ‬

‫ﻓﻘﻪ ﺍﻵﻳﺎﺕ‬ ‫‪.2‬‬

‫ﻣﻌﻴﺎﺭ ﺍﻟﺘﻌﻠﻢ‬ ‫ﻣﻌﻴﺎﺭ ﺍﶈﺘﻮﻯ‬

‫ﺫﻛﺮ ﻣﻌﺎﱐ ﺁﻱ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﺍﻟﻜﺮﱘ ﻣﻦ ﺍﻟﺴﻮﺭ ﺍﻵﺗﻴﺔ ﺑﺎﻟﻠﻐﺔ ﺍﳌﻼﻳﻮﻳﺔ‪:‬‬ ‫‪2.1.1‬‬ ‫ﻣﻌﺮﻓﺔ ﻣﻌﺎﱐ ﺁﻱ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﺍﻟﻜﺮﱘ ‪ 7‬ﺃﺟﺰﺍﺀ ﺑﺎﻟﻠﻐﺔ‬ ‫‪2.1‬‬
‫ﺍﻵﻳﺎﺕ ‪ 148-186‬ﻣﻦ ﺳﻮﺭﺓ ﺍﻟﻨﺴﺎﺀ‬ ‫‪.i‬‬ ‫ﺍﳌﻼﻳﻮﻳﺔ‪.‬‬
‫ﺳﻮﺭﺓ ﺍﳌﺎﺋﺪﺓ‬ ‫‪.ii‬‬

‫ﺳﻮﺭﺓ ﺍﻷﻧﻌﺎﻡ‬ ‫‪.iii‬‬

‫ﺳﻮﺭﺓ ﺍﻷﻋﺮﺍﻑ‬ ‫‪.iv‬‬

‫ﺳﻮﺭﺓ ﺍﻷﻧﻔﺎﻝ‬ ‫‪.v‬‬

‫ﺳﻮﺭﺓ ﺍﻟﺘﻮﺑﺔ‬ ‫‪.vi‬‬

‫ﺳﻮﺭﺓ ﻳﻮﻧﺲ‬ ‫‪.vii‬‬

‫ﺳﻮﺭﺓ ﻫﻮﺩ‬ ‫‪.viii‬‬

‫ﺍﻵﻳﺎﺕ ‪ 52 -1‬ﻣﻦ ﺳﻮﺭﺓ ﻳﻮﺳﻒ‬ ‫‪.ix‬‬

‫‪9‬‬