INVESTITOR: Drobex d.o.o.

Berkovići

Šifra: 1201/17

ELABORAT ZAŠTITE OD POŽARA ZA

GLAVNI PROJEKAT FABRIKE VODE SA
ADMINISTRATIVNIM I STAMBENIM OBJEKTOM

Trebinje, mart 2018 god.

Elaborat zaštite od požara

INVESTITOR : Drobex d.o.o. Berkovići

OBJEKAT : Fabrika vode sa administrativnim i stambenim objektom

PROJEKAT : Elaborat zaštite od požara

LOKACIJA : Opština Berkovići

DIREKTOR:

____________________________

Slobodan Berić dipl.inž.građ.

SAD RŽAJ

Elaborat zaštite od požara

OPŠTI DIO

RJEŠENJE
UVJERENJE
IZJAVA

TEHNIČKI DIO

1. PREGLED PRIMENJENIH ZAKONA, PROPISA, PRAVILNIKA I STANDARDA

2. CILЈ I NAMENA ELABORATA ZAŠTITE OD POŽARA
3. OSNOVNI PODACI O OBJEKTU
3.1. MAKRO I MIKRO LOKACIJA
3.2. NAMJENA OBJEKTA
4. ANALIZA I PROCENA UGROŽENOSTI TEHNOLOŠKOG PROCESA, PREGLED ZAPALJIVIH
MATERIJA

5. POŽARNI RIZIK
5.1. POŽARNI RIZIK OBJEKTA
5.2. KOEFICIJENT POŽARNOG OPTEREĆENJA SADRŽAJA OBJEKTA
6. ISPROJEKTOVANE MJERE ZAŠTITE OD POŽARA
7. EVAKUACIJA IZ OBJEKTA
8. ELEKTRIČNE INSTALACIJE I MJERE ZAŠTITE
9. HIDRANTSKE INSTALACIJE
10.MOBILNA OPREMA ZA GAŠENJE POŽARA
11. ODERĐIVANJE BROJA APARATA, RAZMJEŠTAJ I NAČIN POSTAVLJANJA
12. OPŠTE NAPOMENE
13. SPECIFIKACIJA OPREME
14. GRAFIČKA DOKUMENTACIJA

Elaborat zaštite od požara

 OPŠTI DIO

Elaborat zaštite od požara

Elaborat zaštite od požara
Elaborat zaštite od požara
U smisu Zakona o zaštiti od požara („Službeni glasnik Republike Srpske„ broj 71/12) za projektnu
dokumentaciju Glavni projekat fabrike vode sa administrativnim i stambenim objektom, Opština
Berkovići:

I Z JAV U

dokumentaciju: Glavni projekat fabrike vode sa administrativnim i stambenim objektom

Kojom se potvrđuje da tehnička dokumentacija za

OBJEKAT: Fabrika vode sa administrativnim i stambenim objektom

LOKACIJA: Opština Berkovići

INVESTITOR: Drobex d.o.o. Berkovići

Sadrži sva tehnička rješenja u skladu sa zakonom i tehničkim propisima donesenim na osnovu zakona, a
navedenim u prilogu zaštite od požara.

Trebinje, mart 2018. god.

ODGOVORNI PROJEKTANT:

______________________________

Velibor Komlenić dipl. inž. znr.

Elaborat zaštite od požara

 TEHNIČKI DIO

1. PREGLED PRIMENJENIH ZAKONA, PROPISA, PRAVILNIKA I STANDARDA

Elaborat zaštite od požara

 Rrilikom izrade Priloga zaštite od požara za poslovni objekat koristili smo važeće zakone, propise
tehničke standard i to :
1. Zakon o zaštiti od požara ("Sl. glasnik RS", br. 71/12),
2. Zakon o zaštiti na radu ("Sl. glasnik RS", br.01/08),
3. Zakon o uređenju prostora ("Sl. glasnik RS", br.40/13),
4. Pravilnik o tehničkim normativama za spoljnu i unutrašnju hidrantsku mrežu za gašenje
požara („Sl. Glasnik RS“, br.39/13),
5. Pravilnik o tehničkim normativima zaštite od požara u objektima namjenjenim za javnu
upotrebu u kojima se okuplja, boravi ili radi veći broj lica („Sl. glasnik RS", br.64/13),
6. Pravilnik o tehničkim normativama za pristupne puteve, okretnice i uređene platoe za
vatrogasna vozila u blizini objekata povećanog rizika od požara („Sl. Glasnik RS“ , br.39/13),
7. Pravilnik o tehničkim normativama za ventilaciju i klimatizaciju („Sl. list SFRJ“ br. 38/89,
br.01/08),
8. Pravilnik o tehničkim normativima za zaštitu niskonaponskih mreža i pripadajućih trafostanica
(„Sl.list SFRJ“ br.13/78 i br.37/95),
9. Pravilnik o tehničkim normativima za električne instalacije niskog napona („Sl.list SFRJ“ br.
53/88),
10. Tehnički propisi za izvođenje elektroenergetskih instalacija u zgradama („Sl.list SFRJ“
br.13/78),
11. Pravilnik o tehničkim normativima za projektovanje i izvođenje električnih priključaka i ormara
u zgradama („Sl.list SFRJ“ br.35/74),
12. Zakon o zaštiti od požara–vatrodojava („Sl.glasnik RS“ br.71/12),
13. Gromobranske instalacije - Postupci pri projektovanju, izvođenju, održavanju, pregledima i
verifikacijama JUS N.B4.802,
14. Pravilnik o tehničkim propisima o gromobranima („Sl. list SFRJ“ br. 13/76),
15. Gromobranske instalacije - Opšti uslovi JUS IEC 1024-1,
16. Gromobranske instalacije - Odredivanje nivoa zaštite JUS IEC 1024-1-1,
17. Pravilnik o tehničkim normativima za zaštitu objekata od atmosferskih pražnjenja („SI. List
SRJ“ br. 11/96).

2. CILЈ I NAMENA ELABORATA ZAŠTITE OD POŽARA

Požar je svako nekontrolisano sagorjevanje usljed koga dolazi ili može doći do štete na
materijalnim dobrima i ozljeda ljudi.

Elaborat zaštite od požara

Prema Zakonu o zaštiti od požara ("Sl. glasnik RS", br. 71/12) utvrđeno je da se uz investiciono - tehničku
dokumentaciju podnosi poseban elaborat, u kome se na sažet i cjelovit način, na osnovu grafičkih prikaza,
proračuna i tekstualnih objašnjenja moraju prikazati sve mjere zaštite od požara predviđene u investiciono
- tehničkoj dokumentaciji, radi ocjene predviđenog odnosa odabranog sistema zaštite od požara, njegove
funkcionalnosti i efikasnosti.

Ovim Elaboratom je, prema namjeni, karakteru i sadržaju objekta, kao i prisutnim opasnim materijama i
procesima rada, a na osnovu investiciono - tehničke dokumentacije, zakonske i normativne regulative,
sveobuhvatno i sažeto obrađena problematika zaštite od požara.

3. OSNOVNI PODACI O OBJEKTU

3.1. Mikro i makro lokacija i karakteristike objekta

Lokacija objekta

Elaborat zaštite od požara

Izgradnja fabrike vode sa administrativnim i stambenim objektom, kao i pristupnom saobraćajnicom i
manipulativnim prostorom je planirana na teritoriji opštine Berkovići. Sa sjeverne strane predmetne
lokacije prolazi put Berkovići - Bileća. Sa južne strane lokacije se nalazi Dabarsko polje.

Sama lokacija je u nagibu od sjevera ka jugu, odnosno polju. Predviđena je izrada nasipa kako bi se
objekat postavio na nivo gore pomenutog puta.

Na parceli na kojoj se predviđa izgradnja fabrike vode sa administrativnim i stambenim objektom i

prometnih površina ne postoje izgrađeni objekti.

Opis usvojenog funkcionalnog rješenja

Fabrika vode sa administrativnim i stambenim dijelom se sastoji iz dva dijela:

- Adminstrativni dio – prizemlje + stambeni dio – sprat

- Proizvodna hala – prizemlje.

Komunikacija između prizemlja i sprata je predviđena dvokrakim unutrašnjim stepeništem.Proizvodna hala

je kompletan čelični objekat sa armirano betonskim temeljima sa rasterima i dimenzijama u skladu sa
projektnim zadatkom dostavljenim od strane Investitora.Predviđena je komunikacija između
adminstrativnog dijela i prizvodne hale. Ulaz u prozvodnu halu je predviđen kroz rolo vrata dimenzija
400x400 cm kako bi postojala mogućnost ulaska vozila unutar objekta.

Komunalna infrastruktura

Na parceli predviđenoj za građenje postoji mogućnost priključka na sljedeće sisteme:

- priključak na saobraćajnicu

- elektroinstalacije jake i slabe struje

- mogućnost priključka na javnu telefonsku mrežu

Na parceli predviđenoj za građenje neophodno je predviditi sledeće:

- vodovod i kanalizaciju

- trafostanicu i priključak na istu

Osnovni dimenzionalni podaci o objektu

Dimenzije objekta:

- administrativni i stambeni dio 9,8 x 10 m

- hala 10 x 40,30

Elaborat zaštite od požara

Bruto površina objekta:

Administrativni i stambeni dio : 203,0 m 2

Hala: 403,5 m 2

UKUPNO: 550,80 m 2

Korisna površina objekta:

Administrativni i stambeni dio: 169,76 m 2

Hala: 381,04 m 2

UKUPNO: 550,80 m 2

Broj etaža: P+P1

Ukupna visina zgrade: 7,59 m (administrativni i stambeni dio)

5,64 m (hala)

Koncept okolnog ueđenja

Sitacioni položaj

Okolo novoprojektovanog objekta projektovana je pristupna saobraćajnica sa platoom, pješačka staza oko
same fabrike, zelena površina, kao i parking prostor ispred same fabrike vode.

Situaciono polaganje pristupne saobraćajnice sa platoom, urađeno je u skladu sa raspoloživim prosotrom

na terenu.

Pristup fabrici vode omogućen je pomoću pristupne saobraćajnice koja je širine 6.00 m i koja se uklapa u
regionalni put Berkovići-Bileća.

Ispred fabrike vode projektovan je plato širine 15.00 m i u sklopu njega je projektovano 6 parking mijesta
dimenzije 5.00x2.50 m. Okolo same fabrike projektovana je saobraćajnica širine 5.00 m. Takođe, okolo
samog objekta projektovana je pješačka staza širine 1.00 m.

Oivičenje pristupne saobraćajnice sa platoom urađeno je betonskim ivičnjacima diemzije 18/24 cm.

Zbog konfiguracije terena javila se potreba za izradom AB potpornih zidova. Potporni zidovi projektovani
su većim dijelom uz granicu parcele, dok je jedan dio potpornih zidova projektovan da bi zadržao kosinu
nasipa. Prostor između potpornog zida i platoa je predviđen da bude zelena površina.

Prilikom projektovanja okolnog uređenja vodilo se računa o koti plavljenja Dabarskog polja koja iznosi 484
mnm.

Niveleta

Elaborat zaštite od požara

Niveleta na pristupnoj saobraćajnici I platou je projektovana tako da se omogući pravilna odvodnja sa istih
I oklonog uređenja oko same fabrike.

Projektovani podužni nagibi su promjenljivi I kreću se od 0.30 % do 10.00 %.

Između podužnih nagiba ubačen je radijus vertikalne krivine od Rv=100.00 m i Rv=200.00 m.

Poprečni profili

Projektovani završni sloj na platou i pristupnoj saobraćajnici je asfalt debljine 12.00 cm I to BNS 22=7.00
cm i AB16=5.00 cm. Ispod završnog sloja od asfalta na platou I pristupnoj saobraćajnici se izvodi
tamponski sloj debljine d=30 cm.

Na pješačkoj stazi okolo samog objekta izvodi se asfaltni sloj debljine d=5.00 cm (AB11) I tamponski sloj
debljine d=15.00 cm.

Za izradu zelenih površina koristi se sloj humusa debljine d=15.00 cm.

Poprečni nagib kolovoza na pristupnoj saobraćajnici iznosi 2.50 %, na platou 1.00 %, dok je nagib
pješačke staze okolo samog objekta 1.00 %.

Na predmetnoj lokaciji projektom je predviđeno iskop humusa u sloju od d=20 cm.

Odvođenje oborinskih i fekalnih voda

Ovim projektom se planira izgradnja odgovarajućeg kišnog kolektora (zatvorena odvodnja), koja će
omogućiti kvalitetno odvođenje površinskih voda od padavina - kišna kanalizacija. Takođe, planira se
odvođenje upotrebljenih fekalnih voda iz objekta – fekalna konalizacija do septičke jame.

Kišna kanalizacija

Projektovana su dva kraka kišnog kolektora ukupne dužine L=131.00 m, a usvojeni prečnik cijevi je DN
250 mm. Površinska odvodnja sa pristupne saobraćajnice je riješena podužnim i porečnim nagibima i
slivnicima i slivničkom rešetkom, a slivnici i slivnička rešetka trebaju poprečnim vezama da budu spojeni
sa kišnim kolektorima putem kojih će se vršiti odvođenje površinskih voda od padavina sa predmetne
lokacije.

Kišni kolektor prikuplja oborinske vode sa pristupne saobraćajnice i odvodi ih do separatora ulja i masti
koji je predviđen da se ugradi u zelenu površinu (za prikupljene površinske vode sa prevoznih površina
potrebno je predviditi tretman istih).

Kolektor je vođen dijelom kroz saobraćajnicu i dijelom kroz zelenu površinu.

Dubina ukopavanja kišnog kolektora usvojena je u zavisnosti od dubine smrzavanja tla, saobraćajnog
opterećenja, dok je za kišni kolektor potrebno omogućiti nesmetan priključak svih slivnika.

Fekalni kolektor

Ovim projektom je planirano odvođenje prikuoljenih fekalnih voda od objekta do septičke jame pošto ovaj
dio opštine Berkovići nema izgrađen sistem fekalne kanalizacije.

Elaborat zaštite od požara

Upotrebljene vode iz administrativnog i stambenog dijela se izvode iz objekta pomoću kanalizacionih
horizontala i ubadaju u kanalizacione šahtove, projektovana su dva šahta. Iz šahtova se odvode u
projektovanu septičku jamu, koja je predviđena u zelenoj površinu uz samu saobraćajnicu radi lakšeg
prilaza komunalnog vozila. Detalj septičke jame dat je Glavnim projektom Fabrike vode sa
administrativnim i stambenim objektom, Opština Berkovići.

Fekalni kolektor od objekta do septičke jame je ukupne dužine L=25.00 m, a svojeni prečnik jeste DN 150
mm.

3.2. Namjena objekta

Namjena predmetnog objekta je proizvodna hala – fabrika vode, sa administrativnim i stambenim dijelom.

4. ANALIZA I PROCENA UGROŽENOSTI TEHNOLOŠKOG PROCESA, PREGLED ZAPALJIVIH

MATERIJA

U predmetnom objektu zastupljenije su zapaljive materije, drvo, alkoholi, papir, karton, tekstil, guma,
plastične mase, koje ne prestavljaju veću opasnost od požara.

Prema vrsti opasnosti sve materije i robe se dele u 3 grupe:

 materije i roba koji sadrže rizik od fizičke i hemijske eksplozije označavju se Ex;

Elaborat zaštite od požara

  materije i roba koji direktno i indirektno mogu učestvovati u procesu sagorevanja i to
odavanjem toplote sagorevanja, energijom samopaljenja, oslobađanjem zapaljivih produkata
razlaganja, ubrzavanjem procesa sagorevanja (oksidaciona sredstva) ili oslobađanjem
zapaljivih gasova ili toplote u dodiru sa vodom, označavaju se sa Fx;

 materija i roba koji nisu lakozapaljivi, ali koji se ipak pod dejstvom požara (vatre, plamena
mogu relativno brzo i jako oštetiti (destrukcija materijala), označavaju se sa Dx.

Prema stepenu opasnosti sve materije i roba dele se na šest klasa opasnosti i to:

 klasa opasnosti I (veoma lako zapaljive i brzo sagorive materije),

 klasa opasnosti II (lako zapaljive i brzo sagorive materije),
 klasa opasnosti III (zapaljive materije),
 klasa opasnosti IV (sagorive materije),
 klasa opasnosti V (teško sagorive materije),
 klasa opasnosti VI (nezapaljive materije).

Podela materija i roba prema agregatnom stanju i drugim hemijskim osobinama.

Prema agregatnom stanju na sobnoj temperaturi od 20 0 C i normalnom pritisku od 1 bar, materije i roba se
dele na:

 A-gasovite materije
 B-tečne materije
 C-čvrste materije

Prema određenim fizičko hemijskim osobinama materije i roba dele se na:

 D-eksplozivne materije,
 E-samozapaljive materije,
 F-materije koje pri zagrevanju ispuštaju zapaljive i otrovne produkte razlaganja,
 G-oksidaciona sredstva,
 H-nezapaljive materije koje sa vodom razvijaju zapaljive gasove,
 I-nezapaljive materije koje sa vodom razvijaju toplotu.

U predmetnom objektu moguć je nastanak požara materija klase A, B i C i požari klase E.

Kategorija tehnološkog procesa

Elaborat zaštite od požara

Za stepen otpornosti objekta IV, kategoriju tehnološkog procesa K3, zapremina objektata od 5000 m 2 do
20000 m 2 potrebna količina vode za jedan požar je 15 l/s. To znači da svaki požar gasimo sa dva vanjska
ili tri unutrašnja hidranta.

Kategorizacija objekta prema požarnom opterećenju.

Standardom JUS U. J1.030 određene su tri grupe objekata u odnosu na specifično požarno opterećenje:

- nisko požarno opterećen do 1 GJ/m 2

- srednje požarno opterećenje 1 - 2 GJ/m 2

- visoko požarno opterećenje preko 2 GJ/m 2

5. POŽARNI RIZIK

5.1 Požarni rizik objekta ( R 0)

Požarni rizik objekta zavisi od mogućeg inteziteta trajanja požara, kao i od konstruktivnih elemenata
objekta (otpornost konstrukcije prema djelovanju visokih temperatura), a izračunava se prema obrascu:

(P 0 · Cx + P K) · B · L x S / (W ·R i)
Ro = 
W · Ri

Gdje su:

- R0 Požarni rizik objekta

- P0 koeficijent požarnog opterećenja sadržaja objekta

Elaborat zaštite od požara

- C koeficijent sagorivosti sadržaja objekta

- PK koeficijent požarnog opterećenja od materijala ugrađenih u konstrukciju objekta

- B koeficijent veličine i položaja požarnog sektora

- L koeficijent kašnjenja početka gašenja

- S koeficijent širine požarnog sektora

- W koeficijent otpornosti na požar nosive konstrukcije objekta

- Ri koeficijent smanjenja rizika

Analiza koeficijenta za određivanje požarnog rizika objekta.

P 0 - koeficijent požarnog opterećenja sadržaja objekta (oprema, uskladištena roba i sl.), određuje se
iz tabele, s tim što se predhodno izračuna toplotna vrijednost svih gorivih materijala u MJ/m2.

Stepen opasnosti Ekvivalentno požarno Požarno opterećenje Vrijednost koeficijenta

opterećenje računato na MJ/m2 P0 (1)
drvo kg/m2

1 0-15 0-251 1.0

2 16-30 250-502 1.2

3 31-60 503-1004 1.4

4 61-120 1005-2009 1.6

5 121-240 2010-4019 2.0

6 241-480 4020-8038 2.4

7 481-960 8039-16077 2.8

Elaborat zaštite od požara
 8 961-1920 16078-32154 3.4

9 1921-3840 32155-64309 3.9

10 Više od 3841 Više od 64309 1.0

C - koeficijent sagorivosti sadržaja objekta određen je klasom opasnosti od požara, a bira se iz

sledeće tabele.

Stepen opasnosti Klasa opasnosti od Vrsta gorivog materijala Vrijednost koeficijenta C

požara (1)

Goriv pod specijalnim

1 VI 1.0
uslovima

2 V Teško zapaljiv 1.0

3 IV Samoogasiv 1.0

4 III Normalno goriv 1.2

5 II Lako zapaljiv i brzo goriv 1.4

Vrlo lako zapaljiv i brzo

6 I 1.6
sagoriv

P K - koeficijent požarnog opterećenja od materijala ugrađenih u konstrukciju objekta određuje

se tako što se prethodno izračuna vrijednost svih gorivih materijala u objektu u MJ/m 2.

Stepen opasnosti Ekvivalentno požarno Požarno opterećenje Vrijednost koeficijenta

opterećenje računato na MJ/m2 Pk (1)
drvo kg/m2

1 0-25 0-419 0.0

2 26-50 435-837 0.2

3 51-100 845-1675 0.4

4 101- 250 1691-4187 0.6

5 251-500 4023-8373 0.8

Elaborat zaštite od požara

B - koeficijent veličine i položaja požarnog sektora koeficijent je u opštoj funkciji dimenzija objekta
čiji se rizik izračunava.

Obuhvata:

Površinu sektora

Visinu prostorija sektora

Spratnost sektora

Broj etaža iznad nivoa zemlje

Stepen opasnosti Karakteristike objekta Koeficijent veličine požarnog

sektora B (1)

Požarni sector do 1500 m2

1 Visina prostorije do 10 m 1.0

Najviše 3 etaže ima objekat

Požarni sector do 3000 m2

2 Visina prostorije do 10-25 m 1.3

Više od 1 etaže u suterenu

Elaborat zaštite od požara
 Požarni sector od 3000-10000 m2

>od 8etaža
3 1.6
Visina prostorije > 25m

Više od 2 etaže u suterenu

Požarni sector > 10000 m2

4 2.0

L - koeficijent kašnjenja početka gašenja i opremljenosti vatrogasne jedinice koja

interveniše, njene udaljenosti od objekta ugroženog požarom, kao i stanja saobraćajnica.

Vrijeme od početka gašenja 10 10-20 20-30 >30

požara (minuta)

Udaljenost vatrogasne jed. od 1 1-6 6-11 >11

mjesta požara (km)

Profesionalna 1.0 1.1 1.3 1.5

industrijska.j

Dobrovoljna 1.1 1.2 1.4 1.6

industrijska.j

Teritorijalna 1.0 1.1 1.2 1.4

profesional.j.

Teritorijalna 1.1 1.2 1.3 1.5

Vrsta
dobrovoljna sa
vatrogasne
stalnim
jedinice
dežurstvom.

Teritorijalna 1.3 1.4 1.6 1.8

dobrovoljna bez
stalnog
dežurstva

S - koeficijent širine požarnog sektora zavisi od širine požarnog sektora

Elaborat zaštite od požara
Stepen opasnosti Najmanja širina protivpožarnog Koeficijent veličine
sektora (m) požarnog sektora

1 Do 20 1.0

2 20-40 1.1

3 40-60 1.2

4 >60 1.3

W - koeficijent otpornosti na požar nosive konstrukcije objekta zavisi od konstruktivnih

karakteristika

Stepen Vatrootpornost Ekvivalentno Specifično Vrijednost

opasnosti konstrukcije u požarno požarno koeficijenta W
(min) opterećenje opterećenje (1)
računato na MJ/m2
drvo kg/m2

1 <30 - - 1.0

2 30 37 619 1.3

3 60 60 1004 1.5

4 90 80 1339 1.6

5 120 115 1925 1.8

6 180 155 2595 1.9

7 240 180 3014 2.0

Elaborat zaštite od požara

R i - koeficijent smanjenja rizika požarni rizik se može smanjiti u zavisnosti od koeficijenta (Ri) čije su
vrednosti date u donjoj tabeli.

Stepen Procjenjeni Opis rizika Vrijednost koef.

opasnosti rizik smanjenja rizika
Ri (1)

Max -velika zapaljivost materijala

1 -više etažno skladište 1.0
-velika brzina širenja požara
-prisutan veliki broj izvora požara
Normalan -srednja zapaljivost materijala
2 -skladištenje materijala po propisu 1.3
-normalna brzina širenja požara
-prisutan normalan broj izvora požara
Manji od -mala zapaljivost mater.
normalnog -uskladištenje zapaljive robe u nezapaljivoj ambalaži
3 -sporije širenje požara 1.6
- Prizemen hale površine <3000m2
-uređaji za odvod dima I toplote u slučaju požara
instalirani
neznatan - mala verovatnoća paljenja
4 -uskladišteena roba u sanducima od lima i sl materi. 2.0
-skladoištenje robe sa većim rastojanjem
-očekuje se lagan razvoj požara

Elaborat zaštite od požara

5.2 Požarni rizik sadržaja objekta (Rs)

Računa se prema obrascu: Rs= H x D x F

gde su

H- koeficijent opasnosti za ljude

D- koeficijent rizika imovine

F- koeficijent delovanja dima

H- koeficijent opasnosti za ljude iz donje tabele

Stepen Stepen ugroženosti ljudskih života u slučaju požara u koeficijent opasnosti za ljude H
opasnosti analiziranom objektu (1)

1 ne postoji opasnost 1.0

postoji opasnost za ljudske živote ali osobe mogu

2 2.0
same sebe spasti nema hendikepiranih osoba

3 -postoji opasnost za ljude 3.0

-evakuacija otežana

-jako zadimljeno

-veliki broj prisutnih

-višespratni objekti

-brz razvoj požara

-prisust hendikepiranih osoba

-prisustvo djece

-prisustvo starih osoba

-prisustvo osuđenika

-objekti suterenske etaže

Elaborat zaštite od požara

 -objekat ima kružna vrata

- i drugo

D- koeficijent rizika imovine prikazan u donjoj tabeli

Stepen ugroženosti Koeficijent vrijednosti koeficijent rizika

od požara imovine imovine D (1)

- sadržaj objekta ne predstavlja značajnu vrijednost

1 1
- sadržaj objekta malo sklon uništenju vatrom

2 - sadržaj objekta predstavlja značajnu vrijednost 2

- Unutrašnje vrijednosti je definitivno gubitak imovine

požarno bi bio nenadoknadiv, uništenjem imovine bi
3 se ugrozila egzistencija stanovništva 3
- unutrašnje imovine koja je nedoknadiv kulturni
gubitak

F - koeficijent dj elovanja dima

Okolnosti koje dovode do zadimljavanja Koeficijent F

Nema posebne opasnosti od zadimljavanja i korozije 1.0

Više od 20 % ukupne težine svih gorivih materija izazivaju zadimljavanje ili 1.2
izlučuju otrovne produkte sagorevanja

Više od 50 % ukupne težine svih gorivih materija izazivaju zadimljavanje ili 2.0
izlučuju otrovne produkte sagorevanja

Više od 20 % ukupne težine svih gorivih materija sastoji se od materija koje 2.0
izlučuju jako korozivne gasove

Elaborat zaštite od požara

DIJAGRAM ODLUKE

Na osnovu požarnog rizika konstrukcije objekta (Ro) i požarnog rizika sadržaja objekta (Rs) čije
vrijednosti se nanose na dijagram odluke koji je prikazan na slici određuje se neophodan kvalitet zaštite
objekta od požara.

Ro

Požarni rizik sadržaja Rs

Elaborat zaštite od požara

 (P 0 · Cx + P K) · B · L x S / (W ·R i)
Ro = 
W · Ri

Požarni rizik objekta (R 0) računa se prema obrascu:

R0 = (P0·Cx +PK)· B· L x S /(W · Ri) / (W · Ri) = 1.05

Požarni rizik sadržaja objekta (Rs) Računa se prema obrascu:

Rs = H x D x F = 2.00

Iz dijagrama se vidi da se dojava preporučuje, a automatsko gašenje nije opravdano.

Elaborat zaštite od požara

6. ISPROJEKTOVANE MJERE ZAŠTITE OD POŽARA

Temeljna konstrukcija

Na dijelu objekta gdje se nalaze konstruktivni pregradni zidovi, predviđaju se trakasti temelji, dimenzija
poprečnog presjeka 60x40 cm, preko njih idu temeljni serklaži. Marka betona svih temeljnih dijelova
konstrukcije je MB30.

Temeljenje čeličnih stubova na dijelu proizvodne hale je na temeljima samcima dimenzije 140x100cm,
međusobno povezanim temeljnim serklažima.

Glavni konstruktivni sistem

Glavni konstruktivni sistem administrativnog i stambenog dijela se sastoji od nosivih zidova od šupljih
opekarskih blokova debljine 20 cm, vertikalnih i horizontalnih armirano betonskih serklaža dimenzija 20x30
cm.
Obezbjeđenje od uticaja horizontalnih sila se vrši nosećim zidovima u oba pravca, a prema propisima za
datu seizmičku zonu.

Osnovna marka svih armirano betonskih elemenata je MB 30. Kvalitet betona raditi po važećim propisima
i standardima. Izvođač je u obavezi da vrši redovnu kontrolu svježeg i očvrslog betona prema odredbama
„Pravilnika za beton i armirani beton“.

Unutrašnje stepenište se predviđa kao dvokrako od armiranog betona sa međupodestom, liveno na licu
mjesta. Debljina stepenišne ploče je 14 cm, a gazište 30x16.67 cm.

Proizvodna hala je kompletni čelični objekat sa termopanelima od 10cm. Glani nosači su čeličnirešetkasti
nosači i čelični stubovi

Nosivi sistem na hali su čelični stubovi, na koje se oslanjaju rešetkasti nosači odnosno puni nosači na
prvom i zadnjem ramu.

Sekundarni konstruktivni elementi

U nivou terena predviđa se plivajuća AB ploča, debljine 10 cm i ukupne površine od cca 90,24 m2.

AB ploča iznad etaže prizemlja se pruža cijelom površinom objekta i prepušta na ulaznoj fasadi kao
balkon, kao što je prikazano na grafičkim prilozima. Debljina ploče je 14 cm, a površina 92 m2. Ploča
iznad etaže sprata se pruža cijelom površinom objekta, debljine 14 cm i ukupne površine od cca 98 m2.
Marka betona svih elemenata konstrukcije je MB30.

Iznad vrata na mjestima gdje se vrata ne pružaju do konstruktivnih AB elemenata (greda) predviđaju se
nadvratne grede, dimenzija 20x20 cm. Potrebno je da je greda dužinom prelazi širinu vrata za po 20 cm
sa obje strane otvora.

Elaborat zaštite od požara

Sekunadrni nosivi elementi na prozvodnoj hali su kutijasti hladno oblikovani profili koji prate nagib krovne
ravni.

Krovna konstrukcija i rješenje odvodnje

Krov stambeno-poslovnog objekta je dvovodni, nagiba 14°, izrađen od drvene četinarske građe druge
klase, u svemu prema grafičkim prilozima. Krovni pokrivač je termo panel KINGSPAN ili sličnog kvaliteta,
debljina ispune d=100mm. Osnovnu krovnu konstrukciju čini niz drvenih rogova presjeka 10/12 cm,
oslonjenih na vjenčanice i podrožnjače presjeka 14/14 cm, i drvene stubove presjeka 14/14 cm. Građa
treba da bude od čvrstog, suvog, zdravog i kvalitetnog drveta. Krovni vezači se postavljaju u pravcu
osovine rogova i obostrano ukrućuju kliještima presjeka 5/15 cm. Na strehu krova se montiraju horizontalni
oluci.

Na proizvodnoj hali je predviđen isti krovni pokrivač.

Fasadna obloga

Kao završni, finalni sloj fasade predviđen je termo panel, debljine 100 mm.

Stolarija

Fasadna stolarija na objektu je predviđena da se izvede od PVC aluminijumskih profila.

Ulazna vrata izraditi od PVC aluminijumskih profila, dimenzija prema šemi stolarije. Vrata izraditi od PVC
aluminijuma sa višekomornim sistemom profila, sa termoprekidom, ispunom i sistemom zaptivanja EPDM
gumom, po šemi stolarije i detaljima. Postaviti okov od eloksiranog aluminijuma, bravu sa cilinder uloškom
i tri ključa, tri šarke po krilu, po izboru projektanta. Vrata zastakliti dvostrukim staklom debljine 4+16+4 mm
i dihtovati trajno elastičnom EPDM gumom, vulkanizovanom na uglovima.

Unutrašnja vrata, dimenzija 80x205 cm, izraditi od eloksiranog aluminijuma sa višekomornim sistemom
profila, sa termo prekidom, ispunom i sistemom zaptivanja EPDM gumom, po šemi stolarije i detaljima.

Prozore izraditi od eloksiranog aluminijuma sa višekomornim sistemom profila i termo prekidom, po šemi
stolarije i detaljima. Prozore dihtovati trajno elastičnom EPDM gumom, vulkanizovanom na uglovima.
Okov i ton eloksiranog aluminijuma, u bijeloj boji. Krila prozora zastakliti termo Flot staklom d=4+16+4 mm
i dihtovati EPDM gumom.

Obrada podova

Završna obrada podova u administrativnom i stambenom dijelu objekta predviđaju se keramičke pločice
kao završna obrada poda. Pločice se postavljaju lijepljenjem na podlogu od cementnog estriha debljine 5
cm. U radove uračunati postavljanje sokla na zidove, visine 10 cm. Polaganje izvesti fuga na fugu.
Spojnice fugovati plasofil masom.

Pod u proizvodnoj hali je ferobeton sa slojevima prikazanim na grafičkim prilozima.

Pregradni zidovi

Unutar objekta, na etaži prizemlja i sprata se predviđaju gops-kartonski pregradni zidovi, debljine 15 cm,
sa adekvatnom metalnom podkonstrukcijom. Zidovi se predviđaju između prostorija kancelarija i čajne
kuhinje i sanitarnih čvorova. Visina zidova je na nekim dijelovima do konstruktivne grede, a na nekim do
Elaborat zaštite od požara
ploče iznad etaže prizemlja. Kao alternativno rješenje se mogu predvidjeti pregradni zidovi od šuplje
opeke.

Hidroizolaterski radovi

Na objektu je predviđena izrada horizontalne hidroizolacije na AB ploči u nivou terena i na AB ploči sprata
u kupatilu. Predviđa se izrada horizontalne hidroizolacije preko betonske ploče objekta bitumenskom
hidroizolacionom elastomernom trakom sa uloškom od staklene tkanine 200g/m2 debljine d=1,0 cm i
otporne na temperaturu do 100° C. Trake variti za betonsku podlogu cijelom površinom sa propisanim
preklopima i prethodnim hladnim premazom, te vertikalnim podizanjem. Prije ugradnje dati na uvid
nadzornom organu da potvrdi kvalitet hidroizolacije .

Osnovni zadaci pri projektovanju i građenju objekta su:

 Očuvanje nosivosti konstrukcije tokom određenog vremena

 Sprečavanje dima i vatre unutar građevine

 Sprečavanje širenja dima i vatre na susedne građevine

 Omogućavanje bezbjedne evakuacije i spašavanja

Zaštita od požara građevina uslovljena je:

 Pravilnim izborom građevinskih materijala u pogledu njegovog ponašanja u požaru uzimajući u

obzir njihovu zapaljivost, gorivost, brzinu širenja plamena, gustinu dima i toksičnost dimnih
gasova.

 Pravilan izbor konstrukcija i građevinskih elemenata u pogledu njihove otpornosti na požar.

 Pravilno projektovanje evakuacionih puteva, podjela objekta na požarne sektore i pravilno

projektovanje vatrogasnih puteva.

Proračun stepena otpornosti elemenata konstrukcije na dejstvo požara

Prema klasifikaciji zgrada, prema namjeni, izdvojenosti i visini ovaj objekat spada u izdvojenu poslovnu
zgradu visine do 9.0 m (IP 1 I NP 1).

Elaborat zaštite od požara

Uticaj broja osoba u požarnom sektoru i površine požarnog sektora, A (m 2)

Broj osoba do 20 21 do 50 51 do 101 do 300 301 do 700 701 do 1501 i više

100 1500

Klasa P P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7

A <400 <800 <1200 <1600 <2000 <2500 <

Stepen otpornosti konstrukcije na dejstvo požara je II (mala otpornost). Zatamnjenim dijelom (kolona II) iz
tabele date su potrebne otpornosti na požar konstrukcije objekta:

objekat IS1 NS1 IS2 NS2 IS3 NS3 IP1 NP1 IP2 NP2 IP3 NP3 NJ3

IJ1 IJ2 IJ2 NJ2 IJ3

P1 II II III III III IV II II II III III IV IV

P2 II III III III IV IV II II III III IV IV IV

P3 III III III IV IV IV II II IV IV IV IV IV

P4 III III IV IV IV IV III III IV IV IV IV IV

P5 IV IV IV IV IV IV III III IV IV IV IV IV

P6 IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV V V

P7 IV IV IV IV IV IV IV IV IV IV V V V

Projektni stepen otpornosti prema požaru određuje se na osnovu osnovnog stepena

otpornosti prema požaru.

Elaborat zaštite od požara

Stepen otpornosti objekta prema požaru određuje otpornost osnovnih konstrukcija u skladu sa
tabelom:

položaj Stepen otpornosti prema požaru ( SOP)

Elemenata konstrukcije zgrade (u satima - h)

Vrsta konstrukcije I II III IV V

( NO) (MO) (SO) (VO) (WO)
Neznat.otp Mala Srednja Veća Velika
ornost otpornost otpornost otpornost otpornost
Nosivi zid Unutar 1/4 1/2 1 1.5 2
požarnog
Stub 1/4 1/2 1 1.5 2
sektora
Greda - 1/4 1/2 1 1.5

Međuspratna - 1/4 1/2 1 1.5

konstrukcija

Nosivi zid - 1/4 1/2 1/2 1

Krovna konstr. zid - 1/4 1/2 1/2 1

Zid Na granici 1/4 1 1.5 2 3

požarnih
Međuspratna 1/4 1/2 1 1.5 2
sektora
konstrukcija

Vrata i klapne do 1/4 1/4 1/2 1 1.5

3,6 m2

Vrata >od 3,6m2 1/4 1/2 1 1.5 2

Konstrukcija Negoriv 1/2 1/2 1 1.5

evakuacionog materijal
puta

Fasadni zid Spoljnja - 1/2 1/2 1 1

konstrukcija
Krovni pokrivač - 1/4 1.2 3/4 1

7. EVAKUACIJA IZ OBJEKTA

Mjere zaštite od požara za predmetni objekat su predviđene u skladu sa projektnoim zadatkom namjenom i
konstrukcijom objekta kao i zakonom o zaštiti od požara.

Elaborat zaštite od požara

 Imajući u vidu da je pitanje brze evakuacije od izuzetnog značaja izlazi su dimenzionisani po važećim
tehničkim propisima i ima prednost jer eliminiše mogućnost zagušenja kod evakuacije.
Određivanje osnovnih performansi zgrade potrebnih za uspešno gašenje i evakuaciju.

Poslovne, stambene i javne zgrade treba da budu izgrađene odnosno projektovane tako da omoguće
bezbjednu evakuaciju u slučaju požara i da konstrukcija zgrade očuva integritet i nosivost i u vreme
pripreme vatrogasne intervencije pa do njenog punog angažovanja. Projektom su predviđena 2 izlaza,
jedan u administrativnom dijelu objekta, a drugi u pogonu, što zadovoljava potrebe objekte ovoga tipa
(prema „Službenom glasniku RS“ br. 64/13, minimalan broj izlaza jeste 4).

Evakuacija - je prebacivanje osoba u slučaju opasnosti od ugroženog do bezbjednog mjesta.

Prvi izlaz (PI)

Prvi izlaz je izlaz iz prostorije ili grupe prostorija za boravak na hodniku.

Etažni izlaz (EI)

Čine ga vrata na izlazu iz hodnika, otporna prema požaru ili koja sprečavaju prodor vatre i dima na ulazu u
stepenište.

Krajnji izlaz (KI)

To je izlaz iz zgrade obično ulaz u zgradu.

Evakuacioni izlaz (EI)

Radi procjene vremena i dužine puta za evakuaciju izlazom iz ugroženog prostora se mogu smatrati:

- sva vrata koja vode neposredno napolje,

- vrata koja vode u susedni požarni sektor iz koga vodi neposredan izlaz napolje.

Evakuacioni put

Svi putevi koji neposredno vode ka evakuacionom izlazu i obezbeđuju sigurno kretanje tokom određenog
vremena zovu se evakuacioni putevi.

Evakuacioni put mora biti vidno obilježen i ne sme biti ni na koji način ometan prolaz. Vrata na
evakuacionom putu kao i vrata koja vode u bezbedan prostor moraju se otvarati prema vani.

Vreme evakuacije se računa po obrascu:

Tev = N / BI x Fp + Lh / V

Tev - vreme evakuacije u sekundama

N - broj osoba u objektu

Elaborat zaštite od požara

BI - širina požarnog puta

Fp - koeficijent prolaza osoba u m/s (iskustvena vrijednost 1.3 osobe po m/s)

Lh - najveća horizontalna dužina požarnog puta za spašavanje

v - brzina prolaska m/s stepenište 0.6m/s, ravan teren 1.4 m/s

uz pretpostavku da je:

max N = 30 - broj osoba po jednom izlazu

BI = prolaz = 1.80 m

V = 0.6 m

Lh = 35 m

Tev = 30/1.80x1.3 + 35/0.6 = 110.77+66.67 = 177.44 sec

Napomena: Tev - vrijeme evakuacije je računato od najudaljenijeg mijsta na tribinama do najudaljenijeg

izlaza i znosi Tev = 177.44 sec. Prema „Službenom glasniku RS“ br. 64/13 dozvoljeno vrijeme za
evakuaciju za sportske dvorane kapaciteta više od 600, a manje od 2000 lica jeste 180 sec, dakle vrijeme
a evakuaciju je manje od dozvoljenog.

U početnom stadijumu razvoja požara, opasnost za čovjeka predstavljaju:

← - visoke temperature,

← - sniženje koncetracije kiseonika u vazduhu

← - povećanje koncetracije otrovnih gasova i dima

← - smanjenje vidljivosti

← - otvoreni plamen, iskre i eksplozije

U odmaklim fazama požara moguća je i povreda od rušenja ili oštećenja konstrukcije zgrade ili opreme.

Dopušteno vreme evakuacije mora biti kraće od dostizanja kritičnih vrednosti za navedene opasnosti.

Pitanje brze i uspešne evakuacije, tj. brzog napuštanja objekta, od najveće je važnosti, s obzirom da u
požarima najveći broj žrtava nastane zbog trovanja dimnim gasovima, jer nisu uspjeli da na vrijeme
napuste objekat.

Da bi se ovo izbjeglo moraju se osigurati adekvatni uslovi za evakuaciju iz objekta.

Napomena:

Broj potrebnih izlaza, nihova veličina i raspored, zavise od konfiguracije objekta, od toga da li je podzeman
ili nadzeman, od broja ljudi koji su prisutni u objektu i sl.

Objekat ima dovoljno veliki izlaz koji vodi direktno u bezbedan prostor.

Vrijeme potrebno za evakuaciju je zadovoljavajuće.

Elaborat zaštite od požara

Postaviti naljepnice za smjerove evakuacije i izlaz:

8. ELEKTRIČNE INSTALACIJE I MJERE ZAŠTITE

Napajanje objekta električnom energijom predviđeno je preko trafostanice 630kVA 10/0,4kV koja će biti
izrađena u blizini objekta. Trafostanica nije dio ovog projekta. Ukupna maksimalna jednovremena snaga
objekta je 193kW. Na osnovu maksimalne jednovremene snage dimenzionisan je kabl od trafostanice do
GRO, kao i osigurači postavljeni u trafostanici. Predviđeno je da se glavni razvodni ormar GRO napaja iz
trafostanice kablom 2x(XP00-A 4x185mm2). Kabl se u trafostanici štiti visokoučinskim osiguračima
nazivne struje 315A.

Elaborat zaštite od požara

Mjrenje utroška električne energije je planirano u trafostanici na niskom I na srednjem naponu, prema želji
investitora. Sa glavnog razvodnog ormara GRO se napajaju tehnološki potrošači u proizvodnoj hali,
rasvjeta i utičnice u proizvodnoj hali i razvodni ormar RO-1.

Sa razvodnog ormara RO-1 se napajaju potrošači u prizemlju poslovnog objekta i dvije razvodne table RT-
1 i RT-2 koje su predviđene za napajanje potrošača sprata električnom energijom.

Električne instalcije se u poslovnom dijelu izvode podžbukno, dok se u proizvodnoj hali instalacije izvode
postavljanjem kablova na PNK regale. PNK regali se u proizvodnoj hali postavljaju na visini 4m na
odgovarajućim nosačima, koji se vare na konstrukciju objekta. Spustovi do utičnica i mašina se izvode
postavljanjem kablova u metalne instalacione cijevi odgovarajućeg presjeka. Cijevi kroz koje prolaze
kablovi za spustove se vare na dva mjesta na metalnoj konstrukciji objekta, ili na konstrukciju objekta i
kućište mašina u slučaju spusta za napajanje mašina.

Predviđeno je da se grijanje i hlađenje poslovnog dijela objekta izvede klima uređajima, dok su na spratu
ostavljni trofazni izvodi za slučaj ugradnje TA peći, ili nekog drugog električnog vida grijanja.

Grijanje električne hale nije predmet ovog projekta.

Razvodne ormare opremiti opremom prema jednopolnoj šemi i specifikaciji u predmjeru, vratima sa
tipskom bravom i ključem, natpisnom pločicom, znakovima opasnosti, jednopolnom šemom i atestom
proizvođača.

U cilju realizacije predviđenog sistema razvoda (TN-C-S sistem) u sve razvodne ormare ugraditi petošinski
sistem sabirnica. Nultu i zaštitnu sabirnicu spojiti u GRO. Spajanje nulte i zaštitne sabirnice dalje u
instalaciji se ne dozvoljava. Kućište razvodnog ormara povezati sa zaštitnom sabirnicom u njemu.

Naljepnicu sa znakom upozorenja postaviti na GMRO pored glavne sklopke:

INSTALACIJE JAKE STRUJE

Elektro instalacije administrativnog dijela se postavljaju podžbukno, ili u PVC instalacionim crijevima
položenim u oplatu konstrukcije prije betoniranja. Grananje kablova vršiti isključivo u razvodnim kutijama,
a između dvije priključne tačke odnosno razvodne kutije kabl mora biti u jednom komadu (ne dozvoljava
se nastavljanje kablova izvan razvodnih kutija). Elektroinstalacije proizvodne hale se izvode nadžbukno na
način opisan u prethodnom poglavlju.

Tip i presjek elektroenergetskih kablova se mogu vidjeti sa jednopolnih šema. Svi kablovi moraju imati
treći ili peti provodnik žuto zelene boje. Sve utičnice su sa zaštitnim kontaktima tipa šuko. Prekidači se
postavljaju na visinu 1,5 m od gotovog poda. U vlažnim prostorijama (kupatilo) utičnice se postavljaju na
Elaborat zaštite od požara
visinu od 1,5 m od poda. Utičnice opšte namjene se postavljaju na visinu 0,5 m od gotovog poda. U
mokrom čvoru su predviđene utičnice sa poklopcima, koje moraju da imaju stepen zaštite IP X4 (prema
JUS N.A5.070:1982). Priključak protočnih bojlera u kuhinjama i mašina za suđe predviđen je preko
utičnica sa poklopcem. Izvod za bojler se postavlja bez utičnice na visinu 1.8 m od gotovog poda. Kako
su instalacije proizvodne hale u OG izvedbi, tako su i utičnice i prekidači rasvjete u proizvodnoj hali
predviđeni u OG izvedbi.

Instalacija rasvjete je izvedena kablovima tip PP-Y 3x1,5mm2. Predviđeno je da se instalacije rasvjete u
proizvodnoj hali izvode nadžbukno. U proizvodnoj hali je predviđena ugradnja LED svjetiljki, koje se
montiraju na čeličnu konstrukciju objekta i na zidovima, kao u grafičkom prilogu. Prilikom proračuna
rasvjete u proizvodnoj hali uzeto je da se svjetiljke na zidovima postavljene pod uglom od 30° da bi se
dobilia odgovarajuća osvjetljenost.

U prizemlju administrativnog dijela je planirana ugradnja nadgradnih fluo svjetiljki 4x18W i 2x36W. U
mokrim čvorovima je planirana ugradnja plafonskih svjetiljki sa štednom sijalicom u zaštiti IP54.

Elektro instalacije poslovnog dijela se postavljaju podžbukno, ili u PVC instalacionim crijevima položenim u
oplatu konstrukcije prije betoniranja. Grananje kablova vršiti isključivo u razvodnim kutijama, a između
dvije priključne tačke odnosno razvodne kutije kabl mora biti u jednom komadu (ne dozvoljava se
nastavljanje kablova izvan razvodnih kutija).

Panik rasvjeta se izvodi u hodnicima i stepeništu. Svjetiljke panik rasvjete se trajno priključuju na izvor
napajanja.

INSTALACIJE SLABE STRUJE

Telefonske instalacije

Instalacije telefona su planirane u kancelarijama poslovnog dijela. Instalacije se izvode

polaganjem kablova J-Y(St)-Y 2x2x0,8mm kroz PVC instalaciona crijeva ispod maltera. U svakoj
kancelariji su predviđena dva telefonska priključka.

Predviđena je ugradnja telefonske centrale sa 3 standardne telefonske linije (CO) i 8 lokala (EXT),
slična tipu KX-TES824 Panasonic.

Instalacije interneta su predviđenu u administrativnom dijelu objekta. Predviđene su po dvije

računarske utičnice za svaku od kancelarija i po dvije utičnice za svaki od apartmana. Instalacije interneta
se izvode kablom UTP Cat 6, postavljenim u instalaciona crijeva ispod maltera.

Razvod interneta i telefona je planiran preko RACK ormara postavljenog u server sobi.

RACK ormar sa staklenim vratima, dimenzija 600x800, 31U/19" opremljen sljedećim uređajima:

- 230V razvodni panel sa 8 utičnih mjesta i prekidačem,

- Patch panel, 24 porta CAT 6
- Horizontalni uređivač kablova
- Prespojni Patch kablovi CAT 6, dužine 0,5 m
- Switch sa minimalno 16 portova za ugradnju u RACK
Predviđene su dvije telefonske linije, jedna za vatrodojavnu centralu, a jedna za telefonski priključak u
objektu..

Elaborat zaštite od požara

Sistem dojave požara

Stabilna instalacija vatrodojave izvedena je ugradnjom adresabilnih senzora sa podnožjem i sa izolatorom

kratkog spoja. U objektu su ugrađeni i ručni javljači požara, postavljeni na izlazima, kako bi osoba u
slučaju požara prilikom izlaza mogla mogla doći do njega. Na zidu sa vanjske strane kod ulaznih vrata
postavljena je i adresabilna sirena sa bljeskalicom za zvučno i svjetlosno upozorenje od požara.
Predviđene su i dvije adresabilne sirena za unutrašnju montažu, jedna u administrativnom dijelu, a druga
u proizvodnoj hali. Svi optički senzori, termički senzori, ručni javljači i sirene povezani su na vatrodojavnu
centralu koja je smještena u server sobi.

Predviđena je adresabilna vatrodojavna centrala sa četiri petlje, sa mogućnošću automatskog telefonskog

poziva 1 broja. Sa akumulatorom za neprekidno napajanje sa autonomijom rada 30 sati u mirnom režimu
plus 30 minuta u alarmnom režimu.

Lokacije optičkih senzora, ručnih javljača i adresabilnih sirena požara prikazane su na situaciji u grafičkom
dijelu projekta. Instalacija sistema vatrodojave bi se radila samogasivim kablom crvene boje tip JBY(St)Y
2x2x0,8 mm2 za povezivanje svih elemenata u sistemu vatrodojave. Za međusobno povezivanje svih
komponenti sistema predviđen je kabl J-Y(St)Y 2x2x0,8mm. Kabl se u poslovnom dijelu polaže ispod
maltera u PVC instalaciona crijeva. U proizvodnom dijelu se kabal polaže kroz PNK regale.

Specifikacija opreme automatske i ručne dojave požara data je u Glavnom projektu - elektro instalacije.

Optički Ručni Sirena

UZEMLJENJE

Kao osnovni uzemljivač objekta predviđen je temeljni uzemljivač izveden od čelične pocinkovane trake
Fe/Zn 25x4mm. Traka temeljnog uzemljivača položena je u armirano-betonsku konstrukciju temelja
objekta, i povezana je varenjem za betonsku armaturu temelja na svakih 3-5m dužine.
Svi spojevi na temeljnom uzemljivaču izvode se odgovarajućim priborom (ukrsnim komadima) za spajanje
trake.
Za temeljni uzemljivač biće povezana, trakom Fe/Zn 25x4mm, sabirnica PE u GRO. Sa PE sabirnice se
kroz PNK regale provodnikom P/F 16mm2 vodi sabirni vod za izjednačavanje potencijala na koji se
povezuju sve metalne mase u proizvodnoj hali. Izjednačavanje potencijala u kupatilima nije planirano zbog
upotrebe PVC vodovodnih cijevi.

GROMOBRANSKE INSTALACIJE

Elaborat zaštite od požara

Za zaštitu od atmosferskih pražnjenja predviđena je gromobranska instalacija tipa faradejevog kaveza.
Prihvatni sistem je izrađen od Fe/Zn 20x3mm trake koja se na odgovarajućim nosačima montira po krovu
objekta obrazujući Faradejev kavez. Na traku se povezuje metalni pokrov, kao i svi metalni dijelovi na
krovu objekta (opšavni lim dimnjaka, oluci, itd). Na dimnjake i ventilacione izlaze koji nadvisuju krov više
od 1 m postaviti hvataljke (istom trakom Fe/Zn 20x3 mm) koje treba vezati na sistem ostalih prihvatnih
vodova.

Noseći čelični stubovi na dijelu proizvodne hale čine prirodne spustove, dok se na zidanom dijelu objekta
(administrativni dio) spustovi postavljaju u stobove konstrukcije. Predviđena je izrada 6 mjernih mjesta.
Mjerni spoj se na administrativnom dijelu izvodi uksrnsim komadom u kutiji ugrađenoj na fasadu, dok se
na prostori hale mjerni spoj realizuje samo povezivanjem stuba sa zemljovodom. Od mjernog mjesta vodi
se zemljovod do uzemljivača. Dimenzije zemljovoda su 25x4mm.

9. HIDRANTSKE INSTALACIJE

U sklopu ovog projekta predviđeno je da se izvrši projektovanje unutrašnje i vanjske hidrantske mreže.
Priključak vodovodnih instalacija objekta biće ostvaren na gradsku vodovodnu mrežu koja se pruža u
blizini predmetne lokacije na vodovodnu cijev PEHD promjera Ø110 mm.

- Unutrašnja hidrantska mreža

Unutrašnja hidrantska mreža u objektu je odvojena od unutrašnje vodovodne mreže. Njen priključak je
ostvaren na postojeću gradsku vodovodnu mrežu u šahtu sa vodomjerom, koja se pruža u neposrednoj
blizini predmetne lokacije. Postojeća vodovodna mreža treba da raspolaže sa potrebnim pritiscima od min
2,5 bara na najudaljenijem hidrantu i protokom od 5 l/s.

Napomena: Neophodno je provjeriti pritiak u gradskoj odovodnoj mreži da bi se utvrdilo da li zadovoljava

potrebe unutrašnje hidrantske mreže. Ukoliko se pokaže da je manji od potrbnog, neophodno je ugraditi
pumpu za povećanje pritiska.

Elaborat zaštite od požara

Objekati se, sistemom razvoda pocinčanih cijevi i postavljenih hidrantskih ormarića, štiti od unutrašnje
požarne nepogode. U vodovodnom šahtu e predviđen vodomjer za pp mrežu.

Za predmetni objekat projektovano je 7 unutrašnjih hidranata.

- Unutrašnja hidrantska mreža izvedena tako da se objekt štiti unutršnjim hidrantom predviđenim za
taj dio objekta.

- Unutrašnja hidrantska mreža mora stalno da bude pod pritiskom vode, bez obzira na izvor iz kog se
snabdjeva vodom, tako da na najvišem nivou ima najniži pritisak od 2.5 bar.

- Međusobno rastojanje hidranata određuje se tako da cjelokupni prostor koji se štiti mora biti pokriven
mlazom vode pri čemu treba voditi računa o tome da dužina crijeva iznosi 15 m, a dužina
kompaktnog mlaza 5 m.

- Za unutrašnju hidrantsku mrežu upotrebljavaju se pocinkovane cijevi prečnika 2 ½” i 2”. Cijevi se

postavljaju tako da budu zaštićene od mehaničkog oštećenja. Po potrebi cijevi treba fiksirati
odgovarajućim obujmicama da se spriječi eventualno vibriranje hidrantske mreže.

- Hidrantski ormar, dimenzija 50x50x15, postavljeni su tako da ventili u hidr. ormaru budu na visini H =
1.50 m od poda. U hidrantski ormar se postavlja i vatrogasno crijevo prečnika 52 mm sa mlaznicom
prečnika 12 mm. Ormar se označava sa oznakom za hidrant (slovom „H“).

- Prije upotrebe ispitati hidrantske instalacije (spoljnu i unutrašnju) objekta na probni

pritisak i napraviti zapisnik.

Zidni hidrant

- Vanjska hidrantska mreža

U sklopu ovog projekta predviđeno je da se izvrši projektovanje vanjske hidrantske mreže.

Prema Zakonu o zaštiti od požara (Službeni glasnik Republike Srpske br.71/12), Pravilnika o tehničkim
normativima za hidrantsku mrežu za gašenje požara (Službeni glasnik Republike Srpske br.39/13), za
predmetni objekat potrebno je obezbjediti količinu vode od 10.00 l/s, i vrijeme trajanja požara od 2 h.

Elaborat zaštite od požara

Prema pravilniku za spoljnu hidrantsku mrežu izrađuje se prstenasti sistem cjevovoda, ali pošto su u ovom
slučaju dužine slijepih krakova manje od 180 m’, dopušteno je da se izradi slijepi hidrantski cjevovod.

Spoljna hidrantska mreža je prikopčana na gradsku vodovodnu mrežu, na vodovodnu cijev PEHD
promjera Ø110 mm, koja se pruža u neposrednoj blizini predmetne lokacije, koja treba da raspoalže sa
dovoljnom količinom vode i pritiscima većim od 2,50 bara na najudaljenijem hidrantu – hidrantu PPH2.

Predviđeni su nadzemni hidranti sa kuglom, ukupno 2 komada, koji su rasporedjeni tako da se može
pristupiti gašenju eventualnog požara na svim djelovima objekta. Hidranti su smješteni na odstojanju
većem od 5 m’ od objekta.

Napomena: Nepohodno je provjeriti visinu pritiska u vodovodnoj mreži. Ukoliko se pokaže da je visina
pritiska na najudaljenijem hidrantu – PPH2 manja od 2.50 bara, neophodno je predviditi postrojenje za
povećenje pritiska (Investitor nije dostavio projektantu podatak o visini pritiska u vodovodnoj mreži na
mijestu priključka).

Hidrantski ormar za nadzemni hidrant Nadzemni hidrant

Elaborat zaštite od požara

10. MOBILNA OPREMA ZA GAŠENJE POŽARA

Za gašenje početnih požara se predviđa mobilna oprema, pri čemu se podrazumevaju ručni i prevozni
aparati za gašenje požara. Pri određivanju vrste, tipa, kapaciteta i broja aparata uzeti su u obzir sledeći
kriterijumi:

 procena ugroženosti od požara,

 namena objekta i prostorija,

 korišćenje gorivih i opasnih materija,

 požarno opterećenje objekta i prostorija,

 moguće klase požara,

 ostali uslovi.

Za gašenje početnih požara predviđena je mobilna oprema, pri čemu se podrazumevaju ručni i
prevozni aparati za gašenje požara.

Gašenje požara vrši se uglavnom eliminisanjem uzroka paljenja odnosno izolacijom zapaljivih
od nezapaljivih dijelova.

Požare djelimo u pet klasa: A, B, C, D i E

Pri određivanju vrste, tipa, kapaciteta i broja aparata uzeti su u obzir sledeći kriterijumi:

 procena ugroženosti od požara,

 namena objekta i prostorija,

 korišćenje gorivih i opasnih materija,

Elaborat zaštite od požara

  požarno opterećenje objekta i prostorija,

 moguće klase požara,

 ostali uslovi.

11. ODREĐIVANJE BROJA APARATA RAZMJEŠTAJ I NAČIN POSTAVLJANJA

Prema NFPA-10A potreban broj aparata sa sadržajem sredstva za gašenje od 9-12 kg određuje se prema
tabeli:

Dodatni broj za
Stepen opasnosti od Minimalan broj Veličina površine veće površine Ukupan broj aparata
požara aparata (kom) (m2) preko formule (kom)

Nisko do 1GJ/m2 2 150 400 n=2+(F-150)/400

Srednje od 1GJ/m2 do 2 100 200 n=2+(F-100)/200

2 GJ/m2

Visoko preko 2 GJ/m2 2 50 100 n=2+(F-50)/100

Prema gornjoj tabeli određen je broj predviđenih aparata za početno gašenje požara su:

- Za gašenje početnih požara u objektu, aparati sa suvim prahom tipa “S” (JUS Z.C2.035),

- Za gašenje početnih požara na elektroinstalacijama, aparati tipa “CO 2“ (JUS Z.C2.035),

CO 2-5 PP aparat postaviti kod glavnog razvodnog ormara, razvodnih ormara i

razvodnih tabli.
Podjela objekta na požarne sektore urađena je na bazi veličine objekta, prostornog rasporeda i namjene
prostorije, te predviđnoj ukupnoj količini gorivog materijala.

Pod požarnim sektorom podrazumjeva se dio objekta u kojem požar može da se lokalizuje bez
mogućnosti širenja na sledeće objekte ili prostore unutar objekta. Požarni sektori su odvojeni
zidovima i stropovima vatrootpornosti 2 h.

Za pojedine požarne sektore kompleksa potrebno je uraditi sledeću količinu i vrstu aparta za početno
gašenje požara, a iste postaviti na mijsta označena na grafičkim prilozima elaborata:

Elaborat zaštite od požara

 SPORTSKA DVORANA GACKO P=2 765.70 m 2

PRIZEMLJE KOTA -1.50 P=915.75 m 2

Požarn Specifič. Kategorije Klasa Broj I vrsta aparata
i sektor Naziv prostorije Površina požarno procesa požara
(m 2) opterećenje

srednje K3 A, B, C, 1 S-9
Komunikacija 8.72 m² E

srednje K3 A, B, C, -
Predulaz 3.42 m² E

srednje K3 A, B, C, -
Ženski WC 2.24 m² E

srednje K3 A, B, C, -
Muški WC 2.24 m² E

P-I srednje K3 A, B, C, -
Garderoba 7.30 m² E

srednje K3 A, B, C, -
Komunikacija 16.84 m² E

srednje K3 A, B, C, -
Sala za sastanke 36.73 m² E

srednje K3 A, B, C, 1 CO2-5 i 1 S-9

Kancelarija 28.90 m² E

112.26 srednje K3 A, B, C, 1 CO2-5 i 1 S-9

Prodajni prostor m² E

srednje K3 A, B, C, -
WC 4.19 m² E

srednje K3 A, B, C, -
Garderoba 4.01 m² E

Ženski WC 16.31 m² srednje K3 A, B, C, -

E

Elaborat zaštite od požara

 srednje K3 A, B, C, -
Muški WC 15.34 m² E

srednje K3 A, B, C, 1 S-9
Predulaz 14.68 m² E

P-II srednje K3 A, B, C, 1 CO2-5 i 1 S-9

Kotlovnica 65.01 m² E

PRIZEMLJE KOTA ±0.00 P=1498.54 m 2

Požarn Specifič. Kategorije Klasa Broj I vrsta aparata
i sektor Naziv prostorije Površina požarno procesa požara
(m 2) opterećenje

15.26 m² srednje K3 A, B, C, -
Svlačionica
E

14.13 m² srednje K3 A, B, C, -
Tuševi
E

1.94 m² srednje K3 A, B, C, -
WC
E

11.97 m² srednje K3 A, B, C, -
Svlačionica
E

P-III 23.06 m² srednje K3 A, B, C, 1 S-9

Čisi hodnik
E

11.97 m² srednje K3 A, B, C, -
Svlačionica
E

Prljavi hodnik 24.63 m² srednje K3 A, B, C, 1 S-9

E

Elaborat zaštite od požara

 14.09 m² srednje K3 A, B, C, -
Tuševi
E

1.98 m² srednje K3 A, B, C, -
WC
E

11.97 m² srednje K3 A, B, C, 1 CO2-5

Svlačionica
E

8.73 m² srednje K3 A, B, C, -
Vjetrobran
E

20.60 m² srednje K3 A, B, C, -
Kancelarija
E

1.58 m² srednje K3 A, B, C, -
Tuš
E

11.31 m² srednje K3 A, B, C, -
Sudija
E

50.36 m² srednje K3 A, B, C, 1 CO2-5

Sala
E
P-IV
4.62 m² srednje K3 A, B, C, -
Ostava
E

6.09 m² srednje K3 A, B, C, -
WC lica sa PP
E

P-V Prostor za rekvizite i 31.45 m² srednje K3 A,B,C,E 1 S-9

opremu

PRIZEMLJE KOTA ±0.00, PRIZEMLJE KOTA -1.50 i SPRAT

Požarn Specifič. Kategorije Klasa Broj I vrsta aparata
i Naziv prostorije Površina požarno procesa požara
sektor (m 2) opterećenje

srednje K3 A, B, C, -
Stepenište 5.01 m² E

Stepenište 8.15 m² srednje K3 A, B, C, -

E

Elaborat zaštite od požara

 27.89 m² srednje K3 A, B, C, -
Vjetrobran
E

10.05 m² srednje K3 A, B, C, -
Prodaja ulaznica
E

10.04 m² srednje K3 A, B, C, 1 CO2-5

Pigodna prodaja
E
P-VI
65.06 m² srednje K3 A, B, C, 1 S-9
Ulazni hol
E

13.02 m² srednje K3 A, B, C, -
Stepenište
E

15.34 m² srednje K3 A, B, C, -
Stepenište
E

987.42 srednje K3 A, B, C, 2 S-9

Sportsko borilište
m² E

103.98 srednje K3 A, B, C, 1 CO2-5 i 1 S-9

Komunikacija
m² E

128.80 srednje K3 A, B, C, 1 S-9

Tribine
m² E

15.22 m² srednje K3 A, B, C, -
Stepenište
E

363.76 srednje K3 A, B, C, 2 S-9

Tribine
m² E

12.57 m² srednje K3 A, B, C, -
Stepenište
E

74.94 m² srednje K3 A, B, C, 1 CO2-5 i 1 S-9

Prostor za osvježenje
E

70.30 m² srednje K3 A, B, C, -
Terasa
E

SPRAT P=915.75 m 2
Požarn Specifič. Kategorije Klasa Broj I vrsta aparata
i sektor Naziv prostorije Površina požarno procesa požara
(m 2) opterećenje

Elaborat zaštite od požara

 P-VII 69.62 m² srednje K3 A, B, C, 1 S-9
Caffe bar
E

3.11 m² srednje K3 A, B, C, -
Ženski WC
E

3.16 m² srednje K3 A, B, C, -
P-VIII Muški WC
E

3.83 m² srednje K3 A, B, C, -
Komunikacija
E

8.45 m² srednje K3 A, B, C, -
Ženska garderoba
E

8.48 m² srednje K3 A, B, C, -
Muška garderoba
E

153.51 srednje K3 A, B, C, 1 CO2-5 i 1 S-9

Fitnes sala
m² E

PP aparat „S“-9 (stalni pritisak) PP aparat CO2-5

Prenosni aparati tipa S postavljaju se na visini ne većoj od 1.5 m, takođe se moraju obezbjediti od
neovlaštenog premeštanja, obilježiti mjesto postavljanja P.P. aparata.

Aparat CO2 se koriste za gašenje požara na elektroinstalacijama, uređajima i opremi.

PP aparat CO2-5 postaviti kod GRO.

Ručni prenosivi aparati za gašenje početnog požara tipa „S“ namenjeni su za gašenje požara klase:

A - Zapaljive (čvrste materije)

B - Zapaljive (tečne materije)

C - Zapaljive (gasovite materije), a primjenom odgovarajućeg praha

Elaborat zaštite od požara

D - (lako zapaljivi metali) i

E - (požari na elektroinstalacijama do 1000 V)

Aparati su postavljeni na mjestima bitnim za eliminisanje mogućeg izbijanja požara u objektu, a postavljeni
su tako da su uočljivi i pristupačni.

Važan podatak za upotrebu aparata tipa „S“ je površina početnog požara ili zapremina plamena koja može
da se ugasi jednim aparatom.

Uspješno gašenje može se ostvariti samo upotrebom dovoljne - minimalne količine praha jer nedovoljna
količina praha trenutno ugasi plamen ali će se on naknadno razbuktati.

Taktičke mogućnosti primjene „ S“ aparata date su u tabeli:

Tip aparata Površina uspješnog gašenja Zapremina plamena

(m2) (m3)

S-6 1.7 6

S-9 2.84 9

CO2-5 0.65 2-5

Pri gašenju površinskih požara tečnosti mlazom praha treba u najkraćem roku prekriti, odnosno obuhvatiti
cijelu površinu.

Ako su početni požari većeg obima bolje je upotrebiti više aparat za odjednom, nego jedan po jedan.

Nakon gašenja požara treba obustaviti izbacivanje praha, kako bi se sačuvala određena količina praha
ako se požar naknadno razbukta.

Sa stanovišta taktičke primjene CO2 aparata, jedan aparat uspješno gasi požar na površini od 0.65 m2 ili
zapreminski uspješno gasi plamen u 2-5 m 3.

Gašenje početnih požara CO 2 aparatima najuspješnije se obavlja u zatvorenim prostorijama ili na

otvorenim prostorima ukoliko nema vetra. Mlaz gasa treba usmjeriti u podnožje plamena.

Potrebno je obaviti praktičnu obuku zaposlenih kako treba napasti eventualno žarište.

Neophodno je na uočljiva mijesta postaviti znake upozorenja i upustva za rukovanje aparata.

Elaborat zaštite od požara

12. OPŠTE NAPOMENE

Elaborat zaštite od požara

- Zaposleno osoblje upoznati sa opasnostima od požara vezanim za poslove i zadatke na koje je
raspoređen kao i sa mjerama i sredstvima za početno gašenje požara, praktičnom upotrebom
priručnih aparata uređaja, opreme i sredstava za gašenje požara.

- Prije pristupanja gašenja požara vodom potrebno je da se ugrožena zona isključi iz napajanja
električnom energijom.

- Korisnik objekta prije upotrebe dužan je obezbjediti neophodno potrebnu propisanu vatrogasnu
opremu i sresredstva za početno gašenje požara kao i njihovo čuvanje i održavanje u ispravnom
stanju.

- Bez obzira na vrstu aparata mlaz sredstva za gašenje bi trebao biti usmjeren u pravcu vjetra.

- Aprati treba da imaju što je moguće prostije rukovanje, kako se kod rukovanja ne bi pojavila greška.
Iskustva pokazuju da se neki aparati prilikom upotrebe uopšte nisu aktvirali pri pokušaju gašenja
zbog nepravilnog rukovanja.

- Hidrantska mreža se sa svim svojim uređajima i armaturom mora kontrolisati, od strane ovlaštene
institucije najmanje jednom godišnje.

- Obezbjediti ispitivanje aparata od strane servisera svakih 6 mjeseci.

- Obezbediti stalnu prohodnost saobraćajnica i prilaznih puteva naročito u zimskom

periodu redovnim čišćenjem snijega.

- Zabranjuje se bilo kakvo zakrčivanje puteva, tj. odlaganje bilo kakvog materijala makar i privremeno.

POSTUPAK U SLUČAJU POŽARA

Elaborat zaštite od požara

- Po pojavi požara odmah pristupiti gašenju (priručnim sredstvima i PP aparatima).

- Na svakom PP aparatu postoji upustvo o rukovanju.

- Ukoliko niste u mogućnosti sami ugasiti požar obavjestiti vatrogasnu jedinicu, stanicu policije ili
neposrednog rukovodioca.

- Zatražiti pomoć susjeda ili drugih radnika.

- Ukoliko ima ugroženih lica odmah pokrenuti evakuaciju istih.

- Djelujte tako da sprečavate paniku.

- Pobrinite se da neko sačeka vatrogasce na ulazu u objekat.

PRILIKOM DOJAVE POŽARA GOVORITE POLAKO I RAZGOVJETNO I DAJTE SLEDEĆE

PODATKE:

1. Predstavite se

2. Navedite gdje je došlo do požara

3. Ukratko opišite šta gori, kojim intezitetom, ima li povređenih, ima li opsanosti od
eksplozije ili rušenja.

4. Zapamtite da dojava mora biti kratka i jasna.

Po dolasku vatrogasne jedinice postupajte po naređenjima vatrogasne jedinice.

Na objektu po etažama je neophodno istaknuti nalijepnice sa brojevima važnijih telefona:

VATROGASCI: 123

POLICIJA: 122

HITNA POMOĆ: 124

13 . SPECIFIKACIJA OPREME

HIDRANTSKE INSTALACIJE

Unutrašnja hidrantska mreža

Elaborat zaštite od požara

Unutrašnji hidranti sa neophodnom opremom 7 kom

Vanjska hidrantska mreža

Vanjski hidranti sa neophodnom opremom 2 kom

ELEKTRO INSTALACIJE

PANIK RASVJETA PO PROJEKTU EL. INSTALACIJA

VATRODOJAVA PO PROJEKTU EL. INSTALACIJA

PP APARATI I OPREMA

S-9 APARAT 18 kom

CO2-5 APARAT 9 kom

Elaborat zaštite od požara

14. GRAFIČKA DOKUMENTACIJA

Elaborat zaštite od požara