Professional Documents
Culture Documents
α β 2 α 2 2αβ β 2 α β 2 α 2 2αβ β 2
α 2 β 2 α β α β α β γ 2 α 2 β 2 γ 2 2αβ 2βγ 2γα
α β 3 α 3 3α 2β 3αβ 2 β 3 α β 3 α 3 3α 2β 3αβ 2 β 3
α 3 β 3 α β α 2 αβ β 2 α 3 β 3 α β α 2 αβ β 2
α β γ 3 α 3 β 3 γ 3 3 α β β γ γ α
α ν β ν α β α ν 1 α ν 2 β αβ ν 2 β ν 1 για κάθε νΙΝ*
α, αν α 0
α
α, αν α 0
Μερικές από τις βασικές ιδιότητες της απόλυτης τιμής είναι οι εξής:
2
α α2
α2 α
α α α
α α
αβ α β και (αν β 0 )
β β
[2]
Αν θ 0 τότε x θ θ x θ
Αν θ 0 τότε x θ x θ ή x θ
α β αβ α β
ΟΡΙΣΜΟΣ Ονομάζουμε πραγματική συνάρτηση f με πεδίο ορισμού Α (Α IR) μια δια-
δικασία με την οποία κάθε στοιχείο xA αντιστοιχίζεται σε ένα μόνο πραγ-
ματικό αριθμό y.
Το y ονομάζεται τιμή της f στο x και συμβολίζεται με f(x).
του μηδενός
οι υπόριζες ποσότητες πρέπει να είναι μεγαλύτερες ή ίσες του μηδενός
[3]
Γραφική παράσταση συνάρτησης
Ο τύπος y f ( x ) της συνάρτησης, επαληθεύεται μόνο από τις συντεταγμένες των σημείων της γρα-
φικής της παράστασης. Επομένως ο τύπος y f ( x ) είναι η εξίσωση της γραφικής παράστασης της f.
Παρατηρήσεις : α) Κάθε xA αντιστοιχίζεται σε ένα μόνο yIR , συνεπώς δεν υπάρχουν σημεία
της γραφικής παράστασης της f που να έχουν την ίδια τετμημένη. Άρα κάθε
κατακόρυφη ευθεία τέμνει τη γραφική παράσταση μιας συνάρτησης σε ένα το
πολύ σημείο.
β) Το πεδίο ορισμού της f είναι το σύνολο των τετμημένων της Cf.
δ) Η τιμή της f στο x0A είναι η τεταγμένη του σημείου τομής της ευθείας
x x 0 με τη Cf.
[4]
ε) Τα κοινά σημεία των γραφικών παραστάσεων δύο συναρτήσεων f και g βρί-
y f (x)
σκονται από τη λύση του συστήματος:
y g(x )
στ) Τα κοινά σημεία της Cf μιας συνάρτησης f με τον άξονα xx΄ βρίσκονται από
y f (x)
τη λύση του συστήματος:
y 0
ζ) Τα κοινά σημεία της Cf μιας συνάρτησης f με τον άξονα yy΄ βρίσκονται από
y f (x)
τη λύση του συστήματος:
x 0
η) Για να βρούμε τη σχετική θέση των γραφικών παραστάσεων Cf, Cg των συ-
ναρτήσεων f, g αντίστοιχα, μελετάμε το πρόσημο της διαφοράς f(x)g(x)
(xDf Dg). Επομένως:
αν f(x)g(x)>0 για κάθε x ενός διαστήματος Δ, τότε στο Δ η Cf είναι ψηλό-
τερα από τη Cg.
αν f(x)g(x)<0 για κάθε x ενός διαστήματος Δ, τότε στο Δ η Cf είναι χαμη-
λότερα από τη Cg.
θ) Η γραφική παράσταση της |f| αποτελείται από τα τμήματα της Cf που είναι
πάνω από τον άξονα xx΄ και από τα συμμετρικά σημεία ως προς τον xx΄ της Cf
που βρίσκονται κάτω από αυτόν.
[5]
Γραφικές παραστάσεις βασικών συναρτήσεων
x΄ O x x΄ O x x΄ O x
y΄ y΄ y΄
x΄ O x x΄ O x
y΄ y΄
α>0 α<0
x΄ O x x΄ O x
y΄ y΄
α>0 α<0
α
Ρητή συνάρτηση f(x)=
x
y y
x΄ x
O x x΄ O
y΄ α>0 y΄ α<0
Η συνάρτηση f(x)= x
y
O
x΄ x
y΄
[6]
Η συνάρτηση f(x)= | x |
y
x΄ O x
y΄
Τριγωνομετρικές συναρτήσεις
y y
1 1
x΄ O x x΄ O x
-1 -1
y΄ y΄
f(x)=ημx f(x)=συνx
y
x΄ O x
y΄
f(x)=εφx
α 1
1 α
x΄ O 1 x x΄ O 1 x
y΄ y΄
α>1 0<α<1
1
O 1α
1
x΄ O α x
x΄
1 x
y΄ y΄
α>1 0<α<1
[7]
Ιδιότητες λογαρίθμων
log x y x 10 y και ln x y x e y
log 10 1 και ln e 1
log 1 0 και ln 1 0
log x log y x y και ln x ln y x y
log x log y x y και ln x ln y x y
log x 1 x 2 log x 1 log x 2 και ln x1x 2 ln x1 ln x 2
x1 x
log log x 1 log x 2 και ln 1 ln x 1 ln x 2
x2 x2
log x κ κ log x και ln x κ κ ln x
Όλες οι παραπάνω ιδιότητες ισχύουν με την προϋπόθεση ότι οι λογάριθμοι έχουν νόημα.
Ισότητα συναρτήσεων
Πράξεις με συναρτήσεις
Θεωρούμε τις συναρτήσεις f, g με πεδίο ορισμού Α, Β αντίστοιχα. Ορίζουμε τις ακόλουθες πράξεις
μεταξύ των συναρτήσεων:
Πρόσθεση: (f+g)(x)=f(x)+g(x) με Df+g = AB
Αφαίρεση: (fg)(x)=f(x)g(x) με Dfg = AB
[8]
Πολλαπλασιασμός: (fg)(x)=f(x)g(x) με Dfg = AB
f f (x)
Διαίρεση: ( x ) με D f = {xAB / g(x)0}
g g( x ) g
Σύνθεση συναρτήσεων
Αν f, g είναι δυο συναρτήσεις με πεδία ορισμού Df και Dg αντίστοιχα, τότε ονομάζουμε σύνθεση της
f με τη g και τη συμβολίζουμε gοf τη συνάρτηση με τύπο g f ( x ) gf ( x )
Το πεδίο ορισμού της gοf είναι Dgοf ={xDf / f(x)Dg}
Ασκήσεις
[9]
2. Να βρείτε τα πεδία ορισμού των συναρτήσεων:
x 1 x ημx
α) f ( x ) β) g( x )
2x 3x 1
2
3x 4x 2 x 2
3
α) f (x) ln e 2 x 1 e e x e β) g( x )
2x x
ln x e 1
1
γ) h ( x ) ln ln 2 δ) k ( x )
ln 4 x 2 5x 1
x
α) f ( x )
x2 x
β) g( x )
1
ln x 2 5x 4
2 4x
18 4 x 32 x 25
2
x 3
, αν x α 2 1
6. Δίνεται η συνάρτηση f ( x ) x 2 x 1 . Να προσδιορίσετε τις τιμές
x ln 2 ημx , αν x α α 3
3
του αIR , ώστε η f να είναι συνάρτηση.
x2 1
7. Δίνεται η συνάρτηση f με τύπο f ( x ) . Να προσδιορίσετε τις τιμές του
x 2 λx 4λ 7
λIR, ώστε η f να έχει πεδίο ορισμού το IR .
[10]
Γραφική παράσταση συνάρτησης
10. Να βρείτε (αν υπάρχουν) τα σημεία τομής των γραφικών παραστάσεων των παρακάτω
συναρτήσεων με τους άξονες:
α) f ( x ) x 2 4x 5 β) g( x ) 4 x 2 9 4 x 16 5 x
4x x 3 2x 2 x 2
γ) h ( x ) δ) φ( x )
x 5x 4
2
x 1
ε) p( x ) ln x 2 1 ln 2x στ) q(x) ημ 2x 1
11. Να βρείτε για ποιες τιμές του x IR, η γραφική παράσταση της συνάρτησης f βρίσκεται πάνω
από τον άξονα xx΄, όταν:
1 x
α) f ( x ) 4x 3 5x 2 7 x 2 β) f ( x ) ln
1 x
12. Να βρείτε για ποιες τιμές του x IR, η γραφική παράσταση της συνάρτησης f βρίσκεται κάτω
από τον άξονα xx΄, όταν:
x2 1
α) f (x ) 5x 2 1 6x β) f ( x )
x2 x
13. 1
2
Δίνεται η συνάρτηση f: IR IR για την οποία ισχύει 4f 3 (x) 4f 2 (x) f (x) ημx e x για
κάθε x IR. Να αποδείξετε ότι η γραφική παράσταση της f είναι κάτω από τον άξονα xx΄.
14.
Δίνονται οι συναρτήσεις f ( x ) ln e 2 x 2 και g( x ) x . Να προσδιορίσετε για ποιες τιμές
του x IR, η γραφική παράσταση της συνάρτησης f βρίσκεται κάτω από τη γραφική παράσταση
[11]
της συνάρτησης g.
Ισότητα συναρτήσεων
20. Να εξετάσετε σε ποιες από τις παρακάτω περιπτώσεις είναι f g . Στις περιπτώσεις που είναι
f g , να βρείτε το ευρύτερο υποσύνολο του IR στο οποίο ισχύει f (x) g(x) .
α) f ( x ) x 2 2x 1 και g ( x ) x 1 2
9x 2 4 2
β) f ( x ) και g( x ) 3
3x 2 2 x x
x 16
γ) f ( x ) και g( x ) x 4
x 4
[12]
21. Να εξετάσετε σε ποιες από τις παρακάτω περιπτώσεις είναι f g . Στις περιπτώσεις που είναι
f g , να βρείτε το ευρύτερο υποσύνολο του IR στο οποίο ισχύει f (x) g(x) .
x2 4 x3 8
α) f ( x ) και g( x ) 2
x2 x 2x 4
x
και g(x) e lnx x
2 2
β) f (x) ln e x
x4
γ) f ( x ) ln x 4 ln x 2 και g ( x ) ln
x2
x 4 e 2 x xe x 1
δ) f ( x ) και g( x ) x 2
x 2 e 2x xe x
είναι ίσες.
x 2 α 3β 1 x 1
23. Να βρείτε τα α, β IR ώστε να είναι ίσες οι συναρτήσεις f ( x ) και
x α β
x 2 2βx 1
g(x ) .
x α 2β
24. Δίνονται οι συναρτήσεις f, g: IR IR . Να αποδείξετε ότι f g , αν γνωρίζετε ότι για κάθε x IR
ισχύει η σχέση: g( x ) f ( x ) f ( x ) g( x ) 1 2f ( x )g( x ) g( x ) 1 f ( x ) g( x ) f ( x ) .
Πράξεις συναρτήσεων
2x x2
26. Δίνονται οι συναρτήσεις f ( x ) και g( x ) 2 . Να ορίσετε τις συναρτήσεις
x 1 x x2
f
f g , f g και .
g
[13]
27. Δίνονται οι συναρτήσεις f ( x ) x 3 και g(x) 9 x 2 . Να ορίσετε τις συναρτήσεις
g
f g , f g , f g και .
f
2 x 1 , x 1 , 1 5 x , x 1 , 3
28. Δίνονται οι συναρτήσεις f ( x ) και g ( x ) .
x 1 , x 1 , 2 2 x 3 , 0 , 1
f
Να ορίσετε τις συναρτήσεις f g , f g , f g και .
g
Σύνθεση συναρτήσεων
α) f ( x ) 1 x 4 και g ( x ) 1 x
β) f ( x ) ln x 2 και g( x ) e x 1
γ) f ( x ) ημ 4 x 1 δ) f ( x ) e 3x e x 1 2
4
ε) f ( x ) ln x 2 e στ) f ( x )
1
ln x 1
[14]
34. Να βρείτε συνάρτηση g τέτοια ώστε να ισχύει:
α) f g ( x ) ln e e x x για κάθε 1 x 1 , αν f ( x ) ln
e 1 x
x 1
β) f g ( x ) x για κάθε xIR, αν f (x ) ln x 2
35. Μια συνάρτηση f: IR IR έχει την ιδιότητα f f ( x ) 6 2 x , για κάθε x IR. Να αποδειχθεί
ότι f (2) 2 .
Συναρτησιακές σχέσεις
38. Δίνεται η περιττή συνάρτηση f: Α IR (Α IR). Αν 0Α, να αποδείξετε ότι f (0) 0 .
39. Δίνεται η συνάρτηση f: IR IR , για την οποία ισχύει f (x y) f (x) f ( y) για κάθε x IR. Να
αποδείξετε ότι η f είναι περιττή.
40. Δίνεται η συνάρτηση f: IR IR , για την οποία ισχύει f (2x y) 4f (x) f ( y) 4xy για κάθε
x IR. Να αποδείξετε ότι:
α) f (0) 0 β) η f είναι άρτια γ) f ( x ) x 2
41. Να βρείτε τη συνάρτηση f: IR IR , αν γνωρίζετε ότι ισχύει 3f (x) f (4 x) 4x 20 για κάθε
x IR.
42. Δίνεται η συνάρτηση f: IR IR , για την οποία ισχύει e f x 1 e x f ( x ) για κάθε x IR. Να
βρείτε τον τύπο της f.
[15]
43. Μια περιττή συνάρτηση f:IR IR έχει την ιδιότητα f ( x ) x 3 x για κάθε x IR.
α) Να αποδείξετε ότι f(0)=0 β) Να βρείτε τον τύπο της f
45. Μια συνάρτηση f: IR IR έχει την ιδιότητα x[f(x)+f(x)+2]+2f(x) = 0, για κάθε x IR..
α) Να αποδειχθεί ότι η f είναι περιττή.
β) Να βρεθεί ο τύπος της f.
[16]