Professional Documents
Culture Documents
Auditim
Auditim
AUDITIM
AUDITIM
AUDITIMI- eshte procesi sistematizuar i mbledhjes dhe krijimit te argumenteve mbi
veprimtarin ekonomike dhe rrezulltatet me qellim qe te kostatohet baraspesha ne mes te
raporteve te arfarizmit dhe kriterjumeve me pare te parashtruara dhe kjo tu dergohet
shfrytezuesve te interesuar.
AUDITIMI- eshte procedure e te vertetuarit dhe vleresimit te raporteve finaciare dhe
konsolidimit te raporteve financare te obliguesve te auditimit te argumenteve dhe metodave
te cilat zbatohen me rastin e perpilimit te raporteve finacare,ne baze te te ciualve jepet
mendimi profesional dhe i pavarur mbi gjendjen reale dhe objective financare, rezultateve
financare dhe rrejedhes se paras.
QELLIMI I AUDITIMIT TE RAPORTEVE FINANCIARE- eshte qe auditorit ti mundesoj ta shpreh
mendimin per at se a jane raportet financiare ne te gjitha aspektet ne suazat e percaktuara te
raporteve financare.
KARAKTERISTIKAT THEMELORE TE AUDITIMIT TE JASHTEM:
1. Ne menyre suplementare hulumtohet afarizmi I nderrmarrjes, kjo para se gjithave i
raporteve financiare,
2. Kerkohet harmonizimi i afarizmit te nderrmarjes,kjo para se gjithash i raporteve financare
me krtierjumet me pare te percaktuara me te cilen sigurohet objektiviteti dhe realiteti I
raporteve financiare.
3. Mendimi i auditorit bazohet ne argumente objketive dhe u dergohet shfrytezuesve te
interesuar,
4. Auditimin e kryejn institucionet e pavarura profesionale jashte nderrmarjes.
FAZAT PER TRAJTIMIN E PROCEDURAVE(PROCESIT) TE AUDITIMIT-
a). Zgjedhja e kriterjumeve permes te cilave pershkruhet gjendja perkatese e aktiviteteve te
ndryshme,
b). Mbledhja e argumenteve perkatese mbi aktivitete e kaluara,
c). Krahasimi i puneve te kryera dhe kriterjumeve te sgjedhura,
d). Pergaditja e raporteve ne te cilat trajtohet harmonizimi i puneve te kryera dhe
kriterjumeve te sgjedhura.
AUDITIMI I MBRENDSHEM(INTERN) - eshte i inkuardruar ne nderrmarje ku e kryejne auditimin
dhe vet e organizojne dhe zbatojn programin e auditimit te mbrendshem si test i pergjithshem
i efiasitetit te te gjithahve aspekteve te kontrolles interne.
QELLIMI KRYESOR I AUDITIMIT INTERN(MBRENDSHEM)- eshte zhvillimi dhe permirsimi I
efikasitetit te njesive te ndryshme afariste te nderrmarrjes, me pak e rendesishme eshte
hulumtimi i mendimit mbi realitetin e raporteve financare.
RAPORTET FINANCARE- jane raporte qe permbledhin rezultatet e vepritarive kontabel te nje
organizate per nje periudhe fiskale.
OBJEKTIVI I PASQYRAVE FINANCIARE- eshte te jape nje paraqitje te vertet e te drejte te
pozicionit financiar, performances financare dhe fluksit te parase te njesise ekonomike
raportuese. Kjo arrihet vetem ateher nese
:a) ato jane te sakta e te plota ne pasqyrimin e permbajtjes se ngjarjeve ekonomike,
b) pergaditja e tyre bazohet ne vleresime te arsyeshme e te bazuara,
c) shenimet ne pasqyrat financare jane pergaditur me detaje te mjaftueshme per te dhene
nje pamje te pergjitheshme te pozicionit financiar, performances financare dhe fluksit te
parase te nje njesie ekonomike raportuese, ne menyre te tille qe lexuesit kompetent te mund
te nxjerrin konkulzione te arsyeshme.
PASQYRAT FINANCIARE TE CILAT AUDITOHEN JANE:
a). Bilanci i gjendjes,
b). Pasqyra e rrjedhjes se parase(cash flow),
c). Pasqyra e te ardhurave, dhe
d). Pasqyra e ndryshimeve te kryegjes(ekuitet).
SYNIMI I AUDITIMIT TE PASQYRAVE FINANCIARE- eshte t’i mundesohet auditorit te shprehe
mendimin se keto pasqyra jane perpiluar sa i perket aspektit material ne pajtim me kornizen
raportuese ne fuqi.
ZHVILLIMI I HISTORIK I AUDITIMIT- Fillet e para gjenden ne egjiptin e vjeter, babiloni dhe
greqi dhe kjo ne auditimin e mbrendeshem. Zhvillimi i auditimit te jashtem fillon ne fillim te
shek, XV ne itali dhe lidhet me emrat e Bene Kotruleviqit dhe Luce Pacolit. Pastaj paraqitet
ne Angli. Organizata e pare profesionale e auditoreve shoqata e kontabilisteve eshte
themeluar me 1581 ne Venedik. Pastaj fillon ne Angli me 1853, kur eshte themeluar shoqata
profesionale e auditoreve e cila merr autorizimin mbreteror (royal cahrter) per kryerjen e
puneve te auditimit. Me 1892, ne Angli futet thirrja Kotabilist i autorizuar i cili mbetet edhe
sod. Ne SHBA zhvillim i auditimit fillon me 1887 kur ne New York eshte themeluar shoqata e
pare amerikane e auditoerve the ateher futet thirrja << Kontabilist i Autorizuar Publik >>. Per
zhvillimet e auditimit ne Europe pe rendesishme eshte themilimi I lidhjes se auditorve te
kontabilitetiit ne Berlin te Gjermanis me 1896. Me 1931 ne gjermani futet thirrja hulumtus
(ekzaminator) ekonomik, dmth auditor (wirtschaftsprufer) qe egziston edhe sod. Zhvillimi i
auditimit intern bashkohor fillon kah fundi i shekullit XIX dhe kjo se pari ne SHBA , BRITANI TE
MADHE dhe GJERMANI ku nderrmarjet e medha themelojne auditimet vetanake. Gjithashtu e
ka nxit kriza e vitetve 1929- 1933) kur paraqitet nevoja per efiasitet me te medhe te
afarizmit dhe zhvillimit te nderrmarrjeve.
ROLI I AUDITIMIT NE EKONOMIN E TREGUT–
a). Mbrojtja e interesit te pronarit te kapitalit,
b). Arritjen epo edhe hulumtimin e informatave reale dhe objektive si bazament per
menaxhim te sukseshem.
c). Krijimin e metodave per furnizim me kapital te fresket dhe svogelimin e rrezikut te
investimeve.
a). pavaresia,
b). ndershmeria,
c). Objektiviteti,
d). Kompetenca profesionale dhe kujdesi i shtuar
e). Besueshmeria
f). Sjellja profesionale,
g). Standartet teknike.
a). organi I cili e kryen kontrollin hulumitimin( auditore ekstern dhe intern)
b) objekti I kontrollit( auditore te afarizmit dhe auditore te pasqyrave financiare)
c) fusha e kontrollit( auditorin komercial dhe auditorin shteteror)
AUDITIMI KOMERCIAL- eshte term qe zakonishte perdoret per auditimin ekstern, te pavarur.
Auditimi ekstern kryhet ne baz te kontrates e cila lidhe ne mes te oliguesit te auditimit dhe
kompanis e cila mirret me auditim, kontrata lidhet me shkrim per qdo vit. Nocioni i auditimit
komercial e shpesh nenkupton auditmin e pasqyrave financiare.
AUDITIMI SHTETEROR- kryhet ne emer te shtetit dhe ne llogari te shtetit, kete lloj auditimi e
kryen zyra e shtetit per auditim. Kjo nenkupton qe zyra e shtetit per auditim eshte eksterne e
pavarur, pra eshte zyre profesionale. Ne kushtet tona auditimi shteteror rregullon te hyrat, te
dalaurat, auditimin e pasqyrave financiare, dhe transaksionet financiare te njesive te sektorit
shtetorore, njesive lokale qendrore gjegjesishte agjensionet qe financohen nga shteti, etj
FIRMAT QE MERREN ME AUDITIM- jane ndermarrjet te cilat jane te autorizuara per zbatimin e
auditimit te pavarur dhe profesional . keto ndermarrje duhet te jene anetare te instituteve
nacionale per auditim apa kontabilitet te cilat ne mes tjerash kan edhe autorizime dhe
mbikeqyrje te punes ndermarrjeve qe merren me auditim.
a). DELOITTE,
b). ERNEST&YUNG
c). KPMG
d). PRICE Vaterhause Coopers
FJALA METODE- rrjedhe nga fjala greke “”Methodos” qe dmth menyra e kerkimeve qasja
dukurive te cilat studiohen, rruga per ta percaktuar te verteten dhe ne kete kontekst metoda
mund te definohet si procedure e planifikuar per arritjen e nje qellimi.
METODA INDUKTIVE- rrjedhe nga gjuha latine “inducere” qe dmth fush shtie niset nga
hulumtimi i rasteve individuale. Ne baze te hulumtimit te rasteve individuale vjen deri te
njohja e gjendjes se pergjitshme te afarizmit te ndermarrjes.
METODA DUDUKTIVE- ne gjuhen latine “duducere” qe dmth nxjerr, niset nga hulumtimi i
tersise se gjere te afarizmit dhe rezultateve te pergjithsme. Ne baze te hulumitimit te
gjendjes se pergjitshme vjen deri te njohja e rasteve te veqanta te afarizmit te ndermarrjes.
METODA MATERIALE- paraqet hulumtimin shum intenziv. Me kete metode hulumtohet saktesia
e esences dhe permbajtjes si dhe arsyeshmeria dhe teresia e ndryshimeve afariste. Qellimi
themelor i metodes materiale eshte hulumtimi i realitetit te vlersimit te elementeve te
raporteve financiare.
METODA RETROGRADE-kjo metode zbatohet me orientim te kundert per dallim nga metoda
progresive. Kjo procedur zakonisht sbatohet te auditimi i raporteve vjetore financiare. ne
zbatimi e kesaj metode fillohet prej raporteve financiare, pastaj nese verehen parregullsi te
caktuara hulumtohen evidencat e kontabilitetit te cilat paraprijne raporteve financiare ,
regjistrimeve konkrete pastaj bazat dhe ne fund hulumtohen vetem ndryshimet afariste te
cilat jane objekt i evidencave te kontabilitetit. Kjo metod jep rezultate me te shpejta ne
krahasim me progresiven por ne nje menyre eshte siperfaqsore.
PROCEDURAT ANALITIKE NE AUDITIM – sipas SNA (520) procedurat analitike paraqesin analizen
e treguesve te rendesishem dhe tendenca duke perfshire edhe rezultatet e hulumtimeve
lidhur me ndryshimet dhe mardhenjet te cilat nuk jan konsekuente me te dhenat tjera te
rendesishme. Sipas SNA procedurat analitike perfshijne :
Krahasimi i informatave financiare me informatat e periodave te kaluara me rezultatet e
pritura te prognozuara dhe te buxhetit
Hulumtimi i ndervaresis ne mes te informatave te ndryshme financiare brendas periodes se
kontrolluar Krahasimi i informatave financiare te ndermarres qe kontrollohet me informatat
krahasuese te cilat i takojn lemise se njejt te veprimtaris.
Hulumtimi i ndervaresis se informatave financiare me ato relevante jofinanciare
Faza e fundit e auditimit – ne kete faz para formimit te mendimit dhe perpilimit te raportit me
se shpeshti vleresohet kualiteti i raporteve financiare dhe konkludimet mbi afarizmin e
ndermarrjes.
PROCESI DHE FAZAT E AUDITIMIT - Te kuptuarit e entitetit dhe mjedisit ku vepron – kerkon
informata per secilen prej ketyre kategorive :
Natyra e entitetit
Faktoret industrial
Menaxhmenti
Qeverisja
Objektivat dhe strategjitt
Matja dhe performance
Proceset e biznesit
Vleresimi I rrezikut te anomalive materiale – auditori duhet te vlereson rrezikun per sa I takon
teprices se seciles llogari sepse kjo e ndihmon auditorin ne percaktimin e shtrirjes se
procedurave te auditimit.
Pranimi dhe vazhdimi I punes me klientin – sipas standardeve te auditimit auditoret duhet qe
te themelojn politika dhe procedura per te vendosur a do te pranoj te punoj me nje klient apo
do te vazhdoj punen me klientet e deritashem.
Mbajtja parasysh e kontrolleve te brendshme – jan proces ku ka ndikim bordi I drejtoreve dhe
ajo pjes e personelit qe ka per detyr te jap nje siguri te arsyeshme per sa i takon arritjes se
objektivave si
Auditimi i proceseve te biznesit dhe i llogarive perkatese – eshte faz e gjat sepse ketu kryhen
edhe procedura individuale tek llogarit salldot e te cilave ka mundesi te permbajn anomali.
Standardi i pare i pergjithshem:pranon faktin qe nje individ duhet te ket trajnimet dhe
aftesite e duhura qe te jet auditore , ku keto aftesi dhe kualifikime perfitohen nepermjet
arsimimit formal,programeve te arsimimit te vazhdueshem dhe eksperiences.
Standardi i dyte i pergjitshem :kerkon qe auditoti te jet gjithmon i pavarur gjat secilit
angazhim ne menyr qe ti parandaloj ato mardhenje te cilat mund ta demtojn objektivitetin e
tije.
Standardi i tret i pergjithshem : ka te bej me kujdesin e duhur profesional pra ti kryej detyrat
siq ja cakton profesioni i auditorit.
Standardi i pare ka te bej me planifikimin dhe mbikqyrjen ne menyr te duhur i cili mund ta
bej auditimin me efektiv
Standardi i dyte kerkon qe auditori te ket kuptuar ciq duhet kontrollet e brendshme te
ompanise qe po auditohet qe te mund te behet planifikimi i auditimit.
Standardi I tret ka te bej me mjaftueshmerin dhe besueshmerin e evidences qe i nevojitet
auditorit.
ETIKA – ka te bej me nje system ose kod te te sjellurit i cili bazohet mbi detyrat dhe obligimet
morale qe na tregojn menyren se si duhet te sillemi.
RREZIKU I AUDITIMIT (RrA) Eshte rreziku qe ka auditori per te dhen pa dajshje nje opinion te
papershtatshem per shkak te anomalive materiale qe permbajn pasqyrat financiare.
RREZIKU I VETVETISHEM (RrV) Eshte dyshimi mbi pohimin e nje anomalie e cila eshte materiale
duke supozuar se nuk ka pasur asnje system kontrolli te brendshem ne veprim.
RREZIKU I MOSZBULLIMIT (RrM)-Eshte kur auditori nuk mund te zbuloj ndonje anmali materiale
ne pasqyrat financare.Ky rrezik perbehet nga dy rrezeqe apo paqartesi :
Rreziku i mostrimit
Rreziku i mosmostrimit
ANOMALIT- paraqesin :
Diferencat midis vleres ,menyres se klasifikimit ose paraqitjes se nje elementi dhe menyres se
te paraqiturit sipas standardeve kosovare te kon.
Mungesa e ndonje elementi,llogarie ose zeri te pasqyrave financiare
Nje shpalosje e pasq. financiare e cila nuk eshte bere ne perputhje me SKK
Mungesa e shpalosjeve te informacioneve te cilat kerkohen te shpalosen ne perputhje me
SKK.
Procedurat e auditimit jane : veprime specifike te kryera nga auditori per te grumbulluar
deshmit ne menyre qe te percaktoj nese jan arritur objektivat specifike te auditimit.
natyra e deshmis
pershtatshmeria e deshmise
mjaftueshmeria e deshmis
zhvleresimi i deshmise
Vleresimi i evidences – auditori duhet te jet i hollesishem gjat kerkimit te evidencave dhe i
paanshem gjat vleresimit te tyre.
titulli
indexi dhe treguesi i referencave te terthorta
shenjimi
Mbledhjen e informacionit
Te kujtojn entitetin
Vleresimin e rrezikut
Percaktimin e kritereve te auditimit
SNA 550 – anet konsiderohen te lidhura nese njera ane ka aftes te kontrolloj anen tjeter ose
te kete ndikim te rendesishem gjat marrjes se vendimeve financiare dhe afariste.
Dokumentet juridike dhe aktet normative te shoqeris – permbajn emrin e shoqeris ,daten e
themelimit, llojet dhe Shumen e kapitalit aksionar, llojet e aktiviteteve afariste etj.
SNA 400 konstaton – auditori duhet te fitoj njohuri te kenaqshme dhe te referohet me
sistemin llogaritar dhe te kontrollit intern qe tem und te perpiloj planin e auditimit dhe te
perpunoj nje metod efikase te auditimit.
Sistemi i kontrolles interne – nenkupton te gjitha politikat dhe procedurat e kontrollit intern
(te brendshem) te miratuar nga drejtoria e ndermarrjes ne menyre qe te arrihet afarizmi i
rregullt dhe i suksesshem i ndermarrjes.
A ndikon gabimi i paraqitur ne trendin e neto fitimit ? - Qrregullimi ne ttrendin e neto fitimit
do te ishte i rendesishem nese ndermarrja ka shenuar shtim vjetor ose edhe renje te neto
fitimit dhe pa pritur ka ardhur deri te shfaqja e trendit te kundert.
A eshte pershkrimi i politikes llogaritare korrekte ? - Pershkrimi i pasakt i kesaj politike mund
te sjell deri te perfundimet e gabueshme gjat analizes se raportit.
A eshte publikuar shkelja e normave rregullative ? - Nese eshte e sigurt se denimi per shkeljen
e ketyre rregullave do te ndikoj ne zvoglimin e aftesis afariste te ndermarrjes atehere keto
publikime do te jen te rendesishme.
RREZIKU RREZIKU (RISKU) AUDITOR –eshte risku se auditori do te jap mendim joadekuat ne
rast se raportet financiare jann te shprehura gabimisht.
Risku Inherent – eshte risku ndonje salldo e llogaris eshte i nenshtrueshem dekleratave te
gabueshme- gabimeve te cilat mund te jen te rendesishme, individualisht ose kur te mbledhen
gabimet e salldove te tjera.
Risku i kontrollit – eshte risku se gabimi i cili mund te paraqitet ne salldo te llogaris apo te
ndonje transaksioni e qe mund te jet individualisht i rendesishem nuk do te parandalohet me
koh ose te zbulohet me koh.
Risku i moszbulimit – eshte risku apo rreziku se procedura prove e auditorit nuk do te zbuloj
gabimin i cili egziston ne salldon e llogarise.
mostrimi statistikor
mostrimi jo statistikor
Testet gjat mostrimit ne auditim – testet per kontrollin e brendshem testet e pavarura
1. fushveprimi i auditimit
2. objektivat e auditimi
kontrollat te pergjithshme
kontrollat e zbatimit
kontrollat e transaksioneve
kontrollat e regjistrave
Testet e Pavarura – kan per qellim te sigurojn deshmite e duhura te auditimit per te zbuluar
anomalit meteriale ne pasq.financiare.
KONTROLLI I BRENDSHEM – Eshte nje proces i implementuar prej menaxhmentit dhe eshte i
dizajnuar per te dhen nje siguri te arsyeshme per sa i takon ketyre kategorive :
perdorimi ose hyrja e paaurtorizuar net e dhena te cilat qojn ne zhdukjen ,ndryshimin e tyre
ne menyr te paautorizuara
ndryshime te paautorizuara te sistemeve te sistemeve apo progarameve \
humbjet potenciale te te dhenave.
Strategjit e auditimit :
strategjia e mosbesimit
strategjia e besimit
Vleresimi i rrezikut – eshte identifikimi dhe analiza e rreziqeve relevane nga entiteti per te
permbushur objektivat e veta.