MHNIAIO ENHMERWTIKO

ELLHNORQODOXO
PERIODIKO
PERIODOS B΄ - ETOS A΄ -
AR. FUL. 8 – APRILIOS 2018

«Οὐκ ἀομηρόμεθά Σε τίλη Ὀοθξδξνία,

ξὐ ψεσρόμεθά Σε παςοξπαοάδξςξμ ρέβαπ,
ξὐκ ἀτιρςάμεθά Σξῦ Μῆςεο εὐρέβεια.
Ἐμ Σξί ἐγεμμήθημεμ, ἐμ Σξί ζῶμεμ,
καί ἐμ Σξί κξιμηθηρόμεθα.
Εἰδέ καλέρη καιοόπ,
μσοιάκιπ ὑπέο Σξῦ ςεθμηνόμεθα».

1
 †
Διαχειριστής – Ιωάννης N. Παπαρρήγας

email: johncriket@gmail.com

ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ: http://entoytwnika1.blogspot.gr

ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ:
http://krufo-sxoleio.blogspot.gr

ΓΙΑΣΙ Ο ΟΙΚΟΤΜΕΝΙ΢ΜΟ΢ ΕΙΝΑΙ Η ΠΙΟ ΤΠΟΤΛΗ

ΑΙΡΕ΢Η ΟΛΩΝ ΣΩΝ ΕΠΟΧΩΝ

ςπό Νικολάος Μάννη,

εκπαιδεςηικού

Ο Οηθνπκεληζκόο σο αίξεζε, όπσο θαη αιινύ έρνπκε μαλαγξάςεη, έρεη ηελ ηδηαηηεξόηεηα λα
απνηειεί αίξεζε πνπ έρεη εθθξαζηεί ηόζν από πξόζσπα εληόο ηεο Γθθιεζίαο (ν ιεγόκελνο "εμ
νξζνδόμσλ Οηθνπκεληζκόο"), όζν θαη από νκάδεο εθηόο Γθθιεζίαο (Πξνηεζηαληηθόο θαη
Παπηθόο Οηθνπκεληζκόο, αληίζηνηρα).

Γκείο κηιώληαο γηα Οηθνπκεληζκό, αλαθεξόκαζηε απνθιεηζηηθά ζηνλ "εμ νξζνδόμσλ

Οηθνπκεληζκό", θαη απηό γηα ηνπο εμήο ιόγνπο:

α) δηόηη πάληνηε ν αληηαηξεηηθόο αγώλαο ηεο Γθθιεζίαο αθνξνύζε αηξέζεηο πνπ εκθαλίδνληαλ
ζηνπο θόιπνπο ηεο θαη απεηινύζαλ ηελ ελόηεηά ηεο θαη ηελ αιήζεηα ηεο Πίζηεσο[1],

β) δηόηη θαη νη ίδηνη ζηαζώηεο ηνπ "εμ νξζνδόμσλ Οηθνπκεληζκνύ" αλαγλσξίδνπλ (ζεσξεηηθώο
ηνπιάρηζηνλ) σο αίξεζε ηνλ Πξνηεζηαληηθό θαη Παπηθό Οηθνπκεληζκό θαη
2

γ) δηόηη, ζε αληίζεζε κε ηνλ Πξνηεζηαληηθό θαη ηνλ Παπηθό[2], ν "εμ Οξζνδόμσλ" Οηθνπκεληζκόο
είλαη ε πην ύπνπιε αίξεζε όισλ ησλ επνρώλ.

Γηαηί όκσο είλαη ε πην ύπνπιε αίξεζε όισλ ησλ επνρώλ;

Δηόηη ζε αληίζεζε κε ηηο ππόινηπεο αηξέζεηο πνπ είραλ εκθαληζηεί ζην παξειζόλ ζηνπο θόιπνπο
ηεο Γθθιεζίαο (π.ρ. Αξεηαληζκόο, Νεζηνξηαληζκόο, Μνλνθπζηηηζκόο θιπ.), δελ ρηππά θαλεξά θαη
μεθάζαξα θαλέλα Δόγκα. Δελ δηδάζθεη επζέσο πσο ν Χξηζηόο δελ είλαη νκννύζηνο κε ηνλ Θεό
Παηέξα. Δελ ηζρπξίδεηαη παξξεζία όηη ε Παλαγία καο είλαη Χξηζηνηόθνο. Δελ ιέεη κε ζάξξνο
πσο ηελ αλζξώπηλε θύζε ηνπ Χξηζηνύ ηελ απνξξόθεζε ε ζετθή. Δελ πνιεκά θαη δελ
θαηαζηξέθεη ηηο εηθόλεο. Δελ δηδάζθεη ηελ άρξνλε εθπόξεπζε ηνπ Αγίνπ Πλεύκαηνο από ηνλ
Παηέξα, νύηε ζεσξεί θηηζηέο ηηο ελέξγεηεο ηνπ Θενύ. Σηα ιόγηα ινηπόλ ν "εμ Οξζνδόμσλ"
Οηθνπκεληζκόο είλαη "Οξζνδνμία". Αιιά κηα "καζθαξεκέλε Οξζνδνμία".
Μηα "καζθαξεκέλεο Οξζνδνμία" πνπ ζπκκεηέρεη ελεξγά ζην ιεγόκελν "Οηθνπκεληθό Κίλεκα", ην
νπνίν απνηειεί ζπλεξγαζία ησλ ηξηώλ κνξθώλ ηνπ Οηθνπκεληζκνύ, νη νπνίεο έλαλ θαη κόλν
ζθνπό εμππεξεηνύλ: ηελ κε θάζε ηξόπν θαη θάζε θόζηνο "έλσζε ζε κηα Νέα Γθθιεζία"[3],
ππνζθάπησληαο ηνηνπηνηξόπσο ηα ζεκέιηα ηεο Οξζνδόμνπ Γθθιεζηνινγίαο! Βέβαηα νη
ζηαζώηεο ηνπ "εμ νξζνδόμσλ Οηθνπκεληζκνύ" ηζρπξίδνληαη όηη κε ην "Οηθνπκεληθό Κίλεκα"
απιά δίλεηαη ε "Οξζόδνμε Μαξηπξία" θαη πσο ηάρα δηδάζθνπλ ηνπο εηεξνδόμνπο ηελ
Οξζνδνμία... Απηό όκσο ην έρνπλ δηαςεύζεη παλεγπξηθά ηα αλύπαξθηα απνηειέζκαηά ηνπο
ζηηο δεθαεηίεο πνπ πέξαζαλ.

Να πνύκε όκσο θαη ην εμήο: Η ζπλεηδεηνπνίεζε όηη ν "εμ νξζνδόμσλ Οηθνπκεληζκόο" είλαη ε πην
ύπνπιε αίξεζε όισλ ησλ επνρώλ, πξέπεη λα καο θάλεη λα ζθεθηνύκε πην ζπγθαηαβαηηθά γηα
ηνπο απιντθνύο αδειθνύο καο πνπ βξίζθνληαη εγθισβηζκέλνη ζηελ θνηλσλία κε ηνπο θνξείο ηεο
"καζθαξεκέλεο Οξζνδνμίαο". Να πξνζπαζήζνπκε κε πεξηζζόηεξε αγάπε θαη πξνζεπρή λα ηνπο
πξνζεγγίζνπκε, λα ζηακαηήζνπκε λα ηνπο θαηαθξίλνπκε, πνπ δελ έρνπλ θαηαθέξεη λα
ζπλεηδεηνπνηήζνπλ, απηό πνπ θαη εκείο κόλν ράξηηη Θενύ θαηαθέξακε, λα ηνπο δηαθσηίζνπκε
πξώηα κε ηα έξγα καο, θαη κεηά κε ηα επηρεηξήκαηά καο, λα θαηαλνήζνπκε, ηέινο, όηη είλαη
ζύκαηα θαη όρη ζύηεο.

Γίζε ν Θεόο λα θσηίζεη ηηο ςπρέο όισλ καο θαη ε Οξζνδνμία λα ληθήζεη ζύληνκα γηα άιιε κηα
θνξά ην ζθόηνο ηεο αηξέζεσο!

ΣΗΜΓΙΩΣΓΙΣ
[1] Πνηέ ζηελ Γθθιεζηαζηηθή ηζηνξία δελ ζα ζπλαληήζνπκε λα ιεηηνπξγνύλ "Αληηαηξεηηθά
Γξαθεία", ηα νπνία λα αζρνινύληαη κε εμσεθθιεζηαζηηθέο αηξέζεηο. Δπζηπρώο ζηελ επνρή καο
ηα ιεγόκελα "Αληηαηξεηηθά Γξαθεία" (πιελ ειαρίζησλ εμαηξέζεσλ) αζρνινύληαη κε ηηο
λενεπνρίηηθεο ζέθηεο θαη ηηο άιιεο εμσεθθιεζηαζηηθέο νκάδεο, αιιά όρη κε ηνλ λνύκεξν έλα
θίλδπλν, δειαδή ηνλ Οηθνπκεληζκό.
 3

[2] Τόζν ν έλαο, όζν θαη ν άιινο είλαη μεθάζαξνη. Ο κελ πξώηνο κε βάζε ηνλ δνγκαηηθό
κηληκαιηζκό δεηά κηα έλσζε, άλεπ όξσλ, όισλ ησλ "πηζηεπόλησλ εηο Χξηζηόλ", ν δε δεύηεξνο
δελ δεηά γηα ηελ ελόηεηα ηίπνηε άιιν παξά ηελ, ππό πάλησλ, αλαγλώξηζε ηνπ Πάπα σο
"Κεθαιήο ηεο Γθθιεζίαο".

[3] Βι. Η Ψεπδνζύλνδνο ηεο Κξήηεο: Πξνο Νέα Γθθιεζία

(https://drive.google.com/file/d/1ZH5f07QG3gCvfBY8Bbc7jGvaXR2BZUia/view).

ΕΤΛΟΓΗΜΕΝΟ΢ Ο ΕΡΥΟΜΕΝΟ΢ ΕΝ
ΟΝΟΜΑΣΙ ΚΤΡΙΟΤ - ΑΡΟΝ ΑΡΟΝ
΢ΣΑΤΡΩ΢ΟΝ ΑΤΣΟΝ!

Με αξθεηά πξόζθαηε ηελ αλάζηαζε ηνπ Λαδάξνπ, κόιηο ρζεο, κε ηε κλήκε ησλ επί ηξηεηία ζαπκάησλ
ηνπ θαη ηιαξώλ θεξπγκάησλ ηνπ, όινο ν θόζκνο ππνδέρεηαη ζηελ είζνδν ηεο πόιεσο ησλ Θεξνζνιύκσλ,
κεηά βαΐσλ θαη θιάδσλ, ηνλ θαζήκελν επί πώινπ όλνπ Χξηζηό, θξαπγάδνληαο ζπλερώο ηα “σζαλλά”.

Πξόθεηηαη γηα κηα απξόζκελα θαη απξνεηνίκαζηα ζεξκή ππνδνρή από ην ελζνπζηαζκέλν πιήζνο. Σαλ
λα επηζηξέθεη έλαο βαζηιηάο από πεξηθαλή λίθε ζε πόιεκν. Η επηθπιαρζείζα ζξηακβηθή ππνδνρή
πξνβιεκαηίδεη, σο θαη ε ζησπειή δηάβαζε ηνπ Θεζνύ. Τν πέξαζκά ηνπ από ηνπο ζηελνύο δξόκνπο ηεο
αλεθνξηθήο Θεξνπζαιήκ γίλεηαη δίρσο ζηάζεηο. Δελ θαίλεηαη θαζόινπ λα επεξεάδεηαη από ηηο θσλέο, ηηο
ηαρέο, ηηο δεησθξαπγέο θαη ηηο επεπθεκίεο. Δελ πξνθάιεζε ηόηε αιαιαγκνύο, ζπιιαιεηήξηα, δηαδειώζεηο
θαη ζπγραξεηήξηεο εθδειώζεηο. Δελ κηιά, δελ ραηξεηά, δελ ρακνγειά ηθαλνπνηεκέλα. Δελ έρεη θάηη άιιν λα
πεη. Τνπο ηα είπε κε ζαθήλεηα θη επθξίλεηα όια. Δελ έρεη ηίπνηε άιιν λα πξνζζέζεη. Δελ ζπκθσλεί κε ηηο
ζνξπβώδεηο εθδειώζεηο ηνπ πιήζνπο. Πνηέ δελ ζέιεζε λα δεκηνπξγήζεη θαναηικούρ οπαδούρ,
θωναζκούνηερ, σειποκποηηηέρ, αλαλάζονηα όσλο. Δελ ζηαζκεύεη ζην πποζωπινό πανηγύπι,
ζηνλ επιπόλαιο δοξαζμό, ζην δςναηό σειποκπόηημα.

Δελ αληηιακβάλνληαη οι θωναζκούνηερ ηε δηδαρή ηεο ησξηλήο ζησπήο ηνπ, ηε ζέζε ηνπ πάλσ ζʼ έλα
νλάξην, ηε κε αληαπόθξηζή ηνπ ζηηο ηαρέο ησλ “σζαλλά”.
4

Γλσξίδεη θαιά όηη ν δξόκνο απηόο ζα θαηαιήμεη ζηελ θνξπθή ηνπ Γνιγνζά. Μόνο ζε ηέζζεπιρ
ημέπερ ηα δςναηά “ωζαννά” θα γίνοςν δςναηόηεπα “ζηαςπωθήηω”. Δελ θαηάιαβαλ ην ήζνο θαη ην ύθνο
ηνπ, ην βάζνο ηεο ηαπεηλώζεώο ηνπ, ηελ σξαηόηεηα ηεο ζεκλόηεηόο ηνπ. Δκείνοι δελ ηνλ θαηελόεζαλ.
Ο πνιύο Φώηεο Κόληνγινπ ιέγεη όηη ν Κύξηνο ''δελ ήηαλε ηξηγπξηζκέλνο από αγριεμένοσς σποταττικούς,
αιιά από άθαθνπο ςαξάδεο, θαηαθξνλεκέλνπο ζαλ θαη θείλνλ. Ο Υξηζηόο αλαπνδνγύξηζε όζα είρε γηα ζσζηά
θαη γηα αιεζηλά ν ακαξησιόο ν άλζξσπνο. Πνηνο όκσο είλαη ζε ζέζε λα λνηώζεη ηελ ειεπζεξία πνπ καο έθεξε
θαη λα αθνινπζήζεη ην πνπιάξη κε ην ζθνηλέλην θαπίζηξη κι ότι τ' αυρισμένα τάλογα ποσ τλιμιντράνε
καμαρωτά θαη λα κε κπεη ζηε Ρώκε κε ηα πνιιά ηα είδσια, παξά λα κπεη καδί κε ηνλ βαζηιηά ηεο εηξήλεο
ζηελ Απάλσ Ιεξνπζαιήκ;'' (''ΚΙΒΩΣΟ΢'', ΔΣΟ΢ Β’ ΜΑΡΣΙΟ΢ 1953 ΑΡΙΘ. ΦΤΛΛΟΤ 15)

Δπζηπρώο ηνλ Κύξην δελ ηνλ θαηελόεζαλ!

Άξαγε πόζεο θνξέο θαη εκείο νη ίδηνη εγθσκηάδνπκε αλζξώπνπο θαη θαηαζηάζεηο θαη ιίγν κεηά ηνπο
''ζηαπξώλνπκε'' ηαζζόκελνη ελαληίνλ ηνπο, δηόηη πηζηέςακε όηη δελ ηεξνύλ ην ''Σάββαην'' θαη όηη
ζπλεπάγεηαη κε απηό; Μήπσο θαη εκείο δελ θαηαλννύκε ηελ ζησπή ησλ ηελ νπνία πνιιέο θνξέο ηελ
κεζεξκελεύνπκε όπσο ζέινπκε;

Ο Κύξηνο ζηώπεζε αξθεηέο θνξέο. Λέγεη ν άγηνο Θενθύιαθηνο Βνπιγαξίαο, εξκελεύνληαο ην ζηίρν, όπνπ
ν Ηξώδεο αλέθξηλε ηνλ Χξηζηό θαη Εθείλνο δελ απαληνύζε: " ἐπεξώηα δὲ αὐηὸλ ἐλ ιόγνηο ἱθαλνῖο· αὐηὸο δὲ
νὐδὲλ ἀπεθξίλαην αὐηῷ" (Λνπθά θγ,9), ιέεη: "Ση γαξ δεί απνθξίλεζζαη ηώ κή εξσηώληη δηά ηό καζείλ; Σί δέ
δεί βάιιεηλ ηνύο καξγαξίηαο έκπξνζζελ ηώλ ρνίξσλ; Μάιινλ κέλ νύλ θηιαλζξσπίαο εζηί ηό ζηγάλ ελ ηνίο
ηνηνύηνηο. Ο γάξ ξεζείο ιόγνο πξόο ηό κεδέλ σθειήζαη, έηη θαί θαηαθξίζεσο πξόμελόο εζηη κείδνλνο ηνίο κή
πξνζρνύζη". Δειαδή: Τη ρξεηάδεηαη λα δώζεηο απάληεζε ζ` απηόλ πνπ δελ ξσηάεη γηα λα κάζεη; Τη
ρξεηάδεηαη δε λα βάιεηο ηνπο καξγαξίηεο κπξνζηά ζηα γνπξνύληα; Μάιινλ είλαη ραξαθηεξηζηηθό
θηιάλζξσπεο πξάμεο, ην λα ζησπήζεηο ζε ηέηνηνπο αλζξώπνπο. Δηόηη ν ιόγνο πνπ ζα εηπσζεί θαη δελ ζα
σθειήζεη ζε ηίπνηε, γίλεηαη επηπιένλ πξόμελνο θαη αηηία, ώζηε λα θαηαθξηζνύλ πεξηζζόηεξν απηνί πνπ δελ
ηνλ πξνζέρνπλ θαη δελ ηνλ απνδέρνληαη. (http://entoytwnika1.blogspot.gr/2018/02/blog-post_56.html). Ο
Ζηγαβελόο επίζεο εξκελεύεη γηα ην «ἐλ ιόγνηο ἱθαλνῖο»: «Λόγνηο ζνθηζηηθνίο θαη πεηξαζηηθνίο», δειαδή, ν
 5
Ηξώδεο πνπινύζε εμππλάδεο, ζα ιέγακε ζην Χξηζηό θαη ήζειε λα ηνλ πεηξάμεη, λα ηνλ ζηελνρσξήζεη, λα
ηνλ εηξσλεπηεί, λα ηνλ γεινηνπνηήζεη.

Επίζεο ν Μ. Βαζίιεηνο καο αλαθέξεη όηη: «ν ζπλεηὸο ζα ζησπήζε θαηὰ ηὸλ θαηξὸλ εθείλνλ, δηόηη ν θαηξὸο
εὶλαη πνλεξὸο» (Δ.Π.Δ. 10 ΢ΔΛ. 492). Η ζησπή δελ είλαη πάληνηε νύηε απνθπγή, νύηε δείγκα ειιείςεσο
επηρεηξεκάησλ, νύηε δείγκα πξνδνζίαο, νύηε ηίπνηα απ΄ όζα λνκίδνπλ ή δεηνύλ οι ηςπολάηπερ Φαπιζαίοι.

Επρόκαζηε λα κελ βξεζνύκε θαη εκείο ζε απηήλ ηελ ηξαγηθή θαηάζηαζε δηαθόξσλ αλζξώπσλ νη νπνίνη
ηελ κία θξαπγάδνπλ «Ωζαλλά» θαη ηελ άιιε «ζηαπξσζήησ», όπσο έγηλε θαη ηόηε από ηνλ θόζκν ηεο
πόιεσο ησλ Θεξνζνιύκσλ.

Ο ηεξόο Χξπζόζηνκνο θιείλνληαο ηνλ ιόγν ηνπ πνπ αθνξά ηελ ενξηή ησλ Βαΐσλ καο ζπκβνπιεύεη:

«Να θξνληίδεηε γηα ηελ αθξόαζε ησλ ζείσλ Γξαθώλ, θαη λα κε ινγνκαρείηε γηα ηίπνηε ην κε ρξήζηκν πξνο
θαηαζηξνθή απηώλ πνπ ζαο αθνύλε». (Ομιλία ΛΓ΄, Διρ ηην αγίαν εοπηήν ηων Βαΐων, Δ.Π.Δ 40).

Η ΠΡΩΣΗ ΑΛΏ΢Η ΣΗ΢ ΠΟΛΗ΢ (8-13 ΑΠΡΙΛΙΟΤ

1204)

«Παηέξαο ηῆο ζεκεξηλῆο Ἑλσκέλεο Δὐξώπεο, πνὺ ἀπνηειεῖ ὀξγαληθὴ ζπληζηῶζα ηῆο «Νέαο Σάμεο» ηῆο
Παγθνζκηνπνίεζεο θαὶ ηῆο Νέαο Ἐπνρῆο εἶλαη ὁ Καξινκάγλνο (768–814), ὁ κεγαιύηεξνο ἐρζξὸο ηνῦ
὆ξζόδνμνπ Ἑιιεληζκνῦ, ηῆο Ρσκενζύλεο. Γη᾽ αὐηὸ ἡ Ἑλσκέλε Δὐξώπε ἀκείβεη κὲ ηὸ
βξαβεῖν «Καξινκάγλνπ» ηνὺο πξσηεξγάηεο θαὶ ηὰ δηαθεθξηκέλα ὄξγαλά ηεο, κὲ πξόζθαην ἐθπξόζσπν ηῆο
ὁκάδαο αὐηῆο ηὸλ «θίιηαην» ζηνὺο Ἕιιελεο θ. ΢όϋκπιε. Μὲ ηὸλ Καξινκάγλν θαὶ ηνὺο Φξάγθνπο ηνπ
θαζηεξώλεηαη ἀπὸ ηὸλ 8°–9° αἰώλα ηὸ ἄζβεζην κῖζνο ηῆο Δὐξώπεο ἀπέλαληη ζηὸλ Ἑιιεληζκὸ θαὶ ηὴλ
὆ξζνδνμία, ιόγῳ ηῆο ζρέζεο ηεο κὲ ηὴλ ἑιιεληθόηεηα, πνὺ θαλεξώλεηαη ζὲ θάζε ἱζηνξηθὴ ζηηγκή, πνὺ ἡ
Γύζε , ζηὸ ζύλνιό ηεο, παίξλεη ζέζε ἀπέλαληη ζηὴλ «Καζ᾽ ἡκᾶο Ἀλαηνιή». ὇ ζηόρνο ηῆο ἑηεξόδνμεο Γύζεσο
δὲλ εἶλαη ἄιινο ἀπὸ ηὴλ θαζνιηθὴ ἅισζε ηῆο ὆ξζνδνμίαο, θπξίσο ηὴλ πλεπκαηηθή, θαὶ ηὴλ νὐληηηθνπνίεζε —
δειαδὴ ηὴλ ἀιινηξίσζε— ηῆο ὀξζόδνμεο Ἑιιεληθόηεηνο, ηῆο Ρσκενζύλεο.
Κνξπθαία ζηηγκὴ ζηὴλ πξνζπάζεηα ηῆο Δὐξώπεο λὰ ἁιώζεη θαὶ ὑπνηάμεη ηὴλ ὆ξζόδνμε Ἀλαηνιή, ἦηαλ ἡ
ἅισζε ηῆο Πόιεο ἀπὸ ηνὺο Φξάγθνπο ΢ηαπξνθόξνπο, ηὸ 1204 (12/13 Ἀπξηιίνπ) θαὶ ἡ δηάιπζε ηῆο
αὐηνθξαηνξίαο καο. ὇ θξαγθηθὸο θόζκνο κεηὰ ηὸ ζρίζκα (1054) θαὶ ἡ θνξπθή ηνπ ὁ Πάπαο, δνῦζαλ κὲ ἕλα
ἀλνκνιόγεην πόζν, ηὴλ ὑπνηαγὴ ηῆο ὆ξζόδνμεο Ἀλαηνιῆο. Οἱ ζηαπξνθνξίεο, ὅπσο ἀπνδείρζεθε, εἶραλ αὐηὸ
ὡο θύξην ζηόρν. Ἱζηνξηθνί, ὅπσο ὁ ἀείκλεζηνο ΢ηῆβελ Ράλζηκαλ (Οἱ ζηαπξνθνξίεο...)θαὶ ὁ Ernle Brad ford
(Ἡ πξνδνζία ηνῦ 1204, ζηὰ γεξκαληθά), κεηαμὺ ἄιισλ, ἐθώηηζαλ ἐπαξθῶο ηὸ ζέκα».(π. Γεώργιος
Μεταλληνός, ''Γιάλεξιρ εἰρ ηὸ Ἡπάκλειον ηῆρ Κπήηηρ ηὸν Μάϊον ηοῦ 2012, ἐπὶ ηῇ
ἐπεηείῳ ηῆρ ἁλώζεωρ ηοῦ 1453'').
6
«Η ιεειαζία ηεο Κσλζηαληηλνππόιεσο δελ έρεη ην αληίζηνηρό ηεο ζηελ ηζηνξία. Δπί ελλέα αηώλεο, ε κεγάιε
πόιε ππήξμε ε πξσηεύνπζα ηνπ ρξηζηηαληθνύ πνιηηηζκνύ. Δίρε γεκίζεη κε έξγα ηέρλεο πνπ είραλ επηδήζεη από
ηελ αξραία Διιάδα θαη κε ηα αξηζηνπξγήκαηα ησλ δηθώλ ηεο έμνρσλ θαιιηηερλώλ. Οη Δλεηνί ήμεξαλ ηελ αμία
απηώλ ησλ πξαγκάησλ. Όπνπ κπόξεζαλ άξπαμαλ ζεζαπξνύο θαη ηνπο κεηέθεξαλ γηα λα ζηνιίζνπλ ηηο πιαηείεο
θαη ηηο εθθιεζίεο θαη ηα παιάηηα ηεο πόιεώο ησλ. Αιιά νη Γάιινη θαη νη Φιακαλδνί είραλ θπξηεπζεί από κία
καλία θαηαζηξνθήο.

Ξερύζεθαλ, έλαο σξπόκελνο όρινο ζηνπο δξόκνπο θαη ζηα ζπίηηα, αξπάδνληαο ν,ηηδήπνηε γπάιηδε θαη
θαηαζηξέθνληαο ό,ηη δελ κπνξνύζαλ λα θνπβαιήζνπλ, ζηακαηώληαο κόλν γηα λα ζθνηώζνπλ ή γηα λα βηάζνπλ,
ή γηα λ' αλνίμνπλ ηα θειάξηα γηα λα πηνπλ. Γελ γιίησζαλ νύηε ηα κνλαζηήξηα νύηε νη εθθιεζίεο νύηε νη
βηβιηνζήθεο. ΢ηελ ίδηα ηελ Αγία ΢νθία έβιεπε θαλείο κεζπζκέλνπο ζηξαηηώηεο λα ζρίδνπλ ηηο κεηαμσηέο
θνπξηίλεο θαη λα γθξεκίδνπλ θαη λα θνκκαηηάδνπλ ην κεγάιν αζεκέλην εηθνλνζηάζην, ελώ πνδνπαηνύζαλ
αζεβέζηαηα άγηεο εηθόλεο θαη ηεξά βηβιία. Δλώ έπηλαλ από ηα ηεξά ζθεύε ηνπ ζπζηαζηεξίνπ κηα πόξλε πήγε θαη
θάζηζε ζηνλ παηξηαξρηθό ζξόλν θαη άξρηζε λα ηξαγνπδάεη έλα άζεκλν γαιιηθό ηξαγνύδη. Καιόγξηεο βηάζηεθαλ
κέζα ζηα κνλαζηήξηα ησλ. Παιάηηα θαη θαιύβεο ρσξίο θακία δηάθξηζε, παξαβηάζηεθαλ θαη θαηαζηξάθεθαλ.
Πιεγσκέλεο γπλαίθεο θαη παηδηά θείηνληαλ εηνηκνζάλαηεο κέζα ζηνπο δξόκνπο. Δπί ηξεηο εκέξεο
εμαθνινύζεζαλ νη θξηθηαζηηθέο ζθελέο ηεο ιεειαζίαο θαη ηεο αηκαηνρπζίαο ώζπνπ ε ηεξάζηηα θαη σξαία πόιε
έγηλε έλα εξείπην. Αθόκα θαη νη ΢αξαθελνί ζα είραλ δείμεη πεξηζζόηεξν νίθην, αλαθσλεί ν ηζηνξηθόο Νηθήηαο,
θαη ιέεη ηελ αιήζεηα.

Δπηηέινπο νη Λαηίλνη αξρεγνί θαηάιαβαλ όηη ηόζε πνιιή θαηαζηξνθή δελ ήηαλ πξνο όθεινο θαλελόο. Όηαλ νη
ζηξαηηώηεο εμαληιήζεθαλ από ηελ αζπδνζία ηνπο, απνθαηαζηάζεθε ε ηάμε.

Όπνηνο είρε θιέςεη πνιύηηκα αληηθείκελα εμαλαγθάζηεθε λα ηα παξαδώζεη ζηνπο Φξάγθνπο επγελείο.
Γπζηπρηζκέλνη πνιίηεο βαζαλίζηεθαλ γηα λ' απνθαιύςνπλ ηα αγαζά ηα νπνία είραλ θαηνξζώζεη λα θξύςνπλ.
Αθόκα θαη κεηά ηόζε αιόγηζηε θαηαζηξνθή, ν όγθνο ηεο ιείαο ήηαλ θαηαπιεθηηθόο. Καλέλαο, έγξαθε ν
Villehardouin, δελ κπόξεζε λα κεηξήζεη ην ρξπζάθη θαη ην αζήκη, ηα πνιύηηκα ζθεύε θαη ηα θνζκήκαηα, ηα
ρξπζνθέληεηα θαη κεηαμσηά θνξέκαηα, ηηο γνύλεο, γθξίδεο αιεπνύδεο θαη εξκίλεο. Καη πξνζζέηεη, κε ην
αξκόδην θύξνο ηνπ, όηη πνηέ από ηόηε πνπ δεκηνπξγήζεθε ν θόζκνο δελ είραλ παξζεί ηόζα πνιιά από κηα
πόιε. Όια κνηξάζηεθαλ ζύκθσλα κε ηε ζπλζήθε· ηξία όγδνα πήγαλ ζηνπο ζηαπξνθόξνπο, ηξία όγδνα ζηνπο
Δλεηνύο θαη έλα ηέηαξην θξαηήζεθε γηα ηνλ κέιινληα απηνθξάηνξα....

Γελ ππήξμε πνηέ κεγαιύηεξν έγθιεκα θαηά ηεο αλζξσπόηεηαο από ηελ Σέηαξηε ΢ηαπξνθνξία. Όρη κόλν
πξνθάιεζε ηελ θαηαζηξνθή ή ηνλ δηαζθνξπηζκό ησλ ζεζαπξώλ ηνπ παξειζόληνο, πνπ ην Βπδάληην είρε κε
επιάβεηα απνζεθεύζεη θαη ηνλ ζαλάζηκν ηξαπκαηηζκό ελόο πνιηηηζκνύ πνπ ήηαλ αθόκα ελεξγόο θαη κεγάινο,
αιιά ππήξμε επίζεο κηα πξάμε γηγαληηαίαο πνιηηηθήο αλνεζίαο. Γελ πήγε βνήζεηα ζηνπο ρξηζηηαλνύο ηεο
Παιαηζηίλεο. Αληηζέησο ηνπο ζηέξεζε από πηζαλνύο βνεζνύο. Καη αλέηξεςε ηελ όιε άκπλα ηεο
ρξηζηηαλνζύλεο....

΢ην επξύ πέξαζκα ηεο παγθόζκηαο ηζηνξίαο ηα απνηειέζκαηα ππήξμαλ πιήξσο θαηαζηξνθηθά. Από ηόηε πνπ
ηδξύζεθε ε απηνθξαηνξία ηνπ, ην Βπδάληην ππήξμε ν θξνπξόο ηεο Δπξώπεο ελαληίνλ ηεο άπηζηεο Αλαηνιήο θαη
ηνπ βάξβαξνπ Βνξξά. Σνπο αληηζηάζεθε κε ηνπο ζηξαηνύο ηνπ θαη ηνπο δάκαζε θαη ηνπο εμεκέξσζε κε ηνλ
πνιηηηζκό ηνπ. Δίρε πεξάζεη από πνιιέο αγσληώδεηο πεξηόδνπο, όηαλ είρε θαλεί όηη είρε έξζεη ε ηειεπηαία ηνπ
ώξα, αιιά σο ηόηε είρε θαηνξζώζεη λα ηηο μεπεξάζεη θαη λα επηδήζεη....

Με ηελ Κσλζηαληηλνύπνιε ρακέλε ε ελόηεηα ηνπ βπδαληηλνύ θόζκνπ είρε δηαζπαζζεί θαη δελ κπόξεζε πνηέ λ'
απνθαηαζηαζεί, αθόκα θαη όηαλ ε ίδηα ε πξσηεύνπζα αλαθηήζεθε. Τπήξμε κέξνο ηνπ θαηνξζώκαηνο ηεο
Νίθαηαο ην όηη θξάηεζαλ ηνπο ΢ειηδνύθνπο καθξηά. Αιιά όηαλ εκθαλίζζεθε κηα λέα, πην ξσκαιέα ηνπξθηθή
θπιή, ππό ηελ εγεζία ηνπ ιακπξνύ νίθνπ ηνπ Οζκάλ, ν αλαηνιηθόο ρξηζηηαληθόο θόζκνο ήηαλ πάξα πνιύ βαζηά
δηεξεκέλνο γηα λα πξνβάιεη απνηειεζκαηηθή αληίζηαζε....».

(Steven Ransiman, ''A History of the Crusades'', μηθπ. Νικ. Κ. Παπαππόδορ, Αθήναι 1979).
 7

Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΣΟ ΛΕΓΟΜΕΝΟ «ΞΑΝΘΟ ΓΕΝΟ΢»

΢ΗΜΕΡΙΝΕ΢ ΦΩΣΟ ΑΠΟ ΢ΧΕΣΙΚΗ ΑΝΑΡΣΗ΢Η

Η ξενικι εκμετάλλευςθ των εκνικών μασ πόκων και θ πεπλανθμζνθ εντφπωςθ που ζχουμε οριςμζνοι
Ζλλθνεσ νομίηοντασ ότι άλλοτε κα μασ ςώςει θ Αμερικι και άλλοτε θ Ρωςία!.. Η Ελλάδα και γενικότερα
όλοι εμείσ οι Ζλλθνεσ κα πρζπει κάποια ςτιγμι να το πάρουμε απόφαςθ και να ςτθριχτοφμε ςτισ δικζσ
μασ δυνάμεισ! Μόνον ζτςι μποροφμε να ορκοποδιςουμε και να μθν ζχουμε ανάγκθ κανζναν!..

Η ξενικι εκμετάλλευςθ των εκνικών πόκων.

Θ μεταςτροφι αυτι του ελλθνικοφ λαοφ, θ οποία επρόκειτο ςυν τω χρόνω να ςτακεροποιθκι και να
αποςπάςθ τελικά τθν Ελλάδα από τθν ρωςικι επιρροι - τθν «πατροπαράδοτθ» κατά τθν ζκφραςθ των
ιςτορικϊν μασ του περαςμζνου αιϊνα - ανθςφχθςε ιδιαίτερα τθν τςαρικι διπλωματία. Διορατικι θ
καγκελλαρία του αυτοκράτοροσ Ραφλου του Α', αντελιφκθ εγκαίρωσ τον κίνδυνο: κα ζχανε ζνα από τα
εντυπωςιακϊτερα πιόνια τθσ, ςτο παιγνίδι τθσ προσ νότον πολιτικισ τθσ.
Στθν πλατειά ςκακιζρα τθσ διεκνοφσ διπλωματίασ του 18ου και 19ου αιϊνοσ, ο ΢ϊςοσ χρθςιμοποιοφςε
τουσ ορκοδόξουσ πλθκυςμοφσ που βρίςκονταν ενςωματωμζνοι, κατακτθτικϊ δικαιϊματι, ςτθν
Οκωμανικι Αυτοκρατορία, όπωσ ςτο ςυνθκιςμζνο ςκάκι το γνωςτό πιόνι «ο τρελλόσ». Χαρακτθριςμζνο κι
απ' τθν ονομαςία του το πιόνι αυτό χρθςιμοποιείται για αιφνιδιαςμοφσ, πλευροκοπιματα. Είναι ακριβϊσ
ο ρόλοσ που είχε δϊςει θ τςαρικι διπλωματία ςτουσ χριςτιανικοφσ λαοφσ του ςουλτανικοφ κράτουσ και
κυρίωσ ςτον ελλθνικό, που διψϊντασ για ελευκερία παρουςιάηονταν ο πιο ανυπότακτοσ από τουσ
ραγιάδεσ λαοφσ, ζτοιμοσ κάκε ςτιγμι να ξεςθκωκι και να ορμιςθ κατά του δυνάςτθ -ζνασ μικρόσ Δαυίδ
εναντίον του μουςουλμάνου Γολιάκ.

O αςίγαςτοσ αυτόσ πόκοσ για εκνικι ανεξαρτθςία, που ζφκανε κάποτε τα όρια τθσ παράφοροσ,
κακιςτοφςε τουσ Ζλλθνεσ ορκοδόξουσ ιδεϊδεισ για τον ρόλο του «τρελλοφ», που χρειάηονταν το τςαρικό
παιγνίδι. Και τουσ χρθςιμοποιοφςε πράγματι για ζνα ςυνεχι εκφοβιςμό του Τοφρκου και για
αντιπεριςπαςμοφσ ςτα νϊτα ι ςτα πλευρά του οκωμανικοφ κράτουσ, κάκε φορά που οι ρουςικζσ
ςτρατιζσ εξωρμοφςαν κατά μζτωπον εναντίον των ςουλτανικϊν ςτρατευμάτων. Το ότι ο Μόςκοβοσ, όταν
επετφγχανε τον άμεςο ςκοπό του, εγκατζλειπε ςτθν μοίρα του τον μικρό αλλά ουςιϊδθ ςφμμαχ του,
αποτελοφςε απλοφςτατα ζναν από τουσ κανόνεσ του αιωνίου παιγνιδιοφ τθσ διπλωματίασ των ιςχυρϊν.
Συχνά ςτο ςκάκι κυςιάηεται ο «τρελλόσ», για να κερδθκι ζνασ «πφργοσ». Kαι από τθν άποψθ αυτι το
πιόνι «ζλλθνικόν ςτοιχείον» υπιρξε ςτα χζρια του ΢ϊςου παίκτθ ο τραγικϊτεροσ «τρελλόσ» του τςαρικοφ
8

ιμπεριαλιςτικοφ παιγνιδιοφ. Διπλά τρελλόσ μάλιςτα αφοφ τα αλλεπάλλθλα πακιματα του δεν τον ζκαναν
φρονιμϊτερο, ρεαλιςτικϊτερο, αν κζλετε.

Πταν, λοιπόν, θ καγκελλαρία τθσ Αγίασ Ρετρουπόλεωσ διαιςκάνκθκε ότι με τθν ορμθτικι είςοδο τθσ
γαλλικισ διπλωματίασ ςτον ελλθνικό χϊρο και τθν απότομθ ςτροφι προσ τθν Γαλλία, που
πραγματοποιοφςαν τότε ακριβϊσ οι δυναμικϊτεροι Ζλλθνεσ, κινδφνευε να χάςθ ζνα από τα
αποτελεςματικϊτερα πιόνια τθσ, αντζδραςε γοργά και ζντονα. Κινθτοποίθςε όλα τα όργανα τθσ -τουσ
απειράρικμουσ προξζνουσ και υπαλλιλουσ των ρωςικϊν προξενείων, τόςο τθσ κατεχόμενθσ Ελλάδοσ όςο
κι ολόκλθρθσ τθσ οκωμανικισ αυτοκρατορίασ- κι εκάλεςε επίςθσ ςε βοικεια όλουσ τουσ αναρίκμθτουσ
τότε «φίλουσ τθσ ΢ωςίασ», ανάμεςα ςτουσ οποίουσ οι πιο αφοςιωμζνοι και μαχθτικϊτεροι ιςαν
αναμφιςβιτθτα οι Ζλλθνεσ ραγιάδεσ. Το ςφνκθμα που εδόκθ ιταν να κτυπθκι θ γαλλικι διείςδυςθ,
διπλωματικι είτε ιδεολογικι, ςτον ελλθνικό χϊρο. Τα αντιπροπαγανδιςτικά επιχειριματα, που
εφευρζκθκαν για να καταπολεμθκι θ γαλλικι προπαγάνδα, ιςαν πολλά.
Τα κυριϊτερα: Θ Δθμοκρατία που ευαγγελίηονται οι Γάλλοι είναι μια φενάκθ, κάτω από τθν οποία δεν
κρφβεται παρά θ Αναρχία. Δεφτερον: Θ πολιτικι τθσ Γαλλικισ Δθμοκρατίασ αποβλζπει ςτθν εκμθδζνιςθ
όχι μόνον τθσ Ορκοδοξίασ, τθν οποίαν ανζκακεν επιδιϊκει να ςυντρίψθ θ Κακολικι Εκκλθςία, αλλά και
τθσ Κρθςκείασ γενικϊτερα, όπωσ το ζδειξαν οι άγριεσ διϊξεισ του γαλλικοφ Κλιρου από τουσ
΢οβεςπιζρουσ. Τρίτο επιχείρθμα, θ διαβόθτθ ανωριμότθτα του ελλθνικοφ λαοφ για τθν απόκτθςθ τθσ
εκνικισ του ανεξαρτθςίασ.

Ζνασ λαόσ αμακϊν, είπαν, τον οποίον θ Ευρϊπθ φκάνει να κεωρι ςαν θμιβάρβαρο, και αν ακόμα
αποκτιςθ τθν ελευκερία του δεν κα κατορκϊςθ να ςτακεροποιιςθ και τθν κρατικι του υπόςταςθ, για
τθν οποία χρειάηεται απαραίτθτα ο προθγοφμενοσ ςχθματιςμόσ μιασ θγετικισ τάξεωσ, θ ζςτω ομάδοσ,
που κα είναι ςε κζςθ να αναλάβθ επιδζξια το ζργο τθσ διακυβερνιςεωσ του απελευκερωμζνου λαοφ. Και
για τθν δθμιουργία μιασ τζτοιασ ομάδοσ επίλεκτων Ελλινων προαπαιτείται παιδεία, μόρφωςθ,
εκπαίδευςθ μεκοδικι και πολφχρονθ. Άρα αναςτολι των απελευκερωτικϊν επιδιϊξεων του Γζνουσ για
ζνα μακρό διάςτθμα, ωςότου «μορφωκι» πρϊτα το ζκνοσ.

Αναςτολι βολικι ςτθν ρωςικι διπλωματία, θ οποία με παρόμοιεσ ι ανάλογεσ παρελκφςεισ επεδίωκε
εκάςτοτε τθν αναβολι μιασ αποφαςιςτικισ ελλθνικισ επαναςτάςεωσ, με τθν οποίαν υπιρχαν ελπίδεσ -
αλλά φόβοσ για τθν τςαρικι διπλωματία- ν' αποκτιςουν τθν εκνικι ελευκερία τουσ οι ¨Ελλθνεσ. Αλλά ζνα
ελλθνικό κράτοσ κα ιταν άχρθςτο, αν όχι κι επικίνδυνο για το ρωςικό παιγνίδι, για το οποίο χριςιμοσ
ιταν ο ελλθνικόσ λαόσ μόνον όςο βρίςκονταν υπό δουλεία και αποτελοφςε ςυνεπϊσ ζνα καλό όπλο για
τισ προσ νότον διπλωματικζσ εξορμιςεισ, αλλά και πολεμικζσ εφόδουσ του ομόδοξου Ρροςτάτθ όλων των
Ορκοδόξων.

Στα ανωτζρω ςυνκιματα - επιχειριματα, που χρθςιμοποίθςε θ ρωςικι προπαγάνδα για να αποκροφςθ
τθν αντίςτοιχθ γαλλικι, βλζπουμε όλεσ τισ πολιτικζσ και εκνικζσ απόψεισ, τισ οποίεσ υπεςτιριηε ο
Καποδίςτριασ, κατά τθν περίοδο εκείνθ, και που κακϊριςαν τθν όλθ πολιτεία του κατά τθν πρϊτθ φάςθ
τθσ ςταδιοδρομίασ του• και ιδίωσ κατά τθν ςυγκεκριμζνθ ϊρα τθσ κθτείασ του ςαν Γραμματζωσ τθσ
Επικρατείασ τθσ «΢εποφμπλικασ των Επτά Νιςων». Γνωρίηουμε, λοιπόν, τϊρα τισ βακφτερεσ πθγζσ από τισ
οποίεσ αντλοφςε, ενεπνζετο ι εδανείηετο τισ ιδζεσ του, αυτζσ που διεκιρυςςε ακόμα και εγγράφωσ,
προςπακϊντασ ςυνάμα να τισ εφαρμόςθ και ςτθν πράξθ.
 9

Προφητεία του Αγίου Ανδρζα του δια τον Χριςτόν ΢αλοφ (6οσ αιϊνασ μ.Χ) από τισ πολλζσ που
κυκλοφοροφν ακόμη και ςήμερα: «Λόγοσ δε τισ φζρεται ειςιζναι το γζνοσ των Αγαρηνϊν και ικανά πλήθη
τη μαχαίρα αυτϊν καταςφάξουςιν, εγϊ δε φημί ότι και το Ξανθόν γζνοσ ειςελεφςεται, οφτινοσ
προςηγορία πρόκειται εν τω επτά και τω δεκάτω ςτοιχείω των είκοςι τεςςάρων ςτοιχείων
ανακεφαλαιωμζνων, αλλ'ειςελεφςεται μεν και τα κϊλα των αμαρτωλϊν επί εδάφουσ καταςτρϊςουςιν'
ουαί δε αυτοίσ από των δφο αρπήκων, ων αι ρομφαίοι αφραι και οξείαι δρζπανοι πυρόλεν θζρει
ςυγκόπτουςαι και εισ τα οπίω ου μη ανθυποςτρζψουςιν ουκζτι ουδ' ου μη ενταφθα καταλειφθήςονται».

Αλλά ςτο ςθμείο αυτό είναι ςκόπιμο να ανοίξωμε μία ευρεία παρζνκεςθ, ζνα ειδικό κεφάλαιο, ςτο οποίο
να ιςτοριςουμε λεπτομερζςτερα τθν ρωςικι πολιτικι ζναντι του ελλθνικοφ Γζνουσ. Χρειάηεται θ ζκκεςθ
αυτι, για να κατανοιςουμε ςαφζςτερα πρϊτον τθν ταραχϊδθ καποδιςτριακι περίοδο, οπότε θ τςαρικι
διπλωματία ζδωςε τθν φςτατθ μάχθ τθσ ςτον ελλθνικό χϊρο, κατά τθν οποίαν και θττικθ ςχεδόν
ολοςχερϊσ, για να μθ κατορκϊςθ ποτζ πια να ξανακερδιςθ το χαμζνο ζδαφοσ ςτον χϊρο τοφτο. Και
δεφτερον, για να αντιλθφκοφμε με τθν ίδια ςαφινεια, πωσ, μετά τον παραμεριςμό αυτόν τθσ ρωςικισ
επιρροισ ςτθν Ελλαδα, κατϊρκωςε να πάρθ τθν κζςθ τθσ θ γαλλικι πρϊτα και θ αγγλικι κατόπιν
επιρροι.

Ο ςχθματιςμόσ των πυρινων των τριϊν μεγάλων ελλθνικϊν κομμάτων, που ωνομάηονταν απροκάλυπτα
«΢ωςςικό», «Γαλλικό» και «Αγγλικό» κόμμα, άρχιςε να ςυντελιται ακριβϊσ τότε. Λςχυροποιικθκε θ
ςφςταςι τουσ κατά τθν διάρκεια τθσ Ελλθνικισ Επαναςτάςεωσ. Kαι ςτθν τριετία τθσ καποδιςτριακισ
διακυβερνιςεωσ τθσ χϊρασ άρχιςε ο ςκλθρότεροσ αγϊνασ μεταξφ τουσ, ο οποίοσ άλλωςτε ςυνεχίςκθκε
οξφτατοσ και κατά τθν οκωνικι περίοδο και κάπωσ θπιϊτεροσ κατά τθν περίοδο τθσ βαςιλείασ Γεωργίου
του Α'.

Ολόκλθρθ θ ελλθνικι πολιτικι ιςτορία του περαςμζνου αιϊνα δεςπόηεται και μάλιςτα κατακλιπτικά από
τουσ αγϊνεσ των τριϊν αυτϊν κομμάτων, που βρίςκονταν υπό τθν ανάλογθ επιρροι των τριϊν Μεγάλων
Δυνάμεων, ΢ωςίασ, Γαλλίασ και Αγγλίασ. Δεν κα κρίνουμε ςωςτά τα γεγονότα, ςυνταρακτικά είτε
δευτερεφοντα, τα οποία προτίκεται να ιςτόρθςθ το παρόν ζργον, εάν δεν κατζχωμε πλιρωσ τισ πολιτικζσ
επιδιϊξεισ, κακϊσ και τουσ διπλωματικοφσ ελιγμοφσ τθσ ΢ωςίασ, τθσ Γαλλίασ και τθσ Αγγλίασ, από τθν
αρχι αμζςωσ του πρϊτου ςχθματιςμοφ των ομωνφμων ελλθνικϊν κομματικϊν παρατάξεων.

Καλλιεργοφνται εντατικά οι κρφλοι περί «Ξανκοφ Γζνουσ».

Κα επανζλκουμε τϊρα ςτθν ιττα εκείνθ του Μεγάλου Ρζτρου κατά τθν πρϊτθ πολεμικι εξόρμθςθ του
εναντίον τθσ Οκωμανικισ Αυτοκρατορίασ και με ςτόχο τθν ζξοδο προσ τισ «κερμζσ κάλαςςεσ».
Απελπιςκείσ τότε ο Τςάροσ ότι κα κατϊρκωνε να βγθ ςτον Εφξεινο Ρόντο, ζςτρεψε ευκφσ ςε λίγο τθν
10
ανεξάντλθτθ επεκτατικι του βουλιμία προσ βορράν και πάλιν. Φυςικά δε ελθςμόνθςε εκ νζου και τουσ
ραγιάδεσ και τθν «τιμιν και ευςπλαχνίαν» που, κακϊσ τουσ είχε υποςχεκι, κα εφριςκαν από εκείνον.
Οι υπόδουλοι όμωσ Ζλλθνεσ, καλόπιςτοι μζςα ςτθ δυςτυχία τουσ και ακακοδιγθτοι από τουσ εκνικοφσ
των θγζτεσ - ι μάλλον κακοδθγοφμενοι από πράκτορεσ του Τςάρου, καλοπροαίρετουσ ι και πονθροφσ,
πλθρωμζνουσ με ρωςικό χριμα - είχαν ιδθ αρπαχκι από τισ προθγθκείςεσ υποςχζςεισ του Ρζτρου. Kαι
τότε ξεςπά ζνα ψυχικό κίνθμα, κα λζγαμε, ς' ολόκλθρο τον Ελλθνιςμο, ο οποίοσ αρχίηει να πιςτεφθ ότι «ο
Μζγασ Ρζτροσ με τασ αθττιτουσ ςτρατιάσ του κα ενεφανίηετο εντόσ ολίγου ωσ άγγελοσ ελευκερωτισ των
ομοδόξων του και εκ κεοφ απεςταλμζνοσ».

Οι Ζλλθνεσ, ςθμειϊνει ο κακθγθτισ Δ. Ηακυκθνόσ, «ενεκυμικθςαν και πάλιν τουσ παλαιοφσ χρθςμοφσ»
και «τα ξανκά γζνθ, άλλοτε εχκρικά και αντίπαλα, ζγιναν ςφμμαχα». «Από των θμερϊν του Ρζτρου του
Μεγάλου - παρατθρεί και ο Ν. Βζθσ - θ ελλθνικι χρθςμολογικι φιλολογία ςτρζφεται πλζον αποκλειςτικϊσ
προσ τουσ ΢ϊςςουσ. Τα δε ξανκά γζνθ, τα οποία οι παλαιοί χρθςμοί ικελον πλζον ςφμμαχα και φίλα των
Ελλινων, εταυτίηοντο κατά προτίμθςιν προσ τουσ ΢ϊςςουσ». «Θ ομόδοξθ ΢ωςςία - τονίηει και ο Κ.
Δθμαράσ -για να κρατάθ ςε αναβραςμό τον Ελλθνιςμό, καλλιεργεί κατάλλθλεσ ερμθνείεσ και προκαλεί και
τθν ςφνταξθ χρθςμολογικϊν κειμζνων».

Ρρόκειται για τουσ κρυλικοφσ εκείνουσ «χρθςμοφσ», ςφμφωνα με τουσ οποίουσ οι υπόδουλοι Ζλλθνεσ κα
απελευκερϊνονταν κάποτε από μια μεγάλθ Δφναμθ που ωνομάηονταν με τον μυςτθριακό χαρακτθριςμό
«Το Ξανκόν Γζνοσ». Θ «προφθτεία» αυτι, που είχε πλαςκι από τουσ απελευκερωτικοφσ αςίγαςτουσ
πόκουσ ενόσ λαοφ ςτενάηοντοσ υπό τον τραχφτερό δυνάςτθ, εβαυκάλιςε τουσ δικοφσ μασ ραγιάδεσ επί
γενεζσ, αιϊνεσ. Και όχι μόνο οι μεγάλεσ μάηεσ του Ελλθνιςμοφ αλλά και οι «πεπαιδευμζνοι» επίςτευαν
ακλόνθτα ςτθν χρθςμολογικι αυτι επαγγελία.

Θ ειρωνεία όμωσ επί του προκειμζνου . είναι ότι το διακρυλοφμενο αυτό «Ξανκό Γζνοσ» άλλαηε κατά
καιροφσ όχι μόνο εκνικότθτα, άλλα και διακζςεισ ζναντι του Ελλθνιςμοφ. «Τα ξανκά γζνθ - υπογραμμίηει
ο Νικόλαοσ Ρολίτθσ - άτινα εν τοισ παλαιοτζροισ χρθςμοίσ παρίςτανται ωσ εχκρικά προσ τουσ Ζλλθνασ, εν
τοισ χρθςμοίσ τοφτοισ φζρονται ωσ εξθμερωκζντα και ςφμμαχα. Εκείνοι μεν αναφζρονται εισ τουσ
Νορμανδοφσ και τα λατινικά ζκνθ τθσ Δφςεωσ, οι δε μεταγενζςτεροι χρθςμοί υπαινίςςονται τουσ
΢ϊςςουσ».

Το αςφαλζςτερο πάντωσ ιςτορικό ςυμπζραςμα είναι ότι «θ ταφτιςισ του ξανκοφ γζνουσ προσ τουσ
΢ϊςουσ εγζνετο μεν εν ΢ωςςία αλλά προσ υποδαφλιςιν επαναςτατικϊν τάςεων παρά τοισ Ζλλθςι». Και
ζγινε με όλθ τθν μεκοδικότθτα τθσ τότε τςαρικισ προπαγάνδασ, ςτα χρόνια ακριβϊσ του Μεγάλου Ρζτρου
και ιδιαιτζρωσ ςτθν περίοδο που ακολοφκθςε μετά τθν ρωςικι ιττα ςτον Ρροφκο, αφοφ δθλαδι ο
Τςάροσ εκείνοσ είχε πια ςτρζψει εξ ολοκλιρου τθν προςοχι του προσ βορράν - για το άλλο «παράκυρο
προσ τθν κάλαςςα» τθσ αυτοκρατορίασ του.

Αλλά και όταν απζκτθςε εκεί τθν ποκθτι «ζξοδο ςτθν Ευρϊπθ» δια τθσ Βαλτικισ και ευρζκθ πλζον εισ
άμεςον και διαρκι επαφιν με οποιοδιποτε ευρωπαϊκό κράτοσ, καταλαβϊν ςυνάμα μίαν από τασ πρϊτασ
κζςεισ εισ τθν λεγομζνθ «Συναυλίαν των Ευρωπαϊκϊν Δυνάμεων», δεν ξανακυμικθκε οφτε και τότε τουσ
Ζλλθνεσ, ομόδοξουσ, παρά άλλουσ ομόδοξουσ, τουσ Αρμενίουσ!
Διότι αυτοφσ χρειαηόταν τϊρα: «Μόλισ ετελείωςε τον πόλεμο του Βορρά ο Ρζτροσ, τον Δεκζμβριο του
1721, ζκεςε εισ εφαρμογιν τθν εκτζλεςιν νζου ςχεδίου, τον πόλεμον κατά τθσ Ρερςίασ. Εδϊ, όπωσ και εισ
τθν περίπτωςιν τθσ Τουρκίασ, ο Τςάροσ εςτθρίχκθ εισ τουσ χριςτιανοφσ υπθκόουσ του Σάχθ!» Και
εχρθςιμοποίθςε και εδϊ, όπωσ και ςτισ δικζσ μασ περιπτϊςεισ, τον Κλιρο:
«Ο Ρατριάρχθσ των Αρμενίων ζςτειλε ςτον Ρζτρο μια ζκκλθςθ από μζρουσ του αρμενικοφ λαοφ ηθτϊντασ
τθν βοικεια του εναντίον των Ρερςϊν». Φυςικά θ ζκκλθςθ ιταν παραγγελμζνθ από τθν «Αγία
Ρετροφπολθ». Και όπωσ είναι επίςθσ ευνόθτο, ο αρχθγόσ τθσ Αρμενικισ Εκκλθςίασ είχε λάβει τότε ρθτζσ
υποςχζςεισ από τον Τςάρο, παρόμοιεσ με εκείνεσ που είχε δϊςει προ καιροφ και ςτουσ Ζλλθνεσ, ότι
δθλαδι κα απελευκζρωνε τον αρμενικό λαό, που ςτζναηε και τοφτοσ κάτω από τθν οκωμανικι κυριαρχία.
 11
Θ κατάλθξθ υπιρξε θ γνωςτι: Ο Ρζτροσ ενίκθςε ς' αυτόν τον πόλεμο, αλλά οι Αρμζνιοι δεν
ελευκερϊκθκαν - λθςμονικθκαν τθν επομζνθ κι όλασ τθσ ρωςικισ νίκθσ:
«Θ ςυνοριακι διαρρφκμιςθ που ζγινε το 1724 ανάμεςα ςτθν ΢ωςςία και ςτθν Ρερςία, εξαςφάλιςε ςτθν
πρϊτθ το μεγαλφτερο μζροσ των όςων είχε κατακτιςει δια των όπλων». Και ο λαόσ των Αρμενιων, των
ομόδοξων του ρωςικοφ λαοφ, αφζκθκε ςτο ζλεοσ του Σάχθ και του ςυμμάχου του Σουλτάνου. Και
επανελιφκθ, φυςικά, θ γνωςτι τραγωδία που αναφζρεται ςε πλείςτεσ ςελίδεσ τθσ ιςτορίασ με τον
ςτερεότυπο τίτλο: «Σφαγι των Αρμενίων».

Οι οποίοι επλιρωςαν άλλθ μια φορά με ποταμό αίματοσ τον πόκο τουσ για εκνικι ανεξαρτθςία αφ' ενόσ
και αφ' ετζρου τθν φοβερι τουσ αφζλεια να δϊςουν πίςτθ ςε υποςχζςεισ ιςχυρϊν, και μάλιςτα κρατϊν
με ιμπεριαλιςτικι «θκικι». Ασ ςθμειωκι εδϊ, ότι δεν ιταν αυτι θ τελευταία φορά που ο αρμενικόσ λαόσ
υπζςτθ τθν μουςουλμανικι μάχαιρα, επειδι εξθγζρκθ παρακινθμζνοσ από τθν ΢ωςία Ραρά τα δεινά του
πακιματα, ςυνζχιηε να πιςτεφθ εκάςτοτε ςτισ υποςχζςεισ περί απελευκερϊςεϊσ του από τον ηυγό των
Απίςτων.

Ενϊ οι ΢ϊςοι, το πολφ που ιςαν διατεκειμζνοι να πράξουν υπζρ των Αρμενιων ιταν να τουσ λυτρϊςουν
από τθν τουρκικι υποδοφλωςθ, για να τουσ περάςουν όμωσ υπό άλλο ηυγό, τον δικό τουσ - όπωσ ςυνζβθ.
Ανάλογεσ άλλωςτε προκζςεισ φαίνεται ότι ζτρεφε θ τςαρικι διπλωματία και προκειμζνου περί του
ελλθνικοφ λαοφ. Ζνδειξθ των μυχίων αυτϊν διακζςεων αποτελεί θ αδίςτακτθ διακιρυξθ του ΢ϊςου
αρχιςτρατιγου Μφνιχ, ότι «οι Ζλλθνεσ υπολαμβάνουςιν τθν αυτοκράτειραν ωσ νόμιμον αυτϊν
Κυρίαρχον».

Θ διακιρυξθ αυτι, που ζγινε λίγα χρόνια μετά τον κάνατο του Μεγάλου Ρζτρου και ςυγκεκριμζνα επί τθσ
βαςιλείασ τθσ Άννασ, όταν πάλι «διεςπάρθςαν εισ τθν Τουρκίαν επαναςτατικαί προκθρφξεισ», που
καλοφςαν τουσ ραγιάδεσ ςε εξζγερςθ, απεκάλυπτε πολλά, μζςα ςτθν ιμπεριαλιςτικι ιταμότθτά τθσ.
Απεκάλυπτε κυρίωσ, ότι και επί τςαρίνασ Άννασ θ ρωςικι πολιτικι προκειμζνου περί των Ελλινων
επεδίωκε τουσ αυτοφσ ςκοποφσ τουσ οποίουσ αποδίδει και εισ τον Μζγα Ρζτρο ο Κ. Ραπαρρθγόπουλοσ,
όταν γράφθ: «Είναι αναλθκζσ ότι εκ του κινιματοσ του Ρζτρου του Μεγάλου ςυνιγετο μάλλον ότι οι
χριςτιανοί τθσ Ανατολισ εκαλοφντο εισ τα όπλα ίνα απαλλαγζντεσ τθσ οςμανικισ κυριαρχίασ
υποβλθκϊςιν εισ τθν ομόδοξον ρωςςικιν».

Αυςτθρι όςο και πικρι θ διαπίςτωςθ αυτι του εμπνευςμζνου ςυγγραφζα του εκνικοφ μασ βίου, ζχει τθν
πρόςκετθ αξία ότι προζρχεται από ζναν ιςτορικό, ο οποίοσ ανάμεςα από τισ ςελίδεσ τοφ ανεπανάλθπτου
ζργου του εκδθλϊνει μια χαρακτθριςτικι ςυμπάκεια προσ τθν ΢ωςία των Τςάρων. Δεν εννοοφμεν ότι θ
ςυμπάκεια αυτι εκόλωνε τθν ιςτορικι κρίςθ του Ραπαρρθγόπουλου ωσ το ςθμείο να δικαιϊνθ πάντα και
παντοφ τθν ρωςικι πολιτικι ζναντι του Ελλθνιςμοφ, όπωσ ςυνζβθ αντίκετα ςτον Καρολίδθ με τθν ζκδθλθ
ρωςοφιλία του, τθν ςυχνά απαράδεκτθ για ζναν ιςτορικό που κζλει, και οφείλει, να κρατιζται ςτθν κζςθ
τθσ αντικειμενικισ κεωριςεωσ του παρελκόντοσ, όςο είναι βζβαια δυνατό, ανκρωπίνωσ, να κρατθκι
αυτι θ ποκθτι αντικειμενικότθσ.

Σθμειϊνουμε όμωσ αυτιν τθν ζςτω ςυγκρατθμζνθ απόκλιςθ του μεγάλου ιςτορικοφ μασ υπζρ του
ρϊςικου παράγοντοσ, θ οποία και του εμπνζει ενίοτε δικαιολογίεσ, εφκολεσ, τθσ τςαρικισ πολιτείασ
απζναντι του Γζνουσ μασ, και μία υπολανκάνουςα επιείκεια ωσ προσ τισ εκάςτοτε ςκλθρζσ εγκαταλείψεισ
των προγόνων μασ ραγιάδων από μζρουσ των ανακτοβουλίων τθσ «Αγίασ Ρετρουπόλεωσ», για να
τονίςουμε τθν βαρφτθτα τθσ ωσ άνω αυςτθρισ του κρίςεωσ. Ραρά τον ςυναιςκθματιςμό, δθλαδι, με τον
οποίον ο Ραπαρρθγόπουλοσ απζβλεπε προσ τθν ΢ωςία, καταγγζλλει εν τοφτοισ τισ μφχιεσ προκζςεισ του
Μεγάλου Ρζτρου, ο οποίοσ πράγματι απζβλεπε εισ το να απαλλάξθ ίςωσ τουσ Χριςτιανοφσ τθσ Ανατολισ
από τθν οκωμανικι δουλεία, αλλά για να τουσ φζρθ υπό τθν ρωςικι κυριαρχία.
Μικρι παρζνκεςθ εδϊ, για να μθν αφεκι αόριςτθ θ διαπίςτωςθ τθσ φιλορωςικισ ροπισ του
επιφανζςτερου ιςτορικοφ μασ. Θ πθγι τθσ πρζπει να αναηθτθκι ιδίωσ εισ τα δραματικά γεγονότα που
εηοφςε πάλι ο Ελλθνιςμόσ κατά τθν περίοδο που ο Ραπαρρθγόπουλοσ ςυνζκετε το μνθμειϊδεσ ζργο του.
12

Από το 1870, οπότε ζγραφε τον τελευταίο τόμο τθσ βαςικισ «Λςτορίασ» του, τον τόμο ακριβϊσ όπου
εκτίκεται θ παλινδρομικι, αλλά και παλίμβουλθ ρωςικι πολιτικι υπζρ ι κατά του ελλθνικοφ Γζνουσ, ζωσ
το 1888, όταν διετφπωνε τα «Διδακτικϊτερα Ρορίςματά» του από τθν όλθν ιςτορία του ζκνουσ, ο
Ελλθνιςμόσ εδοκιμάηετο πάλι ςκλθρά «από τθν αναλγθςίαν», κακϊσ διεκθρφςςετο τότε, ενόσ άλλου
ιμπεριαλιςμοφ, του βρεταννικοφ, που δεν ιταν βζβαια λιγϊτερο ιδιοτελισ από τον ιμπεριαλιςμό των
Τςάρων.

Παροδικι αγγλοφιλία και επιςτροφι ςτθν πατροπαράδοτθ ρωςοφιλία.

Κατά τθν διάρκεια τθσ εικοςαετίασ που κακωρίςαμε, θ Αγγλία υπιρξε εκ ςυςτιματοσ αντίκετθ ςε κάκε
ικανοποίθςθ των εκνικϊν μασ διεκδικιςεων. Θ ιςχυρότερθ, τότε, Δφναμθ του κόςμου και κυρίαρχοσ ιδίωσ
του Μεςογειακοφ χϊρου, μποροφςε να επιβάλθ απόλυτα, ςτθν περιοχι αυτι τουλάχιςτον, το
ιμπεριαλιςτικό τθσ πρόγραμμα, που ακριβϊσ προζβλεπε τθν «διατιρθςθ» τθσ οκωμανικισ
αυτοκρατορίασ, θ μάλλον των υπολοίπων του άλλοτε μεγίςτου Κράτουσ του Σουλτάνου, και ςυνεπϊσ να
επιβάλθ τθν απόρριψθ των ελλθνικϊν αιτιςεων προ του δικαςτθρίου των ιςχυρϊν τθσ γθσ, για μια
επανόρκωςθ τθσ κατάφωρθσ αδικίασ που είχε διαπράξει θ ίδια, μαηί με τθν ΢ωςία και τθν Γαλλία, κατά
τον αρχικό κακοριςμό των ορίων του ελλθνικοφ κράτουσ.

Οι απορρίψεισ αυτζσ, επανειλθμμζνεσ και απότομεσ, είχαν καλλιεργιςει ςτουσ Ζλλθνεσ τθσ γενεάσ
εκείνθσ ζνα βουβό αντιαγγλικό αίςκθμα, που γίνονταν μάλιςτα εντονϊτερο από το γεγονόσ ότι με τθν
εκκρόνιςθ του Πκωνοσ οι προγονοί μασ είχαν ςτθρίξει πολλζσ ελπίδεσ ςτθν Μεγάλθ Βρεταννία. Θ ζξωςθ
του βαςιλζωσ εκείνου είχε προωκθκι με βάςθ αυτζσ τισ ελπίδεσ. Kαι θ πανθγυρικι αποδοχι του
Γεωργίου του Α,' τον οποίον «είχεν εξεφρει», αν όχι εκλζξει, για βαςιλζα μασ θ Αγγλία, ωφείλονταν επίςθσ
ςτισ ίδιεσ προςδοκίεσ του ελλθνικοφ λαοφ.

Οι ςκλθρζσ όμωσ διαψεφςεισ που επακολοφκθςαν διζλυςαν το παροδικό ρεφμα αγγλοφιλίασ των
Ελλινων, που άλλωςτε δεν είχε ρίηεσ ςτο παρελκόν, και ζςτρεψε πάλι τισ ελλθνικζσ ςυμπάκειεσ προσ τθν
«ομόδοξθ» χϊρα του βορρά, παρ' ό,τι ιταν πια εμφανζσ ότι θ ΢ωςία είχε ςτρζψει από καιρό τουσ
ιμπεριαλιςτικοφσ υπολογιςμοφσ τθσ ςτουσ Σλαφουσ γείτονεσ μασ.

Θ ψυχολογικι αυτι επαναςτροφι, που ιταν όμωσ μάλλον μία αντίδραςθ ςτθν ανκελλθνικι πολιτικι τθσ
Αγγλίασ παρά μία κερμι αναπροςιλωςθ ςτουσ ΢ϊςουσ, επθρζαςε τισ ςκζψεισ πολλϊν επιφανϊν
Ελλινων, ακόμα και εκείνων που διζκεταν πολιτικι οξυδζρκεια. Σε ανάλογο βακμό επζδραςε και επί τθσ
ιςτορικισ ςκζψεωσ του Ραπαρρθγόπουλου. Θ εκνικι απόγνωςθ των χρόνων εκείνων, τθν οποίαν εηοφςε
ο ίδιοσ δραματικϊτερα από κάκε άλλον, κα πρζπει να προκάλεςε ωριςμζνεσ αλλοιϊςεισ, αμβλφνςεισ,
ςτθν κοφτερι κρίςθ του ζτθ των ιςτορικϊν γεγονότων, ακόμα και του παρελκόντοσ.
Εξ άλλου υπιρχε κι ζνα προςωπικό ςυναιςκθματικό ςτοιχείο, ικανό να ςυμβάλθ ςτθν επιρροι αυτι. Και
δεν εννοοφμε διόλου τθν ςτενι ςυνάφεια του Ραπαρρθγόπουλου με τθν βαςίλιςςα Πλγα, θ οποία
αμζςωσ μόλισ ιλκε από τθν ΢ωςία εκάλεςε τον ιςτορικό και του εηιτθςε να τθσ διδάξθ τθν βυηαντινι μασ
ιςτορία, και ιδίωσ το τμιμα τθσ που εδικαίωνε, εμμζςωσ, τουσ ιςχυριςμοφσ των τςάρων ότι ιςαν οι
ουςιαςτικοί κλθρονόμοι του Βυηαντίου.

Θ βαςιλικι εκείνθ πρόςκλθςθ κα εκολάκευε βζβαια τον άνκρωπο αλλά και τον κακθγθτι
Ραπαρρθγόπουλο, πολφ περιςςότερο μάλιςτα εφ' όςον και αργότερα, όταν πάλι ο ιςτορικόσ εκλικθ να
διδάξθ τθν βυηαντινι ιςτορία μασ ςτον Διάδοχο Κωνςταντίνο, θ βαςίλιςςα Πλγα παρακολουκοφςε τα
μακιματα αυτά, που γίνονταν ςτο ανάκτορο του Τατοΐου, κακιςμζνθ πλάϊ ςτον γυιό τθσ, ςαν καλι
μακιτρια και «μαγευμζνθ» τόςο πολφ από τθν γλαφυρότθτα των λόγων του Ραπαρρθγόπουλου, ϊςτε να
περνά «θ τεταγμζνθ ϊρα» χωρίσ να το καταλάβουν οφτε ο ιςτορικόσ οφτε θ βαςίλιςςα. Θ οποία και ζλεγε:
«Ρωσ περνά θ ϊρα, κφριε Ραπαρρθγόπουλε, όταν ςασ ακοφθ τισ ομιλοφντα».
Αλλα όςο κι αν εκολάκευςαν, τυχόν, τον άνκρωπον οι φιλοφρονιςεισ αυτζσ τθσ βαςίλιςςασ και Μεγάλθσ
Δοφκιςςασ τθσ ΢ωςίασ - θ οποία πάντωσ δεν απζφευγε να κερδίηθ φιλίεσ υπζρ τθσ πρϊτθσ πατρίδασ τθσ -
 13
δεν επθρζαηαν όμωσ και τον ιςτορικό, και μάλιςτα ιςτορικό τθσ υψθλοφροςφνθσ του Ραπαρρθγόπουλου,
ο οποίοσ επιτελοφςε αλθκινά το ζργον του με ςυνείδθςθ ςχεδόν ενόσ ιεροφάντου. Άλλο, λοιπόν,
ψυχολογικό κίνθτρο εννοοφςαμε ωσ πθγιν κάποιου ςυναιςκθματιςμοφ του ζναντι τθσ ΢ωςίασ.
Τοφτο: Ρροςφυγόπουλο τραγικό κατά τθν ζκρθξθ τθσ Ελλθνικθσ 'Επαναςταςεωσ και απειλοφμενο με
κάνατο από τουσ αποκθριωμζνουσ Τοφρκουσ, οι οποίοι είχαν απαγχονίςει και τον πατζρα του, ςτισ
τρομερζσ εκείνεσ ςφαγζσ του Ράςχα του 1821, ο μζλλων ιςτορικόσ τθσ Ελλάδοσ ευρικε αςφαλζσ άςυλο
ςτθν ΢ωςία και εςποφδαςε μάλιςτα ωσ υπότροφοσ του Τςάρου Αλεξάνδρου του Α' ςτο περίφθμο Λφκειο
΢ιςελιζ τθσ Οδθςςοφ, όπου και άλλοι Ζλλθνεσ προςφυγόπαιδεσ, απορφανιςμζνοι, εξεπαιδεφκθςαν τότε
με ζξοδα του ρωςικοφ κράτουσ. Και ςτο Λφκειο εκείνο ιταν που για πρϊτθ φορά εφάνθ, διεπιςτϊκθ, το
μζγα ιςτορικό τάλαντο του Ραπαρρθγόπουλου.

Αναμνιςεισ δε και αιςκιματα ευγνωμοςφνθσ όπωσ τα ανωτζρω, όταν ριηϊνουν ςτθν ψυχι ενόσ εφιβου,
εξακολουκοφν βζβαια να τον ςυνοδεφουν ςε όλθ τθν ηωι του. Kα! ςτα ςυναιςκιματα αυτά πρζπει να
αποδϊςουμε ζνα μζροσ τθσ φιλορωςικισ κριτικισ του ιςτορικοφ, θ οποία πάντωσ δεν ζφκαςε ποτζ τθν
ανάλογθ ρωςοφιλία του Καρολίδθ, ο όποιοσ από αντιαγγλιςμό ι αν κζλετε αντιβενιηελιςμό ζμμονο όςο
και φανατικό, φκάνει ςυχνά ςε όλα τα ιςτορικά του ζργα να δικαιϊνθ όχι μόνο τθν εν γζνει ρωςικι
πολιτικι απζναντι τθσ 'Ελλαδοσ, άλλα και αυτι τθν καϊηερικι.

Η Ρωςία λθςμονεί ςχεδόν τουσ ραγιάδεσ επί ςαράντα χρόνια.

Ασ επανζλκουμε όμωσ ςτθν βαςικι κρίςθ του Ραπαρρθγόπουλου περί των τότε επιδιϊξεων του Μεγάλου
Ρζτρου, ωσ προσ τον υπόδουλο Ελλθνιςμό, για να προςκζςουμε ότι τισ διαπιςτϊςεισ του δικοφ μασ
ιςτορικοφ, ότι δθλαδι ο Τςάροσ εκείνοσ απζβλεπε κατά βάκοσ ςε μια διαδοχικι υποδοφλωςθ των
Χριςτιανϊν τθσ Ανατολισ, τισ προςεπικυρϊνουν και άλλοι ιςτορικοί, ξζνοι, μεταξφ των οποίων και οι οκτϊ
ςοβιετικοί, οι οποίοι υπό τθν διεφκυνςθ του Β. Ρ. Ροτζμκιν ςυνζγραψαν το ςυλλογικό ζργο «Λςτορία τθσ
Διπλωματίασ».

Λάμπροσ Κατςϊνησ. Αρνοφμενοσ να υπακοφςει ςτισ διαταγζσ των ανωτζρων του κατζφυγε ςτη Μάνη,
όπου άρχιςε να οργανϊνει επαναςτατικό κίνημα. Εν τω μεταξφ είχε υπογραφεί η ΢υνθήκη του Ιαςίου
(1792), με την οποία η Σουρκία και η Ρωςία ςυμφιλιϊθηκαν. Σότε, τον Μάιο του 1792, εξζδωςε το
μανιφζςτο "Φανζρωςισ του εξοχότατου χιλιάρχου και ιππζοσ Λάμπρου Κατςϊνη", με το οποίο
διαμαρτυρόταν για την ρωςοτουρκική ειρήνη, κατηγορϊντασ τη ρωςική πολιτική, η οποία είχε αγνοήςει
τουσ Έλληνεσ και τον αγϊνα τουσ για ανεξαρτηςία. ΢υνζπεια αυτοφ ήταν η Μεγάλη Αικατερίνη να του
αφαιρζςει τον βαθμό και να του απαγορεφςει να κάνει χρήςη τησ ρωςικήσ ςημαίασ.
14

Τουσ ςκοποφσ του Μεγάλου Ρζτρου δεν τουσ υπθρζτθςαν αποτελεςματικά εκείνοι που τον διαδζχκθκαν.
Θ Αικατερίνθ θ Α', ο Ρζτροσ ο Β', θ Τςαρίνα Άννα, ο Μβάν ο ΣΤ', θ Ελιςάβετ και τζλοσ ο Ρζτροσ ο Γ', οι
όποιοι εβαςίλευςαν από του κανάτου του Μεγάλου Ρζτρου (1725) μζχρι τθσ ανόδου ςτον κρόνο (1762)
τθσ Αικατερίνθσ τθσ Β', τθσ Μεγάλθσ, δεν κατϊρκωςαν να προωκιςουν ςθμαντικά τα επεκτατικά προσ
νότον ςχζδια που είχε καταςτρϊςει ο μεγαλεπιβολοσ εκείνοσ αυτοκράτωρ. Και ςυνεπϊσ δεν
εχρειάςκθκαν τουσ ραγιάδεσ Ζλλθνεσ, οφτε επίςθσ και τουσ αρμενικοφσ ορκόδοξουσ πλθκυςμοφσ των
τουρκοκρατοφμενων περιοχϊν, τισ οποίεσ επωφκαλμιοφςε ο τςαρικόσ ιμπεριαλιςμόσ.
Ανίκανοι οι ωσ άνω τςάροι και τςαρίνεσ, ι περιπλεγμζνοι ςε άλλα κρίςιμα ηθτιματα εξωτερικά αλλά
προπαντόσ εςωτερικά - ιδίωσ ςτισ αιματθρζσ εκείνεσ αυλικζσ ςυνωμοςίεσ, που ξεςποφςαν αδιάκοπα
εναντίον του εκάςτοτε αυτοκράτοροσ - άφθςαν τθν οκωμανικι αυτοκρατορία κάπωσ ιςυχθ.
Μόνο ςε κάποια ςτιγμι θ Τςαρίνα Άννα, όπωσ είδαμε, διζςπειρε δια του αρχιςτρατιγου τθσ Μφνιχ
επαναςτατικζσ προκθρφξεισ ςτθν Τουρκία, που καλοφςαν τουσ «ομόδοξουσ» Χριςτιανοφσ και κατ' εξοχιν
Ζλλθνεσ να πάρουν τα όπλα και να κτυπιςουν τον «άπιςτο» δυνάςτθ τουσ.
Αλλά θ ρωςικι αυτι παρόρμθςθ είχε ςτενϊτατο και παροδικό ςτρατθγικό χαρακτιρα, απζβλεπε μόνο ςε
πολεμικό αντιπεριςπαςμό τθσ ςτιγμισ και, τζλοσ, ιταν και κυνικϊτατθ, ςτο πνεφμα και ςτο γράμμα τθσ,
εφ' όςον αδίςτακτα ζλεγαν οι προκθρφξεισ εκείνεσ ότι οι Ελλθνεσ κεωροφν τθν αυτοκράτειρα τθσ ΢ωςίασ
«ωσ νόμιμον αυτϊν κυρίαρχον». Με τζτοιεσ ιταμζσ διακθρφξεισ κανζνασ Ζλλθνασ δεν μποροφςε βζβαια
να εξαπατθκι και να ξεςθκωκι.

Εικοςιπζντε όμωσ χρόνια αργότερα οι ωμζσ αποκαλφψεισ που υπιρχαν ςτα τςαρικά τοφτα μανιφζςτα του
Μφνιχ λθςμονικθκαν ξανά από τουσ ςκλαβωμζνουσ Ζλλθνεσ. Είτε επειδι ο πόκοσ τουσ για ελευκερία
τουσ παραηάλιηε ωσ το ςθμείο ϊςτε και εξαπατοφμενοι να εξακολουκοφν να δίνουν πίςτθ ς' αυτοφσ που
τουσ παραπλανοφςαν, είτε επειδι θ ελλθνικι γενεά του 1738 δεν βριςκόταν πια ςτθν ηωι ι ςτθν δράςθ,
κατά το ζτοσ 1766, όταν ιλκε από τθν «Αγια ΢ωςία» το νζο εγερτιριο ςφνκθμα, το γεγονόσ είναι ότι τον
μοιραίο τοφτο χρόνο οι ραγιάδεσ τθσ Ελλάδοσ πζφτουν πάλι κφματα μιασ γενικισ, τθν φορά αυτι,
παραιςκιςεωσ, ότι επί τζλουσ ζφκαςε, φκάνει, κατεβαίνει ο «Μόςκοβοσ» να τουσ λυτρϊςθ από τα δεςμά
τουσ (…)*.

Δίδαγμα: Οφτε θ Αμερικι οφτε θ ΢ωςία πρόκειται να βοθκιςουν τθν Ελλάδα διότι ςτθν πολιτικι δεν
υπάρχουν ςυναιςκιματα, παρά μονάχα ςυμφζροντα και μόνο ςυμφζροντα. Θ Ελλάδα και γενικότερα
όλοι εμείσ οι Ζλλθνεσ κα πρζπει κάποια ςτιγμι να το πάρουμε απόφαςθ και να ςτθριχτοφμε ςτισ δικζσ
μασ δυνάμεισ, όπωσ ζκαναν οι Ιρωεσ του 1821 και ζκαναν τθν Επανάςταςθ. Μόνον ζτςι μποροφμε να
ορκοποδιςουμε και να μθν ζχουμε ανάγκθ κανζναν!..

*ΠΗΓΗ: ΓΕΩΡΓΙΟΤ ΡΟΤ΢΢ΟΤ: «Νεώτερθ Ιςτορία του Ελλθνικοφ Ζκνουσ»

https://www.sakketosaggelos.gr/Article/1093/
 15

ΟΙ ΢ΙΒΤΛΛΕ΢ ΓΙΑ ΣΑ ΠΑΘΗ ΣΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΤ

«Ιδού η Παπθένορ έπσεηαι....ιδού εξ΄ οςπανού γενιά καινούπγια καηεβαίνει. Εζύ ω Ειλείθςια αγνή,
εςλόγηζε ηο βπέθορ πος θα θέπει ηέλορ ζηη ζιδεπένια θύηπα και ζηην Οικοςμένη θ΄ απλώζει ηη
σπςζή γενιά» (Υπηζμόρ ΢ίβςλλαρ ηηρ Κςμαίαρ, Παπαγγελήρ Θεόδωπορ, Μελέηη ηων
εκλογών ηος Βιπγιλίος, ζελ. 257-273).

(Αγ. Νικοδήμος, Αόπαηορ Πόλεμορ, ζελ. 300)

16

(Αγ. Ιωάννος ηος Γαμαζκηνού, Μονή Δζθιγμένος, κωδ. 14, θθ. 195α-209α
 17

(Υειπόγπαθο Αγίος Αθαναζίος ''Γξηγηηικόν πεπί ηος εν Αθήναιρ ναού'', Κώδιξ Thomas
Roe 5, θθ. 153α-153β, Οξθόπδη, Boedleian Library)
18

(Μαπηςπολόγιον ΢ινά, Μαπηύπιο Αγίαρ Αικαηεπίνηρ, 11, ζελ. 115 και Κώδιξ 5 123β-124β,
11ορ αι. Άγιον όπορ Μονή Δοσειαπίος).

(Λακηάνηιορ, Divinae Institutiones, βιβλ. 1, κεθ. 7 και Kώδιξ Plut. 21.3 f. 121β, Φλωπενηία,
Biblioteca Laurenziana)
19
20
21
22
(Παπίζι 1599, Γθνική βιβλιοθήκη ε.θ.648, Γεννάδειορ βιβλιοθήκη GC 2136)

΢ΗΜΓΙΩ΢Ι΢ ''ΓΝ ΣΟΤΣΩ ΝΙΚΑ'': Γπραξηζηνύκε ηνλ αγαπεηό Παλαγηώηε γηα ηελ επγελή
παξαρώξεζε ησλ θεηκέλσλ πξνο δεκνζίεπζε.

ΣΑ ΔΤΟ ΕΙΔΗ ΠΡΟ΢ΚΤΝΗΣΩΝ

΢τις μέρες μας θα πρέπει να διακρίνουμε δύο βασικά είδη προσκυνητών. Ο λόγος; Η
Εκκλησία αλλοτριώνεται από τους Οικουμενιστές και δεν νοείται να λέμε ότι είμαστε μέλη
της Εκκλησίας από την μία και από την άλλη να σφυρίζουμε αδιάφορα. Η Εκκλησία είναι
ΕΝΑ ΢ώμα και εν καιρώ αιρέσεων ομολογούσε, έχυνε ποτάμια αίμα.

Από τη μία έχουμε τους Οικουμενιστές ρασοφόρους οι οποίοι χρησιμοποιούν τα Ιερά

προσκυνήματα και τους Ιερούς Ναούς για να περνάνε μηνύματα «συνύπαρξης» και
«συμβιώσεως» με τους αιρετικούς. Δεν χρειάζονται πολλά λόγια εδώ, η κοινή δημόσια
εμφάνιση και συμπροσευχή είναι το ισχυρότερο μήνυμα για το ακατήχητο ποίμνιο. Έχουμε
και τα διάφορα οικουμενιστικά / διαχριστιανικά «θεολογικά» σεμινάρια, συνέδρια ούτω
καθεξής, τα οποία πάντα συμπεριλαμβάνουν στο πρόγραμμα επίσκεψη σε κάποιο
προσκύνημα ή/και κοινή προσευχή. Σα προσκυνήματα και οι Ιεροί Ναοί υποβιβάζονται έτσι
σε χώρους «κοινωνικής συνάντησης» για την προώθηση του οικουμενιστικού μηνύματος, ενώ
οι προσευχές υποβιβάζονται σε μία θεατρινίστικη πρακτική για να προσδώσει μια δήθεν
ιερότητα και πνευματικότητα στο φαύλο αυτό εγχείρημα.

Από την άλλη έχουμε και τους Ορθόδοξους πιστούς οι οποίοι τρέχουν στους Ιερούς Ναούς και
στα Ιερά προσκυνήματα για να θρέψουν την ψυχή τους και να πιουν από το γάργαρο νερό
της Ορθοδοξίας. Να γεμίσουν τις μπαταρίες τους. Δεν τους κατηγορεί κανείς γι’ αυτό, καλά
κάνουν. ΢υμβαίνει όμως μεγάλη μερίδα αυτών να μην αναρωτιόνται ή/και να μην τους
 23
ενδιαφέρει το γεγονός ότι για να έχουν αυτοί αυτό το γάργαρο νερό κάποιοι άλλοι
ομολόγησαν και μαρτύρησαν. ΢α να σταμάτησε η ιστορία της Εκκλησίας επειδή γεννήθηκαν
αυτοί άρα δεν έχουν και υποχρεώσεις, σα να μην γνωρίζουν ότι η Εκκλησία μέχρι το τέλος
του κόσμου τούτου θα διώκεται από τις αντίχριστες δυνάμεις. Και επειδή ακριβώς ο
Οικουμενισμός καλπάζει μέσα στην Εκκλησία αυτήν την στιγμή, θα πρέπει να ειπωθεί ότι η
στάση τους είναι, επιεικώς, ΑΠΑΡΑΔΕΚΣΗ. Οι παρούσες συνθήκες κάνουν την πράξη τους
αυτή -και αναφέρομαι σε εκείνους που γνωρίζουν τα περί οικουμενισμού και δεν κάνουν
κάτι, ό,τι περνάει από το χέρι τους βρε αδελφέ- να μοιάζει με επίσκεψη σε ένα ξενοδοχείο για
«αναψυχή». Δεν διαφέρουν δηλαδή και τόσο πολύ από τους Οικουμενιστές που περιέγραψα
πιο πάνω, διότι λειτουργούν εγωιστικά, για την πάρτη τους και μόνο για την πάρτη τους.

Φαίη για το ΑΒΕΡΩΥ.

ΠΑΙΔΓΙΑ ΚΑΙ ΑΠΑΙΔΓΤ΢ΙΑ!

(Μ. ΒΑ΢ΙΛΓΙΟΤ, Γ.Π.Γ 7, 372)

24

(ΑΓ. ΓΡΗΓΟΡΙΟΤ ΣΟΤ ΘΓΟΛΟΓΟΤ Γ.Π.Γ 6, 146)

25

ΣΡΓΥΟΤ΢Γ΢ ΓΚΔΟ΢ΓΙ΢

ΣΟ ΑΙΜΑ ΣΗ΢ ΜΑΝΔΡΑ΢

ΓΙΑ ΠΛΗΡΟΥΟΡΙΕ΢ ΢ΣΟ EMAIL: johncriket@gmail.com