5/6/2018 ದಲ ೆಯ ೆಂ ೇ ೌಡ - ೕ ಯ

ಯ ೆಂ ೇ ೌಡರು (1510–1569) ಅಥ ಾ ದಲ ೆಯ ೆಂ ೇ ೌಡರು ಜಯನಗರ ಾ ಾ ಜ ದ ಾಮಂತ

ಾಜ ಾ ದ ಯಲಹಂಕ ಾ ನ ಾ ೇ ಾರ ಾ ದರು. ಹಂ ಯ ೈಭವವನು ಕಂಡು ೆರ ಾ ದ ೆಂ ೇ ೌಡರು ದೂರದೃ ಂದ
ದ ೆಂಗಳ ರು ನಗರ ಕ ಾ ಟಕ ಾಜ ದ ಾಜ ಾ ಾ ರುವ ದಲ ೆ ಾರತದ ಪ ಮುಖ ನಗರಗಳ ಒಂ ಾ ೆ.

ಪ [ಅಡ ಸು]

೧ ಇ ವೃತ
೨ ೆಂ ೇ ೌಡರ ಜನನ
೩ ಗುರುಕುಲದ ೆಂಪ ಾಯ
೪ ೋ ಾನುಭವ
೫ ೆಂ ೇ ೌಡರ ಯುವ ಾಜ ಪ ಾ ೇಕ ಮತು ಮದು ೆ
೬ ಯಲಹಂಕ ಾಡಪ ಭು ಾ
೭ ಾಜ ಾ ಯ ಾ ಣ ೆ ಸಳದ ಆ
೮ ಾಜ ಾ ಯ ಾ ಣ ೆ ಧನ ಸಂಗ ಹ
೯ ಾಜ ಾ ೆ ಾಮಕರಣ
೯.೧ ೆಂಗಳ ನ ೆಸ ನ ಮೂಲ ಕು ತು ಮತಷು ಊ ೆಗಳ
೧೦ ೆಂಗಳ ರು ನಗರದ ಾ ಣ
೧೧ ಾಲು ಮ ಾ ಾ ರಗಳ
೧೨ ಐದು ಾ ರಗಳ
೧೩ ಅರಸ ಂದ ಹಣ ಾ ನ ೆರವ
೧೪ ಲ ೇ ಯ ಬ ಾನ
೧೫ ೇ ೆಗಳ ಾ ಣ
೧೬ ೆಂ ೇ ೌಡರು ಕ ದ ೆ ೆಗಳ
೧೬.೧ ಕ ದ ೆ ೆಗಳ
೧೭ ಕ ಾ ಗಳ
೧೮ ರ ೆಯ ಬ ಮರ ಡಗಳ
೧೯ ಉ ಾ ನಗಳ
೨೦ ೌಡರ ಆಡ ತ ವ ಹ ೆ
೨೧ ೆ ೆಗಳ
೨೨ ೇ ಾಲಯಗಳ ಾ ಣ
೨೩ ಅವರು ದ ಮತು ಅ ವೃ ಪ ದ ೇ ಾಲಯಗಳ
೨೪ ವಗಂ ೆಯ ಅ ವೃ
೨೫ ೋ ೆಗಳ
೨೬ ೆಂ ೇ ೌಡರ ಬಂಧನ
೨೭ 1565ರ ಾ ೋ ೆ ಯುದದ ೆಂ ೇ ೌಡರ ೈನ
೨೮ ೆಂ ೇ ೌಡರ ಮರಣ ಮತು ೕರ ಸ ಾ ಯ ೆ ೆ
೨೯ ಇವನೂ ೋ

ಇ ವೃತ [ ಬದ ಾ ]

ಜಯನಗರದ ಾಮಂತ ಾಜ ಾ ದ ಯಲಹಂಕ ಾ ನ ಾ ಯು ಯ ೆಂ ೇ ೌಡರ ಾಲದ ಈ ನ ೆಂಗಳ ನ

ೊರವಲಯದ ರುವ ಆವ ಂದ

https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%8A%E0%B2%A6%E0%B2%B2%E0%B2%A8%E0%B3%86%E0%B2%AF_%E0%B2%95%E0%B3%86%E
5/6/2018 ದಲ ೆಯ ೆಂ ೇ ೌಡ - ೕ ಯ

ದು ೋ ಾರ, ವಗಂ ೆ, ಹು ಕ , ಕು ಗ , ಹು ಯೂರುದುಗ , ಹು ದುಗ , ಾಗ , ಾಮನಗರ, ಾವನದುಗ ದವ ೆಗೂ

ಸ ತು ಎಂಬುದ ೆ ಹಲ ಾರು ದಶ ನಗ ೆ.
ಯ ೆಂ ೇ ೌಡರ ಮಗ ಇಮ ೆಂ ೇ ೌಡರ ನಂತರ ಇವರ ಸಂತ ಯವ ೆ ಾಗ ೆಂ ೇ ೌಡ ೆಂಬ ೆಸರು ಬಂ ೆ.
ೆಂ ೇ ೌಡರು ದ ೆ ೆಗಳ , ೇ ಾಲಯಗಳ , ೋ ೆ- ೊತಲಗಳ ಇಂ ಗೂ ನಮ ಕಣ ಮುಂ ೆ. ಇವರ ೊ ೆಯ ೕ ೆಯವರು
ಸದ ಾಗ ಾಲೂ ನ ಹು ಕ ಾ ಮದ ರುವ ಅರಮ ೆಯ ಾ ಸು ಾ ೆ.

ೆಂ ೇ ೌಡರ ಜನನ [ ಬದ ಾ ]

ಾಡಪ ಭು ೆಂಪನಂ ೇ ೌಡ ಾಗೂ ಂ ಾಂ ೆ ದಂಪ ಗ ೆ 1510ರ ಯಲಹಂಕದ ಜ ದ ದಲ ೆಯ ೆಂ ೇ ೌಡರು[೨].

ಕುಲ ೇವ ೆ ಾದ ೆಂಪಮ ಾಗೂ ೈರವರ ಅನುಗ ಹ ಂದ ಜ ದ ಾರಣ ೆಂಪನಂ ೇ ೌಡ ದಂಪ ಗಳ ಮಗು ೆ ೆಂಪ, ೆಂಪಯ ,
ೆಂಪಣ ಎಂಬ ೆಸ ಂದ ಕ ೆಯು ರು ಾ ೆ. ಾಲಕ ೆಂಪಯ ನನು ಪ ೆಗಳ ೌರ ಾದರ ಂದ, ಕ ಾಯ, ೆಂಪ ಾಯ ಎಂದು
ಸಂ ೋ ಸು ರು ಾ ೆ.
1509ರ ಜಯನಗರದ ಂ ಾಸನ ೇ ದ ೕಕೃಷ ೇವ ಾಯರು ಹಲ ಾರು ಯುದಗಳ ಜಯಗ ತಮ ೈನ ದ ಅ ಾ ಾರಣ
ಾಮಥ ಾಗೂ ಜಯನಗರದ ಾ ಾ ಜ ದ ೈ ೋಗವನು ಅ ಾವರಣ ಾಡ ೆಂದು 1515ರ ಾಜ ಾ ಹಂ ಯ ಪ ಥಮ ಾ ೆ
ಜಯದಶ ಉತ ವವನು ಆರಂ ದರು. ಈ ಅಧು ತ ಸ ಾರಂಭ ೆ ತಂ ೆಯವರ ೊ ೆ ೋ ದ ಾಲಕ ೆಂಪ ಾಯನ ವಯಸು ಆಗ
ಐದು ವಷ .

ಗುರುಕುಲದ ೆಂಪ ಾಯ [ ಬದ ಾ ]

ಾಲ ದ ೕ ಚುರು ಾ ದ ೆಂಪ ಾಯ ೆ ಅರಮ ೆಯ ಪ ೋ ತರೂ, ತ ಂತಕರೂ ಆ ದ ಐಗಂಡಪ ರದ ಾಧವಭಟ ರ

ಗುರುಕು ಾಶ ಮದ ಾ ಾನ ಾ ಗಳ ೊ ೆಯ ೕ ಾ ಾಸ ಾ ಸು ಾ ೆ. ಾ ಾಯಣ-ಮ ಾ ಾರತದ ಕ ೆಗಳ ಾಗೂ
ತಮ ವಂಶಸರ ಪ ಣ ಾಯ ಗಳನು ೇ ೆ ೆ ದ ಾಲಕ ೆ ಸಹಜ ಾ ೕ ಾ ಾಸದ ಬ ೆ ಗಮನ ರುತ ೆ.
ಗುರುಕುಲದ ಾ ಾನ ಣದ ೊ ೆ ೆ ಾ ೋ ತ ಾದ ಕ ವರ ೆ, ಕುದು ೆ ಸ ಾ , ಮಲ ಾಳಗ, ಾಜ ೕ , ಆ ಕ
ವ ೆಮುಂ ಾದ ಷಯಗಳಲೂ ಪ ಣ ಪ ೆಯು ಾ ೆ.

ೋ ಾನುಭವ [ ಬದ ಾ ]

ಯುವಕ ೆಂಪ ಾಯನು ಾ ಾ ಸ ಪ ಣ ೊಂಡ ಬ ಕ ಗುರುಗಳ ಆ ೇಶದಂ ೆ ಾ ಾದ ಂತ ಸಂಚ ೋ ಾನುಭವ

ಪ ೆದು ೊಳ ಾ ೆ. ಗುರುಕುಲದ ಾಗ ೆಂಪ ಾಯ ೆ ಏ ಾಂಬರ ಾ , ಗುರು ನಂ ೇಶ ೕ ೆ ಹಲವ ಪಂ ತರ ೆ ೆತನ ತು. ಇವರ
ೊ ೆ ೆ ಸಹ ಾ ೕರಣನ ೆ ೕಹವನು ಗುರುಕುಲವನು ೊ ೆದ ನಂತರವ ಾ ಾ ೊಂಡು ಬರು ಾ ೆ. ಮುಂ ೆ ೆಂಪ ಾಯನು ೆ ೆದು
ೊಡವ ಾದಂ ೆ ೆಂ ೇ ೌಡ ೆಂಬ ೆಸರು ಬರುತ ೆ.
ೕ ರು ಾಗ ಒ ಯುವಕ ಾ ದ ೆಂ ೇ ೌಡರು ಜಯದಶ ಉತ ವದ ಾ ೊಂಡು ಮಲಯುದ ಸ ೆ ಯ ಎದು ಾ
ರುಮಲ ಾಯರನು ೋ ೕಕೃಷ ೇವ ಾಯ ಂದ ಚು ೆ ಗ ಸು ಾ ೆ. ಅ ಂ ೕ ೆ ೆ ೆಂ ೇ ೌಡರ ಭುಜಬಲದ ಬ ೆ ತಂ ೆಯವ ೆ
ನಂ ೆ ಬಂದು ಜಯನಗರದ ಅರಸರ ಪರ ಾ ಾವ ಾಗವ ಸುವ ಯುದಗಳ ಮಗನನೂ ಕ ೆ ೊಯು ಾ ೆ. ಜಯನಗರದ
ಾವ ೌಮ ೆ ೆ ಧ ೆ ತರಲು ೊಂಚು ಾಕು ದ ಶತೃ ಾಮಂತರನು ಸ ೆಬ ಯು ಾ ೆ.

ೆಂ ೇ ೌಡರ ಯುವ ಾಜ ಪ ಾ ೇಕ ಮತು ಮದು ೆ [ ಬದ ಾ ]

1528ರ ೆಂ ೇ ೌಡ ೆ ಹ ೆ ೆಂಗಳ ನ ೋದರ ಾವನ ಮಗ ಾದ ೆ ಾ ಂ ೆಯವ ೊಡ ೆ ( ೆನ ಮ )ಮದು ೆ ಾಗೂ ಇ ೇ

ಸಂಧಭ ದ ಯುವ ಾಜ ಪ ಾ ೇಕವನು ಾಡ ಾಗುತ ೆ. ಈ ಸುಂದರ ಸ ಾರಂಭ ೆ ೕಕೃಷ ೇವ ಾಯರ ಪ ಗ ಾ ಾ
ೆನ ಪಟ ಣ, ಾ, ೋಲೂರು, ೆಳ , ತ ದುಗ ಮುಂ ಾದ ಸಂ ಾನಗಳ ಾ ೆಯ ಾರರು ಆಗ ಶುಭ ೋರು ಾ ೆ.
ತಂ ೆಯವರ ಆಡ ತದ ಸಂಪ ಣ ೊಡ ೊಳ ವ ಯುವ ಾಜ ೆಂ ೇ ೌಡ ೆ ೆಲ ೇ ಾಲದ ಾವ ದು ಒ ತು, ಾವ ದು ತಪ
ಎಂ ಾ ಾಜ ೕ ಯ ಸಕಲ ಪಟು ಗಳ ಕರಗತ ಾಗುತ ೆ. 1529ರ ಜಯನಗರದ ಅರಸು ೕಕೃಷ ೇವ ಾಯರು ಧನ ಾಗ ಾ

https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%8A%E0%B2%A6%E0%B2%B2%E0%B2%A8%E0%B3%86%E0%B2%AF_%E0%B2%95%E0%B3%86%E
5/6/2018 ದಲ ೆಯ ೆಂ ೇ ೌಡ - ೕ ಯ

ಅ ೇಕ ಾಮಂತ ಾಜರುಗಳ ಸ ತಂತ ಾಗು ಾ ೆ. 1530ರ ೆಂ ೇ ೌಡರ ೇಷ ಪ ತ ಾ ೇ ೌಡರು ಜ ಸು ಾ ೆ.

ಯಲಹಂಕ ಾಡಪ ಭು ಾ [ ಬದ ಾ ]

ಮು ನ ದ ೆಂಪನಂ ೇ ೌಡರು ಮಗ ೆ ಾಜ ಾಳ ವ ಎ ಾ ಅಹ ೆ ೆ ಂದು ದು ಮಗ ೆಂ ೇ ೌಡ ೆ 1531ರ

ಾಡಪ ಭುಗಳ ಅ ಾರ ವ ೊಡು ಾ ೆ. ಜಯನಗರದ ಅರಸರು ಂ ಂದಲೂ ತಮ ವಂಶಸರ ೕ ದ ನಂ ೆ ೆ ಚು ಾರದಂ ೆ
ನ ೆದು ೊಳ ವ ೆಂ ೇ ೌಡರು ಉ ದ ಾಮಂತರಂ ೆ ಸ ತಂತ ಾಗ ೊಪ ವ ಲ. ಬದ ೆ ಜಯನಗರ ಾ ಾ ಜ ೆ ತಮ ೆಯನು
ಮುಂದುವ ೆಸು ಾ ೆ.
ೌಡರ ಅ ಾರ ೆ ಬಂದ ಾಲ ೆ ಯಲಹಂಕ ಾ ನ ಗಂ ೕರ ಪ ತು. ೆ ೆಯ ಾ ೇ ಾರರರು ಅಸೂ ಂದ ಕು ಯು ದರು.
ಅತ ಜಯನಗರದ ಗ ಯ ಬಹಮ ಸು ಾನರ ೈನ ದ ೋಟ ೆ ೆ ತು. ಜಯನಗರದ ಅಖಂಡ ೆಯನು ಾ ಾಡಲು ಸ ಾ
ದ ಾ ದ ೌಡರು ೋದರ ೋ ೕ ೌಡ ಮತು ಬಸ ೇ ೌಡರ ೊ ೆ ೇ ಹಲವ ಯುದಗಳನು ಜ ಸು ಾ ೆ.

ಾಜ ಾ ಯ ಾ ಣ ೆ ಸಳದ ಆ [ ಬದ ಾ ]

ಾಲ ಂದ ೕಕೃಷ ೇವ ಾಯರ ಆಡ ಾವ ಯ ಾ ಕ ಾಗೂ ಾಂಸ ಕ ಯನು ಕ ಾ ೆ ಕಂ ದ ೆಂ ೇ ೌಡ ೆ ತಮ

ಾ ನಲೂ ಈ ಎ ಾ ೈಭವಗಳನು ಮರು ಪ ಾ ಸುವ ಬಯ ೆ ಮ ೆ ಾ ತು. ಇದ ಂ ಾ ಹಲವ ಾ ಹಂ ೆ ೇ ೊಟು ಅ ನ
ವ ವ ೆಗ ೆಲವನೂ ಮನದಟು ಾ ೊಂಡು ಬಂ ದರು.
ನಗರ ಾ ಣ ೆ ಸೂಕ ಾಗವನ ರಸು ಾ ಅ ಾತ ೕರಣ ಾಗೂ ೆಲ ೈ ಕ ೊಂ ೆ ಯಲಹಂಕ ಂದ ದ ಣ ೆ ಹತು ೖಲು ದೂರ
ಾ ಎತರದ ಪ ೇಶ ಂದ ೆ ಬರುವ ೆಂ ೇ ೌಡ ೆ ಸಣ-ಪ ಟ ೊ ೆಗ ಂದ ಕೂ ದ ಹ ಂದ ನಳನ ಸು ದ ಾಡು ಎದು ಾಗುತ ೆ.
ಾ ನ ನಡು ೆ ಾಗು ದಂ ೆ ಒಂದು ಸ ಯ ಾ ಘಟ ೆ ೆಂ ೇ ೌಡರ ಎದು ನ ೇ ನ ೆಯುತ ೆ. ಪ ಟ ಲ ಂದು ತನ ನು ನ ೆಂದು
ಬಂದ ೇ ೆ ಾ ಂದನು ಓ ೊಂಡು ೋಗು ರುವ ದು ೆಂ ೇ ೌಡ ೆ ಕಂಡುಬರುತ ೆ.
ಇ ರುವ ಾ ಾನ ಲ ಂದ ೆ ಇಷು ೈಯ ರ ೇ ಾದ ೆ ಇದು ಖಂ ತ ೕರಭೂ ೕ ಜ ಎ ಸುತ ೆ. ೕ ಾ ನಗರ
ಾ ಣ ೆ ಇ ೇ ಸೂಕ ಾದ ಪ ೇಶ ೆಂದು ೆಂ ೇ ೌಡರು ಾ ಸು ಾ ೆ. ಅಲ ೆ ಾ ಾಕ ೆಗ ಂದ ೊ ೆಗ ಾ ಹ ದು ಅ ಾ ವ ನ ೆ
ೇರು ದ ಪ ೇಶವ ಇ ಾದ ಂದ ೕ ಾವ ಗೂ ೕಗ ಾ ೆ ಂದು ೌಡರು ೕ ಾ ಸು ಾ ೆ. ತಮ ಪ ಾರದ ಯ ೊಂ ೆ
ಸ ಾ ೋ ಒ ೆ ಪ ೆಯು ಾ ೆ.
ೊ ೕ ಗಳನೂ , ಭೂಗಭ - ೕ ಾವ ತ ರನೂ ಾಸು ಗಳನೂ ಕ ೆ ಸಳ ಮತು ಪ ಸರದ ಪ ೕಲ ೆ ಾ ಾ
ಪ ೆಯು ಾ ೆ. ಾಜ ಾ ಯ ಾ ಣದ ಅನುಮ ಾ ಜಯನಗರದ ಅರಸರ ಅಚು ತ ಾಯರನು ೇ ಾಡು ಾ ೆ. ಸಂತಸ ೊಂಡ
ಅರಸರು ೌಡರ ಾಯ ೆ ಶುಭ ೋ ಅಗತ ೆರವನು ಒದ ಸುವ ಾ ಭರವ ೆ ೕ ಕಳ ಸು ಾ ೆ.

ಾಜ ಾ ಯ ಾ ಣ ೆ ಧನ ಸಂಗ ಹ [ ಬದ ಾ ]

ಯಲಹಂಕ ಾ ನ ಾಮಂತ ಾ ದ ೆಂ ೇ ೌಡ ೆ ಜಯನಗರದ ಅರಸ ಅಚು ತ ಾಯರು 1532ರ ಯಲಹಂಕ ೇ ದಂ ೆ ಹ ೆಯ

ೆಂಗಳ ರು, ವತೂ ರು, ೇಗೂರು, ಹಲಸೂರು, ೆಂ ೇ , ತಲಘಟ ಪ ರ, ಗ , ಕನ , ಕುಂಬಳ ೋಡು, ಾ ಾವರ ಮತು ೆಸರುಘಟ
ೋಬ ಗಳನು ಯಲಹಂಕ ಅಮರ ಾಯಕತನ ೆ ಟು ೊ ರು ಾ ೆ.
ಆದ ೆ ಈ ಎಲ ಪ ೇಶಗ ಂದ ಸಂಗ ಹ ಾಗು ದ ಾ ಾ ಾಯದ ಸ ಲ ಪ ಾಣದ ಹಣವನು ಾತ ಾಮಂತರು ಬಳ ೊಂಡು
ಉ ದನು ಜಯನಗರದ ಅರಸರ ಸ ಾನ ೆ ಒ ಸ ೇ ತು. ಾಜ ಾ ಯ ಾ ಣ ಾಯ ೆ ಅ ಾರ ಹಣದ ಅವಶ ಕ ೆ
ಇ ದ ಂ ಾ ೌಡರು ಅಗತ ಾದ ಧನ ಸ ಾಯ ಾಡ ೇ ೆಂದು ತಮ ಾ ಯ ಪ ೇಶದ ಜನ ೆಯ ಮನ ಾ ೊಳ ಾ ೆ.
ಮನ ೆ ಓ ೊಟ ಹಲಸೂರು, ಗ , ಾ ಾವರ, ೇಗೂರು, ತಲಘಟ ಪ ರ, ಕು ಗ ಮ ತರ ಕ ೆಗ ಂದ ಸ ಲ ಪ ಾಣದ ಹಣ ಹ ದು
ಬರುತ ೆ. ಉ ದಂ ೆ ಾ ಣ ಾಯ ೆ ೇ ಾದ ಾಮ ಗಳನು ಾ ಗಳ ಮೂಲಕ ೆಲವರು ತಲು ಸು ಾ ೆ ಮತು ೋ ೆಯ
ಾ ಣದ ೆರ ಾಗಲು ನೂ ಾರು ಮಂ ಸ ೆ ೕ ತ ಾ ಮುಂ ೆ ಬರುವ ಾ ೌಡ ೆ ೈಯ ೕಡು ಾ ೆ.
ಆ ಾನದ ಪ ಮುಖ ೊಂ ೆಚ ಗುರು ದ ಪ ೇಶದ ೋ ೆ, ೇ ೆ, ಗು , ೆ ೆ ಮತು ಉ ಾ ನ ಈ ಐದು ಅಂಗಗ ಂದ ಕೂ ದ
ಾಜ ಾ ಯ ಾ ಣೆ ೕ ನ ೆ ತ ಾ ಸು ಾ ೆ. ನಂತರ ಪ ೋ ತ ಂದ ನಗರ ಾ ಣ ೆ ಮುಹೂತ ವನು ಗ ಾ ಸು ಾ ೆ.

https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%8A%E0%B2%A6%E0%B2%B2%E0%B2%A8%E0%B3%86%E0%B2%AF_%E0%B2%95%E0%B3%86%E
5/6/2018 ದಲ ೆಯ ೆಂ ೇ ೌಡ - ೕ ಯ

ಅ ಾತ ಾ ದ ೇ ೌಡರನು ಜಯನಗರ ೆ ೆರ ಅರಸರನು ಕಂಡು ನಗರ ಾ ಣ ೆ ಸ ಲ ಮ ನ ಹಣ ಾ ನ ೆರವ ೕಡುವಂ ೆ

ೋ ೊಂಡು ಬರುವಂ ೆ ಕಳ ಸು ಾ ೆ.

ಾಜ ಾ ೆ ಾಮಕರಣ [ ಬದ ಾ ]

ೆಂ ೇ ೌಡರ ಾ ೆಂ ಾಂ ೆ ಮತು ಪ ೆನ ಾಂ ೆ( ೋದರ ಾವನ ಮಗಳ ) ಇಬ ರೂ ಹ ೆ ೆಂಗಳ ನವರು. ಾ ಾ ಇಬ ರ

ೕ ಯ ೆನ ಾ ಾವ ದ ಪಟ ಣ ೆ ೆಂಗಳ ರು ಎಂದು ೆಸ ೆಂಬುದು ಹಲವ ಾ ಂಸರ ಅ ಾ ಯ.

ೆಂಗಳ ನ ೆಸ ನ ಮೂಲ ಕು ತು ಮತಷು ಊ ೆಗಳ [ ಬದ ಾ ]

೧. ೆಣಚು ಕಲೂರು: ೆಣಚು ಕಲುಗ ಂದ ಕೂ ದ ಂ ಾ .

೨. ೆಂಗುಮರಗಳ ರು: ಈ ಪ ೇಶದ ದ ೆಂಗು ಮರಗ ಂ ಾ .
೩. ೆಂ ಾವಲೂರು: ಗಂಗರು ೆಂ ಾವ ೆಂದು ದ ಾರಣ ಾ .
೪. ೆಂಗಳ ರು: ತ ನ ಾಸನವನು ಉ ೇ .
೫. ೆಂದ ಾಡೂರು: ಇ ದ ಾಡನು ಕ -ಸು ನಗರ ದ ಾರಣ.
೬. ೆಂಕಟೂರು: ೆಂಕಟರಮಣ ಾ ಗು ಯನು ಕ ದ ಾರಣ.

ೆಂಗಳ ರು ನಗರ ೆ ಜಯನಗರದ ಅರಸ ಾದ ೕಕೃಷ ೇವ ಾಯ ಮತು ಅಚು ತ ಾಯರ ೆನ ನ ‘ ೇವ ಾಯಪಟ ಣ’ ಎಂಬ ಪ ಾಮವ
ಬಂ ತು. ಬಹುಶಃ ಅಚು ತ ಾಯರ ಅವ ಯ ೇ ಶುರು ಾದ ಆಂತ ಕ ಕಲಹಗಳ ಾರಣ ಜಯನಗರ ಾ ಾ ಜ ದ ಘನ ೆ ಕ ಾಗು ಾ
ೋದ ಾರಣ ಂದ ಆ ೆಸರು ಉ ದು ೊಳ ಲ ಎನ ಾ ೆ.

ೆಂಗಳ ರು ನಗರದ ಾ ಣ [ ಬದ ಾ ]

ಎಲವ ಅಂದು ೊಂಡಂ ೆ ನ ೆದುದರ ಪ ಾಮ ೆಂ ೇ ೌಡರ ಕನ ನ ೆಂಗಳ ರು ನಗರದ ಾ ಣ ಾಯ 1537ರ ಾ ನ

ಪ ಮುಖರ ಸಮು ಖದ ಗುದ ಪ ೆ ಂ ೆ ಶುರು ಾಗುತ ೆ. ಮೂಲತಃ ಕೃ ಕ ಕುಟುಂಬ ಂದ ಬಂದವ ಾದ ೆಂ ೇ ೌಡರು ೊ ಾ ರು
ಕಟು ವ ಆಚರ ೆ ಂದ ಾಜ ಾ ಯ ಾ ಣ ಾಯ ಆರಂ ಸು ಾ ೆ.
ಅಚ ಕರು ಧ ದಂಥ ಶುಭ ಾಲದ ಈ ನ ೊಡ ೇ ೆ ಮತು ಕ ೇ ೆ ರ ೆಗಳ ಸಂ ಸುವ ಪ ೇಶದ ಾಲು ೇ ೆ ಆರು ಕ
ತ ಾ ಾ ಂ ದ ಾಲ ರು ೈತರನೂ ಾಲು ೆ ಾಗುವಂ ೆ ದರು. ಎತುಗಳ ಂತ ಾಗ ೇ ಎ ೆ ಂದು ದು ೊಳ ವ
ೕ ಾ ನ ೆ ಬರ ಾ ತು. ಪ ವ ೆ ಹಲಸೂರು ಾ ಲು, ಪ ಮ ೆ ಅರ ೇ ೇ ೆ, ಉತರದ ಯಲಹಂಕ ಮತು ದ ಣದ ಆ ೆಕ (
ಾರುಕ ೆ ) ಾ ಲವ ೆ ೆ ಈ ಎತುಗಳ ಾ ಂತವ ಅ ೆಲ ಗುರು ಾ ಕಲುಗಳನು ೆಡ ಾ ತು. ಈ * ಾಗಗಳ ಪ ಮುಖ
ಪ ೇಶ ಾ ರಗಳನು ಸಲು ೕ ಾ ಸ ಾ ತು. ೋ ೆಯ ೆ ಾ ಲು ಈ ನ ೊ ೕ ಾ ಆಸ ೆ ಯ ಬ ಯ ೋ ೆಯ ತು.
ಾಜ ಾ ೆ ನವ ಾ ರಗ ರ ೇಕು, ೇ ಾಲಯಗಳ ಪ ನವ ಪ ೆಗಳ ನ ೆಯು ರ ೇಕು ಮತು ಒಂಬತು ೆ ೆಗಳ ಸ ಾ ಾಲ
ೕ ಂದ ತುಂ ರ ೇ ೆಂಬುದು ೌಡರ ಆಶಯ ಾ ತು, ೌಡರ ಇ ೆಯಂ ೆ ೋ ೆ ೆ ಾಲು ಮ ಾ ಾ ರಗಳನೂ , ಐದು ಾ ರಗಳನು
ಸ ಾ ತು. ಮತು ರ ೆ ಾ ೆಲ ರಹಸ ಾ ರಗಳನು ಇಡ ಾ ತು.

ಾಲು ಮ ಾ ಾ ರಗಳ [ ಬದ ಾ ]

೧. ಪ ವ ೆ ಹಲಸೂರು ಾ ರ
೨. ಪ ಮ ೆ ೊಂ ೆ ೊಪ ದ ಾ ರ
೩. ಉತರ ೆ ಯಲಹಂಕದ ಾ ರ
೪. ದ ಣ ೆ ಆ ೆಕ ಾರ

ಐದು ಾ ರಗಳ [ ಬದ ಾ ]

೧. ವತೂ ರು ಾ ಲು

https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%8A%E0%B2%A6%E0%B2%B2%E0%B2%A8%E0%B3%86%E0%B2%AF_%E0%B2%95%E0%B3%86%E
5/6/2018 ದಲ ೆಯ ೆಂ ೇ ೌಡ - ೕ ಯ

೨. ಸ ಾ ಪ ರದ ಾ ಲು
೩. ೆಂ ೇ ಾ ಲು
೪. ಯಶವಂತಪ ರದ ಾ ಲು
೫. ಾನ ಾನಹ (ಕನಕಪ ರ) ಾ ಲು

ಅರಸ ಂದ ಹಣ ಾ ನ ೆರವ [ ಬದ ಾ ]

ೋ ೆಯ ಾ ಣ ಾಯ ಾಗು ದಂ ೆ ಅಂದ ೆ, 1538ರ ಾಡಪ ಭುಗಳ ಅ ಾತ ಾ ದ ೇ ೌಡರು ಸು ಂದನು ೊತು

ತಂ ದರು. ಅದರಂ ೆ ಜಯನಗರದ ಚಕ ವ ಅಚು ತ ಾಯರು 1532ರ ೆಂ ೇ ೌಡ ೆ ಅಮರ ಾಯಕತನ ೆ ೕ ದ ಹ ೆ ರಡು
ೋಬ ಗ ಂದ ಸಂಗ ಹ ಾಗುವ ಕಂ ಾಯವನು ಯಲಹಂಕ ಾ ನ ೆ ೕ ೕ ವೃ ಯ ನ ಾಜ ಾ ಾ ಣೆ
ಬಳ ೊಳ ವಂ ೆ ದರು.
ಆ ನ ಾಲ ೆ ಈ ಹ ೆ ರಡು ೋಬ ಗ ಂದ 30,000 ಪ ೋಡಗಳಷು ಹಣ ಕಂ ಾಯದ ರೂಪದ ಬರು ತು. ಈ ಹಣ ಂ ಾ
ೆಂ ೇ ೌಡರ ಕನ ನ ನಗರದ ೋ ೆ- ೇ ೆಗಳ ಾ ಣ ಾಯ ೆ ಾವ ಅ ೆತ ೆಯೂ ಉಂ ಾಗ ಲ.ssss

ಲ ೇ ಯ ಬ ಾನ [ ಬದ ಾ ]

ೋ ೆಯು ಾ ಣ ಾಗು ದ ಸಂಧಭ ದ ನ ೆದ ಬ ಾನದ ಕ ೆ ಂದು ೆಂಗಳ ನಇ ಾಸದ ಪ ಟದ ಸುವ ಾ ರಗಳ
ಾಖ ಾ ೆ. ಲ ೇ ೆಂ ೇ ೌಡರ ಮಗ ೋಮಣ ೌಡರ ( ೊಡ ೕರಪ ೌಡರು) ಯವರ ಪ . ೆಂ ೇ ೌಡರು ಬೃಹ ೋ ೆ
ಕಟು ರುವ ಸಂದಭ ದ ದ ಣದ ೆ ಾ ನ ಕಂಬ ಪ ೇ ಪ ೇ ಎಷು ಕ ದರು ಕು ದು ೕಳ ತು .
ಾಜ ಾ ಯ ೆಂಗಳ ರು ನಗರದ ೋ ೆಯ ಾ ಣದ ಾಯ ಭರ ಂದ ಾ ದ ಸಮಯವದು. ದ ಣದ ಾ ಲನು ಸಲು
ಮುಹೂತ ಗ ಾ ರುತ ೆ. ಅದರಂ ೆ ಅಚ ಕರು ಬಂದು ಾ ೊ ೕಕ ಾ ಪ ೆಸ ಕಂಬಗಳನು ದ ನಂತರ ಎಲರೂ ೇ
ೈರ ೇಶ ರನನು ೆ ೆಯು ಾ ೈ ಾ ಾರದ ಾ ಲುಗಳನು ಸು ಾ ೆ. ಾ ಲು ಸುವ ೇ ೆ ೆ ಸಂ ೆ ಾಗುವ ಾರಣ ದ ದ
ೆಲಸ ಾರರು ತಮ ಮ ೆಗ ೆ ಂ ರುಗು ಾ ೆ.
ೌಡರೂ ಸಹ ಾ ಲು ಂತ ಸಂಭ ಮದ ಅರಮ ೆ ೆ ಂ ರು ಮ ೆ ಮಂ ಯ ೊ ೆ ಸಂತಸ ಹಂ ೊಳ ಾ ೆ. ಆದ ೆ ಮರು ನ ೆ ೆ
ದೂತರು ಓ ಬಂದು ಾ ಲು ದು ೋ ರುವ ಸು ಯನು ೌಡ ೆ ಮು ಸು ಾ ೆ. ಒದ ದ ಘ ವನು ಕಂಡು ೌ ಾ ದ ೌಡರು ಸಳ ೆ
ಬಂದು ಎಲವನು ಪ ೕ ಸು ಾ ೆ. ೆಲಸ ಾರರು ಎಲವನು ಅಚು ಕ ಾ ವ ದರೂ ಾ ಲು ರುವ ದನು ೋಡು ಾ ೆ.
ಎ ೆಗುಂದ ೆ ಎಲ ಗೂ ಹುರುಪ ತುಂ ಮ ೆ ಾ ಲನು ಯ ಾಪ ಾರ ಅರಮ ೆಯನು ತಲುಪ ಾ ೆ. ಆದರೂ ಮ ೆ ಾ ಲು ದು
ತಮ ರುದ ಕ ಮ ೆಯು ದ ೆ ೆಯ ಾಮಂತರ ಅಪ ಾಸ ೆ ತು ಾಗು ೇ ೋ ಎಂಬ ಅಂ ೆಯೂ ೌಡರನು ಾಡು ರುತ ೆ.
ಇದ ಂ ಾ ಾ ಲ ಸ ೆ ಾಲ ಕ ೆಯುವ ೌಡ ೆ ಮರು ನ ಅ ೇ ದು ಾ ೆ ಬಂದಪ ಸುತ ೆ.
ಇದ ಂದ ಾ ಂತ ೊಂಡು ೊ ೕ ಗಳ ಬ ೋಗುವ ೌಡ ೆ ಇದು ಭೂತದ ೇ ೆ ಂದೂ ಇದರ ಶಮನ ಾ
ತುಂಬುಗ ಬ ಳ ಬ ಯ ಅವಶ ೆ ೆ ೆ ಂಬುದು ಯುತ ೆ. ಪ ೆಗಳನು ಮಕ ಳಂ ೆ ೋ ೊಳ ದ ೌಡ ೆಈ ಾರ
ನುಂಗ ಾರದ ತು ಾಗುತ ೆ. ಗ ಯನು ಬ ೕಡುವ ದು ಾಧ ಲ ೆಂದು ಧ ಸು ಾ ೆ. ಪ ನ ಾ ಲನು ಬರುವ ದು.
ೆ ೆಯ ೇ ೆ ೆ ೕಳ ವ ದು ಇ ೇ ಪ ನ ಾವತ ೆ ಾಗ ೊಡಗುತ ೆ.
ಇದ ಂ ಾ ೌಡ ೆ ತಮ ೕವ ಾನದ ಕನ ಾ ದ ಾಜ ಾ ಯ ಾ ಣ ೆ ಎದು ಾದ ಘ ವನು ತ ೆಯಲು ಾಧ ಲವಲ ಎಂಬ
ೊರಗು ೇ ೇ ೆ ಾ ಗುತ ೆ. ಎಷು ಾ ದರು ಮ ೆ ಮ ೆ ೕಳ ದ ಕಂಬದ ಬ ೆ ೕವ ಂ ೆ ೆ ಒಳ ಾ ದ ೌಡರು ಆ ಾನದ
ಪ ೋ ತರನು ಸಂಪ ಾಗ ಅವರು ೊಟ ಸಲ ೆ ತುಂಬು ಗ ಯಬ ಾ ತು. ೌಡರು ಇದ ೆ ೕವ ೋಧವನು
ವ ಕಪ ದರು.
ಇದ ೆ ಲ ಗಮ ಸು ದ ೊ ೆ ಲ ೇ ಾವನವರ ೊರಗನು ಕಂಡು ಾ ೇ ಬ ಾನ ಾ ೊಳ ವ ೕ ಾ ನ ೆ ಬರು ಾ ೆ. ಒಂದು
ಾ ಾ ಗೂ ಯದಂ ೆ ೋ ೆಯ ಾ ಲ ಬ ೋ ಮ ೆ ೇವರನು ೆ ೆದು ೋ ೆಯ ಾ ಲು ಲ ೆಂದು ಾ ತನ ೆ ೕ
ಅ ೊಳ ಾ ೆ. ೌಡರ ೊ ೆ ಲ ಮ ತನ ಾವನ ಾತ ೆಯನು ೇಳ ಾರ ೆ ತಮ ಾ ಣವನು ಅ ಸುವ ಾ ರ ಾ ೕ
ಟ ರು.

https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%8A%E0%B2%A6%E0%B2%B2%E0%B2%A8%E0%B3%86%E0%B2%AF_%E0%B2%95%E0%B3%86%E
5/6/2018 ದಲ ೆಯ ೆಂ ೇ ೌಡ - ೕ ಯ

ಅಂ ೆ ೕ ಅ ೇ ನ ಕಡು ಕತ ನ ಾ ಗೂ ಯದಂ ೆ ಕುಡು ೋ ಂದ ತಮ ೕವ ಾನ ಾ ದರು. ಾರ ೇ ನ ೋ ೆಯ

ಾ ರ ೕಳ ೆ ಇದದನು ಕಂಡು ಆಶ ಯ ಚ ತ ಾದರು ಮತು ೊ ೆಯ ೆಣವನು ಮಗುಲ ಕಂಡು ಸಂಕಟಪಟು ೊಂಡರು. ಮರು ನ
ೋ ೆಯ ಾ ಲು ಂ ರುವ ದನು ದೂರ ಂದ ೇ ಕಂಡು ಸಂಭ ಸುವ ೌಡ ೆಅ ಂ ದ ಅ ಾರ ಜನರನು ಕಂಡು ದುಗುಡ ೆಚು ತ ೆ.
ಅ ೕ ಇದ ದೂತರು ನ ೆ ರುವ ಘಟ ೆಯ ವರ ೕಡು ಾ ೆ. * ತಮ ೊ ೆ ೕ ೋ ೆ ಾ ಸ ತಃ ೕವ ೆ ರುವ ದನು ೇ ಾತು
ಬರದವ ಾಗು ಾ ೆ. ಮಗಳ ಾ ೆ ಮ ೆಯನು ೆಳಗು ದ ೕವ ನನ ತಾ ಬ ಾ ತಲ ಎಂದು ೋ ಸು ಾ ೆ.ಪ ಾರದವರ
ಆಕ ಂದನ ಮು ಲು ಮುಟು ತ ೆ. ಗಂಡನ ಮ ೆಯ ೌರವವನು ಉ ಸುವ ಸಲು ಾ ತನ ೆ ೕ ಸಮ ೊಂಡ ಲ ೕ ೇ ಯ ಾ ಗವ
ಾ ೆ ೆ ೆ ಹಬು ತ ೆ.
ೕಗರ ಬಯ ೆಯಂ ೆ ಆ ೆಯ ೇಹವನು ಆ ೆಯ ತವರೂ ಾದ ೋರಮಂಗಲದ ೇ ಸಕಲ - ಾನಗ ೆ ಂ ೆ ಅಂತ ಸಂ ಾ ರ
ಾಡ ಾಗುತ ೆ. ಮುಂ ೆ ಮ ಾ ಾ ಾ ೕವನ ನ ೆಸ ೇ ದ ಲ ೇ ಯು ಾ ನ ಪ ೆಗಳ ತ ಾ ಬ ಾನ ಾ ದ
ಸ ರ ಾಥ ಆ ೆಯ ಸ ಾ ಸಳದ ೇ ಾಡಪ ಭುಗಳ ಲ ೕ ೇ ಯ ಗು ಯನು ಸು ಾ ೆ.
ನಗರದ ಾಗ ಲ ಾ ಹ ದು ಬಂದವ ೆ ಅನ ೕರು ೕಡು ಾ ಹರಸುವಂ ೆ ೇ ೊಳ ಾ ೆ. ನಗರದ ಎ ೇ ಶುಭ ಾಯ ಗಳ
ಜರುಗ ದಲು ‘ಲ ೇ ಯ ಗು ’ ೆ ಪ ೆಯನು ಸ ನಂತರ ಮುಂದುವ ೆಯ ೇ ೆಂದು ಪ ೆಗಳ ಮನ
ಾ ೊಳ ಾ ೆ. ೋರಮಂಗಲದ ಬ ಲ ಮ ನವರ ೇ ಾಲಯ ೆ ಾಗೂ ಾ ರಕ ಸಳ ೆ.
ೆಂಗಳ ರು ನಗರ ಾ ಣಾ ತನ ಾ ಣವ ೆ ೕ ಬ ಾನ ೈದ ೆನ ಾಗುವ ೆಂ ೇ ೌಡರ ೊ ೆ ಲ ೕ ೇ ಯ ಪ ಏ 11
ರಂದು ೆಂಗಳ ನ ಮ ಾನಗರ ಾ ೆಯ ಮುಂ ೆ ಪ ಾಪ ೆ ಾಗ ೆ. ದಂತಕ ೆ ಾ ದ ಲ ೕ ೇ ಯನು ೆಂಗಳ ನ ೕಯ
ಪ ಾ ವ ಯವರು ಾ ೆಯ ಮುಂ ೆ ಪ ಾ ಸುವ ದರ ಮೂಲಕ ಆ ೆಯ ಾ ಗ-ಬ ಾನವನು ಇಂ ನ ೕ ೆ ೆ ಸುವ ಾಯ
ಾ ಾ ೆ. ಅಂದ ಾ ೆ ಪ ಯ ಜಗ ೕ .

ೇ ೆಗಳ ಾ ಣ [ ಬದ ಾ ]

ಾಜ ಾ ಯ ೋ ೆ ಾ ಣದ ೊ ೆ ೆ ೆಂ ೇ ೌಡರು ಸು ಾರು 64 ೇ ೆಗಳನು ದ ೆಂದು ದುಬರುತ ೆ. ಇವ ಗಳ 54

ೇ ೆಗಳ ೆಸರುಗಳ ಾತ ಇ ಾಸ ಾರ ೆ ಲಭ ಾ ೆ. ೇ ೆಯ ೆಸರುಗಳ ಾ ಧ ೌಡರು ದ ೇ ೆಗಳನು ಎರಡು
ಾಗಗ ಾ ಂಗ ಾ ೆ. ಅವ ಗ ೆಂದ ೆ-
ವೃ ಾ ಾ ತ ೇ ೆಗಳ
ಾ ಅಥ ಾ ವ ಾ ಾ ತ ೇ ೆಗಳ
ಸು ಾರು 500 ವಷ ಗಳಷು ಂ ೆ ೕ ಾ ಾ ಗಳನು ಕ ೆತಂದು ಅಗತ ೌಲಭ ಗಳನು ಕ ೊಟು ಅವರವರ ವೃ ಗ ೆ
ಅನು ಾರ ಾ ೇ ೆಗಳನು ೊಟು ನಗರವ ೆ ೆಯಲು ಅನುವ ಾ ೊಟ ೕ ೆಂ ೆ ೌಡ ೆ ಸಲುತ ೆ. ೆಂ ೇ ೌಡರು
ದ ಈ ಎ ಾ ೇ ೆಗಳ ಇಂ ಗೂ ೆಂಗಳ ರು ಾತ ವಲ ೆ ಇ ೕ ಾಜ ದ ಾ ಜ ವ ವ ಾರದ ದೃ ಂದ ಾ
ಮಹತ ವ ೊ ಂ ೆ.
ನಗರವ ಗ ಗಳನು ೕ ೆ ೆಯು ದರೂ ನಗರದ ಆ ಾಯದ ಂಹ ಾಲು ಈ ೇ ೆಗ ಂದ ಬರು ರುವ ದು ೇಷ. ೌಡರು ಾವ
ದ ೇ ೆಯ ೕ ಗಳ ಧ ಕಸು ನ ಜನ ೆ ೌಕಯ ಒದ ೊಟು ಆ ಜನರ ಕುಲ ೇವ ೆಗಳ ೇ ಾಲಯಗಳನು
ೊಟ ರು.
ೆಂ ೇ ೌಡರು ಅನ ಾ ಯಧ ಯ ೆ ಕ ದ ಅರ ೆ ೇ ೆ, ಅ ೇ ೆ, ಕುಂ ಾರ ೇ ೆ, ಾ ೇ ೆ, ಾ ಗರ ೇ ೆ, ಮ ಾಳ ೇ ೆ,
ೊಲರ ೇ ೆ, ಹೂ ಾ ಗರ ೇ ೆ, ಮಂ ೇ ೆ, ಅಂ ೆ ೇ ೆ, ಬ ೇ ೇ ೆ, ತರಗು ೇ ೆ, ಸುಣಕ ೇ ೆ, ೕ ಾರ ೇ ೆ, ಕುರುಬರ ೇ ೆ,
ಮು ಾ ಲ ೇ ೆ, ಕುಂ ಗರ ೇ ೆ, ೊಡ ೇ ೆ, ಕ ೇ ೆ, ಉ ಾ ರ ೇ ೆ, ಕ ಾರ ೇ ೆ, ಗಳರ ೇ ೆ, ಾಮೂ ೇ ೆ, ನಗತ ೇ ೆ,
ಸು ಾನ ೇ ೆ, ಮನವತ ೇ ೆ, ಕಬ ೆ ೕ ೆ, ೇ ೆಗಳ , ಉ ಾ ನಗಳ , ೆ ೆಗಳ , ನಗರದ ೕಜ ೆಗಳ ಇದ ೆ ಾ .

ೆಂ ೇ ೌಡರು ಕ ದ ೆ ೆಗಳ [ ಬದ ಾ ]

ೆಂ ೇ ೌಡರೂ ಸಹ ತಂ ೆಯವರಂ ೆ ಕೃ ಮತು ಗೃಹ ಬಳ ೆ ೆ ಸಂಬಂ ದಂ ೆ ೕ ನ ಪ ೈ ೆ ಷಯದ ಆಸ ಉಳ ವ ಾ ದರು.

ಇನು ನಗರ ಾ ಣೆ ಂತ ೕ ೆ ೕ ನ ಸಮಪ ಕ ಸರಬ ಾಜು ಅಗತ ೆಂಬ ಅ ವ ಾಡಪ ಭುಗ ತು. ಇದ ಂ ಾ ೕ

https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%8A%E0%B2%A6%E0%B2%B2%E0%B2%A8%E0%B3%86%E0%B2%AF_%E0%B2%95%E0%B3%86%E
5/6/2018 ದಲ ೆಯ ೆಂ ೇ ೌಡ - ೕ ಯ

ೆಂ ೇ ೌಡರು ಸುಭದ ಾದ ಾಜ ಾ ಯ ಾ ಣದ ೊ ೆ ೆ ೆಂಗಳ ರು ೇ ದಂ ೆ ಾ ನ ತುಂ ಾ ಹಲವ ೆ ೆ ಕ ೆ ಗಳನೂ

ದರು.
ಾ ನಇ ಾಸದ ಾವ ೇ ಸ ತಂತ ಾಜರೂ ಸಹ ತಮ ಅವ ಯ ಇಷು ೆ ೆಗಳನು ಕ ರುವ ದು ಕಂಡುಬರುವ ಲ ಎಂಬುದು
ಇವರ ೆಗ ೆ.

ಕ ದ ೆ ೆಗಳ [ ಬದ ಾ ]

೧. ೆಂ ಾಂಬು ೆ ೆ,
೨. ಧ ಾ ಂಬು ೆ ೆ.
೩. ಸಂಪಂ ಾಮ ೆ ೆ,
೪. ೆನ ಮ ನ ೆ ೆ,
೫. ಾರಂ ೆ ೆ,
೬. ಹಲಸೂರು ೆ ೆ,
೭. ೆಂ ಾಪ ರ ಅಗ ಾರ ೆ ೆ,
೮. ಕ ೆ ೆ ೆ,
೯. ಡಪ ನ ೆ ೆ ಮುಂ ಾದವ ಗಳ .

ಈ ೆ ೆಗಳ ೈ ಸು ಾರು ಅ ವೃ ಯ ೆಸ ನ ಾಣದಂ ಾ ೆ ಾ ೆ ೕ ಸು ಾರು ೆ ೆಗಳನು ಾ ೕಣ ಪ ೇಶದ ಜನ ಾ ಕು ಯುವ

ೕ ಾ ...... ಸ ಾ ೆ

ಕ ಾ ಗಳ [ ಬದ ಾ ]

ಕೃ ೆಲಸಗ ೆ ಮತು ಕು ಯುವ ೕ ಾ ತಮ ಆ ೆ ೆ ಒಳಪಟ ಬಹು ೇಕ ಎಲ ಹ ಗಳ ಸುತ ಮುತ ೆ ೆ-ಕ ೆ ಮತು ಾ ಗಳನು
ಕ ದ ೆಂಬುದು ಜ ೇ. ಅಂ ೆ ೕ ೕ ನ ಸಂಗ ಹ ೆ ಾ ಾ ಕ ಾಯ ಗ ೆ ೆರ ಾಗ ೆಂದು ಾ ನ ದ ೇ ಾಲಯ ಗಳ ಬ ಯ ೆಲ
ಒಂದರಂ ೆ ಸು ಾರು ನೂರಕೂ ೆಚು ಕ ಾ ಗಳನೂ ದರು. ಅವ ಗಳ ಅಣಮ ೇ ಾಲಯದ ಹ ರ ದ ಕ ಾ , ಕ ಾ ಾ ,
ಕ ೇ ೆ, ಕ ೆ , ಸಂಪಂ ನಗರ ಮುಂ ಾದ ಪ ದ ಪ ೇಶಗಳ ದ ಕ ಾ ಗಳ ಪ ದ ಾ ದವ .

ರ ೆಯ ಬ ಮರ ಡಗಳ [ ಬದ ಾ ]

ರ ೆಗಳ ಜನರನು ಸ ಾ ತಮ ಸಂಪಕ ದ ಸುವ ಮೂಲಕ ಮತಷು ಜನ ೇ ೆ ೆ ಅನುವ ಾ ೊಡುತ ೆ ಮತು ಪ ೆಗಳ ನಡು ನ
ಸಂಬಂಧಗಳನು ೆ ೆಯುತ ೆ ಎಂಬುದನು ಾಡಪ ಭುಗಳ ಅ ದರು. ಾ ೇ ಸ ತಃ ಆ ಾಗ ರ ೆಗಳ ಸಂಚ ಸು ಾ ಜನ ೆ ೆ ಕಳ ಾಕರ
ಭಯ ರದಂ ೆ ೋ ೊಳ ದರು. ಒಬ ಅರಸ ಂತ ಕ ಲದ ಜ ೋಪ ೕ ಾಯ ಗಳನು ಾ ದ ೆಂ ೇ ೌಡರು ತಮ
ಅವ ಯ ಾ ನ ದ ಬಹು ೇಕ ಎಲ ರ ೆಗಳ ಎರಡೂ ಬ ಗಳ ಾಲುಮರಗಳನು ೆ ೆ ದರು.
ಇವ ಗಳ ಬಹು ಾಲು ೊ ೆಯ ಮರಗ ಾ ದು ಉ ದಂ ೆ ಹಣುಗಳನು ೕಡುವಂತ ಾ ದವ . ೊಂ ೆಯ ಮರಗಳ ತಂ ಾದ ೆರಳನು
ೕಡುವ ದರ ೊ ೆ ೆ ಆ ನ ಾಲ ೆ ೕಪಗಳನು ಉ ಸಲು ಅಗತ ಾ ದ ೊಂ ೆ ಎ ೆಯನು ತ ಾ ಸಲು ಉಪ ೕಗ ಾಗು ದವ .
ತ ೆಯ ೕ ೆ ೊ ೆ ೊತು ಾಗು ದ ಹ ಯ ಮಂ ೆದ ಾ ೊಳ ಲು ೆರ ಾಗುವಂ ೆ ಾ ಯ ಮ ೆ ಅಲ ೊ ೆಗಲುಗಳನು
ಾ ದರು ಮತು ಾಂ ಾ ಇಂ ಷು ದೂರದ ನಡು ೆ ತಂಗು ಾಣಗಳನೂ ದರು.

ಉ ಾ ನಗಳ [ ಬದ ಾ ]

ಾಡಪ ಭುಗಳ ರ ೆಯ ಬ ಾಲುಮರಗಳನು ೆ ಸಲು ೊಡ ದ ೆಂ ಾಗ ೇ ಅವರ ಪ ಸರ ೆ ೕಮ ಎ ತು ಎಂಬುದು ದುಬರುತ ೆ.

ಹೂ, ಹ ನ ೋಟಗಳನೂ ೆ ೆಸಲು ಉ ೇಜನ ೕಡುವ ದರ ೊ ೆ ೆ ನಗರದ ಪ ೆಗಳ ಾಂ ೆಂದು ಉ ಾ ನಗಳನೂ ದರು.
ೕ ಾ ಅಂ ನ ಾಲ ೆ ೆಂಗಳ ನ ೋ ೆಯ ೊರ ಾಗದ 4 ಾ ೋ ಾ ನಗಳನು ದರು.

https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%8A%E0%B2%A6%E0%B2%B2%E0%B2%A8%E0%B3%86%E0%B2%AF_%E0%B2%95%E0%B3%86%E
5/6/2018 ದಲ ೆಯ ೆಂ ೇ ೌಡ - ೕ ಯ

ಈ ನ ಾ ಾ ಎಂದು ಕ ೆ ೊಳ ವ ಪ ೇಶದ ೆ ೆ ಂದನು ಅ ವೃ ಪ ೆ ೆಯ ಪಕ ದ ಧ ೕ ಯ ಾ ನ

ಸ ಗ ರುವ ಾ ನ ೋಪ ಗಳನು ಾ ದರು. ಇವ ಗಳ ವ ಹ ೆ ೆಂ ೇ ೋಟ ಾ ೆಯ ಪ ೕಣ ಾ ದ ಪ ಗ ೆಂಬ ಗಳ
ಸಮು ಾಯದವರನು ಕ ೆತಂದು ಆಶ ಯ ೕ ದರು.

ೌಡರ ಆಡ ತ ವ ಹ ೆ [ ಬದ ಾ ]

ಾ ನ ವ ಹ ೆ ೆಂದು ಾಡಪ ಭುಗಳ ಆ ಾನದ ಎಂಟು ಜನ ಮಂ ಗ ದರು. ತಮ ಾ ನ ಾವ ೇ ಮೂ ೆಯ ಏ ೇ

ಸಂಭ ದರೂ ವರ ತ ೊಂಡು ಆ ಊ ನ ಯ ೊಂ ೆ ಸ ಾ ೋಚ ೆ ನ ೆಸು ದರು. ಾ ಮಗಳ ಸುಲ ತ ಾ ಆಡ ತ
ನ ೆಸಲು ಅನುಕೂಲ ಾಗುವಂ ೆ ಕೂಟ ಅಥ ಾ ಾ ಮ ಪಂ ಾಯ ವ ವ ೆ ತರ ಾ ತು.
ಾ ಾ ಕ ವ ವ ಾರಗಳನು ಾ ಸುವ ದು, ೆ ೆ ವಸೂ ಾ , ೆ ೆ-ಕ ೆ , ರ ೆಗಳ ದುರ ಾಯ , ೇ ಾಲಯಗಳ ಉಸು ಾ , ಣದ
ಬ ೆ ಜನರ ಾಗೃ ಇ ಾ ಗಳ ಾ ಮ ಪಂ ಾ ಗಳ ಾಯ ಗ ಾ ದವ . ಆ ನ ಾಲ ಾ ಗ ೇ ಆಡ ತ ೇಂ ಕರಣ ೊಂ ದರ
ಪ ಾಮ ಾ ಾ ನು ೋಗ, ಪ ೇಲ, ೋ ಸ, ಬಡ , ಕ ಾ ರ, ಾ ಂದ, ೋ , ತಳ ಾರ, ೕರುಗಂ , ಅಕ ಾ ೆ, ಕುಂ ಾರ
ಾಯ ಾಗಗ ದವ . ತಮ ಂ ರ ೊಬ ಾದ ಬಸವಯ ರನು ಾಮ ಯ ಉಸು ಾ ಗೂ ಮತು ೆಂಪ ೋಮಯ ನವರನು
ವಗಂ ೆಯನು ೋ ೊಳ ೆಂದು ೇ ದರು.

ೆ ೆಗಳ [ ಬದ ಾ ]

ಾಡಪ ಭುಗಳ ಾಲದ ಜಯನಗರದ ಇತರ ಸಂ ಾನಗಳಂ ೆ ಇಲೂ ಕೂಡ ಅ ೇಕ ೕ ಯ ೆ ೆಗಳ ಾ ಯ ದವ . ಅವ ಗಳ
ಪ ಮುಖ ಾ ಮ ೆ ೆ ೆ, ದನದ ಸುಂಕ, ಅಂಗ ಸುಂಕ, ಮಗದ ೆ ೆ ೕ ೆ ಆ ಾಯವನು ಗಮನದ ಟು ೊಂಡು ಸುಂಕ ಸ ಾಗು ತು.
ಸ ಾಲ ೆ ಇವ ಗಳನು ವಸೂಲು ಾಡ ೆಂದು ಾ ನು ೋಗ, ಪ ೇಲ ಮತು ೋಲು ಾರರನು ೇ ಸ ಾ ತು.
ಇವ ಗ ಂದ ಬರು ದ ಬಹು ಾಲು ಾಗ ಹಣವ ಜಯನಗರÀದ ಅರಸ ೆ ಮತು ೈನ ದ ಖ ೆ ಬಳಸ ಾಗು ತು. ೆಂ ೇ ೌಡರ
ೈ ಕರ ಬಹು ೇಕರು ೈತ ೇ ಆ ದು ಯುದ ಾಲದ ಶಸ ಸನ ದ ಾ ಬಂದು ೇರು ದರು. ಉ ದ ೆ ೆಯ ಹಣವನು ಜ ೋಪ ೕ
ಾಯ ಗ ೆ ಬಳ ೊಳ ಾಗು ತು.

ೇ ಾಲಯಗಳ ಾ ಣ [ ಬದ ಾ ]

ಸ ಾತನ ಂದೂ ಸಂಸ ಯಉ ಾ ೕ ಾಪ ೆ ಾ ದ ಜಯನಗರ ಾ ಾ ಜ ದ ಾಮಂತ ಾ ದ ೆಂ ೇ ೌಡರು ತಮ

ಪ ಕರಂ ೆ ೕ ಮ ಾ ೈವ ಭಕ ಾ ದು ೇ ಾಲಯಗಳ ಾ ಣ, ಹ ೆಯ ೇ ಾಲಯಗಳ ೕ ೋ ಾರ ಾಯ ಗಳ , ಅಚ ಕರ
ೕವ ೋ ಾಯ ಾ ಜ ೕನು ೕ ರುವ ದು ಇ ಾಸದ ಪ ಟಗಳ ಾಖ ಾ ೆ.
ಸ ತಃ ೈರ ೇಶ ರನ ಪರಮಭಕ ಾ ದ ೌಡರು ರುವ ವನ ೇ ಾಲಯಗಳ ೆಂಗಳ ನ ಸುತಮುತ ಹಲ ಾರು ಇರುವ ದನು
ಾಣಬಹು ಾ ೆ. ಾ ಾ ೕತ ಾಜ ಾ ದ ೆಂ ೇ ೌಡರು ಮತು ಅವರ ವಂಶಸರು ಾ ಮತ ೇದ ೆ ಸ ೆ ಎಲ ವಗ ದ ಜನ ಗೂ
ತಮ ಷ ಾದ ೇ ಾಲಯಗಳನು ಸಲು ಸ ಾಯ ಾ ದರು ಎಂಬುದ ೆ ದಶ ನಗಳ ಾಕ ೆ.

ಅವರು ದ ಮತು ಅ ವೃ ಪ ದ ೇ ಾಲಯಗಳ [ ಬದ ಾ ]

ಾಜ ಾ ೆಂಗಳ ನ ೋ ೆಯ ಾ ಣದ ಸಮಯದ ೋ ೆಯ ಒಳ ೆ ಬಸ ೇಶ ರ ಗು ಯನು ಕ ದರು. ೋ ೆಯ ಉತರ

ಾ ರದ ಹ ರ ಾಯಕನ ಗು ಮತು ಆಂಜ ೇಯನ ಗು ಗಳನೂ ಮತು ದ ಣ ನ ಾರಂ ೆ ೆಯ ದಡದ ಬೃಹ ಾ ಾರದ ೊಡ
ಗಣಪ , ಆಂಜ ೇಯ ಮತು ಬಸವನ ಗ ಹಗಳನು ೆ ದರು. ಇದ ಂ ಾ ೕಇ

೧. ೊಡ ಬಸವನಗು ,
೨. ಆಂಜ ೇಯನ ಗು ಮತು
೩. ಗಣಪ ೇ ಾಲಯಗಳ ಾ ಣ ಾದವ .ಮುಂ ೆ
೪. ೊಡ ಬಸವನಗು ,
೫. ಗ ಗಂ ಾಧ ೇಶ ರ ಗು ಾಂತರ ೇ ಾಲಯದ ಅ ವೃ ,

https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%8A%E0%B2%A6%E0%B2%B2%E0%B2%A8%E0%B3%86%E0%B2%AF_%E0%B2%95%E0%B3%86%E
5/6/2018 ದಲ ೆಯ ೆಂ ೇ ೌಡ - ೕ ಯ

೬. ಹಲಸೂ ನ ೕ ೋ ೕಶ ರ ೇ ಾಲಯದ ಅ ವೃ ,

೭. ನಗರ ೇವ ೆ ಅಣಮ ಮತು
೮. ವಗಂ ೆಯ ಅ ವೃ ಾಯ ಗಳ ಪ ಮುಖ ಾದವ .

ವಗಂ ೆಯ ಅ ವೃ [ ಬದ ಾ ]

ೇವರಸ ೌಡನ ಾಲ ೆ ೆಸರು ಾ ದ ವಗಂ ೆಯ ೆಟ ದ ೕ ಂದ ೊಯ ಳ ೊ ೆ ಷುವಧ ನನ ಪ ಾಂತ ೆಯು ದ ೆಂಬ

ಐ ಹ ೆ. ಆದರೂ ಆ ನ ಾಲದ ೆಟ ವ ೆ ೕರುವ ದು ಬಹಳ ಪ ಾಸಕರ ಾ ತು. 1550ರ ೆಂ ೇ ೌಡರು ವಗಂ ೆಯನು
ವಶಪ ೊಳ ಾ ೆ. ಇ ನ ಕುಂದು ೊರ ೆಗಳತ ಗಮನ ಹ ಸುವ ೌಡರು ಹಲ ಾರು ಅ ವೃ ಾಯ ಗಳನು ೈ ೊಳ ಾ ೆ.
ಾ ಾ ಗಳ ೆಟ ದ ತು ೆ ಸುಗಮ ಾ ಹತಲು ೆರ ಾಗುವಂ ೆ ಕ ಾದ ಕ ನ ಬಂ ೆಗಳ ೕ ೆ ಲುಗಳನು ಕ ೆಸು ಾ ೆ. ಈ
ಲುಗಳ ವಗಂ ೆ ಂದ ಾ ೆ ಎಷು ೖಲು ದೂರ ೋ ಅಷು ಸಂ ೆ ಯ ಲುಗಳನು ಭಕ ಂದ
ಪ ಶಂ ೆ ೊಳ ಾಗು ಾ ೆ. ೆಂ ೇ ೌಡರ ಖ ಾ ೆಯೂ ಇ ತು ಮತು ಖ ಾ ೆಯ ಉಸು ಾ ಯನು ತಮ ಸ ೋದರ ಾದ ಬಸ ೇ ೌಡ ೆ
ವ ದರು.

ೋ ೆಗಳ [ ಬದ ಾ ]

ಸುಭದ ಾಜ ಾ ಯ ಾ ಣದ ೊ ೆ ೊ ೆ ೆ ಾ ನ ಆಯಕ ನ ಸಳಗಳ ೋ ೆಗಳನು ಕ ೈ ಕರನು ೕ ದರು.

ೈ ಕರ ಕುಟುಂಬದವ ೆಂ ೇ ೋ ೆಗಳ ಸ ೕಪದ ೕ ವಸ ೌಕಯ ಗಳನು ಕ ೊಟ ರು. ೋ ೆಗಳ ಾ ಣ ೆ ಹ ರದ ೇ
ೊ ೆಯು ದ ಕಲು ಮತು ಮ ನ ಇ ೆಗಳನು ಬಳ ತ ತಗ ಯ ಕಟ ಾ ತು. ಅವ ಗಳ ೆಲವನು ಯ ೆಂ ೇ ೌಡರ ನಂತರದ
ೕ ೆಯವರು ತಮ ಾಲದ ಅ ವೃ ಪ ಸು ಾ ೋದರು.
ೕ ಾ ಇಂ ಗೂ ೆಂ ೇ ೌಡರ ಾಲದ ಏಳ ಪ ಮುಖ ೋ ೆಗಳ ಪ ಮುಖ ಾ ೆ. ಅ ೆಂದ ೆ-
ೆಂಗಳ ನ ೋ ೆ
ಾಗ ೋ ೆ
ಾವನದುಗ ೋ ೆ ಮತು ೆಲಪಟ ಣ
ಹು ದುಗ ದ ಏಳ ಸು ನ ೋ ೆ
ಹು ಯೂರುದುಗ ದ ೋ ೆ
ಕುದೂ ನ ೈರವನದುಗ ದ ೋ ೆ
ಾಮನಗರದ ಾಮದುಗ ೋ ೆ

ೆಂ ೇ ೌಡರ ಬಂಧನ [ ಬದ ಾ ]

ಅ ಯ ಾಮ ಾಯ ಮತು ಅರಸ ಸ ಾ ವ ಾಯರ ಸಂವಹನದ ೊರ ೆ ದ ಸಂಧಭ ದ ೆ ೆಯ ಾಮಂತರ ಕುತಂತ ಂ ಾ

ೈರವ ಾಣ ವನು ಠಂ ದ ೆಂಬ ಆ ೋಪದ ೕ ೆ ಸು ಾರು ಐದು ವಷ ಗಳ ಾಲ ಆ ೆ ೊಂ ಯ ೆ ೆಮ ೆಯ ಬಂ ಾಗುವ ೌಡರು
ಾಸ ಾಂಶ ದು ಅರಸರು ಡುಗ ೆ ಾಡುವ ೇ ೆ ೆ ಜಯನಗರದ ಪತನ ಸ ತ ಾ ರುತ ೆ.

1565ರ ಾ ೋ ೆ ಯುದದ ೆಂ ೇ ೌಡರ ೈನ [ ಬದ ಾ ]

ೆಂ ೇ ೌಡರ ಪ ತ ಾ ಾ ಸು ಾರು 2000ದಷು ೈ ಕರು ಜಯನಗರದ ಪರ ಾ ಾ ೋ ೆಯ ಯುದದ ಾಗವ ದರುಎಂದು

ೇಳ ಾಗುತ ೆ. ಆದ ೆ ಜಯನಗರವ ದಖ ನ ಸು ಾನ ಂದ ಾ ಮ ಾ ದು ೊ ೆ ೆ ಬಂಧುಗಳ , ೈ ಕರು ಈ ಯುದದ ಾವನ ದು
ೆಂ ೇ ೌಡರ ಮನ ನ ಅ ಸ ಾರದ ೋವನು ಂಟು ಾಡುತ ೆ.

ೆಂ ೇ ೌಡರ ಮರಣ ಮತು ೕರ ಸ ಾ ಯ ೆ ೆ [ ಬದ ಾ ]

https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%8A%E0%B2%A6%E0%B2%B2%E0%B2%A8%E0%B3%86%E0%B2%AF_%E0%B2%95%E0%B3%86%E
5/6/2018 ದಲ ೆಯ ೆಂ ೇ ೌಡ - ೕ ಯ

ಜಯನಗರದ ಪತ ಾನಂತರ ಯಲಹಂಕ ಾ ನ ೕ ೆ ಶತು ಗಳ ದಂ ೆ ಬರಬಹು ೆಂದು ಶಂ ಸುತಲ ೋ ೆ ೊತಲಗಳ ಪಹ ೆಯನು
ೊ ಸಲು ಾಗ , ಹು ದುಗ , ಹು ಯೂರುದುಗ ಮತು ವಗಂ ೆಗಳ ೆ ನ ಗಮನ ಹ ಸು ಾ ೆ. ೕ ರು ಾಗ ಕು ಗ ಂದ
ಬರು ಾಗ ಾಗ ೆ ಸ ೕಪದ ೆಂ ಾಪ ರ( ಪ ಸಂದ ಾ ಂ ೕ ಮತು ೆಂಚನ ಹ ನಡು ೆ ಇರುವ ಾ ಮ- ೆಂ ೇ ೌಡರ ಸ ಾ
ಸಳ ೆಂಬ ಾರಣ ೆ ೆಂ ಾಪ ರ ಎಂಬ ೆಸರು ಬರಲು ಾರಣ ಾ ಹುದು.)ಎಂಬ ನ ೆದ ೕಕರ ಯುದದ ಮ ದ ೆಂಬುದು
ದುಬರುತ ೆ( ಾಲ ಸು ಾರು 1569-70). ಅವರು ಮ ದ ಸಳದ ಪ ತ ಇಮ ೆಂ ೇ ೌಡರು ತಂ ೆಯವರ ಸ ರ ಾಥ ೕರ ಸ ಾ
ೋಪ ರವನು ಪಕ ದ ಬಸವಣನ ೇ ಾಲಯವನು ರು ಾ ೆ.ಆದ ೆ ಸು ಾರು 4 ಶತ ಾನಗಳ ಾಲ ಅ ಾತ ಾ ದ ಈ ೕರ
ಸ ಾ ಯು ಾಂಕ: 07/03/2015ರಂದು ೆಂ ೇ ೌಡರ ಇ ಾಸದ ಕು ತು ಅಧ ಯನ ನ ೆಸು ದ ಮರೂರು ಾ ಮದ ಪ ಾಂತರವ ೆ
ಕಂಡುಬಂ ರುತ ೆ. ಈ ೋಪ ರ ಮತು ೋಪ ರದ ೕ ದ" ಯ ೆಂ ೆಯಗಉಡರಯ ನವರು ಕು ಂದ ಬಂದು ಬ ಜಗಳವನು ಾ
ಅ ಕ ಾ ೈ ಾಸ ೆ ೕದ ಸಳ" ಎಂಬ ಾಸನದ ತ ಗಳನು ಾ ಾ ಕ ಾಧ ಮ ಾಗೂ ಪ ೆಗ ೆ ಕಳ ಸುವ ಮೂಲಕ
ಇ ಾಸ ಾರರುಗಳ ಗಮನ ೆ ೆಯು ಾ ೆ. ಇದ ೆ ಸ ಂ ದ ಕ ಾ ಟಕ ಇ ಾಸ ಅ ಾ ೆ ಇದು ೆಂ ೇ ೌಡರ ಸ ಾ ಂದು
ಸ ಕ ರುತ ೆ. ೆ ೆ ಂಬ 3ರಂದು ಜಯ ಾ ಯ ಾಮನಗರ ಆವೃ ಯ ಮತು ೆ ೆ ಂಬ 9ರಂದು Bangalore Mirror ಪ ೆಯ
ದಲ ಾ ೆ ವರ ಗಳ ಪ ಕಟ ಾದವ . ಎಂ ಯ ೕಯ ರವರ ಆ ೇಶದ ೆ ೆ ಾಂಕ 31/10/2015ರಂದು ೆಂಗಳ ರು ಯ
ೆಂ. ಾ.ಅಧ ಯನ ಸ ಯು ಇದು ೆಂ ೇ ೌಡರ ೕರ ಸ ಾ ಎಂದು ಧ

https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%8A%E0%B2%A6%E0%B2%B2%E0%B2%A8%E0%B3%86%E0%B2%AF_%E0%B2%95%E0%B3%86%E