içindekiler

3 - Prof. Dr. BEDRİ GENÇER: 9- Prof. Dr. Nazif GÜRDOĞAN:

MODERNLEŞME BULANIMIN- İYİLİKTE İSRAF
DAN SÜNNETLE KURTULMAK İSRAFTA İYİLİK YOKTUR

12 - Hüseyik Kerim ECE : 16 - Atasoy MÜFTÜOĞLU:

MODERN CAHİLİYYEYİ MODERN - SEKÜLER SINIRLARI
YAŞAMAK AŞMAK
20 - RÖPORTAJ (İLHAMİ PINAR) : ABDURRAHMAN ARSLAN’LA MODERNİTE ÜZERİNE...

24 -“Doç. Dr. Muhammed TÂRİK: İSLAMİ DEĞERLERE GÖRESEVGİNİN HAKİKATİ VE ÇEŞİTLERİ

28 - ABDULLAH DAİ : DEĞERLENDİRMEDE ÖLÇÜ

23 - RÖPORTAJ (İlhami PINAR) : Dr. HÜSEYİN KAMİ BÜYÜKÖZER

32 - Muhammed İSLAMOĞLU: UYARMAK GÖREVİ

36 - Nasuriddin YASİN: İSLAMA GÖRE DOST VE DÜŞMAN

43 - Seyfulislam ÇAPANOĞLU: AKAİDLE İLGİLİ SORULAR

51 - Süleyman Gülek : Çocuk Eğitimi

55 -Aydın TALAY : YUMUŞAK HUYLULUĞUN BEREKET VE FAZİLETLERİ

48 - Duran ÇETİN : Karizma Telefon

60 - Doç.Dr. Ali AKBEN : UNUTMA MUCİZESİ VE DOĞAL ÇÖZÜMLER…

62 - Ahmet VAROL :

YENİ VUSLAT ÖZEL
Yurt Basın Yayın Rek. Paz.
San. Tic. A.Ş. Adına
İmtiyaz Sahibi:
Recai ZENGİN
Yazı İşleri Müdürü:
Cemal KILIÇTAŞ
Adres :
Ihlamurkuyu Mh. Alemdağ Cad.
Adalet Sok. No:11 P.K. 34772
Ümraniye / İstanbul
Tel : 0 (216) 612 78 22
Fax : 0 (216) 611 04 64
Abonelik Şartları : Reklam ve Abonelik: Dergi Grafik Tasarım:
1 Yıllık ( 12 sayı ) Abonelik : 60 TL Mustafa DARANDE Ayşe KURT
Avrupa 1 Yıllık Abonelik : 60 Euro abone@vuslatdergisi.com 0 (533) 369 83 06
aysekurt@vuslatdergisi.com
Posta Çeki Hesabı: E-mail: Baskı:
162 51 43 / Yurt Basın Yayın A.Ş. vuslat@vuslatdergisi.com Dergah OFSET
İstanbul
0 (216) 489 33 33

Dergide Yayınlanan Yazılardan Yazarları Sorumludur. Reklamların Sorumluluğu İlan Sahiplerine Aittir. Kaynak Gösterilerek Alıntı Yapılabilir.
 Modernleşme Bunalımından
Sünnetle Kurtulmak
"Prof. Dr. Bedrİ GENÇER
G
eçmiş asırlarda dünya halkları
aralarına mesafe koyarak
aynı zamanda ancak ayrı
çağlarda, kendilerine özgü dünyalarda
yaşayabiliyorlardı. Ancak çağımızda
kapitalistleşmeyle hızlanan küreselleşme
sürecinde böyle bir ihtimal kalmadı.
Müslimi, gayrimüslimiyle bunalımı her kese,
her yere teşmil eden bir modern dünyada
yaşar hale geldik. Modernlik, bilinçlerimizde
adeta bunalımla özdeşleşmiş, modern
medeniyetin manevî külfetleri, bir zamanlar
insanları cezbeden maddî nimetlerini
tamamıyla bastırmış durumda. Herkes,
çağımızın Aristosu Max Weber’in deyimiyle
modernliğin demir kafesinden bir çıkış yolu
arayışında. Tedavi için önce doğal olarak
“bunalım kaynağı modernlik Batı’da nasıl
ortaya çıkmış, dünyaya nasıl yayılmış, bize
nasıl sirayet etmiş” sorularından hareketle
modernleşmenin iyi bir teşhisi gerekiyor.
Modernleşme, genelde sosyolojik bir
kavram olarak bilinse de pek bilinmeyen
gerçek, sosyolojinin zaten teolojinin
sekülerleştirilmiş bir versiyonu olduğudur.
XVIII. ve XIX. asır Batı dünyasında sosyoloji
teolojinin halefi bir disiplin olarak doğmuştur.
Bu, basitçe Batı’da “teoloji, ideoloji,
sosyoloji, biyoloji” gibi bütün disiplinlerin
sonundaki “loji=logos” kelimesine bakarak
anlaşılabilir. Bilindiği gibi aslında pagan
Stoacıların dilinde “hikmet” anlamına gelen
Yunanca “logos”, Hıristiyanlığın gelişinden
sonra Hazreti İsa’ya delalet eden “kelime”
anlamı kazanmıştır. Bu da Batı’daki tüm
bilgi disiplinlerinin tâ özünde teodise krizini
aşmak için geliştirilen teolojik veya seküler
bir eskatolojinin araçları olarak doğduğunu
gösteriyor.
dosya 1
Sosyolojik olarak modernleşme, üretim
tarzındaki köklü bir sosyal değişime delalet
eder. Marksist bir perspektifi yansıtsa da
bir toplumun hayat tarzını ve görüşünü
belirleyen şey, üretim tarzıdır. İnsanlık
tarihine bakıldığında belli başlı üç üretim
tarzı görülür. Birincisi tarım, ikincisi sanayi,
üçüncüsü de bilgi. Kısaca “modern hayat
tarzı” olarak aktarabileceğimiz modernlik,
Batı’da XIX. asırda gerçekleşen Sanayi
Devrimi’nin ortaya çıkardığı üretim
ve hayat tarzını belirtir. Böylece Batı
medeniyetine güç kazandıran modern
toplumun ana tipi olarak sanayi toplumu
dünyaya dayatılınca onunla başa çıkmaya
azmeden Doğulu toplumlar “kalkınma”
denen sanayileşme yoluyla modernleşme
sürecine girmek zorunda kaldılar. Bu, üretim
tarzıyla birlikte tüketim ve hayat tarzının,
bir toplumun baştan aşağıya değişmesi,
kabuk değiştirmesi anlamına geliyordu. İşte
sosyolojik anlamda modernleşme, kısaca
bir tarım toplumunun sanayi toplumuna
dönüşmesi sürecini ifade eder.
Yepyeni Bir Dünya Özleminin Bedeli
Aslında Hıristiyanlığın krizinden
kaynaklanan teolojik bir kavram olarak
modernleşmenin tarifine kelime
anlamından başlanmalıdır. Arapça bedî
kavramının karşılığı olarak modern, lâfzen
‘yepyeni’ anlamına gelen bir kelimedir.
Arapça’da “ibdâ” bir şeyi benzersiz, örneksiz
olarak yaratmak demektir. Kâinat, mutlak
anlamda ancak Cenab-ı Hakk tarafından
benzersiz, örneksiz olarak yaratıldığına
göre buradaki yepyenilik, ahir zamanda İsa
Mesih’in gelişiyle kurulacak olan yeryüzü
cennetini, ahir zamandaki saadet çağını
VUSLAT
SAYI / 129 - MART / 2012 3
 belirtir. 1991’de George Bush’un ilan ettiği Batılılar, bu hareketlerden hep hayal
“yeni dünya düzeni” kavramı da bunun kırıklığına uğrayarak Mesih’in gelmesinden
politik bir ifadesinden başka bir şey değildir.ümitlerini kesince “Artık Mesih’i beklemeye
tahammülümüz kalmadığı için onun
dosya 1

Şu halde modernizm, “mesiyanizm” kuracağı “yeni dünya düzeni” denen saadet

denen ahir zamanda gelecek kurtarıcı çağını kendimiz başlatmaktan başka
beklentisinin kılık değiştirmesinden çare yok” kararına varıyorlar. Bunu da
ibarettir. Bu kılık değiştirme sürecini daha devrimcilikle tarihi hızlandırarak yapmaya
iyi anlamak için nomisizm denen zıddına çalışıyorlar.
bakmakta fayda vardır.
Geleneksel mesihçilikte, ahir zamanda
Bütün dinlerin paylaştığı hikmete dayalı gelecek altın çağ uğruna bugünün,
kadim geleneksel dünya görüşü -ki dinlerin tarihin askıya alınması, buna tepki olarak
anahtar kavramları da hikmet ve sünnettir- ortaya çıkan seküler mesihçilik olarak
nomisizme dayanır. Lâfzen şer’îcilik anlamına modernizmde ise tam aksine ahir zamanda
gelen nomisizm, nomos=şeriat denen dinin gelecek altın çağı öne çekme, sekülerizm
gövdesini oluşturan ilahî yasaya göre sayesinde hemen “burada ve şimdi” kurmak
tarihi yaşama, bu yasaya bağlı bir imtihan için devrimcilik yoluyla tarihi hızlandırma
diyalektiğince kurtuluş anlayışını ifade eder. esprisi yatar. Tabiatıyla her uç gibi bu iki üç
Burada anahtar kavramlar, şeriat ve kesb’dir.
Arapça deyn=borç kökünden türeyen
dini, onun özel ifadesi şeriatı gönderen
Modernlik, her açıdan
Allah, şeriat kaynağından içerek borca hayatımızı kuşattığı için bugün
dayalı ticareti kazanması beklenen taraf artık bizim Efendimiz ‘aleyhi’s-
ise insandır. Efendimiz ‘aleyhi’s-salâtü ve’s- salâtü ve’s-selâmın sünnetine
selâmın “Birinizin elinde bir fidan varken tamamen uygun yaşamamız
kıyamet kopacak olsa, kıyamet kopuncaya
kadar o fidanı dikebilirse diksin” meâlindeki imkânsız gibidir. Ancak bu du-
hadisi, aktivistik, şer’îci din anlayışının en rumda “artık modern hayat
çarpıcı ifadesini oluşturur. İslâm’da her tarzının kucağına düşmüşüz,
hicrî asrın başında gelen mücedditin tecdit akıntıya kürek çekmekten başka
misyonu, şeriatın beşerî tercümesi olan fıkhı
yenilemek, baş-müceddit olarak Mehdî’nin
çaremiz yok” diye teslim bayrağı
misyonu ise Batı’da olduğu gibi tarihi çekmekten daha büyük bir
askıya alarak kendisini bekleyen insanlığı yanılgı olamaz”
kurtarmak değil, bu süreci kemale erdirmek,
şeriatı tam olarak uygulamaktır.
Buna karşı eskatolojik zihniyette ise bakış da, tarihi askıya alma, Mesih’i bekleme
“aslî günahla doğmuş insanın düşkünlüğü” kadar tarihi hızlandırma tutumu da kritik
anlayışının etkisiyle kendisini “eşref-i kopuşlara yol açan illetlerdir. İster teolojik,
mahlûkât ve halifetullâh fi’l-arz’” olarak ister seküleristik olsun eskatolojik zihniyetin
görmekten çıkan insanlar, bir kurtarıcı beşerî deneyimi sekteye uğratan bir
beklentisi içine girerek tarihi askıya meşruiyet krizine yol açması mukadderdir.
alıyor. Batı tarihi boyunca süregelen Burada meşrulaştırmadan kasıt, insanın
tahakküm ilişkilerinin kula kulluk sistemine yaşadığını inandığına uydurmasıdır.
dönüşmesinin yol açtığı meşruiyet krizinin Modernizm, bir meşrulaştırma sunma
etkisiyle kurtarıcı özleminin doruğa iddiasıyla ortaya çıksa da postmodern çağda
çıktığı zamanlarda birçok sahte Mesih açığa çıktığı gibi daha derin bir meşruiyet
çıkmıştır ki bunların sonuncusu Osmanlı’da krizine zemin hazırlamıştır.
1688 yılındaki Sabetay Sevi hareketidir.

VUSLAT
4 SAYI / 129 - MART / 2012
 Her Yeni Lezzetli Değildir
Somut olarak modernleşme, Batı’da
kullanılan civilization kavramının karşılığı
sayılabilir. Burada problem, civilization
kavramının Türkçe’ye aktarılış tarzında yatar.
Civilization, lâfzen medenileşme anlamına
geldiği halde Türkçe’ye medeniyet gibi
bir durumu belirten bir kavram olarak
aktarılmaktadır. Medenileşme, yani
civilization, Batı’da bilimsel ve teknolojik
gelişme sürecini ifade eder. Max Weber’in
“araçsal akliyet” dediği gelişmenin
karakteristiği, bilimsel ve teknolojik
gelişmedir. Araçsal akliyette yatan espri,
zamanla araçların amaçları belirler hale
gelmesidir. Medenileşme süreciyle dünyanın
imar edilmesi olumlu bir şey olsa da bir süre
sonra ulvî gaye ve amaçların denetiminden
çıkan bilimsel ve teknolojik gelişmenin
belirlediği bir medenileşme süreci, insan
fıtratına aykırı bir seyir kazanmıştır.
XIX. asır İslam dünyası seçkinleri, İslam
dünyasının maddeten perişan durumuyla
Avrupa toplumlarının maddî refah seviyesini
kıyasladıklarında Batı’yı özlemle bakmaktan
kendilerini alamıyorlardı. Buradaki
problem ise, o zaman maddî bakımdan
İslam dünyasından daha ileri, müreffeh
bir durumda bulunan Batı’nın geliştirdiği
modern hayat tarzının fıtrata uygun olup
olmadığının yeterince sorgulanmamasıydı.
Halk dilinde modernizm eşyanın yeniliği,
kullanışlılığı gibi olumlu çağrışımlar yapsa
da onun fıtrata aykırı yönleri yaşadıkça
görülür. Yeni bir bina herkese cazip gelir.
Ancak o binayı değerli kılan, maddî
güzelliğinden ziyade fıtrata, sıhhate uygun
olup olmadığıdır.
Günümüzde etrafımızı saran devâsâ,
süslü binaların insan fıtratına ne kadar aykırı
olduğunu fark etmeyen yoktur. Bugün artık
beğenmediğimiz eskinin düzayak evleri,
bugünkü apartmanlardan çok daha fıtrî,
sıhhî idi. Yaşadığımız çağda insanlarda
merhamet duygusunun giderek aşındığı
söyleniyor. Uzmanlar bunun sebebi olarak
insanın toprakla temasının kesilmesini
gösteriyorlar. Arapça’da “Her yeni lezzetlidir”
sözünün de belirttiği gibi yeniye ilgi, insanda
fıtrî bir meyildir. Ancak geleneksel olarak
insanların arzuladığı, yeni bir bina, elbise
örneklerinde olduğu gibi “eskinin yeni”sidir;
dosya 1
modern ise “eskisi olmayan yeni” demektir.
“Eskisi olmayan yeni”yi yaratmak da mutlak
olarak Allah’a mahsus olduğu için insanların
modernin peşinde koşmasının hüsranla
sonuçlanması kaçınılmazdır.
Bid’atten Sünnete
Modern ve gelenek kavramlarının
dinimizdeki karşılığı sünnet ve bid’attir.
İslam tarihi boyunca İslam âlimlerinin başlıca
işi, bunların tanımı olmuştur. İslam tarihinde
somut olarak İmâm-ı Gazâlî’nin vefatından
sonra akidevî tartışmaların yavaş yavaş
azaldığını, tarihe gömüldüğünü görüyoruz.
Ondan sonra günümüze kadar gelen esas
problem, sünnet ve bid’atin içeriğinin,
ölçütünün, kapsamının belirlenmesi
olmuştur. Kısaca “dinde tutulan yol” olarak
tarif edilen sünnet, Efendimiz ‘aleyhi’s-salâtü
ve’s-selâmın gösterdiği İslam’ın nebevî,
normatif kalıbı, ideal yaşayışı demektir.
Sünneti es geçerek yalnızca Kur’an-ı
Kerim’i esas aldığımızda Hıristiyanlık gibi
ancak “ağacı sev, yeşili koru” türünden bir
İslâm ortaya çıkar. Rabbimizin bize “zikir”
olarak tanıttığı Kur’an-ı Kerim’den hayatım
tamamını kuşatacak bir din tarifi çıkmaz.
Kur’an-ı Kerim’in emirlerini normatif, yani
insanların uygulayabilecekleri normlar
haline getiren, sünnettir.
Dolayısıyla neyin bid’at olup olmadığı-
VUSLAT
SAYI / 129 - MART / 2012 5
 nın tanımı, sünnetin titiz tanımına bağlıdır.
Bid’at=modernlik, kısaca kıvamını bulmuş
İslâmî yaşayışı ifade eden sünnete ilave
demektir. Bu anlamda bütün mesele,
dosya 1
“bid’at-i hasene” ile “bidat-i seyyie” denen
bid’atin makbul ve mezmum türlerinin
tefrikidir. Yani yapılan, güzel yenilik mi ya da
kötü yenilik mi? Aslında bu bile hakikîden
ziyade mecazî bir ayırım olarak görülebilir.
Zira Efendimiz ‘aleyhi’s-salâtü ve’s-selâmın
“Müslümanların güzel olarak gördüğü, Allah
katında da güzeldir” buyurduğu gibi, güzel
yenilik=modernlik, zaten İslam ümmetinin
kabulü ile sünnetin bir parçası haline
gelir. Dolayısıyla mutlak anlamda bid’at
dendiğinde, sünnete entegre olmayan
bid’at-ı seyyie denen olumsuz yenilikler
kastedilir.
Bid’at, sosyal değişmeyle ortaya çıkan
bir kavramdır. Kâinat, özünde sürekli
bir değişim halinde olduğu için mutlak
olarak sosyal değişime direnmek ya da
durdurmak imkânsızdır. Son ve evrensel din
olduğu için İslam’ın özünde evrenselleşme
vardır. Her şeyin bir bedeli olduğu gibi
evrenselleşmenin bedeli de yoğun sosyal
değişimdir. İslam toplumlarında bu değişim,
belirginlik kazandığı Abbasîler döneminden
bu yana devam ediyor. Yoğun sosyal
değişim sürecinin bedeli de modernlik,
diğer bir ifade ile bid’atlarla yüzleşmektir.
Kaçınılmaz olarak İslâm’da bid’atlerin
artacağını, Müslümanların modernlik
VUSLAT
6 SAYI / 129 - MART / 2012
kriziyle karşılaşacağını dinin peygamberi
zaten haber veriyor. Bu noktada Efendimiz
‘aleyhi’s-salâtü ve’s-selâmın iki hadisi
öne çıkıyor. Birincisi “İslam garip olarak
gelmiştir ve garip gidecektir” hadisidir. Bu
hadis, İslam’ın ve Müslümanların zamanla
modernizmin tahaddisine maruz kalacağını
haber veriyor. İkincisi de “Ümmetimin fesadı
zamanında benim bir sünnetimi diriltene
yüz şehit ecri vardır” hadisidir.
Fıtrata Dönüş Yolunda Adım Adım
Modernlikten çıkış açısından ikinci
hadisin bildirdiği, birincisinden daha önemli.
Bugün Müslümanların hayatını istila etmiş
durumda olan modernlikten çıkış imkânsız
gibi görünse de aslında durum hiç de öyle
ümitsiz değil. Bizi bir çıkmaz psikolojisine
sevk eden temel yanılgı, “ya hep, ya hiç”
mantığının geçerli olduğu dinin alanlarını
karıştırarak meseleye bakmaktır. “Biraz
hamile olmaz” sözünün anlattığı “ya hep,
ya hiç” mantığı, dinin akide, iman alanında
geçerlidir; ancak hele ahir zamana doğru
artan insanın kusurlu tabiatından dolayı
amelde, sünnette biraz hamilelik olur.
Modernlik, her açıdan hayatımızı
kuşattığı için bugün artık bizim Efendimiz
‘aleyhi’s-salâtü ve’s-selâmın sünnetine
tamamen uygun yaşamamız imkânsız
gibidir. Ancak bu durumda “artık modern
hayat tarzının kucağına düşmüşüz, akıntıya
kürek çekmekten başka çaremiz yok” diye
teslim bayrağı çekmekten daha büyük bir
yanılgı olamaz. Zikrettiğimiz ikinci hadis-i
şerif, tam da bu zihniyetin yanlışlığına vurgu
Modern hayat ve düşünce tar-
zının istilasına uğradığımız bir
çağda bir sünneti bile kollamak,
özellikle Müslüman kimliğin ko-
runması açısından hayatî önem
arz ediyor.”
yapıyor. Birinci “garipler” hadisi, modernliğin
Müslümanların er-geç başlarına geleceğini,
ikinci hadis ise bu durumda Müslümanların
bir sünneti bile kollamasının buna direniş
anlamına geleceğini, Müslümanların “yap
hep, ya hiç” yanılgısına düşmeden ellerinden
geldiğince sünnete uygun yaşamaları
gerektiğini bildiriyor. Modern hayat ve
düşünce tarzının istilasına uğradığımız bir
çağda bir sünneti bile kollamak, özellikle
Müslüman kimliğin korunması açısından
hayatî önem arz ediyor.
Bu noktayı bir örnekle somutlaştıra biliriz.
Modernleşmenin bir anlamı da şehirlileşme
veya diğer anlamıyla kentselleşme. Burada
“şehirlileşme ile kentselleşme” arasında
yaptığımız ayırım, Sanayi Devrimi’yle birlikte
ortaya çıkan “şehir ve kent” ayırımından
kaynaklanıyor. İstanbul, Edirne, Sivas,
Konya gibi şehirler, bir külliyenin etrafında
kurulmuş organik bir bütündür. Kent ise
Sanayi Devrimi ile ortaya çıkan, büyük
binalardan, numaralandırılmış caddelerden
oluşan ruhsuz ve yapay bir oluşuma delalet
eder. Modernleşme, insanları geleneksel
şehir yahut köy hayatından sanayi ve
ticaretin hâkim olduğu kent hayatına
geçmeye zorlar. Ve bu kent hayatında
modernleşme, “kültür” dediğimiz, açlık gibi
en temel ihtiyaçlarımızı giderme tarzımızda
görülür.
Bilindiği gibi eskiden insanlar, sünnete
uygun olarak yer sofralarında yerlerdi.
Kentselleşme sürecinde neredeyse herkes,
“terfi” ederek masalarda yemek yer hale
geldi. İşte eskiden olduğu gibi evinde
tekrar yer sofrasında yemek yiyen bir
Müslüman, modernleşmeye karşı sünnete
uygun sağlıklı bir hayat tarzında direniyor
demektir. Malum, modern dünyada seküler
kültür kavramıyla ifade edilen sünnet,
dosya 1
kitaplardan ziyade bizzat uygulayandan
görerek öğrenilir, nesilden nesile aktarılır. Bu
zincir koptuğu içindir ki bugün yerde yeme,
koku sürme gibi sünnet olarak bildiğimiz
şeyleri bile tam ölçüsünü bilmeden el
yordamıyla uygulamaya çalışıyoruz.
Sünnete uygun yeme tarzı, yerden bir
karış kadar yüksek ayaklı sinilerde değil,
doğrudan yere koyulmuş sofrada yemek
yemektir. İnsan üzerindeki fizyolojik ve
psikolojik etkileri bakımından yerde ile
masada yemek arasındaki büyük farklılık
bilimsel olarak tespit edildiğinde sağlıklı bir
hayatın modeli olarak sünnetin önemi daha
iyi anlaşılacaktır.
Günümüzde eve ve Allah’ın evi camiye sağ
ayakla girip sol ayakla çıkmak gibi unutulan,
küçük görülerek ihmal edilen sayısız
sünnet var. Bugün Müslüman topluluğun
sünnetten uzaklaşma derecesinin vehameti
fark edilmiyor bile. Örneğin eskiden
sokakta başı açık bir erkeğin şahitliği kabul
edilmezken bugün değil hayatta ve değil
sıradan halk, ilahiyat akademisyenleri ve
din görevlileri bile tahrîmen mekrûh olduğu
halde başı açık namaz kılmayı kanıksamış
hale gelmiştirler. Bugün Efendimiz ‘aleyhi’s-
salâtü ve’s-selâmın yaptığı tarzda orucunu
Malum, modern dünyada
seküler kültür kavramıyla ifade
edilen sünnet, kitaplardan
ziyade bizzat uygulayandan
görerek öğrenilir, nesilden nesile
aktarılır. Bu zincir koptuğu
içindir ki bugün yerde yeme,
koku sürme gibi sünnet olarak
bildiğimiz şeyleri bile tam
ölçüsünü bilmeden el yordamıyla
uygulamaya çalışıyoruz.
VUSLAT
SAYI / 129 - MART / 2012 7
 açan, iftar eden kaç kişi var acaba? Sünnetleri
öğrenmede önemli bir kaynak olarak Seyyid
Ali-zâde Yâkub’un Tam Şir’at’ül-İslam Şerhi
(Mefâtîhu’l-Cinân Şerhu Şir’ati’l-İslâm) (Çev.
dosya 1
sigara veya cep telefonu fıtrata aykırı ise bu
yalnızca Müslümanlar değil, tüm insanlar
için geçerlidir. İkincisi de israf meselesi.
Cep telefonu ve diğer teknoloji ürünlerini

Naim Erdoğan, İstanbul: Pamuk, 1990) adlı kullanmak durumundayız. Ancak bunları
eseri tavsiye edilebilir. kullanırken kararında ve yerinde kullanmak,
israfa kaçmamak gerekir.
Eski, saf Müslümanların yaptığı gibi, Sonuç olarak modernleşmeye karşı
lehine bir “ya hep, ya hiç” mantığıyla küçük- durmak için, birincisi, modernleşmeye karşı
büyük, önemli-önemsiz diye ayırmadan, tutumumuzu, İslâmîlik-gayr-i İslâmîlik değil,
pazarlık konusu yapmadan bütün sünnetleri fıtrîlik-gayr-i fıtrîlik evrensel kriterine göre
uygulamaya azm ü cezm ü kasd ettiğimizde belirlemek ve ikincisi mümkün olduğunca
hayat seyrimizin nasıl fıtrata, sıhhate sünnete uygun bir hayat tarzı benimsemek
dönmeye başladığını elbette göreceğiz. zorundayız.
Bilindiği gibi insan, “Kâbe yolunda karınca
misali” samimiyetle bir yola girdiğinde “Bilindiği gibi eskiden
her halükârda nusret ve kesbe mazhardır.
Birincisi, bir adım attığında Rabbü’l-Âlemîn insanlar, sünnete uygun
diğer adımı kolaylaştıracak, ve ikincisi, yolun
sonuna, menzile varamasa bile varmışçasına
olarak yer sofralarında
karşılığını görecektir. Çünkü mü’minler, yerlerdi. Kentselleşme sü-
zaferle değil, seferle mükelleftir.
recinde neredeyse herkes,
Bugün modern çağın bunalımından çıkış
yolu arayışındaki Müslümanların dilinde
“terfi” ederek masalarda
dolaşan “İslâm’ı yaşamak” tabiri, soyut ve yemek yer hale geldi. İşte
ideolojik bir tabirdir. Sünnet, “fıtrata uygun
olarak gönderilen dinin yaşayış kalıbı, dinde eskiden olduğu gibi evin-
tutulan yol”, bid’at=modernlik ise “fıtratın
kalıbı sünnetten uzaklaşma” anlamına
de tekrar yer sofrasında
geldiğine göre, “sünnete uygun yaşamak”, yemek yiyen bir Müslü-
modernleşme bunalımından kurtuluş
için yegâne somut ve evrensel reçeteyi man, modernleşmeye karşı
oluşturmaktadır.
Böylece modernleşmeyi fıtrata
sünnete uygun sağlıklı bir
uygunluk ya da aykırılık kriterine göre hayat tarzında direniyor
değerlendirdiğimizde problemi daha
objektif ve evrensel bir açıdan görmeye demektir.”
başlayacağız. Evrensel bir açıdan
modernleşme, fıtrata aykırı bir yaşayış -ve
buna bağlı duyuş ve düşünüş- tarzının
egemenliği olarak görüldüğünde fıtrata
aykırı olanın, yalnızca Müslümanların
değil, tüm insanların hayatını tehdit
ettiği sonucuna varılacaktır. Bu bakımdan
modernleşmeye direnmek, yalnızca, adeta
Don Kişot gibi modernlikle mücadele
etmekte olarak gösterilen Müslümanların
değil, fıtrata uygun, sağlıklı yaşama
özlemindeki tüm insanların işidir. Mesela

VUSLAT
8 SAYI / 129 - MART / 2012