SÜREKLø KøùøSEL GELøùøM

KAøZEN FELSEFESø

Prof. Dr. Olcay KINCAY

1
 I. BÖLÜM

Küçük Sorular Sorun

2
 Neyi bekliyoruz ? Nereye koúuyoruz ?

ønsano÷lu çocukluktan sıkılır ve

büyümek için acele eder
Ne var ki çocuklu÷unu özler
Para kazanmak için sa÷lı÷ını yitirir
Ama sa÷lı÷ını geri almak için de para öder
Yarınlarından endiúe ederken bugünü unutur
Sonuçta, ne bugünü, ne de yarını yaúar
Hiç ölmeyecek gibi yaúar
Ancak hiç yaúamamıú gibi ölür
Hayata hazırlanmaya o kadar vakit harcar ki,
hayatını yaúamaya vakti kalmaz!
Yarınını o denli düúünür ki, bugünün elinden
kayıp gitti÷ini fark etmez bile…
Oysa hayat geçmiúte ya da gelecekte de÷il,
úimdiki zamanda yaúanır…
3 Eflatun
 KAú = Deùiüim
ZEN = úyi Olmak

KAúZEN = DAHA úYúYE DEøúûúM

z Kaizen Japonya’nın ikinci dünya savaúı

sonrasında geliúen ekonomisinde, yapı taúı
olarak yer alan bir yönetim felsefesi olmasına
karúın, bu sunumda Kaizen’i günlük
yaúantımızda uygulayabilece÷imiz küçük ve
sürekli de÷iúimlerle yaúam kalitenizi arttırmayı
hedefleyen bir Japon Felsefesi olarak ele
alaca÷ız. Kaizen sürekli ve küçük geliúimlerle
verimlili÷in arttırılması amacını taúır.

4
 Geliúme Yaklaúımları

5
 Kaizen felsefesinde…

Çevreye saygı

ønsana saygı

Fikirlere saygı

Bütünün kalitesine saygı

ve
Dinamizm vardır.

6
 Kaizen’i gerçekleútirmek için 3 temel koúulu
sa÷lamak gerekir:

z Mevcut durumu yetersiz bulmak,

z ønsan faktörünü geliútirmek,
z Problem çözme tekniklerini yaygın biçimde
kullanmaktır.

7
 Batılı Yönetim

z Batılı úirketlerin büyük bir kısmının örgütlenmesi

ùekildeki gibidir. En üstte úirketin lideri, en
altında da sendika yer alır. øki kutup iktidar için
savaúır. Burada iúçiler ve úirketin elemanları
ço÷unlukla kaybeden taraftır. Bu úekilde iúçilerin
kafaları görülmemektedir; çünkü onlar her iki
yönden gelen emirleri uygulamak zorundadır.
Onların karar alma yetkileri yoktur. Organizasyon
büyük ölçüde hiyerarúiktir ve tam anlamıyla
kontrol ve itaate dayanır.

8
 Batılı dünya yönetiminin ikili piramidi

9
 Kaizen

z Japon sanayisinin yönetimi ise batıdaki

gibi hiyerarúik de÷ildir; tekdüzedir ve
kökeni do÷u felsefesine dayanır. ùekilde
görüldü÷ü gibi tekdüze örgütlenme biçimi
úeklinde demokrasi uygulanır.

10
 Japon “gözlemesi”- tekdüze
organizasyon

11
 Kaizen iyileútirme demektir. Dahası Kaizen iú, ev,
özel ve sosyal hayattaki sürekli iyileútirme
faaliyetleridir.

z Kaizen stratejisi içinde düúünüldü÷ünde, en

baúta gelen “insan kalitesi”dir.

z En geniú anlamda iyileútirilebilecek her úey

kalitedir. Kaliteyi neyin oluúturdu÷u konusunda
çok az görüú birli÷i vardır. “Kalite”den
bahsedildi÷inde bunu ürün kalitesi olarak
de÷erlendirme e÷ilimi görülmektedir.

12
 Kaizen, size dün yaptı÷ınızı geçmenizi
ve aúmanızı sa÷lar.

Bunu, mükemmelli÷i her gün arama

alıúkanlı÷ı olarak düúünebilirsiniz.

Becerilerimizin de sürekli bir

yenilenme halinde bulunması gerekir.

Küçük ve artımsal iyileútirmeler bir

noktada birikip çok de÷erli bir rekabet
üstünlü÷üne ulaúacaktır.
13
 Yenili÷e Karúı Kaizen

Kaizen ve Yenilik, insanların de÷iúim yaratmak için

kullandıkları iki temel stratejidir. Yenilik yapmak,
ani ve radikal reformlar yapılmasını gerektirirken,
Kaizen sizden iyileútirmeye yönelik küçük, rahat
adımlar atmanızı ister. Baúlangıçta anlamsız gibi
gelen, saçma gözüken adımlardan… Örne÷in
kendinizi tatmin etmeyen iúi bırakmak yerine her
gün birkaç saniyenizi rüyalarınızdaki iúin
ayrıntılarını hayal etmeye ayırmanız gibi… E÷er
kahve içmeyi bırakmak istiyorsanız hergün bir
yudum az içmekle iúe baúlayabilirsiniz.

14
 Kaizen Niçin øúe Yarıyor?

z Tüm de÷iúimler, hatta olumlu olanlar bile korkutucudur.

De÷iúiklik ister görünüúte önemsiz olsun isterse de yaúamı
kökten de÷iútiren bir úey olsun bu insani etken göz ardı
edilemez. De÷iúikli÷e karúı duyulan korku, beynin
psikolojisi içinde kök salmıútır ve korku ortaya çıktı mı
de÷iúikli÷i, yaratıcılı÷ı ve baúarıyı engelleyebilir.

z Radikal ya da devrimci yollarla amaçlara ulaúmaya

çalıúmak genellikle baúarısızlık demektir; çünkü korkuyu
arttırırlar. Fakat Kaizen'in küçük adımları, beynin korku
dolu tepkisini etkisiz hale getirir, mantıklı düúünceyi ve
yaratıcılı÷ı uyarır.

15
 Beyin

16
 Beyin

Di÷er bir insandan üstün olmanın

hiçbir soylu tarafı yoktur. Gerçek
soyluluk, daha önceki halinizden
üstün olmaktır
17 Hint Atasözü
 Beynin sa÷ yapısı (sa÷ hemisfer) birisiyle tanıútırıldı÷ınızda
tüm resmi çeker. Sol yarısı (sol hemisfer) sadece saç
rengini, gözlerinin rengini, çene úeklini v.b. kaydeder.

Sezgi
Akıl yürütme
Mantık Sanat yetene÷i
Analiz Müzik / Ritim
Bir defada biliú Hayal gücü
Dil kullanımı Düúler / Gündüz
Matematik düúleri
hesap Görsel tanıma
Sayı ve sözcük Yüz ifadesi
bilgisi Ses tanı / Beden dili
Bir defada birden
fazla iú
18
 z Beynin yarı küreleri arasındaki iú bölümü vardır.
z Karúılıklı bilgi akıúı 80 milyon kadar aksondan (sinir hücresinin
uzantısı) meydana gelen bir köprü ile ve hassas bir zamanlama
ile yapılır.
z Saniyenin 60.000’de biri kadarlık sürede eú zamanlılık yakalanır.
z Örne÷in görme duyusunda bu eú zamanlılık sa÷lanamasaydı,
bir gözün gördü÷ü úey di÷er gözün gördü÷ü úeyle uyumsuz
olur, görüntü çiftleúmesi meydana gelirdi.
z øúitme duyusunda, eú zamanlılık olmadı÷ında ise, sadece
belirsiz yankılar duyulurdu.
19
 ønsan Beynindeki
Loblar

Ön (frontal) lob: Bilinçli düúünmek

Yan (parietal) lob: Duyguları birleútirmek, iúlemek
Arka kafa (occipital) lobu: Görme duyusu bilgilerini iúlemek
ùakak (temporal) lobu: ses ve kokunun algılanması, aynı
zamanda da yüzler, mekanlar gibi karmaúık uyaranların
iúlenmesi
Beyincik (cerebellum) lobu: duyu organlarından gelen bilgilerle
hareketi iliúkilendirir. Bu lob özellikle dengenin
sa÷lanmasında önemli rol oynar.
20
 Beynin dip kısmında beyin sapı vardır. Yaklaúık beú yüz milyon
yaúındadır ve sürüngen beyni olarak adlandırılır. Bu beyin
sabahları sizi uyandırır, akúamları uykuya yatmanızı sa÷lar ve
kalbinize atmayı hatırlatır.

z Beyin sapının üstünde orta beyin bulunur. Yaklaúık üç yüz

milyon yıl yaúında olan bu beyin memeli beyni diye de
bilinir. Bedenin iç ısısını düzenler, duygularımızı barındırır
ve tehlike karúısında bizi canlı tutan savaúma yada kaçma
tepkisini yönetir.

z Beynin üçüncü parçası ise beyin zarıdır (korteks) ve

yaklaúık yüz milyon sene önce geliúmeye baúlamıútır. Bu
zar insan olma mucizemizin sorumlusudur. Uygarlık, sanat
ve müzik burada yer alır. Mantıklı düúüncelerimizin ve
yaratıcı itkimizin bulundu÷u yer burasıdır.

21
22
23
 Bir de÷iúiklik yapmak yada yaratıcı bir sürece geçmek
istedi÷inizde, beyin zarına ulaúmamız gerekir.

Bu üç beyin her zaman olumlu bir úekilde çalıúmaz.

Mantıklı zihnimiz bize kilo vermemizi söyler fakat
bir oturuúta birkaç tabak makarnayı yiyiveririz.
Yada yeni bir projeyle yaratıcı bir atılım yapmak
isteriz ama zihnimiz duvar gibi sa÷ırdır. Bir
de÷iúiklik yapmak istedi÷iniz halde bir engelle
karúılaúıyorsanız, genellikle iúleri bozdu÷u için
orta beyni suçlayabilirsiniz. Orta beyin amigdala
denilen bir parçayı bulaca÷ınız yerdir.

24
 Limbik sözcü÷ü latincede ‘sınır’ anlamına gelir. Beynimizin evrim
sürecinde yeni yapılandırılmıú düúünen beynini (korteksi)
oluúturan frontal, parietal,occipital, temporal lobların altında bir
kıvrım úeklinde limbik sistem yer alır. Bu sistemde singulat girus

(kuúak kıvrım), hipotalamus, hipokampus ve amigdala sinir

hücreleri gruplarıyla infra orbital frontal bölgeler bulunur.

Amigdala birbirleri ile ba÷lantılı

yapılardan oluúan iki adet badem
úeklindeki kütledir.

25
26
 Bilgi Akıúı

27
 Duyu organları aracılı÷ı ile beynimize akan bilgilerin %80’lik
payı görme organımız aracılı÷ı ile gerçekleúmektedir.
Görsel sinyaller retinadan sinirler aracılı÷ı ile beynimizin
talamus bölümüne iletilir.

Talamusa ulaúan ham bilgi beynin anlayabilece÷i dile çevrilir

ve hemen görsel kortekse iletilir. Bu bölümde uygun bir
tepki belirlenir.
Tepki duygusal ise duygunun kayna÷ı olan amigdalaya baú
vurulur. Retinadan iletilen bilginin potansiyeli (úok edici
durumlar) yüklü ise bu defa talamusa ulaúan bilgilerden bir
kısmı görsel kortekse iletilmeden direk amigdalaya sızar ve
ani bir duygusal tepkinin baúlamasına neden olur.
Bu noktada görsel korteksin ne olup bitti÷ini anlamasına
fırsat yoktur. Bundan sonra korteksin yapabilece÷i tek úey
amigdalanın emretti÷i tepkileri oluúturmaktır.

28
 Bilgi Akıúı…

z Kısaca bilgi akıúına tekrar bakarsak Talamustan amigdalaya

bilginin nakledilmesinde iki yol vardır: Dolaylı ve dolaysız yol.
z Duyu organlarımız vasıtası ile gelen tüm uyarılar Talamus’tan
ilgili kortekse iletilir (görsel, temporal vb.). Dolaylı yol
düúünen beyin yani korteksin tasarrufundadır ve akılcı
çözümler üretilir.
z Dolaysız yol ise direk amigdalaya bilginin nakledildi÷i (sızdı÷ı)
yoldur. Bu yol aslında elektriksel bir devrenin kısa devre
yapması gibidir. Bu yol saniyenin birkaç binde biri olarak
hesaplanan beyin zamanında gerçeklenir.
z Dolaylı yol bunun tam iki katı kadar zamanda gerçekleúir. Öte
yandan evrimsel açıdan de÷erlendirildi÷inde bir kaç
milisaniyenin hayatta kalabilmek açısından önemi çok
29 büyüktür.
30
 Amigdala…

z Amigdala; duygusal hafızanın depolandı÷ı yerdir.

Hipotalamusa ö÷renilmiú duyguların ifadesini
yansıtarak ona uygun beden yanıtının verilmesini
sa÷lar. Örne÷in, korkunun beden dilini düzenler,
úaúkınlık anında oluúan donakalma, kalp
çarpıntısı, utanma ile yüz kızarması, solunum
sayısının ve hızının artması ve stres hormonlarının
salınması bu bölgenin faaliyetiyle gerçekleúir.
Di÷er bir görevi iútah artıúıdır. Otizm ve
depresyonda amigdala metabolizmasında azalma
saptanmıútır.

31
 Amigdalanın beynimizdeki ana fonksiyonunu keúfeden Nörolog
Joseph LeDoux’nun yaptı÷ı deneylerden biri de amigdalanın
beyin üzerindeki etkisini keserek beynin di÷er kısımlarından
ayırmasıdır.

z Amigdalası alınmak zorunda kalan genç bir insanın yaúamı

keskin bir de÷iúime girmiú, olayların duygusal anlamını
de÷erlendirmekte yetersizlik ortaya çıkmıú, bir anlamda
duygusal bir körlük oluúmuútur.

z ønsanlarla iç içe yaúamayı seven, çok iyi konuúabilen bir

yapıya sahip iken, yakın arkadaúlarına karúı kayıtsız hatta
tanıyamaz bir hale gelmiú, herkesten uzak yapayalnız
yaúamayı tercih etmiútir.

z Tüm tutkuların, korkuların, üzüntülerin yerini büyük bir

sessizlik ve duygusuzluk almıútır. A÷lamayı bile unutmuútur.
32
 Dolaylı yoldan amigdalaya geçen sinirsel
impalsların do÷urdu÷u ilkel-dürtüsel tepkilerin
önüne geçebilmek mümkün müdür?

z Prefrontal korteks (dikkatle, bilinçli düúünce ile

iliúkisi olan bölge) tampon görevi yaparak bu
görevi gerçekleútirmektedir. Bu bölge amigdala ve
limbik bölgedeki ilkel dürtüleri yumuúatarak
duyguların daha analitik yada makul tepkilere
dönüúmesine imkan verir.
z Bir anlamda hisleri bastırır, endiúelerimizi dindirir.
z Amigdalanın yönlendirdi÷i bilginin tasfiye
edilmesi bu korteks ile gerçekleúir. Hayatımızdaki
önemli kararların verilebilmesi için bu bölüme
mutlaka ihtiyacımız vardır.

33
 Bellek Mekanizması

z Yaúamımızdaki olayların bir kısmı, o anda yaúadı÷ınız

heyecan, korku, sevinç gibi duygularla harmanlanarak
beynimizde kayıtlanır. Bu olayları unutmamız neredeyse
imkansızdır. Bir deprem anında ne yaptı÷ımızı hatırlamaya
daha yatkınızdır.

z Beynimizde sıradan olayların depolanması da mümkündür.

z Beyinde iki tür bellek mekanizması vardır. Birincisi

duygusal anılarla yüklü olanlar için, di÷eri de sıradan olan
olaylar için.

34
 Amigdala Yine Sahnede…

z Amigdala; yaúanan anı daha önceden yaúanmıú

olaylarla karúılaútırma prensibine göre iúlevini
yürütür.

z ‘Bu olay bunun aynısıdır ya da de÷ildir’ gibi…

z Son derece dikkatsiz bir de÷erlendirme sistemine

sahiptir. Önemli detayları gözden kaçırdı÷ı için
yersiz fevri tepkilerin çıkmasına imkan verir.

35
 Suçlu …. Amigdala

z Yaratıcılık ve bilinçli yapılan eylemler tam

da onlara en çok ihtiyaç duydu÷umuz
sırada bastırılmıúlardır. Kaizen'in küçük
adımları, beynin bu özelli÷ine karúı bir tür
gizli çözümdür. Küçük, kolaylıkla
ulaúılabilecek hedefler amigdalayı
uyandırmamanızı ve alarm zillerini
çalmamasını sa÷lar.

36
 Bu olayı bir sınav sırasındaki sinirlilik durumunda
da deneyimleyebilirsiniz. Bu sınavın ne kadar
önemli oldu÷una inanırsanız, sonuçtan o kadar çok
uzaklaúırsınız,

O kadar fazla korku hissedersiniz ki sonunda dikkatinizi odaklamanız

giderek zorlaúır. Bir önceki gece kafanızda olan bir cevap, sanki o
sırada hafıza bankanızda kendini saklıyor gibi gözükebilir.

Büyük hedef----korku----kortekse ulaúım engelleniyor---baúarısızlık

Küçük hedef----- korku aúılır----- korteks iúe karıúır----- baúarı

37
 Önemli olan ne kadar çok úey yaptı÷ımız
de÷il,
Yaptı÷ımız úeye ne kadar sevgi kattı÷ımız,
Önemli olan ne kadar verdi÷imiz de÷il,
Verdi÷imiz úeye ne kadar sevgi kattı÷ımız,
Tanrı için, küçük diye bir úey yoktur.
Azize Theresa
38
 Stres mi … Yoksa Korku mu?

z Yeni bir zorluk ya da büyük bir hedef karúısında

üretilen duygunun modern tıptaki adı stres olsa da,
adı eski ve tanıdık bir terim olan korkudur.
Yetiúkinler duygusal acılarından söz ettiklerinde
stres, asabiyet, depresyon, sinir ve gerilim gibi
kelimeleri seçerler… Fakat çocuklar duygularından
söz ederken korktuklarını, üzüldüklerini ya da
ürktüklerini söylerler… Aramızdaki bu fark
beklentilerimizden kaynaklanmaktadır. Çocuklar
duygularını çok normal olarak kabul ederler. Onlar
kontrol edemedikleri bir dünyada yaúadıklarını
bilirler. Korkunun hayatlarının bir parçası oldu÷unu
39 anlıyorlar.
 Stres mi … Yoksa Korku mu?

z Yetiúkinler ise çevrelerindeki olayları kontrol edebileceklerini

farz ediyorlar. Korku ortaya çıktı÷ında çok yanlıú bir úey olarak
görüp bunu psikiyatrik hastalıklara verilen isimlerle
adlandırmayı seçiyorlar. E÷er hayatın her zaman düzenli
olaca÷ını bekliyorsanız korku ortaya çıktı÷ında kendinizi öfkeli
hissedersiniz ve kafanız karıúır. Hatta korkudan kurtulmak için
abartılı ve umutsuzca alaca÷ınız önlemleri bile farkında
olmazsınız.

z Hayat, korkutucu ve zor oldu÷unda, çözümü, gerçekte

olabilece÷i ama bize rahatsız edici gelen yerde de÷il bize kolay
gelen yerlerde aramaya yada en azından alıúık oldu÷umuz
çözümler bulmaya e÷ilim gösteririz. Örne÷in mutsuz bir evlili÷i
görmezden gelen kiúinin ikinci bir ev almanın peúinde koúup
dikkatini bu yeni ev üzerinde yo÷unlaútırması gibi…
40
 Korku paha biçilmez bir e÷itimdir
41 Lance Armstrong
 Korku…

z Korkuyu hayatınızda karúılaúabilece÷iniz normal

bir úey olarak kabul ederseniz, buna sabırlı bir
úekilde yaklaúabilirsiniz. Bir úeyi ne kadar fazla
önemsersek, o kadar fazla hayal kurarız, korku o
kadar fazla kendini gösterir. Örne÷in iú yerine geç
kaldı÷ımızda kendimize kızmak yerine nazikce
korkuyu ve üzerimizdeki etkisini kabullenebiliriz.
Sonra, sorumlu iú arkadaúımızla güzel bir konuúma
yaptı÷ınızı hayal etmek gibi sessiz ve dikkatli bir
küçük adım atabiliriz. Küçük adımlar beynimizde
taze alıúkanlıklar oluúturur. Korkuyla yüzleúebilir
ve hatta korkuyu dönüútürebiliriz.
42
 Tuú Olan Amigdala…

Küçük adımlarınıza devam ettikçe ve beyin zarı

çalıúmaya baúlayınca, beyin arzu etti÷iniz
de÷iúiklik için bir “zihinsel program" yaratmaya
baúlar, yeni sinir yolları döúer ve yeni alıúkanlıklar
oluúturur. Kısa süre içinde, de÷iúime karúı
direnciniz de uyanmaya baúlar. De÷iúikli÷in
gözünüzü korkutmaya baúladı÷ı yerde, yeni
zihinsel programınız, sizin beklentilerinizin bile
üzerinde bir hızla sizi nihai hedefinize do÷ru
götürecektir.

43
 Z a f e r…

44
 Zafer…

z Kaizen, bir baúka úekilde de de÷iúim korkunuzu

yenmenizi sa÷lar. Örne÷in, e÷er hep bir úarkı
sözü yazarı olmak istedi÷iniz halde, korku yada
yaratıcı tıkanıklık nedeniyle piyanonun baúından
kalkar ve tüm gece televizyon seyrederseniz
hedefinize ulaúamazsınız. Küçük eylemler
(örne÷in sadece üç nota yazmak) beyninizin bir
úeyler yapma ihtiyacını tatmin edecek ve
üzerinizdeki stresi yatıútıracaktır. Alarm zilleri
sustu÷unda, yeniden beyin zarına ulaúılabilecek
ve yaratıcı öz tekrar akabilecektir.

45
 Ataleti Nasıl Yeneriz?

z Kaizen Felsefesi en küçük, hatta saçma

görünebilecek de÷iúiklikler ile baúlayıp
hayatınızın her alanında istedi÷iniz sonuçlara
ulaúmanızı sa÷lıyor. Bu metod artık kiúisel
geliúimin her alanında uygulanıyor. Basit bir
örnek mi istiyorsunuz …

46
 Spor Yapmak…

z Spor yapmak için evine koúu bandı almıú bir kiúi

düúünün... Düzenli olarak egzersiz yapmak
istiyor ama bir türlü baúaramıyor. Bu kiúinin önce
her gün 1 dakikasını koúu bandının üzerinde
durarak!.. geçirmesi isteniyor. Hatta bu süre
içinde banttın üstünde kahvesini içiyor. Derken
sabırla geçen günlerin sonunda bu süre artıyor
ve yavaú yavaú bu kiúi koúu bandında yürümeye
baúlıyor. Her gün iki dakika, derken beú... küçük
ve gözünü korkutmayan her hedefi kolaylıkla
aúıyor ve sonunda hergün düzenli olarak 1 km
koúan bir insan haline geliyor.

47
 Kaizen’in kiúisel alanda kullanımında
altı strateji:

z Korkuyu da÷ıtmak ve yaratıcılı÷ı canlandırmak için

küçük sorular sormak,
z Yeni beceriler ve alıúkanlıklar geliútirmek için
küçük düúünceler üretmek,
z Baúarıyı garantileyen küçük eylemlerde bulunmak,
z Bunaltıcı bir krizle karúı karúıya oldu÷unuzda bile
küçük sorunları çözmek,
z En iyi sonuçları almak için kendinize ve
baúkalarına küçük ödüller vermek,
z Baúkalarının görmezden geldi÷i küçük fakat hayati
derecede önemli anların farkında olmak
48
 Hayatımızı úekillendiren úeyler,
sordu÷umuz, sormayı
reddetti÷imiz ya da sormayı
hiç düúünmedi÷imiz
sorulardır.
49 Sam Keen
 Beyniniz Soruları Sever…

z Hipokampus, orta beyinde bulunur. Hangi

bilginin saklanaca÷ına ve hangisinin
alınaca÷ına karar verir. Bir bilgiyi
saklamak için esas aldı÷ı ölçüt, o bilginin
tekrarıdır. Yani do÷ru, küçük, nazik ve
sabırla soruyu tekrar ve tekrar sormak,
beyne, dikkat etmek ve yararlı cevap
bulmak dıúında baúka bir seçenek
bırakmaz.
50
 Belle÷inize ne kadar çok egzersiz
yaptırırsanız o kadar esnek hale gelecek
ve depolanmıú bilgiyi o kadar kolay
hatırlayacaksınız.

51
 ùiúúú … Amigdalayı
Uyandırmayın!

z ‘Yazdı÷ım úiir / úarkı ya da yaptı÷ım resimle

insanlara ne katkıda bulunmayı istiyorum?’
z ‘Kimden yardım alabilirim?’
z ‘Yeteneklerimin özelli÷i nedir?’
z ‘Ne tür bir iú bana mutluluk verir?’
z ‘ùimdikinden farklı ne yapmak isterdim?’ gibi…

Sorular küçük olunca sizi güçten düúürecek korkunun

meydana çıkma riski azalır. Korku yatıútı÷ında, beyin soruları
kabul edebilir, kendi tarzında ve kendi zaman çizelgesi içinde
cevapları birden ortaya çıkarabilir.
52
 Olumsuz sorular : Zehirleyici …

z ‘Nasıl bu kadar aptal olabildim?’

z ‘Niçin baúkalarının hayatı benimden daha kolay?’
z ‘Niçin bu kadar úiúkoyum?’…

Kendinizi azarlama e÷iliminiz varsa úu soruyu

kendinize sorun ‘Bugün, ne kadar küçük olursa
olsun, kendim hakkımda olumlu bir düúüncem,
sevdi÷im ya da yaptı÷ım olumlu bir hareket
nedir?’
Bu soruyu hergün sorun, cevabını sakladı÷ınız bir
günlü÷e veya bir ka÷ıda YAZIN.

53
 Küçük Soruları Uygulamak…

Aúa÷ıdaki sorular kendinize küçük sorular sorma alıúkanlı÷ını

yerleútirmeniz ve yaúamınızın çeúitli anlarında sürekli bir
iyileútirme yapmanız için düzenlenmiútir. Beyninizi yeniden
programlamak ve yeni zihinsel yolların geliúebilmesi
sa÷lamak için bir soru seçin ve bunu birkaç gün ya da
hafta boyunca sürekli olarak kendinize nazik bir ses
tonuyla sorun veya görebilece÷iniz uygun bir yere asın.

‘Hedefime ulaúmak için atabilece÷im en küçük adım nedir?’

‘Sa÷lı÷ımı (ya da iliúkimi ya da baúka bir alanı) daha iyi hale

getirmek için hangi küçük adımı atabilirim?’
Sizi úaúırtacak cevaplar için hazır olun…
54
 Ya aramızda sürtüúme varsa …

Patronunuz, iú arkadaúınız, akrabanız ya da

komúunuz ile artık yara haline gelmiú bir
sürtüúme yaúıyorsanız,

‘Bu kiúinin iyi özelliklerinden birini bulabilir miyim?’

Kısa süre sonra bu kiúinin güçlü yanlarını da,

zayıflıklarını da açık ve ayrıntılı olarak
görebileceksiniz.

55
 Sevgide Güneú gibi ol,
Dostluk ve kardeúlikte akarsu gibi ol,
Hataları örtmede gece gibi ol,
Öfkede ölü gibi ol,
Tevazuda toprak gibi ol,
Her ne olursan ol,
Ya oldu÷un gibi görün,
Ya göründü÷ün gibi ol…
56 MEVLANA