KΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΟΞΕΑ – ΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΙΟΝΤΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ

i. Με ποια κριτήρια χαρακτηρίζεται μία ουσία ως οξύ ή βάση

ii. Τι λέμε συζυγή βάση ενός οξέος και τι συζυγές οξύ μίας βάσης
iii. Τι λέμε σχετική ισχύ ενός οξέος ή μίας βάσης με βάση το βαθμό ιοντισμού του και την σταθερά
ιοντισμού του. Από ποιους παράγοντες εξαρτάται ο βαθμός ιοντισμού ενός οξέος ή μίας βάσης. Με
ποια κριτήρια ταξινομούνται τα οξέα και οι βάσεις ως ισχυρά και ασθενή.
iv. Πώς γράφουμε τις χημικές εξισώσεις ιοντισμού (διάστασης) ενός ηλεκτρολύτη (οξέος ή βάσης) και
τις αντίστοιχες εκφράσεις της σταθεράς ιοντισμού για τα ασθενή μονοπρωτικά οξέα και βάσεις (ka
και kb αντίστοιχα)
v. Τι λέμε σταθερά ιοντισμού του νερού Κw και τι pH. Πώς ταξινομούμε τα διαλύματα σε όξινα, βασικά
και ουδέτερα με βάση το pH τους.
vi. Η επίδραση του κοινού ιόντος και οι συνέπειες που έχει στο βαθμό ιοντισμού ενός οξέος ή βάσης
vii. Τι λέμε ρυθμιστικά διαλύματα, πώς παρασκευάζονται, ποιες οι χαρακτηριστικές ιδιότητές τους και
ποια η σημασία τους
viii. Τι είναι οι δείκτες και ποια η χρησιμότητά τους στην ογκομετρική ανάλυση.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 2

Κ
Κεεφ
φάάλλα
Κεφάλαιοαιιο
ο22 --- O
2 Oξξέέα
Oξέα α––B
– Bάάσ
σεειιςς κκκαι
Bάσεις α
αιι ΙΙΙοντική
ο
οννττιικκή
ή ΙΙΙσορροπία
σ
σοορ
ρρρο
οππίία
α 205

2.1 Οξέα – Bάσεις 208

2.1.1 Ηλεκτρολυτική διάσταση – Iοντικά υδατικά διαλύματα 208

Σκοπός 208
Προσδοκώμενα αποτελέσματα 208
Λέξεις – Κλειδιά 208
Ερωτήσεις ενότητας 2.1.1 208

2.1.2 Οξέα και Βάσεις: Ιστορική αναδρομή – Xαρακτηριστικές ιδιότητες 211

Σκοπός 211
Προσδοκώμενα αποτελέσματα 211
Λέξεις – Κλειδιά 212
Ερωτήσεις ενότητας 2.1.2 212
Οξέα – Βάσεις: Ιστορική Αναδρομή – Χαρακτηριστικές Ιδιότητες 212
Θεωρία του Αrrhenius για τα οξέα και τις βάσεις 215
Θεωρία των Βrønstead και Lowry για τα οξέα και τις βάσεις 216
Θεωρία του Lewis για τα οξέα και τις βάσεις 221

2.1.3 Οξέα και Βάσεις: Ιοντισμός & Bάσεων – Ιοντική ισορροπία 222
Σκοπός 222
Προσδοκώμενα αποτελέσματα 222
Λέξεις – Κλειδιά 222
Ερωτήσεις ενότητας 2.1.3 223
Eξισώσεις ιοντισμού οξέων και βάσεων. Ισχυρά και ασθενή οξέα και βάσεις 223
Ιοντισμός (αυτοïοντισμός) του νερού - pH 232
pH – Oρισμός του pH 236
Μεθοδολογία #1: Ασκήσεις σε ισχυρά οξέα και βάσεις: 239
Μεθοδολογία #2: Ασκήσεις σε διαλύματα με δύο η περισσότερα ισχυρά οξέα ή βάσεις 244
Μεθοδολογία #3: Ασκήσεις σε ασθενή οξέα και βάσεις: 249
Aσθενή Οξέα και Βάσεις – Νόμος Αραιώσεως του Ostwald 255
Σχέση μεταξύ της ka Οξέος και της kb της Συζυγούς του Βάσης 258
206
 Ενότητες κεφαλαίου 2

Μεθοδολογία #4: Ασκήσεις σχετικές με την κατεύθυνση αντίδρασης χημ.ισορροπίας

του τύπου : Οξύ + Βάση → Συζυγής Βάση + Συζυγές Οξύ 261
Διαλύματα Αλάτων – Ιόντα ως Οξέα και Βάσεις – Yδρόλυση 264

2.1.4 Oξέα και Βάσεις: Eπίδραση κοινού ιόντος – Ρυθμιστικά διαλύματα

Προσδοκώμενα αποτελέσματα 269
Λέξεις – Kλειδιά 270
Ερωτήσεις ενότητας 2.1.4 270
Επίδραση κοινού ιόντος στην χημική Ισορροπία οξέων – βάσεων 271
Μεθοδολογία #5: Ασκήσεις σε διάλυμα ασθενούς οξέος(βάσης) και άλατός του (της) 276
Ρυθμιστικά Διαλύματα 281
Μεθοδολογία #6: Ασκήσεις σε ρυθμιστικά διαλύματα 288
Μεθοδολογία #7: Ασκήσεις σε ρυθμιστικά διαλύματα όπου προστίθεται ισχυρό οξύ (ΗΧ)
ή ισχυρή βάση(ΜΟΗ) 296
Μέτρηση του pH ενός διαλύματος - Δείκτες Οξέων/Bάσεων (πρωτολυτικοί δείκτες) 302
Oγκομέτρηση (Oξυμετρία – Aλκαλιμετρία) 307

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 2 319

Ασκήσεις πολλαπλών επιλογών 319
Ασκήσεις τύπου Σωστό – Λάθος 326
Ασκήσεις τύπου συμπλήρωσης όρων 330
Ασκήσεις αντιστοίχισης 332
Ασκήσεις – Προβλήματα 334
Απαντήσεις στις ερωτήσεις και ασκήσεις του κεφαλαίου 2 393
Απαντήσεις στις ερωτήσεις αντιστοίχισης των ενοτήτων του κεφαλαίου 2 393
Απαντήσεις στις ασκήσεις Σωστό - Λάθος του κεφαλαίου 2 404
Απαντήσεις στις ασκήσεις συμπλήρωσης όρων του κεφαλαίου 2 410
Απαντήσεις στις ασκήσεις αντιστοίχισης του κεφαλαίου 2 413

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 417

207