Jacques Lacan Kanta Sadem jozyt Tadeusz Komendant hk es a przet Ze dzielo Sade’a antycypuie Freuda, chocby ze wzgledu na katalog glupstwo, jakie powtarza sig W literarurze, wina za co, jak zwykle, spada ng Si, Nay naromiast utrzymujemy, Ze sadyezny buduar godzien jest owych mig, : eckoly flozofii antyezne) zaczerpnely swe nazwy Akademi, [iceum, Stoy. Ft san ica destyluje sie nauke oczyszczajac stanowisko etyki, Przez co, owszem, ‘ak Ktére przez sto lat doprowadza oom ie emian w podstawach smaku, ; 1zq Freuda, Doliczcie jeszcze szesédziesiat, by kos stow. teren do prz moina bedzie poise dro skad to wszystko. Skoro Freud mogt wypowiedzie¢ swojq zasade przyjemnosci nie zatros. sig nawet 0 zaznaczenie, co rOzni ja od peinionych przezen funkeji w etyce tadyoy ae “bawisiac sie juz, Ze jego glos, niczym echo zastarzalych praesadow dwéch Bi O iearexy wspomnieé ta przedustawne dazenie wszelkiego stworzenia ku dobry, Stanie pomieszany 2 psychologia wpisujaca sie w rézne mity o dobrotliwoic, wpe nam tylko oddaé hold skrytemu narastaniu przez caly wiek XIX tematu ,.u “Pek we ziem”. To Sade wyznacza decydujacy krok w owym przewrocie, Kant zaé, jakkolwick wzgledu na jego prywatng oschlosé wydaje sig to pikantne, jest jego zwrotnym a, ae nam wiadomo, nigdy jako taki nie rozwazanym punktem. Filozofia w buduarze pojawia sig w osiem lat po Krytyce praktycznego x Jesli tedy dostrzeglszy, Ze jest z nia w zgodzie, wykazemy, Ze ja uzupelnia, dedziemy mogli powiedzieé, Ze wyznacza ona prawde Krytyki. & ‘A zarazem postulaty, na ktorych Krytyka sig zatrzymuje: i alibi niesmiertelnoss, gdzie wtlacza postep, Swigtosé a nawet milos¢, wszystko to, co satysfakcjonujgces mogloby wynikaé z prawa; i gwarancja, Ze niezbedna jest wola temu, kto przedmioyz jakim ma zwiazek prawo, uwaza za inteligibilny, tracac plaszczyzne oparcia nawet utylitarnej funkcji, gdzie Kant je zsytat, tym samym przywracaja dzieha jego wywron- we ostrze. Tym sige thumaczy niewiarygodna egzaltacja, jakiej doznaje kazdy jego ak uprzedzony przez akademicka naboznosé czytelnik. Nie zepsuje tego efektu cos, com zdaé zeth sprawe. Zeby byto dobrze we zlem, badé, jesli ktos woli, zeby wieczna kobiecos¢ nie pu wala w gore, wystarczy pewnie powiedziec, Ze ten zakret wzigty zostal na caysto filena homonimii, jakiej nie dop ‘Tym sposobem Kant wprowadit sage Hlemicck dzit swé i: man fibit sich 6) Rozum Prakeyczn} dis Wet ee, nie do jego rygorystycznego stylu, we; m zwigzkiem z przyjemnoscia. Zadne ee wole podmiot wprowadzajacy ne ae aiacy je w Pr . 0070" -f050¥' aly! eae Zaden fenomen nie moze em prawo Mey Pawo takiego dobra, ktére » ie moze zostaé wypo- es a5 Fee oe nakazujemy sobie wewne etrzny poshuch w jobec prawidel, nie trzeba i wystarczy, aby, sprawdzona przez q na mocy logiki. A to nie znaczy, PrZypo" waina we wszystkich przypadkach bad, gdyby nie byla wazma kazdo- ies i jako kategoryezny, i fod rawia sic i =zny, inacze) mow pe cat» ge to dobro jest zakladanym ie bezwarunkowy. Bpeiigpowiedziano,, Worew, Raiders Drzcdmalotod tee wvelada sig fe, jak 1g przedklada sie je nad jakiekolwiek z niepewnych, kory mégtby je uwarunko- wnowadze pryncypi = ch dobr, ktore a cypium, aby z wysoka nalozyé swéj moga wniesé te Bratz ceo, AEs polepal jedyniey na Se kiicaninrape tee eee ee ait xie5> CO ‘zainteresowanie podmiom Bedi eeeete jako popedu lub uczucia, werent przecice ‘okresla jako ,,patologiczne’”*, moie skazié patosem — tego, kowanie tego efektu datoby si poprzez indu : loby sie pewnie dotrzeé ion srozrnyehy BASPY Wack sepdnic'ce Sona Even sie Nain eee eee ziala jak przeciwwaee, lecz, by tak rzec, jak antywaga — nara %e to Dobro j, jakie powoduje we wplywie milosci samego siebie (Setbstsuchy re es praetz podmiot jako upodobanie (arrogantia) w przyjemnoiciach, albowic ae o ee 2 Pomowto Dobro westarezy, by prayjemnosci te staly sig mnie} eodne ne Jez dostownies CO sugestywnie. uwagi*. Ty- Wserzymaimay psec ee paragole w chwili, gdy podmiot ow nie ma juz naprze- ciw siebie Zadnego Pr2® jotu, gdy napotyka pewne prawns Ktoremu nie odpowiada jaden fenomen proc? czegos juz maczacego (signifiant), co bierze sig 2 glosu w Swia- * ‘omosci, a ten Bios, aby wypowiedzieé sig jako maksyma, wprowadza porzadck ezyste- rozumu praktycznego badz woli. CO ile ta maksyma stanowi¢é ma prawo, taki rozum, mogia by¢ uznana za uniwersalni mnijmy, Ze narzuca sie wszystkim, lecz ze jest - dokladniej mowiac, 2¢ W zadnym razie nie bytaby wazna, faz. r 4 _ Jednal e ten spraw‘ ian WO! ec isto! rozumu, czystego a colwiel Bee se z sprawdz) bec istoty tego aczkolwiek praktycznegos moze sie powies¢ tylko prZy maksymach takiego typU; Kore jego. wyrachowaniu® adaja ujecie analityczne. _ Tego typu obrazem jest-wiernos¢, jakie} zadac trzeba przy odbierantu depozyty oro deponowanie zawietza si¢ uszom, tes aby stworzy¢ depozytariuszas winny, Uo szy siebie, byé ghuche na kazda przeciwna te} we okolicznose. Insta m ‘nie ma depozytu bez del jozytariusza godnego te) To% d ‘ SAS et . if tet zasady, nawet W oczyWist rZcac p paws sie csr bata a ‘ zarnuca’Nich Zyje Polska, bo gdyby ie oe jca Ubu: cunku, wyreruszowana maksyma o/c : i, nie byloby Polakow” cliwo8e, nie WatDi W Masze PreyWigzane Bae DOR, Te peo por it wl as eae okrywa canotrwalosé maksymy pomniejszyé spostrzejq 0M by wr ghuszny opor wobec zacmiet Polski, a nawer sign, wolnosci, bez ktérej ludy samym motywacja sklania, se de Polaksw od zawsze cechowal slusmny OFT) Th ee Poe ee Peyrazajgc ubolewanic, ie aobyladeengy Prawa mora ele eee iotu w oferze zjawiskowej, a ‘Widaé juz, co zaklada ants trowac przedmio' : : nego Zanda intuicia nie mots £0 "7 yeyki ten przedmiot si¢ ukrywa, Ale daje ane i d Zgddimy si¢, 2¢ a2 ia nieublagalne rozwinigcie dostarczane przez Reda ae przez lad, jaki CH avai eae ane dw niewinny, acz widocny ero Z Sige syn nan ce ny ie Sea ten, jak pokazemy, rn zatrzymali sig w tym wiasnie micjscu naszych lini { doen Bo Diatego prosimy, aby zai ch caytelnikow, Ktrzy wobec Krytyki ciagle Coheay do nich potem wszyscy ame jej nie czytali. Niech sprawdza, czy tzeczywikcie ome ine sek Sieceny obiecujemy im w kazdym razie przyjemnosé, za jag 8 huje efekt, 0 j Is : ae ali niech za8 przystepuja za nami do Filozofii w buduarze, przynajmnig, g 02051 przez lekcure. i ‘ dzie oswietlenie sceny pozwala zarg Pale Zane es A eee er abiaint beiatio od chwile prey dialogowi jak i gestom zbliayé sie do granic eae eee PIZYgasa, | eby ustapié miejsca pamfletowi w pamflecie, odezwie zaty } Prancuzi, jeszcze | jeden wysilek, jedeli chcecie staé sie republikanami. : i : To, co sie w nie} gloss jest zazwyczajjesli nawet nie oceniane, to uwazane za mi. ; styfikacje. Nie ma potrzeby odwolywaé sie do rozpoznanej w snach we nie moing, nawigzywania bliaszego zwiazku z realnoscia, aby dostrzec w dokonywanym tu pray. svolaniu aktualnosei historyczne) wskazéwke tego samego rodzaju. Jest oria jawna, ie} zatem bedzie obejrzeé ja ze wszystkich stron. : 3 Powiedzmy, Ze nerw odezwy dany jest w maksymie przedkladajace} wlasna Tegule udywania, zbyt niebywalej, by staé sie prawem na we6r Kanta, udawaé uniwersalng gule. Wyglosmy te maksyme: vas »Mam prawo uéywaé twego ciala, moze mi powiedzieé ktokolwick i bede wy! rzy- stywal to prawo tak, Ze Zadna granica nie powstrzyma mnie w fantazji do zniewalani: ktora mam ochote zaspokoié i ; . i aa Oto regula, jakiej postanowiono Podporzadkowaé wole wszystkich, byleby tylk Spoleczetistwo wprowadzilo ja w czyn przez przymus, a ee Czarny humor co sig zowie wobec wszelkiej istory rozumnej — ma rozerwaé si miedzy maksyma a przyzwoleniem, ktorego ta od niej wymaga, ‘lane Ale poza tym, Ze jesli istnieje cos, do czego miata nas wdrozyé. dedukcja to wlasnie odrégniania racjonalnosci od Pewnego rodzaju rozumow: nym przywolaniem patologii, wiemy obecnie, Ze hh C1 mizmu wlasciwej funkcji superego, Co, prze nej awatarem i wydobycie jej z nawrot 40oe prawomocnoié nie Fonstrzygnic, cry makeymes zpskuje range oni See arson Fe we wishiic rage mene by Goren: Cee ae oe tkich powolywanego przez maksyme prawa. Sina, 2 to weale nie maczy uniwersaing, modli- sig okazja, Zeby stwierdzié przesadnoié rol, ja- wprowadzanym przez nasza maksy- nowic charakteru moziiwej do osc uzmawanej od Kanta zz bezwa- Vth om bez ogridek wy orks iam Cob, Co eka gee a p yi parodia un: ne} oczywistosci obowiazku depozytariusza, to mianowicies) érej opiera sie Prawo Moraine, jest niczym innym niz roz Risiea! godmiors, jakie zachodzi przy katdym wkroczeniu signifiant — a to na podmiceem wypowiedzi, podmiotem ps Paden <2 dodatek ta winna bye ; as re Te ns inncj zasady. Na gis Jawna, 5, _— Mea. ta ie We CDEC ™ was = Nich ye Pola pane SSO A Tos, wioinna w usta Innego, uczciwsza jest wo vs sadyzBS, couksyaas 52553 nig : je bowiem, zazwyczsj eskamotowane: Fe ez wactrzs, demaskuje bows aa pos z ae oo sig z nie] rownie jasno, jak zy. wsze ewokuje fun jego manifesrag* Peng odwe wolnosé Innego dyskurs g ez nic innego nie Riesic 2— kazdego imperatyyyte hy dla podmiotu YY Powiedz; vanic bowiem, Pe biegunem w 20 — rosnie wszerz, aby ag zapowiedé. 1 Kast poirid kon iccenia moralnego. Co oznacza on dla de eivcma; Chzie tie \epiej, gdy zblitaé sie dots przez to, co mialoby obnagaé Soikow w 125 materi: pogarde, Podezas sadycznego loge. Czy sprowadzaé ith odslania sie trees 1, YOY brake 6 oe "% W2eCi terry More oe 4 dob wadczeniy Moralnym. To mi a Ktorego, ate WOli w spetniani. Prawa, niechypnie 5 ic Pt , ie htuns SepTIPSNOE ansceinan, Bo proatinlin de jew ay of podiums Zeman, 3 Hesollowl endiepeny’ weeny. ae fa Sessa oe sate BYE gine = sa 2 cones wHHNGN, jaltie aw ape Saude" mictiboy panosoney) Repnthtiite orgumiceym . scczegniitesc: pniticoae paycthouy, anuj autem a aur Syty dalltke payctioumalizie, toy salhezat dy ancl » Sy ume praedinion dw’ xa ialkicoliwiek ulamnjee aig wid i siyctay, © obieca- prayraee: Franti, « poubawiony wenelliicty om w copes nun Keearatts nit: bez momenta: lsigicame- w inmeatinnci,, ami aie tee p logia Kanm, recz w tym, de muwer a owini 3 S@ przedimior prawa: sugerowat! stnsli- cihowaiio Tada. Seby dio sprawy roxtkosy Bogs wiasnic w tymy mitjscu Kane Yagodsi wei oparcic, maine by rec, w araraktsi deswind- Bod presig siyszanegm mi obuik, nie ap jenia, kuére tami wy, co prascewwa om Bog, jest bezposmaciowy. Grimmigkeie? Tonona Sade: ne zostanie nieco dalejy, pradmion série wyyainie pielgramica, jai wyobraia sig: cz feryszemt, tu i teraz, jem iz mg, by skawit w nie} kezvalt boga, ‘ystycmmym, Kiedy to jego cbecmase: 2 (ike deiwiadexenia narzedciem 4 to przeciez od pokory ait, > jako miewobnik pitacia, kaéra ax ani nie odwraca (chot creme miatabys Pico dla 2 Goma seemacja pode "saps, Sedge poplecunikiem omego romzczepienia podmions, B iis sig nazwac wolg nia. Ale to miano weale mie coy gp wal, hij wpa w Ti pasem:: bowiern aby to Poniewad pada taper pr swiadczeniw sac odchodzi bezwolne, wydane miemocy. noscl, one Zatem marzuca Mu PraWO, umd graed celem. Ciagle za szybko majdowana homeostaza Zw. Skit progn napiecia, pozrwalajacym jej na wegetacie. Zawszejest przez to wladza oznacz sia hea gna presto’ sie w funkeji wy ‘mu dale spoczywac za cleuzyriska zaslong. zatem, uprzednio stymulujacy rywal woli, ty Prayiet Nawet podezas udywania zwyczajnic nie jj ym wspétwinnym. NIN© itrzyma¢ ja wlasnie niczgoda, w jag pojawil si¢ aac, fears przykraws PIZyicnaes eee dance ae pragienic nie jest podmiotem z tego wagledy, ge poms poe jakiegokolwiek Zadania, Ze nic jest tam arty wskazac ar eayjemnosci w fantazmacie jest tedy latwe do pojecia, jee i ze b6l pod.kazdym ‘wiadczenie fizjologiczne poucza, 2¢ bd! pod. eee arymolaca preedluia 0 tam jeszcze, edz Es rrekolwiek mozliwy do przedtuzania, jak pi um "oro zyciowa Koniecenosé, z ktSre} bedzie Korzystal fantazmar, myslowosci doswiadczenia sadycznego pragnienie, ktSrego nosicielem jeg Fantazmat okreslony jest przez najogdlnicjszq formule, jakiej dostars, przez nas w tym celu algebra, mianowicie formula (SO a), gdzie znak »pragnieniem”, jest do przecaytania tez w sensie wstecznym, wprowades mym tosamosé, ktora opiera sie na absolutnej bez-wzajemnosci®*, (Relag, sywna do formacji podmiotowych.) f W kazdym razie forma ta daje sie szczegélnie tatwo ozywié w obecnym Tstotnie wypowiada przyjemnosé, ktorej micjsce zajelo narzedzie (przedmiot ‘ha spos6b ciagle podtrzymywanego podziahu podmiotu narzucanego przez t czenie, as 2 igicle epee sdy jej jawny czynnik zyskuje prz man 1, 2€ jeg ial podmiotowy zostanie w calosci potwidesiderium, désir, pragnienie — Voluntas, volonté, wola — subiectum, sujet, podmiot d eon odpowiada porzadkowi fantazmatu, jako Ze podtrzymuje utopig prag- tinia ane : ; pelt dalna odwzorowuje ciqg, pozwalajgcy wyliczyé podmiot. Jest zoriento- sinusolticia wworzy Ind, gdzie Pojawienie sig przedmiotu a w miejscu przy- je) Orie iwersalnosé jego relacji do kategorii przyczynowoéci — uniwersal- nit Wwaiaé sila pros dedukeji transcendentalac) Kanta, ustanowilaby na gm BC ystego nowa Krytyke Rozumu, - jor” nie, uznawanego 2a zaszczytne ‘micjsca zdaje sie narzucaé wsystkiemu syrestele S24 wole, cho jej forma praywoluje rowniez zwigzek tego, co V dzieli psechwndi’ “hrzcz vel to znaczy pozwalajac rozstrzygaé, co zrobi $ (S praekreslo~ eae a Taxtycznego, S — surowemu subjecrum przyjemnosci (podmiotowi ,pe- ) 2). - set = . #8) jane zarem to wola zjawia sie w miejsce woli, ktérg nazywaé mozna Newt jedynic) aby W1 2e jest ona odbudowanym podmiotem alienacji ot VC nienia zen wylacanie narzedzia tego uzywania, A tym samym Kant, pod. co we chaniu, torturowany .,Sadem” — Sadem iw naszym mysleniu, i w sewer day Pree iniajgcym funkcj¢ narzedzia — wyznaje c0$, co jest samo przez sie sresu- ae ‘on chce?”, a ta odzywka kazdego bedzie odtad udziatem. ym cay teraz postuzyé sig owym grafem w jego lakonicznej formie, by znales¢ ‘fe fantazmatu, jaki Sade rozwija w swym dzicle na plaszezyénie systemowe). u lee sit Ze istnieje statyka fantazmatu, za sprawg Ktérej moment afenisie™® ra Oisre S, winien byé w Wyobraéni odraczany bez korica. Stad malo wiarysedne z, Krorpm Sade obdarza ofiary brutalnosci i upokorzes, na jakie skazat je w owe} ale foment smierci zdaje sig motywowaé wylacanie potrzebe przemieszezenia ich w a ramiyees bo tyiko ona wymaga ich mnogosci. Jedyna (Justyna) bedi mnoga, Kan xt monoronig relacji podmioru do signifiant, na czym tei, jesli zawierzyé nasze reir, zasadza sie je) istota, Bedat przedmiotem a fantazata, przez umieisoo- fea w reanoSci erupa dreczycieli (choeby Julietta) miewa wicce) 2 réznorodnosa_ Wymayanie od figur ofiar pickna, zawsze okreslanego jako niczrownane @ zreseia siemienne, z0b. wyécj), (0 inna sprawa i nie da sig je} skwitowaé paroma banalnymi, pospiesmie wymySlonymi postulatami o atrakcyjnosci seksualnej. Nalely tu race) oot grymas czegos, co przypisalismy w tragedii funkcji pickna: ostamig barieng; six praystepu ku fundamentalnej zgrozie. Prosze pamigtaé o Antygonie Sofo hwili, dy rozblyskuje Eros aniksate machan™. : Ta dygresja bylaby nie na miejscu, gdyby nie wprowadzala czegoé, co md uunwat rodiwickiem dwéch smierci wprowadzanym przez ismienie potepien doimiercie z te} strony ma za zadanie pokazaé'nam, 3c nie inne jest od tam tm Zywi sie tamta strona. Widat to dobrie w paradoksie, jaki tworzy u Sade’a stosunck wobee pid pikla po stokro¢ odrzucana przezeri i wyklinana jako sposéb podporzadko tail teligijne}, zadziwiajaco powraca, by motywowaé gesty jednego z be mena 2 tych najbardzie} zagorzalych w libertytiskiej rewolcie pod postacig,int-Fonda® Praktyki, przez ktére ‘ian ‘ peat ‘na prackonaniu, 4¢ zdola nimi pai acs an ae Zachowaniem tym, przez. pewne ya tamtym swiecie porepienie trudnosé wytlumaczenia sie 2 nicj, bohater wspolnikami, i wiara, nie go za kilka stron dale), jak usituje Uwiary ge, centyeznosel, Fore’ Or 0 przyeiaganiuy majacym zebraé w jedno nezastecaee sxe) wyppowied ra ad's, lekcewazona przez jeg0, znawcow, jako Ze ee Ta niespoinons O ninié, gdy znajdzie sic pod ego pidrem formalnte ti jografow, da sic wyiste OT nosé, kt6rej oczekuje po niej wbrew obrzydii, Susy - zeesziq zbrodnia, ma za zadanie przerwag), oa eaceyt, gdzie podwaja sie zanik podmionne et talo, owicie ohydnes' termin drugiej nie nacury (ja to, poslusz by, iyceenie, by rozlo tlegly unicestwieniu ‘Ze nikt inny jak Freud rozpoznal dynamike tego Zyczenia® w pewn ee i il bardzo jasno , byé moze zbyt jasno j i, Ze sprowadzil bardzo jasno , r beck soi? eat podporzadkowujac je ,,popedowi” (zadaniu) ’ ee on wadragaé sie bedzie swiadomose tego kogos w szczeg6lnoge;, pa dole nauczyé sie 2 technik jaka zawdciecea Freudowi, nie méwige jue o nau Ze jezyk nie sprowadza sie do utylitarnych efektow, ani tym bardz; oe ae pee reney naszego ciala, idby nie zmartwychws by rozlo: i 0 kongresach. reese eee asta aie miliony ludzi, dla ktérych 661 egzystena, jst wricioa ocynoict w prakhach zbaviets, jake opera na wierse mal | emis tes osinione w sozwoju, a raczej— jek dla Buloza,redaktora gaeat g0 Revue de deux mondes, ktéry stwierdzil to expressis verbis odrzucajac Renanow Evil, ito po Burnoufie, a wigs edzie w latach pieédciesiatych (zesslega wieku) ich adanicm ynie jest modliwe, by byli ludzie rownie glupi”. Covi nie syselizaiem ci, skoro uwaisig sie 2a obdarzony, isnvch paschiatrow, jak 6w bél w stanie czystyim modeluje py ‘h lepszym stuchem , niektérych cho; Bist nie dalo si wyobrazié inacoe) nig jako Finie si¢ zajmujg — bedziem: aa 5, ko 0 skezanymm na wiecmnoiiy eal ich, aby mystae. ton, deeki KtOremy prychoanaliza zysbata spor, wen tego nie wid bie oa bardzte} abe rowel erty, KtOrZy Zablogaia o i a cans rzemiosle i, w mniciszym stopniu, 9 jhodai to, Ze sadysta gneguje ig — ujawnilo sig w naszej analizie, npem ~— nie okaze sig raczej, Ze sadysta na Inne, ae sy mam pcp tie ey Ol witekawie zechce nam utyczyé tego terminu)? eee share w stanic prayczynié sie do wspdlnego dobra? Coy , iby fiezy nichmiertelne), statusu chrzesetjaning? Pov one Sade nic bywa oszukiwany przez fanta: ic w logike Zyciowa, sopowae’ Bige ae cel, Be Bt pia smienia Si oy mat wowezas, gdy ry teraz naszym czytelnikom éwiczenie, ule yim, prac Sade's W jego Republice, prawa do uzywania, nie uma re 8 rafie przez jakas rewersie symetrii wobec oi bad? pewnepe cone a : sas onacyi0y ruchem o éwieré obrotu, mianowicie! a jody! sie al Y, wola uzywania, 'przcstajc skrywa¢ swojq natur¢, przechodzac w pi Sj mywierany nieublagalnie przez prezydentowa de Montreuil na ‘snide — podzial weale nie wymaga, by mial sig laczyé w jednym Ciele, (awaimy, ze sam Pierwszy Konsul przypieczetowuje dw podzial | ‘werdzonym odosobnicniem.)?* ° Tea podzial wlacza do S, surowego subiectum ucielesniajqacego heroizm Mibgicmosci, pod postacia wiernosci Sade’owi, 0 ktore) w pierwszym fe ow, Zona, szwagierka (shusge ; inni jego WyStePkOW, dae 4 wepdtwinnl Je", jego histori, 0 ktOrych zapomniang. ideas 0 9 (S prackrslone) wae resi 3 : i 2 ‘onca, ) Ze | eli zak code © ence T2852 sae ees obras ae z 2c Wns id 2 Szekspira, Zostal ? A DO tym, ao este rani) oe py era zarosia newet Slad na Kamieniy imieng . ycie nakazac, ; swym testament je ri niz Edypa klatwa, nie jgcego ieR0 a pyé zrodzouym, soni) i eta ‘ fe fynai™s nie Bye Te ieskoricz0! ; i ; Ana cig i Wr anin ercbitem dloni wskazuje nam nie tap dziele, Sa Caran sigh, ktore, sdy a ise stowom, zanurzenit, 97 Hm} bibliotece, Swigtego Jana Chryzostoma albo Mysij — ee je w kazdej por sobie wyobra: . W tak nudnym jal jiadeza nicedy’ nn J ie fe zy =i k Sade’a dziele, wam si¢ na nim znaé, i, tak, jak lyse .dzio i szanowny akademiku, w dziele wyszykowanym, i et rag jeden przez drugiego psuli sobie szyki"*, ; d den i drugi, jeden pt ie psuje szyki, bo nie wiadomo, jak go pr: zystr2ve, wy Ze fantazmat een — z realnosé ma tylko dyskurs i niczego 6 las epee cae byscie byli w porzadku wobec swych zadz. ods Niech teraz ezytelnik zblity sig z rewerencjq, do pelea figur, ktore, duarze sadycznym, zwieraja sig i rozchodza w jarmarcznym rytuale. ,,Pozyoja pada””. 3 Ceremonialna pauza, sakralna skansja. ; A Praekaicie tam pozdrowienie przedmiorom prawa, 0 ktérych nie dowie nie wiedzac, jak wam sie znaledé wobec Zadz, ktérymi one rzadzq. Czlowiek folguje raczej dobru niZli zlu, 5 Ale warunki nie sprzyjajq m Niejaki pan Verdoux codziennie rozwii a, poki sam nie zasiadzie na krzeéle ele Zy¢ w spokoju. Budda, bardziej ogwieco; znaja drogi. Mimo tak znamienitego pat nieporozumieniu (weale nie jest pewne, ja pana Verdoux ukazuj iazuje 6w problem wrzucajac kobiety d ktrycznym. Mniemal, ze jego krag ny, wydawal sie na pozarcie 1 tronatu, ktéry niewykluczone, ge czy tygrysica chcialaby zjesé nen... bo tylko j ‘0 pragnienie Innego, Jesli kto$ nas jeszcze 48aynaimnie} jedna noga stangl w Innym — i to wlainie sie li a ae ro preypadkiem noga chroma, m Tes ‘ko ie zalismy ro w doswiadczeniu freudowskim — ae wy sig, to zaledwie zgorzelit y wykatie obnaka zgorzclina fantazmatu, w’ ktorym om ona To szczegélny przypadek nekrofilii, “d smnteni przcamiot migose Komplementarnic do podmioty, eo roWTIE Przedmiot pragnie- nieuchwymy, jak wedtug Kanta bywa przedmiot Prawa fet Sparaucane Pree tO porownanie podejrzenie, Czy prawo mo- pia SK Mpragnienia w takim oto preypadku, gdy nie podmiona zy aku? samoobecny jedynie W postaci glosu 2 wewnatr, jak zwyle 827 Su 1 akladu, nie wydaje sip oxnaceaé sicbie wystarceagco Ow est gp senitint 9, spusremane = fantazmatu (§ © a), z ktérym si > sit wywodzi a weeipol PI ywraca nalezne micjsct wewngtrznemu nakazowi, ktérym tak polorwiera nam ted OCzy na spotkanie migdzy Prawem a pragnieniem, ants © ‘ak i pragnienia — ; 2 e i © Spec Prawa, jak i pragnienia — daleko wykracza poza wymykanie 30 ZameO™. erywa sig dwuzmnacznosé slowa wolnoéé: polozywszy nz nim ta- (ea WIE : ara : perpen waie sig nam bardzicj bezwstyday, chociad i Bezsilny. wey awe 5 przedstawia je sam Kant: wacecis jak F % gS gowi nam — Ze Ktos utrzymuje © swej lubieznej sklonnosci, iz € Gc oprzes, ey nadarzy mu sig umilowany przedmiot i sposobnosé Toy tej sklonnosci, gdyby przed domem, ys 9 2 falszywe Swiadectwo przeciw owiekowi, Ktérego [ow wladca] bardzo by cheial pod pozomy- y on wtedy, choéby jego milos¢ do Zycia byta jak maj cieZ za mozliwe. Czy by tak uczynil, czy tez pewniag; ale byloby to dla niego modliwe, |. Ze COS moze czynic, poniewaz jest TS poznaje w sobie wolnosé, ktora w przeci by dla niego nieznana”™" wiedzi podmiotu, o ktérym wprzod daje do mySlenia to, Ze nie zostala ja zredagowac, wolano sie odwolaé to na wstyd, przeto w Zadnym razie 1 , przed Ktorym zreszq — 0 rycznemu starcowi — Kant kaze 0 chiopaka ze Swiadectwa namiemoscia i zbyt zasier20 wy ms f fone nt oe na Hea suka Rachi Stan Py Bo syne) HCE TN eeygonte: Antygonie; eins # St aie per ne) pryporiekel: sea Forseeny 1002 (ome OA podmisteny #8 Sees 16a, Dey rete mote zgodnie 7 rah ssn Et 1 SrOpKar vg OO disczego pragnic jstote moraltiay # eee a Nea a i rior, perdere existe © ie kategoryeznego, byleby ty! OW paz ' iti y : sera, rok ih Wr acnienie, wystatcty, BY sprawid, Ye op. mura. Ody; i MO 1 5 ee aenianity (0.69 iedeie miaio sensu. A Kiedy racer polenta ae scan ay je, #1 7 tego portoduy Ze prawo 3 summons raga pragnieni ie His wlasnie odkey| Freud. No cbt, plerwsza room ny — jedniyen i tytn profesorze clestwo plechocie, jak windomo krb6lowe) gry, Bo ale Praypisemy nasze 209" Koniowi — a ten czulby sig tu jak w raju, bo jemy ‘tam my weraczad ati naszerntt do clebie —, ani naszej 1, juko Ze jest nim Sade —, ani naszemu Laufrowi, ani nasze) Whegy 4 edumy ete, jako i mySleni clalo nalezy fcka, wolnosel mySlenia, twoje c j Misowne gun, iby kanya 90/09 anor ay bylby to tlok dla mnie) pewncgo efel tu. : i ; fo rable wniosek, Ze Sade, dis paru figlow, narazit sig z cata Swiadg a rzecty (wiadomo, cxermu sluza jego legalne j nielegalne ,wypady”) na uwigzienie: trzecia ezesé zycia — figlow w istocie trudnych w realizacji, tym bardziej p o¢ caonych na efekt napigtnowania — mam przeciw sobie w cate) okazaloset Pinela Dowatna sprawa, 1 of pineliade. Ta orzeka: szaleistwo morale. A, badZ co badz, a winien jest czapkowaé Pinelowi, ktremu zawdzigczamy jeden z najezlach Bostepkow ludzkosei®, Charenton dla Sade'a.., — — Nie ma co, 2 micjsca trzynaécle tat w micjsce dla niego. — W tym rzecz, Bo Bostep jest wynikiem tego postepku. Jey isce, ktokolwick myéli, agodil sic z tym, bylo gdzie indziej. Ale adzie trzeba, myéleli, te jest ono poza nawiasem, Prawomyélni z: ktory domagal sie tego w swoim Czasic, widziell je na galerach a nawet na, tego wagledu Pinel jest zwrotnym momentem myslenia. Rad nie tad pos Gleficzenie na jakie 2 lewa { Prawa mys! narazila Sswobody, promulé pardzie) rycerskie} drogi a wymaga, by zostaé erudyta, Byé etato~ oferule PUlig sig erudytami, zaé erudyci w te} materii — to parada blazndw. sie © Nos wytracilby nas 2 powagi, jako e brak mu najmnicjszego wy- pi co maly dem, co méwi zamiast).. fa Sepa (ON gomus, calkowicie i absolutnie, zauwazono to, jest nim Sade. eo rake hate sig dla fatalny, a przedmowa nie zostala napisana po to, by “ : yet rr . ee my do drugie} czesci praypowiesei Kanta, Réownie mato przydatne} Ai a a oaywszys #e helota ma’tu jakickolwick prawp glosu, zapytaé go TH Taos Be lcm bedzie W jeko Mocy zlozyé prawdziwe éwiadectwo wowezas, pray prayen ‘akim tyran moze zaspokoié swoje zachcianki? pa ee hal Ze niewinnym jest na przyklad Zyd, jesli jest nim rzeczywiscie, sewiet Gidziano takie), gdzie sam ten fakt stanowi istore zarzuty czy, jako Bound tiedy okazaé sig moze, Ze on lepie) zna sig na wadze oskarzenia nid eo euszer cy aden tylko swiadectw —, a cay odstepstwa od ,,linii” ma bronié Bio del rcu, gdzie regula gry jest samokrytyka —, zresztq coi, ostatecznie pe cassie 1 Me jest zupelnic czysty, ma zatem mowié, co wie? jinny 22 sytale powinnosci maksymie przeciwstawiania sig pragnieniu tyrana, ona 440 tos, kto przypisuje sobie wladze zawlaszezania ptagnienia Innego. jai ea ach (watpliwa to mediacja) — gdy Kant staje sie dzwignia majqca, Peake rownowazy nie tylko przyjcmnosé, ale i bol, szczesliwosé, rownied, ane 26 Mnawet umilowanie Zycia, wszelka patologicznosé — okazuje sie, ze pest nedys tylko ze odnosi podobny sukces, ale nawet ma po temu lepsze prawo. pei Peace; jaka Krytyka potrafita wyciagnaé 2 pewnych argumentow, zosta~ Ale Be napredce przez tandke, ktéra nas rozczarowuje, czy tym samym nie Frye zastosowaé do nie} 2 powrotem efekt deflacji? ra przewaga, jaka pozwolilismy czerpaé Krytyce z Zywosci je} argumentacji, penis co nieco naszemu pragnieniu wiedzy, dokad te argumenty prowadza, czy a t ces nie moze jej skloni¢ do rewizji wytudzonych ustepstw? vanacrost tego SUK EIS) S “a na przyklad nielaski, kt6rq nieco zbyt szybko napigtnowane zostaly wszelkie a: zane za dobra, jakoby niemozliwe do uzgodnienia 2 wolami, bo po foty uwazane za dobra, 1 ; 2 mi, Ans rprowadzajace ich wspélzawodnictwo. Powiedzmy — Mediolan, ktorego ceng ij Karol V i Franciszek I wowczas, gdy obaj ujrzeli w nim to samo dobro®, “Tako bywa, dy zapoznaje sig, co jest przedmiotem pragnienia. ‘A méwimy 0 tym jedynie po to, aby przypomniec, czego nauczamy o pragnieniu, frre okresaé trzeba pragnieniem Innego, jako Ze od poczatku jest pragnieniem jeg pmmnienia, Co czyni, ze zgoda wéréd pragniert jest do pomyslenia, choé tez nie bez: sicbezpieczenistw. Z tej racji, ze ukladajq sig one w ciag, a ten przypomina pro tipesw Breughla — kazdy bez watpienia reka w reke z poprzedzajacym go, choe tie wie, dokad wszyscy zmierzaja. yScy Ot6e aby zejs¢ z wlasciwej drogi, gdy wszyscy sq W mocy wmiwersalnej reguly, kenie muszq 0 tym wiedzicé, Czy rozwiazaniem zgodnym z rozumem praktycznym bedzie, gdy zacanq sig Wkolko? Nawet brakujace, Spojrzenie jest tedy przedmiotem zdolnym przedlozyé ka Mrignieniu uniwersalng regule — materializujgc jego prayczyne, wigzac je pod sigdzy Centrum a Nieobecnosciq” podmioru.wom na sowierdzeniy, de ; Foren wt praqnlenl pravde podmioty ( Mean ukaaujqe zarazem, co Hhami py jer dosahive Niepraylemnodé wanawane deren met deen vowialhis auip6KeIGoIN We ole oranoke nie inaczels portale avs awersig do wy ia go pows is nee Ben siditanats towarzyszqaeym pod i jak to nadawyczaj Klasycznie definiuje Krytyka", ja sth i pie komus, kto nie wyrzeka sig drogi pragnienia, e fe i eczenie moze byé dobrowolne, choé za ceng pra = eae ienie, na jakie narazili sig wobec pospdlnych d okazule Posy ataraksja detronizuje ich madroéé. Trudno im zap varroaia pragnienic; nie tylko Ze Prawo nie Zostaje tym samy are dlarego odezuwa sig je, wiadomie badé nie, jako ponizone ‘ "sade byly arystokrata, poprawia Saint-Justa tam, gdzie nalezy, nie si¢ czynnikiem polityki, to zdanie niewlasciwe, Zawsze nim bylo j + kadzielni w zupelnosci wystareza, Wo} pecan, ves Bere es oies Telcos pee aa walezy sig i umiera, ale aeby wreszcie ta Rewolucja zechefala bye wally Prey ica stad, Ze Rewolucja chce tez, by Prawo bylo wolne, tak osieroci, zostanie ,,Wdowa’? par excellence, ktéra posyla twa slowe do tylko ta pokpi sprawe. Glowe Saint-Justa, bo gdyby dale} zamieszkiwatyby jg maty Organta, uczynilby moze z Termidora swoj tryumf. 4 Prawo do uiywania, gdyby zostalo uznane, odsylaloby do przebrzmiale} odtd g) ki panowanie zasady przyjemnosci. Wypowiadajac je, Sade sprawia, ze niewidoczna ryse wyslizguje sie stara of etyki — a jest niq ni mniej ni y egoizm szczescia, O ktorym nie mozna powiedzieé, ze wszelkie don odniesienie znikio uw tylko ze wzgledu na przyzwyczajenie do. jego tradycyjnych form, ale i ‘poprzez stacie pochodne, ktére mozna uchwycié w wymogach, jakie stawia on 2ar6 grodzeniu na tamtym, jak i Postepowi na tym swiecie, Ale niech zjawi sie przeczucie innego szczescia, ktorego wprzddy a zmienia sie status pragnienia i rodzi sie potrzeba nowych rozwazan. I wlasnie teraz cos powinno sie rozstrzygnaé, Dokad zaprowadzi nas Swiadczeniu tego uzywania, a Przynajmniej jego Prawdy? Bo owe czlowiecze Piramidy, bajeczne Przez to, ze ukazuj; kaskady, owe wodotryski pragnienia PO to wzniesione, lorami iexy w barokowe} poigdliwosc, im wyée) bedg niq nam problem, co tu naprawde splywa. a W uzywaniu jego 1 aby ogrody Este mienily bily w niebo, tym blizszy Me Aa)+ vidywalnych kwantow, key} Hea ok welaaia Wt Ronee et je ara nie po fen wlaseiwie powstale dzigki 1 barre Sade, jak wlemy, w awoim dycin wee warplenia nie méglby byé nan wy Coos 80 % Ieho rzcexy wmacryes ctlufiun popreentae nia buduarze, wdzie 2 ren wynikay #6 #todliwose vak lusanie urn ath Wrondench6y BiezeEO NOWEEO. Nas nie na ancenrmicréa byé alosliwe 4 zley nie m raven trae, de Filozofia zewwzad pov yt Bo wykr vin przypadieu Mate Pr ‘wistewo dobwiadczenia dvseto aki tywepo zaeyeu ; Pearse Sada w coy © drgnieniach jego serea. nets PoWOlIE sobie, by byé zlym lerdza ten tart statusem dobrego ng za duzo WH uh kaznodziejstwa, fy 10 traktat o edukacji dziewezau™, a,j it Mime prrewagls jaka zyskuje sudshewelie fee erie intel tate! yn MIN feayjny napor skrywal sig za dymnq zastong pr Reaassiab as oF ee eek, Kazanie przyttac: Tuoflarg, a wyehOn Aca ean ee wets jem rac historyezndy a m9 ¢lepie} powiedzieé erudycyjna, jet nljakact kabe tee J jakims La Motbe Le Vayerem. Fizjologia sprowadza sig w ae do eed 8 iM jeili za chodzi o edukacje seksualng, mozna by pomysleg bseisiat medyczny tom w tym przedmiocie, a to wiystke pases the! kandalu szloby na rozpoznanie niemocy, w kore) See wychowaweze, przeciwko ktéremu wlasnie tu flere pone vtimialego dla wszystikich sprawozdania 2 efekt6w caukact do intencji to, co spowodowalo taki rezultat, oe ve Hoina byloby wznaé Za bezcenny, ze wagledu na cl i yy, Be zabraklo go Sade’owi, Adee ue Cae ae ‘unie sig znajduje potwierdzenie w innym, nic mnie) godnym uwagi: wi nam o sukcesie uwodzenia, co bytoby wszak zwietezeniem fan- ktére ofiara zaakceptowataby intencje swego oprawey, a ta dail te} akceptachi przeszlaby na jego strong, i Veawierdza to rz. jeszcze, Ze pragnienic ma byé odyrotnoseia prawa, W fantazma> se sadyeenym widaé, jak sig nawzajem podtrzymujq. Dla Sade’a zawsze sig jest PO fine stronie, dobre) 1ub zlej; daremnie przeklinaé. Oro prawdziwy tryumf cnoty: ten paradoks przypomina jedynie o Smiesznosei wlasciwe) budujqcym ksiazkom — tao J synie zbyt chee nig by<, by sig nia nie staé. ta " Kto za bardzo czuje pismo nosem, a pojawia sig on na koricu Rozmowy ksiedza fonaigeym, posmiertnie (przyznajcie — oto podmiot nie innego godny oredownictwa, iakjeno laski boskie}), brak w dziele odezuwa czasem slowa dowcipus # moze by rzee . ktérego potrzebe prawie od wieku juz wowezas Pope glosit: ktora zawazyla na pismiennic- yor oe ‘wate oy sad " owo uchy! duielo nigdy nie MO amatu — UW swerze) — Owego W1 Jasne, czasem zapomina si¢ © pedantycznej inwazji, twie francuskim od W.W, II.*° Ale ze trzeba warn zaczepki, bys to pierwszy artykul przyszte) moralnosci w jego republice, ‘¢ nasladowali Sade’a, gdy zachwala kalumnie, a- lepiej by bylo, by umiescil 33‘eacdowala sig Sade W swoie) apologii Kalumnii — uczciwy czlowiek. Pospolitese owa_nie niweesy mrocenego pickna, jaka Qwiadeonwo, Wystarezy go, aby prayswiadczyé naszemu dosy my pora Antazmatyczaymi rojeniami, Doswiadczenju zbyt tu Jago warunck pora cale ojainia t dréeniem. : a niejedno dziclo, romans refigiiay, Nazwalibysmy go tragizmem degrengolady, o ktérym Przed dalano, chyba de w dlagowaniu ucenia, de jest © rzut Kamieniem od ty meg. Kto chee nas zrozumied, niech siggnie po Claudeliariska tylogie o aye (Kro chee zrozumieé nas, niech ted wie, de is najautentycenigjsee) tragedii. Melpomena jest w rozsypce wraz mich nie wie jeszcze, Rtdra pierwsza Ktdrg pogrzebie.) 1 Gk oto w Rosca wypeda nam Zapytaé o Sade'a, blizniego, kare wirkcamy preenittiwg) Spiracji Pierre’a Riossowskicgo™_ 3 : Bez watpien sygmee® twirey Kade uciec Se mu ze sw formula Swikrego Nigdy. do nas, nie crujemy sie ne silach odpowiedsieg aay Riydaniom. Sadyczny kepiej by zrobil, Ze Sntazmar Sh sytuujgc Sew. glosicielach, Jadshic) nit gutzie indsich, qe ral a ee 7 = gdzie indzigj, ie sasych Srukturalaych punktow « in coed ee Se Sah Se by aaa pe BR wade, nie po ta, by ze Oy OY 2 Swej strony ae 2 ‘y met wypominad, szatem tam, gdzic winge nay pozwolilo voble ucickag Mads Tupaleite “ nim juae sig DEZMICNYM grZeszniKicnaa’ pe,mnlato m= Jak i czyjckolwiek — by nie pobladzic, Aran pAlile Jest mat tak Najwyésza Istoua zostaje peryeret® Pcha ix chelpi si¢ preed nami, 46 natychijag, M4o glows» ZamierZajac tym samym, gyi? Hi ‘prawem ni ziemi- A nic lepszego nie w evar: “ ¥ gy niz ObICUMIEE, ZE NGLUER — alco Je egy pa by 4 a - ier el yg kim klasyeznym snom 0 porgdze, wi? by Mich w kaédym razie W miare jasno, 46 nic mo, a itiuje P. Klossowski, zaznaczajge, ey ty nae " k Mary pylby »powrotem ‘Ww lono natury, iit om prec jezyk, aie prakue Side'oWwi, zabronilismny sobj my ee atanil Filozofii ku. czemus, co. byloby v0 ¢ przywolana wreszcie, by rozwigz i al ZwigZaé W driew eae ' AVY Penisncid, 10, di Mylo, wynika stad 2¢ nic sig nie zyskato, a Rot ére; ykle zachowanie zdaje si , y nie ikea, KtOrego. 2WY ic zdaje sig ty iat oir — Sade dostrzeg! to — zamyka sprawe prrey Noliaeee “s ie / yta, matka jest zakazana"’, Nasz werdykt oe ~gade’a Prawu. ' tna podporzad. x naprawde o pragnieniu, malo wige tutaj, a moze nic zgola, iu spotkania zwiastuje go co najwyée) rozumny ton mi to nic wier, do stanu ¢ it atpliwoses, ig = osiagnat “wania, W nage ie Wyrzee chog Y Bieta iglgs aunt Prog doe » Zastepujac tu Di utwierdzony jes i¢ want Si " rake agg erawersowan Jacques Lacan przetozyt Tadeusz Komend PREYPISY Lorpree ypreyjemnosé”, zastepujac slowo to ,,rozkosza”, Ze wagledu na freudowski Kontekst hsm tego rozwigzania (przyp. tum.) . : ‘2b. 1, Kant: Krytyka prakeycznego rozumu, Przelozyl oraz przedmowa i praypisami opatrzyl J ‘nti Wewa 1984, s. 100, przypi ‘ik zuwata tlumace Krytyki, ,,wyraz paologisch wystepuje tu w znaczeniu szerokim, wywodzqeym sig 2 Fatigo terminu pathos i oznaczajacym znoszenie czegos, cierpienie itd., a nie w dzisiejseym znaczenity po ‘