PENYELESAIAN PERSAMAAN

DIFERENSIAL DENGAN DERET

KUASA
Anita T. Kurniawati
Fungsi Analitik, Titik ordiner dan titik
singular
 Fungsi f(x) dikatakan analitik di x = x0 jika deret Taylor
n 

f ( x0 ) ( x  x0 ) n
 n!
konvergen disekitar titik x = x0
n 0

Contoh: Akan diselidiki apakah f ( x )  ln x analitik di titik

x = 1.
Penyelesaian:
 f ( x )  ln x  f (1)  0
1
f ' ( x)   f ' (1)  1
x
1
f ' ' ( x)   2
 f ' ' (1)  1
x
2
f ' ' ' ( x)  3
 f ' ' ' (1)  2
x
1 .2 .3
f (4)
( x)   4
 f (4)
( x )   3!
x
...
( 1) n 1 ( n  1)!
f (n)
( x)  n
 f (n)
(1)  ( 1) n ( n  1)!
x
Deret Taylor : 
( 1) n 1 ( n  1)! ( x  1) n 
( 1) n 1 ( x  1) n
 n!

n
,n0
n0 n0

( 1) n 1 ( x  1) n

n 1 n
Uji konvergensi:
a n 1 ( 1) n ( x  1) n 1 ( 1) n 1 ( x  1) n ( 1)( x  1) n
 
an n 1 n n 1
n
 x 1
n 1
x  1  x 1  0
Konvergen
a n 1
 0 1
an
Jadi f(x) = ln x analitik di x = 1.
Fungsi analitik disebarang x : polinomial, sin x, cos x.
PD: y’’ + P(x) y’ + Q(x) y = 0
 Titik x0 disebut titik ordiner jika P(x) dan Q(x) analitik
pada x = x0 . Jika salah satu atau kedua fungsi tsb tidak
analitik di x = x0 maka x0 disebut titik singular.
 Titik x0 disebut titik singular teratur jika x0 titik singular
dan fungsi (x-x0 ) P(x) dan (x  x 0 ) 2 Q(x) analitik di x0.
Definisi:
 Deret kuasa disekitar titik x 0 adalah suatu deret yang
berbentuk

a 0  a1 ( x  x 0 )  a 2 ( x  x 0 )  ...  a n ( x  x 0 )  ....   a n ( x  x 0 ) n
2 n

n 0

 Penyelesaian Persamaan Diferensial Biasa dengan Deret

kuasa: PDB : y ' ' P ( x ) y ' Q ( x ) y  R ( x )

y   a n ( x  x 0 ) n  a 0  a1 ( x  x 0 )  a 2 ( x  x 0 ) 2  ... (1)
n0

y '   n a n ( x  x 0 ) n 1  a1  2 a 2 ( x  x 0 )  ... ( 2)
n 1

y ' '   n ( n  1) a n ( x  x 0 ) n  2  2 a 2  ... (3)
n2
Contoh: Selesaikan PD: y’’-xy’+2y=0
Penyelesaian:
y ' ' x y '2 y  0
P( x)   x 
 P & Q analitik dimana  mana , x  0 merupakan titik ordiner
Q ( x)  2 
Substitusi pers (1), (2) dan (3) pada PD:
  

 ( n  1) n a n x n2
 x  n an x n 1
 2 a n x n  0
n2 n 1 n0

2 a  2.3a x  3.4a x  ....  ( s  1)( s  2)a

2 3 4
2
s2 x s

 ... 
a x  2 a x  3a x  ...  sa x  ... 
1 2
2
3
3
s
s

2 a  a x  a x  a x  ...  a x  ... 0
0 1 2
2
3
3
s
s

2 a 2  2 a 0   x (6 a 3  a1  2 a1 )  ....  x s ( s  1)( s  2) a s  2  sa s  2 a s   0
   

 ( n  1) n a n x n2
 x  n an x n 1
 2 a n x n  0
n2 n 1 n0

2 a  2.3a x  3.4a x  ....  ( s  1)( s  2)a

2 3 4
2
s2 x s

 ... 
a x  2 a x  3a x  ...  sa x  ... 
1 2
2
3
3
s
s

2 a  a x  a x  a x  ...  a x  ... 0
0 1 2
2
3
3
s
s

2 a 2  2 a 0   x (6 a 3  a1  2 a1 )  ....  x s ( s  1)( s  2) a s  2  sa s  2 a s   0
Koefisien x 0 : 2 a 2  2 a 0  0  a 2   a 0
1 Rumus
Koefisien x : 6 a 3  a1  0  a 3   a1
1
rekursi
6
...
s2
Koefisien x s : ( s  1)( s  2) a s  2  sa s  2 a s  0  a s  2  as
( s  1)( s  2)
Dari rumus rekursi didapat:
 2a 0
s  0  a2   a0
2
 a11
s  1  a3    a1
6 6
s  2  a4  0
a3 1  1  1
s  3  a5     a1    a1
20 20  6  120
2a 4
s  4  a6  0
30
3a 5 1
s  5  a7   a1
42 1680
...
PUPD:

y   a n x n  a 0  a1 x  a 2 x 2  ...
n0

1 1 1
 a 0  a1 x  a 0 x  a1 x 
2 3
a1 x 
5
x 7  ...
6 120 1680
 1 3 1 5 1 
 a 0 (1  x )  a1  x  x 
2
x  x 7  ... 
 6 120 1680 
y  a 0 y1  a1 y 2 , dengan
y1  1  x 2
1 3 1 5 1
y2  x  x  x  x 7  ...
6 120 1680
Latihan soal:

1. y '2 xy  0
2. xy ' '2 y '4 xy  0
3. (1  x ) y '  2 xy
2

4. y ' ' 4 y ' 4  0