Ung Dung PLC Trong Dieu Khien Thang May DB7AzUPbyw 20130107075658 4

B¸o ço tèt nghiÖp Ph¹m V¨n ThuËn T§H 46
Lêi nãi ®Çu

Thang m¸y lµ mét thiÕt bÞ kh«ng thÓ thiÕu ®−îc trong viÖc vËn chuyÓn
ng−êi vµ hµng ho¸ theo ph−¬ng th¼ng ®øng trong çc toµ nhµ cao tÇng hay trong
çc nhµ m¸y xÝ nghiÖp. Ngµy nay trªn thÕ giíi thang m¸y lu«n ®−îc nghiªn cøu
c¶i tiÕn hiÖn ®¹i ho¸ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña x· héi.
§Êt n−íc ta ®ang trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸. Lóc
nµy bé mÆt ®« thÞ ®· cã nhiÒu thay ®æi xuÊt hiÖn nhiÒu nhµ cao tÇng, çc nhµ
m¸y xÝ nghiÖp xuÊt hiÖn ngµy cµng nhiÒu do ®ã thang m¸y vµ thang cuèn nãi
chung, thang m¸y chë ng−êi nãi riªng ®· vµ ®ang ®−îc sö dông ngµy cµng nhiÒu.
Do vËy ®· cã nhiÒu h·ng thang m¸y hµng ®Çu xuÊt hiÖn ë n−íc ta.
Tuy nhiªn so víi çc n−íc trong khu vùc th× sè l−îng thang m¸y ®−îc l¾p
®Æt ë n−íc ta cßn ch−a lín vµ ®©y vÉn cßn lµ thiÕt bÞ míi, sù hiÓu biÕt vÒ thang
m¸y cßn giíi h¹n nhiÒu trong çc nhµ chuyªn m«n.
Trong thêi gian häc tËp t¹i tr−êng §H N«ng nghiÖp I - Hµ Néi t«i ®· ®−îc
®µo t¹o cã hÖ thèng, tiÕp thu ®−îc çc kiÕn thøc hiÖn ®¹i tiªn tiÕn nhÊt trong lÜnh
vùc Tù ®éng ho¸. §Ó kÕt thóc kho¸ häc t«i ®−îc nhËn ®Ò tµi “øng dông PLC
trong ®iÒu khiÓn thang m¸y”.
Do thang m¸y lµ mét thiÕt bÞ vËn chuyÓn ng−êi vµ hµng ho¸ nªn vÊn ®Ò vÒ
an toµn, vËn hµnh chÝnh x¸c vµ tèi −u vÒ qu·ng ®−êng ®i lµ vÊn ®Ò ®−îc quan t©m
hµng ®Çu, nªn môc ®Ých cña ®Ò tµi nµy lµ “Nghiªn cøu cÊu t¹o, çc yªu cÇu cña
thang m¸y, çc thiÕt bÞ c¬ khÝ trong thang m¸y, an toµn cña thang m¸y. Nªu ra
®−îc çc ph−¬ng ¸n truyÒn ®éng cho thang m¸y truyÒn ®éng vµ x©y dùng m«
h×nh thang m¸y nhµ 4 tÇng b»ng viÖc øng dông PLC.
Néi dung c¬ b¶n cña quyÓn ®å ¸n nµy bao gåm 5 ch−¬ng:
Ch−¬ng I: Giíi thiÖu chung vÒ thang m¸y.
Ch−¬ng II: Çc hÖ truyÒn ®éng c¬ b¶n.
Khoa C¬ §iÖn 1 TR−êng §HNNI - HN

Ch−¬ng III: HÖ thèng ®iÖn vµ çc hÖ thèng ®iÒu khiÓn trong thang m¸y.
Ch−¬ng IV: Giíi thiÖu vÒ bé lËp tr×nh PLC.
Ch−¬ng V: X©y dùng m« h×nh thang m¸y nhµ 4 tÇng.
D−íi sù h−íng dÉn khoa häc vµ tËn t×nh cña thÇy gi¸o: ThS. NguyÔn V¨n §¹t
cïng çc thÇy c« trong bé m«n §iÖn kü thuËt - khoa C¬ §iÖn - tr−êng §¹i häc
N«ng nghiÖp I - Hµ Néi, cïng víi sù cè g¾ng cña b¶n th©n t«i ®· hoµn thµnh b¶n
®å ¸n trªn.
Do cßn h¹n chÕ cña b¶n th©n vµ thêi gian nªn b¶n ®å ¸n nµy kh«ng thÓ tr¸nh
khái nh÷ng sai sãt t«i rÊt mong ®−îc sù chØ b¶o tiÕp cña çc thÇy c« trong bé
m«n.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
Hµ néi, ngµy 17 th¸ng 2 n¨m 2006
Sinh viªn: Ph¹m V¨n ThuËn

Ch−¬ng i
Giíi thiÖu chung vÒ thang m¸y

1.1 Giíi thiÖu chung
Thang m¸y lµ mét thiÕt bÞ vËn t¶i theo ph−¬ng th¼ng ®øng dïng trong çc
c«ng tr×nh x©y dùng, trong çc nhµ m¸y, xÝ nghiÖp hoÆc trong çc c«ng tr×nh nhµ
d©n dông. XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thùc tÕ cÇn dïng m¸y ®Ó n©ng h¹ çc thiÕt bÞ
trong çc c«ng tr×nh x©y dùng, vËn chuyÓn hµng ho¸ nÆng hoÆc vËt liÖu x©y dùng
lªn çc tÇng cao, vËn chuyÓn ng−êi trong çc toµ nhµ cao tÇng nªn thang m¸y
xuÊt hiÖn t−¬ng ®èi sím. XuÊt ph¸t lµ thang t¶i hµng tõ thÕ kû 19, dïng ®Ó gi¶i
quyÕt vÊn ®Ò vËn t¶i hµng ho¸ vµ vËt liÖu x©y dùng, nh−ng khi ®ã kh©u an toµn
ch−a ®−îc thiÕt kÕ tho¶ m·n ®Ó dïng chë ng−êi.
Sau nµy khi nhu cÇu vËn chuyÓn ng−êi ë çc toµ nhµ cao tÇng ë ®« thÞ rÊt bøc
b¸ch, ng−êi ta ®Çu t− nhiÒu ®Ó nghiªn cøu vÒ hÖ thèng phanh cho thang m¸y, vµ
mét kü s− ng−êi Mü lµ Otis ®· thµnh c«ng trong viÖc chÕ t¹o ra hÖ thèng phanh
an toµn cho thang m¸y, më ra mét ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o thang m¸y cho nhµ
cao tÇng, gãp phÇn ph¸t triÓn m¹nh mÏ cho tèc ®é ph¸t triÓn ®« thÞ ho¸ cña toµn
thÕ giíi.
Víi mét toµ nhµ cao tÇng th× chi phÝ cña viÖc trang bÞ hÖ thèng thang m¸y
chiÕm mét phÇn kh«ng nhá trong vèn ®Çu t− c¬ b¶n (®èi víi nhµ > 20 tÇng th× nã
chiÕm ≈ 20% gi¸ thµnh toµn bé ng«i nhµ), nh−ng viÖc sö dông thang m¸y, m¸y
n©ng trong çc h¹ng môc c«ng tr×nh sÏ lµm gi¶m ®¸ng kÓ thêi gian x©y dùng,
gi¶m bít søc ng−êi (kho¶ng 10 lÇn), gi¶m ®¸ng kÓ chi phÝ x©y dùng c¬ b¶n. ViÖc
sö dông thang m¸y trong çc toµ nhµ cao tÇng, trong kh¸ch s¹n, c«ng së gi¶m
®¸ng kÓ thêi gian, søc ng−êi, søc lùc cña con ng−êi, gãp phÇn lín vµo viÖc khai
th¸c çc toµ nhµ cao tÇng, vµo çc môc ®Ých kinh doanh vµ sinh ho¹t.

Thang m¸y nãi chung ®−îc ph©n lo¹i nh− sau :

1.1.1 Theo chøc n¨ng ph©n theo çc nhãm
+ Thang m¸y dïng trong nhµ ¨n, bÖnh viÖn.
+ Thang m¸y chë ng−êi trong çc toµ nhµ cao tÇng.
+ Thang m¸y chë hµng cã ng−êi ®iÒu khiÓn.
1.1.2 Theo t¶i träng ph©n thµnh çc nhãm
+ Thang m¸y lo¹i nhá cã t¶i träng Q < 160 kg
+ Thang m¸y lo¹i trung b×nh cã Q = 500 ÷ 2000 kg.

+ Thang m¸y lo¹i lín cã Q > 2000 kg
1.1.3 Theo tèc ®é di chuyÓn ph©n thµnh çc nhãm
+ Thang m¸y tèc ®é chËm : v = 0,5m/s
+ Thang m¸y tèc ®é trung b×nh : v = 0,75 ÷ 1,5 m/s
+ Thang m¸y cao tèc : v = 2,5 ÷ 5 m/s
Ngµy nay nhê øng dông çc c«ng nghÖ tiªn tiÕn trong kü thuËt truyÒn ®éng
®iÖn nh− : C«ng nghÖ biÕn ®æi c«ng suÊt lín b»ng thiÕt bÞ b¸n dÉn; c«ng nghÖ vi
®iÖn tö, kü thuËt vi ®iÒu khiÓn, m¸y tÝnh nhê ®ã mµ c«ng nghÖ thang m¸y cã
nh÷ng b−íc tiÕn nh¶y vät. Nhê øng dông çc c«ng nghÖ tiªn tiÕn mµ thang m¸y
ngµy cµng ®¹t çc yªu cÇu kh¾t khe ®Ò ra : An toµn h¬n, chÊt l−îng ®iÒu khiÓn tin
cËy cao, chuyÓn ®éng ªm h¬n phï hîp víi sinh lý ng−êi, dõng tÇng chÝnh x¸c
h¬n, hiÖu suÊt truyÒn ®éng cao. Trªn thÞ tr−êng ViÖt Nam tr−íc ®©y, thang m¸y Ýt
®−îc sö dông, chñ yÕu lµ çc m¸y n©ng hµng dïng cho çc nhµ m¸y, xÝ nghiÖp
hoÆc trªn çc c«ng tr×nh x©y dùng. Tõ khi cã chÝnh s¸ch më cöa, nÒn kinh tÕ thÞ
tr−êng mµ s¶n phÈm cña nã mét phÇn lµ çc toµ nhµ cao èc 20 – 24 tÇng ra ®êi,
çc toµ nhµ chung c− cao tÇng trong ®« thÞ ®−îc quy ho¹ch mäc lªn th× còng lµ
lóc nhu cÇu thang m¸y trong n−íc t¨ng lªn mét çch cÊp b¸ch vµ cã yªu cÇu sè
l−îng lín, hµng lo¹t çc lo¹i thang m¸y xuÊt hiÖn tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau, mét
sè c«ng ty thang m¸y trong n−íc xuÊt hiÖn, trong ®ã c«ng ty Thang m¸y Thiªn

Nam (Thien Nam Elerator-Co) lµ mét trong nh÷ng c«ng ty ®Çu tiªn ho¹t ®éng
trong lÜnh vùc thiÕt kÕ, thi c«ng, l¾p ®Æt vµ cung øng thang m¸y lín nhÊt trong
n−íc, s¸nh vai cïng çc C«ng ty thang m¸y Tù ®éng (Tu dong Elerator-Co),
C«ng ty thang m¸y Th¸i B×nh (Thai Binh Elerator-Co). Çc c«ng ty nµy cã cïng
môc ®Ých lµ nghiªn cøu vµ l¾p ®Æt çc lo¹i thang m¸y cã chÊt l−îng cao cña çc
h·ng næi tiÕng thÕ giíi nh− : Otit Elerator (Mü); Mitsubishi (NhËt); Nippon
Elerator, Fuji Elevator (NhËt); LG Elevator (Hµn Quèc). §ång thêi tù s¶n xuÊt
çc lo¹i thang cã chÊt l−îng vµ gi¸ thµnh c¹nh tranh trong çc c«ng tr×nh cã yªu
cÇu vÒ chÊt l−îng t−¬ng ®èi cao.
1.2 Çc yªu cÇu ®èi víi thang m¸y
1.2.1 Yªu cÇu vÒ an toµn
+ §èi víi thang m¸y chë ng−êi, yªu cÇu vÒ an toµn lµ yÕu tè tèi quan
träng, v× nÕu ch¼ng may x¶y ra sù cè th× sù mÊt an toµn cã thÓ tr¶ gi¸ b»ng tÝnh
m¹ng cña hµnh kh¸ch. §Ó ®¶m b¶o cho thang lµm viÖc tuyÖt ®èi an toµn th× mäi
bé phËn cña thang ph¶i ®¹t ®é tin cËy cao nhÊt.
Gi÷a phÇn ®iÖn vµ phÇn c¬ cña thang ph¶i cã çc kho¸ liªn ®éng chÆt chÏ,
çc bé phËn c¬ khÝ ph¶i tho¶ m·n çc yªu cÇu vÒ an toµn th× phÇn ®iÖn míi ®−îc
phÐp ho¹t ®éng, vÝ dô : Cöa tÇng, cöa buång thang ph¶i ®−îc ®ãng kÝn th× thang
míi lµm viÖc; khi träng t¶i kh«ng v−ît qu¸ møc cho phÐp th× thang míi ho¹t
®éng, khi thang ch¹y qu¸ tèc ®é cho phÐp th× bé phËn phanh c¬ ph¶i ho¹t ®éng
h·m chÆt buång thang.
1.2.2 Yªu cÇu dõng chÝnh x¸c buång thang
Buång thang cña thang m¸y yªu cÇu ph¶i dõng chÝnh x¸c so víi mÆt b»ng
cña tÇng cÇn dõng, khi mµ buång thang ®ã ®Õn ®óng tÇng cÇn dõng. NÕu buång
thang dõng kh«ng chÝnh x¸c (mÆt sµn buång thang kh«ng cïng ®é cao víi mÆt
sµn cña tÇng) th× sÏ x¶y ra çc hiÖn t−îng sau :
+ §èi víi thang chë kh¸ch : Lµm cho kh¸ch ra vµo khã kh¨n t¨ng thêi gian
chê ®ît, dÉn ®Õn gi¶m n¨ng suÊt cña thang.

+ §èi víi thang chë hµng : Khã kh¨n trong viÖc xÕp dì thËm chÝ kh«ng
chuyÓn ®−îc hµng ra - vµo buång thang.
1.2.3 Yªu cÇu vÒ h¹n chÕ ®é giËt cña thang m¸y
Mét trong nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n ®èi víi thang m¸y, nhÊt lµ thang m¸y chë
ng−êi lµ ph¶i ®¶m b¶o chë buång thang chuyÓn ®éng ph¶i ªm. Buång thang
chuyÓn ®éng ªm hay kh«ng phô thuéc vµo gia tèc khi më m¸y vµ khi dõng m¸y.
Tèc ®é trung b×nh cña thang quyÕt ®Þnh ®Õn n¨ng suÊt cña thang. Tèc ®é di
chuyÓn trung b×nh cña thang cã thÓ t¨ng b»ng çch gi¶m thêi gian më m¸y vµ
h·m m¸y, cã nghÜa lµ t¨ng gia tèc cña buång thang. Nh−ng khi gia tèc qu¸ lín sÏ
g©y c¶m gi¸c khã chÞu cho hµnh kh¸ch (chãng mÆt, hôt hÉng). Theo thùc nghiÖm
th× gia tèc tèi −u lµ a ≤ 2m/s2. §é giËt cña thang lµ ®¹o hµm bËc nhÊt cña gia tèc,
nã quyÕt ®Þnh bëi çc ph−¬ng ph¸p më m¸y vµ h·m m¸y.
Yªu cÇu vÒ gia tèc l¹i cµng quan träng ®èi víi thang m¸y chë bÖnh nh©n
trong çc tr−êng hîp bÖnh nÆng, v× vËy trong tr−êng hîp nµy ng−êi ta thiÕt kÕ
lo¹i thang dïng thuû lùc trong truyÒn ®éng.
ρ (m/s3) Ch¹y tèc
a (m/s2) ChÕ ®é H·m xuèng ®é thÊp vµ
v (m/s) Më m¸y æn ®Þnh tèc ®é thÊp h·m dõng
ρ0
Vh
a0
V1
0 t(s)
t0 t1 t2 t3 t4 t5 t6 t7 t8
v0 v1 v2 vh vh v3 v4 v1 v0
H×nh I - 1 §−êng cong biÓu diÔn sù phô thuéc ρ,α,ν,s vµo thêi gian

1.2.4 Çc yªu cÇu kh¸c

V× thang m¸y lµm viÖc ë chÕ ®é ng¾n h¹n lÆp l¹i nªn yªu cÇu m¹ch ®ãng
c¾t ®éng lùc ph¶i ®¶m b¶o lµm viÖc an toµn ch¾c ch¾n vµ cã kh¶ n¨ng chÞu ®−îc
tÇn sè ®ãng c¾t cao. V× ng−êi sö dông thang m¸y hÇu hÕt lµ kh«ng ph¶i lµ chuyªn
nghiÖp nªn çc vÞ trÝ gäi tÇng, ®ãng më cöa ph¶i ®¬n gi¶n, dÔ hiÓu, dÔ sö dông,
l«gÝc ®iÒu khiÓn thang ph¶i chÆt chÏ vµ ®Çy ®ñ.
1.3 CÊu t¹o chung cña thang m¸y
1.3.1 CÊu t¹o chung cña thang
m¸y
Nh÷ng lo¹i thang m¸y hiÖn
®¹i th−êng cã kÕt cÊu c¬ khÝ phøc
t¹p nh»m n©ng cao n¨ng suÊt, vËn
hµnh tin cËy, an toµn. H×nh I.2 lµ
h×nh cÊu t¹o chung cña thang m¸y
chë ng−êi. TÊt c¶ çc thiÕt bÞ ®iÖn
®−îc l¾p ®Æt kÝn vµ an toµn trong
buång thang, buång m¸y. Buång
m¸y th−êng bè trÝ ë trªn cïng cña
thang (mÆt sµn trªn cïng). Tñ ®iÖn 1
®−îc ®Æt trong buång m¸y 22 bªn
I.2
c¹nh ®ã bé h¹n chÕ tèc ®é 2 còng
®−îc ®Æt trªn buång m¸y. Çp cña I.2
bé h¹n chÕ tèc ®é 8 cã liªn kÕt víi

hÖ thèng tay ®ßn cña bé h·m b¶o
hiÓm 17 trªn cabin. Khi ®øt çp
hoÆc çp tr−ît trªn r·nh puly do
kh«ng ®ñ ma s¸t mµ cabin ®i xuèng
v−ît qu¸ tèc ®é cho phÐp, bé h¹n chÕ tèc ®é qua çp 8 t¸c ®éng lªn bé h·m b¶o

hiÓm 17 ®Ó dõng cabin tùa trªn çc ray dÉn h−íng trong giÕng thang. ë mét sè
thang m¸y, bé h·m b¶o hiÓm vµ bé phËn h¹n chÕ tèc ®é cßn ®−îc trang bÞ cho c¶
®èi träng. Cabin vµ ®èi träng ®−îc treo trªn hai ®Çu çp n©ng 20 nhê vµo hÖ
thèng treo 19 hÖ thèng nµy ®¶m b¶o cho çc nh¸nh çp riªng biÖt cã søc c¨ng
nh− nhau. Çp n©ng ®−îc v¾t qua çc r·nh çp cña puly ma s¸t cña bé têi kÐo.
Khi bé têi kÐo ho¹t ®éng, puly ma s¸t quay vµ truyÒn chuyÓn ®éng ®Õn çp n©ng
lµm cabin vµ ®èi träng chuyÓn ®éng lªn hoÆc xuèng däc theo giÕng thang. Khi
chuyÓn ®éng, cabin vµ ®èi träng tùa trªn çc ray dÉn h−íng trong giÕng thang
nhê çc ngµm dÉn h−íng 16. GiÕng thang 15 ch¹y dµi theo suèt chiÒu cao toµ
nhµ hay c«ng tr×nh ®−îc che ch¾n b»ng kÕt cÊu chÞu lùc nh−(bª t«ng, g¹ch hoÆc
kÕt cÊu thÐp, l−íi che hoÆc kÝnh) vµ chØ ®Ó çc cöa vµo giÕng thang ®Ó l¾p cöa
tÇng 7. Trªn kÕt cÊu chÞu lùc däc theo giÕng thang cã g¾n çc ray dÉn h−íng12
vµ 13 cho ®èi träng 14 vµ cabin 18. Bé têi kÐo 21 ®−îc ®Æt trong buång m¸y 22
n»m ë phÝa trªn giÕng thang 15. Cöa cabin 4 vµ cöa tÇng 7 th−êng lµ lo¹i cöa lïa
sang mét bªn hoÆc hai bªn vµ chØ ®ãng më khi cabin dõng tr−íc cöa tÇng nhê c¬
cÊu ®ãng më cöa 3 ®Æt trªn nãc cabin. Cöa cabin vµ cöa tÇng ®−îc trang bÞ kho¸
liªn ®éng vµ çc tiÕp ®iÓm ®iÖn ®Ó ®¶m b¶o an toµn cho thang m¸y ho¹t ®éng.
Thang m¸y sÏ kh«ng ho¹t ®éng ®−îc nÕu mét trong çc cöa tÇng hoÆc cöa cabin
ch−a ®ãng h¼n, hÖ thèng kho¸ liªn ®éng ®¶m b¶o ®ãng kÝn çc cöa tÇng vµ kh«ng
më ®−îc tõ bªn ngoµi khi cabin kh«ng ë ®óng vÞ trÝ cöa tÇng, ®èi víi lo¹i cöa lïa
®ãng më tù ®éng th× khi ®ãng hoÆc më cöa cabin, hÖ thèng kho¸ liªn ®éng kÐo
theo cöa tÇng cïng ®ãng hoÆc më. T¹i çc ®iÓm trªn cïng vµ d−íi cïng cã ®Æt
çc c«ng t¾c h¹n chÕ hµnh tr×nh cho cabin.
PhÇn d−íi cña cabin lµ hè thang10 ®Ó ®Æt çc gi¶m chÊn 11 vµ thiÕt bÞ c¨ng
çp h¹n chÕ tèc ®é 9. Khi háng hÖ thèng ®iÒu khiÓn, cabin hoÆc ®èi träng cã thÓ
®i xuèng phÇn hè thang 10 v−ît qua c«ng t¾c hµnh tr×nh vµ tú lªn gi¶m chÊn 11
®Ó ®¶m b¶o an toµn cho kÕt cÊu m¸y vµ t¹o kho¶ng trèng cÇn thiÕt d−íi ®¸y cabin
®Ó cã thÓ ®¶m b¶o an toµn khi söa ch÷a vµ b¶o d−ìng.

HÖ thèng ®iÒu khiÓn thang m¸y lµ toµn bé çc trang thiÕt bÞ vµ linh kiÖn
®iÖn, ®iÖn tö, b¸n dÉn ®¶m b¶o cho thang m¸y ho¹t ®éng theo ®óng chøc n¨ng
yªu cÇu vµ ®¶m b¶o an toµn. Thang m¸y chë ng−êi th−êng dïng nguyªn t¾c ®iÒu
khiÓn kÕt hîp cho n¨ng suÊt cao(cïng lóc cã thÓ nhËn nhiÒu lÖnh ®iÒu khiÓn hoÆc
gäi tÇng c¶ khi thang dõng vµ khi chuyÓn ®éng ). Çc nót Ên trong cabin cho
phÐp thùc hiÖn çc lÖnh chuyÓn ®éng ®Õn çc tÇng cÇn thiÕt. Çc nót Ên ë cöa
tÇng cho phÐp hµnh kh¸ch gäi cabin ®Õn cöa tÇng ®ang ®øng. Çc ®Ìn tÝn hiÖu ë
cöa tÇng vµ trong cabin cho biÕt tr¹ng th¸i lµm viÖc cña thang m¸y vµ vÞ trÝ cña
cabin.
1.4 ThiÕt bÞ c¬ khÝ cña thang m¸y
1.4.1 Çc thiÕt bÞ cè ®Þnh trong giÕng thang
Çc thiÕt bÞ cè ®Þnh trong giÕng thang gåm: HÖ thèng ray dÉn h−íng, gi¶m
chÊn, bé têi kÐo, hÖ thèng h¹n chÕ tèc ®é vµ hÖ thèng çc cöa tÇng.
* Ray dÉn h−íng
Ray dÉn h−íng ®−îc l¾p ®Æt däc theo giÕng thang ®Ó dÉn h−íng cho cabin
vµ ®èi träng chuyÓn ®éng däc theo giÕng thang. Ray dÉn h−íng ®¶m b¶o cho ®èi
träng vµ cabin lu«n n»m ë vÞ trÝ thiÕt kÕ cña chóng trong giÕng thang vµ kh«ng
bÞ dÞch chuyÓn theo ph−¬ng ngang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®éng. Ngoµi ra ray dÉn
h−íng ph¶i ®¶m b¶o ®é cøng ®Ó gi÷ träng l−îng cabin vµ t¶i träng trong cabin
tùa lªn ray dÉn h−íng cïng víi çc thµnh phÇn t¶i träng ®éng khi bé h·m b¶o
hiÓm lµm viÖc (trong tr−êng hîp ®øt çp hoÆc cabin ®i xuèng víi tèc ®é lín h¬n
gi¸ trÞ cho phÐp ).
* Gi¶m chÊn
Gi¶m chÊn ®−îc l¾p ®Æt d−íi ®¸y hè thang ®Ó dõng vµ ®ì cabin vµ ®èi
träng trong tr−êng hîp cabin hoÆc ®èi träng chuyÓn ®éng xuèng d−íi v−ît qu¸ vÞ
trÝ ®Æt c«ng t¾c h¹n chÕ hµnh tr×nh cuèi cïng. Gi¶m chÊn ph¶i cã ®é cao ®ñ lín
®Ó khi cabin hoÆc ®èi träng tú lªn nã th× cã ®ñ kho¶ng trèng cÇn thiÕt phÝa d−íi
cho viÖc kiÓm tra vµ s÷a ch÷a. Gi¶m chÊn ph¶i cã ®é cøng vµ hµnh tr×nh cÇn thiÕt

sao cho gia tèc dõng cabin hoÆc ®èi träng kh«ng v−ît qu¸ gi¸ trÞ cho phÐp ®−îc
quy ®Þnh trong tiªu chuÈn.
H×nh I.3 Gi¶m chÊn kiÓu lß xo

1. Lß xo; 2. §Üa tú; 3. §Öm cao xu; 4,5. èng dÉn; 6.§Õ.
Gi¶m chÊn b»ng lß xo ®−îc dïng th«ng dông cho çc lo¹i thang m¸y cã
tèc ®é 0,5 - 1 m/s. Trªn h×nh I.3 lµ s¬ ®å cÊu t¹o cña gi¶m chÊn lß xo. Bé phËn
chÝnh cña nã lµ lß so 1, phÝa trªn cã ®Üa tú 2 vµ ®Öm cao su 3. Çc èng dÉn 4 vµ 5
cã t¸c dông gi÷ æn ®Þnh ngang cho lß xo. V× cabin vµ ®èi träng ®i xuèng lu«n
lu«n tùa trªn çc day dÉn h−íng nªn trong nhiÒu tr−êng hîp ng−êi ta bá çc èng
dÉn 4 vµ 5. §Õ 6 cña gi¶m chÊn ®−îc b¾t víi ®¸y hè thang b»ng bul«ng hoÆc vÝt
në.

H×nh I.4 Gi¶m chÊn kiÓu thuû lùc.
1. ®Çu ®ì; 2. lß xo chÞu nÐn; 3. pitt«ng; 4. khoang chøa dÇu; 5. xylanh;

6. lâi; 7,8. lç dÇu; 9.®ai èc; 10. lß xo.
Gi¶m chÊn b»ng thuû lùc lµ lo¹i tèt nhÊt vµ th−êng dïng cho thang m¸y cã
tèc ®é trªn 1m/s. H×nh I.4 lµ cÊu t¹o cña gi¶m chÊn b»ng thuû lùc. PhÇn d−íi cña
gi¶m chÊn lµ xylanh 5 cã ®Õ ®−îc b¾t víi ®¸y hè thang b»ng bul«ng. T©m xylanh
5 cã lâi 6, ®Çu d−íi cña lâi 6 cè ®Þnh vµo ®¸y xylanh cßn ®Çu trªn cã ®ai èc 9.
Lâi 6 ®−îc l¾p qua lç 7 cña pitt«ng 3 víi khe hë cÇn thiÕt. Khi cabin tú lªn ®Çu
pitt«ng 3, nã nÐn pitt«ng 3 ®i xuèng vµ dÇu trong xylanh 5 qua khe hë cña lç 7
ch¶y vµo trong pitt«ng 3. V× lâi 6 cã h×nh c«n nªn khi pitt«ng 3 ®i xuèng th× khe
hë cña lç 7 cµng hÑp dÇn l−u l−îng dÇu ch¶y vµo trong pitt«ng 3 gi¶m vµ nã chÞu
®−îc lùc tú tõ phÝa cabin lín dÇn ®Ó ®¶m b¶o qu¸ tr×nh dõng cabin ®−îc ªm dÞu.
§Ó tr¸nh va ®Ëp trong thêi ®iÓm cabin b¾t ®Çu tiÕp xóc víi pitt«ng 3, trªn ®Çu
pitt«ng cã l¾p ®Çu ®ì 1 tú lªn lß xo chÞu nÐn 2. Ngoµi ra trªn xylanh 5 cã çc lç 8

®Ó dÇu cã thÓ trµn sang khoang 4 trong thêi ®iÓm ®Çu ®Ó gi¶m va ®Ëp vµ khi
pitt«ng ®i xuèng, nã xÏ bÞt çc lç 8 l¹i. Sau khi nhÊc cabin lªn, pitt«ng 3 trë l¹i
vÞ trÝ ban ®Çu nhê lß xo 10 tú lªn ®ai èc 9 ë ®Çu trªn cña lâi 6.
Gi¶m chÊn ph¶i cã ®é cøng vµ hµnh tr×nh cÇn thiÕt sao cho gia tèc dõng
cabin hoÆc ®èi träng kh«ng v−ît qu¸ gi¸ trÞ cho phÐp.
* Cabin vµ çc thiÕt bÞ liªn quan.
Cabin lµ bé phËn mang t¶i cña thang m¸y. Cabin ph¶i ®−îc kÕt cÊu sao cho
cã thÓ th¸o rêi nã thµnh tõng bé phËn nhá. Theo cÊu t¹o, cabin gåm hai phÇn: kÕt
cÊu chÞu lùc (khung cabin) vµ çc v¸ch che, trÇn, sµn t¹o thµnh buång cabin. Trªn
khung cabin cã l¾p çc ngµm dÉn h−íng, hÖ thèng treo cabin, hÖ thèng tay ®ßn
vµ bé h·m b¶o hiÓm, hÖ thèng cöa vµ c¬ cÊu ®ãng më cöa... Ngoµi ra ®èi víi
thang m¸y chë ng−êi ph¶i ®¶m b¶o çc yªu cÇu th«ng giã, nhiÖt ®é vµ ¸nh s¸ng.

H×nh I.5. Khung cabin

Trªn h×nh I.5 lµ khung chÞu lùc cña thang m¸y. Khung cabin gåm khung
®øng 1 vµ khung n»m 2 liªn kÕt víi nhau b»ng bul«ng qua çc b¶n m·. Khung
®øng gåm dÇm trªn vµ dÇm d−íi, mçi dÇm lµm tõ hai thanh thÐp ch÷ U vµ hai
dÇm nµy nèi çc thanh thÐp gãc b»ng bu l«ng t¹o thµnh khung thÐp kÝn. Khung
n»m 2 tùa trªn dÇm d−íi cña khung ®øng t¹o thµnh sµn cabin. DÇm trªn cña
khung ®øng liªn kÕt víi hÖ thèng treo cabin 5, ®¶m b¶o cho çc çp treo cabin cã

®é c¨ng nh− nhau. NÕu cabin cã kÝch th−íc lín th× khung ®øng vµ khung n»m
cßn liªn kÕt víi nhau b»ng thanh gi»ng 8. Trªn khung cabin cã l¾p hÖ thèng tay
®ßn 7 vµ çc qu¶ nªm 3 cña phanh an toµn. HÖ tay ®ßn 7 liªn hÖ víi çp cña hÖ
thèng h¹n chÕ tèc ®é qua chi tiÕt 6 ®Ó t¸c ®éng lªn bé h·m b¶o hiÓm dõng cabin
tùa trªn ray dÉn h−íng khi tèc ®é h¹ cña cabin v−ît qu¸ gi¸ trÞ cho phÐp.
Ngµm dÉn h−íng
Ngµm dÉn h−íng cã t¸c dông dÉn h−íng cho cabin vµ ®èi träng chuyÓn
®éng däc theo ray dÉn h−íng vµ khèng chÕ ®é dÞch chuyÓn ngang cña cabin vµ
®èi träng trong giÕng thang kh«ng v−ît qu¸ gi¸ trÞ cho phÐp. Cã hai lo¹i ngµm
dÉn h−íng: Ngµm tr−ît vµ ngµm con l¨n.
HÖ thèng treo cabin
Do cabin vµ ®èi träng ®−îc treo b»ng nhiÒu sîi d©y çp riªng biÖt cho nªn
ph¶i cã hÖ thèng treo ®Ó ®¶m b¶o cho çc sîi çp n©ng riªng biÖt nµy cã ®é c¨ng
nh− nhau. Trong tr−êng hîp ng−îc l¹i, sîi çp chÞu lùc c¨ng lín sÏ bÞ qu¸ t¶i cßn
sîi chïng sÏ bÞ tr−ît trªn r·nh puly ma s¸t nªn rÊt nguy hiÓm. V× vËy mµ hÖ
thèng treo cabin ph¶i ®−îc trang bÞ thªm tiÕp ®iÓm ®iÖn cña m¹ch an toµn ®Ó ng¾t
®iÖn dõng thang khi mét trong çc sîi çp chïng qu¸ møc cho phÐp ®Ó phßng
ngõa tai n¹n. Khi ®ã, thang chØ cã thÓ ho¹t ®éng ®−îc khi ®· ®iÒu chØnh ®é c¨ng
cña çc çp nh− nhau. Cã 2 lo¹i hÖ thèng treo: kiÓu tay ®ßn vµ kiÓu lß xo.
HÖ thèng treo kiÓu tay ®ßn
Khi cã mét çp chïng, tay ®ßn lËp tøc nghiªng ®i ®Ó ®iÒu chØnh lùc c¨ng
çp song nÕu çp chïng qu¸ giíi h¹n cho phÐp th× ®Çu tay ®ßn sÏ ch¹m vµo tiÕp
®iÓm an toµn ®Ó ng¾t m¹ch vµ thang kh«ng ho¹t ®éng ®−îc. HÖ thèng treo kiÓu
tay ®ßn cã kh¶ n¨ng ®iÒu lùc c¨ng çp mét çch tù ®éng víi ®é tin cËy cao.
Nh−îc ®iÓm cña nã lµ kho¶ng çch gi÷a çc sîi çp cña nã lín lµm çp nghiªng
khi cabin ë vÞ trÝ trªn cïng kÝch th−íc cång kÒnh vµ khã bè trÝ khi cã nhiÒu sîi
çp n©ng, çp cã thÓ bÞ xoay, xo¾n trong qu¸ tr×nh lµm viÖc. Çc nh−îc ®iÓm trªn

cã thÓ kh¸c phôc b»ng çch dïng hÖ thèng kiÓu lß xo. Çc thang m¸y hiÖn ®¹i
th−êng dïng hÖ thèng treo kiÓu lß xo.
HÖ thèng treo kiÓu lß xo
H×nh I.6 HÖ thèng treo kiÓu lß xo

Trªn h×nh I.6 lµ hÖ thèng treo kiÒu lß xo víi 4 sîi çp. çc lß xo chÞu nÐn
vµ gi·n ra khi çp chïng ®Ó ®¶m b¶o ®é c¨ng cÇn thiÕt, mÆt kh¸c chóng cßn cã
kh¶ n¨ng gi¶m chÊn. §é nÐn cña mçi lß xo ®−îc ®iÒu chØnh b»ng ®ai èc bªn

d−íi. Khi çp bÞ chïng qu¸ giíi h¹n cho phÐp th× ®Çu bul«ng 2 ch¹m vµo tay
®ßn 3 ®Ó ng¾t tiÕp ®iÓm ®iÖn 4.
Buång cabin
Buång cabin lµ mét kÕt cÊu cã thÓ th¸o rêi ®−îc gåm trÇn, sµn vµ v¸ch
cabin. Çc phÇn nµy cã thÓ liªn kÕt víi nhau vµ liªn kÕt víi khung chÞu lùc cña
cabin. Buång cabin th−êng ®−îc dËp tõ thÐp tÊm (chÕ t¹o b»ng ph−¬ng ph¸p dËp
) víi çc g©n t¨ng c−êng.
Çc yªu cÇu chung ®èi víi buång cabin
- TrÇn, sµn vµ v¸ch cabin ph¶i kÝn kh«ng cã lç thñng, trÇn, sµn cabin liªn
kÕt víi nhau b»ng vÝt víi çc tÊm nÑp hoÆc b»ng çc chi tiÕt liªn kÕt chuyªn
dïng.
- Ph¶i ®¶m b¶o ®é bÒn vµ ®é cøng cÇn thiÕt, trÇn cabin ph¶i cã ®ñ ®é cøng
®Ó l¾p ®Æt çc trang thiÕt bÞ vµ c¬ cÊu më cöa vµo ra.
- Buång cabin ph¶i ®¶m b¶o çc yªu cÇu vÒ th«ng giã, tho¸t nhiÖt vµ ¸nh
s¸ng, ngoµi ra trong buång cabin ph¶i cã çc thiÕt bÞ liªn hÖ víi bªn ngoµi nh−
®iÖn tho¹i, chu«ng, cabin ph¶i cã cöa tho¸t hiÓm.
- Sµn cabin th−êng ®−îc chÕ t¹o víi khung n»m cña cabin, cã hai lo¹i sµn lµ
sµn cøng vµ sµn ®éng. Lo¹i sµn cøng lµ lo¹i sµn ®−îc b¾t chÆt víi khung n»m cña
khung cabin, c«ng dông cña sµn ®éng lµ nhËn biÕt l−îng t¶i träng cã trong cabin
vµ ®ãng m¹ch ®iÒu khiÓn theo ch−¬ng tr×nh ®· cµi ®Æt cho phï hîp. V× vËy mµ
sµn ®éng cã nhiÒu kiÓu d¸ng kh¸c nhau tuú theo lo¹i thang m¸y.
HÖ thèng cöa cabin vµ cöa tÇng
Cöa cabin vµ cöa tÇng lµ nh÷ng bé phËn qua träng trong viÖc ®¶m b¶o an
toµn vµ cã ¶nh h−ëng lín ®Õn chÊt l−îng vµ n¨ng suÊt cña thang.
Cöa cabin vµ cöa tÇng th−êng lµm tõ thÐp tÊm dËp, hoÆc khung thÐp bÞt thÐp
tÊm, èp gç. Theo çch ®ãng më cöa mµ ph©n ra lµm 2 lo¹i cöa lµ cöa lïa vµ cöa
quay. Lo¹i cöa lïa ®−îc dïng nhiÒu h¬n.
Çc yªu cÇu an toµn ®èi víi hÖ thèng cöa gåm

§ñ ®é cøng v÷ng vµ ®é bÒn. Cöa ®−îc l¾p khÝt vµ cã khÝch th−íc phï hîp víi
tiªu chuÈn.
Cöa ph¶i ®−îc trang bÞ hÖ thèng kho¸ cöa sao cho hµnh kh¸ch kh«ng thÓ tù
®éng më cöa tõ bªn ngoµi, khi gÆp ch−íng ng¹i vËt th× sÏ tù ®éng më ra.
Cöa ph¶i cã kh¶ n¨ng chèng ch¸y.
Cöa ph¶i cã tiÕp ®iÓm ®iÖn an toµn ®Ó ®¶m b¶o cho thang m¸y chØ cã thÓ
ho¹t ®éng ®−îc khi cöa cabin vµ tÊt c¶ çc cöa tÇng ®· ®ãng kÝn vµ kho¸ ®· sËp.
* HÖ thèng c©n b»ng trong thang m¸y
I.7
§èi träng, çp n©ng, çp ®iÖn, çp hoÆc xÝch c©n b»ng lµ nh÷ng bé phËn
c©n b»ng trong thang m¸y ®Ó c©n b»ng víi träng l−îng cña cabin vµ t¶i träng
n©ng. ViÖc chän s¬ ®å ®éng häc vµ träng l−îng cña çc bé phËn cña hÖ thèng
c©n b»ng cã ¶nh h−ëng lín tíi m« men t¶i träng vµ c«ng suÊt ®éng c¬ cña c¬ cÊu
dÉn ®éng, ®Õn lùc c¨ng lín nhÊt cña çp n©ng vµ kh¶ n¨ng kÐo cña puly ma s¸t.

§èi träng lµ bé phËn ®ãng vai trß chÝnh trong hÖ thèng c©n b»ng cña thang
m¸y. §èi víi thang m¸y cã chiÒu cao n©ng kh«ng lín, ng−êi ta chän ®èi träng
sao cho träng l−îng cña nã c©n b»ng víi träng l−îng cña cabin vµ mét phÇn t¶i
träng n©ng, bá qua träng l−îng çp n©ng vµ çp ®iÖn kh«ng dïng çp hoÆc xÝch
c©n b»ng. Khi thang m¸y cã chiÒu cao n©ng lín, träng l−îng cña çp n©ng vµ çp
®iÖn lµ ®¸ng kÓ nªn ng−êi ta ph¶i dïng çp hoÆc xÝch c©n b»ng ®Ó bï trõ l¹i phÇn
träng l−îng cña çp ®iÖn vµ çp n©ng chuyÓn tõ nh¸nh treo cabin sang nh¸nh treo
®èi träng vµ ng−îc l¹i khi thang m¸y ho¹t ®éng.
H×nh I.8 §èi träng

1. Çp n©ng; 2. HÖ thèng treo; 3. Ngµm dÉn h−íng; 4. DÇm trªn; 5. Thanh ®øng;
6. Qu¶ ®èi träng; 7. DÇm d−íi; 8. ThÐp gãc
§èi träng H×nh I.8 lµ mét khung ®øng h×nh ch÷ nhËt gåm rÇm trªn 4, dÇm
d−íi 7 vµ çc thanh thÐp gãc th¼ng ®øng 5 liªn kÕt víi dÇm trªn vµ dÇm d−íi
b»ng bul«ng. T¹i çc ®Çu dÇm trªn vµ dÇm d−íi cã l¾p çc ngµm dÉn h−íng 3 ®Ó
®èi träng cã thÓ tùa vµ tr−ît trªn ray dÉn h−íng khi chuyÓn ®éng. DÇm trªn cña

®èi träng liªn kÕt víi hÖ thèng treo 2 ®Ó ®¶m b¶o cho çc sîi çp n©ng 1 cã ®é
c¨ng nh− nhau. Çc qu¶ ®èi träng 6 ®−îc ®Æt khÝt trong khung ®èi träng sao cho
chóng kh«ng thÓ dÞch chuyÓn vµ ®−îc gi÷ bëi thanh thÐp gãc 8.
Träng l−îng ®èi träng cã thÓ x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:
§ = C + ψQ
Trong ®ã:
C: Trängl−îng cabin.
Q: T¶i träng n©ng danh nghÜa cña thang m¸y.
ψ: HÖ sè c©n b»ng.
NÕu träng l−îng cña ®èi träng c©n b»ng víi träng l−îng cña cabin vµ t¶i
träng n©ng th× khi n©ng hoÆc h¹ cabin ®Çy t¶i ®éng c¬ cña c¬ cÊu n©ng chØ cÇn
kh¾c phôc lùc c¶n cña lùc ma s¸t vµ lùc qu¸n tÝnh, song khi cabin kh«ng t¶i th×
®éng c¬ ph¶i kh¾c phôc thªm mét lùc c¶n ®óng b»ng t¶i träng n©ng danh nghÜa Q
®Ó h¹ cabin, v× vËy ng−êi ta chän ®èi träng víi hÖ sè c©n b»ng ψ sao cho lùc cÇn
thiÕt ®Ó n©ng cabin ®Çy t¶i c©n b»ng víi lùc ®Ó h¹ cabin kh«ng t¶i.
PhÇn träng l−îng kh«ng c©n b»ng khi n©ng cabin ®Çy t¶i lµ (C + Q -§) vµ
khi h¹ cabin kh«ng t¶i lµ (§ - C) nh− vËy ta cã
C+Q-§=§-C
Thay § ë trªn vµo ta cã ψ =0,5.
NÕu thang m¸y lµm viÖc víi t¶i träng n©ng danh nghÜa Q th× hÖ sè c©n b»ng hîp
lý nhÊt lµ 0,5
Bé têi kÐo
Tuú theo s¬ ®å dÉn ®éng mµ bé têi kÐo cña thang m¸y ®−îc ®Æt ë trong
phßng m¸y dÉn ®éng n»m ë phÝa trªn, phÝa d−íi hoÆc n»m c¹nh giÕng thang.
- Bé têi kÐo thuû lùc th−êng dïng cho thang m¸y cã chiÒu cao n©ng kh«ng
lín l¾m. Bé têi kÐo dÉn ®éng ®iÖn lµ lo¹i th«ng dông h¬n c¶: lo¹i cã hép gi¶m
tèc vµ lo¹i kh«ng cã hép gi¶m tèc.

- Bé têi kÐo cã hép gi¶m tèc gåm ®éng c¬ ®iÖn, hép gi¶m tèc, khíp nèi,
phanh vµ puly ma s¸t hoÆc tang cuèn çp. Bé têi kÐo cã hép sè gi¶m tèc th−êng
chØ dïng cho thang m¸y cã tèc ®é d−íi 1,4 m/s. §èi víi thang m¸y cã tèc ®é chë
hµng thÊp d−íi 0,5m/s th× ng−êi ta dïng ®éng c¬ ®iÖn mét tèc ®é.
- §èi víi thang m¸y cã tèc ®é lín ng−êi ta th−êng dïng bé têi kÐo kh«ng
cã hép gi¶m tèc puly ma s¸t vµ b¸nh phanh ®−îc l¾p trùc tiÕp kh«ng qua bé
truyÒn, lo¹i nµy th−êng dïng ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu cã tèc ®é quay nhá vµ ®−îc
m¾c theo hÖ thèng m¸y ph¸t ®éng c¬ cho phÐp ®iÒu chØnh v« cÊp tèc ®é quay cña
®éng c¬, ®¶m b¶o cho cabin chuyÓn ®éng ªm dÞu vµ dõng chÝnh x¸c.
Phanh dõng
Phanh dõng gi÷ cabin vµ ®èi träng ë tr¹ng th¸i treo khi thang dõng.
Phanh dõng ®Ó dËp t¾t ®éng n¨ng cña çc khèi l−îng chuyÓn ®éng khi
dõng. Phanh ®−îc chän theo m« men phanh sao cho nã cã thÓ gi÷ ®−îc cabin
trong qu¸ tr×nh thö t¶i tÜnh:
P.D.η 0
M ph = ki
2.i
Trong ®ã:
P: Lùc vßng xuÊt hiÖn trªn puly ma s¸t trong qu¸ tr×nh thö t¶i tÜnh( cabin ë
®iÓm dõng thÊp nhÊt vµ t¶i träng chÊt trong cabin b»ng t¶i träng khi thö t¶i tÜnh).
D: §−êng kÝnh puly ma s¸t tÝnh ®Õn t©m çp.
η0: HiÖu suÊt cña hép gi¶m tèc.
i: Tû sè truyÒn cña hép gi¶m tèc.
Kt: HÖ sè an toµn phanh.
Trong thang m¸y th−êng dïng phanh hai m¸ lo¹i th−êng ®ãng víi nguyªn
lý phanh tù ®éng phanh th−êng ®ãng vµ m« men phanh ®−îc t¹o nªn do lùc nÐn
cña lß xo, phanh më do t¸c ®éng cña nam ch©m ®iÖn hoÆc (con ®Èy) ®iÖn – thuû
lùc ®−îc m¾c cïng nguån víi m¹ch ®iÖn. §éng c¬ lµm viÖc th× phanh më cßn
khi mÊt ®iÖn th× phanh ®ãng l¹i bãp chÆt trôc ®éng c¬

* ThiÕt bÞ an toµn c¬ khÝ

ThiÕt bÞ an toµn c¬ khÝ trong thang m¸y cã vai trß ®¶m b¶o an toµn cho
thang m¸y vµ hµnh kh¸ch trong tr−êng hîp x¶y ra sù cè nh−: ®øt çp, tr−ît çp
trªn r·nh puly ma s¸t, cabin h¹ víi tèc ®é v−ît qu¸ gi¸ trÞ cho phÐp. ThiÕt bÞ an
toµn c¬ khÝ trong thang m¸y gåm hai bé phËn chÝnh: bé h·m b¶o hiÓm vµ bé h¹n
chÕ tèc ®é.
Phanh b¶o hiÓm
§Ó tr¸nh cabin r¬i tù do trong giÕng thang khi ®øt çp hoÆc h¹ víi tèc ®é
v−ît qu¸ tèc ®é cho phÐp, bé h¹n chÕ tèc ®é t¸c ®éng lªn phanh b¶o hiÓm ®Ó
dõng vµ gi÷ cabin tùa trªn çc ray dÉn h−íng, cabin cña tÊt c¶ çc thang m¸y ®Òu
®−îc trang bÞ phanh b¶o hiÓm. Phanh b¶o hiÓm ®−îc trang bÞ cho ®èi träng trong
tr−êng hîp ®èi träng n»m trªn lèi ®i hoÆc diÖn tÝch cã ng−êi ®øng.
Theo s¬ ®å dÉn ®éng cã phanh b¶o hiÓm m¾c víi çp n©ng( cho thang m¸y
dïng tang quÊn çp) vµ phanh h·m b¶o hiÓm m¾c víi çp cña bé h¹n chÕ tèc ®é(
cho thang m¸y dïng puly ma s¸t). Theo nguyªn lý lµm viÖc cã çc lo¹i bé h·m
b¶o hiÓm lµ b¶o hiÓm t¸c ®éng tøc thêi( ®−îc dïng cho thang m¸y cã tèc ®é d−íi
0,7 m/s). Thang m¸y cã tèc ®é trªn 1m/s vµ thang m¸y trang bÞ bé h·m b¶o hiÓm
t¸c ®éng ªm.
Bé h¹n chÕ tèc ®é
Bé h¹n chÕ tèc ®é dïng ®Ó t¸c ®éng lªn phanh b¶o hiÓm ®Ó dõng cabin khi
tèc ®é v−ît qu¸ gi¸ trÞ cho phÐp, gi¸ trÞ cho phÐp nµy v−ît qu¸ gi¸ trÞ danh nghÜa
Ýt nhÊt lµ 15%. Bé h¹n chÕ tèc ®é liªn hÖ víi cabin vµ quay khi cabin chuyÓn
®éng nhê çp cña bé h¹n chÕ tèc ®é. Bé h¹n chÕ tèc ®é th−êng ®−îc ®Æt trong
buång m¸y ë phÝa trªn vµ ®Ó çp kh«ng bÞ xo¾n vµ cã ®ñ ®é c¨ng ®Ó truyÒn lùc
ma s¸t th× phÝa d−íi hè thang cã thiÕt bÞ kÐo c¨ng çp h¹n chÕ tèc ®é. Bé h¹n chÕ
tèc ®é lµm viÖc theo nguyªn lý cña phanh ly t©m: khi trôc quay ®¹t tíi sè vßng
quay tíi h¹n çc qu¶ v¨ng g¾n trªn trôc sÏ t¸ch ra xa t©m quay d−íi t¸c dông cña
lùc ly t©m vµ m¾c vµo çc vÊu cè ®Þnh cña vá phanh ®Ó dõng trôc quay.

Ch−¬ng II
Çc hÖ truyÒn ®éng c¬ b¶n
2.1 Çc lo¹i ®éng c¬ th−êng dïng trong thang m¸y
2.1.1 M¸y ®iÖn mét chiÒu
Trong nÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i m¸y ®iÖn mét chiÒu vÉn ®−îc coi lµ lo¹i m¸y
®iÖn quan träng. Nã dïng lµm ®éng c¬ mét chiÒu, m¸y ph¸t ®iÖn hay dïng trong
nh÷ng ®iÒu kiÖn lµm viÖc kh¸c.
§éng c¬ ®iÖn cã ®Æc tÝnh ®iÒu chØnh tèc ®é tèt do ®ã m¸y ®iÖn mét chiÒu
®−îc dïng nhiÒu trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp cã yªu cÇu cao vÒ ®iÒu chØnh
tèc ®é, do ®ã nh÷ng thang m¸y cã tèc ®é cao th−êng dïng m¸y ®iÖn mét chiÒu
®Ó truyÒn ®éng.
M¸y ®iÖn mét chiÒu dïng lµm nguån ®iÖn cho çc ®éng c¬ mét chiÒu lµm
nguån ®iÖn kÝch tõ trong m¸y ®iÖn ®ång bé. Ngoµi ra trong c«ng nghiÖp ®iÖn ho¸
häc nh− tinh luyÖn ®ång, nh«m, m¹ ®iÖn còng cÇn dïng nguån ®iÖn mét chiÒu
®iÖn ¸p thÊp, nh−îc ®iÓm cña m¸y ®iÖn mét chiÒu lµ gi¸ thµnh ®¾t, b¶o qu¶n cæ
gãp phøc t¹p nh−ng do −u ®iÓm cña nã nªn m¸y ®iÖn mét chiÒu vÉn ®−îc dïng
trong s¶n xuÊt vµ trong ®êi sèng.
C«ng suÊt lín nhÊt cña m¸y ®iÖn mét chiÒu hiÖn nay vµo kho¶ng 10000kW
®iÖn ¸p vµo kho¶ng vµi tr¨m ®Õn vµi ngh×n v«n.
Çc ph−¬ng ph¸p ®iÒu chØnh tèc ®é ®éng c¬ mét chiÒu gåm 2 ph−¬ng ph¸p
chÝnh:
- §iÒu chØnh ®iÖn ¸p phÇn øng cÊp cho ®éng c¬.
- §iÒu chØnh ®iÖn ¸p cÊp cho mach kÝch tõ cña ®éng c¬.
CÊu tróc m¹ch lùc cña hÖ truyÒn ®éng ®iÒu chØnh tèc ®é ®éng c¬ ®iÖn mét
chiÒu bao giê còng cÇn cã bé biÕn ®æi, çc bé biÕn ®æi cÊp cho m¹ch phÇn øng

®éng c¬ hoÆc m¹ch kÝch tõ cña ®éng c¬, cho ®Õn nay trong c«ng nghiÖp sö dông
bèn lo¹i biÕn ®æi chÝnh:
- Bé biÕn ®æi m¸y ®iÖn gåm: ®éng c¬ s¬ cÊp kÐo m¸y ph¸t mét chiÒu hoÆc
m¸y ®iÖn khuyÕch ®¹i (K§M).
- Bé biÕn ®æi ®iÖn tõ, khuyÕch ®¹i tõ(K§T).
- Bé biÕn ®æi chØnh l−u b¸n dÉn - chØnh l−u thysistor(CLT).
- Bé biÕn ®æi xung ¸p mét chiÒu: thysistor hoÆc tranzitor(BB§XA).
T−¬ng øng víi viÖc sö dông çc bé biÕn ®æi mµ ta cã çc hÖ truyÒn ®éng
t−¬ng øng nh−:
- HÖ truyÒn ®éng m¸y ph¸t - ®éng c¬(F - §).
- HÖ truyÒn ®éng khuyÕch ®¹i tõ - ®éng c¬(K§T - §).
- HÖ truyÒn ®éng m¸y ph¸t khuyÕch ®¹i - ®éng c¬( MFK§ - §).
- HÖ truyÒn ®éng xung ¸p - ®éng c¬(XA - §).

Theo cÊu tróc m¹ch ®iÒu khiÓn çc hÖ truyÒn ®éng th× ®iÒu chØnh tèc ®é
®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu cã lo¹i ®iÒu khiÓn theo m¹ch kÝn( hÖ truyÒn ®éng tù ®éng
®iÒu chØnh) vµ lo¹i ®iÒu chØnh m¹ch hë( hÖ truyÒn ®éng m¹ch hë).
HÖ tù ®éng ®iÒu chØnh truyÒn ®éng ®iÖn cã cÊu tróc phøc t¹p nh−ng cã
chÊt l−îng ®iÒu khiÓn cao vµ d¶i ®iÒu chØnh réng h¬n so víi hÖ truyÒn ®éng hë.
2.1.2 §éng c¬ ®ång bé
HÖ truyÒn ®éng ®iÒu chØnh tèc ®é cña ®éng c¬ ®ång bé rÊt phong phó cã
cÊu tróc vµ ®Æc tÝnh ®iÒu chØnh kh¸c nhau tuú thuéc vµo c«ng suÊt t¶i vµ ph¹m vi
®iÒu chØnh.
Trong thùc tÕ ®éng c¬ ®ång bé ®−îc chÕ t¹o ë çc d¶i c«ng suÊt :
- RÊt nhá: vµi tr¨m W ®Õn vµi KW.
- Trung b×nh: vµi KW –50KW.
- Lín: 50KW-500KW

- RÊt lín :>500KW.

ë d¶i c«ng suÊt rÊt nhá ®éng c¬ ®ång bé cã cÊu t¹o m¹ch kÝch tõ lµ nam
ch©m vÜnh cöu th−êng dïng cho c¬ cÊu truyÒn ®éng cã vïng ®iÒu chØnh réng, ®é
chÝnh x¸c cao.
ë d¶i c«ng suÊt trung b×nh ®éng c¬ ®ång bé dïng cho phô t¶i yªu cÇu ®iÒu
chØnh kh«ng réng l¾m.
ë d¶i c«ng suÊt lín ®éng c¬ ®ång bé th−êng dïng cho çc m¸y b¬m, m¸y
nÐn khÝ.
Ngµy nay do sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña c«ng nghiÖp ®iÖn tö, ®éng c¬ ®ång
bé ®−îc nghiªn cøu øng dông nhiÒu trong c«ng nghiÖp ë mäi d¶i c«ng suÊt.
2.1.3 §éng c¬ kh«ng ®ång bé
§éng c¬ kh«ng ®ång bé ba pha ®−îc sö dông réng r·i trong c«ng nghiÖp
tõ c«ng suÊt nhá ®Õn c«ng suÊt trung b×nh vµ chiÕm tû lÖ lín so víi çc lo¹i ®éng
c¬ kh¸c, bëi v× ®éng c¬ kh«ng ®ång bé cã kÕt cÊu ®¬n gi¶n, dÔ chÕ t¹o, vËn hµnh
an toµn, sö dông nguån cÊp trùc tiÕp tõ l−íi ®iÖn xoay chiÒu ba pha. Tr−íc ®©y
®éng c¬ kh«ng ®ång bé ba pha ®−îc dïng Ýt v× nã khã ®iÒu chØnh tèc ®é. Trong
thêi gian gÇn ®©y do sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o b¸n dÉn c«ng
suÊt vµ kü thuËt ®iÖn tö, ng−êi ta míi khai th¸c ®−îc çc −u ®iÓm cña ®éng c¬
kh«ng ®ång bé.
Trong çc m¸y lµm viÖc dµi h¹n, kh«ng cã ®iÒu chØnh tèc ®é vµ c«ng suÊt
lín th× dïng ®éng c¬ ®ång bé cã −u thÕ h¬n ®éng c¬ kh«ng ®ång bé.
Trong c«ng nghiÖp th−êng dïng bèn hÖ truyÒn ®éng ®iÒu chØnh tèc ®é ®éng c¬
lµ:
- §iÒu chØnh ®iÖn ¸p cÊp cho ®éng c¬ dïng bé biÕn ®æi thyristor.
- §iÒu chØnh roto dïng bé biÕn ®æi xung thyristor.
- §iÒu chØnh c«ng suÊt tr−ît Ps.

- §iÒu chØnh tÇn sè nguån cung cÊp cho ®éng c¬ b»ng çc bé biÕn ®æi tÇn
sè thyristor hoÆc tranzito.
§éng c¬ kh«ng ®ång bé cã nh−îc ®iÓm lµ khi ®iÖn ¸p l−íi tôt xuèng th×
m« men khëi ®éng vµ m« men tíi h¹n sÏ gi¶m nhiÒu bëi v× m« men tû lÖ víi b×nh
ph−¬ng ®iÖn ¸p.
2.2 Çc hÖ truyÒn ®éng th−êng dïng trong thang m¸y
Khi thiÕt kÕ hÖ truyÒn ®éng cho thang m¸y ph¶i dùa vµo çc yÕu tè sau:
- §é chÝnh x¸c khi dõng.
- Tèc ®é di chuyÓn buång thang.
- Gia tèc lín nhÊt cho phÐp.
- Ph¹m vi ®iÒu chØnh tèc ®é.
HÖ truyÒn ®éng ®iÖn xoay chiÒu dïng ®éng c¬ kh«ng ®ång bé roto lång
sãc vµ roto d©y quÊn ®−îc dïng kh¸ phæ biÕn trong truyÒn ®éng thang m¸y. HÖ
truyÒn ®éng ®éng c¬ kh«ng ®ång bé roto lång sãc th−êng dïng cho thang m¸y
chë hµng tèc ®é thÊp. HÖ truyÒn ®éng xoay chiÒu dïng ®éng c¬ kh«ng ®ång bé
th−êng dïng cho thang m¸y tèc ®é trung b×nh. HÖ truyÒn ®éng mét chiÒu m¸y
ph¸t ®éng c¬ cã khuÕch ®¹i trung gian th−êng dïng cho thang m¸y cã tèc ®é
cao.

2.2.1 HÖ thèng truyÒn ®éng m¸y ph¸t - ®éng c¬ mét chiÒu cã khuyÕch ®¹i
trung gian(F - §)
]
U®k ¿
§1 UKD
ωF
IKD
F §
ωF
MS
CKF
M,ω
]
MAK§
C¤§
§2
CFD
CFA
CC§
H×nh II.1: CÊu tróc hÖ F - § cã khuyÕch ®¹i trung gian

HÖ m¸y ph¸t - ®éng c¬ cã khuÕch ®¹i trung gian th−êng ®−îc dïng ®Ó
truyÒn ®éng cho çc thang m¸y cã tèc ®é cao, cã yªu cÇu cao vÒ chÊt l−îng ®iÒu
khiÓn. HÖ truyÒn ®éng m¸y ph¸t ®éng c¬ cã khuyÕch ®¹i trung gian lµ hÖ truyÒn
®éng bao gåm mét tæ m¸y ph¸t ®éng c¬ mét chiÒu. M¸y ph¸t mét chiÒu F ®−îc
kÐo bëi mét ®éng c¬ kh«ng ®ång bé roto lång sãc §K. §iÖn ¸p cña cuén kÝch tõ
m¸y ph¸t CKF ®−îc lÊy trªn hai cùc cña m¸y ®iÖn khuÕch ®¹i M§K§, m¸y ®iÖn
khuÕch ®¹i ®−îc kÐo bëi ®éng c¬ s¬ cÊp §2. M¸y ®iÖn khuÕch ®¹i ®−îc kÝch
thÝch bëi 4 cuén d©y: cuén chñ ®¹o CC§, cuén æn ®Þnh C¤§, cuén ph¶n håi ©m
¸p CFA, cuén ph¶n håi d−¬ng dßng CFD, çc cuén ph¶n håi nµy lÊy ®iÖn ¸p trªn
hai ®Çu m¸y ph¸t F, cuén æn ®Þnh lÊy ®iÖn ¸p trªn hai cùc m¸y ®iÖn khuyÕch ®¹i
lµm nhiÖm vô gi÷ æn ®Þnh ®iÖn ¸p cña m¸y ®iÖn khuyÕch ®¹i trong nh÷ng thêi
®iÓm qu¸ ®é.
Th«ng th−êng ®èi víi hÖ F-§ cã khuyÕch ®¹i trung gian viÖc ®iÒu chØnh
tèc ®é cña ®éng c¬ § ®−îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc ®iÒu chØnh dßng ®iÖn ®i qua
cuén chñ ®¹o CC§ cña m¸y khuyÕch ®¹i, viÖc ®¶o chiÒu quay cña ®éng c¬ §
®−îc th«ng qua viÖc ®¶o chiÒu dßng ®iÖn cña cuén chñ ®¹o CC§.
¦u ®iÓm næi bËt cña hÖ F- § cã khuyÕch ®¹i trung gian lµ sù chuyÓn ®æi
çc tr¹ng th¸i lµm viÖc rÊt linh ho¹t, kh¶ n¨ng qu¸ t¶i lín, d¶i ®iÒu chØnh réng vµ
cã thÓ ®iÒu chØnh tr¬n tèc ®é chÊt l−îng cao.
Nh−îc ®iÓm c¬ b¶n cña hÖ F- § cã khuÕch ®¹i trung gian lµ dïng nhiÒu
m¸y ®iÖn quay trong ®ã cã Ýt nhÊt lµ hai m¸y ®iÖn mét chiÒu, g©y ån lín, c«ng
suÊt l¾p ®Æt Ýt nhÊt lµ gÊp 3 lÇn c«ng suÊt ®éng c¬ chÊp hµnh, phøc t¹p trong vËn
hµnh vµ söa ch÷a, ngoµi ra do m¸y ph¸t ®iÖn mét chiÒu cã tõ d− ®Æc tÝnh tõ ho¸
cã trÔ nªn khã ®iÒu chØnh s©u tèc ®é. V× vËy hÖ m¸y ph¸t ®éng c¬ cã khuyÕch ®¹i
trung gian th−êng sö dông cho çc thang m¸y thÕ hÖ cò.

2.2.2 HÖ truyÒn ®éng T-§ cho thang m¸y tèc ®é cao
RIN 1Bth 2Bth

1KK
§H PI K§KN
RVT HCGT Rω
Sh1 2KK Sh2

Sh2
RIH
I K§KH
N
1KI 2KI
CP§
FT
CBDCS Kω
H×nh II.2 S¬ ®å khèi cña hÖ truyÒn ®éng T - §.

Ngµy nay víi sù ph¸t triÓn cña kü thuËt ®iÖn tö c«ng suÊt lín vµ kü thuËt vi
®iÒu khiÓn, çc hÖ truyÒn ®éng cho thang m¸y cao tèc ngµy nay hÇu hÕt ®Òu sö
dông hÖ truyÒn ®éng mét chiÒu dïng bé biÕn ®æi tÜnh.
H×nh II.2 Giíi thiÖu s¬ ®å khèi cña hÖ truyÒn ®éng T - § cho thang m¸y
cao tèc.

PhÇn øng cña cña ®éng truyÒn ®éng ®−îc cÊp nguån tõ bé biÕn ®æi tÜnh
dïng Thyristor t¹o bëi hai m¹ch cÇu chØnh l−u ba pha thuËn (1Bth) vµ ng−îc
(2Bth). Mçi cÇu chØnh l−u gåm 6 Thyristor. Cuén kh¸ng 1CK vµ 2CK dïng ®Ó
h¹n chÕ dßng ®iÖn c©n b»ng mçi chiÒu.
Hai bé biÕn ®æi ®−îc ®iÒu khiÓn b»ng hai khèi ®iÒu khiÓn K§KN vµ
K§KH. Trong mçi khèi gåm çc kh©u ®ång pha, kh©u t¹o ®iÖn ¸p r¨ng cöa, kh©u
so s¸nh, t¹o xung vµ khuyÕch ®¹i xung.
Nguyªn lý lµm viÖc cña s¬ ®å khèng chÕ thang m¸y cao tèc nh− sau: §iÖn
¸p ®−îc lÊy ra tõ ®Çu ra cña kh©u h¹n chÕ gia tèc HCGT, ®é lín vµ cùc tÝnh cña
®iÖn ¸p ®Æt do kh©u ®iÒu hµnh §H quyÕt ®Þnh. §iÖn ¸p ra cña kh©u h¹n chÕ gia
tèc HCGT t¨ng dÇn theo hµm tuyÕn tÝnh bËc nhÊt khi thay ®æi tÝn hiÖu ®Çu vµo.
§iÒu chØnh tèc ®é ®éng c¬ th«ng qua bé ®iÒu chØnh tèc ®é Rω mµ ®Çu vµo
lµ tæng hai tÝn hiÖu ph¶n håi ©m cña t«c ®é Kω vµ tÝn hiÖu h¹n chÕ gia tèc HCGT.
TÝn hiÖu ra lµ tÝn hiÖu ®Çu vµo cña RIN (khi thang lªn) RIH (khi thang xuèng).
Khi RIN vµ RIH cßn nhËn tÝn hiÖu ®Çu vµo lµ tÝn hiÖu ph¶n håi ©m dßng tõ kh©u
1KI vµ 2KI. TÝn hiÖu ®Çu ra cña RIN vµ RIH chÝnh lµ tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn ®−a vµo
khèi ®iÒu khiÓn K§KN vµ K§KH.
Khi dõng chÝnh x¸c buång thang hÖ sÏ chuyÓn tõ chÕ ®é ®iÒu chØnh tèc ®é
sang chÕ ®é ®iÒu chØnh vÞ trÝ. TÝn hiÖu tõ kh©u c¶m biÕn dõng chÝnh x¸c CBDCS
®−îc ®−a vµo kh©u ®iÒu chØnh vÞ trÝ RVT. Khi buång thang n»m ngang víi sµn
tÇng tÝn hiÖu ra cña kh©u CBDCS b»ng kh«ng.
−u ®iÓm næi bËt cña hÖ T- § lµ ®é t¸c ®éng nhanh d¶i ®iÒu chØnh réng,
®iÒu chØnh mÒm tèt kh«ng g©y ån vµ dÔ tù ®éng ho¸ do çc van b¸n dÉn cã hÖ sè
khuyÕch ®¹i c«ng suÊt cao, ®iÒu ®ã rÊt thuËn lîi cho viÖc thiÕt lËp çc hÖ thèng
®iÒu chØnh nhiÒu vßng ®Ó n©ng cao chÊt l−îng çc ®Æc tÝnh tÜnh vµ çc ®Æc tÝnh
®éng cña hÖ thèng.

Nh−îc ®iÓm cña hÖ truyÒn ®éng lµ do çc van b¸n dÉn cã tÝnh phi tuyÕn,
d¹ng ®iÖn ¸p chØnh l−u ra cã biªn ®é ®Ëp m¹ch cao g©y tæn thÊt phô trong m¸y
®iÖn vµ ë çc truyÒn ®éng c«ng suÊt lín cßn lµm xÊu d¹ng ®iÖn ¸p ra cña nguån
vµ l−íi xoay chiÒu. Song nh−îc ®iÓm nµy cã thÓ ®−îc h¹n chÕ b»ng çc bé läc
nhiÔu.
2.2.3 HÖ truyÒn ®éng - ®éng c¬ kh«ng ®ång bé roto lång sãc hai cÊp tèc ®é
truyÒn ®éng cho thang m¸y tèc ®é trung b×nh
D U
G T
2A 1R 1A
3A
2R
ML
MH
P=3
H×nh II.3. S¬ ®å tæ ®Êu d©y
HÖ truyÒn ®éng ®éng c¬ kh«ng ®ång bé roto lång sãc th«ng th−êng ®−îc
dïng ®Ó truyÒn ®éng cho thang m¸y cã tèc ®é trung b×nh. S¬ ®å m¹ch lùc ®−îc
m« t¶ trªn h×nh II.3. §éng c¬ cã hai tæ nèi d©y lµm viÖc riªng rÏ tæ nèi d©y tèc ®é

cao MH ®−îc nèi h×nh sao vµ tæ ®Êu d©y tèc ®é thÊp ML ®−îc nèi h×nh tam gi¸c.
Ban ®Çu ®éng c¬ lµm viÖc b»ng tæ nèi d©y tèc ®é cao MH, n¨ng l−îng ®−îc cÊp
qua tiÕp ®iÓm cña c«ng t¾c t¬ T, c«ng t¾c t¬ U (nÕu thang ®i lªn) hoÆc c«ng t¾c
t¬ D (nÕu thang ®i xuèng). §Ó dõng chÝnh x¸c buång thang, khi ®i ®Õn gÇn vÞ trÝ
tÇng cÇn dõng c«ng t¾c hµnh tr×nh b¸o vÞ trÝ tÇng sÏ ph¸t tÝn hiÖu tíi hÖ thèng
®iÒu khiÓn ra lÖnh c¾t ®iÖn cña tæ ®Êu d©y tèc ®é cao vµ ®ãng ®iÖn cho tæ ®Êu d©y
tèc ®é thÊp. ViÖc c¾t ®iÖn cña tæ ®Êu d©y tèc ®é cao nhê c«ng t¾c t¬ T, vµ ®ãng
®iÖn cho tæ ®Êu d©y tèc ®é thÊp nhê c«ng t¾c t¬ G.
HÖ truyÒn ®éng - ®éng c¬ kh«ng ®ång bé roto lång sãc hai cÊp tèc ®é cã −u
®iÓm lµ lµm viÖc ch¾c ch¾n dõng tÇng chÝnh x¸c. Song cã nh−îc ®iÓm lµ v× ®éng
c¬ thay ®æi tèc ®é theo cÊp nªn ®é giËt buång thang kh¸ lín, g©y ån lín.

2.2.4 HÖ truyÒn ®éng biÕn tÇn - ®éng c¬ kh«ng ®ång bé roto lång sãc cho
thang m¸y tèc ®é trung b×nh
CL L NL
C §
K§K
H×nh II.4. CÊu tróc bé biÕt tÇn nguån ¸p

Ngµy nay truyÒn ®éng cho thang m¸y chë ng−êi cã tèc ®é trung b×nh hÇu
hÕt ng−êi ta sö dông hÖ truyÒn ®éng biÕn tÇn - ®éng c¬ roto lång sãc kÕt hîp víi
bé ®iÒu khiÓn PLC. Nguyªn lý cña bé biÕn tÇn nguån ¸p bao gåm mét m¹ch
chØnh l−u CL chØnh l−u ®iÖn ¸p xoay chiÒu ba pha thµnh ®iÖn ¸p mét chiÒu, ®iÖn
¸p mét chiÒu nµy qua m¹ch läc trung gian L, sau ®ã ®−a vµo bé nghÞch l−u t¹o ra
mét ®iÖn ¸p xoay chiÒu ba pha cã tÇn sè vµ biªn ®é kh¸c so víi ®iÖn ¸p l−íi. Biªn
®é ®iÖn ¸p ë ®Çu ra cña bé biÕn tÇn cã thÓ thay ®æi ®−îc nhê sù thay ®æi gãc më

cña çc thyristor m¹ch chØnh l−u. TÇn sè ®iÖn ¸p ®Çu ra cña biÕn tÇn cã thÓ ®−îc
®iÒu chØnh b»ng çch ®iÒu chØnh tÇn sè ®ãng c¾t çc thyristor m¹ch nghÞch l−u.
Gãc më cña çc thyristor m¹ch chØnh l−u vµ nghÞch l−u ®−îc ®iÒu khiÓn
bëi çc tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn tõ khèi ®iÒu khiÓn. Çc bé biÕn tÇn hiÖn nay ®−îc chÕ
t¹o trän bé, çc bé biÕn tÇn nµy th«ng th−êng bao gåm hÖ thèng m¹ch cã thÓ lµ
thyristor hoÆc cã thÓ lµ tranzito, mét trung t©m ®iÒu khiÓn CPU øng dông c«ng
nghÖ one - chip. Trung t©m ®iÒu khiÓn nµy lµm nhiÖm vô ®ãng më çc van b¸n
dÉn m¹ch lùc, cã kh¶ n¨ng giao tiÕp víi thÕ giíi bªn ngoµi vµ truyÒn th«ng víi
çc thiÕt bÞ kh¸c. Ngoµi ra trong bé biÕn tÇn cßn cã çc bé phËn b¶o vÖ cho çc
van.
¦u ®iÓm cña hÖ truyÒn ®éng biÕn tÇn - ®éng c¬ lµ cã thÓ thay ®æi çc
th«ng sè th«ng qua viÖc lËp tr×nh cho biÕn tÇn, cã kh¶ n¨ng thay ®æi thêi gian
khëi ®éng, thêi gian h·m mét çch mÒm m¹i ®Ó gi¶m ®é giËt cho buång thang,
®iÒu khiÓn tèc ®é mÒm hoµn toµn, cã kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn s©u tèc ®é, chÊt l−îng
®iÒu khiÓn cao, cã kh¶ n¨ng gi÷ ®é cøng c¬ cña ®éng c¬ tèt, dÔ vËn hµnh vµ b¶o
d−ìng.
Nh−îc ®iÓm: gi¸ thµnh ®Çu t− cao, song ngµy nay víi viÖc chÕ t¹o hµng
lo¹t nªn gi¸ cho mét biÕn tÇn ngµy cµng gi¶m. Mét nh−îc ®iÓm n÷a cña bé biÕn
tÇn lµ d¹ng ®iÖn ¸p ®Çu ra cã chøa nhiÒu sãng hµi nªn dÔ g©y nhiÔu cho l−íi ®iÖn
ba pha vµ l−íi th«ng tin ë gÇn vÞ trÝ ®Æt biÕn tÇn, nhÊt lµ ®èi víi çc bé biÕn tÇn
c«ng suÊt lín th× kh¶ n¨ng g©y nhiÔu lµ rÊt lín do vËy çc bé biÕn tÇn c«ng suÊt
lín th−êng ®−îc chÕ t¹o kÌm theo víi mét bé läc nhiÔu.
2.3 chän c«ng suÊt ®éng c¬ cho thang m¸y
Chän c«ng suÊt ®éng c¬ lµ mét trong nh÷ng yªu cÇu quan träng trong truyÒn
®éng ®iÖn, nã quyÕt ®Þnh trùc tiÕp ®Õn kinh tÕ vµ kü thuËt cña hÖ thèng. NÕu chän
c«ng suÊt ®éng c¬ nhá h¬n so víi yªu cÇu phô t¶i, th× sÏ lµm cho ®éng c¬ lµm

viÖc qu¸ t¶i. Do ®ã sÏ lµm gi¶m tuæi thä cña ®éng c¬, trong nhiÒu tr−êng hîp cßn
cã thÓ g©y ra ch¸y ®éng c¬. NÕu chän c«ng suÊt ®éng c¬ lín h¬n yªu cÇu phô
th¶i th× ®éng c¬ sÏ ph¶i lµm viÖc non t¶i, kÕt qu¶ lµ g©y ra l·ng phÝ, kh«ng kinh
tÕ. NÕu chän kiÓu ®éng c¬ kh«ng phï hîp víi yªu cÇu phô t¶i, th× ®éng c¬ sÏ
kh«ng thÓ ®¸p øng ®−îc yªu cÇu truyÒn ®éng cho phô t¶i, ngoµi ra cßn g©y h¹i
cho ®éng c¬. Thang m¸y lµ mét phô t¶i thÕ n¨ng lµm viÖc ë chÕ ®é ng¾n h¹n lÆp
l¹i, cã ®iÒu chØnh tèc ®é do ®ã ®èi víi thang m¸y tèc ®é trung b×nh th× ®éng c¬
chän tèt nhÊt lµ ®éng c¬ kh«ng ®ång bé xoay chiÒu ba pha rotor lång sãc. C«ng
suÊt ®éng c¬ ®−îc tÝnh chän nh− sau:
2.3.1 X¸c ®Þnh phô t¶i tÜnh khi n©ng t¶i

F n = (G dm + G cb + G dt ). K . g
Trong ®ã :
K : HÖ sè tÝnh ®Õn ma s¸t gi÷ ®èi träng, buång thang víi thanh dÉn h−íng,
th−êng chän K = 1,15
g : Gia tèc träng tr−êng lÊy g = 9,87m/s2
2.3.2 X¸c ®Þnh phô t¶i tÜnh khi h¹ t¶i

Gi¶ thiÕt r»ng khi h¹ t¶i thang lµm viÖc ë chÕ ®é nÆng nÒ nhÊt tøc lµ h¹
kh«ng t¶i.
* TÝnh lùc kÐo ®Æt lªn puli khi h¹ kh«ng t¶i
Fh = [ − (Gdm + G cb ) + Gbt ]. K. g
Víi gi¶ thiÕt h¹ kh«ng t¶i nªn Gdm = 0

Do ®ã : Fh = [ − (Gdm ) + Gbt ]. K . g

2.3.3 TÝnh çc kho¶ng thêi gian më m¸y vµ h·m m¸y
ρ (m/s3) Ch¹y tèc

a (m/s2) ChÕ ®é H·m xuèng ®é thÊp vµ
v (m/s) Më m¸y æn ®Þnh tèc ®é thÊp h·m dõng
ρ0
a0
Vh
V
0 t(s)
t0 t1 t2 t3 t4 t5 t6 t7 t8
v0 v1 v2 vh vh v3 v4 v1 v0
* Kho¶ng thêi gian tõ t0 => t1

Trong kho¶ng thêi gian nµy ®é giËt lµ h»ng sè, gia tèc tû lÖ bËc nhÊt víi ®é
giËt, tèc ®é tû lÖ bËc hai víi ®é giËt
Ph−¬ng tr×nh gia tèc
a0
a= t
t1
§é giËt lµ ®¹o hµm bËc nhÊt cña gia tèc nªn :

da a 0 a0
ρ0 = = => t1 =
dt t1 T ρ 0
* Kho¶ng thêi gian t2

Ph−¬ng tr×nh vËn tèc cña ®o¹n nµy :
t ( v 2 − v1 ) t 1 ( v 2 − v1 )
v= −
t 2 − t1 t 2 − t1
Ta cã:
dv v2 − v1 v2 v1
a0 = = => (t 2 − t1 ) a 0 = v2 − v1 => t 2 = − + t1
dt t 2 − t1 a0 a0

* Qu·ng thêi gian tõ t2 ®Õn t3

Ph−¬ng tr×nh gia tèc :
a0 . t a .t
a = a0 − + 0 2
t3 − t2 t3 − t2
§é giËt lµ ®¹o hµm bËc 1 cña gia tèc :

da a0 a0
ρ0 = − = => t 3 − t 2 =
dt t 3 − t 2 ρ0
Thêi gian më m¸y

Tmm = t1+ t2- t1 + t3 – t2=t3
Chän c«ng suÊt ®éng c¬
* X¸c ®Þnh m«men ®¼ng trÞ

n
∑M
i =1
i
2
. ti
M dt =
Tck
Trong ®ã :
Mi : lµ m«men t−¬ng øng víi thêi gian ti
Tck : lµ thêi gian toµn bé mét chu kú lµm viÖc
Thay çc th«ng sè
* X¸c ®Þnh c«ng suÊt ®¼ng trÞ
P®t = M®t .W®
* X¸c ®Þnh hÖ sè ®ãng ®iÖn t−¬ng ®èi
Theo c«ng thøc :
TD% =
∑t LV
.100
∑t LV + ∑ tn
* HiÖu chØnh c«ng suÊt ®éng c¬ vÒ chÕ ®é tiªu chuÈn :

Theo c«ng thøc :

TD%
P = Pdt .
TDtc %
Trong ®ã: TDtc% lµ hÖ sè ®ãng ®iÖn t−¬ng ®èi tiªu chuÈn, víi thang m¸y
lµm viÖc ë chÕ ®é ng¾n h¹n lÆp l¹i nªn TDtc% = 25%VËy c«ng suÊt ®éng c¬ cÇn
chän lµ P®m ≥ P.

Ch−¬ng III
HÖ thèng ®iÖn vµ çc hÖ thèng ®iÒu khiÓn trong
thang m¸y
3.1 HÖ thèng ®iÖn trong thang m¸y
HÖ thèng ®iÖn trong thang m¸y bao gåm çc m¹ch sau:
3.1.1 M¹ch ®éng lùc
§©y lµ hÖ thèng ®iÒu khiÓn c¬ cÊu dÉn ®éng thang m¸y ®Ó ®ãng më, ®¶o chiÒu
®éng c¬ dÉn ®éng vµ phanh cña bé têi kÐo. HÖ thèng ph¶i ®¶m b¶o viÖc ®iÒu
chØnh tèc ®é chuyÓn ®éng cña cabin sao cho qu¸ tr×nh më m¸y vµ phanh ®−îc ªm
dÞu vµ dõng cabin chÝnh x¸c. Lùa chän m¹ch ®éng lùc phï hîp sÏ ®em l¹i hiÖu
qu¶ kinh tÕ vµ tÝnh an toµn khi vËn hµnh.
3.1.2 M¹ch ®iÒu khiÓn
Lµ hÖ thèng ®iÒu khiÓn tÇng cã t¸c dông thùc hiÖn mét ch−¬ng tr×nh ®iÒu
khiÓn phøc t¹p, phï hîp víi chøc n¨ng yªu cÇu cña thang m¸y. HÖ thèng ®iÒu
khiÓn tÇng cã nhiÖm vô: l−u tr÷ çc lÖnh di chuyÓn tõ cabin, çc lÖnh gäi tÇng
cña hµnh kh¸ch vµ thùc hiÖn çc lÖnh di chuyÓn theo thø tù −u tiªn nµo ®ã sau
khi thùc hiÖn xong lÖnh ®iÒu khiÓn th× xo¸ bá, x¸c ®Þnh vµ ghi nhËn th−êng
xuyªn vÞ trÝ cabin vµ h−íng chuyÓn ®éng cña nã. TÊt c¶ çc hÖ thèng tù ®éng ®Òu
dïng nót Ên.
3.1.3 M¹ch tÝn hiÖu
Lµ hÖ thèng çc ®Ìn tÝn hiÖu víi çc ký hiÖu ®· thèng nhÊt ho¸ ®Ó b¸o hiÖu
tr¹ng th¸i cña thang m¸y, vÞ trÝ vµ h−íng chuyÓn ®éng cña cabin.
M¹ch chiÕu s¸ng lµ hÖ thèng chiÕu s¸ng cho cabin, buång m¸y vµ hè
thang.

3.1.4 M¹ch an toµn

Lµ hÖ thèng çc c«ng t¾c, r¬le, tiÕp ®iÓm nh»m ®¶m b¶o an toµn cho
ng−êi, hµng vµ thang m¸y khi ho¹t ®éng, cô thÓ lµ: b¶o vÖ qu¸ t¶i cho ®éng c¬,
thiÕt bÞ h¹n chÕ t¶i träng n©ng; çc c«ng t¾c h¹n chÕ hµnh tr×nh; çc tiÕp ®iÓm t¹i
cöa cabin, cöa tÇng, t¹i hÖ thèng treo cabin vµ t¹i bé h¹n chÕ tèc ®é. M¹ch an
toµn tù ®éng ng¾t ®iÖn ®Õn m¹ch ®éng lùc ®Ó dõng thang hoÆc thang kh«ng ho¹t
®éng trong çc tr−êng hîp sau:
- MÊt ®iÖn, mÊt pha, ®¶o pha, mÊt ®−êng tiÕp ®Êt.
- Qu¸ t¶i.
- Cabin v−ît qu¸ giíi h¹n ®Æt c«ng t¾c h¹n chÕ hµnh tr×nh.
- §øt çp hoÆc tèc ®é cabin v−ît qu¸ giíi h¹n cho phÐp.
- Mét trong çc çp n©ng chïng qu¸ giíi h¹n cho phÐp.
- Cöa cabin hoÆc mét trong çc cöa tÇng ch−a ®ãng.
3.2 Çc hÖ thèng ®iÒu khiÓn trong thang m¸y
3.2.1 M¹ch r¬le
NÕu sö dông lo¹i m¹ch nµy th× nã cã çc −u nh−îc ®iÓm sau:
−u ®iÓm:
- Gi¸ thµnh tõng chøc n¨ng kh¸ thÊp
Nh−îc ®iÓm:
- KÝch th−íc vËt lý lín.
- Tèc ®é ®iÒu khiÓn chËm.
- MÊt nhiÒu thêi gian thiÕt kÕ vµ l¾p ®Æt.
- Kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn çc chøc n¨ng phøc t¹p lµ kh«ng cã.
- Kh¶ n¨ng thay ®æi ®iÒu khiÓn rÊt khã.
- Çc c«ng t¾c b¶o tr× phøc t¹p.

3.2.2 M¹ch sè
−u ®iÓm:
- Gi¸ thµnh tõng chøc n¨ng thÊp.
- KÝch th−íc vËt lý rÊt gän.
- Tèc ®é ®iÒu khiÓn rÊt nhanh.
- Cã kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn çc chøc n¨ng phøc t¹p.
Nh−îc ®iÓm:
- MÊt nhiÒu thêi gian thiÕt kÕ.
- Kh¶ n¨ng thay ®æi ®iÒu khiÓn khã.
- C«ng t¾c b¶o tr× phøc t¹p.
3.2.3 M¸y tÝnh
−u ®iÓm:
- KÝch th−íc vËt lý kh¸ gän.
- Tèc ®é ®iÒu khiÓn nhanh.
- Cã kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn çc chøc n¨ng phøc t¹p.
- Kh¶ n¨ng thay ®æi ®iÒu khiÓn kh¸ ®¬n gi¶n.
Nh−îc ®iÓm:
- Gi¸ thµnh tõng chøc n¨ng cao.
- MÊt nhiÒu thêi gian lËp tr×nh.
- C«ng t¾c b¶o tr× phøc t¹p.
3.2.4 Sö dông PLC
−u ®iÓm:
- Gi¸ thµnh tõng chøc n¨ng thÊp.
- KÝch th−íc vËt lý rÊt gän.
- Tèc ®é ®iÒu khiÓn nhanh.
- LËp tr×nh vµ l¾p ®Æt ®¬n gi¶n.

- Cã kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn chøc n¨ng phøc t¹p.

- Kh¶ n¨ng thay ®æi ®iÒu khiÓn rÊt ®¬n gi¶n.
- C«ng t¸c b¶o tr× dÔ dµng v× çc m«®un ®−îc tiªu chuÈn ho¸.

Ch−¬ng IV
giíi thiÖu vÒ bé lËp tr×nh plc
4.1 Giíi thiÖu chung vÒ çc bé ®iÒu khiÓn kh¶ tr×nh PLC
4.1.1 §Æc ®iÓm chung cña çc bé ®iÒu khiÓn kh¶ tr×nh
Nhu cÇu vÒ mét bé ®iÒu khiÓn dÔ sö dông, linh ho¹t cã gi¸ thµnh thÊp ®·
thóc ®Èy sù ph¸t triÓn nh÷ng hÖ thèng ®iÒu khiÓn lËp tr×nh (programmable -
Control systems) hÖ thèng sö dông CPU vµ bé nhí ®Ó ®iÒu khiÓn m¸y mãc hay
çc qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp. Trong bèi c¶nh ®ã, bé ®iÒu khiÓn lËp tr×nh (PLC -
programmable logic controler) ®−îc thiÕt kÕ nh»m thay thÕ ph−¬ng ph¸p ®iÒu
khiÓn truyÒn thèng dïng r¬le, c«ng t¾c t¬ vµ çc thiÕt bÞ rêi cång kÒnh, vµ nã t¹o
ra kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn çc thiÕt bÞ mét çch dÔ dµng, linh ho¹t dùa trªn viÖc lËp
tr×nh tËp lÖnh c¬ b¶n. Ngoµi ra, PLC cã thÓ thùc hiÖn çc t¸c vô kh¸c nh− lµ ®Þnh
thêi gian, ®Õn, .v.v... lµm t¨ng kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn cho nh÷ng ho¹t ®éng phøc t¹p
ngay c¶ víi PLC lo¹i nhá nhÊt.
Panel
lËp tr×nh M¹ch
Bé nhí
giao tiÕp
ch−¬ng Khèi ®iÒu Khèi ngâ vµo vµ c¶m
tr×nh biÕn
khiÓn trung
Bé t©m
Khèi ngâ ra
nhí d÷ liÖu M¹ch
c«ng
Nguån cÊp ®iÖn suÊt vµ
c¬ cÊu
t¸c ®éng
H×nh IV . 1 S¬ ®å khèi bªn trong PLC
PLC lµm viÖc theo kiÓu vßng quÐt, qu¸ tr×nh ®äc çc ®Çu vµo thùc hiÖn
ch−¬ng tr×nh vµ ®−a çc tÝn hiÖu ®Çu ra gäi quÐt. Thêi gian quÐt lµ qu¸ tr×nh liªn

tôc vµ tuÇn tù ®äc ®Çu vµo, ®¸nh gi¸ vµ quyÕt ®Þnh logic ®iÒu khiÓn vµ ®−a tÝn
hiÖu ra.
Giao tiÕp
§äc ®Çu
vµo
Göi kÕt/qu¶
ë ®Çu ra
TÝnh to¸n logic
H×nh IV.1. S¬ ®å vßng quÐt cña PLC

Thêi gian cÇn thiÕt cho mét lÇn quÐt thay ®æi tõ 1ms ®Õn 30ms. Thêi gian
quÐt phô thuéc vµo ®é dµi cña ch−¬ng tr×nh øng dông. ViÖc sö dông çc hÖ thèng
I/O tõ xa sÏ lµm t¨ng thêi gian quÐt do ph¶i truyÒn tÝn hiÖu tõ çc ®Çu I/O ®Õn çc
hÖ thèng xa. Ngoµi ra thêi gian quÐt cßn phô thuéc vµo tèc ®é xö lý cña PLC.
H×nh IV.1 m« t¶ cÊu tróc bªn trong cña PLC, ho¹t ®éng cña PLC lµ kiÓm
tra tÊt c¶ çc tr¹ng th¸i tÝn hiÖu ë ngâ vµo, ®−a vÒ tõ qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn, thùc
hiÖn logic ®−îc lËp tr×nh trong ch−¬ng tr×nh vµ kÝch ra tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn ë çc
®Çu ra cho thiÕt bÞ bªn ngoµi t−¬ng øng. Víi çc m¹ch giao tiÕp chuÈn ë khèi vµo
khèi ra PLC cho phÐp nã kÕt nèi trùc tiÕp víi nh÷ng c¬ cÊu t¸c ®éng (actuators)
cã c«ng suÊt nhá ë çc cæng ra vµ nh÷ng m¹ch chuyÓn ®æi tÝn hiÖu (trasducers) ë
çc cæng vµo, mµ kh«ng cÇn cã çc m¹ch giao tiÕp çc r¬le trung gian. Tuy
nhiªn, cÇn ph¶i cã çc m¹ch ®iÖn tö c«ng suÊt trung gian khi PLC ®iÒu khiÓn
nh÷ng thiÕt bÞ cã c«ng suÊt lín.

ViÖc sö dông PLC cho phÐp chóng ta hiÖu chØnh hÖ thèng ®iÒu khiÓn mµ
kh«ng cÇn cã sù thay ®æi nµo vÒ mÆt kÕt nèi d©y; sù thay ®æi chØ lµ thay ®æi
ch−¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn trong bé nhí th«ng qua çc thiÕt bÞ lËp tr×nh th«ng dông.
H¬n n÷a, chóng cßn cã −u ®iÓm lµ thêi gian l¾p ®Æt vµ ®−a vµo ho¹t ®éng nhanh
h¬n so víi nh÷ng hÖ thèng ®iÒu khiÓn truyÒn thèng ®ßi hái ph¶i thùc hiÖn viÖc
nèi d©y phøc t¹p gi÷a çc thiÕt bÞ rêi.
VÒ phÇn cøng, PLC t−¬ng tù nh− mét m¸y tÝnh, chóng cã çc ®Æc ®iÓm
thÝch hîp cho môc ®Ých ®iÒu khiÓn c«ng nghiÖp nh− :
- Kh¶ n¨ng chèng nhiÔu tèt.
- CÊu tróc d¹ng modul cho phÐp dÔ dµng ghÐp nèi vµ thay thÕ, t¨ng kh¶
n¨ng( nèi thªm modul më réng vµo ra) thªm chøc n¨ng( nèi thªm çc modul
chuyªn dïng).
- ViÖc kÕt nèi d©y vµ møc ®iÖn ¸p tÝn hiÖu ë cæng ra vµ cæng vµo ®−îc
chuÈn ho¸.
- Thùc hiÖn ®−îc çc logic ®iÒu khiÓn phøc t¹p mµ çc hÖ thèng ®iÒu khiÓn
r¬le, c«ng t¾c t¬ kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc.
Ng«n ng÷ lËp tr×nh chuyªn dïng :LADDER, STL, FUCTIONCHART, dÔ
hiÓu vµ sö dông.
Thay ®æi ch−¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn mét çch dÔ dµng b»ng çc thiÕt bÞ lËp
tr×nh chuyªn dông hoÆc m¸y tÝnh.
Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn ®©y lµm cho PLC trë thµnh mét thiÕt bÞ ®iÒu
khiÓn kh«ng thÓ thiÕu trong ®iÒu khiÓn c«ng nghiÖp vµ ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh.
4.1.2 Kh¸i niÖm c¬ b¶n

Bé ®iÒu khiÓn lËp tr×nh lµ ý t−ëng cña mét nhãm kü s− h·ng General
motors vµo n¨m 1968, vµ hä ®· ®Ò ra çc chØ tiªu kü thuËt nh»m ®¸p øng nh÷ng
yªu cÇu ®iÒu khiÓn trong c«ng nghiÖp :

- DÔ dµng lËp tr×nh vµ thay ®æi ch−¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn, sö dông thÝch hîp
trong nhµ m¸y.
- CÊu tróc d¹ng modul dÔ dµng b¶o tr× vµ söa ch÷a.
- Tin cËy h¬n trong m«i tr−êng s¶n xuÊt cña nhµ m¸y c«ng nghiÖp.
- Dïng linh kiÖn b¸n dÉn nªn cã kÝch th−íc nhá gän h¬n m¹ch r¬le chøc
n¨ng t−¬ng ®−¬ng.
- Gi¸ thµnh c¹nh tranh.
Nh÷ng chØ tiªu nµy t¹o sù quan t©m cña çc kü s− thuéc nhiÒu ngµnh
nghiªn cøu vÒ kh¶ n¨ng øng dông cña PLC trong c«ng nghiÖp çc kÕt qu¶ nghiªn
cøu ®· ®−a thªm mét sè yªu cÇu cÇn ph¶i cã trong chøc n¨ng cña PLC: TËp lÖnh
tõ çc lÖnh logic ®¬n gi¶n ®−îc hç trî thªm çc lÖnh vÒ ®Þnh thêi gian, ®Õm; sau
®ã lµ çc lÖnh xö lý to¸n häc, xö lý b¶ng sè liÖu, xö lý xung tèc ®é cao, tÝnh to¸n
sè liÖu thùc 32 bit, xö lý thêi gian thùc, ®äc m· v¹ch.
Song song ®ã, sù ph¸t triÓn vÒ phÇn cøng còng ®¹t ®−îc nhiÒu kÕt qu¶: bé
nhí lín h¬n, sè l−îng cæng vµo/ra nhiÒu h¬n, nhiÒu modul chuyªn dïng h¬n.
Vµo n¨m 1976, PLC cã kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn çc ngâ vµo/ra ë xa b»ng kü thuËt
truyÒn th«ng kho¶ng 200m.
Sù gia t¨ng nh÷ng øng dông PLC trong c«ng nghiÖp ®· thóc ®Èy çc nhµ
s¶n xuÊt hoµn chØnh çc hä PLC víi çc møc ®é kh¸c nhau vÒ kh¶ n¨ng, tèc ®é
xö lý vµ hiÖu suÊt. Tõ çc PLC ban ®Çu lµm viÖc ®éc lËp chØ víi vµi chôc ®Çu vµo
ra, dung l−îng bé nhí bÐ ®Õn nay ®· cã nh÷ng hä PLC cã cÊu tróc modul cã
dung l−îng ®Çu vµo ra lín dÔ thay ®æi ®Ó phï hîp víi yªu cÇu sö dông, dung
l−îng bé nhí lín vµ rÊt lín, cã thªm çc chøc n¨ng chuyªn dïng.
* Xö lý tÝn hiÖu liªn tôc
* §iÒu khiÓn ®éng c¬ secvo, ®éng c¬ b−íc.
* TruyÒn th«ng.
* Bé nhí më réng.

Víi cÊu tróc d¹ng modul cho phÐp ng−êi dïng më réng hay n©ng cÊp mét
hÖ thèng ®iÒu khiÓn b»ng PLC mét çch dÔ dµng, linh ho¹t vµ rÊt kinh tÕ.
4.1.3 CÊu tróc phÇn cøng cña PLC
PLC gåm ba khèi chøc n¨ng c¬ b¶n : bé xö lý trung t©m, bé nhí vµ khèi
vµo ra. Tr¹ng th¸i ngâ vµo cña PLC ®−îc ph¸t hiÖn vµ l−u vµo bé nhí ®Öm, PLC
thùc hiÖn çc lÖnh logic trªn çc tr¹ng th¸i cña chóng vµ th«ng qua ch−¬ng tr×nh
tr¹ng th¸i ngâ ra ®−îc cËp nhËt vµ l−u vµo bé nhí ®Öm sau ®ã tr¹ng th¸i ngâ ra
trong bé nhí ®Öm ®−îc dïng ®Ó ®ãng/më çc "tiÕp ®iÓm" ®Ó kÝch ho¹t çc thiÕt
bÞ t−¬ng øng. Nh− vËy, sù ho¹t ®éng cña çc thiÕt bÞ ®−îc ®iÒu khiÓn hoµn toµn
tù ®éng theo ch−¬ng tr×nh bé nhí. Ch−¬ng tr×nh ®−îc n¹p vµo PLC th«ng qua çc
thiÕt bÞ lËp tr×nh chuyªn dông hoÆc b»ng m¸y tÝnh víi çc phÇn mÒm chuyªn
dông.

Bus ®Þa chØ

bé
®Öm
Bus ®iÒu khiÓn
Bé nhí Nguån
ch−¬ng Bé nhí pin B bé nhí Bé nhí
ch−¬ng bé xö lý hÖ d÷ liÖu khèi
tr×nh trung lock
EFROM tr×nh t©m thèng RAM vµo ra
tuú chän EFROM ROM
Bé
®Öm
bé
®Öm
khèi
më M¹ch chèt Bé ®Öm
réng
M¹ch chèt Bé läc
M¹ch çch ly
Panel
LËp tr×nh
Ngâ ra

* Bé xö lý trung t©m
B« xö lý trung t©m (CPU - Central Processing Unit) ®iÒu khiÓn vµ qu¶n lý

toµn bé tÊt c¶ çc ho¹t ®éng bªn trong PLC. ViÖc trao ®æi th«ng tin gi÷a CPU, bé
nhí vµ khèi ra thùc hiÖn th«ng qua hÖ thèng bus d−íi sù ®iÒu khiÓn cña CPU.
Mét m¹ch dao ®éng th¹ch anh cung cÊp xung clock tÇn sè chuÈn cho CPU,
th−êng lµ 1 MHZ hay 8 MHZ tuú thuéc vµo bé vi xö lý ®−îc dïng. TÇn sè xung
clock x¸c ®Þnh ho¹t ®éng cña PLC vµ ®−îc dïng ®Ó thùc hiÖn sù ®ång bé cho tÊt
c¶ çc phÇn tö trong hÖ thèng.
* Bé nhí
TÊt c¶ çc lo¹i PLC ®Òu sö dông çc lo¹i bé nhí sau :
ROM (Read only memory) bé nhíi chØ ®äc dïng ®Ó l−u gi÷ ch−¬ng tr×nh
®iÒu hµnh.
RAM (Randon access memory) bé nhí truy cËp ngÉu nhiªn dïng ®Ó l−u
gi÷ t¹m thêi çc gi¸ trÞ logic khi ch−¬ng tr×nh thùc hiÖn.
EEROM (Electronic earsable programmable read only memory) bé nhí
nµy th−êng dïng ®Ó l−u gi÷ çc ch−¬ng tr×nh c«ng nghÖ.
Víi sù tiÕn bé cña c«ng nghÖ chÕ t¹o bé nhí nªn hÇu nh− çc PLC ®Òu
dïng bé nhíi EEROM. Tr−êng hîp øng dông cÇm bé nhí dung l−îng lín cã thÓ
lùa chän gi÷a bé nhí RAM cã nguån pin nu«i víi bé nhí EEEOM.
Ngoµi ra PLC cßn cÇn thªm bé nhí RAM cho çc chøc n¨ng kh¸c nh− :
Bé ®Öm ®Ó l−u tr¹ng th¸i ngâ vµo, ngâ ra.
Bé nhí t¹m thêi cho çc t¸c vô ®Õm, ®Þnh thêi gian, truy xuÊt cê.
Dung l−îng bé nhí.
§èi víi PLC lo¹i nhá th«ng th−êng bé nhí cã dung l−îng cè ®Þnh, th−êng
kho¶ng 2k byte. Dung l−îng nµy lµ ®ñ ®¸p øng cho kho¶ng 80% ho¹t ®éng ®iÒu
khiÓn trong c«ng nghiÖp. Do gi¸ thµnh çc bé ®Õm liªn tôc gi¶m, çc nhµ s¶n
xuÊt PLC trang bÞ bé nhí ngµy cµng lín cho s¶n phÈm cña hä.

* Khèi vµo/ra
Mäi ho¹t ®éng xö lý tÝn hiÖu bªn trong PLC cã møc ®iÖn ¸p 5VDC vµ
15VDC (®iÖn ¸p cho TTL vµ CMOS) trong khi tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn bªn ngoµi cã
thÓ lín h¬n nhiÒu th−êng lµ 24VDC ®Õn 240 VDC víi dßng lín.
Khèi vµo/ra cã vai trß lµ m¹ch giao tiÕp gi÷a çc vi m¹ch ®iÖn tö cña PLC
víi çc m¹ch c«ng suÊt lín bªn ngoµi kÝch ho¹t çc c¬ cÊu t¸c ®éng, nã thùc hiÖn
sù chuyÓn ®æi çc møc ®iÖn ¸p tÝn hiÖu vµ çch lý. Tuy nhiªn khèi vµo/ra cho
phÐp PLC kÕt nèi trùc tiÕp víi çc c¬ cÊu t¸c ®éng cã c«ng suÊt nhá, dßng nhá cì
2Ampe trë xuèng, kh«ng cÇn çc m¹ch c«ng suÊt trung gian, hay çc r¬le trung
gian.
Cã çc lo¹i ngâ vµo ra nh− sau :
Lo¹i ngâ ra dïng r¬le
R¬le
M¹ch trong
2A – 250VAC
2A – 24 VDC
com
H×nh IV.2 Nguyªn lý cña ngâ ra r¬ le c¬
§Æc ®iÓm:
⇒ Cã thÓ nèi víi çc c¬ cÊu lµm viÖc víi ®iÖn ¸p AC hoÆc ®−îc çch ly d¹ng
r¬-le nªn ®¸p øng chËm.
⇒ Tuæi thä phô thuéc vµo dßng t¶i qua r¬-le vµ tÇn sè ®ãng c¾t tiÕp ®iÓm.

Lo¹i ngâ ra dïng transitor
R¬le
50mA- 4,5V
M¹ch 300mA-24,6V
trong
com
H×nh IV . 3 Ngâ ra dïng transitor

§Æc ®iÓm:
⇒ ChØ nèi víi c¬ cÊu t¸c ®éng lµm viÖc víi ®iÖn ¸p mét chiÒu tõ 5 – 30V
⇒ Tuæi thä cao, ®¸p øng nhanh, chÞu ®−îc tÇn sè ®ãng c¾t nhanh.
Lo¹i ngâ ra dïng Triac (SSR – Solid state relay)
R¬le
M¹ch
0,4A
trong
100÷240VAC
com
H×nh IV .4 Ngâ ra dïng triac

§Æc ®iÓm:
⇒ KÕt nèi ®−îc víi c¬ cÊu t¸c ®éng lµm viÖc víi ®iÖn ¸p mét chiÒu hoÆc xoay
chiÒu tõ 5 – 242V

⇒ chÞu ®−îc dßng nhá h¬n lo¹i ngâ ra dïng r¬-le nh−ng tuæi thä cao, chÞu
®−îc tÇn sè ®ãng më nhanh, ®¸p øng ®Çu vµo nhanh.
Ngâ vµo mét chiÒu
in R
24VDC R
M¹ch
10%
com trong
H×nh IV.5 Ngâ vµo mét chiÒu
Ngâ vµo xoay chiÒu
in R R
100-120VAC C R M¹ch
+10%, -15%
100-120VAC trong
+10%, -15%
com
H×nh IV . 6 Ngâ vµo xoay chiÒu

TÊt c¶ çc lo¹i ngâ vµo ®Òu ®−îc çch ly víi çc tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn bªn
ngoµi b»ng m¹ch çch ly quang (opto - isolator). M¹ch çch ly quang dïng mét
diode ph¸t quang vµ mét tranzitor gäi lµ bé opot - coupler. M¹ch nµy cho phÐp
çc tÝn hiÖu nhá ®i qua, vµ ghim çc tÝn hiÖu ®iÖn ¸p xuèng møc ®iÖn ¸p chuÈn.
M¹ch nµy cã t¸c dông chèng nhiÔu khi chuyÓn c«ng t¾c vµ b¶o vÖ qu¸ ¸p tõ
nguån ®iÖn cÊp, th−êng lªn ®Õn 1500V.

4.1.4 Thñ tôc ®Ó x©y dông mét ch−¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn
T×m hiÓu çc yªu cÇu cña Nèi tÊt c¶ çc thiÕt bÞ
hÖ thèng cÇn ®iÒu khiÓn vµo ra víi PLC
KiÓm tra tÊt c¶ çc

Dùng mét l−u ®å chung d©y nèi
cña hÖ thèng ®iÒu khiÓn
Ch¹y thö ch−¬ng

LiÖt kª çc ®Çu vµo, ra tr×nh
t−¬ng øng víi çc ®Çu
vµo/ra cña PLC
Söa l¹i phÇn
mÒm
Phiªn dÞch l−u ®å sang
gi¶n ®å thang
Ch−¬ng
tr×nh ®óng?
LËp tr×nh gi¶n ®å thang

vµo PLC
L−u ch−¬ng tr×nh
vµo EPROM
Thay ®æi
ch−¬ng
tr×nh
M« pháng ch−¬ng tr×nh S¾p xÕp cã hÖ thèng
vµ kiÓm tra phÇn mÒm tÊt c¶ çc b¶n vÏ
Ch−¬ng
tr×nh ®óng?
KÕt thóc

Ch−¬ng V
X©y dùng m« h×nh thang m¸y nhµ 4 tÇng
5.1 CÊu t¹o m« h×nh
5.1.1 GiÕng thang
§©y lµ kho¶ng kh«ng gian ®−îc giíi h¹n bëi ®¸y hè giÕng, v¸ch bao quanh
vµ trÇn giÕng, mµ trong ®ã cabin cña thang, ®èi träng chuyÓn ®éng theo ph−¬ng
th¼ng ®øng, ®ång thêi còng lµ kh«ng gian l¾p ®Æt çc thiÕt bÞ phôc vô riªng cho
ho¹t ®éng cña thang nh− gi¶m chÊn, ray dÉn h−íng, hÖ thèng d©y dÉn. GiÕng
thang bao gåm hè thang, phÇn giÕng chÝnh, ®Ønh giÕng.
- Hè giÕng hay cßn gäi lµ hè thang lµ phÝa d−íi mÆt sµn tÇng dõng
thÊp nhÊt.
- PhÇn giÕng chÝnh: Lµ kho¶ng kh«ng gian tÝnh tõ sµn dõng tÇng thÊp
nhÊt ®Õn sµn dõng cao nhÊt.
- §Ønh giÕng: Lµ phÇn giÕng thang trªn cïng tÝnh tõ sµn

dõng tÇng cao nhÊt ®Õn trÇn giÕng
Çc kÝch th−íc h×nh häc c¬ b¶n cña giÕng thang:
- chiÒu cao ®Ønh giÕng: 25 cm
- chiÒu s©u giÕng thang: 120cm
- chiÒu réng giÕng thang: 25 cm
- chiÒu cao cöa tÇng: 10 cm
- chiÒu réng cöa tÇng: 8 cm
- chiÒu cao mét tÇng: 25 cm
- chiÒu s©u hè thang: 20 cm

5.1.2 Ray dÉn h−íng

Ray dÉn h−íng ®−îc l¾p ®Æt däc theo giÕng thang ®Ó dÉn h−íng cho cabin
vµ ®èi träng chuyÓn ®éng däc theo giÕng thang. Ray dÉn h−íng ®−îc cè ®Þnh
ch¾c ch¾n vµo kÕt cÇu chÞu lùc cña giÕng thang b»ng çc vÝt.
5.1.3 Gi¶m chÊn

Gi¶m chÊn ®−îc l¾p ®Æt d−íi ®¸y hè giÕng thang ®Ó dõng vµ ®ì cabin, vµ
®èi träng. Trong m« h×nh nµy em kh«ng sö dông gi¶m chÊn.
5.1.4 cabin vµ ®èi träng

Trong m« h×nh cabin ®−îc chÕ t¹o gåm cã khung cabin, sµn cabin, ®Ìn
trong cabin, hÖ thèng treo çp vµ hÖ thèng më cöa cho cabin ®−îc ®Æt ë sµn
cabin.
HÖ thèng më cöa tù ®éng: gåm mét ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu ®−îc ®iÒu
khiÓn tõ ®Çu ra cña bé PLC. Khi cã lÖnh më cöa ®éng c¬ quay sÏ g¹t 2 thanh g¹t
sang 2 bªn, hai thanh g¹t nµy tiÕp xóc víi 2 vÊu g¾n trªn cöa cabin, cöa cabin sÏ
më ra. Khi cã lÖnh ®ãng cöa th× ®éng c¬ sÏ ®−îc ®iÒu khiÓn quay ng−îc l¹i vµ
®ãng cöa cabin.
§èi träng ®−îc l¾p ë bªn c¹nh cabin, ®èi träng ë ®©y em chÕ t¹o ®¬n gi¶n
lµ dïng mét tÊm kim lo¹i, çp n©ng ë ®©y lµ xÝch cam. ë ®©y do ch¹y ë chÕ ®é
kh«ng mang t¶i nªn trong l−îng cña ®èi träng b»ng träng l−îng cña cabin.

5.1.5 CÊu t¹o m« h×nh thang m¸y 4 tÇng

1 - §éng c¬ kÐo cabin

2 - LÝp
3 - Puly dÉn xÝch
4 - XÝch kÐo cabin
5 - §èi träng
6 - §Ìn b¸o tÇng
7 - Nót Ên gäi tÇng
8 - GiÕng thang
9 - Ray dÉn h−íng cña cabin
10 - C¶m biÕn tÇng
11 - khung cabin
12 - Ngµm dÉn h−íng cho cabin
13 - Cöa cabin
14 - Ray dÉn h−íng cña ®èi träng
ë s¬ ®å trªn ta thÊy ë mçi tÇng cã 1 c¶m biÕn. Khi buång thang chuyÓn ®éng
lªn hoÆc xuèng ®Õn khi gÆp c¶m biÕn ë mçi tÇng th× PLC sÏ ph¸t lÖnh c¾t ®iÖn vµo
®éng c¬, buång thang ®−îc dõng ®óng vÞ trÝ yªu cÇu cña ng−êi gäi.
Trong m« h×nh nµy viÖc ®iÒu chØnh ®éng c¬ ®−îc thùc hiÖn tõ ®Çu ra cña bé
PLC th«ng qua viÖc ®ãng c¾t m¹ch r¬le. §iÒu chØnh ®éng c¬ ®i lªn nhê vµo tiÕp ®iÓm
cã ®Þa chØ lµ Q0.0 cßn ®iÒu chØnh ®éng c¬ ®i xuèng nhê vµo tiÕp ®iÓm cã ®Þa chØ Q0.1.
ViÖc ®ãng më cöa buång thang th«ng qua 2 tiÕp ®iÓm Q0.2 vµ Q0.3 kÕt hîp víi 2 c¶m
biÕn më cöa vµ ®ãng cöa cã ®Þa chØ lµ I1.0 vµ I1.1.
HÖ thèng ®Ìn b¸o ®−îc l¾p bªn ngoµi cöa tÇng th«ng qua çc ®Çu ra kh¸c cña
PLC.
5.1.6 LuËt ®iÒu khiÓn thang m¸y
Trong thang m¸y çc nót gäi tÇng ®−îc bè trÝ ngoµi cöa tÇng cña mçi tÇng, çc
nót Ên ®Õn tÇng ®−îc ®Æt trong buång thang, çc tÝn hiÖu gäi tÇng vµ ®Õn tÇng lµ hoµn
toµn ngÉu nhiªn kh«ng theo mét quy luËt nµo c¶ cho nªn yªu cÇu c«ng nghÖ lµ ph¶i ®¸p

øng ®−îc mäi yªu cÇu cña hµnh kh¸ch vµ tèi −u vÒ qu·ng ®−êng buång thang di
chuyÓn, tèi −u vÒ thêi gian vµ n¨ng l−îng. Thang m¸y th−êng ®−îc ®iÒu khiÓn theo
chiÒu tèi −u vÒ chiÒu chuyÓn ®éng.
5.1.7 Nguyªn t¾c ho¹t ®éng
PLC sÏ nhËn tÝn hiÖu cña lÖnh gäi tÇng hoÆc ®Õn tÇng ®Çu tiªn ®Ó x¸c
®Þnh chiÒu chuyÓn ®éng cho thang m¸y ( nhê vµo sù so s¸nh vÞ trÝ cña buång
thang ®ang ®øng víi lÖnh ®Õn tÇng ). NÕu lÖnh gäi tÇng mµ lín h¬n vÞ trÝ mµ
buång thang th× PLC sÏ ph¸t lÖnh cho thang m¸y ®i lªn, trong qu¸ tr×nh ®i lªn
PLC vÉn tiÕp tôc nhËn çc lÖnh gäi tÇng vµ ®Õn tÇng. Çc lÖnh nµy sÏ ®−îc nhí
vµo, trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®éng (chuyÓn ®éng lªn ). NÕu ta Ên thang m¸y ®Õn
tÇng 4 thang m¸y chuyÓn ®éng lªn trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®éng lªn nÕu cã ng−êi
nµo ®ã Ên tÇng 3 th× thang m¸y sÏ dõng ë tÇng 3 tr−íc sau ®ã míi tiÕp tôc chuyÓn
®éng lªn tÇng 4 ®©y lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn lÖnh qu¸ giang. Sau khi thang m¸y
thùc hiÖn xong tÊt c¶ çc lÖnh gäi tÇng vµ ®Õn tÇng tiÕp theo chiÒu chuyÓn ®éng
cña nã sÏ tù ®éng quay l¹i ®Ó thùc hiÖn çc lÖnh võa nhí. §éng c¬ chØ ®−îc dõng
khi c¶m biÕn ë mçi tÇng t¸c ®éng. ViÖc ®ãng më cöa chØ ®−îc thùc hiÖn khi
thang m¸y ®· dõng h¼n, cöa sÏ tù ®éng më ra, sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh sÏ
®ãng l¹i nÕu trong qu¸ tr×nh ®ãng cöa cã tr−íng ng¹i vËt cöa sÏ tù ®éng më ra.

5.1.8 Gi¶i thÝch l−u ®å ®iÒu khiÓn

Ban ®Çu ta cÊp nguån cho bé ®iÒu khiÓn, bé PLC sÏ kiÓm tra vÞ trÝ cabin sau
®ã kiÓm tra lÖnh gäi, ®Õn tÇng vµ l−u lÖnh gäi, ®Õn tÇng råi kiÓm tra tÇng. Sau khi
®äc vÞ trÝ buång thang song PLC tiÕp tôc nhËn çc lÖnh gäi tÇng, ®Õn tÇng vµ sÏ
®em so s¸nh víi vÞ trÝ buång thang.
NÕu vÞ trÝ buång thang b»ng vÞ trÝ lÖnh th× PLC sÏ ph¸t lÖnh dõng buång
thang xo¸ çc lÖnh ë tÇng t¹i vÞ trÝ buång thang dõng, cöa buång thang sÏ tù ®éng
më ra cho ®Õn khi c¶m biÕn më cöa t¸c ®éng th× ®éng c¬ më cöa ngõng t¸c ®éng,
®îi mét thêi gian nhÊt ®Þnh PLC ph¸t lÖnh ®ãng cöa buång thang cho ®Õn khi gÆp
c¶m biÕn ®ãng cöa th× ®éng c¬ dõng l¹i. Sau ®ã l¹i ®äc vÞ trÝ buång thang, nhËn
çc lÖnh ®Õn tÇng vµ ®em so s¸nh sau ®ã l¹i tiÕp tôc qu¸ tr×nh.
NÕu vÞ trÝ buång thang <vÞ trÝ lÖnh PLC ph¸t lÖnh cho ®éng c¬ ch¹y thuËn,
trong qu¸ tr×nh ch¹y thuËn PLC sÏ ®äc çc lÖnh qu¸ giang theo chiÒu ch¹y thuËn.
§äc vÞ trÝ tÇng tõ çc c¶m biÕn nÕu vÞ trÝ tÇng b»ng vÞ trÝ lÖnh PLC sÏ dõng ®éng
c¬ quay trë l¹i qu¸ tr×nh ®ãng më cöa.
NÕu vÞ trÝ buång thang > vÞ trÝ lÖnh PLC sÏ ph¸t lÖnh ch¹y xuèng, trong qu¸
tr×nh ch¹y xuèng PLC sÏ ®äc çc lÖnh qu¸ giang theo chiÒu xuèng. VÞ trÝ tÇng
®−îc ®äc tõ çc c¶m biÕn nÕu vÞ trÝ tÇng b»ng vÞ trÝ lÖnh PLC sÏ ph¸t lÖnh dõng
®éng c¬ qu¸ tr×nh ®ãng më cöa diÔn ra.
5.1.9 M¹ch c¶m biÕn vµ r¬ le sö dông trong m« h×nh
* Nguån vµ m¹ch c¶m biÕn
Nguyªn lý lµm viÖc:
- Nguån: Ta sö dông mét biÕn thÕ gi¶m thÕ 220V/24V xoay chiÒu cÊp cho
bé chØnh l−u cÇu , ta sö dông mét tô läc ®Ó lµm gi¶m sù nhÊp nh« cña sãng ®iÖn
¸p ë ®Çu ra sau ®ã ®−a qua bé æn nguån ®Ó lÊy ®Çu ra 5V cÊp nguån cho m¹ch
c¶m biÕn.

Vµo PLC
Vµo PLC
Vµo PLC
Vµo PLC
H×nh V.4. Nguån vµ m¹ch c¶m biÕn sö dông trong m« h×nh

- M¹ch c¶m biÕn: Ta sö dông cÆp thu ph¸t hång ngo¹i, çc ®iÖn trë, biÕn trë,
m¹ch so s¸nh thuËt to¸n, ®Ìn LED vµ nguån ®Êu nh− h×nh V.4.
Nguyªn lý lµm viÖc cña m¹ch nh− sau: Ban ®Çu khi kh«ng gian gi÷a con thu
vµ con ph¸t ch−a bÞ che th× ch©n 5 cña con thu ë møc thÊp(0V) do ®ã ®Çu vµo
ch©n 2 cña m¹ch so s¸nh thuËt to¸n cã møc thÊp(0V). Ta ®iÒu chØnh triÕt ¸p R3
sao cho ®iÖn ¸p vµo ch©n 3 cña m¹ch so s¸nh thuËt to¸n lín h¬n 0V vµ nhá h¬n
5V khi ®ã m¹ch sÏ so s¸nh thÊy tÝn hiÖu ë ch©n 2 nhá h¬n tÝn hiÖu ë ch©n 3 v× thÕ
®Çu ra cña m¹ch so s¸nh cã gi¸ trÞ 1(d−¬ng) lµm cho Tranzitor Q1 th«ng sÏ ®Æt
gi¸ trÞ ®Êt(0V) lªn ®Çu vµo cña PLC. Khi kh«ng gian gi÷a cÆp thu ph¸t bÞ ch¾n th×
gi¸ trÞ cao(gÇn 5V) sÏ ®Æt ë ch©n 5 cña cÆp thu ph¸t dÉn ®Õn ch©n 2 cña m¹ch so
s¸nh sÏ cã gi¸ trÞ cao(gÇn 5V). Do ®ã ch©n 3 cña m¹ch so s¸nh thuËt to¸n cã tÝn
hiÖu nhá h¬n ch©n 2 nªn ®Çu ra cña m¹ch nµy sÏ cã gi¸ trÞ 0(©m) lµm cho
tranzitor Q1 ng¾t v¸ sÏ ®Æt gi¸ trÞ gÇn 24V vµo ®Çu vµo cña PLC do ®ã ®Çu vµo
cña PLC sÏ cã tÝn hiÖu.
* M¹ch r¬ le
Nguyªn lý lµm viÖc: Khi ®Çu ra PLC 1 ë møc cao(24V)(tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn
®éng c¬ ch¹y thuËn) cuén d©y cña r¬ le 1 cã ®iÖn sÏ ®ãng 2 cÆp tiÕp ®iÓm 4 sang
8 vµ 13 sang 9 cña r¬ le 1 khi ®ã ®iÖn cÊp cho ®éng c¬ kÐo cabin sÏ cã chiÒu
d−¬ng tõ nguån +24V qua tiÕp ®iÓm 9 sang tiÕp ®iÓm 13 vµ ®i vÒ cùc d−¬ng cña
®éng c¬(cùc 1). Cßn cùc ©m(cùc 2) cña ®éng c¬ ®i qua tiÕp ®iÓm 8 sang tiÕp
®iÓm 4 råi vÒ ®Êt lóc nµy ®éng c¬ quay thuËn. Khi ®Çu ra PLC 2 cã tÝn hiÖu(møc
cao 24V) th× cuén d©y cña r¬ le 2 cã ®iÖn sÏ ®ãng 2 cÆp tiÕp ®iÓm 4 sang 8 vµ 13
sang 9 cña r¬ le 2 khi ®ã nguån d−¬ng ®i vµo ®éng c¬ sÏ qua tiÕp ®iÓm 8 sang
tiÕp ®iÓm 4 råi vµo ®éng c¬(cùc 2), cßn cùc ©m(cùc 1) ®i tõ ®éng c¬ qua tiÕp
®iÓm 13 vµ 9 råi trë vÒ ®Êt. Nh− vËy lµ chiÒu quay cña ®éng c¬ ®· ®−îc ®¶o vµ
®éng c¬ quay ng−îc.
Nguyªn lý nh− vËy t−¬ng tù ®èi víi ®éng c¬ ®ãng më cöa cabin th«ng qua r¬
le 3 vµ 4.

R¬ le 1
R¬ le 2
R¬ le 3
R¬ le 4
H×nh V.5. S¬ ®å ®Êu ®Çu ra cña PLC ®Ó ®iÒu khiÓn r¬ le ®ãng ng¾t ®éng c¬ kÐo
cabin vµ ®ãng më cöa cabin

5.2 Ph©n c«ng çc ®Çu vµo/ra

ë s¬ ®å trªn mçi tÇng bè trÝ 2 nót gäi tÇng ( mét nót gäi lªn vµ mét nót gäi
xuèng ) riªng ë tÇng 1 chØ cã nót gäi xuèng vµ tÇng 4 chØ cã nót gäi lªn, trong
cabin cã 4 nót Ên t−¬ng øng víi 4 tÇng cña thang m¸y.
ë mçi tÇng cã 1 c¶m biÕn, ta cã 4 tÝn hiÖu tõ c¶m biÕn vµo PLC . C¶m biÕn
®ãng më cöa cã 2 . Nh− vËy ta cã tÊt c¶ 16 ®Çu vµo PLC.
§Çu ra tõ bé PLC :
+ §Çu ra ®iÒu khiÓn thang m¸y ®i lªn.
+ §Çu ra ®iÒu khiÓn thang m¸y ®i xuèng.
+ §Çu ra ®iÒu khiÓn ®éng c¬ ®ãng cöa cabin.
+ §Çu ra ®iÒu khiÓn ®éng c¬ më cöa cabin.

5.3 X©y dùng ch−¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn

5.3.1 B¶ng ph©n c«ng çc ®Çu vµo
STT Tªn ®Çu vµo §Þa chØ Ký hiÖu
1 C¶m biÕn tÇng 1 I0.0 F1
5 Nót bÊm gäi xuèng tÇng 1 I1.0 FR1
6 Nót bÊm gäi lªn tÇng 2 I1.2
8 Nót bÊm gäi lªn tÇng 3 I1.3
10 Nót bÊm gäi lªn tÇng 4 I1.5 FR4
11 C¶m biÕn ®ãng cöa buång thang I1.6 CLS
12 C¶m biÕn më cña buång thang I1.7 OP
13 Nót ®Õn tÇng 1 I0.4 TCB

5.3.2 B¶ng ph©n c«ng çc ®Çu ra
STT Tªn ®Çu ra §Þa chØ KÝ hiÖu
1 §Çu ra ®iÒu khiÓn ®éng c¬ ch¹y thuËn(ch¹y lªn) Q0.0 §L
2 §Çu ra ®iÒu khiÓn ®éng c¬ ch¹y ng−îc (ch¹y xuèng) Q0.1 §X
3 §Çu ra ®iÒu khiÓn ®éng c¬ ®ãng cöa Q0.2 §C
4 §Çu ra ®iÒu khiÓn ®éng c¬ më cöa Q0.3 MC

5.3.3 KÕt nèi m« h×nh víi PLC

5.3.4 Ch−¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn

* Ch−¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn thang m¸y nhµ 4 tÇng viÕt d−íi d¹ng LAD



















* Ch−¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn thang m¸y nhµ 4 tÇng viÕt d−íi d¹ng STL
NETWORK 1 //Testing of calling floor
NETWORK 2 //Testing of calling floor
LBL 0
NETWORK 3
LD I1.0
S M1.0, 1
NETWORK 4
LD I1.1
S M1.1, 1
NETWORK 5
LD I1.2
S M1.2, 1
NETWORK 6
LD I1.3
S M1.3, 1
NETWORK 7
LD I1.4
S M1.4, 1
NETWORK 8
LD I1.5
S M1.5, 1
NETWORK 9 // Keeping of calling floor
LD M1.0
TON T37, +3000
NETWORK 10
LD M1.1

TON T38, +3000

NETWORK 11
LD M1.2
TON T39, +3000
NETWORK 12
LD M1.3
TON T40, +3000
NETWORK 13
LD M1.4
TON T41, +3000
NETWORK 14
LD M1.5
TON T42, +3000
NETWORK 15 // Waiting for calling floor
LDN M1.0
AN M1.1
AN M1.2
AN M1.3
AN M1.4
AN M1.5
JMP 0 //Jumping to lable 0
NETWORK 16 //Testing of coming floor
LD I0.4
S M0.4, 1
NETWORK 17
LD I0.5
S M0.5, 1
NETWORK 18

LD I0.6
S M0.6, 1
NETWORK 19
LD I0.7
S M0.7, 1
NETWORK 20 //Keeping of coming floor
LD M0.4
TON T43, +3000
NETWORK 21
LD M0.5
TON T44, +3000
NETWORK 22
LD M0.6
TON T45, +3000
NETWORK 23
LD M0.7
TON T46, +3000
NETWORK 24 // Stop elevator-room
LD I0.3
LD I0.2
LD M1.3
O M0.6
O M1.4
ALD
OLD
LD I0.1
LD M1.2
O M1.1

O M0.5
ALD
OLD
O I0.0
R Q0.0, 1
R Q0.1, 1
R M2.0, 1
R M2.5, 1
NETWORK 25 //Jumping if elevator-room don't stop
LD M2.5
JMP 1
NETWORK 26 // Arrive at floor 1.
LD I0.0
AN Q0.0
AN Q0.1
R M1.0, 1
R M0.4, 1
NETWORK 27 // Delay after stoping elevator-room
LD I0.0
AN Q0.0
AN Q0.1
AN T48
TON T47, +20 //2s
NETWORK 28 // Open the door
LD T47
AN M2.0
AN I1.7
= Q0.2

NETWORK 29
LD I1.7
S M1.7, 1
NETWORK 30 // Delay opening door
LD M1.7
TON T48, +70 //7s
NETWORK 31 // Close the door
LD T48
AN I1.6
AN M2.0
= Q0.3
NETWORK 32
LD T48
A I1.6
S M2.0, 1
NETWORK 33 // Delay before lifting elevator-room
LD M2.0
TON T60, +20 //2s
S M2.5, 1
JMP 1
NETWORK 34 // Arrive at floor 4
LD I0.3
AN Q0.0
AN Q0.1
R M1.5, 1
R M0.7, 1
LD I0.3

AN Q0.0
AN Q0.1
AN T48
TON T47, +20 //2s
LD T47
AN M2.0
AN I1.7
= Q0.2
NETWORK 37
LD I1.7
S M1.7, 1
LD M1.7
TON T48, +70 //7s
LD T48
AN I1.6
AN M2.0
= Q0.3
NETWORK 40
LD T48
A I1.6
S M2.0, 1
LD M2.0
TON T60, +20 //2s
S M2.5, 1

JMP 1
NETWORK 42 //Arrive at floor 2
LD I0.1
AN Q0.0
AN Q0.1
R M1.1, 1
R M1.2, 1
R M0.5, 1
LD I0.1
AN Q0.0
AN Q0.1
AN T48
TON T47, +20 //2s
LD T47
AN M2.0
AN I1.7
= Q0.2
NETWORK 45
LD I1.7
S M1.7, 1
LD M1.7
TON T48, +70 //7s
LD T48
AN I1.6

AN M2.0
= Q0.3
NETWORK 48
LD T48
A I1.6
S M2.0, 1
S M2.1, 1
LD M2.0
TON T60, +20 //2s
S M2.5, 1
NETWORK 50 //Arrive at floor 3
LD I0.2
AN Q0.0
AN Q0.1
R M1.3, 1
R M1.4, 1
R M0.6, 1
LD I0.2
AN Q0.0
AN Q0.1
AN T48
TON T47, +20 //2s
LD T47
AN M2.0
AN I1.7

= Q0.2
NETWORK 53
LD I1.7
S M1.7, 1
LD M1.7
TON T48, +70 //7s
LD T48
AN I1.6
AN M2.0
= Q0.3
NETWORK 56
LD T48
A I1.6
S M2.0, 1
S M2.2, 1
LD M2.0
TON T60, +20 //2s
S M2.5, 1
NETWORK 58 //Determine priority level at floor 2
LDN M2.1
JMP 2 // Jumping to determine priority level at floor 3
NETWORK 59
LDW>= T37, T43 //Comparision of time between calling M1.0 and M0.4
JMP 3 // Jumping to compare with M1.0
NETWORK 60

JMP 4 //Q0_0
NETWORK 61
JMP 4 //Q0_0
NETWORK 62
JMP 4 //Q0_0
NETWORK 63
JMP 4 //Q0_0
NETWORK 64
JMP 4 //Q0_0
NOT
JMP 5 //Q0_1
NETWORK 65 //Compare with M1.0
LBL 3
NETWORK 66
JMP 4 //Q0_0
NETWORK 67
JMP 4 //Q0_0
NETWORK 68
JMP 4 //Q0_0

NETWORK 69
JMP 4 //Q0_0
NETWORK 70
JMP 4 //Q0_0
NOT
JMP 5 //Q0_1
NETWORK 71 //Determine priority level at floor 3
LBL 2
NETWORK 72
LDN M2.2
JMP 1
NETWORK 73
JMP 6 // Jumping to compare with M0.7
NETWORK 74
JMP 5 //Q0_1
NETWORK 75
JMP 5 //Q0_1
NETWORK 76
JMP 5 //Q0_1
NETWORK 77
JMP 5 //Q0_1

NETWORK 78
JMP 5 //Q0_1
NOT
JMP 4 //Q0_0
NETWORK 79 //Compare with M0.7
LBL 6
NETWORK 80
JMP 5 //Q0_1
NETWORK 81
JMP 5 //Q0_1
NETWORK 82
JMP 5 //Q0_1
NETWORK 83
JMP 5 //Q0_1
NETWORK 84
JMP 5 //Q0_1
NOT
JMP 4 //Q0_0
NETWORK 85 //Lable
LBL 1
NETWORK 86 //Control motor lifting elevator-room Q0_0
LBL 4

NETWORK 87
LD T60
LD I0.2
O I0.1
O I0.0
A M1.5
LD I0.1
O I0.0
A M1.3
OLD
LD I0.0
A M1.2
OLD
LD M0.7
O M0.6
O M0.5
A I0.0
OLD
LD M0.7
O M0.6
A I0.1
OLD
LD M0.7
A I0.2
OLD
ALD
S Q0.0, 1
R Q0.1, 1

JMP 7
NETWORK 88 //Control motor lower elevator-room
LBL 5
NETWORK 89
LD T60
LD I0.2
O I0.1
O I0.3
A M1.0
LD I0.2
O I0.3
A M1.1
OLD
LD I0.3
A M1.4
OLD
LD M0.4
O M0.6
O M0.5
A I0.3
OLD
LD M0.4
O M0.5
A I0.2
OLD
LD M0.4
A I0.1
OLD

ALD
S Q0.1, 1
R Q0.0, 1
NETWORK 90
LBL 7
NETWORK 91 // Reset fags M1.7, M2.1, M2.2
LDN I0.0
ON I0.1
ON I0.2
ON I0.3
R M1.7, 1
R M2.1, 1
R M2.2, 1

KÕt luËn vµ ®Ò nghÞ

1. KÕt luËn
Sau mét thêi gian tiÕn hµnh nghiªn cøu vµ thùc hiÖn ®Ò tµi tèt ngiÖp, trong
kho¶ng thêi gian ng¾n vµ gÆp nhiÒu khã kh¨n nh−ng víi sù nç lùc cña b¶n th©n
vµ sù gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy gi¸o ThS. NguyÔn V¨n §¹t cïng çc thÇy c« trong
bé m«n, çc thÇy c« trong khoa C¬ ®iÖn vµ toµn thÓ b¹n bÌ ®ång nghiÖp cho ®Õn
nay ®Ò tµi cña t«i ®· c¬ b¶n hoµn thµnh. Tõ nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu ®¹t ®−îc
trong ®Ò tµi: “øng dông PLC trong ®iÒu khiÓn thang m¸y”, ®· thu ®−îc çc kÕt
qu¶ sau:
- T×m hiÓu hÖ thèng ®iÖn, c¬ khÝ sö dông trong thang m¸y vµ nguyªn lý
ho¹t ®éng cña thang m¸y.
- Nghiªn cøu vµ øng dông PLC S7 - 200 trong qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn thang m¸y.
- ViÕt ch−¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn thang m¸y b»ng viÖc sö dông PLC S7 – 200.
2. §Ò nghÞ
- §Ò tµi tiÕp tôc ®−îc nghiªn cøu vµ hoµn thiÖn h¬n.

Ung Dung PLC Trong Dieu Khien Thang May DB7AzUPbyw 20130107075658 4

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ung Dung PLC Trong Dieu Khien Thang May DB7AzUPbyw 20130107075658 4

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

B¸o c¸o tèt nghiÖp Ph¹m V¨n ThuËn T§H 46

Lêi nãi ®Çu

Khoa C¬ §iÖn 1 TR−êng §HNNI - HN

Khoa C¬ §iÖn 2 TR−êng §HNNI - HN

Giíi thiÖu chung vÒ thang m¸y

Khoa C¬ §iÖn 3 TR−êng §HNNI - HN

Thang m¸y nãi chung ®−îc ph©n lo¹i nh− sau :

+ Thang m¸y lo¹i trung b×nh cã Q = 500 ÷ 2000 kg.

Khoa C¬ §iÖn 4 TR−êng §HNNI - HN

Khoa C¬ §iÖn 5 TR−êng §HNNI - HN

Khoa C¬ §iÖn 6 TR−êng §HNNI - HN

1.2.4 C¸c yªu cÇu kh¸c

bé h¹n chÕ tèc ®é 8 cã liªn kÕt víi

Khoa C¬ §iÖn 7 TR−êng §HNNI - HN

Khoa C¬ §iÖn 8 TR−êng §HNNI - HN

Khoa C¬ §iÖn 9 TR−êng §HNNI - HN

H×nh I.3 Gi¶m chÊn kiÓu lß xo

Khoa C¬ §iÖn 10 TR−êng §HNNI - HN

H×nh I.4 Gi¶m chÊn kiÓu thuû lùc.

1. ®Çu ®ì; 2. lß xo chÞu nÐn; 3. pitt«ng; 4. khoang chøa dÇu; 5. xylanh;

Khoa C¬ §iÖn 11 TR−êng §HNNI - HN

Khoa C¬ §iÖn 12 TR−êng §HNNI - HN

H×nh I.5. Khung cabin

Khoa C¬ §iÖn 13 TR−êng §HNNI - HN

Khoa C¬ §iÖn 14 TR−êng §HNNI - HN

H×nh I.6 HÖ thèng treo kiÓu lß xo

Khoa C¬ §iÖn 15 TR−êng §HNNI - HN

Khoa C¬ §iÖn 16 TR−êng §HNNI - HN

Khoa C¬ §iÖn 17 TR−êng §HNNI - HN

H×nh I.8 §èi träng

Khoa C¬ §iÖn 18 TR−êng §HNNI - HN

Khoa C¬ §iÖn 19 TR−êng §HNNI - HN

Khoa C¬ §iÖn 20 TR−êng §HNNI - HN

* ThiÕt bÞ an toµn c¬ khÝ

Khoa C¬ §iÖn 21 TR−êng §HNNI - HN

Khoa C¬ §iÖn 22 TR−êng §HNNI - HN

- HÖ truyÒn ®éng khuyÕch ®¹i tõ - ®éng c¬(K§T - §).

- HÖ truyÒn ®éng xung ¸p - ®éng c¬(XA - §).

2.1.2 §éng c¬ ®ång bé

Khoa C¬ §iÖn 23 TR−êng §HNNI - HN

- RÊt lín :>500KW.

- §iÒu chØnh roto dïng bé biÕn ®æi xung thyristor.

- §iÒu chØnh c«ng suÊt tr−ît Ps.

Khoa C¬ §iÖn 24 TR−êng §HNNI - HN

Khoa C¬ §iÖn 25 TR−êng §HNNI - HN

H×nh II.1: CÊu tróc hÖ F - § cã khuyÕch ®¹i trung gian

Khoa C¬ §iÖn 26 TR−êng §HNNI - HN

Khoa C¬ §iÖn 27 TR−êng §HNNI - HN

2.2.2 HÖ truyÒn ®éng T-§ cho thang m¸y tèc ®é cao

RIN 1Bth 2Bth

Sh1 2KK Sh2

H×nh II.2 S¬ ®å khèi cña hÖ truyÒn ®éng T - §.

Khoa C¬ §iÖn 28 TR−êng §HNNI - HN

Khoa C¬ §iÖn 29 TR−êng §HNNI - HN

H×nh II.3. S¬ ®å tæ ®Êu d©y

Khoa C¬ §iÖn 30 TR−êng §HNNI - HN

Khoa C¬ §iÖn 31 TR−êng §HNNI - HN

H×nh II.4. CÊu tróc bé biÕt tÇn nguån ¸p

Khoa C¬ §iÖn 32 TR−êng §HNNI - HN

2.3 chän c«ng suÊt ®éng c¬ cho thang m¸y

Khoa C¬ §iÖn 33 TR−êng §HNNI - HN

2.3.1 X¸c ®Þnh phô t¶i tÜnh khi n©ng t¶i

2.3.2 X¸c ®Þnh phô t¶i tÜnh khi h¹ t¶i

Chän c«ng suÊt ®éng c¬

Lo¹i ngâ ra dïng transitor

Lo¹i ngâ ra dïng Triac (SSR – Solid state relay)

Ngâ vµo mét chiÒu

Ngâ vµo xoay chiÒu