Univerzitet Crne Gore

Mašinski fakultet Podgorica

Smjer mehanizacija

AUTODIZALICA COLES ADT 20.3

Seminarski rad iz predmeta industrijski transport

Student: Lazar Dragović Mentor: prof.dr Milorad Burić

Br.indeksa : 14/10

1
AUTODIZALICE

Potreba čestog pomjeranja dizalica sa gradilišta na gradilište kao i promjena lokacije dizanja na
samom gradilištu ili drugom mjestu utovara, te potreba da se određeni teret nakon utovara i
prevoza istovari, uslovila je razvoj autodizalica, koje se pored ostalih prednosti odlikuju vrlo
velikom i efikasnom mobilnošću1. Postavljene su na nešto modifikovanim šasijama teretnih
vozila sa pneumaticima. Broj osovina kreće se od 2 pa do 8 osovina, zavisno od veličine
autodizalice. Kod mnogih autodizalica pneumatici su podešeni da mogu zauzimati položaj
prema različitim položajima krivima na putu. Usljed skoro redovne različite opterećenosti
pneumatika pri podizanju tereta, što dovodi do smanjene stabilnosti dizalice, na dizalice se
obavezno ugrađuju po dva para teleskopskih nosača ili stabilizatorskih stopa, koje se po
dovođenju autodizalice na mjesto utovara, preko hidrauličnih cilindara izvlače, oslanjaju se na
tlo, i tako preuzimaju teret umjesto pneumatika čineći tako dizalicu mnogo stabilnijom. Logično
je, da što je veća visina dizanja i poluprečnik djelovanja, to je i manja masa tereta koju dizalica
može podizati. Brzina kretanja autodizalica pri promjeni mjesta rada zavisi od kvaliteta puta, a
iznosi od 60 do 80 km/h. Terenske autodizalice mogu savladati uspon i do 50%, a normalne
dizalice do 37%. Pogone ih dizel motori koji su povezani sa hidrauličnim pumpama od kojih
putem cijevovoda i crijeva struji ulje pod pritiskom od svih radnih skolpova koji su u funkciji
podizanja tereta odnosno djelovanja autodizalica2. Teleskopske strijele snadbijevene su sa
hidrauličnim cilindrima dvostrukog dejstva, i automatskim uređajima za sinhronizaciju
teleskopskog izvlačenja strijele. Na strijelu se, kao dodatak, postavlja rešetkasti dio konstrukcije,
kojom se povećava visina dizanja i radijus dometa strijele. Savremene konstrukcije autodizalica
opremljene su uređajima za automatsku kontrolu opterećenja sa vizuelnom i zvučnom
signalizacijom, uređajima za fino podešavanje brzine dizanja i pomjeranja tereta.Najveća
autodizalica3 na svijetu trenutno je LIEBHERR LTM 11200-9.1, visina pogizanja iznosi 100 m, a
najveći kapacitet podizanja je 1,200 t u radijusu od 2.5 metara.

1
- Čedomir Dundović, Prekrcajna sredstva prekidnoga transpotra, Rjeka, 2005

2
- www.scribd.com

3
- www.liebherr.com

2
Autodizalica ADT 20.3

Autodizalica ADT-20.3 je sposobna a rad na tešlom terenu a takođe posjeduje odlična svojstva
za vožnju po putu. Pogon dizalice je dizel-hidraulični. Hidraulična stijela je na obrtom postolju.

Slika 1 - autodizalica Coles ADT 20.3

Vozilo

Dvije osovine, obje ogibljene, pogon upravljanja na obje osovine. Šasija je teške ravne
kostrukcije izrađena od visoko otpornog čelika. Platforma je uzrađena od rebrastog
aluminijumskog lima.

3
Slika 2 – autodizalica Coles ADT 20.3

Kabina

Slika 3 - Komandna tabla

4
Četiri stabilizatora sa vertikalnim podupiračima. Izvlače se pomoću hidrauličnih cilindara koji su
snadbjeveni kočionim ventilima. Upravljanje je iz kabine sa mogućnošću pojedinačnog
upravljanja. Nivelacija dizalice se kontroliše libelom.

Kabina potpuno zatvorena, od čeličnog lima, sa dva položaja, okreće se za 180 za rad sa
dizalicom ili za vožnju. Zastakljena slojevitim staklom, prostrana, udobna, termozvučno
izolovana. Električni brisači prednjeg stakla i prozora na krovu. Uređaj za pranje prednjeg
stakla. Sjedište vozača podesivo prema vozaču, pomjerljivo u svim pravcima. Tabla sa
instrumentima pregledna. Komande su pristupačne i na dohvat ruke.

Slika 4 – instrument tabla

Instrumenti

Mjerači pritiska vazduha, pritiska ulja u motoru, temperature vode u motoru, ampermetar,
mjerač radnih sati motora, brzinomjer, mjerač pritiska i mjerač temperature ulja transmisije.

Hidraulične pumpe

Sistem se sastoji od jedne dvostrujne i jedne jednostrujne zupčaste pumpe. I izvod jednostrujne
zupčaste pumpe služi za napajenje: vitla za samoizvlačenje, stabilizatora, sistema za obrtanje i
sistema za komande rada dizalice. II izvod dvostrujne pumpe služi za napajanje: sporog
dizanja, upravljanje zadnjom osovinom. Jednostrujna zupčasta pumpa služi za napajanje brzog
dizanja tereta, teleskopske stijele, podizanja stijele i blokade osovina.

5
Slika 5 - Šematski prikaz zupčaste hidraulične pumpe4

Kontrolni ventili

Klipni ventil centriran oprugom, kojim se upravlja preko pilotskih kontrolnih ventila iz kabine.
Hidraulični ventil za zaštitu preopterećenja štiti pumpe i dizalicu od previskog hidrauličnog
pritiska.

Uređaj za promjenu dohvata

Cilindar dvostrukog dejstva sa blokirajućim i uravnotežavajućim ventilom. Ugao strijele:

maksimalno 79° minimalno 2°.

Slika 6 - Šematski prikaz obrtog postolja5

4
Coles cranes, Parts manual transit 20/22T, Sunderland - England, 1988
5
Coles cranes, Parts manual transit 20/22T, Sunderland - England, 1988

6
Uređaj za obrtanje

Zupčasti hidromotor koji vrši pogon preko dvostepenog planetarnog reduktora i omogućuje
okretanje za 360°.

Slika 7 - Uređaj za obrtanje6

Obrtni ležaj

6
Coles cranes, Parts manual transit 20/22T, Sunderland - England, 1988

7
Valjkasti ležaj sa unutrašnjim ozubljenjem na nepokretnom prstenu.

Uređaj za dizanje tereta

Slika 8 – Uređaj za podizanje tereta sa užetom

Zupčasti hidromotor, planetarni reduktor,vitlo. Sigurnosna oprema: ventili za uravnotežavanje,

graničnici hoda kuke. Uže prečnika 14.55 mm nosivosti 200kN.

Slika 9 - Šematski prikaz uređaja za podizanje tereta7

7
Coles cranes, Parts manual transit 20/22T, Sunderland - England, 1988

8
Strijela

Dva članka promjenljive dužine od 8.5 m do 14.45 m pomoću hidrauličnog cilindra dvostrukog
dejstva. Moguće produžiti sa rešetkastom konstrukcijom. Strijela je izrađena od visoko
kvalitetnog čeličnog lima zavarivanjem, kutijastog je presjeka. Teleskopski dio stijele klizi
podesivim i zamjenljivim klizačima koji su otporni na habanje.

Slika 10 - Šematski prikaz strijele i rešetkaste konstrukcije8

8
Coles cranes, Parts manual transit 20/22T, Sunderland - England, 1988

9
Indikator preopterećenja

Automatski indikator preopterećenja koji pokazuje radijus i ugao strijele, sa vizuelnom

indikacijom približavanja preopterećenja i vizuelnom i zvučnom indikacijom stanja
preopterećenja. Oprema za isključivanje promjene dohvata aktivira se preko indikatora
opterećenja, isključuje promjenu dohvata, teleskopiranje ili dizanje kada se približava krotično
stanje opterećenja. Zvučna i vizuelna kontrola je u kabini.

Slika 11 - Indikator preopterećenja

Motor

Motor tipa „MERCEDES-BENZ“ dizel osmocilindrični V izvedbe sa vodenim hlađenjem i

opremom za startovanje na hladno. Snaga motora pri 2500 o/min iznosi 188 kW po DIN 70020,
maksimalni obrtni moment motor isporučuje pri 1400 o/min a on iznosi 834 Nm po DIN 70020.
Indikator nivoa goriva u rezervoaru.

Hidrodinamička transmisija

Hidrodinamički pretvarač HN 500 (ZF) montiran na motoru. Prenosnik je tipa 6WG 180 (ZF)
montiran posebno. Ima šest brzina naprijed i tri brzine nazad, pogon na prednjoj i zadnjoj
osovini koji se bira prekidačem u kabini. Elektrohidraulična komanda prenosnikom.

10
Prednja osovina

Kombinovana upravljačko-pogonska osovina sa diferencijalom i redukcijom u glavčinama

montirana na lisnatim oprugama.

Zadnja osovina

Kombinovana upravljačko-pogonska osovina sa redukcijom glavčine i diferencijala, montirana

na lisnatim oprugama.

Uređaji za blokiranje osovine

Aktivira se automatski uređaj za blokiranje koji djeluje na obje osovine da bi se postigla

potrebna sigurnost i stabilnost pri radu kada dizalica radi na točkovima.

Upravljanje (vožnja)

Kretanje po autoputu: uravljanje naprijed pomoću točka upravljača preko pužnog prenosnika i
hidrauličnih cilindara. Blokada upravljanja zadnjim točkovima.

Rad na terenu: upravljanje prednjim točkovima se vrši preko točka upravljača a zadnjim
točkovima se upravlja nezavisno preko posebne ručice, takođe hidrauličnim putem. Ovim
načinom upravljanja moguće je kretanje dizalice ukoso.

Slika 12 - Šematski prikaz sistema za upravljanje

Kočnice

Vazdušne kočnice sa dvokružnim sistemom. Na svakom je smješten po jedan kočioni cilindar

koji vrši i ulogu parkirne kočnice.

11
Točkovi

Sa pneumaticima pojedinačno razmješteni, pneumatici 14 x 24 x 22 PR.

Elektro oprema

Uređaji od 24 V za startovanje i osvjetljavanje uključujući dva oborena fara, dva bočna, dva
zadnja, dva štop svijetla i pokazivače pravca kao i svijetla upozorenja na opasnost. Svijetla za
kretanje u koloni i svijetla za posebne uslove.

OPŠTI PODACI

Približna težina 23136 kg

Maksimalni savladiv uspon 40%

Hidraulični rezervoar za ulje 436.5 litara

Kapacitet rezervoara za gorivo 213.5 litara

Radijus okteranja

Upravljanje na 2 točka: 22.15 m

Upravljanje na 4 točka: 12.30 m

BRZINE PRI RADU I SILA U UŽETU

Dizanje

Sila u užetu na zadnjem redu namotaja 2550 kg pri 98.5 m/min.

Sila u užetu na prvom redu namotaja 3290 kg pri 78.6 m/min.

Promjena dohvata

Od maksimalnog do minimalnog radijusa 32 sec.

Od minimalnog do maksimalnog radijusa 40 sec.

12
Slika 13 - Tabelarni prikaz dohvata I visine dizanja9

Obrtanje

4 obrtaja u minutu, rasterećena.

9
Coles cranes, Parts manual transit 20/22T, Sunderland - England, 1988

13
Nosivost strijele

Određuje se uglom strijele i ostalim faktorima, bezbjedno je pokušati teleskopiranje sa bilo kojim
teretom u granicama datim u tabeli o kapacitetu.

Kretanje

Neopterećena do 65 km/h u zavisnosti od pritiska u gumama i od terena. Opterećena do 5 km/h

PRIMJEDBE

- Težina kuke i svih sličnih uređaja za transport tereta moraju se dodati težini tereta.

- Navedene nosivosti su date na osnovu slobodno vješanih tereta sa 4 izvučena i položena

stabilizatora i besprekorno nivelisane dizalice na ravnoj i čvrstoj podlozi.

- Prikazana nosivost ne smije da pređe ugao strijele manji od 15.

- Nosivost za strijelu od 8.5 m su date za uvučenu strielu sa postavljenim graničnicima.

- Sigurnost zavisi od uslova terena, dužine strijele,dohvata i iskustva kranovođe, što sve treba
uzeti u obzir prilikom razmatranja.

14
LITERATURA

- Čedomir Dundović, Prekrcajna sredstva prekidnoga transpotra, Rjeka, 2005

- Coles cranes, Parts manual transit 20/22T, Sunderland - England, 1988

INTERNET IZVORI

- www.scribd.com
- www.liebherr.com

15