Mjerne jedinice

Mjerimo i uspoređujemo

 OSNOVNE MJERNE JEDINICE

Veličina Osnovna Znak
jedinica

Duljina metar m
Masa kilogram kg
Vrijeme sekunda s
Jakost električne amper A
struje
Svjetlosna jakost kandela cd

Količina tvari mol mol

PREFIKSI MJERNIH JEDINICA

Prefiks Znak Vrijednost

giga G 109
mega M 106 milijun
kilo k 103 tisuću
hekto h 102 sto
deka da 10 deset
jedna
deci d 10-1
desetina
jedna
centi c 10-2
stotina
jedna
mili m 10-3
tisućina
jedna
mikro µ 10-6
miljuntinka
nano n 10-9
piko p 10-12

MJERENJE DULJINE
Duljina rubne crte naziva se opseg, a mjerenje opsega je čista razbibriga ako imaš ravnalo u ruci i poznaješ
mjerne jedinice za mjerenje duljine:

Duljinu mjerimo metrima, decimetrima, centimetrima, milimetrima...

Oznake su m, dm, cm, mm...

Metar je osnovna mjerna jedinica i iznosi približno duljinu većeg koraka.

Ostale mjerne jedinice dobile su naziv s obzirom na to koji dio metra zauzimaju.
Zapamti:

Decimetar zauzima desetinu metra, treba 10 decimetara da se popuni metar.

Deci u prijevodu znači deseti dio.

Centimetar zauzima stoti dio metra i potrebno je 100 cm da se popuni metar.

Centi u prijevodu znači stoti dio.

Milimetar zauzima tisućiti dio metra i tisuću milimetara čine jedan metar.

Mili u prijevodu znači tisućiti dio.

Treba brzo izračunati koliko je centimetara dugo uže, a podatak je izražen u metrima. Ništa lakše. Samo pomnoži sa sto.
Dakle, sto puta je više centimetara.

Evo primjera: 2.34m=(2.34x100)=234cm

Jedinica Oznaka Usporedba

METAR m =10dm =100cm =1000mm

KILOMETAR km =1000 m 10000dm =100000cm =1000000mm

DECIMETAR dm =0.1m =10cm =100mm

CENTIMETAR cm =0.01m =0.1dm =10mm

MILIMETAR mm =0.001m =0.01dm =0.1cm

MIKROMETAR um =0.0001cm =0.000001m =0.00001mm =0.001mm

Provjeri: 7.5m=______________________mm

(Jesi li množio sa 1000, BRAVO!)

i još samo ovo: 1m=10dm=100cm=1000mm
1dm=10cm=100mm
1cm=10mm
Mjerenje površine
Mjerne jedinice za mjerenje površine

MJERENJE POVRŠINE

Površine mjerimo uspoređivanjem s osnovnim površinama, a to su

kvadrat stranice 1m (kvadratni metar), kvadrat stranice 1dm
(kvadratni decimetar)...

Kolika je površina poda tvoje sobe?

Površina ovisi o tome koliko se kvadrata sa stranicom 1m može položiti na

pod. Ako je duljina sobe 3m, a širina sobe 4m tada je moguće položiti
3x4=12 kvadrata, a površina sobe iznosi 12 metara kvadratnih (m2).

Zanimljivo je da se površine raznih likova koji nisu pravokutnici također

mjere uspoređivanjem s kvadratima. Tako je površina nekog kruga jednaka
15cm2, a to znači da se na njega može položiti 15 kvadratića sa stranicom
1cm, uz uvjet da se ti kvadratići razrežu kako potpuno prekrili krug.

Upoznajmo MJERNE JEDINICE ZA MJERENJE POVRŠINE

Jedinica Oznaka Iznos u kvadratnim Služi za mjerenje:
metrima
Kvadratni milimetar mm2 0,000001 m2 vrlo malih površina

Kvadratni cm2 0,0001 m2 likova nacrtanih u bilježnici

centimetar
Kvadratni dm2 0,01 m2 stola, slika...
decimetar
Kvadratni metar m2 osnovna jedinica soba, hodnika, igrališta
Kvadratni dam2 100 m2 njiva
dekametar
Kvadratni hm2 10 000 m2 njiva
hektometar
Kvadratni kilometar km2 1 000 000 m2 gradova, država,
kontinenata....

Izgleda složeno za upamtiti. Pokušaj ovako razmišljati:

1m dužni ima 10dm, a 1 m kvadratni ima 10x10=100dm kvadratnih

(jer je njegova površina jednaka umnošku njegovih stranica)

1m dužni ima 100cm, a 1m kvadratni ima 100x100=10 000cm kvadratnih

UKRATKO:

Oznaka Usporedba

m2 =10 000cm2 100dm2 1000 000mm2

km2 =1000 000 m2 10000 0000dm2

dm2 =100cm2 =0.01m2 10 000mm2

cm2 =0.0001m =0.01dm2 100mm2

mm2 =0.01cm2 0.000001m2 =0.0001dm2

Koliko je 3.56m2 izraženo u dm2? Riješimo množenjem3.56x100=356 (jer 1m2 ima 100dm2)

Naprotiv, ako treba manju mjernu jedinicu izraziti većom tada je potrebno dijeliti.

Koliko je 275cm2 izraženo u m2?

(Jesi li 275 podijelio sa 10 000? BRAVO! 275cm2 = 0.0275m2

Zapremina(Obujam) tekućina mjeri se u litrama, decilitrima i mililitrima.

1 litra odgovara jednom decimetru kubnom. (Znači, u kocku stranice

1dm stane jedna litra tekućine)

1 mililitar odgovara jednom centimetru kubnom. (Znači, u kockicu

stranice 1 cm stane 1 mililitar tekućine)

Mjere za volumen tekućina

litar (l) 1 l = 1 dm3 = 0,001 m 3

hektolitar (hl) 1 hl = 100 l
decilitar (dl) 1 dl = 0, 1 l
centilitar (cl) 1 cl = 0, 01 l
mililitar (ml) 1 ml = 0, 001 l

Upoznajmo MJERNE JEDINICE ZA MJERENJE OBUJMA

Jedinica Oznaka Iznos u kubičnim Usporedba
metrima
Kubični milimetar mm3 10-9m3
Kubični centimetar cm3 0,000 0001 m3 1 ml
Kubični decimetar dm3 0,001 m3 1l
Kubični metar m3 osnovna jedinica 1000 l
Kubični dekametar dam3 1000 m3
Kubični hektometar hm3 1000 000 m3
Kubični kilometar km3 109m3

Pri usporedbi jedinica za volumen (obujam) sjeti se da kocka ima tri dimenzije (duljina, širina i visina) i da se
odnos metra i decimetra povećava tako da 1m ima 10 dm, a u kocku 1 m3 stane 10x10x10=1000 dm3

1 m3 =10x10x10=1000 dm3

1 dm3=10x10x10=1000 cm3

Koliko je 3574 dm3 izraženo u cm3?

(Jesi li množio sa 1000? BRAVO! 3574 dm3 = 3574 000 cm3)