ARKTIK

Arktik je severna polarna oblast koja

obuhvata najsevernije delove Evro-azije i
Severne Amerike,kao i mnogobrojne
arhipelage rasejane na ogromnom
prostranstvu Severnog ledenog okeana.
 GRANICE

 GRANICU ARKTIKA PREDSTAVLJA LINIJA

KOJA SPAJA SVA MESTA U KOJIMA JE
SREDNJA GODIŠNJA TEMPERATURA
NAJTOPLIJEG MESECA 10 STEPENI.TA
LINIJA JE I NAJSEVERNIJA GRANICA
PROSTIRANJA ŠUMA.
 POVRŠINA

Od ukupne povrŠine Arktika 70% čine

vodena prostranstva Severnog ledenog
okeana i susednih deset mora.Preostalih
30% čini kopno:Grenland,severni delovi
Evroazije i Severne Amerike,Bafinova i
Elzmirova zemlja,Kanadski arhipelag,
Spicberska ostrva,sva ruska ostrva u
Severnom ledenom okeanu itd.
 Poreklo imena
“ARKTIK”
Na severnom geografskom polu
Severnjača je tačno iznad glave
posmatrača,a zajedno s njom i
sazveždje Mali medved čiji je
ona deo. Zato su stari Grci celu
severnu polarnu oblast nazvali
Arktik (grčki arktos znači
“MEDVED”.
 Narodi Arktika

 Veliki broj razlicitih ljudi živi na

Arktiku,uključujući Inuite Grenlanda,
Kanade i severoistočne Azije i Samije
(Laponce) Skandinavije.Oni koji žive
na obali bave se lovom i
ribarstvom.Oni koji žive unutar kopna
love divljeg američkog severnog
jelena ili,kao Nenet pleme iz Sibira u
Severnoj Rusiji,uzgajaju irvase.
 ANTARKTIK
 Nasuprot Arktiku,s`druge strane
Zemljine lopte leži juzna polarna oblast
koja se naziva ANTARKTIK (u prevodu-
”nasuprot Arktiku”). Središnji deo
Antarktika zauzima kontinent koji se
naziva ANTARKTIDA.Osim Antarktide,
Antarktik obuhvata najjužnije delove
Tihog,Atlantskog i Indijskog
okeana,ivična mora Antarktide i ostrva
smeštena u njima.
 GRANICE
 Granica Antarktika se odredjuje kao pojas u
kome se hladne antarktičke vode sastaju sa
toplijim vodama sa severa.(Kao hladnije i
gušće,one brzo tonu ispod njih, praktično
bez mešanja i tako čine jasnu granicu.)Ova
granica priblizno se poklapa (kao i kod
ARKTIKA)sa linijom koja spaja sva mesta u
kojima je srednja godišnja temperatura
najtoplijeg meseca 10 stepeni.
 POVRŠINA

Površina Antarktika je oko 14

miliona km².Površina Antarktika je
dva puta veca od povrsine Arktika,s
tim što kopno zauzima samo ¼
Antarktika.
 ANTARKTIDA
 Antarktida je poslednji otkriveni i
istraženi kontinent.
 Iako su geografi od davnina
pretpostavljali da se na krajnjem jugu
mora nalaziti kontinent(Južna
nepoznata zemlja),tek je kapetan
Džems Kuk 1773.godine uspeo da
preplovi južni polarnik ,ali nije mogao
južnije da se probije kroz led Antarktika.
 1820-1821.godine ruska ekspedicija
stigla je do obala Antarktide,tj.konačno
otkrila ovaj kontinent.
 Kopno Antarktide skriveno je pod
debelim ledenim pokrivačem čija je
debljina oko 4km,pa je Antarktida najviši
kontinent sa prosečnom visinom od
2040m.
 Antarktida je najhladniji kontinent.
 Na Antarktidi živi svet je izuzetno
siromašan: pojavljuju se lišajevi i
mahovine,kopnenih sisara nema,a obale
nastanjuju životinje čiji je život vezan za
okean,na primer foke I pingvini.
 PRIRODNA
BOGATSTVA
ANTARKTIDE

Rude crnih i Antarktičke vode

su ribarsko REZERVE
obojenih metala, područje,naročito PITKE VODE
kameni ugalj i dr. za lov na kitove.
 Sličnosti izmedju geografskih
polova
-Oba pola su tačke u kojima rotaciona osa prodire
kroz površinu Zemljine lopte.

-Oba pola su jednako udaljena od ekvatora (po

10.000 km).

-U oba pola se sastaju svi meridijani.

-Severni pol je centar severne,a Južni –južne

Zemljine polulopte.
-Na oba pola,zvezde noću,a Sunce danju,
opisuju prividne dnevne putanje paralelne
sa horizontom.

-Na oba pola za vreme ravnodnevnica

Sunčeva prividna putanja poklapa se sa
horizontom.

-Na oba pola Sunce u letnjoj polovini godine

ne zalazi (polarni dan),a zimi ne izlazi
iznad horizonta (polarna noć).
-Na oba pola postoji samo jedna “strana sveta”,na
Severnom polu-jug,a na Južnom polu-sever.

-Kuda god da se krene s jednog pola,ako se uporno

drži taj pravac,mora se doći na drugi pol.

-U oblasti oba pola orijentacija pomoću kompasa

nema smisla.

-Na oba pola caruju hladnoća,sneg i led.

-Na oba pola nema živih bića.

 Razlike izmedju geografskih
polova
(i polarnih oblasti)
 Nad Severnim polom  Nad Južnim polom
uvek se vidi jedno isto uvek se vidi jedno isto
zvezdano nebo zvezdano nebo
(severna nebeska (južna nebeska
hemisfera).
hemisfera).
 Tačno nad Severnim
polom(u zenitu)na  Iznad Južnog pola u
nebeskom svodu zenitu nema nijedne
nalazi se zvezda sjajne zvezde.
Severnjača.
 Na Arktiku (i na celoj  Na Antarktiku (i na
severnoj Zemljinoj celoj južnoj Zemljinoj
polulopti)glavnu ulogu polulopti)glavnu ulogu
u orijentaciji ima u orijentaciji ima
sazveždje Veliki sazveždje Južni krst.
medved.
 Severni pol se nalazi  Južni pol se nalazi na
na ledenom pokrivaču kontinentalnom
okeana. ledniku.
 Arktik je pretezno  Na Antarktiku postoje
jednoliko,nisko i ravno visoke planine i
ledeno prostranstvo. duboke depresije.
 Na Arktiku žive  Na Antarktiku
polarni (beli) nema polarnih
medvedi. medveda.
 Na Arktiku nema  Na Antarktiku žive
pingvina. pingvini.
 Na Severnom polu  Na južnom polu
nema stalne postoji stalna
naučnoistraživačke naučnoistraživačka
stanice. stanica.
 ISTORIJA ISTRAŽIVANJA I OTKRIĆA
 Do geografskih polova ljudi su stigli tek
početkom 20.veka.
 Na Severni pol prva je stigla 1909.godine
američka ekspedicija koju je predvodio
Robert Piri.
 Na Južni pol prve su stigle norveška
ekspedicija na čelu sa Raolom
Amundsenom(decembar 1911) i pet nedelja
kasnije (januar 1912.)britanska ekspedicija
Roberta Skota.
 Mnogo važniji dogadjaji u istoriji
istraživanja Arktika i Antarktika bili
su otkrivanje pomorskih puteva
duž njihovog oboda.
 Na Arktiku to su otkrića
Severoistočnog i Severozapadnog
morskog puta.Ovi morski putevi i
danas su opasni,a veći deo godine
brodovima put krče ledolomci.
Katarina Sabo