รายงานเชิงวิชาการ

การอานและพิจารณาวรรณคดี เรื่อง สามกก ตอนกวนอูไปรับราชการกับโจโฉ

โดย :

นางสาวไอริณ เจียรอดิศักดิ์ ชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๕/๓ เลขที่ ๕

นางสาวจิรชั ยา มหาทองคํา ชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๕/๓ เลขที่ ๙
นายชนวีร พิทยาวานิชย ชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๕/๓ เลขที่ ๑๒
นางสาวรุงบุญ รุงวชิระกุล ชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๕/๓ เลขที่ ๑๕

เสนอ
อ.พนมศักดิ์ มนูญปรัชญาภรณ

ภาคเรียนที่ ๒ ปการศึกษา ๒๕๖๐

โรงเรียนสาธิตนานาชาติ มหาวิทยาลัยมหิดล

รายงานนี้เปนสวนหนึ่งของกิจกรรมการเรียนรูโดยใชโครงงานเปนฐาน (Project Based Learning)

รายงานวิชาภาษาไทยและวัฒนธรรม ระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๕
 คํานํา

รายงานนี้เปนสวนหนึ่งของวิชาภาษาไทย เพื่อการเรียนรูในระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 โดยมีจุดประสงคใน

การอานคิดวิเคราะหและพิจารณาวรรณคดี เรื่อง สามกก ในตอนที่ กวนอูไปรับราชการกับโจโฉ
เพื่อทําใหผูอานเขาใจเนื้อเรื่องไดงายขึ้นและเร็วขึ้น
นอกจากนี้ทางผูจัดทําตองขอขอบพระคุณ อาจารณพนมศักดิ์ อยางสูงที่คอยใหคําปรึกษาตลอดระยะเวลา
การทํารายงาน

คณะผูจัดการ
24/05/2560
 สารบัญ

เนื้อหา
๑. การอานและพิจารณาเนื้อหาและกลวิธีในวรรณคดีและวรรณกรรม ประกอบดวย
- เนื้อเรื่อง หรือเรื่องยอ 1
- โครงเรื่อง 1
- ตัวละคร 2
- ฉากทองเรื่อง 2
- บทเจรจาหรือรําพึงรําพัน 3
- แกนเรื่องหรือสารัตถะของเรื่อง 3
๒. การอานและพิจารณากรใชภาษาในสรรณคดีและวรรณคดีและวรรณกรรม ประกอบดวย
- การสรรคํา 4
- การเรียบเรียงคํา 4
- การใชโวหาร 4
๓. การอานและพิจารณาประโยชนหรือคุณคาในวรรณคดีและวรรณกรรม
- คุณคาดานอารมณ 5
- คุณคาดานคุณธรรม 5
- คุณคาดานอื่นๆ 5
บรรณานุกรม 6
การอานและพิจารณาเนื้อหาและกลวิธีในวรรณคดีและวรรณกรรม ประกอบดวย

เนื้อเรื่อง

ในสมัยพระเจาเหี้ยนเตโจโฉตั้งตัว เปนมหาอุปราชสาเร็จราชการแผน ดินและคิดกําจัด เลาปซึ่งขณะนั้น

ครองเมืองซีจิ๋วอยูเลาปหนีไปพํานักลี้ภัยอยูที่เมืองกิจิ๋วฝายโจโฉเมื่อเขายึดเมืองซีจิ๋วของเลาปกไดยกไปตีเมืองแหฝอ
ของกวนอูโจโฉสงทหารไปลอใหกวนอูไลตามออกมานอกเมืองและลอมจับตัวกวนอูไวเตียวเลี้ยว(ทหารฝายโจโฉ)
ซึ่งกวนอูเคยชวยชีวิตไวเปนผูเขาไปเกลี้ยกลอมกวนอูใหไปอยูกับโจโฉกวนอูยอมจานนแตขอเงื่อนไขเปนสัญญา ๓
ขอจากโจโฉคือ ๑.ขอใหไดเปนขาพระเจาเหี้ยนเต๒.ขอใหไดปรนนิบัติและคุมครองพี่สะใภทั้งสอง๓.ขอไปหาเลาป
ทันทีเมื่อรูวาอยูที่ ใดแตแรกโจโฉไมยอมรับเงื่อนไขขอสุดทายเตียวเลี้ยวจึงยกนิทานเรื่องอิเยียงผูกตัญูมาเลาเพื่อ
ชี้ใหเห็นวากวนอูนั้นเปนคนกตัญูมากหากโจโฉเลี้ยงดูอยางดีอาจผูกใจกวนอูไวไดโจโฉจึงยอมรับเงื่อนไขของกวน
อูโจโฉพากวนอูไปถวายตัว เปนทหารเหี้ยนเตและใหกวนอูกับพี่สะใภทั้งสองอยูอยางสุขสบายแตกวนอูก็มิไดมีน้ําใจ
ตอบสนองโจโฉกลับแสดงวายังจงรักภัคดีตอเลาปอยางแนบแนนโจโฉคิดนอยใจแตก็เชื่อวากวนอูเปนคนกตญัูคง
จะไมจากไปจนกวาจะไดตอบแทนบุญคุณกอน

โครงเรื่อง

สามกกตอนกวนอูไปรับราชการกับโจโฉมีเนื้อหาเกี่ยวกับการปกครองบานเมืองและการแยงชิงอํานาจทั้งนี้
ยังเกี่ยวกับลูกนองผูซื่อสัตยตอเจานายคนหนึ่งมีความจําเปนตองไปอาศัยและรับใชศัตรูฝายศัตรูใหรางวัล
และดูแลลูกนองเปอยางดีแตไมวาอยางไรก็ไมสามารถเปลี่ยนใจใหลูกนองมาจงรักภักดีตอตนไดเพราะ
ลูกนองยังคงซื่อสัตยตอเจานายคนเดิม

1
ตัวละคร

- กวนอู
เปนชาวตําบลเจยเหลียง เมืองเหอตง เปนพี่นองรวมสาบานกับเลาป และเตียวหุย กวนอูเปนคนไวตัวตอ
คนที่สูงศักดิ์ แตถอมตัวตอคนที่ต่ําศักดิ์ สูกับคนที่เกงกวา แตไมรังแกคนที่ออนแอกวา รูคุณคน ชํานาญในการใช
งาวเปนอาวุธ เปนผูที่มีความสวามิภักดิ์ตอผูเปนเจานายดวยจิตใจที่แนวแนและมั่นคง
- โจโฉ
เปนชาวตําบลเจี้ยวจวิ้น เมืองเพยโกวะ มณฑลเจียงซู ดํารงตําแหนงมหาอุปราชเจาเหี้นเต มีอํานาจอยู
เหนือฮองเต โจโฉเปนผูที่มีไหวพริบดีเลิศ รูจักใชคน และเลหเหลี่ยมกลยุทธ ที่เปนที่เลื่อลือ ชํานาญในพิชัยสงคราม
มีสติปญญาสูงกวาคนธรรมดา มีความรูทางอักษรศาสตร เคยแตงตําราพิชัยสงครามเลนหนึ่งชื่อวา เหมิ่งเตอชินชู
โจโฉเปนผูที่มีมานะ ทะนงองอาจ และพยายามทําทุกวิธีทางเพื่อที่จะไดสิ่งที่ตนเองตองการ แตมิใชบุคคลที่เอาแต
ใจ ไมรับฟงเหตุผลผูอื่น
- เลาป
เปนเชื้อพระวงคฮั่น สืบสกุลจากเลาเส็ง เปนพี่นองรวมสาบานกับกวนอู และเตียวหุย เปนผูที่มีใจคอ
กวางขวาง สุภาพเรียบรอย มีความกตัญู เปนที่รักใครแกคนทั่วไป ชํานาญในการใชกระบี่ มีกระบี่คูติดตัวเสมอ

ฉากทองเรื่อง

สามกก ตอนกวนอูไปรับราชการกับโจโฉ เกิดขึ้นในแผนดินจีน สมัยพระเจาเหี้ยนเต

2
บทเจรจาหรือรําพึงรําพัน

“ถารูวาเลาปอยูแหงใดเราก็จะพากันไปหา เกลือกโจโฉจะมิใหไป”
จากบทเจรจานี้แสดงใหเห็นวา กวนอูและพี่สะใภทั้งสองอยูในเงื้อมมือโจโฉ แมพวกเขาอยากจะตามหาเลา
ป แตไปไมไดเพราะโจโฉไมใหไป พี่สะใภไดกลาวกับกวนอู
“ เราเลี้ยงกวนอูขนาดฉะนี้แลว กวนอูยังมีน้ําใจผูกพันรักเลาปอยู เราคิดจะอานประการใดกวนอูจึงจะ
เอาใจออกหากเลาป”
จากบทเจรจาแสดงใหเห็นวา แมโจโฉจะทําดีกับกวนอูตั้งมิเทาไร กวนอูนั้นยังจงรักภักดีตอเลาปเสมอมา
โจโฉนั้นแอบคิดนอยใจ
“ เสื้อเกานี้ของเลาปใหบัดนี้เลาปไปอยูที่ใดมิไดแจง ขาพเจาจึงเอาเสื้อผืนนี้ใสชั้นนอก หวังจะดูตาง หนา
เลาปครั้นจะเอาเสื้อใหมนั้นใสชั้นนอก คนทั้งปวงจะครหานินทาวาไดใหมแลวลืมเกา ”
จากบทเจรจานี้แสดงใหเห็นวา กวนอูไดใสเสื้อเกาไวขางนอกแทนที่จะใสอันใหมที่โจโฉให กวนกลัวโดน
กลาวหาวาจะลืมบุญคุณเลาปทิ้งเสีย และนั้นเปนการแสดงถึงความจงรักภักดีที่ยังมีใหแกเลาป
“ซึ่งมหาอุปราชนี้มีคุณแกเราก็จริงอยู แตจะเปรียบเลาปนั้นยังมิได ดวยเลาปนั้นมีคุณแกเรากอน ประการ
หนึ่งก็ไดสาบานไวตอกันวาเปนพี่นอง เราจึงไดตั้งใจรักษาสัตยอยู ทุกวันนี้เราก็คิดถึงคุณมหาอุปราชอยู มิไดขาด ถึง
มาตรวาเราจะไปจากก็จะขอแทนคุณเสียกอนใหมีชื่อปรากฏไวเราจึงจะไป”
จากบทเจราจานี้แสดงใหเห็นวา กวนอูเปนคนที่มีความสํานึกบุญคุณของคนเสมอ แมวากวนอูนั้นจะยัง
ซื่อสัตยตอเลาปอยู กวนอูก็หากจะมิลืมบุญคุณของโจโฉเสีย

แกนเรื่องหรือสารัตถะของเรื่อง

แกนเรื่องในเรื่อง สามกก ตอนกวนอูไปรับราชการกับโจโฉ แสดงใหเห็นถึงความจงรักภักดีที่กวนอูมีใหเลา

ป ถึงแมวาโจโฉจะเอาใจ และทําดีกับกวนอูขนาดไหน แต กวนอูก็ยังไมลืมคําสัญญา และคําสาบานที่ไดใหไวกับเลา
ป

3
การอานและพิจารณาการใชภาษาในสรรณคดีและวรรณคดีและวรรณกรรม ประกอบดวย

การสรรคํา
การใชภาษา ในการเลาเรื่องสามกกนั้นผูแตงไดใชบรรยายโวหารที่ประโยคไมซับซอน และใชภาษาที่งาย
ตอการเขาใจแมวาจะเปนภาษาโบราณ สามารถเขาใจไดวา ใครทํา อะไร ที่ไหน เมื่อใด และอยางใด เชนบท
สนทนาดังตอไปนี้ “ถารูวาเลาปอยูแหงใดเราก็จะพากันไปหา เกลือกโจโฉจะมิใหไป” เกลือก คํา นี้มีความหมาย
เดียวกับคํา วา ถา หาก ที่ใชในปจจุบันนั้นเอง ถึงชื่อตัวละครจะเปนภาษาจีนนั้นไมเปนอุปสรรคอันใด ชื่อของตัว
ละครไดสะกดตรงตัว และมีวรรณยุกตกํากับอยางชัดเจน ในสวนของบทสนนาของตัวละคร แสดงใหถึงถึงวาทศิลป
ในการเจรจา และภาษาที่โนมนาวใจ ผูอานสามารถเขาใจวา ตัวละครมีบทบาทอยางใดในเรื่องจากบริบทประกอบ

การเรียบเรียงคํา
การเรียบเรียงคํา ของเรื่องสามกกไดเลือกสรรคํามาเรียงรอยกันไดอยางตอเนื่องมีจังหวะ ตามฉันทลักษณ
ที่ไดเรียงถอยคําที่สําคัญไวทายสุด นั้นจะทําใหเกิดบทสนทนาหรือบทความที่กระชับและหนักแนนขึ้น เกิด
ความหมายที่ลึกซึ้ง เชนประโยคที่วา “แมกวนอูยังไมมีความชอบก็จะอยูดวยมหาอุปราช โจโฉไดฟงดังนั้นก็
เห็นชอบดวย” แสดงใหเห็นถึงความสัตยที่กวนอูมีใหกับโจโฉ โจโฉทิ้งทายไววาโจโฉนั้นมีความไวใจตอกวนอูดวย
เชนกัน

การใชโวหาร
เรื่องสามกกมีการแตงเนื้อหาแบบรอยแกวจึงทําใหไมเห็นการใชโวหารที่เดนชัดแตก็ยังมีโวหารที่ปรากฏขึ้น
บางในบางบทสนทนา เชน อุปมาโวหาร ซึ่งเปนการเปรียบเทียบโดยใชคําวา อุปมา จากเนื้อหาที่วา
“ตัวเราก็มิไดรักชีวิตอันความตายอุปมาเหมือนนอนหลับ”ประโยคขางตนแสดงใหผูอานเห็นวาความตายก็เหมือน
การที่คนเรานอนหลับ เปเนเรื่องเล็กนอยที่ไมมีความสําคัญ

อีกตัวอยางหนึ่งเปนคําพูดของเตียวเลี้ยวตอนเกลี้ยกลอมกวนอูความวา“อันมหาอุปราชนี้มีน้ําใจเมตตา
ทานทํานุบํารุงทานยิ่งกวาเลาปอีกเหตุใดทานจึงมีใจคิดถึงเลาปอยู”ซึ่งคําวามหาอุปราชนั้นหมายถึงโจโฉเปนการใช
นามนัยเพราะคําวามหาอุปราชแสดงใหเห็นถึงยศตําแหนงของโจโฉในเรื่อง

4
การอานและพิจารณาประโยชนหรือคุณคาในวรรณคดีและวรรณกรรม

คุณคาดานอารมณ
- ผูอานไดรูสึกซาบซึ้งในการกระทําของกวนอูที่มีตอเลาป ซึ่งการกระทําของกวนอูไดแสดงถึงความกตัญู
ความซื่อสัตย และ ความจงรักภักดี ที่กวนอูมีตอเลาป โดยไมไดสนใจทรัพยสินเงินทอง ลาภยศชอเสียง
ที่โจโฉนํามามอบใหเลย
- ผูอานไดรูสึกซาบซึ้งในการกระทําของโจโฉที่มีตอกวนอู แมวากวนอูจะเปนศัตรูของโจโฉ แตโจโฉก็ยังมี
ความเมตตาและมีน้ําใจตอกวนอู ซึ่งแสดงใหเห็นวาโจโฉนั้นมีจิตใจที่ดี

คุณคาดานคุณธรรม
- ณ ตอนที่ กวนอูจําเปนตองไปอยูกับโจโฉ โจโฉนั้นก็ไดสรรหาทรัพยสินสิ่งของมีคามากมายมาใหโจโฉ เพื่อ
จะเหนี่ยวรั้งตัวกวนอูใหอยูกับโจโฉ แตกวนอูกลับนึกถึงแตเลาป และพยายามที่จะหนีออกมาจากโจโฉ
เพราะกวนอูไมไดคิดจะแปรพรรคไปอยูกับโจโฉเลย เหตุการณนี้แสดงใหเห็นวา กวนอูมี “ความซื่อสัตย
สุจริต” กับเลาปเปนอยางมาก
- ณ ตอนที่ กวนอูไดชวยชีวิตโจโฉจากเลาปและซุนกวน แมโจโฉจะเปนศัตรูของกวนอู เหตุการณนี้เปนการ
ตอบแทนบุญคุณของกวนอูตอโจโฉ เพราะโจโฉเคยทําดีตอกวนอู และเหตุการณนี้ยัง แสดงใหเห็นถึง
“การรักษาสัญญา” และ “ตอบแทนผูมีพระคุณ”
- ณ ตอนที่ กวนอูไดรับมอบหมายจากเลาปใหดูแลภรรยาทั้งสองของเลาป กวนอูก็ไดดูแลอยางดี กินอยูสุข
สบาย รักษาความปลอดภัย และ ยังใหเกียรติภรรยาของเลาปทั้งสองดวย เหตุการณนี้แสดงใหเห็นถึง
ความ “รับผิดชอบในหนาที่”

คุณคาดานอื่นๆ
- คุณคาดานการใชภาษา
แมวาเรื่องสามกกนั้นจะเปนวรรณกรรมประวัติศาสตรของประเทศจีน แตไดมีการแปลวรรณกรรมเรื่องนี้
เปนภาษาตางๆมากกวา 10 ภาษา ซึ่งหนึ่งในนั้นก็คือภาษาไทย ภาษาไทยที่ใชแปลนั้นเปนภาษาที่เรียบ
งาย เขาใจงาย และไมซับซอน แมวาบางคําและบางสํานวนเปน ภาษาโบราณที่แปลกไปจากภาษาปจจุบัน
ก็ตาม เชน “ถึงมาตรวาทานจะไดความลําบาก” มาตรวา คํามี
น ความหมายเดียวกับคําวา แมวา ทใชใน
ปจจุบัน

5
 บรรณานุกรม
สานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2552).
หนังสือเรียนสาระการ เรียนรูพื้นฐาน วรรณคดีวิจักษ ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 6 กลุมสาระการเรียนรู
ภาษาไทย หลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544 / สานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้น พื้น
ฐาน.กรุงเทพฯ : สานักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา