ArkrediSUT KIBRIS

AR KREDİ ŞİRKETİ LTD.
’E AİT SÜT
İŞLEME VE SÜT ÜRÜNLERİ ÜRETİM
TESİSİ
ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ
(ÇED) RAPORU
Proje Yeri: HASPOLAT – LEFKOŞA
PROJE SAHİBİ
Ar Kredi Şirketi Ltd.
Mimar Tel No: Mustafa Hançerli- +90 5338647265
PROJEYİ HAZIRLAYAN KURULUŞ
Cemaliye ÖZVEREL Çevre Danışmanlık Ofisi

Şht. Mustafa A. Cad. Ermataş 2. Bina,
Küçükkaymaklı, Lefkoşa
Tel: +90 2287778
E- mail: cozverel@gmail.com
Mart 2017
Ar Kredi Şirketi Ltd.’e ait Süt İşleme ve Süt Ürünleri Üretim Tesisi ÇED Raporu, 2017
___________________________________________________________________________
Raporu Hazırlayan Çalışma Grubu
Cemaliye Özverel ________________________

Çevre Y. Mühendisi
Selen Ertuğrul ________________________

Gıda Mühendisi
Naim Korkmazcan ________________________

Jeoloji Y. Mühendisi
1
Proje alanı, Lefkoşa – Gazimağusa yolu’nun
kuzeyinde yer almaktadır. Haspolat
Çemberini geçtikten 1,28 km sonra kuzey
KROKİSİ
istikametine dönüşür.daha sonra ilk yoldan
PROJE YERİ
batı istikametinde 0,73 km gidilerek proje
alanına ulaşmak mümkündür.
___________________________________________________________________________
2
___________________________________________________________________________
PROJE İÇİN SEÇİLEN YER: HASPOLAT - LEFKOŞA
TAPU REFERANSI:
KOÇAN NO: D384
PAFTA / HARİTA NO: XXII.17.W2
ADA/BLOK: D
PARSEL NO: K627

Alan: 15 Dönüm 3 Evlek 1300 Ayakkare
3
___________________________________________________________________________
4
___________________________________________________________________________
PROJE YERİ GOOGLE EARTH GÖRÜNTÜSÜ
Şekil 1 Proje geri görüntüsü
5
___________________________________________________________________________
İÇİNDEKİLER
BÖLÜM I. ............................................................................................................................................. 12
PROJENİN TANIMI VE AMACI ........................................................................................................ 12
I.1. Projenin Tanımı, Konusu, Kapasitesi, İşletme Süresi, Zamanlama Tablosu, Hizmet Amaçları,
Projenin Sosyal, Teknik ve Ekonomik Yönden Gerekliliği. ............................................................. 12
I.2. Proje Kapsamındaki Tüm Ünitelerin Özellikleri, Hangi Faaliyetlerin Hangi Ünitelerde
Gerçekleştirileceği, Kapasiteleri, Faaliyet Üniteleri Dışındaki Diğer Ünitelerde Sunulacak
Hizmetler. .......................................................................................................................................... 14
I.3. Proje Ünitelerinde Kullanılacak Proses Yöntemleri ve Teknolojiler, Proses Akım Şeması (Girdi
ve Çıktılar Dahil). .............................................................................................................................. 14
I.4. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Kullanılacak Arazi Miktarı ve Arazinin Tanımlanması 19
I.5. Proje Kapsamında Kullanılacak Makinelerin, Araçların ve Aletlerin Miktar ve Özellikleri. ..... 19
I.6. Proje ile ilgili Olarak Bu Aşamaya Kadar Gerçekleştirilmiş Olan İş ve İşlemlerin Kısaca
Açıklanması, Alınmış ve Alınacak İzinler, Belgeler. ........................................................................ 20
BÖLÜM II. ............................................................................................................................................ 21
PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU ........................................................................................ 21
II.1. Faaliyet yerinin ve komşu kullanımların mevcut arazi kullanım haritası üzerinde gösterimi ... 21
II.2. 1/25000 ve/veya 1/5000’lik Halihazır Harita Üzerinde Faaliyet Alanı Merkezli 1 km’lik
Yarıçap Üzerinde Yeraltı Sularını, Yerüstü Sularını ve Deprem Kuşaklarını Gösterir Analiz,
Jeolojik Yapı, Köy Yerleşik ve Sanayi Alanları, Ulaşım Ağı, Enerji Nakil Hatları, Arazi Kabiliyeti,
Koruma Alanları, Diğer Stratejik Bölgelerin Etkilenen Alanlarının Gösterimi. ............................... 24
II.3. Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu (Bütün İdari ve Sosyal Ünitelerin, Teknik Altyapı
Ünitelerinin Varsa Diğer Ünitelerin Proje Alanı İçindeki Konumlarının Vaziyet Planı Üzerinde
Gösterimi. Bunlar İçin Belirlenen Kapalı ve Açık Alan Büyüklükleri, Bina Kat Adetleri ve
Yükseklikleri, Sızdırmaz Fosseptik, depolama Alanları, Yollar, Şantiye Binalarının Gösterilmesi. 25
BÖLÜM III. .......................................................................................................................................... 27
PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI ...................................................................... 27
III.1. Projenin Gerçekleşmesi ile İlgili Yatırım Programı ve Finans Kaynakları. ............................. 27
III.2. Projenin Gerçekleşmesi ile ilgili İş Akım Şeması veya Zamanlama Tablosu. ......................... 27
III.3. Projenin Fayda – Maliyet Analizi............................................................................................. 29
III.4. Proje Kapsamında Olmayan Ancak Projenin Gerçekleşmesine Bağlı Olarak Faaliyet Sahibi
veya Diğer Yatırımcılar Tarafından Gerçekleştirilmesi Tasarlanan Diğer Ekonomik, Sosyal ve
Altyapı Faaliyetleri. ........................................................................................................................... 29
III.5. Diğer Hususlar. ......................................................................................................................... 29
BÖLÜM IV. .......................................................................................................................................... 30
IV.1. Projeden Etkilenecek Alanın Belirlenmesi .............................................................................. 30
IV.1.1. Proje yeri ve çevresindeki faaliyetlerin belirlenmesi ve olası etkilerin açıklanması. ........ 30
IV.2. Fiziksel ve Biyolojik Çevrenin Özellikleri ve Doğal Kaynakların Kullanımı. ........................ 30
IV.2.1. Meteorolojik ve iklimsel özellikler. .................................................................................. 30
6
___________________________________________________________________________
IV.2.2. Jeolojik Özellikler; fiziko- kimyasal özellikler, tektonik hareketler, mineral kaynaklar,
heyelan, benzersiz oluşumlar, sel, kaya düşmesi vb...................................................................... 34
IV.2.3. Hidrojeolojik Özellikler; Yeraltı su seviyeleri, halen mevcut her türlü keson, derin,
artzyen vb. Kıyı; emniyetli çekim değerleri, suyun fiziksel ve kimyasal özellikleri; yeraltı
suyunun mevcut ve planlanan kullanımı. ...................................................................................... 35
IV.2.4. Hidrolojik Özellikler; Yüzeysel su kaynaklarından sulak alanların, fiziksel, kimyasal,
bakteriyolojik ve ekolojik özellikleri, bu kapsamda mevsimlik değişimleri, kıyı ekosistemleri. . 36
IV.2.7. Toprak Özellikleri ve kullanım durumu: Toprak yapısı, arazi kullanım kabiliyeti
sınıflaması, taşıma kapasitesi, yamaç stabilitesi, erozyon, mera, çayır, tarım amaçlı kullanım
durumları vb. ................................................................................................................................. 39
IV.2.8. Tarım Alanları: Tarımsal gelişim proje alanları, sulu ve kuru tarım arazilerinin
büyüklüğü, ürün desenleri ve bunların yıllık üretim miktarı ile birim alan itibarıyla verimi,
kullanılan tarım ilaçları. ................................................................................................................ 40
IV.2.9. Koruma Alanları: Millli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak ALanlar, Doğal Sit ve Anıtlar,
Arkeolojik Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, Turizm
Bölgeleri. ....................................................................................................................................... 40
IV.2.10. Orman Alanları: Ağaç türleri ve miktarları, kapladığı alan büyüklükleri ve kapalılığı,
mevcut ve planlanan koruma ve/veya kullanım amaçları. ............................................................ 41
IV.2.11. Flora ve Fauna: Türler, endemic türler, yaban hayatı türleri, ve uluslararası mevzuatla
koruma altına alınan türler; nadir ve nesli tehlikeye düşmüş türler ve bunların alandaki bulunuş
yerleri, bunlar için berlilenen koruma kararları; av hayvanları ve bunların popülasyonu ile yaşama
ortamları. Proje alanındaki vejetasyon tiplerinin bir harita üzerinde gösterimi, proje
faaliyetlerinden canlılar için alınacak koruma önlemleri. İnşaat ve işletme aşamasında arazide
yapılacak flora çalışmasının vejetasyon döneminde gerçekleştirilmesi ve bu dönemin belirtilmesi.
....................................................................................................................................................... 42
IV.2.12. Hayvancılık ve Su Ürünleri (Etki alanı içinde Balıkçılık, voli yerleri, yetiştirilen türler,
beslenme alanları, yıllık üretim miktarları, bu ürünlerin ülke ekonomisindeki yeri ve değeri). ... 43
IV.2.13. Peyzaj değeri yüksek yerler ve rekreasyon alanları. ....................................................... 44
IV.2.14. Devletin yetkili organlarının hüküm ve tasarrufu altında bulunan araziler, Askeri ve
Yasak Bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına berlirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar. ............. 44
IV.2.15. Proje yeri ve etki alanının hava, su, toprak ve gürültü açısından mevcut kirlilik yükünün
belirlenmesi. .................................................................................................................................. 44
IV.2.16. Diğer Özellikler. .............................................................................................................. 45
IV.3. Sosyo – Ekonomik Çevrenin Özellikleri:................................................................................. 45
IV.3.1. Ekonomik Özellikler: Yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler, yöresel
işgücünün bu sektörlere dağılımı, sektörlerdeki mal ve hizmet üretiminin yore ve ülke ekonomisi
içindeki yeri ve önemi, diğer bilgiler. ........................................................................................... 45
IV.3.2. Nüfus: Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfus hareketleri, göçler, nüfus artış oranları,
ortalama hane halkı nüfusu, diğer bilgiler. .................................................................................... 46
IV.3.3. Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri: Eğitim, sağlık, kültür hizmetleri ve bu hizmetlerden
yararlanma durumu........................................................................................................................ 47
7
___________________________________________________________________________
IV.3.4. Proje Alanı ve Yakın Çevresindeki Kentsel ve Arazi Kullanımları: Yerleşme alanlarının
dağılımı, mevcut ve planlanan kullanım alanları, bu kapsamda sanayi bölgeleri, konutlar ve
turizm alanları vb........................................................................................................................... 48
IV.3.5. Gelir: Bölgede gelirin iş kollarına dağılımı iş kolları itibariyle kişi başına düşen
maksimum, minimum ve ortalama gelir. ....................................................................................... 48
IV.3.6. İşsizlik: Yöredeki işsiz nüfus ve faal nüfusa oranı. ........................................................... 48
IV.3.7. Sağlık: Bölgede mevcut endemik hastalıklar. ................................................................... 49
IV.3.8. Diğer Özellikler. ................................................................................................................ 49
BÖLÜM V............................................................................................................................................. 49
PROJENİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER ...................................... 49
V.1. Arazinin Hazırlanması, İnşaat ve Tesis Aşamasındaki Faaliyetler, Fiziksel ve Biyolojik Çevre
Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler: ............................................................................................ 50
V.1.1. Arazinin hazırlanması için yapılacak işler kapsamında nerelerde, ne miktarda ve ne kadar
alanda harfiyat yapılacağı, harfiyat artığı malzemenin nerelere taşınacağı veya hangi amaçlar için
kullanılacağı, harfiyat sırasında kullanılacak malzemeler. ............................................................ 50
V.1.2. Arazi kazanmak amacı ile veya diğer nedenlerle, herhangi bir su ortamında yapılacak
doldurma, kazıklar üzerine inşaat vb. işlemler ile bunların nerelerde yapılacağı, ne kadar alanı
kaplayacağı ve kullanılacak malzemeler. ...................................................................................... 50
V.1.3. Taşkın önleme ve drenaj işlemleri. ..................................................................................... 50
V.1.4. İnşaat esnasında kırma, öğütme, taşıma ve depolama gibi toz yayıcı işlemler................... 51
V.1.5. Proje alanı içindeki su ortamlarında herhangi bir amaçla gerçekleştirilecek kazı, dip
taraması vb. işlemler, bunların nerelerde, ne kadar alanda, nasıl yapılacağı ve bu işlemler
nedeniyle çıkarılacak taş, kum, çakıl ve benzeri maddelerin miktarları, nerelerde taşınacakları
veya hangi amaçlar için kullanılacakları. ...................................................................................... 52
V.1.6. Proje kapsamındaki ulaşım altyapısı planı, bu altyapının inşası ile ilgili işlemler,
kullanılacak malzemeler, kimyasal maddeler, araçlar, makinalar; altyapının inşası sırasında
kırma, öğütme, taşıma, depolama gibi toz yayıcı mekanik işlemler. ............................................ 52
V.1.7. Proje kapsamındaki su temini sistemi, suyun temin edileceği kaynaklardan alınacak su
miktarları ve bu suların kullanım amaçlarına göre miktarları. ...................................................... 52
V.1.8. Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin faaliyete açılmasına dek yapılacak işlerde
kullanılacak yakıt türleri, tüketim miktarı ve bunlardan oluşacak emisyonlar. ............................. 53
V.1.9. Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin faaliyete açılmasına dek yerine
getirilecek işlemler sonucu oluşacak atık suların cins ve miktarları, deşarj edileceği ortamlar. ... 54
getirilecek işlemler sonucu oluşacak katı atıkların cins ve miktarı, depolama ve bertaraf şekli. .. 55
V.1.11. Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin faaliyete açılmasına dek yapılacak işler
nedeni ile meydana gelecek vibrasyon, gürültünün kaynakları ve seviyesi. ................................. 56
V.1.12. Arazinin hazırlanması ve inşaat alanı için gerekli arazinin temini amacıyla kesilecek ağaç
tür ve sayıları, ortadan kaldırılacak tabii bitki türleri ve ne kadar alanda bu işlerin yapılacağı. ... 60
8
___________________________________________________________________________
V.1.13. Arazinin hazırlanması ve inşaat alanı için gerekli arazinin temini amacıyla elden
çıkarılacak tarım alanlarının büyüklüğü, bunların arazi kullanım kabiliyetleri ve tarım ürün
türleri. ............................................................................................................................................ 60
getirilecek işlerde çalışacak personelin ve bu personele bağlı nufusun konut ve diğer
teknik/sosyal altyapı ihtiyaçlarının nerelerde ve nasıl temin edileceği. ........................................ 61
V.1.15. Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin faaliyete açılmasına dek sürdürülecek
işlerden, insan sağlığı için riskli ve tehlikeli olanlar. .................................................................... 61
V.1.16. Proje alanında peyzaj öğeleri yaratmak veya diğer amaçlarla yapılacak saha
düzenlemelerinin; ağaçlandırma, yeşil alan düzenlemeleri vb. ne kadar alanda nasıl yapılacağı,
bunun için seçilecek bitki ve ağaç türleri. ..................................................................................... 62
V.1.17. Diğer faaliyetler. ............................................................................................................... 62
V.2. Projenin İşletme Aşamasındaki Faaliyetler, Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri ve
Alınacak Önlemler. ........................................................................................................................... 62
V.2.1. Faaliyet ünitelerinde üretilecek mal ve/veya hizmetler, nihai ve yan ürünlerin üretim
miktarları, nerelere, ne kadar ve nasıl pazarlanacakları, depolanacağı, üretilecek hizmetlerin
nerelere, nasıl ve ne kadar nüfusa ve/veya alana sunulacağı. ........................................................ 62
V.2.2. Faaliyetler için gerekli hammadde, yardımcı madde, mamul madde ve personelin
ulaşımının nasıl ve nereden sağlanacağı, kullanılacak ulaşım tipi ve araçlar, bu araçların miktarı,
kapasiteleri ve özellikleri............................................................................................................... 63
V.2.3. Faaliyet ünitelerinde kullanılacak suyun (içme, kullanım, proses) kullanım amaçlarına göre
miktarları, özellikleri, nerelerde ve nasıl kullanılacakları ve kaynağı. .......................................... 63
V.2.4. Faaliyet ünitelerinde kullanılacak suyun (içme, kullanma, proses) sonrasında atıksu olarak
fiziksel, kimyasal ve bakteriyolojik özellikleri, atıksuyun geridönüşüm ve/veya bertaraf edileceği,
hangi işlemlerle ne oranda bertaraf edilecekleri, arıtma işlemleri sonrası atıksuyun ne miktarda
hangi alıcı ortamlara, nasıl deşarj edileceği. ................................................................................. 64
V.2.5. Faaliyet ünitelerinde ve diğer ünitelerde kullanılacak yakıt türleri, miktarı ve kimyasal
analizleri, yakıtların hangi ünitelerde ne miktarlarda yapılacağı ve kullanılacak yakma sistemleri,
emisyonlar, ölçümler için kullanılacak aletler ve sistemler. ......................................................... 68
V.2.6. Tesisin faaliyeti sırasında her bir üniteden oluşacak katı atık miktar ve özellikleri,
depolama-yığma, bertarafı işlemleri, bu atıkların nerelere ve nasıl taşınacakları veya hangi
amaçlar için ve ne şekilde değerlendirileceği, yada nerelere satılacakları. ................................... 69
V.2.7. Tesisin faaliyeti sırasında çalışacak personelin ve bu personele bağlı nüfusun konut ve
diğer sosyal/teknik altyapı ihtiyaçlarının nerelerde, nasıl temin edileceği. ................................... 71
V.2.8. Projenin işletme aşamasındaki faaliyetlerden insan sağlığı ve çevre açısından riskli ve
tehlikeli olanlar. ............................................................................................................................. 71
V.2.9. Proje alanında peyzaj unsurları oluşturmak veya diğer amaçlarla yapılacak saha
düzenlemeleri. ............................................................................................................................... 71
V.2.10. Diğer faaliyetler. ............................................................................................................... 71
V.3. Projenin Sosyal – Ekonomik Çevre Üzerine Etkileri. ............................................................... 72
9
___________________________________________________________________________
V.3.1. Çevresel fayda – maliyet analizi; Bu bölümde çevreden, faaliyet öncesi yararlanılma
durumları ve maliyetleri ile faaliyet sırasında ve sonrasında oluşacak değişiklikler anlatılacaktır.
....................................................................................................................................................... 72
V.3.2. Proje ile gerçekleşmesi beklenen gelir artışları; yaratılacak istihdam imkanları, nüfus
hareketleri, göçler, eğitim, sağlık, kültür, diğer sosyal ve teknik altyapı hizmetleri ve bu
hizmetlerden yararlanma durumunda değişiklikler vb. ................................................................. 72
BÖLÜM VI. .......................................................................................................................................... 73
VI.1. Projeden etkilenmesi muhtemel halkın belirlenmesi ve halkın görüşlerinin çevresel etki
değerlendirmesi çalışmasına yansıtılması için önerilen yöntemler. .................................................. 73
VI.2. Görüşlerine başvurulması öngörülen diğer taraflar. ................................................................. 73
VII. ALTERNATİFLER ....................................................................................................................... 74
BÖLÜM VIII......................................................................................................................................... 74
İZLEME PROGRAMI .......................................................................................................................... 74
BÖLÜM IX SONUÇLAR ..................................................................................................................... 85
KAYNAKLAR ...................................................................................................................................... 89
Ekler ...................................................................................................................................................... 91
TABLOLAR
Tablo 1 KKTC’de 2015 yılında işlenen süt miktarları .......................................................................... 13
Tablo 2 Ekipman listesi ......................................................................................................................... 19
Tablo 3 Ekipmanların enerji ihtiyacı ..................................................................................................... 19
Tablo 4 Proje kapsamında yer alan üniteler .......................................................................................... 25
Tablo 5 Proje zamanlama tablosu ......................................................................................................... 28
Tablo 6 2010-2014 yılları arası Lefkoşa İstasyonuna ait Meteorolojik Veriler .................................... 33
Tablo 7 Gayri safi milli hasıladaki sektörel gelişmeler (2009-2016) .................................................... 46
Tablo 8 Hanehalkı İşgücü Anketi Temel Göstergeleri (2015 yılı) (DPÖ, 2016) .................................. 49
Tablo 9 Evsel Atıksu Karakteristiği- Oluşabilecek kirleticiler ve konsantrasyonlar ............................ 54
Tablo 10 İş makineleri ve gürültü seviyeleri ......................................................................................... 57
Tablo 11 Farklı mesafelerde ortalama ses düzeyi ................................................................................. 57
Tablo 12 Şantiye alanı çevresel gürültü değerleri ................................................................................. 58
Tablo 13 Gürültüye Maruz Kalınan Süre ve Maksimum gürültü seviyesi ............................................ 59
Tablo 14 Evsel Atıksu Karakteristiği- Oluşabilecek kirleticiler ve konsantrasyonlar .......................... 65
Tablo 15 Çıkış suyu parametreleri ........................................................................................................ 66
ŞEKİLLER
Şekil 1 Proje geri görüntüsü .................................................................................................................... 5
Şekil 2 Proje alanı yakın çevresi ........................................................................................................... 21
Şekil 3 Proje alanı içerisindeki mevcut inşaat halindeki bina (araziye güneyden- kuzeye bakış)......... 22
Şekil 4 Proje alanının batısı (batı tarafında fabrika bulunmaktadır) ..................................................... 22
Şekil 5 Proje alanının doğusu (boş parseller ve fabrikalar bulunmaktadır)........................................... 23
Şekil 6 Proje alanının güneyi (Lefkoşa- Gazimağusa Anayolu, karşıda araç galerisi görülmektedir) .. 23
10
___________________________________________________________________________
Şekil 7 Proje alanı.................................................................................................................................. 23

Şekil 8 Proje alanının 1 km çevresi ....................................................................................................... 24
Şekil 9 Proje yeri- arazi üzerinde bitkisel toprak bulunmamaktadır ..................................................... 43
Şekil 10 Proje alanında bitkisel toprak sıyrılmıştır ............................................................................... 43
Şekil 11 KKTC Nufus Sayımı Sonuçları............................................................................................... 47
Şekil 12 Gürültü dağılım grafiği ........................................................................................................... 58
HARİTALAR
Harita 1 Meteoroloji İstasyonları Haritası ............................................................................................. 32
Harita 2 İnceleme alanı ve yakın çevresine ait 1/5.000 ölçekli jeoloji haritası (Hakyemez ve diğ.,2002).
............................................................................................................................................................... 35
Harita 3 İnceleme alanı ve çevresine ait 1/5.000 ölçekli akarsu haritası. .............................................. 37
Harita 4 İnceleme alanına ait 1/5.000 ölçekli topografik harita ............................................................ 39
Harita 5 Proje yerinin Orman Haritası üzerinde gösterimi (Ölçek 1/25000)......................................... 41
11
___________________________________________________________________________
BÖLÜM I.
PROJENİN TANIMI VE AMACI
I.1. Projenin Tanımı, Konusu, Kapasitesi, İşletme Süresi, Zamanlama

Tablosu, Hizmet Amaçları, Projenin Sosyal, Teknik ve Ekonomik Yönden
Gerekliliği.
Ar Kredi Şirketi Ltd.’e ait Süt İşleme ve Süt Ürünleri Üretim Tesisi Projesi
Lefkoşa Kazası, Haspolat Köyü, P/H XII.17.W2 K627 numaralı parselde
yapılması planlanmaktadır. Proje alanı 15 dönüm, 3 evlek 1300 ayakkare (21199
m2)’dir. Arazi mülkiyeti Ar Kredi Şirketi Ltd’e ait olup soz konusu alana ait
koçan fotokopisi eklerde sunulmuştur.
Arazide, 2440 m2’lik alan yeşil alan, 620 m2’lik alan ise yol için ayrılmıştır.
Proje kapsamında yapılacak fabrikada, günlük 20 ton süt işlenmesi

hedeflenmektedir. Söz konusu üretim kapasitesi ile tesiste, yoğurt ve türleri ve
hellim üretimi gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Gelecekte ihtiyaca göre ayran
üretimi ve peynir çeşitlerinin de üretilmesi planlanlanmaktadır. Projenin temel
amacı süt ürünlerinin üretilmesi ve ülkeye- yurt dışına ve pazarlanmasıdır.
Tasarı proje ile Sanayi Dairesi’nin görüşü alınmış olup, parselin Organize
Sanayi Bölgesi dışında kaldığı, ancak ilgili kurumlardan onay alınması halinde
faaliyetin gerçekleştirilmesinde herhangi bir sakınca görülmediği belirtilmiştir.
Ekte Sanayi Dairesi görüşü verilmiştir.
Süt ve süt ürünleri sektörü, besin maddesi olarak kullandığımız sütün kalitesini
koruyacak şekilde muhafaza edilmesi, özel metot ve işlemlerle çeşitli ürünler
haline getirilmesi, insan sağlığına uygun olacak şekilde pazarlanması, gıda ve
hijyen açısından kontrolü ile ilgili teknolojik endüstriyel faaliyetleri içeren bir
sektördür.
12
___________________________________________________________________________
Süt ürünleri, insan yaşamının her evresinde tüketilmesi gereken temel besin
maddelerinden biri olup, gerek ülkenin tanıtılmasında gerekse ülke ekonomisine
de katkı sağlayan gıda sektörünün başında gelmektedir.
Ülkemizin tüm bölgelerinde üretilen çiğ inek, koyun ve keçi sütleri Süt
Endüstrisi Kurumu tarafından üreticiden toplanıp, yaklaşık 60 tane Süt ve Süt
Ürünü İmalatçısına pazarlanır. Süt ve Süt Ürünü İmalatçıları bu sütlerden çeşitli
süt ürünleri ürettikten sonra, çıkan peynir altı suyunun bir kısmının yağını yağ
seperatörleri ile krema olarak ayırarak ve/veya peynir altı proteinlerini de lor
üretimi ile ekonomiye geri kazandırmaktadırlar. Geriye ise Peynir Altı Suyu
(PAS) kalmaktadır (SÜTEK,2016).
Aşağıda, Süt Endüstrisi Kurumu (SÜTEK)’ndan alınan 2015 yılına ait İşlenen
süt Miktarları verilmiştir.
Tablo 1 KKTC’de 2015 yılında işlenen süt miktarları

Hellim ve
Günlük Peynire İşlenen
üretilen ve Süt, toplam
pazarlanan sütün yaklaşık
süt, %70'idir,
ton/gün ton/gün
Yoğun Dönem
(Maksimum) 445 312
Düşük Dönem
(Minimum) 366 256
Ortalama 397 278
Kurulacak tesisin başlıca hizmet amaçlarına bakılacak olursa;
Ülkede üretilen sütün, işlenerek iç ve dış pazara sunulması,

Üretilen ürünlerle ülkenin yurtdışında tanıtımının sağlanması,
Yurt dışına pazarlanması,
İstihdam olanağı oluşturulması,
Ülkeye ekonomik katkı sağlanması’dır.
13
___________________________________________________________________________
ÇED kapsamında ise Sanayi Dairesi, Su İşleri Dairesi, Jeoloji ve Maden Dairesi,
Lefkoşa Türk Belediyesi, Temel Sağlık Dairesi, Süt Endüstrisi Kurumu,
Veteriner Dairesi, Karayolları Dairesi ve Tarım Dairesi’nden görüşler alınmıştır.
I.2. Proje Kapsamındaki Tüm Ünitelerin Özellikleri, Hangi Faaliyetlerin

Hangi Ünitelerde Gerçekleştirileceği, Kapasiteleri, Faaliyet Üniteleri
Dışındaki Diğer Ünitelerde Sunulacak Hizmetler.
Tasarı fabrika zemin+1 kattan oluşmaktadır. Zemin katta süt girişinin
gerçekleşmesi ve yapılacak ürüne göre ihtiyaç duyulan fabrika üniteleri
bulunmaktadır.
Aşağıda proje kapsamında kurulacak üniteler ve ünitelerde gerçekleştirilecek

faaliyetler verilmiştir. Sözkonusu üniteler boş atölye alanında kurulacaktır.
Genel olarak kapasitelere bakılacak olursa;

Süt alım hattı 10 ton/saat (çiğ süt)
Pastör hattı 10 ton/saat
Yoğurt 5 ton/saat
Peynir 6 ton/saat’tır.
I.3. Proje Ünitelerinde Kullanılacak Proses Yöntemleri ve Teknolojiler,

Proses Akım Şeması (Girdi ve Çıktılar Dahil).
Proje kapsamında süt işleme tesisi inşa edilmesi ve işletilmesi planlanmaktadır.
Tesiste kullanılacak hammadde olan süt, Kıbrıs Türk Süt Endüstrisi
Kurumu’ndan (SÜTEK) sağlanacaktır. SÜTEK yönetim kurulu 2/8/2016
tarihinde yatırımcının talebini değerlendirmiş olup, kurumun şartlarına uygun
olması halinde 20 ton/gün pazarlanmasına karar verilmiştir. SÜTEK tankerleri
sütü fabrikaya kadar taşıyacaktır. Söz konusu 20 tonluk kapasiteli tesiste, hellim
ve yoğurt üretimi planlanmaktadır.
14
___________________________________________________________________________
Projede ünitelerde kullanılacak teknolojiden kaynaklı oluşacak atıklar, üretim

şeması üzerinde her bir proses için ayrı olarak gösterilmiştir. İşletme aşamasında
prosesten kaynaklı oluşacak soğutma suları, kapalı devre olarak çalışacak ve
dolaysıyle dışarıya yada alıcı ortama herhangi bir deşarjı olmayacaktır.
Fabrikaya gelen tüm sütler, işlenmeden önce süt alım ünitesinde toplanacak,
daha sonra üretilecek ürün prosesine göre ayrı işleme tutulacaktır.
İşletmeci, Veteriner ve Gıda Güvenliği mevzuat kurallarına uyulacaktır.
Proje ünitelerinde kullanılacak proses yöntemleri ve teknolojileri, akım şeması

aşağıda verilmiştir.
Hellim üretimi
Süt alım ünitesi: Fabrikaya gelen tankerlerle taşınan sütler, numune alınarak
laboratuvarda analizler yapılır. Önce filtreden geçirilen süt daha sonra
klarifikasyon işlemi yapılarak mekanik kuvvetle çalışan ve yoğunluk farkından
faydalanarak kirlilikler ayrılır.
Termizasyon aşaması: 57-68 oC arasında en az 15 dk süre ile uygulanan bir

işlemdir. Plakalı ısı değiştiricilerde gerçekleşmektedir.
Mayalama: Terminizasyondan sonra mayalama ünitesine geçilir. Enzim konulur.

Enzim miktarı süt miktarı ve enzimin tipine göre değişmektedir. Enzimler
genelde yurt dışından getirilmektedir. Mayalama sıcaklığı 32-36 oC arasındadır.
Ortalama 30-40 dk sürmektedir.
Mayalamadan sonra peynir pıhtısı kesilir ve karıştırılarak 40°C'ye kadar yavaş

yavaş tekrar ısıtılır. Kaplara veya uygun kalıplara yerleştirilir ve yeteri kadar su
salıp, pıhtı parçaları iyice birbirine kaynaşıncaya kadar baskı altında tutulur.
15
___________________________________________________________________________
Baskıdan alınan hellimler, noru alınmış ve 90°C'nin üzerinde ısıtılan peynir altı
suyu içinde en az 30 dakika bekletilerek "hellimin pişirilme" işlemi
gerçekleştirilir.
Pişirme suyundan çıkarılan hellimler katlanır.
Peynir altı suyu ise ısıtılarak (80 oC’nin üzerinde) nor peyniri elde edilebilir.
Yine kalan su salamura yapımında kullanılır. Salamura yapımı için %16 tuz
ilavesi yapılır. Taze hellim üretiminde hellimler, salamurada 1-3 gün
bekletildikten sonra salamuradan çıkarılıp vakumlu hava geçirmez ambalajlara
konur.
Olgun hellim üretiminde ise, tuzlu peynir altı suyunda (salamura) 15-20 oC’de
en az 40 gün bekletilir. Olgunlaşma işlemi tamamlanan hellimler, olgunlaştıkları
ambalajlarda veya vakumlu, hava geçirmez plastik poşetlere paketlenerek satışa
sunulacaktır.
Son ünite ise depolama ünitesidir. Taze hellim üreticiye ulaşıncaya kadar 2-6 oC
arasında muhafaza edilecektir. Depolama sıcaklığı 4 oC olacaktır.
16
___________________________________________________________________________
HELLİM ÜRETİM AKIŞ ŞEMASI
HAMMADDE SÜT ALIM

(TUZ/MAYA/SU/AMBALAJ)
FİLTREDEN
GEÇİRME
KLARİFİKASYON
SOĞUKTA
DEPOLAMA < 5° C
TERMİZASYON
SOĞUTMA
Maya
MAYALAMA
PIHTILAŞTIRMA Peynir altı suyu
TELEMENİN
KALIPLARA
AKTARILAMASI
/ ŞEKİL VERME
PRESLEME
Peynir altı suyu
PİŞİRME
KATLAMA &
TUZLAMA
Tuz, su
PASTÖRİZAYON SALAMURADA
BEKLETME
İÇİN
ARABALARA
ALMA
SOĞUKTA
Ambalaj malzemesi DEPOLAMA < 5° C
PAKETLEME
SOĞUKTA
DEPOLAMA < 5° C
17
___________________________________________________________________________
Yoğurt Üretimi
Yoğurt üretiminde kullanılacak süt, mikrobiyolojik açıdan çok kaliteli olması

gerekmektedir. Yoğurtun hammaddesi olan süt, önce klarifikasyon işleminden
geçirilir. Süt yağının standardizasyonu için seperatore gönderilir.
Daha sonra süt, pastörizasyon ünitesine gönderilir. Sıcaklığı ~70 oC civarı

olmalıdır. Sonrasında evaporatöre gönderilir. Evaporatörde sütün suyu uçurulur.
Birsonraki proses mayalama prosesine /kültürleme ünitesine gönderilir. Daha
sonra kaplara konulur ve inkübatörde beklemeye alınır. İstenilen tada göre 2-4
saat bekletilir. Bu kısımda istenilen yapı ve kıvam kazanan yoğurtlar 4 oC’de
depolanmak üzere soğuk hava depolarına gönderilecektir.
Süt Alımı
Soğutma
Suyu
Pastörizasyon
ısıtma-
Soğutma Evaporasyon
Suyu
Mayalama ünitesi
Geri /Kültürleme (42-45 C) Kültür ilavesi
kazanım
yoluyla
tekrar Ambalaj Atık Malzeme
Paketleme
kullanım
İnkübatör (2-4 saat)
Depolama (4 C)
18
___________________________________________________________________________
I.4. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Kullanılacak Arazi Miktarı ve

Arazinin Tanımlanması
Proje alanı Lefkoşa Kazası, Haspolat Köyü, P/H XII.17.W2 K627 numaralı
parselde yapılması planlanmaktadır. Proje alanı 15 dönüm, 3 evlek 1300
ayakkare’dir. Arazide tarımsal arazi değildir. Mülkiyeti, Ar Kredi Şirketi Ltd.’e
aittir.
I.5. Proje Kapsamında Kullanılacak Makinelerin, Araçların ve Aletlerin

Miktar ve Özellikleri.
Proje kapsamında günlük 20 tonluk süt işlenmesi planlanmaktadır. Söz konusu
kapasite ile tesiste hellim ve yoğurt üretimi gerçekleşecektir. Tesiste kurulacak
üniteler içerisinde çalışacak ekipmanlar aşağıdaki gibi verilmiştir. Makine
yerleşim planı ise ekte verilmiştir.
Tablo 2 Ekipman listesi

Ünite Adı Ekipman Listeleri
Süt alım
ünitesi hava alıcılar, ısı değiştiriciler, pompalar ve vana grupları
Süt depolama tankları, pastorizasyon ünitesi, inkübatör, pompalar, vanalar,
Yoğurt Ünitesi boru ve bağlantı ekipmanları, cıp
Hellim Üretim klarifikasyon ünitesi, plaka karıştırıcılar, pompalar, vanalar, boru bağlantı
Ünitesi ekipmanları
Salamura Salamura hazırlama tankları, bekletme ünitesi, pompalar, vanalar, ısıtıcı, ,
ünitesi bağlantı elemanları
Kullanılacak ekipmanların enerji ihtiyacı ise aşağıdaki gibidir.

Tablo 3 Ekipmanların enerji ihtiyacı
Süt Alım kw
Çiğ Süt pompası 3
tank karıştırıcıları 2
Pastör
Süt pompası 3
Sıcak su pompası 2,2
Separatör 12
Cıp pompası 4
19
___________________________________________________________________________
Peynir
Tank karıştırıcıları 6
Seperatör 2
Vinç 6
pompalar 10
Lor Peyniri
tank karıştırıcısı 2,2
pompalar 8
Yoğurt
Evaparatör pompaları 12
Tank karıştırıcıları 6
Cıp pompası 16
Süt pompası 4
Homojenizer 16
Yoğurt paketleme
makinası 10
CIP
CP Pompaları 10
Kazan 10
Soğutma 130
Basınçlı
Hava 20
Su tesisatı 15
Soğuk
odalar 20
Aydınlatma 20
Toplam 349,4 kw
I.6. Proje ile ilgili Olarak Bu Aşamaya Kadar Gerçekleştirilmiş Olan İş ve

İşlemlerin Kısaca Açıklanması, Alınmış ve Alınacak İzinler, Belgeler.
Proje kapsamında SÜTEK’ten süt için talepte bulunulmuştur. Talep
değerlendirilmiş olup %100 teminatlı olarak taraflara süt pazarlanması uygun
görülmüştür. Tasarlanan faaliyet üniteleri seçilmiştir. Sanayi Dairesinden, konu
ile ilgili görüş alınmıştır. ÇED kapsamında ise Sanayi Dairesi, Su İşleri Dairesi,
Jeoloji ve Maden Dairesi, Lefkoşa Türk Belediyesi, Temel Sağlık Dairesi, Süt
Endüstrisi Kurumu, Veteriner Dairesi, Karayolları Dairesi ve Tarım
Dairesi’nden görüşler alınmıştır. Raporun ekler kısmında görüşler sunulmuştur.
20
___________________________________________________________________________
BÖLÜM II.
PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU
II.1. Faaliyet yerinin ve komşu kullanımların mevcut arazi kullanım

haritası üzerinde gösterimi
Proje alanı Lefkoşa Kazasına bağlı Haspolat Köyü sınırları içerisinde yer
almaktadır. Arazinin kuzeyinde, güneyinde ve güney batısında fabrikalar
bulunmaktadır. Arazi içerisinde mevcut fabrika binası bulunmaktadır. Ancak
bina mevcut durumda kullanılmamaktadır. Aşağıda verilen Google Earth
görüntüsünde kırmızı ile gösterilen daire proje alanı 0,5 km çevresini
göstermektedir. 0,5 km çevresinde, mermer fabrikası, Gürdağ Tuğla, mermer
fabrikası, Hala Sultan Camii, İlahiyat Koleji, Özok- Araç satış yeri, Tüfekçi
şantiye alanı bulunmaktadır.
Şekil 2 Proje alanı yakın çevresi

Proje alanı içerisinde bir adet mevcut bina bulunmaktadır. Söz konusu bina
vaziyet planında da gösterilmiştir. İnşaat halindeki yapı, gelecekte depo ve ofis
binası olarak kullanılması planlanmaktadır.
21
___________________________________________________________________________
Şekil 3 Proje alanı içerisindeki mevcut inşaat halindeki bina (araziye güneyden-
kuzeye bakış)
Şekil 4 Proje alanının batısı (batı tarafında fabrika bulunmaktadır)
22
___________________________________________________________________________
Şekil 5 Proje alanının doğusu (boş parseller ve fabrikalar bulunmaktadır)
Şekil 6 Proje alanının güneyi (Lefkoşa- Gazimağusa Anayolu, karşıda araç

galerisi görülmektedir)
Şekil 7 Proje alanı
23
___________________________________________________________________________
II.2. 1/25000 ve/veya 1/5000’lik Halihazır Harita Üzerinde Faaliyet Alanı

Merkezli 1 km’lik Yarıçap Üzerinde Yeraltı Sularını, Yerüstü Sularını ve
Deprem Kuşaklarını Gösterir Analiz, Jeolojik Yapı, Köy Yerleşik ve Sanayi
Alanları, Ulaşım Ağı, Enerji Nakil Hatları, Arazi Kabiliyeti, Koruma
Alanları, Diğer Stratejik Bölgelerin Etkilenen Alanlarının Gösterimi.
Proje alanı 1km yarı çapı Google Earth’ten alınan görüntü ile gösterilmeye
çalışılmıştır.
Şekil 8 Proje alanının 1 km çevresi

Yağışların az, kuraklığın etkili olduğu iklim şartlarına sahip olan KKTC de
sürekli akış gösteren bir dere yoktur. Ada genelinde yağışların yoğun olduğu
1950-1980 yılları arasında KKTC de sürekli akış gösteren dereler olmuştur.
Fakat şimdi böyle bir durum söz konusu değildir.
Proje alanının kuzeyinde yer alan Beşparmak dağlarından doğan ve güney-

güneydoğu yönüne doğru inen dereler bulunmaktadır. Proje alanı doğu
hududunda su evleği bulunmaktadır. Proje kapsamında, su evleği üzerinde
herhangi bir yapılaşma olmayacaktır.
24
___________________________________________________________________________
Proje alanı III. Sınıf Arazi Kullanım Kabiliyetine sahiptir. Bu tip araziler,
şiddetli sınırlayıcı faktörler içerirler. Sürümü, ekim zamanını, hasıl işlemini ve
bitki seçimini veya bunların birkaçını kısıtlar. Konu ile ilgili Tarım Dairesinin
görüşü alınmıştır.
Proje alanı güneyinde Haspolat Sanayi Bölgesi bulunmaktadır.
Araziye ulaşım yolu mevcuttur. Bina giriş çıkışları servis yolundan yapılacaktır.
Arazi koruma alanları listesi içerisinde değildir.
II.3. Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu (Bütün İdari ve Sosyal

Ünitelerin, Teknik Altyapı Ünitelerinin Varsa Diğer Ünitelerin Proje Alanı
İçindeki Konumlarının Vaziyet Planı Üzerinde Gösterimi. Bunlar İçin
Belirlenen Kapalı ve Açık Alan Büyüklükleri, Bina Kat Adetleri ve
Yükseklikleri, Sızdırmaz Fosseptik, depolama Alanları, Yollar, Şantiye
Binalarının Gösterilmesi.
Proje kapsamında yer alan üniteler aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tasarı fabrika
Zemin+1 kat olarak tasarlanmıştır. Bina maksimum yüksekliği 8,88m olacaktır.
Proje alanına ulaşım yolu arazinin güneyinden geçmektedir. Şantiye sırasında bu

yol kullanılacaktır. Fabrikanın yapımı sırasında arazide işçilerin barınması
amaçlı şantiye binası kurulmayacaktır.
Tablo 4 Proje kapsamında yer alan üniteler

Zemin Kat Zemin Kat 1. Kat
Kot 0 Kot 0 Kot 3,85
İnşaat
İnşaat Brüt İnşaat Brüt Brüt
Alan 2485,5 Alan 2485,5 Alan 153,13
İmar
İmar Brüt İmar Brüt Brüt
Alan 2530,5 Alan 2530,5 Alan 133,7
Alan, Alan, Alan,
Birimler m2 Birimler m2 Birimler m2
25
___________________________________________________________________________
Ambalaj İdari
Hol 17,25 Depo 17 Bölüm 1 26,1
Ambalaj
Koridor 19,45 Odası 49 Merdiven 9,9
İdari
Laboratuar 14,55 Koridor 5,15 Bölüm 2 34,2
Soğuk Hava
Laboratuar 11,35 Deposu 41 Hol 17,25
Soğuk Hava İdari
Pastorizasyon 61 Deposu 68 Bölüm 3 49,8
Sevkiyat
WC1 1,6 Alanı 29
WC2 1,6 koridor 184
Bay
Soyunma Soğuk Hava
Odası 9,45 Deposu 96
Bayan
Soyunma Paket
Odası 9,45 Pastorizasyon 50
WC1 1,6 Depo 67
Ambalaj
WC2 1,6 Depo 44
Ambalaj ve
Paketleme
Duş - Lav 4,4 Bölümü 241
Mutfak 10,7 Depo 1 46,9
Katlama
Koridor 2 12,95 Bölümü 51,7
Ayran-Süt Pişirme
Alanı 70 Odası 98
Yoğurt
Üretim Alanı 185 Lor Kurutma 21,9
Dinlendirme Yıkama
Alanı 48 Bölümü 50,55
Hızlı Soğuk
Hava Odası 38 Pastorizasyon 61
Hellim
Salamura Üretim
Odası 18,26 Bölümü 190
Depo 2 12,3
26
___________________________________________________________________________
BÖLÜM III.
PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI
III.1. Projenin Gerçekleşmesi ile İlgili Yatırım Programı ve Finans

Kaynakları.
Proje ile ilgili finans Ar Kredi Şirketi Ltd. tarafından karşılanacaktır. Proje
müellifinden alınan bilgiye göre yaklaşık yatırım maliyeti 3806745 TL’dir.
III.2. Projenin Gerçekleşmesi ile ilgili İş Akım Şeması veya Zamanlama

Tablosu.
Süt işleme tesisi projesi, gerekli inşaat izinlerinin alınmasıyla, arazide şantiye
kurulum ve mobilizasyon işlemleri başlayacaktır. Temel kazısı yapılacaktır.
Ardından temel betonlama işlemi, dolgu ve sıkıştırma işlemleri, Zemin kat
betonlama işleri, dış ve iç duvar yapım işleri, tesisat işleri yapılacak en son ise
cihaz montaj işlemleri gerçekleştirilecektir. Genel temizliğin yapılması ve cihaz
test işlemlerinin tamamlanmasıyla fabrika üretime geçecektir. Bir sonraki
sayfada zamanlama tablosu verilmiştir. Ağustos 2017 tarihinde, tesisin
kullanıma açılması planlanmaktadır.
27
___________________________________________________________________________
Tablo 5 Proje
zamanlama
tablosu
28
___________________________________________________________________________
III.3. Projenin Fayda – Maliyet Analizi

Proje fayda maliyet analizi üzerinde halen çalışılmaktadır.
III.4. Proje Kapsamında Olmayan Ancak Projenin Gerçekleşmesine Bağlı

Olarak Faaliyet Sahibi veya Diğer Yatırımcılar Tarafından
Gerçekleştirilmesi Tasarlanan Diğer Ekonomik, Sosyal ve Altyapı
Faaliyetleri.
Atıksu Arıtma tesisi: Süt işleme tesisinin üretime başlamasıyla, fabrikada
personelin günlük ihtiyacından kaynaklı evsel atıksu karakteristiğinde atıksu
oluşacaktır. Proje alanı yakın çevresinde kanalizasyon altyapısı
bulunmadığından evsel atıksuların arıtılması amacıyla atıksu arıtma tesisi
kurulacaktır. Arıtma tesisinin yeri vaziyet planında gösterilmiştir.
Şebeke suyunun getirilmesi: Su İşleri Dairesi’nin ve Lefkoşa Türk

Belediyesi’nin şartlarına uyularak şebeke suyu altyapısı yatırımcı tarafından
döşenecektir.
Elektrik Altyapısı: Teknik elektrik donanımı Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu’nun

(KIB-TEK) verdiği görüş ve şartlar doğrultusunda yatırımcı firma tarafından
yaptırılacaktır.
Yol yapımı: Vaziyet planında gösterilen yollar Şehir Planlama Dairesi ve

Karayolları Dairesi’nin görüşlerine uygun olarak yapılacaktır. 620 m2’lik alan
yol için ayrılmıştır.
III.5. Diğer Hususlar.

Bahse konu ele alınacak diğer özellikler bulunmamaktadır.
29
___________________________________________________________________________
BÖLÜM IV.
PROJEDEN ETKİLENECEK ALANIN BELİRLENMESİ VE BU ALAN
İÇİNDEKİ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN AÇIKLANMASI
IV.1. Projeden Etkilenecek Alanın Belirlenmesi

IV.1.1. Proje yeri ve çevresindeki faaliyetlerin belirlenmesi ve olası etkilerin
açıklanması.
Proje alanı Lefkoşa Kazası, Haspolat Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır.
Arazi, Lefkoşa- Gazimağusa yolu üzerinde yer almaktadır. Arazinin yakın
çevresinde mermer fabrikası bulunmaktadır.
Proje alanı yakın çevresinde Haspolat Sanayi Bölgesi bulunmaktadır. Tasarı

tesis kapalı bir tesis olup, yapılacak faaliyetten çevredeki fabrikaların olumsuz
etkileneceği düşünülmemektedir. Bölgede az da olsa fabrikalardan ve trafikten
kaynaklanan gürültü ve hava kirliliği mevcuttur.
Tesiste üretim tamamen kapalı olacağından, gürültü, koku vb. emisyon oluşumu
beklenmemektedir.
IV.2. Fiziksel ve Biyolojik Çevrenin Özellikleri ve Doğal Kaynakların

Kullanımı.
IV.2.1. Meteorolojik ve iklimsel özellikler.
“Yarı Kurak” iklim kuşağı sınıfına giren Kıbrıs adası, Akdeniz’de
bulunduğundan yazları sıcak ve kuru; kışları ise ılık ve az yağışlıdır. Kıbrıs
genelinde en sıcak ay Temmuz ayı olup ortalama sıcaklık gündüz (gölgede)
37.0-40.0 oC’ dir. Kışları ise en soğuk ay Ocak ayı olup ortalama sıcaklık 9.0 oC
- 12 oC’ arasındadır.
30
___________________________________________________________________________
Harita 1‘de Kuzey Kıbrıs’ta bulunan meteoloji istasyonları gösterilmiştir. Proje

alanına en yakın meteoroloji istasyonu Lefkoşa İstasyonudur. Tablo 6’ te
Lefkoşa istasyonuna ait, 2009-2013 yılları arası aylık sıcaklıkların maximum ve
minimum ortalama değerleri, yağış, rüzgar hızı ve yönü verilmiştir.
Lefkoşa İstasyonu verilerine gore bölgede, Yıllık ortalama en düşük sıcaklık

12,5 oC, en yüksek sıcaklık ise 26,8 oC’ dir. En yüksek hava sıcaklıkları
Temmuz ve Ağustos aylarında görülmektedir. En düşük sıcaklık ise Aralık ve
Ocak aylarında görülmektedir.
Lefkoşa bölgesi 2010-2014 yılları arası yıllık ortalama toplam yağış miktarı
313.5 mm’dir. En fazla yağısın Aralık ve Ocak aylarında gerçekleştiği
görülmektedir.
Rüzgar hızına bakıldığında ise, Lefkoşa bölgesinde yıllık ortalama 2,5 m/sn
hızla rüzgar estiği görülmektedir.
31
___________________________________________________________________________
Proje Yeri
Harita 1 Meteoroloji İstasyonları Haritası
32
Tablo 6 2010-2014 yılları arası Lefkoşa İstasyonuna ait Meteorolojik
Veriler
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık
Ortalama Yağış Değerleri (mm) 64,4 50,2 16,6 26,7 47,1 2,7 0 1,2 2,7 33,4 24,3 44 26,1
Ortalama Sıcaklık Değerleri (oC) 10,4 10,7 13,2 17,2 21,5 26,2 29,1 29,7 26 20,8 15,9 11,9 19,4
o
En Yüksek Ortalama Sıcaklık Değerleri 16,3( C) 17,1 20,2 25,3 29,3 34 37,4 38,1 34 28,1 23,2 18,4 26,8
o
En Düşük Ortalama Sıcaklık Değerleri4,9 ( C) 4,6 6 9,5 14 18,7 21,6 22,3 18,8 14,1 9,4 6 12,5
Ortalama Rüzgar Değerleri (m/sn) 2,2 2,3 2,6 2,6 2,8 3,2 3 2,8 2,6 2,4 1,8 1,9 2,5
2010-2014 yılları arası ölçülen En Yüksek Değerleri
19,8
18,5 Rüzgar 24,6 19,9 18,2 21 19,6 17,5 17,2 30,8 20,3 24,4 30,8
Rüzgar Yönü N W N NW NW N N N N NE NE N NE
___________________________________________________________________________
33
___________________________________________________________________________
IV.2.2. Jeolojik Özellikler; fiziko- kimyasal özellikler, tektonik hareketler,

mineral kaynaklar, heyelan, benzersiz oluşumlar, sel, kaya düşmesi vb.
Çalışma alanı ve yakın çevresinde gençten yaşlıya doğru Karasal Sekiler ve
Mermertepe Formasyonuna ait birimler yüzeylemektedir. Birimleri şu şekilde
açıklayabiliriz:
Karasal Sekiler (Q3b ve Q4b): Başlıca çakıl kırıntılarının giderek azaldığı koyu
kahve renkli killerce zengin bir karakterde olup, yer yer 1,50-2,00 metreyi bulan
düzeyler halindedir. Gürpınar Formasyonu’nun yüzeylediği yamaçlarda ise
siltli-kumlu açık kahve-bej tonlarında tozlu karakterdeki kaliçlerin hakim olduğu
bir bileşim sunar. Bu birimler Geç Kuvaterner yaşlıdır (Hakyemez, 2002).
Mermertepe Formasyonu (Tdm): Katmanlı, laminalı, masif görünümlü jipsler

ve şekersi dokulu selenitik jipsleri kapsayan bu formasyon; Messiniyen yaşlı
olduğu tahmin edilmektedir. Katmanlı jipsler ince-orta yer yer de kalın katmanlı
olup, açık gir-kirli beyaz ve sütlü kahverengidir (Hakyemez, 2002).
Projenin gerçekleştirileceği alan içerisinde Mermertepe Formasyonuna (Tdm)

ait birimler mostra vermektedir.
34
___________________________________________________________________________
Harita 2 İnceleme alanı ve yakın çevresine ait 1/5.000 ölçekli jeoloji haritası
(Hakyemez ve diğ.,2002).
IV.2.3. Hidrojeolojik Özellikler; Yeraltı su seviyeleri, halen mevcut her

türlü keson, derin, artzyen vb. Kıyı; emniyetli çekim değerleri, suyun
fiziksel ve kimyasal özellikleri; yeraltı suyunun mevcut ve planlanan
kullanımı.
19. Yüzyılın sonuna kadar, yeraltı suyu sığ kuyulardan, sıra kuyulardan, küçük
kanallardan ve pınarlardan sağlanıyordu. 20. Yüzyılda ise sondaj kuyuları ile
yoğun bir yeraltı suyu çekimi başlamıştır. Halen Kuzey Kıbrıs’ta halkın ihtiyaç
duyduğu evsel kullanım ve sulama suyu yeraltı yatakları diğer bir deyişle
akiferlerden karşılanmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre yıllık yağış
miktarlarında azalma görülmektedir. Bunun yanında adadaki nüfusun artması ile
su ihtiyacı artmakta, yeraltı sularına olan baskı da artmıştır. Yağışların
35
___________________________________________________________________________
azalmasıyla beslenmesi giderek zorlanan kıyı akiferlerinde deniz suyu girişi

artmıştır. Bu nedenle akiferlerde tuzlanma sorunu oluşmuştur. Bunun yanında,
foseptik kuyular, vahşi depolama alanları, sanayi atıkları nedeniyle yeraltı su
kaynakları kirlenmektedir.
Adadaki yeraltı su kaynakları belirli sayıdadır. KKTC’deki akiferler, Güzelyurt

Akiferi, Girne Dağları Akiferi, Güneydoğu Mesarja Akiferi, Lefkoşa – Serdarlı
(Orta Mesarya) Akiferi, Doğu Mesarya Akiferi, Akdeniz – Koruçam Akiferi,
Yeşilköy Akiferi, Büyükkonuk Akiferi, Dipkarpaz Akiferi.
IV.2.4. Hidrolojik Özellikler; Yüzeysel su kaynaklarından sulak alanların,

fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik ve ekolojik özellikleri, bu kapsamda
mevsimlik değişimleri, kıyı ekosistemleri.
KKTC sınırları içerisinde sürekli akan bir nehir bulunmamakta, kış aylarında ise
akan derelerin debisi genel ihtiyacın altında kalmaktadır. Araştırmalara göre en
fazla debiye sahip olan derelerin beslenme alanları Güney Kıbrıs’ta bulunan
Trodos Dağları’dır. Su, Kuzey Kıbrıs’ta denize ulaşır. Kuzey Kıbrıs’ta ise
beslenen derelerin tamamı Girne Beşparmak Dağlarından beslenmektedir.
Bunun yanında Girne Sahil Şeridi ve Girne Beşparmak Aküferi jeolojik yönden
karstik bir yapıya sahip olduğundan aküferlerde pek çok çatlağın olduğu ve bu
nedenle yağıştan kaynaklanan suyun çok az bir bölümü akışa geçmektedir
(Günyaktı ve diğerleri).
IV.2.5. Yüzeysel su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı: İçme

kullanma, sulama suyu, elektrik üretimi, baraj, göl, gölet, su ürünleri
üretiminde ürün çeşidi ve üretim miktarları, su yolu ulaşımı tesisleri,
turizm, spor ve benzeri amaçlı su ve/veya kıyı kullanımları, diğer
kullanımlar.
36
___________________________________________________________________________
Yağışların az, kuraklığın etkili olduğu iklim şartlarına sahip olan KKTC de
sürekli akış gösteren bir dere yoktur. Ada genelinde yağışların yoğun olduğu
1950-1980 yılları arasında KKTC de sürekli akış gösteren dereler olmuştur.
Fakat şimdi böyle bir durum söz konusu değildir.
Proje alanın batı tarafında kuş uçuşu uzaklığı yaklaşık 100,00 m olan dere
Beşparmak dağlarından doğup, güney yönüne doğru akış göstermektedir.
Mevsimsel yağışlara bağlı olarak yağış olduğu dönemlerde akış gösteren dere
yatağı, proje alanına olan uzaklığından dolayı herhangi bir sorun teşkil
etmemektedir. İnceleme alanı ve yakın çevresinde herhangi bir gölet/baraj yer
almamaktadır.
Harita 3 İnceleme alanı ve çevresine ait 1/5.000 ölçekli akarsu haritası.
37
___________________________________________________________________________
Son 50 yıldır, Akdeniz ülkelerinde yağış miktarlarında azalma, buharlaşmada

artış, insan nufusunda artış ve tarım için kullanılan su miktarlarında azalma
görülmektedir. Bu sebeplerle su kaynaklarında sıkıntılar ortaya çıkmaktadır.
Araştırmalara göre adada yıllık ortalama yağış miktarı düşmektedir. Kıbrıs

adasına düşen ortalama yıllık yağış miktarı 4523 milyon m3’tür. Fakat coğrafik,
topoğrafik, iklim şartları ve bitki örtüsü nedeniyle yağıştan elde edilen suyun
%80’i buharlaşma ve terleme yolu ile kaybolmaktadır. Yaklaşık 900 milyon m3
su kullanılabilir durumdadır (Ortadoğu Analiz, 2013).
2011 yılında temelleri atılan KKTC Su Temin Projesi tamamlanma çalışmaları

devam etmektedir. Anamur – Dragon Çayı üzerinde inşa edilen Alaköprü
Baraji’ndan sabit debi esasına göre yılda 75 milyon m3 su taşınması
planlanmaktadır. Söz konusu proje ile Kuzey Kıbrıs’ın 50 yıllık su ihtiyacının
karşılanması planlanmaktadır. Bunun yanında 4824 hektarlık bir alanına
sulanarak zirai gelir elde edileceği düşünülmektedir (DSİ, 2015).
IV.2.6. Termal ve Jeotermal su kaynakları: Bunların fiziksel ve kimyasal

özellikeleri, debileri, mevcut ve planlanan kullanımları.
Kibris adasinda termal kaynak (santral, isinma vb. Amaclar icin) olarak
kullanilacak bir havza bulunmamaktadır. Bu kaynaklara örnek verilecek olursa,
Turkiye’de Ege Bolgesi’nde yoğun tektonizmanin oldugu yerler verilebilir.
Bölgede kuzey kisminda yer alan tektonizmalar (faylar) aktif olmamakla
yuzeysel gozlenmektedir. Kuzey Kıbrıs’ta bunlarin derinligi ile ilgili tam olarak
bir calisma bulunmamaktadir. Bu nedenle bu baslik altinda bolgede jeotermal
kaynak olarak gosterilebilecek ve kullanilabilecek herhangi bir jeolojik havza ve
buna bagli bir olusum bulunmamaktadir (jeolojik yapi elverisli degildir).
38
___________________________________________________________________________
IV.2.7. Toprak Özellikleri ve kullanım durumu: Toprak yapısı, arazi

kullanım kabiliyeti sınıflaması, taşıma kapasitesi, yamaç stabilitesi,
erozyon, mera, çayır, tarım amaçlı kullanım durumları vb.
İnceleme alanı Lefkoşa İlçesi, Haspolat bölgesinde Pafta/Harita XII/17 W2 ve
parsel K627 üzerinde yer almaktadır. Projenin gerçekleştirileceği alan yaklaşık
düz bir topoğrafyaya sahiptir. Alanın ortalama topoğrafik kot yükseltisi ise
127,00 m’dir.
Harita 4 İnceleme alanına ait 1/5.000 ölçekli topografik harita
39
___________________________________________________________________________
IV.2.8. Tarım Alanları: Tarımsal gelişim proje alanları, sulu ve kuru tarım
arazilerinin büyüklüğü, ürün desenleri ve bunların yıllık üretim miktarı ile
birim alan itibarıyla verimi, kullanılan tarım ilaçları.
Proje alanı 2. Sınıf Tarımsal Kullanıma Uygunluk sınıfına sahiptir.
Tarım – Doğal Kaynaklar ve Gıda Bakanlığı 2013 yılı istatistiki verilerine göre,
Lefkoşa kazasında toplam 8869 dönüm alanda 177 kg/dönüm buğday üretimi,
131692 dönüm alanda 144 kg/dönüm arpa üretimi, 90 dönümlük alanda 6 tonluk
böğrülce üretimi, 2 dönümlük alanda 8 ton’luk soğan üretimi, 110 dönümlük
alanda 1273 kg/dönüm molohiya üretimi, 45 dönümlük alanda 5222 kg/dönüm
marul üretimi, 150 dönümlük alanda 3000 kg/dönüm enginar gerçekleşmiştir
(Tarım- Doğal Kaynaklar ve Gıda Bakanlığı, 2013).
IV.2.9. Koruma Alanları: Millli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak ALanlar,

Doğal Sit ve Anıtlar, Arkeolojik Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre
Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, Turizm Bölgeleri.
 Özel Çevre Koruma Bölgesi (ÖÇKB): Proje alanı yakın çevresinde Çevre
Yasası kapsamında ÖÇKB bulunmamaktadır.
 Sulak Alanların Korunması: Çevre Yasası kapsamında “Su ortamlarının
ve Sulak Alanlarının Korunması Tüzüğü” oluşturulmuştur. Tüzükle
KKTC’de korumaya alınan önemli sulak alanlar belirlenmiştir. Proje
alanının 2,5 km güneyinde Haspolat Atıksu Arıtma Tesisi bulunmaktadır.
 Yabani Hayatı Koruma Alanları: Proje alanı çevresinde “Sürekli Av
Koruma Bölgesi” içerisinde yer almaktadır. Bu bölgelerde avlanmak
yasaktır (KKTC Av Haritası, 2014).
 Arkeolojik ve Tarihi Değeri Olan Alanlar: Lefkoşada, Surlariçi Kentsel
Sit alanı ilan edilmiştir. Arasta, Bandabulya, Ermeni Klisesi, Lefkoşa
Kent Surları, Bedesten, Mevlevi Tekke Müzesi, Derviş Paşa Konağı,
Samanbahçe Evleri, Sultan II. Mahmut Kütüphanesi, Taş Eserler Müzesi,
40
___________________________________________________________________________
Büyük Hanam, Venedik Sütunu, Büyük Han, Arabahmetpaşa Camii,

Haydar Paşa Camii, Kumarcılar Hanı, Ayluka Klisesi ve Selimiye Cami
bulunmaktadır. XXI.36.6A 431 parselinde Demiryolu Binaları anıt
listesinde yer almaktadır.
 Turizm Bölgeleri: Lefkoşa denize uzak olmasına rağmen, surlariçindeki
tarihi yapı, birçok iş merkezinin bulunması, şehrin KKTC’nin başkenti
olması nedenleriyle birçok turistin ilgisini çekmektedir. Şehirde yerli ve
yabancı turistleri ağırlayan pansiyon, butik oteller ve 5 yıldızlı oteller
bulunmaktadır.
IV.2.10. Orman Alanları: Ağaç türleri ve miktarları, kapladığı alan

büyüklükleri ve kapalılığı, mevcut ve planlanan koruma ve/veya kullanım
amaçları.
Proje yeri olan Haspolat, Orman Amenajman plan verilerine göre Lefkoşa
Proje Yeri
41
Harita 5 Proje yerinin Orman Haritası üzerinde gösterimi (Ölçek 1/25000)

___________________________________________________________________________
Orman Bölge Şefliği sınırları içerisinde yer almaktadır. 2013-2032 yıllarını

kapsayan 20 yıllık Orman Amenajman Plan verilerine gore Lefkoşa Orman
Bölge Şefliğinin genel sahası 85 749.1 hektardır. Bu sahanın 3421.4 hektar
alanı orman alanı, 82327.7 hektarı da açık alanlardır. 3421.4 ha. olan Orman
alanının 3178.8 ha.verimli orman alanı, 242.6 hektarıda bozuk orman alanıdır.
Orman alanlarında dikili ağaç serveti toplam 31747m3. Yıllık artım ise 2845m3’
tür.
IV.2.11. Flora ve Fauna: Türler, endemic türler, yaban hayatı türleri, ve

uluslararası mevzuatla koruma altına alınan türler; nadir ve nesli tehlikeye
düşmüş türler ve bunların alandaki bulunuş yerleri, bunlar için berlilenen
koruma kararları; av hayvanları ve bunların popülasyonu ile yaşama
ortamları. Proje alanındaki vejetasyon tiplerinin bir harita üzerinde
gösterimi, proje faaliyetlerinden canlılar için alınacak koruma önlemleri.
İnşaat ve işletme aşamasında arazide yapılacak flora çalışmasının
vejetasyon döneminde gerçekleştirilmesi ve bu dönemin belirtilmesi.
Proje alanında mevcut durumda bir adet fabrika bulunmaktadır. Arazi üzerinde
bitkisel toprak sıyrılmıştır. Flora çalışması yapılamamıştır.
42
___________________________________________________________________________
Şekil 9 Proje yeri- arazi üzerinde bitkisel toprak

bulunmamaktadır
Şekil 10 Proje alanında bitkisel toprak sıyrılmıştır

IV.2.12. Hayvancılık ve Su Ürünleri (Etki alanı içinde Balıkçılık, voli
yerleri, yetiştirilen türler, beslenme alanları, yıllık üretim miktarları, bu
ürünlerin ülke ekonomisindeki yeri ve değeri).
Kuzey Kıbrıs’ta hayvancılık sektörü, sığır, koyun, keçi ve kanatlı hayvan
yetiştiriciliği ile arıcılık ve su ürünleri faaliyetlerinden oluşmaktadır. Ülkede
kayıtlı sığır yetiştirici sayısı 1025’tir. Küçük baş hayvan faaliyeti ise koyun ve
keçi yetiştiricilerinden oluşmaktadır. Küçükbaş hayvanlar genelde mandıralarda
yetiştirilmektedirler. Ülkede kayıtlı küçükbaş hayvan sayısı 336bin civarındadır.
43
___________________________________________________________________________
İstatistiki verilere bakıldığında, 2015 yılında ortalama 140bin ton sığır sütü
SÜTEK tarafından pazarlanmış olduğu görülmektedir. Pazarlanan, küçükbaş
hayvan sütü ise 5177000 bin ton olduğu bilinmektedir (Hayvancılık ve Su
Ürünleri Çalıştayı, 2016).
Kanatlı hayvan üretiminde ise genelde yumurta ve et tavuğu yetiştirilmektedir.
Proje alanı 1,5 km kuzey batısında mandıralar olduğu bilinmektedir.
Proje alanı sahil şeridinde yer almamaktadır. Dolaysıyle, su ürünleri etki alanı
dışındadır. Kuzey Kıbrıs’ta 14 adet balıkçı barınağı olduğu bilinmektedir.
Ülkede su ürünleri faaliyetleri küçük boy tekneklerle yapan avcıların yaptığı ve
denizde kurulu 2 adet çiftlikte yapılmaktadır.
IV.2.13. Peyzaj değeri yüksek yerler ve rekreasyon alanları.

Lefkoşa’da peyzaj değeri yüksek rekreasyon alanları bulunmaktadır. Bunlara
örnek verilecek olursa; Kuğulu Park, Barış Manço Parkı, Kumsal Park, Surlar içi
Bölgesi.
IV.2.14. Devletin yetkili organlarının hüküm ve tasarrufu altında bulunan

araziler, Askeri ve Yasak Bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına berlirli
amaçlarla tahsis edilmiş alanlar.
Proje alanı özel mülk olup, Ar Kredi Şirketi Ltd.’e aittir. Devlet kurum ve
kuruluşlarına ait değildir.
IV.2.15. Proje yeri ve etki alanının hava, su, toprak ve gürültü açısından
mevcut kirlilik yükünün belirlenmesi.
Proje alanı Kirli Sanayi Bölgesi olarak isimlendirilen Haspolat Sanayi
Bölgesi’nin kuzeyinde yer almaktadır. Arazide Şubat ayı içerisinde çalışma
yapılmıştır. Proje alanının ana yola yakınlığı, yakın çevresinde bir çok fabrika
44
___________________________________________________________________________
bulunması, güneyindeki benzin istasyonu nedenleriyle bölgede mevcut hava ve

gürültü kirliliği bulunmaktadır. Arazide, mevcut hava kirliliği ile ilgili herhangi
bir çalışma yapılmamıştır. Gürültü ölçümü yapılmış olup, ekler kısmında
sunulmuştur.
Hakim rüzgar yönü incelendiğinde, Lefkoşa bölgesinde hakim rüzgar yönü

genel olarak kuzeyi kuzey batı olduğu görülmektedir. Proje alanı kuzeyinde
fabrika ve boş araziler bulunmaktadır.
IV.2.16. Diğer Özellikler.

Bahse konu diğer özellikler bulunmamaktadır.
IV.3. Sosyo – Ekonomik Çevrenin Özellikleri:
IV.3.1. Ekonomik Özellikler: Yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca

sektörler, yöresel işgücünün bu sektörlere dağılımı, sektörlerdeki mal ve
hizmet üretiminin yore ve ülke ekonomisi içindeki yeri ve önemi, diğer
bilgiler.
Kuzey Kıbrıs’ta yasal para birimi olarak “Türk Lirası” kullanılmaktadır. 2003
yılında adanın kuzeyi ve güneyi arasında bulunan kapıların açılmasıyla adadaki
yatırımlar artmaya başlamıştır. KKTC ekonomisi 2003- 2009 yılları arasında
%6,47 büyüme oranına sahiptir (YAGA, 2015).
Tablo 7’da 2009 – 2016 yılları arası gari safi milli hasıladaki gelismeler
verilmiştir (TC Lefkoşa Büyükelçiliği).
45
___________________________________________________________________________
Tablo 7 Gayri safi milli hasıladaki sektörel gelişmeler (2009-2016)
(*cari fiyatlarla, milyon TL)
Proje alanı yakın çevresinde birçok mobilya, seramik, plastik, metal fabrikaları
bulunmaktadır. Şehirdeki halkın bir kısmı Lefkoşa ve Haspolat Sanayi
Bölgesi’ndeki fabrikalarda çalışmakta, bir kısmı ise yine Lefkoşa veya yakın
bölgelerdeki işletmelerde/Kamu kurum ve kuruluşlarda çalışmaktadırlar.
IV.3.2. Nüfus: Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfus hareketleri, göçler,

nüfus artış oranları, ortalama hane halkı nüfusu, diğer bilgiler.
KKTC nüfus sayımı sonuçları aşağıdaki şekilde verilmiştir. 2011 yılı nüfus
sayımı sonuçlarına göre Lefkoşa’nın nüfusu (bucakların toplamı) 94824’dur.
49838 Erkek, 44986 Kadın’dır (DPÖ, 2015).
46
___________________________________________________________________________
Şekil 11 KKTC Nufus Sayımı Sonuçları
Lefkoşa’nın başkent olması ve birçok iş merkezinin bulunması nedeniyle,

gençler kırsal kesim yerine Lefkoşa’da ikamet etmeyi tehcih etmektedirler.
IV.3.3. Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri: Eğitim, sağlık, kültür

hizmetleri ve bu hizmetlerden yararlanma durumu.
Proje alanı Lefkoşa’da yer almaktadır. Şehirde yaşayan halka hizmet verecek
birçok ilköğretim, ortaöğretim ve yüksek öğretim’de hizmet veren okullar
bulunmaktadır. Arazinin 1 km batısında Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi
bulunmaktadır. 0,4 km kuzey batısında ise İlahiyat Koleji bulunmaktadır.
Lefkoşa Kazası’nda yer alan sağlık hizmetlerine bakıldığında; proje alanına 9

km uzaklıkta Dr. Burhan Nalbantoğlu Hastanesi (Devlet Hastanesi) bulunmakta
olup şehirde bir çok poliklinik ve özel hastaneler vardır.
Lefkoşa kazası’nın sosyal ve kültürel etkinliklerine bakıldığında ise; şehirde

tiyatro salonları, kültür sanat evleri, gençlik merkezi bulunmaktadır. Arabahmet
Kültür Evi, Lefkoşa Belediye Tiyatrosu, Atatürk Kültür Merkezi bunlara
örnektir.
47
___________________________________________________________________________
IV.3.4. Proje Alanı ve Yakın Çevresindeki Kentsel ve Arazi Kullanımları:

Yerleşme alanlarının dağılımı, mevcut ve planlanan kullanım alanları, bu
kapsamda sanayi bölgeleri, konutlar ve turizm alanları vb.
Lefkoşa Kazası ülkenin başkenti olup bir çok iş merkezi ve fabrika bulunan
94824 nüfuslu bir şehirdir. Proje alanı Haspolat Köyü sınırları içerisinde yer
almaktadır. Haspolat Köyü, 2168 Erkek, 1212 Kız toplam 3380 kişilik nüfusa
sahiptir. Ülkenin kalkınmasıyla, bölgedeki sanayi yatırımlarının artmış olduğu
görülmektedir. Bu nedenle genç kesim kırsal kesimler yerine Lefkoşa ve diğer
merkezi bölgelere yerleşmektedir.
Arazinin 0,2 km güneyinde Haspolat Sanayi Bölgesi bulunmaktadır.
Proje alanı Lefkoşa’da yer almakta olup, Başkent Lefkoşa İmar Planı
kapsamında yayınlanan esaslara bağlı olarak projelendirilmiştir.
IV.3.5. Gelir: Bölgede gelirin iş kollarına dağılımı iş kolları itibariyle kişi

başına düşen maksimum, minimum ve ortalama gelir.
Devlet Planlama Örgütü, 2008 yılında yapılan ankete göre, Ortalama yıllık
hanehalkı kullanılabilir geliri 45702 TL’dir. Ortalama yıllık eşdeğer hanehalkı
kullanılabilir geliri 22671TL’dir. İlçelere bakıldığında; Lefkoşa İlçesi 25688 TL
ile ortalama yıllık eşdeğer hanehalkı kullanılabilir geliri en yüksek olan ilçe
durumundadır. Bunu, 22502 TL’lik ortalama gelir ile Girne İlçesi izlemektedir.
En düşük ortalamaya sahip ilçe ise 16569TL ile İskele ilçesidir (DPÖ,2008).
IV.3.6. İşsizlik: Yöredeki işsiz nüfus ve faal nüfusa oranı.

Son yıllarda işsizlik önemli bir sorun haline gelmiştir. Devlet Planlama Örgütü
Ekim 2015 Hanehalkı İşgücü Anketi Sonuçları’na göre KKTC genelinde toplam
istihdam 112811 kişi, işsiz sayısı 9043 kişi, işsizlik oranı ise %7,3’tür. Anket
sonuçlarına göre 15 ve yukarı yaştaki nüfus 239634 olarak tahmin edilmiştir
48
___________________________________________________________________________
(DPÖ, 2016). Tablo 8’de DPÖ hanehalkı İşgücü Anketi sonuçları gösterilmiştir.
En düşük işsizlik oranı Lefkoşa’da gözlemlenmiştir. İstihdam oranı ise yine en
yüksek %50,9 ile Başkent Lefkoşa’da olduğu görülmektedir.
Tablo 8 Hanehalkı İşgücü Anketi Temel Göstergeleri (2015 yılı) (DPÖ, 2016)
Toplam Lefkoşa Gazimağusa Girne Güzelyurt İskele
15 ve Daha yukarı yaştaki
kurumsal olmayan sivil
nüfus 239634 78934 58595 57983 25419 18703
İşgücü 121854 42293 28454 30888 10645 9574
İstihtam 112811 40139 25775 28546 9483 8867
İşsiz 9043 2154 2678 2342 1161 707
İşgücüne katılma oranı
(%) 50,9 53,6 48,6 53,3 41,9 51,2
İstihdam Oranı (%) 47,1 50,9 44 49,2 37,3 47,4
İşsizlik Oranı (%) 7,4 5,1 9,4 7,6 10,9 7,4
Genç Nüfusta işsizlik oranı 19,6 14,6 30,3 16,7 11,7 21,3
IV.3.7. Sağlık: Bölgede mevcut endemik hastalıklar.

Bölgede mevcut endemik bir hastalık bulunmamaktadır.
IV.3.8. Diğer Özellikler.

Bahse konu diğer özellikler bulunmamaktadır.
BÖLÜM V.
PROJENİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER
49
___________________________________________________________________________
V.1. Arazinin Hazırlanması, İnşaat ve Tesis Aşamasındaki Faaliyetler,

Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler:
V.1.1. Arazinin hazırlanması için yapılacak işler kapsamında nerelerde, ne
miktarda ve ne kadar alanda harfiyat yapılacağı, harfiyat artığı
malzemenin nerelere taşınacağı veya hangi amaçlar için kullanılacağı,
harfiyat sırasında kullanılacak malzemeler.
Proje alanında arazinin hazırlanması ve kazı işlemleri sırasında hafriyat toprağı
oluşumu olacaktır. Arazi topoğrafik yapısı %1-2 olup, düz bir topoğrafyaya
sahiptir. Oluşacak hafriyat toprağı sadece temel kazısı sırasında olacaktır. Arazi
üst toprağı bitkisel toprak olmadığı gözlemlenmiştir. Proje müellifinden alınan
bilgiye göre oluşacak hafriyat toprağı arazi içerisinde depolanacaktır.
Depolanacak toprak maksimum eğimi %5’i geçmeyecek bir alanda
depolanacaktır.
V.1.2. Arazi kazanmak amacı ile veya diğer nedenlerle, herhangi bir su
ortamında yapılacak doldurma, kazıklar üzerine inşaat vb. işlemler ile
bunların nerelerde yapılacağı, ne kadar alanı kaplayacağı ve kullanılacak
malzemeler.
Süt işleme tesisi inşa edilirken su ortamına herhangi bir doldurma kazık üzerine
inşaat yapılmayacaktır.
V.1.3. Taşkın önleme ve drenaj işlemleri.

Yağmur sularının toplanması için proje alanina yağmur suyu toplama kanalları
döşenecektir. Proje alan kotu ve daha üst kotlarında herhangi bir sulak alan, dere
vb. Bulunmadığından alan içine yapılacak yağmur drenaj hatları ile herhangi bir
taşkın riski oluşması beklenmemektedir. Arazi sınırında su evleği
bulunmaktadır. Su evleğine herhangi bir müdehale yapılmayacaktır.
50
___________________________________________________________________________
V.1.4. İnşaat esnasında kırma, öğütme, taşıma ve depolama gibi toz yayıcı
işlemler.
Arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında yapılacak olan toz yayıcı islemler;
temel kazıları, inşaat araçlarının hareketi, inşaat malzemelerinin alana taşınması,
yükleme boşaltma işlemleri sırasında olacaktır. Kırma, öğütme gibi toz yayıcı
işlemler uygulanmayacaktır.
Proje alanı yakın çevresinde boş araziler, fabrikalar ve Lefkoşa- Mağusa

anayolu bulunmaktadır. Bölgede araç trafiğinden kaynaklı belirli bir hava
kirliliği mevcuttur. Hava kirliliğini önlemek amacıyla KKTC Hava Kalitesinin
Korunması ve Kontrolü Tüzüğü’ndeki kriterlere uyulacaktır. Uyulması için
gerekli önlemler alınacaktır.
KKTC Hava Kalitesinin Kontrolü ve Korunması Tüzüğüne gore PM (Partikul

Madde) kısa ve uzun vadeli değerleri sırasıyla 150 ug/m3 ve 300 ug/m3 ’tür.
İnşaat aşamasında iş makinelerinin hareketinden, kullanacağı yakıttan ve yapılan
işlerden kaynaklı azot oksitler (NOx), karbon monoksit (CO), kükürt dioksit
(SO2), Hidrokarbonlar (HC) ve partikül madde (PM) emisyonları olacaktır.
Ancak, iş makinelerinin sayılarının fazla olmaması nedeniyle oluşacak hava
kirliliği sınır değerlerin altında olacaktır. Araçların egsoz emisyon muayeneleri
düzenli olarak yaptırılacaktır. Egzoz emisyonlarının en az seviyede kalması
amacıyla, araçların gereksiz yere çalışmaları önlenecek, kaliteli yakıt kullanımı
sağlanacak, araçların gerekli bakımları yaptırılacaktır.
Tozların etrafa yayılmasını engellemek için aşağıdaki önlemler alınacaktır:
 Rüzgarın etkisiyle havalanan malzeme ve tozun riskini en aza indirmek

için, karayolu nakliyesi ve malzeme stokları dikkatle yönetilecektir.
 Şantiye şefi, inşaat malzemelerinin doldurulması veya boşaltılması
sırasında toz yayılımını engellemek ve en aza indirmek için gerekli
önlemleri alacaktır.
51
___________________________________________________________________________
 İnşaat sırasında kullanılacak olan kum, çakıl gibi malzemelerin üzeri

örtülecektir.
 Açıkta kalan malzemelerin toz yaymasını önlemek amacıyla belirli
aralıklarda malzeme nemlendirilecektir.
V.1.5. Proje alanı içindeki su ortamlarında herhangi bir amaçla

gerçekleştirilecek kazı, dip taraması vb. işlemler, bunların nerelerde, ne
kadar alanda, nasıl yapılacağı ve bu işlemler nedeniyle çıkarılacak taş,
kum, çakıl ve benzeri maddelerin miktarları, nerelerde taşınacakları veya
hangi amaçlar için kullanılacakları.
Proje Lefkoşa kazası sınırları içerisindedir. Proje kapsamında su ortamına
herhangi bir kazı ve dip taraması yapılmayacaktır.
V.1.6. Proje kapsamındaki ulaşım altyapısı planı, bu altyapının inşası ile

ilgili işlemler, kullanılacak malzemeler, kimyasal maddeler, araçlar,
makinalar; altyapının inşası sırasında kırma, öğütme, taşıma, depolama
gibi toz yayıcı mekanik işlemler.
Proje alanına ulaşım altyapısı mevcuttur. Arazinin kuzeyinde 620 m2’lik alan yol
için ayrılmıştır. Altyapı inşası yapılacaktır. Stabilize materyaller ve asfalt
dışarıdan getirtilecektir. Arazide depolama olmayacaktır.
V.1.7. Proje kapsamındaki su temini sistemi, suyun temin edileceği

kaynaklardan alınacak su miktarları ve bu suların kullanım amaçlarına
göre miktarları.
Proje kapsamında inşaat aşamasında ve işletme aşamasında su ihtiyacı olacaktır.
İhtiyaç duyulan su miktarları ve temini aşağıda ayrıntılı olarak verilmiştir.
Arazinin hazırlanması ve inşaat aşaması:
52
___________________________________________________________________________
Arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında başlıca su kullanım noktaları

aşağıdaki gibidir;
 Tozumanın önlenmesi için sulama suyu,

 Çalışanlar için içme – kullanma suyu,
Tozumayı önlemek için su ihtiyacı: İnşaatın gerçekleşmesi sırasında kazıma,

taşıma işlemlerinde tozumayı önleme amaçlı su kullanılacaktır. Sulama işlemi
spreyleme şeklinde olacaktır. İnşaat toplam alanı 2638,6 m2’dir. Bu işlem için
m2 başına ortalama 4 lt gün sulama suyuna ihtiyaç duyulduğu varsayılırsa;
2638,6 m2 x 0,004 m3 x 3 kez = 31,6 m3/gün
İşçi ve teknik elemanların su ihtiyacı: Proje alanında çalışacak işçi ve teknik

eleman sayısı yapılacak işler kapsamında farklılık gösterecektir. Sayının en fazla
olduğu dönem ele alınırsa eleman sayısı 50 olacaktır. İşçiler sadece çalışma
saatleri içerisinde arazide bulunacaktır. Şantiye binası kurulmayacaktır. İşçilerin
günlük su kullanım ihtiyacı 60 lt/gün olarak alınırsa (İller Bankası, 2013);
50kişi x 60 lt/gün = 3000 lt/gün (3 m3/gün)
İnşaat aşamasında günde ortalama 34,6 m3/gün su ihtiyacı olacaktır. Su ihtiyacı

dışarıdan tankerle proje alanına taşınarak sağlanacaktır.
V.1.8. Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin faaliyete

açılmasına dek yapılacak işlerde kullanılacak yakıt türleri, tüketim miktarı
ve bunlardan oluşacak emisyonlar.
İnşaatın başlamasıyla kamyon, dozer, ekskavatör vb iş makineleri kullanılmaya
başlayacaktır. Bu araçlar benzin veya mazot ile çalışan araçlardır. İhtiyaç
duyulan benzin ve mazot, çevredeki benzin istasyonlarından satın alınacaktır.
Araçların egsoz emisyon muayeneleri düzenli olarak yapılacaktır. Bunun
yanında egsoz emisyonlarının en az seviyede kalması amacıyla, araçların
53
___________________________________________________________________________
gereksiz yere çalışmaları önlenecek, kaliteli yakıt kullanımı sağlanacak,

araçların düzenli bakımı sağlanacaktır. İnşaat sırasında kullanılacak araçlardan
oluşacak hava kirliliği normal emisyon sınır değerinin altında olacaktır.

açılmasına dek yerine getirilecek işlemler sonucu oluşacak atık suların cins
ve miktarları, deşarj edileceği ortamlar.
İnşaat alanında yapılacak iş ve safhalara göre işçi sayısı değişecek olup günlük
ortalama 50 işçi ve teknik elemanın çalışacaktır. İşçilerin şantiyede kullandıkları
suyun %100’ünün atıksuya dönüşeceği varsayılırsa;
50 işçi ve teknik eleman * 60 lt/gün = 3000 lt/gün (3 m3/gün)
Günde 3 m3/gün evsel atıksu niteliğinde atıksu oluşacaktır. Oluşan atık su

sızdırmaz tankta depolanarak belirli perodlarda vidanjör tarafından çekilecektir.
Vidanjörün 20 m3 kapasitesinde olduğu varsayılırsa;
20m3/3 m3= 6-7 gün
İşlerin yoğun olduğu dönemde, haftada 1 kez vidanjör çağrılacaktır.
Vidanjörle çekilen atıksular, Lefkoşa Türk Belediyesi’nden izin alıp ücreti

ödenerek, Haspolat Atıksu Arıtma Tesisine deşarj edilecektir. Evsel atıksu
karakteristiği Tablo 9’da verilmiştir (Metcalf & Eddy, 2004).
Tablo 9 Evsel Atıksu Karakteristiği- Oluşabilecek kirleticiler ve

konsantrasyonlar
Kirleticiler Birim Konsantrasyon

Düşük Orta Yüksek
Toplam Katı (TS) mg/lt 390 720 1230
Çökebilen Katılar mg/lt 5 10 20
54
___________________________________________________________________________
Biyolojik Oksiyen mg/lt 110 190 350

İhtiyacı (BOI5)
Kimyasal Oksijen mg/lt 250 430 800
İhtiyacı (KOI)
Toplam Organik mg/lt 80 140 260
Karbon
Azot (TN) mg/lt 20 40 70
Fosfor (TP) mg/lt 4 7 12
Yağ ve gres mg/lt 50 90 100
Toplam koliform No.<100 ml 106-108 107-109 107-1010

açılmasına dek yerine getirilecek işlemler sonucu oluşacak katı atıkların
cins ve miktarı, depolama ve bertaraf şekli.
Arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında oluşacak katı atıklar ve bertaraf
yöntemleri aşağıdaki gibidir:
 Temel kazısından hafriyat toprağı oluşacaktır. Bertaraf yöntemi ise proje

alanında dolgu malzemesi olarak kullanılmasıdır.
 İnşaat çalışmaları esnasında; tahta parçaları, inşaat demiri, çelik ve beton
artığı vb. atıklar oluşacaktır. İnşaat malzeme atıkları tekrar kullanılmak
veya geri dönüştürülmek üzere ayrı ayrı toplanıp lisanslı tesislere
verilerek yeniden kullanımı/geri dönüşümü sağlanacaktır. Geri dönüşümü
mümkün olmayan atıklar, evsel atıklarla birlikte toplanacaktır.
 İnşaatta çalışan teknik personel ve işçiler tarafından evsel atık oluşacaktır.
Örneğin; cam, plastik, kağıt, organik atık vb. Avrupa Birliği tarafından
2006-2007 yıllarında yapılan çalışmalar sonucunda, 2006 yılında kişi başı
günlük atık miktarı 0.71-0.93 kg, 2007 yılında ise 0.36- 1.04 kg/kişi-gün
çıkmıştır. Bu değerlerden yola çıkarak kişi başı günlük atık miktarı
ortalama 1 kg alınırsa, arazinin hazırlanması ve inşaatın yapılması
55
___________________________________________________________________________
sırasında günlük maksimum 50 kg evsel nitelikte katı atık çıkacaktır (Katı

Atık Master Planı, 2007).
1 kg/kişi-gün x 50 kişi = 50 kg/ gün
50 kg/gün x 3 gün = 150 kg
Çevre Koruma Ajansı verilerinden Sıkıştırılmamış Evsel Atıklar birim hacim

ağırlığı 95 lb/yd3 yani 56,361 kg/m3 alınırsa (EPA- Standard Volume to Weight
Conversion Factors);
Bu atıklar inşaat sahası içerisinde belirli noktalara çöp bidonu konularak

toplanılacaktır. Atıklar bu bölgelerden ağzı kapalı çöp konteynerlerine
taşınacaktır. Çöplerin uçuşmasını önlemek için konteynerlerin kapaklarının
kapali olmasına dikkat edilecektir. Çevreye çöp uçuşması durumunda ise şantiye
işçileri tarafından uçuşan çöpler toplanacaktır. Şantiye alanına 4 adet 660 lt’lik
çöp konteyneri konulması yeterlidir. Bu atıklar Lefkoşa Türk Belediyesi
tarafından toplanıp bertaraf edilmek üzere Güngör Düzenli Depolama Alanına
taşınacaktır.

açılmasına dek yapılacak işler nedeni ile meydana gelecek vibrasyon,
gürültünün kaynakları ve seviyesi.
Arazinin hazırlanması ve inşaat yapımı sırasında dozer, kamyon, kepçe,
ekstavatör, kompresör gibi iş makineleri kullanılacaktır. İnşaat aşamasında
56
___________________________________________________________________________
meydana gelecek gürültü iş makinelerinin motor gücüne ve çeşidine göre

değişmektedir. Aşağıda iş makineleri gürültü seviyesi verilmiştir.
Tablo 10 İş makineleri ve gürültü seviyeleri
İş makineleri Gürültü Seviyesi (Leq dBA)

Ekskavatör 105
Paletli kepçeler 110
Dozer 120
Kamyon 85
Yükleyici 115
Şantiyede tüm ekipmanların ayni alanda çalıştırıldığı düşünülerek en olumsuz

durum için hesaplama yapılmıştır. Şantiye sırasında en fazla gürültü seviyesi
oluşturacak etabın kazı işlemi olduğu varsayılmıştır. Gürültü hesabı için
aşağıdaki formüller kullanılmıştır.
Denklem 1: Lpi= Lw + 10*log
“r”= mesafe, yarıçap (metre)
Q= bağıl nem değeri (bağıl nem değeri 2 kabul edilmiştir)
Lw= Aracın gürültü seviyesi
Denklem 2: Leq=10*log
Leq= Gürültü düzeyi, dBA
“n”= gürültü sayısı
Tablo 11 Farklı mesafelerde ortalama ses düzeyi

Mesafe, r (m) Leq
10 85,8
20 79,8
30 76,2
57
___________________________________________________________________________
50 71,8
75 68,3
100 65,8
500 51,8
750 48,3
1000 45,8
Şekil 12 Gürültü dağılım grafiği

18/2012 Sayılı Çevre Yasası kapsamında bulunan Gürültü ve Ses Kontrol
Tüzüğü’nde yer alan “Şantiye Alanları Çevresel Gürültü Kriterleri”ne uyum
sağlanacaktır. Tablo 11, şantiye alanı çevresel gürültü sınır değerlerini
içermektedir.
Tablo 12 Şantiye alanı çevresel gürültü değerleri
Faaliyet türü (yapım, yıkım ve onarım) Leq (dBA)

Bina Yapım (sürekli) 70
Yol Yapımı (geçici) 75
Darbe Gürültüleri 100
58
___________________________________________________________________________
Şantiye faaliyeti sonucu oluşabilecek darbe gürültüleri, Lcmax gürültü göstergesi

cinsinden 100 dBC’yi aşamaz.
Tablo 12’de mevcut Gürültü Kontrol Tüzüğü’nde maruz kalınan süre ile ilgili
sınır değerler verilmiştir.
Tablo 13 Gürültüye Maruz Kalınan Süre ve Maksimum gürültü seviyesi

Gürültüye Maruz
Kalınan Süre Maksimum
(saat/gün) Gürültü Seviyesi
7,5 89
4 90
2 95
1 100
0,5 105
0,25 110
1/8 115
Gürültü dağılım grafiğinde görüldüğü gibi iş makinelerinin beraber çalışması

sonucu meydana gelecek gürültü seviyesi, 20 m mesafedeki gürültü seviyesi
max gürültü seviyesine çok yakındır. İlk 30 metrede ise Şantiye Alanı Sınır
Değerlerinin üzerinde bir gürültü seviyesi mevcut olacağı düşünülmektedir.
Tesisin inşaatı ve ekipmanların montaj işlemlerinde alanda çalışan personelin ve

gürültü etkileşim alanında bulunan kişilerin sağlığını koruyabilmek amacıyla
Gürültü ve Ses Kontrolü Tüzüğü ve Anayasa’nın 94’üncü maddesinin (1)’inci
fıkrası gereğince, 35/2008 İş Sağlığı ve Güvenliği Yasasına uyum sağlanacaktır.
Çalışanların gürültüyü kabul edilebilir seviyelere indirebilecek nitelikte başlık,
kulaklık gibi ekipmanları kullanımı zorunlu olacaktır.
59
___________________________________________________________________________
Projenin inşaat aşamasında oluşacak gürültü lokal ve geçici olup, kümülatif

olarak bakılırsa çevredeki sanayi gürültüsüne inşaattan kaynaklanan gürültü
eklenecektir. Ancak inşaat bitiminde şantiyeden kaynaklı gürültü sona erecektir.
Faaliyet gösteren İlahiyat Koleji ve Uluslararası Kıbrıs Üniversitesinin

oluşabilecek gürültüden etkilenmesi beklenmemektedir. Ancak, oluşabilecek
gürültü seviyesini en aza indirebilmek için aşağıdaki önlemler alınacaktır.
 İnşaat aşamasında tüm ekipmanların ayni anda ayni yerde

çalıştırılmamasına dikkat edilecektir.
 Araçların bakımları düzenli olarak yaptırılarak oluşabilecek gürültü
düzeyinin daha düşük olması sağlanacaktır.
V.1.12. Arazinin hazırlanması ve inşaat alanı için gerekli arazinin temini

amacıyla kesilecek ağaç tür ve sayıları, ortadan kaldırılacak tabii bitki
türleri ve ne kadar alanda bu işlerin yapılacağı.
Proje alanında ağaç bulunmamaktadır. Ortadan kaldırılacak bitki türü mevcut
değildir.
V.1.13. Arazinin hazırlanması ve inşaat alanı için gerekli arazinin temini

amacıyla elden çıkarılacak tarım alanlarının büyüklüğü, bunların arazi
kullanım kabiliyetleri ve tarım ürün türleri.
Proje alanı, III. Sınıf arazi kullanım kabiliyeti’ne sahiptir. Tarımsal kullanım
uygunluk sınıfına bakıldığında ise 2. Sınıf olduğu görülmektedir. Bu tip araziler
oldukça iyi tarım arazileridir. Konu ile ilgili Tarım Dairesi, Toprak Laboratuvarı
Verimlilik Şubesi’nin görüşü alınmış ekte verilmiştir.
60
___________________________________________________________________________

açılmasına dek yerine getirilecek işlerde çalışacak personelin ve bu
personele bağlı nufusun konut ve diğer teknik/sosyal altyapı ihtiyaçlarının
nerelerde ve nasıl temin edileceği.
Projenin inşaatı sırasında yüklenici firmalar ile çalışılacaktır. İşçilerin barınması
için şantiye binası bulunmayacaktır. Herhangi bir ihtiyacın olması durumunda
Haspolat Sanayi Bölgesinden veya Başkent Lefkoşa merkezinden ihtiyaçların
sağlanması mümkündür.

açılmasına dek sürdürülecek işlerden, insan sağlığı için riskli ve tehlikeli
olanlar.
Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin faaliyete açılmasına dek
sürdürülecek işlerde insan sağlığı için risk taşıyabilecek faaliyetler iş kazaları,
toz ve gürültü oluşumudur. İnşaat sırasında yapılacak olan çalışmalarda personel
dikkatsizliği ve güvenlik talimatlarına uymaması durumunda iş kazası olması
muhtemeldir.
İş kazalarının asgariye indirilmesi amacıyla, Anayasa’nın 94’üncü maddesinin

(1)’inci fıkrası gereğince, 35/2008 İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası’na
uyulacaktır. Arazide çalışanların sağlık, güvenlik ve refahının sağlanması ve
iyileştirilmesi için gerekli önlemler alınacaktır. İşçilere iş sağlığı ve güvenliği
eğitimi verilecek, çalışma alanlarına uyarıcı levhalar konulacak, işçilerin
sağlığını korumak için gerekli ekipmanlar (gözlük, toz maskesi, baret, kulaklık
tıkaçları vb.) verilecektir.
Çalışma sırasında konsantrasyon azalmasına bağlı olarak iş kazası oluşma

riskinin önüne geçilmesi için kısa molalar verilecektir.
61
___________________________________________________________________________
V.1.16. Proje alanında peyzaj öğeleri yaratmak veya diğer amaçlarla

yapılacak saha düzenlemelerinin; ağaçlandırma, yeşil alan düzenlemeleri
vb. ne kadar alanda nasıl yapılacağı, bunun için seçilecek bitki ve ağaç
türleri.
Proje alanının kuzeyinde 2440m2’lik alan yeşil alan olarak ayrılmıştır. Yeşil
alanın bakımı yatırımcı şirket tarafından yaptırılacaktır. Akdeniz iklimine uygun
ağaçlandırmasına dikkat edilecektir. Arıtma tesisi çıkış suyu yeşil alanın
sulanmasında kullanılacaktır.
V.1.17. Diğer faaliyetler.

Bu başlık altında belirtilecek herhangi bir husus bulunmamaktadır.
V.2. Projenin İşletme Aşamasındaki Faaliyetler, Fiziksel ve Biyolojik Çevre

Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler.
V.2.1. Faaliyet ünitelerinde üretilecek mal ve/veya hizmetler, nihai ve yan
ürünlerin üretim miktarları, nerelere, ne kadar ve nasıl pazarlanacakları,
depolanacağı, üretilecek hizmetlerin nerelere, nasıl ve ne kadar nüfusa
ve/veya alana sunulacağı.
Tesisin faaliyete geçmesi ile günde 20 ton’luk süt ürünü işlenip, hellim ve
yogurt yapımında kullanılacaktır. Sütün 15 tonu hellim yapımında, 5 tonu ise
yoğurt yapımında kullanılacaktır. Üretilen ürünler Kuzey Kıbrıs’ta karayolu ile
iç pazara ve deniz yolu ile limanlardan Türkiye’ye pazarlanacaktır.
Ürünler tüketiciye ulaşıncaya kadar 2-6 C arasında depolanacaktır.
62
___________________________________________________________________________
V.2.2. Faaliyetler için gerekli hammadde, yardımcı madde, mamul madde

ve personelin ulaşımının nasıl ve nereden sağlanacağı, kullanılacak ulaşım
tipi ve araçlar, bu araçların miktarı, kapasiteleri ve özellikleri.
Proje faaliyetinin temel hammaddesi süt olup, SÜTEK tarafından fabrikaya
taşınacaktır. Fabrikaya ulaşım yolu mevcut durumda vardır. Kullanılacak
tankerlerin 10-20 ton’luk kapasitede olacakları düşünülmektedir. Tesisin süt
alım ünitesine alınan sütlerin analizleri gerçekleştirilecektir. Analizi olumlu
olmayan sütlerin kabulu olmayacaktır.
Personel ise toplu taşıma ile tesise gelmeleri teşvik edilecektir.
V.2.3. Faaliyet ünitelerinde kullanılacak suyun (içme, kullanım, proses)

kullanım amaçlarına göre miktarları, özellikleri, nerelerde ve nasıl
kullanılacakları ve kaynağı.
Faaliyet ünitelerinde kullanılacak sular:
 Isıtma-soğutma amaçlı su kullanımı

 Yıkama ünitelerinde (CIP)
 Personelin günlük kullanım ihtiyacı
olacaktır.
Isıtma-soğutma ünitelerinde kullanılacak su miktarı kapalı system olup, tekrar

kullanımı sağlanacaktır.
CIP ünitelerinde ise kullanılan su ayrı olarak toplanıp, vidanjör tarafından

çekilecektir. Yapılan araştırmalara göre, 20 tonluk süt üretimi için ortalama
~1,5-2 ton’luk su kullanımı (yıkama suyu) gerçekleşmektedir.
Tesisin faaliyete geçmesi ile 15 kişilik personel istihdamı yapılması

planlanmaktadır. Tesis genelinde su tasarrufu sağlayan ürünlerin kullanılmasına
dikkat edilecektir. Personelin sadece mesai saaatleri proje alanında olduğu
63
___________________________________________________________________________
düşünülerek hesaplama yapılmış olup kişi başı su tüketimi 100 lt/gün olarak
alınmıştır (İller Bankası, 2013).
Personel su kullanım miktarı: kişi başı su kullanım mik. x personel sayısı
Personel ihtiyacı: 100 lt/gün –kişi x 15 personel= 1500 lt/gün (1,5 m3/gün)
Tesisin faaliyete geçmesi ile ihtiyaç duyulan kullanım suyunun şebekeden
sağlanması planlanmaktadır. Konu ile ilgili Su İşleri Dairesi ve Lefkoşa Türk
Belediyesi’nden görüşler alınmıştır. LTB’den alınan görüşte, faaliyetin inşaat
aşamasında Su İşleri Bölümü ile irtibata geçilmesi ve yeni su hattının döşenmesi
ile tesise su bağlanmasında bir sakınca olmadığı belirtilmiştir. Dolaysıye, LTB
şart ve koşullarına uyularak şebekeden su kullanımı sağlanacaktır.
V.2.4. Faaliyet ünitelerinde kullanılacak suyun (içme, kullanma, proses)

sonrasında atıksu olarak fiziksel, kimyasal ve bakteriyolojik özellikleri,
atıksuyun geridönüşüm ve/veya bertaraf edileceği, hangi işlemlerle ne
oranda bertaraf edilecekleri, arıtma işlemleri sonrası atıksuyun ne
miktarda hangi alıcı ortamlara, nasıl deşarj edileceği.
Tesisin faaliyete geçmesi ile 15 kişilik personel istihdamı yapılması
planlanmaktadır. Tesis genelinde su tasarrufu sağlayan ürünlerin kullanılmasına
dikkat edilecektir. Personelin sadece mesai saaatleri proje alanında olduğu
düşünülerek hesaplama yapılmış olup kişi başı su tüketimi 100 lt/gün olarak
alınmıştır (İller Bankası, 2013).
Personel su kullanım miktarı: kişi başı su kullanım mik. x personel sayısı

Personel ihtiyacı: 100 lt/gün –kişi x 15 personel= 1500 lt/gün (1,5 m3/gün)
Personelin günlük kullandıkları su miktarının %100’ünün atıksuya dönüşeceği
varsayılırsa, günlük oluşacak evsel atıksu miktarı 1,5 m3/gün’dür. Yukarıda
belirtildiği gibi yıkama ünitelerinde ise 1,5-2 tonluk su kullanımı
gerçekleşecektir.
64
___________________________________________________________________________
Proje alanı Haspolat Arıtma Tesisine çok yakın olduğu halde, bölgede
kanalizasyon altyapısı bulunmamaktadır. Paket arıtma tesisi kurulacaktır.
Tablo 14 Evsel Atıksu Karakteristiği- Oluşabilecek kirleticiler ve

konsantrasyonlar
Kirleticiler Birim Konsantrasyon

Düşük Orta Yüksek
Toplam Katı (TS) mg/lt 390 720 1230
Çökebilen Katılar mg/lt 5 10 20
Biyolojik Oksiyen mg/lt 110 190 350
İhtiyacı (BOI5)
Kimyasal Oksijen mg/lt 250 430 800
İhtiyacı (KOI)
Toplam Organik mg/lt 80 140 260
Karbon
Azot (TN) mg/lt 20 40 70
Fosfor (TP) mg/lt 4 7 12
Yağ ve gres mg/lt 50 90 100
Toplam koliform No.<100 ml 106-108 107-109 107-1010
Evsel atıksuyun arıtılması için öncelikle biyolojik arıtma yapılacaktır. Esas

olarak aerobik bakterilerin, suyun havalandırılması ile sağlanacak olan oksijeni
kullanarak atıkları yok etmesi ve daha sonra da çöktürülmesi esasına dayalı bir
arıtım tekniği olacaktır. Daha sonra ileri arıtma yöntemi ile arıtılmış atıksuda
kalan askıda katı madde (AKM), çözünmüş madde ve organik maddeler vb.
kirleticiler de giderilerek çıkış suyu emniyetli bir şekilde kullanma suyu olarak
değerlendirilebilecektir.
Kurulacak arıtma ünitesi 5 m3/gün kapasiteli, arıtma verimi ise %90-98

olacaktır. Kurulacak sistem “Ardışık Kesikli Biyolojik Sistem” olacaktır. Bu
sistemde; sistem doldurma sırasında kendi içinde atıksuyun dengelenmesini
65
___________________________________________________________________________
sağlayacak pik yüklemelere karşı çıkış suyu kalitesinin bozulması

önlenmektedir. Atıksu miktarı tasarım değerinden az geldiği dönemlerde seviye
kontrol şandırası ayarlanarak tankın belirli bir miktarı kullanılacaktır. Böylece
gereksiz enerji sarfiyatı olmayacaktır.
Paket arıtma tesisinde; evsel atıksular toplanarak terfi havuzuna iletilecektir,

buradan terfi pompası ile biyolojik reaktöre verilecektir. Havalandırma sırasında
blowerler yardımı ile sisteme oksijen sağlanacaktır sağlanılacaktır. Daha sonra
havalandırma yapan reaktör blowerlerin durdurulması ile çökeltme tankı olarak
çalışacaktır. Daha sonra su pompa ile deşarj edilerek hipoklorit çözeltisi
dozlanarak dezenfeksiyon işlemi yapılacaktır. Reaktör tabanına çöken çamurun
ise 6 ayda bir temizlenmesi gerekmektedir. Atık çamurun, Çevre Yasası
kapsamında yer alan tüzüklere göre bertarafı sağlacaktır.
Arıtılmış Su parametreleri aşağıda verilen, 18/2012 sayılı Çevre Yasası Arıtılmış

Su parametrelerine uygun olacaktır.
Tablo 15 Çıkış suyu parametreleri

Birim (24
Birim (2 saatlik saatlik
Parametre numune) numune)
BOI5 50 mg/lt 45 mg/lt
KOI 180 mg/lt 120 mg/lt
AKM 70 mg/lt 45 mg/lt
pH 6-9 6-9
Arıtma çıkış suyu proje alanının kuzeyinde bulunan yeşil alanda sulama suyu
olarak kullanılacaktır. Yapılacak olan arıtma tesisinin bakım ve işletilmesi
fabrika çalışanları tarafından yaptırılacaktır. Ayda en az bir kez çıkış suyu
numunesi alınarak çevre ve mikrobiyoloji analizleri yaptırılacaktır. Çıkış suyu
raporları dosyalanıp gerektiğinde Çevre Koruma Dairesine bilgi verilecektir.
Arıtma tesisinde gerçekleşecek olan herhangi bir arıza durumunda teknik ekip
mudahale yapıp, onarım yapılana kadar atıksular dengeleme havuzunda
depolanacaktır.
66
___________________________________________________________________________
Dengeleme havuzu hacim hesabı:
Dengeleme havuzu bekletme süresi 12 saat olarak alınırsa;

Hacim: V= Q*t
Q=((1,5 m3/gün) /(24 saat))= 0,06 m3/sa
0,06 m3/sa* 12 sa= 0,75 m3
Atıksular, dengeleme tankında çok fazla bekletildiği durumlarda BOI, KOİ ve
diğer konsantrasyonlar artmaktadır. Bu nedenle, sorun çözülememesi
durumunda vidanjör çağrılarak, evsel atıksu çekilecektir. Haspolat Atıksu
Arıtma Tesisi’ne taşınacaktır.
Proses sırasında ise Peynir Altı Suyu (PAS) oluşacaktır. SÜTEK’ten alınan
verilere ve yapılan görüşmelere bakıldığında, hellim yapımında işlenen sütün
%70’I peynir altı suyuna dönüşmektedir. Ortalama günlük ;
 15 ton * 0,70 = 10,5 ton peynir altı suyu
oluşumu beklenmektedir.
Dünyada, peynir altı sularının değerlendirmesine ilişkin bir çok alternatif

olmasına rağmen Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde peyniraltı suları herhangi
bir arıtma işlemine uğramadan alıcı ortama deşarj edilmektedir. Herhangi bir
arıtmaya maruz kalmadan alıcı ortama deşarj edilen peynir altı suları çevresel
risk oluşturmaktadır. Literatürde, peynir altı sularının
KOİ (Kimyasal Oksijen İhtiyacı): 60000-80000 ppm
BOİ5 (Biyolojik Oksijen İhtiyacı): 30000-50000 ppm olduğu görülmektedir

(Siso, 1996).
Peyniraltı suyu kazein koagülasyon tipine bağlı olarak tatli veya ekşi
olabilmektedir. PAS tipik bileşimi aşağıda verilmiştir (Yerlikaya ve diğerleri,
2010).
67
___________________________________________________________________________
Tatlı
Peyniraltı
Bileşen Suyu Ekşi Peyniraltı Suyu
Toplam Kuru Madde, g/L 63-70 63-70
Laktoz, g/L 46-52 44-46
Protein, g/L 6.0-10.0 6-8
Kalsiyum, g/L 0.4-0.6 1.2-1.6
Fosfat, g/L 1.0-3.0 2.0-4.5
Laktat, g/L 2 6.4
Klorür, g/L 1.1 1.1
pH* 6-7 <5
*(Siso, 1996)
Ülkede, henüz PAS ile ilgili herhangi bir teknoloji uygulaması

bulunmamaktadır. Lefkoşa Türk Belediyesi ile yapılan görüşmeler sonucunda,
mevcut durumda diğer süt işleme fabrikalarının yaptığı gibi belirli bir ücret
karşılığında tesiste oluşan peynir altı suları vidanjörle taşınarak Eski Haspolat
Atıksu Arıtma Tesisi’ne dökümü sağlanacaktır. Günlük 10,5 ton PAS oluşumu
durumunda, 2 günde bir vidanjörle PAS’ın çekilmesi ve uygun şekilde bertarafı
(Yasa ve tüzüklere uygun olarak) sağlanacaktır.
Ülkede peynir altı suyu işleme tesisi olması durumunda; ilgili işletme ile
anlaşma yapılarak peynir altı sularının yasa ve tüzüklere uygun şekilde bertarafı
sağlanacaktır.
V.2.5. Faaliyet ünitelerinde ve diğer ünitelerde kullanılacak yakıt türleri,

miktarı ve kimyasal analizleri, yakıtların hangi ünitelerde ne miktarlarda
yapılacağı ve kullanılacak yakma sistemleri, emisyonlar, ölçümler için
kullanılacak aletler ve sistemler.
Tesisin işletilmesi sırasında kurulacak ekipmanlarda elektrik enerjisi
kullanılacaktır.
68
___________________________________________________________________________
Buhar kazanı için ise LPG Gaz tankı kurulacaktır.
İşletilmesi planlanan süt işleme tesisinde üretim hatları tamamı kapalı alan
içerisinde ve kapalı sistem içinde olacaktır. Tesiste, açıkta herhangi bir mamül
yada hammadde depolanması söz konusu olmayacaktır. Proje alanına en yakın
yerleşim birimi Haspolat Köyü’dür. 0,5 km güney batısında Cemsa apartmanları
bulunmaktadır. Bölgedeki hakim rüzgar batı ve kuzey batı yönüdür. Batı
yönünde proje alanına en yakın köy Minareli köy olup 3 km uzaklıktadır.
Projenin işletilmesi aşamasında üretim faaliyeti tamamen kapalı alanda olması,

en yakın yerleşim birimleri ve hakim rüzgar yönleri dikkate alındığında,
işletmeden kaynaklı koku oluşumu ile ilgili herhangi bir olumsuz etki
beklenmemektedir.
V.2.6. Tesisin faaliyeti sırasında her bir üniteden oluşacak katı atık miktar
ve özellikleri, depolama-yığma, bertarafı işlemleri, bu atıkların nerelere ve
nasıl taşınacakları veya hangi amaçlar için ve ne şekilde değerlendirileceği,
yada nerelere satılacakları.
Tesisin işletilmesi sırasında çalışan personelden kaynaklı atıklar yemek artığı,
cam, kağıt, plastik vb. evsel katı atık türünde atıkların oluşması beklenmektedir.
Oluşan evsel atıklar içinde geri kazanımı mümkün olan (kağıt, plastik, metal)
atıkların geri kazanımı sağlanacaktır. Kişi başına oluşacak atık miktarı 1 kg/gün
alınırsa;
Kişi başı atık miktarı : 1 kg/kişi-gün
Çalışacak personel sayısı: 15 kişi
Toplam katı atık miktarı: 1kg/gün x 15 personel = 15 kg/ gün evsel nitelikli katı
atık
Belediyenin atıkları 3 günde bir topladığı varsayılırsa; 15 kg/gün * 3 gün= 45 kg
69
___________________________________________________________________________
Çevre Koruma Ajansı verilerinden Sıkıştırılmamış Evsel Atıklar birim hacim

ağırlığı 95 lb/yd3 yani 56,361 kg/m3 alınırsa (EPA- Standard Volume to Weight
Conversion Factors);
Tesisin işletilmesi sırasında oluşacak ürünün paketleme işlemi

gerçekleşeceğinden, çoğunluklu olarak plastik, kağıt, karton vb. ambalaj
atıklarının oluşması beklenmektedir. Tesis içerisinde kağıt- kartonlar ayrı
depolanacak olup lisanslı geri kazanım firmalarına gönderilerek geri dönüşümü
sağlanacaktır. Tesis içerisinde atık yönetim politikası izlenip, daha az ambalaj
atığı oluşturulması için stratejik hedefler belirlenecektir.
Tesis içerisinde çöp bidonlarında toplanan atıklar, personel tarafından toplanıp,

tesis dışında bulunan çöp toplama alanındaki konteynere taşınacaktır. 1 adet
770lik konteyner konması yeterlidir. Konteynerin ağzı kapalı tutulacaktır. Daha
sonra bu atıklar LTB tarafından toplanılarak, Güngör Düzenli Depolama
Alanına taşınacaktır. Konu ile ilgili görüş alınmış olup, evsel atıkların
toplanmasında bir sakınca olmadığı belirtilmiştir.
Söz konusu tesisin işletilmesi sırasında ekipmanların periyodik bakımı

yaptırılacaktır. Periyodik bakım sırasında atık yağ oluşması beklenmektedir.
Oluşacak atık yağların, 18/2012 Çevre Yasası ve altındaki tüzükler kapsamında
bertaraf edilmesi, lisanslı tesislere verilmesi sağlanacaktır.
70
___________________________________________________________________________
V.2.7. Tesisin faaliyeti sırasında çalışacak personelin ve bu personele bağlı

nüfusun konut ve diğer sosyal/teknik altyapı ihtiyaçlarının nerelerde, nasıl
temin edileceği.
Tesisin faaliyete geçmesi ile çalışacak personel ve personele bağlı nüfus
sosyal/teknik altyapı ihtiyaçlarını Haspolat Sanayi Bölgesinden ve Başkent
Lefkoşa’dan sağlayabilecektir.
V.2.8. Projenin işletme aşamasındaki faaliyetlerden insan sağlığı ve çevre

açısından riskli ve tehlikeli olanlar.
Ekipmanların periyodik olarak teknik kontrolü yaptırılacaktır. Tesisteki emniyet
sistemleri, minimum risk faktörü ile çevreye zarar vermeden kurulacaktır.
İşçiler, 22/1992 İş Yasası’na uygun olarak çalıştırılacaktır. Yatırımcı, işçilerin

sağlığını ve iş güvenliğini sağlamak için gerekli önlemleri almak, gerekli
koşulları sağlamak ve araç gerekli eksiksiz olarak bulunduracaktır. 35/2008 İş
Sağlığı ve Güvenliği Yasasına uyum sağlanacaktır. Çalışanların sağlığını
korumak, mesleki risk ve tehlikelerin önlenmesi eğitim ve bilgi verilmesi için iş
sağlığı ve güvenliği ile ilgili hizmet alınacaktır.
Personel sıcak yüzeylere (vana, pompa vb.) temas etmeden önce mutlaka
koruyucu donanım kullanacaktır.
V.2.9. Proje alanında peyzaj unsurları oluşturmak veya diğer amaçlarla

yapılacak saha düzenlemeleri.
Proje alanında 2240 m2’lik alan yeşil alan olarak ayrılmıştır. Yeşil alanda,
akdeniz iklimine uygun az su ihtiyacı duyan bitki ve ağaçlar yetiştirilmesine
önem verilecektir.
V.2.10. Diğer faaliyetler.

Bu başlık altında belirtilecek herhangi bir husus bulunmamaktadır.
71
___________________________________________________________________________
V.3. Projenin Sosyal – Ekonomik Çevre Üzerine Etkileri.

V.3.1. Çevresel fayda – maliyet analizi; Bu bölümde çevreden, faaliyet
öncesi yararlanılma durumları ve maliyetleri ile faaliyet sırasında ve
sonrasında oluşacak değişiklikler anlatılacaktır.
Süt ve süt ürünleri Kıbrıs’ta kültürel bir geçmişe sahiptir. Ada halkı günlük
beslenmesinde önemli bir yer tutmaktadır. Kuzey Kıbrıs’ta ihracatın en büyük
kısmını narenciye türleri ve süt ürünleri oluşturduğu bilinmektedir. Süt ürünleri
miktarı arttıkça ihracat da artmakta dolaysıyle, ülkeye ekonomik katkısı da
artmaktadır.
Mevcut durumda arazide bitkisel toprak sıyrılmıştır. Depo binası inşa

edilmektedir.
Söz konusu tesisin arazi hazırlık, inşaat ve işletme aşamasında gürültü, emisyon,
atıksu, peynir altı suyu oluşumu gibi çevresel etkiler beklenmektedir. Bu etkiler
ve alınacak tedbirler Bölüm V.’te ayrıntılı olarak verilmiştir.
Tesisin çevreye etkileri düşünüldüğünde, sistemde ısı sağlanması amacıyla

buhar kazanı bulunacaktır.
Proje için seçilen yerin Sanayi Bölgesine yakın olması göz önüne alındığında,
projenin arazi hazırlık ve işletme aşamalarında çevre ile olumsuz bir etkileşimin
olması beklenmemektedir.
V.3.2. Proje ile gerçekleşmesi beklenen gelir artışları; yaratılacak istihdam

imkanları, nüfus hareketleri, göçler, eğitim, sağlık, kültür, diğer sosyal ve
teknik altyapı hizmetleri ve bu hizmetlerden yararlanma durumunda
değişiklikler vb.
Tesisin inşaat aşamasında geçici olarak inşaat sektörüne ekonomik katkısı
olacağı düşünülmektedir. Faaliyete geçmesi ile bölge halkına istihdam olanağı
72
___________________________________________________________________________
sağlanmış olacaktır. Ayrıca süt ürünlerinin üretilmesi ve iç-dış piyasaya

sunulması ile KKTC ekonomisine katkısı olacaktır.
Ülkede ihraç edilen hayvansal ürünlere bakıldığında en fazla ihtaç edilen

ürünlerin süt ürünleri olduğu görülmektedir. %41.8’lik bir orana sahiptir (11503
ton, ~49 milyon dolar) (Hayvancılık ve Su Ürünleri Çalıştayı, 2016). Dolaysıyle,
süt sektörünün ülke ekonomisinde büyük bir önemi bulunmaktadır. Ülkede süt
üreticiliği, işlenmesi ile ilgili yatırımların artması, ülke ekonomisine katkıda
bulunacaktır.
Projenin hayata geçmesi ile bölgede göç beklenmemektedir. Personel sosyal ve

kültürel ihtiyaclarını Haspolat Köyü ve Başkent Lefkoşa’dan
sağlayabileceklerdir.
BÖLÜM VI.
VI.1. Projeden etkilenmesi muhtemel halkın belirlenmesi ve halkın

görüşlerinin çevresel etki değerlendirmesi çalışmasına yansıtılması için
önerilen yöntemler.
18/2012 Çevre Yasası’nın 22. Maddesi gereğince Halkın Sürece Katılımı
toplantısı düzenlenecektir. Projeden etkilenmesi muhtemel halkın belirlenmesi
ve halkın görüşlerinin Çevresel Etki Değerlendirmesi raporuna yansıtılacaktır.
Yapılması planlanan toplantı tesise en yakın toplantı salonu olarak
belirlenmiştir. Yeri ve saati 10 gün önce 2 yerel gazetede yayınlanacak, bölge
halkının görüş ve önerilerini sunmaları için davet edilecektir.
VI.2. Görüşlerine başvurulması öngörülen diğer taraflar.

Toplantı yapıldıktan sonra gerekli değişiklikler ve toplantı notları bu bölüme
eklenecektir.
73
___________________________________________________________________________
VI.3. Bu konuda verebileceği diğer bilgi ve belgeler.

Bu konuda verilebilecek başka bilgi ve belge bulunmamaktadır.
VII. ALTERNATİFLER
 Proje alanınının yatırımcıya ait olması,
 Yatırımcının gıda sektöründe birçok alanda hizmet vermesi,
 Bölgede elektrik, su altyapılarının bulunması,
 Ulaşım altyapısının olması,
 Lefkoşa’ya yakın bir alanda bulunması,
 Ülkede SÜTEK tarafından toplanan sütlerin, dönem dönem ürün işleme
kapasitelerinin üzerinde olması ve süt işleme fabrikalarına ihtiyaç
duyulması,
Nedenleri ile en iyi proje alternatifi olarak süt işleme fabrikası alternatifi
değerlendirilmiştir.
BÖLÜM VIII.
İZLEME PROGRAMI
 Faaliyetin inşaat sırasında izlenmesi program
Projenin zaman tablosuna uyulacaktır.
Mimari projeye uyum sağlanacaktır.
Ekipmanlar kullanım klavuzlarına uygun şekilde tesise yerleştirilecektir. Proje

yöneticisi tarafından izlenecektir.
74
___________________________________________________________________________
Şantiye şefi ve ilgili kurumlar tarafından, arazinin hazırlanması ve inşaat

sırasında 18/12 Çevre Yasası ve altındaki tüzüklerde belirtilen kriterlere uyup
uymadığı kontrol edilecektir.
Şantiye şefi, çevreyi rahatsız edici şiddette gürültü oluşmaması için, iş

makinaları gereksiz çalıştırılmasına izin vermeyecektir. Gerekli durumlarda
gürültü ölçümü yaptırılacaktır.
İlgili kurumlar tarafından, inşaat ve diğer teknik personelden oluşan atıkların

rapordaki taahhüde uygun yapılıp yapılmadığı izlenmelidir.
İSG uzmanı ve şantiye şefi, çalışan tüm elemanların 22/92 İş Yasasına gore
çalışıp çalışmadığı izleyecektir.
 Faaliyetin işletme sırasında izleme programı
Üretim aşamasında, hijyenik şartlar son ürüne kadar sağlanacaktır.
Hellimin teknik denetimi, Kıbrıs Türk Sanayi Odası tarafından yapılacaktır.
İşletmeci, Veteriner ve Gıda Güvenliği mevzuat kurallarına uyulacaktır.
Ülkede peynir altı suyu işleme tesisi olması durumunda; ilgili işletme ile
anlaşma yapılarak peynir altı sularının yasa ve tüzüklere uygun şekilde bertarafı
sağlanacaktır.
Fabrika personeli, işletme sırasında 18/12 Çevre Yasası ve kapsamında bulunan

tüzüklerdeki hükümlere uyulup uyulmadığı kontrol edecektir.
Faaliyetin kullanıma açılmasıyla gürültü kiriliği gibi sorunların oluşması

beklenmemektedir. Oluşması durumunda, uzman kişilere gürültü ölçümü
yaptırılacaktır
Tesisin her türlü güvenliği sağlanacaktır. Bekçi istihdam edilecektir.
 Faaliyetin işletme sonrası izleme programı
75
___________________________________________________________________________
Tesisin ömrünün tamamlamasından sonra ekipmanlar yerinden sökülerek

kaldırılacaktır. Tekrar kullanılabilecek malzemeler ayrılarak başka yerlerdeki
kullanımlar için taşınacaktır. Bu sırada oluşacak atıklar, 18/2012 Çevre Yasası
ve kapsamındaki tüzükler çerçevesinde bertarafı gerçekleştirilecektir.
Tesisin alandan kaldırılması ile alanın topoğrafyası düzenlenecek, bundan

sonraki kullanımlara uygun olarak rehabilitasyon çalışmaları yapılacaktır.
ACİL DURUM TALİMATI
1.AMAÇ
Firmamızda çevreyi ve insan sağlığını etkileyebilecek potansiyel ve
beklenmedik durumlara karşı önceden hazırlıklı olmak ve acil durum oluştuktan
sonra çıkabilecek riskleri en aza indirgemeye yönelik yapılacak faaliyetleri
metotları ve sorumluları belirlenmesini sağlar.
2. UYGULAMA
İşletmeyi tehlikeye sokabilecek yangın, deprem, sel, su baskını, parlama ve

patlama, savaş, sabotaj ve terör, kontrolsüz deşarj, kontrolsüz emisyon,
kimyasalların dökülmeler, diğer çevresel kazalarakarşı ve tüm vardiyalarda talep
edilen müşteri ve yan sanayi istekleri için uygulanacak faaliyetler aşağıda
belirtilen tablolara göre uygulanır.
ACİL DURUM YAPILACAK FAALİYET METOT SORUMLU
1. Telaşlanmayınız, yangını çevrenize ve sorumlu Tüm

Ses,telefon-
kişilere duyurunuz. Çalışanlar
2. Yangın tehlikesinde koşuşturmayı ve paniği
engelleyiniz. Tüm personeli toplanma bölgesinde - Koruma Ekibi
toplayınız.
3. Gaz vanalarını, elektrik şalterlerini, kapı ve Kurtarma
YANGIN
-
pencereleri kapatınız. Ekibi
4. Yanıcı maddeleri uzaklaştırınız. Bunları
Kurtarma
yaparken kendinizi ve başkalarını tehlikeye -
Ekibi
atmayınız.
5. Eğer yangın kendi imkanlarınızla
söndüremeyecek kadar büyük ise; en kısa ve Dahili Tlf: Yangın
doğru olarak adrese, yangın cinsini (elektrik, Söndürme
bina, akaryakıt vb) belirtmek suretiyle itfaiyeye DışTlf: Ekibi
haber veriniz.
76
___________________________________________________________________________
Acil durum
6. İtfaiye gelinceye kadar Acil Durum Ekipmanları Yangın
dolabı, yangın
kullanma talimatına uygun olarak yangını Söndürme
tüpleri, yangın
söndürmeye çalışınız. Ekibi
dolapları
7. Görevlilerden başka kişilerin yangın sahasına

- Koruma Ekibi
girmesine engel olunuz.
Kurtarma
8. Önce canlıları ve daha sonra kıymetli eşya ve
- Ekibi
dokümanları kurtarınız.
Koruma Ekibi
İlk yardım İlkyardım
9.Yaralılara ilkyardım müdahalesini yapınız.
dolabı Ekibi
1. Sarsıntı halinde koşuşturmayı ve paniği

engelleyiniz. Tüm personeli toplanma bölgesinde Ses Koruma Ekibi
toplayınız.
2. Olay anında toplanma bölgesinde

oluşabilecek diş tehlikelere karşı (hırsızlık, - Koruma Ekibi
yağma vb.) önlem alınız.
3. Tüm bölümler gözlemlenerek, oluşan veya

DEPREM
yangın tüpleri,
oluşabilecek patlama, parlama veya alevlenme Yangın Söndürme Ekibi
yangın dolapları
gibi durumlar için önlem alınız.
4. Tüm bölgelerdeki gaz vanalarını, elektrik

- Kurtarma Ekibi
şalterlerini kapatınız
5. Önce canlıları ve daha sonra kıymetli eşya ve Kurtarma Ekibi

dokümanları kurtarınız. Koruma Ekibi
6. Yaralılara ilkyardım müdahalesini yapınız. İlk yardım dolabı İlkyardım Ekibi
1. Eğer sel veya su baskını çok şiddetli ve büyük ise

Siren Sistemi
telaşlanmayınız, durumu çevrenize ve sorumlu kişilere Acil Durum Ekibi
Ses
duyurunuz.
SEL VE SU BASKINI
2. Olayın olduğu bölüm personelini toplanma bölgesinde

- Koruma Ekibi
toplayınız.
3. Açık pencere ve kapıları kapatınız. - Acil Durum Ekibi
4. Trafodan enerjiyi kesiniz ve gaz vanalarını kapalı Kurtarma Ekibi

-
duruma getiriniz.
77
___________________________________________________________________________
5. Olay kontrol edilemeyecek şiddette ise Sivil Savunmaya

Acil Durum Ekibi
haber veriniz.

İlk yardım
7.Yaralılara ilkyardım müdahalesini yapınız. İlkyardım Ekibi
dolabı
Kurtarma Ekibi
8.Fabrika binasına su girilecek yerlere bariyerler kurunuz. -
Koruma Ekibi
1. Telaşlanmayınız, parlama ve patlama esnasında

Acil Durum Ekibi
çevrenize ve sorumlu kişilere duyurunuz.
2. Parlama ve patlama tehlikesinde koşuşturmayı ve paniği

engelleyiniz. Tüm personeli toplanma bölgesinde - Koruma Ekibi
toplayınız.
3. Gaz vanalarını, elektrik şalterlerini, kapı ve pencereleri

- Kurtarma Ekibi
kapatınız.
PARLAMA VE PATLAMA
4. Yanıcı ve patlayıcı maddeleri uzaklaştırınız. Bunları

- Kurtarma Ekibi
yaparken kendinizi ve başkalarını tehlikeye atmayınız.
5. Tüm bölgelerdeki gaz vanalarını, elektrik şalterlerini

- Kurtarma Ekibi
kapatınız.

İlk yardım
7.Yaralılara ilkyardım müdahalesini yapınız. İlkyardım Ekibi
dolabı
8. Olayın olduğu bölgeye koruma bandı çekerek personelin Kurtarma Ekibi

(koruma bandı)
girişini engelleyin. Koruma Ekibi
78
___________________________________________________________________________
1. Bomba İhbarı Alırsanız;

a) Arayan kişiden alabileceğiniz kadar çok bilgi alınız.
Arayan kişiyi, dediklerini kaydedebilmek için telefonda
tutmaya çalışınız. Polisi ve bina yönetimini haberdar
ediniz. Polis İmdat
b) Bomba ihbarını aldıktan sonra, şüpheli hiçbir pakete Acil Durum Ekibi
:155
dokunmayınız. Şüpheli paketin etrafını boşaltınız ve polise
haber veriniz. Binayı tahliye ederken pencerelerin önünde
durmaktan ve diğer tehlike potansiyeli bulunan alanlardan
kaçınınız. Acil durum ekiplerinin caddeleri kullanmalarını
engellemeyiniz.
2. Bina Patlamaları Sırasında;

a) Binada bir patlama meydana gelmişse, binayı en kısa
sürede ve sakin şekilde terk ediniz.
b) Dolaplardan ya da tavandan bir şeyler düşüyorsa, sağlam
bir masanın altına giriniz.
SABOTAJ, TERÖR ve SAVAŞ
c ) Eğer yangın çıkmışsa; yere yakın durunuz ve binayı en

hızlı şekilde terk ediniz. Islak bir bezle ağzınızı burnunuzu - Tüm personel
kapayınız. Kapalı bir kapıya yaklaşırken, elinizin tersini
kapıyı kontrol etmek için kullanınız. Eğer kapı sıcak değilse
vücudunuzla destekleyerek kapıyı yavaşça açınız. Eğer
kapı dokunulmayacak kadar sıcaksa, acil çıkış kapılarını
kullanınız.
d) Ağır duman ve gazlar öncelikle tavanda toplanır. Her
zaman dumanın altında kalmayı deneyiniz.
3. Kimyasal Savaş Sırasında;
Ferdi Korunma:
a) Binada bulunan sığınma bölgesine gidiniz. Kapatılmış pencere

veya kapı aralıklarını, ek önlem olarak sulandırılmış çamaşır
suyuna batırılmış bez, battaniye, vb. malzeme ile örtünüz.
b) Tehlike geçinceye kadar bekleyiniz.

c) Eğer gözlerinizde yanma varsa, bu gaz sızıntısının - Tüm Personel
belirtisidir. Gözlerinizi bol su ile yıkayınız.
d) Sızıntı olduğunu tahmin ettiğiniz bölgeyi önce
sulandırılmış çamaşır suyu ile, daha sonra sabunlu su ile
yıkayınız.
Toplu Korunma:
a) Tehlike anında en yakınınızda bulunan güvenli, kapalı
bir yere gidiniz.
b) Paniğe ve heyecana kapılmayınız.
c) Yapılacak uyarılara göre hareket ediniz.

KONT
ROLS
DEŞA
ÜZ
RJ
1. Teknik Sorumluya haber verin.

Teknik Sorumlu
79
___________________________________________________________________________
2. Arıtma tesisi için gerekli tedbirleri alınız. -

Teknik Sorumlu
3. Kontrolsüz deşarj olduğu nokta tespit edilip deşarjı Teknik

-
kesiniz. Sorumlu
4. Kontrolsüz deşarj makine kaynaklı ise makineyi bakıma Teknik

-
alınız. Sorumlu
5. Makinenin kestirim bakım ve periyodik bakım

- Usta başı
kontrollerini gözden geçirin.

KAZALA
ÇEVRE
DİĞER
1. Çevrenize ve sorumlu kişilere duyurunuz. Genel müdür

RI
Tel
KAZAN DAİRESİ BUHAR ARIZASI VE
1. Çevrenize ve sorumlu kişilere duyurunuz.

2. Yeniden işleme prosedürüne uyulur.
ELEKTRİK KESİNTİSİ
 Eğer kesinti 1saatten uzun sürecekse

Tanklardaki süt Ph ve asitlik kontrolleri her
30dk da bir yapılır ve Süt çiğ süt kalite Bölüm
sorumluları ve
formuna, kayıt edilir.
kalite kontrol
 Değerler ürün standartlarının altına düşerse müdürü
ürünler arıtmaya verilerek imha edilir.
 Paketlenen ürünler şüpheli ürün olarak
gerekli kontroller yapıldıktan sonra satışa
verilir.
80
___________________________________________________________________________
1. Çevrenize ve sorumlu kişilere duyurunuz. Dahili Tel no: Gören herkes
Depo sıcaklık
takip prosedürü
SOĞUK DEPOLARDAKİ SOĞUTMA CİHAZLARINDAKİ ARIZA
Bölüm
sorumluları
2. Depo ortam sıcaklığı ve ürün sıcaklıkları takip edilir
Depo
sorumluları
Alarm sistemi
3. 3 saati geçen arızalarda mal sayımları yapılarak Üretim

-
ürünler için dışarıda yeni bir depo yeri bakılır. Sorumlusu
Depo
4. Ürünlerin bir an önce yeni depolara sevki sağlanır.. -
sorumlusu
-Depo sıcaklık Depo

5. Bu depolarda günlük olarak sıcaklık kontrolleri yapılır.
takip prosedürü sorumlusu
6. Mevcut depoda kontroller günlük olarak sağlanır. Depo

-
sorumlusu

KİMYASALLA
DÖKÜLMESİ
RIN
1. Çevrenize ve sorumlu kişilere duyurunuz. Dahili Tel no: Gören herkes
81
___________________________________________________________________________
Talaş
vb.,dökülen
2. KKN deki cihazların bozulması durumunda Gören herkes
kimyasalın
güvenlik bilgisi
3. Kimyasal malzeme dökülen faaliyet noktasındaki Üretim

-
tüm makineler durdurulur. Sorumlusu
4. Dökülen kimyasalların rögar giderlere gitmesi

- Gören herkes
engellenir.
5. Dökülen kimyasalların etrafına ateş ile

- Tüm Personel
yaklaşmayınız.
6. Kimyasala maruz kalan kişilere Yaralılara ilkyardım

- İlkyardım Ekibi
müdahalesini yapınız.

KKN NOKTALARINDAKİ CİHAZLARIN BOZULMASI
1. Çevrenize ve sorumlu kişilere duyurunuz. Gören herkes
Üretim
2. Acil olarak üretim durdurulur.
Sorumlusu
DURUMUNDA
3. O partiye ait olan ürün şüpheli ürün olarak ayrılarak

gerekli kontrollerin yapılması sağlanır. Kalite Kontol
sorumlusu
4 Ürünlerde uygunsuzluk tespit edilirse Uygun Olmayan

Ürün Prosedürüne göre değerlendirme yapılır. Bölüm
-
sorumluları
82
___________________________________________________________________________
5. Problem giderildikten sonra gerekli ise cihazın

kalibrasyonu yaptırılır. Bakım
-
Sorumlusu

GIDAYA KİMYASAL KARIŞMASI
1. Karışma tespit edilen ürünler tespit edilerek. Uygun

olmayan ürün prosedürüne göre değerlendirilir.
Bulaşmanın kaynağı tespit edilerek gerekli düzenlemeler
yapılır. Bir sonraki üretimde tehlike olabilecek noktalar Bölüm
Dahili Tel no:
tekrar kontrol edilerek yapılan düzenlemenin etkinliği sorumluları
kontrol edilir.
FİLTRELERİN BOZULMASI
KLARİFİKATÖRÜN VEYA
1. Klarifikatörün alarm verdiği durumda alarm incelenir

ve giderilmesi sağlanır. Süt alım personeli tarafından
Üretim
giderilemeyen arıza durumunda bakım bölümüne Dahili Tel no:
sorumlusu
haber verilir. Arıza giderilinceye kadar diğer süt alım
hattından süt alımına devam edilir.
83
___________________________________________________________________________
1. Üretim bitimi artan malzemeler üretim

ÜRETİM SONU VE/VEYA TATİLLERDE alanından acilen uzaklaştırılır ve belirlenen
alanda bir sonraki üretim başlangıcına kadar
depolanır. (Paketleme makinaları üzerindeki
amb.,kova ,kase.....vb)
SABOTAJA KARŞI
2. Tüm üretim alanlarının tatil olduğu günler

fabrikadan sorumlu nöbetçi personel belirlenir
ve sözkonusu gündeki nöbetçive/veya Nöbetçi bölüm
Dahili tel no
nöbetçiler iç yazışma ile duyurulur.Sorumlu sorumluları
nöbetçi; sorumlu olduğu zaman dilimi
içersinde üretim birimleri, sevkiyat depo, diğer
soğuk depoların kontrollerinden
sorumludur.Tatil süresince üretim
birimleri,depolar,ambalaj depoları giriş/çıkış
kapıları kilitlidir ve anahtarlar sadece nöbetçi
personele verilir.

GİRİŞ (TIBBİ MÜDAHALE , İTFAİYE VB)
ÜRETİM ALANLARINA KONTROLSÜZ
 Acil durumlarda gıda işleme alanlarına girmesi

zorunlu kişiler (Ör: tıbbi personel veya itfaiye)
olması durumunda üretim durdurulur. Tekrar
MÜDAHALE
üretim başlamadan önce Müdahale edilen alan SONRASI BÖLÜM
klor bazlı temizlik ürünleri ile temizlenip DERHAL SORUMLULARI
dezenfekte edilir. TEMİZLİK
Talimatı Okudum ve Anladım.
Ad-Soyad :
İmza:
84
___________________________________________________________________________
BÖLÜM IX SONUÇLAR
Ar Kredi Şti. Ltd.’e ait Süt İşleme Tesisi Projesi Çevresel Etki Değerlendirmesi
Raporu, proje çalışma grubu tarafından Ocak 2017 tarihinden itibaren
hazırlanmaya başlanmıştır. Rapor, Çevre Yasası – Çevresel Etki
Değerlendirmesi Tüzüğü ve Çevre Koruma Dairesi’nden alınan soru formatı
dikkate alınarak hazırlanmıştır.
Bölüm I’de projenin tanımı ve amacı, Bölüm II’de seçilen yerin konumu, Bölüm
III’te projenin ekonomik ve sosyal boyutları, Bölüm IV’te projeden etkilenecek
alanın belirlenmesi ve bu alan içindeki mevcut çevresel özellikler, Bölüm V’te
projenin tanımlanan alan üzerindeki etkileri ve alınacak önlemler, Bölüm VI’da
Halkın Katılımı toplantısı hakkında yapılan çalışmalar, Bölüm VII’de proje
alternatifleri, Bölüm VIII İzleme programı açıklanmıştır.
Hazırlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu teknik olmayan sonuçları

aşağıdaki gibidir;
85
___________________________________________________________________________
 Tasarı süt işleme tesisi, Lefkoşa Kazası, Haspolat Köyü, P/H XII.17.W2
K627 numaralı parselde yapılması planlanmaktadır.
 Arazi mülkiyeti Ar Kredi Şti. Ltd.’e aittir.
 Günlük 20 ton süt işlenmesi hedeflenmektedir. Bunun 15 ton’u hellim
üretiminde, 5 tonu ise yoğurt üretiminde kullanılacaktır.
 Fabrika zemin +1 kat olarak tasarlanmıştır.
 Arazi tarım arazisi değildir. Lefkoşa – Mağusa anayolu üzerinde
bulunmaktadır.
 Arazi yakın çevresinde ÖÇKB alanı bulunmamaktadır.
 Arazi bitkisel toprağı sıyrılmıştır. Flora çalışması yapılamamıştır.
 Arazide mevcut bir adet bina bulunmaktadır. Depo olarak kullanılacaktır.
 Alanın ortalama topoğrafik kot yükseltisi ise 127,00 m’dir.
 Jeoloji ve Maden Dairesi’nden alınan görüşe göre alanın risk taşımayan
zeminler üzerinde bulunması ve düşük katlı olması nedeniyle zemin etüd
raporu yaptırılmamıştır.
 Veteriner Dairesi’nden alınan görüşe göre, arazi Haspolat Temiz Sanayi
Bölgesinde faaliyet göstermesinde, yürürlükte bulunan Veteriner ve Gıda
mevzuat kurallarına uyulması koşulu ile uygun bulunmuştur. Ayrıca, iş
akışinin hijyen kurallarının uygulanmasında uygun olduğu da
belirtilmiştir.
 Süt işleme tesisi projesi, gerekli inşaat izinlerinin alınmasıyla, arazide
şantiye kurulum ve mobilizasyon işlemleri başlayacaktır. Temel kazısı
yapılacaktır. Ardından temel betonlama işlemi, dolgu ve sıkıştırma
işlemleri, Zemin kat betonlama işleri, dış ve iç duvar yapım işleri, tesisat
işleri yapılacak en son ise cihaz montaj işlemleri gerçekleştirilecektir.
Genel temizliğin yapılması ve cihaz test işlemlerinin tamamlanmasıyla
fabrika üretime geçecektir. Bir sonraki sayfada zamanlama tablosu
86
___________________________________________________________________________
verilmiştir. Ağustos 2017 tarihinde, tesisin kullanıma açılması

planlanmaktadır.
İnşaat sırasında;
 Şebeke suyu altyapısı yapılacaktır. Bu aşamada Lefkoşa Türk
Belediyesi’nin şartlarına uyulacaktır.
 Arazi sınırında su evleği bulunmaktadır. Su evleğine herhangi bir
müdehale yapılmayacaktır.
 Arazide bitkisel toprak sıyrılmıştır. Sadece temel kazısından kaynaklı
hafriyat toprağı oluşacaktır. Hafriyat toprağı, arazi içerisinde
depolanacaktır.
 Arazinin kuzeyinde 620 m2’lik alan yol için ayrılmıştır. Altyapı inşası
yapılacaktır. Stabilize materyaller ve asfalt dışarıdan getirtilecektir.
Arazide depolama olmayacaktır.
 İnşaat sırasında, işlerin yoğun olduğu dönemde maksimum su ihtiyacı 44
m3/gün olacaktır.
 İnşaat sırasında, işçilerin günlük kullanımından atıksu oluşacaktır. Günlük
3m3’lük atıksu oluşacaktır. İşlerin yoğun olduğu dönemde, haftada 1 kez
vidanjör çağrılacaktır. Vidanjör, çektiği evsel atıksuları Haspolat atıksu
arıtma tesisine ücretini ödeyerek deşarj edecektir.
 İşçilerin günlük kullanımından, 3 günde 2,66 m3’lük atık oluşacaktır.
Atıklar LTB tarafından toplanacaktır.
İşletme;
 Tesisin faaliyete geçmesi ile günde 20 ton’luk süt ürünü işlenip, hellim ve
yogurt yapımında kullanılacaktır. Sütün 15 tonu hellim yapımında, 5 tonu
ise yoğurt yapımında kullanılacaktır.
 Hammadde süt, Kıbrıs Türk Süt Endüstrisi Kurumu’ndan alınacaktır.
Kurum yönetim kurulu 2/8/2016 tarihinde, yatırımcı talebini
87
___________________________________________________________________________
değerlendirmiş olup, kurumun belirleyeceği şartlarda süt verilmesi kararı

alınmıştır.
 Veteriner ve Gıda Güvenliği mevzuat kurallarına uyulacaktır.
 İşletme aşamasında prosesten kaynaklı oluşacak soğutma suları, kapalı
devre olarak çalışacak ve dolaysıyle dışarıya yada alıcı ortama herhangi
bir deşarjı olmayacaktır.
 İşçilerin günlük kullanım ihtiyacının karşılanması amacıyla 3m3’lük
modüler arıtma yapılacaktır.
 CIP, yıkama ünitesinde ~1,5-2 ton’Luk su kullanımı olacaktır. Su ihtiyacı
şebekeden sağlanacaktır. (Su İşleri Dairesi ve Lefkoşa Türk
Belediyesi’nden konu ile ilgili görüşler alınmıştır. Mevcut durumda
altyapı yetersizliği nedeniyle su verilmesi mümkün olmadığı belirtilmiştir.
Yatırımcı, konunun bilincinde olup, gerekli altyapı yaptırılacaktır).
Personelin günlük su ihtiyacı ise 1,5 m3 olması beklenmektedir.
 Günlük 10,5 ton peyniraltı suyu (PAS) oluşumu beklenmektedir. Ülkede
henüz peyniraltı suyu değerlendirme tesisi bulunmadığından, PAS
vidanjör tarafından çekilerek eski Haspolat Atıksu Arıtma Tesisine
gönderilecektir. Gerekli izinlendirme ve ücretler ödenerek deşarj
sağlacaktır. PAS’ın herhangi bir alıcı ortama deşarjı yapılmayacaktır.
 Tesiste işçilerin günlük ihtiyaçlarından kaynaklı oluşan evsel atıksu
miktarı ise 1,5 m3 olacaktır. Modüler arıtma kurulacaktır. Personel
tarafından işletilmesi sağlanacaktır. Çıkış suyu, yeşil alanın sulanmasında
kullanılacaktır.
 Personelden kaynaklı evsel katı atıklar, tesis içerisinde çöp bidonlarında
toplanacak, daha sonra bina dışında bulunan çöp konteynerine
taşınacaktır.
 Tasarı süt işleme tesisinin, inşaat ve işletme sırasında Çevre Yasası ve
kapsamında bulunan tüzüklere uyumu esastır.
88
___________________________________________________________________________
KAYNAKLAR
Cyprus geological heritage, 2015. Kıbrıs’ın Yeraltı Suyu Kaynakları (Akiferler).
(http://www.cyprusgeology.org/turkish/4_1_aquifers_tr.htm)
Deprem Yönetmeliği, (1997)“Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik”,

Bayındırlık ve İskan Bakanlığı.
DPÖ, 2017. Devlet Planlama Örgütü, Ekim 2015 Hanehalkı İşgücü Anketi Sonuçları,
DSİ, 2015. KKTC’ye Su Temin Projesi. http://www.dsi.gov.tr/projeler/kktc-su-temin-projesi
DPÖ, 2015. Gayri Safi Milli Hasıladaki Sektörel Gelişmeler (Cari Fiyatlarla).
(http://www.devplan.org/Frame-tr.html)
DPÖ, 2010. Haber Bülteni, Gelir Dağılımı Sonuçları, 2008. Devlet Planlama Örgütü İstatistik ve
Araştırma Dairesi.
(http://www.devplan.org/butce/2008%20GELIR%20DAGILIMI%20SONUCLARI.pdf)
DPÖ, 2007. Devlet Planlama Örgütü, 2008 Yılı Programı.
Ekdal, A. 2013. Kirlilik Yükü Hesaplamaları. Kıyı Suları, Yer altı Suları ve Yüzeysel Suların
Kalitesinin Belirlenmesi ve Yönetimi Hizmet İçi Eğitim Programı. İstanbul Teknik Üniversitesi.
Genç, D. (2011) " Zemin Mekaniği ve Temeller", TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası,100.
Gıda, Tarım ve Enerji Bakanlığı, 2010. Kıbrıs’ın Kuzey Kesimi İçin Geçici Kırsal Kalkınma Planı
2008-2011.
Günyaktı, A. Ergil, M. Çelik, B. KKTC Su Sorunları ve Su Kaynaklarının Geliştirilmesi. Doğu
Akdeniz Üniversitesi Gazimağusa, KKTC.
89
___________________________________________________________________________
Hakyemez, H., Y., Turhan, N. ve Sönmez İ., (2002) '' Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Jeolojisi.''
MTA Rapor No: 10608, Ankara
Hayvancılık Dairesi, 2016. Hayvancılık ve Su Ürünleri Çalıştayı Raporu.

Hayvancılık Dairesi, 2017. Su Ürünleri Bölümü.
Hus, S. Av Hayvanları ve Avcılık.
Polunin, O. Anthoney, H. Flowers of the Mediterranean.
Jeoloji Ve Maden Dairesi Zemin Etüt Birimi.
KKTC, Çevre Koruma Dairesi, 2014. Hava Emisyon Şubesi, Tüzükler.

(http://www.cevrekorumadairesi.org/air/tr-reports.php)
KKTC, Çevre Koruma Dairesi, 2014. Hava Emisyon Şubesi, Tüzükler.
(http://www.cevrekorumadairesi.org/air/tr-reports.php)
Köktürk, U. (2014). Sıhhi Tesisat Tekniğinde Su Tüketimi Hesabı. TMMOB Makine Mühendisleri
Odası.
KKTC Avcılık Federasyonu, 2012. KKTC Av Haritası. (http://www.avfed.com/av-haritalari.php)
Metcalf & Eddy, 2004. Wastewater Engineering, Treatment and Reuse. Mc Graw Hill, Fourth Edition.
Master Plan on Solid Waste Management in the Turkish Cypriot Community, 2007. Part B,
Component of the Master Plan.
Natura 2000, 2015. Technical Assistance for Management and Protechtion of Potential Natura 2000
Sites in the Northern Part of Cyprus. www.dogakoruma.eu.
Polunin, O. Anthoney, H. Flowers of the Mediterranean.
Sulak Ortamlarının ve Sulak Alanlarının Korunması Tüzüğü, 2006. Çevre Yasası (7. (4) ve 9. (3)
Maddeler Altında Yapılan Tüzük.
TC Lefkoşa Büyükelçiliği, 2017. Aralık 2016 KKTC Ekonomik Göstergeler Raporu.
90
___________________________________________________________________________
Ekler
Ek 1. Raporu hazırlayanların özgeçmişleri, sertifikaları ve üyelik belgeleri
Ek 2. Koçan ve Şirket Evrakları
Ek 3. Soru Formatı
Ek 4. Sanayi Dairesi Müdürlüğü
Ek 5. Su İşleri Dairesi Müdürlüğü
Ek 6. Jeoloji ve Maden Dairesi Müdürlüğü
Ek 7. Lefkoşa Türk Belediyesi (LTB)
Ek 8. Temel Sağlık Dairesi
Ek 9. Süt Endüstrisi Kurumu (SÜTEK)
Ek 10. Veteriner Dairesi
Ek 11. Karayolları Dairesi
Ek 12. Tarım Dairesi
Ek 13. Proje Alanı Gürültü Değerleri Ölçümü
Ek 14. Vaziyet Planı, Kesitler ve Makine Yerleşim Planı
91
___________________________________________________________________________
92

ArkrediSUT KIBRIS

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ArkrediSUT KIBRIS

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

AR KREDİ ŞİRKETİ LTD.

Proje Yeri: HASPOLAT – LEFKOŞA

Mimar Tel No: Mustafa Hançerli- +90 5338647265

PROJEYİ HAZIRLAYAN KURULUŞ

Cemaliye ÖZVEREL Çevre Danışmanlık Ofisi

Raporu Hazırlayan Çalışma Grubu

Cemaliye Özverel ________________________

Selen Ertuğrul ________________________

Naim Korkmazcan ________________________

PROJE İÇİN SEÇİLEN YER: HASPOLAT - LEFKOŞA

KOÇAN NO: D384

PAFTA / HARİTA NO: XXII.17.W2

PARSEL NO: K627

PROJE YERİ GOOGLE EARTH GÖRÜNTÜSÜ

Şekil 1 Proje geri görüntüsü

Şekil 7 Proje alanı.................................................................................................................................. 23

PROJENİN TANIMI VE AMACI

I.1. Projenin Tanımı, Konusu, Kapasitesi, İşletme Süresi, Zamanlama

Proje kapsamında yapılacak fabrikada, günlük 20 ton süt işlenmesi

Tablo 1 KKTC’de 2015 yılında işlenen süt miktarları

Ülkede üretilen sütün, işlenerek iç ve dış pazara sunulması,

I.2. Proje Kapsamındaki Tüm Ünitelerin Özellikleri, Hangi Faaliyetlerin

Aşağıda proje kapsamında kurulacak üniteler ve ünitelerde gerçekleştirilecek

Genel olarak kapasitelere bakılacak olursa;

I.3. Proje Ünitelerinde Kullanılacak Proses Yöntemleri ve Teknolojiler,

Projede ünitelerde kullanılacak teknolojiden kaynaklı oluşacak atıklar, üretim

İşletmeci, Veteriner ve Gıda Güvenliği mevzuat kurallarına uyulacaktır.

Proje ünitelerinde kullanılacak proses yöntemleri ve teknolojileri, akım şeması

Termizasyon aşaması: 57-68 oC arasında en az 15 dk süre ile uygulanan bir

Mayalama: Terminizasyondan sonra mayalama ünitesine geçilir. Enzim konulur.

Mayalamadan sonra peynir pıhtısı kesilir ve karıştırılarak 40°C'ye kadar yavaş

Pişirme suyundan çıkarılan hellimler katlanır.

HELLİM ÜRETİM AKIŞ ŞEMASI

HAMMADDE SÜT ALIM

PIHTILAŞTIRMA Peynir altı suyu

Peynir altı suyu

Yoğurt üretiminde kullanılacak süt, mikrobiyolojik açıdan çok kaliteli olması

Daha sonra süt, pastörizasyon ünitesine gönderilir. Sıcaklığı ~70 oC civarı

İnkübatör (2-4 saat)

I.4. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Kullanılacak Arazi Miktarı ve

I.5. Proje Kapsamında Kullanılacak Makinelerin, Araçların ve Aletlerin

Tablo 2 Ekipman listesi

Kullanılacak ekipmanların enerji ihtiyacı ise aşağıdaki gibidir.

I.6. Proje ile ilgili Olarak Bu Aşamaya Kadar Gerçekleştirilmiş Olan İş ve

PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU

II.1. Faaliyet yerinin ve komşu kullanımların mevcut arazi kullanım

Şekil 2 Proje alanı yakın çevresi

Şekil 4 Proje alanının batısı (batı tarafında fabrika bulunmaktadır)

Şekil 5 Proje alanının doğusu (boş parseller ve fabrikalar bulunmaktadır)

Şekil 6 Proje alanının güneyi (Lefkoşa- Gazimağusa Anayolu, karşıda araç

Şekil 7 Proje alanı

II.2. 1/25000 ve/veya 1/5000’lik Halihazır Harita Üzerinde Faaliyet Alanı

Şekil 8 Proje alanının 1 km çevresi

Proje alanının kuzeyinde yer alan Beşparmak dağlarından doğan ve güney-

Proje alanı güneyinde Haspolat Sanayi Bölgesi bulunmaktadır.

Arazi koruma alanları listesi içerisinde değildir.

II.3. Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu (Bütün İdari ve Sosyal

Proje alanına ulaşım yolu arazinin güneyinden geçmektedir. Şantiye sırasında bu

Tablo 4 Proje kapsamında yer alan üniteler

PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI

III.1. Projenin Gerçekleşmesi ile İlgili Yatırım Programı ve Finans

III.2. Projenin Gerçekleşmesi ile ilgili İş Akım Şeması veya Zamanlama

III.3. Projenin Fayda – Maliyet Analizi