Experiencias de campo: Biblioteca Fundación Caixa Galicia Un espazo de referencia para a

literatura infantil e xuvenil

Author(s): Pedro Lucas Domínguez
Source: Grial, T. 45, No. 173, LECTURA PÚBLICA Un dereito da cidadanía (xaneiro, febreiro,
marzo 2007), pp. 42-49
Published by: Editorial Galaxia S.A.
Stable URL: http://www.jstor.org/stable/29752856
Accessed: 28-05-2018 16:11 UTC

JSTOR is a not-for-profit service that helps scholars, researchers, and students discover, use, and build upon a wide
range of content in a trusted digital archive. We use information technology and tools to increase productivity and
facilitate new forms of scholarship. For more information about JSTOR, please contact support@jstor.org.

Your use of the JSTOR archive indicates your acceptance of the Terms & Conditions of Use, available at
http://about.jstor.org/terms

Editorial Galaxia S.A. is collaborating with JSTOR to digitize, preserve and extend access to
Grial

This content downloaded from 148.206.160.21 on Mon, 28 May 2018 16:11:51 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
 Experiencias de campo
Biblioteca Fundaci?n Caixa Galicia
Un espazo de referencia
para a literatura infantil e xuvenil
Pedro Lucas Dominguez

Como
A funcion m?is valiosa e digna que ten a lectura e l?xico, o paso do tempo e outros moi
e a de ser un instrumenta de cofiecemento tos
e de avatares foron introducindo modifications
dende os anos da s?a creation no que atinxe ao
construcion dun mesmo, o m?is Libre e democratico
instrumenta de formation. deseno e aos obxectivos iniciais da Biblioteca en
tanto proxecto cultural, co fin de atender os
Xabier P. Docampo

novos condicionantes que paseninamente foron

Anosa intention ao abordar a redaction des cambios sociais de relevo. Tentare
ocasionando
tas paxinas consiste en dar conta domos deste xeito ofrecer unha idea do percorrer
labor
continuado dunha institution, a Bibliote
hist?rico desta Biblioteca salientando os princi?
pals ben
ca Fundacion Caixa Galicia, empenada dende acontecementos que afectaron o seu devir,
atr?s en desenvolver unha action cultural de algunhas das actividades levadas a cabo,
asi como
moitas delas
amplo alcance destinada fundamentalmente ? en plena vixencia.
infancia e ? mocidade. A Biblioteca est? a vivir
Os primeiros
nestes meses uns acontecementos significativos pasos
dentro da sua extensa traxectoria como entidade,
A primeiros da decada dos setenta, a Caixa de
pois celebra tanto os trinta e tres anos transcorri
dos dende a s?a creation como o comezo dunha
Aforros de Santiago, consciente da carencia de lu
gares de lecer para os m?is pequenos, decide
nova etapa. De af que nos pareza un momento
especialmente oportuno para volver a vistacrear un centro de animation sociocultural
atr?s,
dirixido a un p?blico infantil e xuvenil e arti
facer balance e recuperar periodos da s?a historia
culalo arredor dunha biblioteca, dende o con
de gran transcendencia, dende a sua conception
vencemento
initial, pasando polos anos da s?a consolidation, de que a oferta dun programa
ata chegar ao momento presente, que comeza amplo e variado de actividades de ocio, unido
con
esforzos renovados e proxectos que se han ?concre
conception do libro como instrumento pro
tar nun futuro inmediato. piciador da convivencia, habia servir para
Dende a s?a creation en 1974, a Bibliotecareforzar as posibilidades de creatividade e o
Fundacion Caixa Galicia (dependente da desenvolvemento
Obra do h?bito da lectura e do
gusto estetico.
Social de Caixa Galicia) tense convertido nunha
Remont?ndonos
institution cultural de primeira orde en Santiago de ao contexto, c?mpre facer
fincape
Compostela e en referencia obrigada ao falarmos da na data de creation, 1974, para enxergar
literatura infantil e xuvenil en Galicia e dos seus
un panorama de carencia de espazos especifica
mente
recursos. De feito, contase entre as bibliotecas espedestinados aos cativos en Compostela. Xa
cializadas en fondos infantfs e xuvenis m?is naquel
veteraintre decisivo, a Caixa de Aforros asume
de modo pioneiro o obxectivo de contribuir a
na de Espana e e un centro senlleiro en toda Galicia,
consolidar
tanto pola s?a ampla coleccion de obras como pola contidos apropiados para o p?blico
infantil
importancia que foi adquirindo ano tras ano. A ni e xuvenil apoi?ndose nun deseno acorde
vel local, podese aflrmar que un bo n?merocoas vivencias,
de intereses, costumes, motivations e
nenos e nenas compostel?ns (hoxe xa adultos)demais
lemnecesidades establecidas para cada unha
bran o seu primeiro achegamento aos libros das etapas
e ?s e niveis de desenvolvemento persoal e
actividades relacionadas coa lectura asociando o seudos rapaces e rapazas.
cultural
Daquela, determinouse encargar o deseno do
recordo a esta casa e ao que significou na s?a forma?
cion e, por fortuna, contin?a a significar. proxecto a un bibliotecario profesional, Luis Arrir
42

This content downloaded from 148.206.160.21 on Mon, 28 May 2018 16:11:51 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
 ELECTURA PUBLI-I

Pedro Lucas Dominguez 6 director da Bi

Fundaci6n Caixa Galicia.

bas, que manexou completa informaci6n doutras

B ib oteca E a ob socWi do Calm de Alns
iniciativas similares noutras partes do mundo e de SedWe dedis a v, onns que
Wnel Id em ase w 6 c as 14 ane de
chegou a estudar in situ varios proxectos europeos.
A partir de toda aquela documentaci6n recompi ~~Aknd& que & wahs bibliotecs, adeis
C lubde dsevesde mohna
v wslfiamn satives
lada, Luis Arribas encargouse de elaborar a pro pm earesar ews enor
ne - curisidd c imainci6n que tw
ds sedes, 6. i ve, n aub Inftail,
posta de creaci6n dun espazo Iddico-cultural. ende padleds compani co - a.-mi
Para a sda posta en marcha tiveronse en conta es-Ipendamfte o tempo que o sasss
todos os aspectos relativos as instalaci6ns. Contieastmis was dWizem Ibac.
Aqul sends - l.er dI reao6a que i
base cun local propiedade da Caixa na rtia Nova v6 saso, onde podedAs viver a dames
no que se coidaron con moito agarimo todos osnafs has hens, sa qu, nea as uArs
t maivs, v.amalesae shee
aspectos relativos ao seu acondicionamento e se(~)euamense pers ada
instalaron equipos axustados a' idade dos posibles
usuarios. Puixose especial esmero na elecci6n do
mobiliario, no desen-o dun espazo e dunha deco
raci6n que resultasen atractivos e que alicerzasen
a creaci6n dunha atmosfera adecuada para o de
senvolvemento da lectura e doutras actividades
culturais e de lecer. Naquel primeiro local, cunha
estetica innovadora e impactante, o lector ou lec
tora tifna ao seu dispor moitos libros e todo foi
desenado para que o usuario os identificase como
protagonistas esenciais.
Non menos importante foi a elecci6n do
nome: Biblioteca Club 33. Esta denominaci6n,
que integraba tanto os usos previstos como o
numero do local da rua Nova na que a Bibliote
ca estivo instalada longo tempo, converteuse nun
dos grandes acertos e non dos menos importan
tes, pois leva funcionado como marca identitaria
a Biblioteca
de calidade dende a creaci6n da instituci6n e Club 33 des
conservouse ata hai ben pouco.
Nos seus inicios, a Biblioteca Club 33ddias
desen funci6ns complem
volveu d'as funci6ns complementarias e estreita
e eestreitamente
mente relacionadas entre si: a especifica bisica de relacionada
biblioteca especializada e a de club, entendido
como centro organizativo de actividades a especifica e bisica de b
formati
vas de tempo libre. En canto biblioteca, c6mpre
salientar o seu nacemento como secci6n infantil
especializada e a de club,
integrada na Biblioteca Pulblica de Santiago, en
cuxa creacion e posterior xesti6ncomo
estivo centro
e esti organizativo de
implicada Caixa Galicia. Como club, inicianse
naqueles primeiros tempos unha longa serie de
formativas de tempo
43
This content downloaded from 148.206.160.21 on Mon, 28 May 2018 16:11:51 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
 actividades de animaci?n, daquela ainda non ex
clusivamente vinculadas cos libros pero case sem
pre facilmente relacionables, coas que se pretendfa
motivar a rapazada de Santiago a traves de talleres
de maxia ou de m?sica, ou clases de mimo. Ao
mesmo tempo, tent?base espertar o lado artistico
daqueles primeiros usuarios mediante concursos de
pintura, alg?ns dos cales se converteron en mani?
festations masivas en canto aos indices de parti?
cipation, pois chegaron a xuntar boa parte dos
nenos e nenas de Santiago na praza da Quintana.
Pretendeuse, asemade, que os escolares de toda
Galicia conecesen Compostela e de af xurdiu a idea
de organizar visitas guiadas pola cidade que se con?
verteron tarnen nunha exitosa convocatoria.
A iniciativa callou e o esforzo que supuxo
poner en marcha a Biblioteca Club 33 viuse re
compensado axina, xa que se converteu nun ver
dadeiro club vivo e apaixonante e no ?nico centro
cultural de referencia para os rapaces e rapazas
compostel?ns.
A consolidation
Os anos finais da decada dos oitenta trouxeron
consigo o comezo dunha nova etapa que nos leva
r? ata o ano 2006. Baixo a direction de Xose Vic
torio Nogueira, que desenvolveu a s?a xestion
dende 1988 ata 1997, e, posteriormente, do encar
gado de redactar estas paxinas, dende 1997 ata a
actualidade, e dando continuidade ao espirito ini?
tial que mencionabamos Unas arriba, a Biblioteca
Club 33 pasa a denominarse Biblioteca Nova 33,
continuando en certo sentido a idea de bibliote
ca-club con actividades din?micas e suxestivas para
os usuarios e combinando esa conception de lugar
de reunion e desenvolvemento de iniciativas aso
ciadas ao lecer creativo cun programa de enrique
cemento e posta ao dfa do fondo bibliogr?fico.
Comeza ademais neses tempos a clara e decidida
aposta da Biblioteca pola literatura infantil e xuve?
nil galega que ven caracterizando esta casa, acom
pan?ndoa no seu momento de consolidaci?n e nos
seus primeiros exitos nacionais e internacionais. Ao
mesmo tempo, levase a cabo a informatization do
fondo existente e inst?lase un programa de consul
ta. De todos estes aspectos damos conta a seguir
m?is polo miiido.
A biblioteca especializada
No aspecto estritamente bibliotecario, a xestion
centrase dende comezos dos noventa na organi?
zation e recatalogaci?n dos fondos bibliogr?ficos,
44
This content downloaded from 148.206.160.21 on Mon, 28 May 2018 16:11:51 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
que daquela pasan a dividirse en d?as sections:
Section de literatura e Section de obras tem?ti
cas, referencia e consulta. Por outra banda, o des
exo de actualization permanente da colecci?n
leva a acordar a compra de todos os tftulos que
conforman a producion anual de literatura infan?
til e xuvenil publicada en lingua galega, asf como
cunha ampla e coidada selection da producida en
castel?n. Como pode suponerse, isto implica
para ? persoal da biblioteca un gran reto no
campo profesional e un esforzo continuado de
posta ao dfa, co fin de achegarlles aos usuarios
unha information actualizada sobre os titulos
existentes.
Neste senso, a Biblioteca volve ser pioneira,
non so en Galicia senon tarnen en Espana, na ela?
boration dun programa automatizado especifico
para rapaces que facilita a informaci?n bibliogr?
fica. Reconvertese asi o cat?logo manual nun
soporte inform?tico que cumpre a mesma fun
ci?n, coa vantaxe dunha clara comodidade e ope
ratividade de utilization para os destinatarios.
Este proceso de conversion e actualization cons?
tants require dun arduo seguimento con vistas a
unificalo e detectar e corrixir posibles erros, un
labor moito m?is intenso se temos en conta que,
no noso caso, falamos duns usuarios cunhas nece
sidades ben concretas, que demandan un sistema
atractivo en canto a aspectos como o deseno e a
presentation de contidos e cun manexo adaptado
?s s?as caracteristicas e cofiecementos.
O resultado froito deste esforzo e o Programa
Atopa, en servizo dende 1991. A s?a formula?
tion te?rica e semellante aos programas de bus
cas en lina que se vinan utilizando nalgunhas das
grandes bibliotecas especializadas para consultas
en sala por parte dos investigadores, coa particu
laridade antes enunciada da diferenza de desti?
natarios. O obxectivo foi en todo momento
proporcionarlles aos nenos e aos adolescentes un
instrumento c?modo e cunha estrutura axeitada
que lies permitise o seu emprego de forma auto
suficiente, unha conception tras a que se agocha
a posibilidade de configurar criterios literarios
propios e h?bitos estables no manexo da infor?
maci?n bibliogr?fica. Por outra banda, para dar
difusi?n externa a este programa, desenouse un
punto de informaci?n inform?tico instalado
nun boneco que pode trasladarse para ser utili
zado en distintos espazos previamente determi
nados e edit?ronse folietos explicativos do seu
uso e obxectivos.
No momento da s?a posta en marcha, o Pro?
grama Atopa supuxo unha novidosa contribu
 ci6n con respecto aos sistemas que se vin-an utili
zando ata daquela, foi presentado en destacados
foros bibliotecarios, nacionais e internacionais,
da epoca e recofiecido como unha salientable
innovaci6n por parte dos profesionais biblioteca
rios.

A biblioteca como club

1AMW11

Como xa se dixo, a biblioteca definiuse dende os

seus inicios, como un lugar de encontro e de acti
vidades de tempo libre. Dende esta concepci6n
inicial xustificase a ampliaci6n, ao longo destes
anos, deste tipo de iniciativas. Desenv6lvense asi
actividades que se enfocan agora dende un punto
de vista miis marcadamente cultural como os
talleres de mu'sica e os concursos de pintura e
fotograffa, ao tempo que se programan outras
miis relacionadas co lecer. Exemplo destas tIti
mas poden ser os ciclos de video de peliculas
infantis e familiares, os xogos de rol ou os cam
pionatos de xadrez, accions todas elas que se
engaden aos talleres de plistica, manualidades,
fotografia, reciclaxe e construci6n de xoguetes, as
clases de maxia, etc.

A biblioteca animadora

Nos u'ltimos anos, as estratexias de animaci6n a'

lectura centraron boa parte do labor realizado
pola Biblioteca Nova 33, que puxo en marcha
mdltiples propostas nas que o libro e o desenvol
vemento das experiencias e emocions que propor
ciona a lectura se converteron en protagonistas
indiscutibles. Xorden asi os talleres de teatro, as
xincanas literarias, os faladoiros, acci6ns todas
elas dirixidas aos usuarios habituais.
Exposici6n biblioarifica
Da mesma intenci6n nace o programa "Hora
do conto", desefiado coa finalidade de achegar os
nenos e as nenas ao mundo mixico dos libros,
con sesi6ns especificas, moi novidosas na epoca,
destinadas a prelectores. 0 seu esbozo inicial
contemplou a utilizaci6n da transmisi6n oral,
acompaiada sempre dalgun tipo de representa
ci6n que incidese nos aspectos mais visuais, pero
convertendo o libro en punto de referencia. Ou
os Talleres de creaci6n literaria, coordinados en
diferentes etapas polos escritores David Otero e
Xosi A. Neira Cruz, que traballaron aspectos
estritamente expresivos con rapaces e rapazas
nun ambiente adecuado para a experimentaci6n
e a indagaci6n das posibilidades que agocha a
creaci6n literaria polos condutos da imaxinaci6n j

e da lingua. A comunicaci6n directa e real cos Fausto Isorna asinando Estd

45

This content downloaded from 148.206.160.21 on Mon, 28 May 2018 16:11:51 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
 m?is novos foi o aspecto m?is gratificante de
ambas as d?as experiencias.
Ademais, programaronse outro tipo de
actions dirixidas non exclusivamente aos usua
rios sen?n abertas ao conxunto da cidadania,
tales como as expositions bibliograficas, que pre
sentan a nenos e p?blico en xeral un material
referencial de consulta relacionado sempre coa
capacidade dos libros para achegarnos a terras
distantes, a outras visions do mundo, asi como
para vincularnos ? comunidade cultural ? que
pertencemos; os encontros con creadores (tanto
autores como ilustradores), os programas radio
f?nicos de difusi?n literaria, e as presentations de
libros escritos para a infancia e a mocidade, citas
relacionadas coa cultura que naqueles anos non
constituian pr?cticas habituais para o conxunto
da sociedade e que a Biblioteca, por empregar
unha expresi?n coloquial, logrou "poner de
moda". Nestas d?as ?ltimas propostas tratouse
de propiciar o encontro real entre creadores e
axentes culturais dedicados ? edici?n e os seus
destinatarios directos, mediante explications
sobre os diferentes compromisos vitais e expe?
riencias que subxacen nos procesos de creation e
edition. Unha aposta, en definitiva, por valores
como a comunicaci?n e o intercambio, que
deron pe ao afianzamento nos cativos dun
importante h?bito cultural: o interese arredor da
information referida ?s novas publications dos
seus autores preferidos. A lista de creadores que
pasaron pola Biblioteca durante estes anos fana
se longa de m?is; eles e elas achegaron o seu
mundo creativo aos rapaces e rapazas cunha pro
ximidade que resultaba impensable en epocas
anteriores.
Unha iniciativa particularmente brillante foi
o proxecto "Tren Caixa Galicia" que se artellou
en d?as rutas desenvolvidas en varias citas anuais:
a da Casa Museo de Rosalia de Castro e a Ruta
Maritima Ria de Arousa. En ambos os casos o
tren e o barco converteronse nuns atractivos
espazos bibliotecarios nos que os escolares tive
ron oportunidade de entrar en contacto con dife?
rentes creadores e creadoras encargados de
explicarlles as s?as experiencias arredor da vida e
da obra de Rosalia e Castelao, ao tempo que per
corrian parte dos lugares que conforman a paisa
xe emocional e literaria destes insignes persoeiros
das nosas letras.
Pouco e pouco tarnen se foron institucionali
zando as visitas dos colexios, unha actividade na
que a Biblioteca Nova 33 foi, de novo, pioneira.
Nas visitas, nenos e nenas acheganse ao mundo
46
This content downloaded from 148.206.160.21 on Mon, 28 May 2018 16:11:51 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
do libro e conecen de primeira man o funciona
mento da biblioteca, a s?a organization e catalo
gaci?n, o sistema de busca de informaci?n, o
conecemento de autores, titulos, xeneros litera
rios, colecci?ns e demais particularidades relacio
nadas cos libros. De nada vale ter moitos libros se
non se dominan unhas tecnicas elementais e a
practica de asistir a biblioteca non se converte
nun costume habitual.
Actividades de extension bibliotecaria
Toda biblioteca necesita facer un esforzo para ter
presenza na sociedade e particularmente no
medio social da localidade a que serve, co fin de
que a siia existencia e os seus servizos e activida?
des sexan conecidos pola cidadania. Moito m?is
no caso desta Biblioteca, dada a siia dobre dimen?
sion e funci?n, xa que por unha parte desenvolve
actividades destinadas ? infancia e ? mocidade co
fin de espertar a paix?n polos libros nunha socie?
dade que reclama cada vez m?is acci?ns relaciona
das co fomento da lectura; e pola outra, constit?e
un centro de referenda imprescindible para os
estudosos do libro infantil e xuvenil, os profesio
nais da cntica literaria, os estudantes universit??
res que precisan de informaci?n para calquera
tipo de investigation, pais e nais, mediadores en
xeral e outras modalidades de piiblico adulto con
diferentes intereses e preocupaci?ns relacionados
cos fondos e a orientation da propia Biblioteca.
Cumprindo co noso desexo de cooperar con
todos eles, complementanse as actividades rela
cionadas anteriormente con outras moitas que
diversifican e amplian o campo de actuation e a
presenza como entidade.
De entre elas, destaca, pola s?a incidencia e
importancia, en primeiro termo o Premio Funda
ci?n Caixa Galicia "R?a Nova" de Narrations
Xuvenis, que se converteu co paso dos anos en refe
rente obrigado e prestixiado nos concursos destina
dos aos m?is novos. Remont?ndose ?s s?as orixes,
c?mpre destacar que a Fundaci?n Caixa Galicia
vina convocando uns certames literarios para esco
lares dende o ano 1988, pero e en 1992, ao chegar
aqueles ? s?a quinta edition, cando o Premio
comeza a acadar a dimension actual. De fei to, tr?
tase dunha canle estable de descuberta de novos
talentos e vocations narrativas entre a mocidade,
ao tempo que proporciona unha saida editorial
para os textos ganadores grazas ao compromiso de
publication que establecen as bases da convocato
ria. Entre os nomes dos galardoados, houbo varios
para os que este premio, de ?mbito international,
 ? ^^i^^^^^^^ III vi

Espazo primeiros lectores

constituiu o punto de partida e o estimulo dunha nadas e a calidade dos contidos ofertados, tanto
brillante carreira literaria. na s?a parte virtual, que bota man das posibili
Por outra banda, c?mpre salientar o Curso de dades que ofrecen as novas tecnoloxias, como na
Formaci?n Continua "As Literaturas Infantfs e parte presencial.
Xuvem's Ibericas. A s?a influencia na formaci?n Ao longo da decada dos noventa, a Biblioteca
lectora" que veu substitufr ao Seminario de Lite? Nova 33 participou tarnen en multiples traballos
rature Infantil e Xuvenil que a Biblioteca Nova de documentation e investigation en colabora
33 realizaba, ininterrompidamente dende 1992, cion con diferentes entidades que solicitaron a
contando coa direction de Miguel Vazquez Frei s?a axuda, entre elas, a Xunta de Galicia,
re e tras duns anos co apoio de G?LIX (Asocia G?LIX, o Centro Ramon Pineiro para a Investi?
ci?n Galega do Libro Infantil e Xuvenil). Ao longo gation en Humanidades, o IGAEM (Instituto
das s?as editions, o Seminario abordou temas de Galego das Artes Esc?nicas e Musicais), os Centros
interese para a LEX (literatura infantil e xuvenil), de Formation do Profesorado, a Universidade de
conseguindo reunir en Santiago de Compostela Santiago de Compostela, asi como hospitais, edi
un bo n?mero de especialistas de primeira fila toriais, colexios, bibli?tecas p?blicas e escolares, e
procedentes de todo o mundo, ademais de inte un longo etcetera. As portas desta Biblioteca
grar na s?a programaci?n panor?micas da LIX sempre estiveron abertas ? cooperation con
international. En 2003, atendendo as demandas todos aqueles organismos e particulares que acu
dos asistentes, sobre todo profesionais das diron a n?s para ampliar os seus conecementos,
bibli?tecas e do ensino, mediadores e alumnado facilit?ndolles a informaci?n que precisaban
universitario, e co fin de acadar un reconece para a realization de investigations, artigos, estu
mento e homologaci?n dos contidos cientificos dos, an?lises, enquisas, bibliografias ou calquera
desenvolvidos, o Seminario transformouse nun tipo de traballos relacionados coa tem?tica espe
Curso de Formaci?n Continua avaliado pola cifica que define o noso traballo.
Universidade de Santiago de Compostela e Froito deste traballo conxunto xurdiron un
baixo a direction de Pedro Lucas e Bianca-Ana gran n?mero de publications, que viron a luz ben
Roig Rechou, mais mantendo o espfrito co que en revistas especializadas, ben en volumes de inte
naceu. Neste sentido, e tras tres edici?ns realiza rese para os mediadores en xeral, ben en multiples
das, c?mpre salientar a boa acollida destas xor obras de investigation realizadas en colaboraci?n
47

This content downloaded from 148.206.160.21 on Mon, 28 May 2018 16:11:51 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
 con distintas entidades. Non podemos esquecer
neste apartado a colecci?n de publicaci?ns de seu
das que disp?n a Biblioteca, un conxunto que se
achega ao medio cento de titulos de distintos enfo
ques: guias tem?ticas e bibliogr?ficas, obras de
creacion e mesmo unha serie dedicada ao comic
galego. A Fundaci?n Caixa Galicia sentese particu
larmente orgullosa desta serie, nacida nun momen
to no que apenas existian canles de edici?n para o
xenero, tan do agrado dos adolescentes e tan
importante no desenvolvemento do seu h?bito lec?
tor. Esta proposta editorial comezou a s?a andaina
vencellada ao proxecto "Tren Caixa Galicia" xa
mencionado, que cumpriu ademais unha funci?n
de gran relevo como canle de presentaci?n e pro
xecci?n do traballo dun bo n?mero de ilustradores
e ilustradoras, novos no momento daqueles seus
primeiros pasos. Transcorridos uns anos, desenvol
veron unha brillante carreira e c?ntanse na actuali
dade entre os principals e m?is reconecidos
creadores galegos no mundo da ilustraci?n e o de
seno gr?flco.
C?mpre deixar constancia do apoio decidido que
esta Biblioteca prestou ? literatura infantil e xuve
nil galega ao longo do tempo. Poderiase afirmar
que os anos de consolidaci?n desta casa foron pare
llos ao proceso de igual asentamento que viviu a
LIX galega, que se afianza de xeito defmitivo a par
tir da decada dos oitenta do pasado seculo. Dende
a s?a creacion, como e doado comprobar tras todo
o dito, a Biblioteca participou activamente neste
proceso coa presenza e promotion de autores e
autoras, ilustradores e ilustradoras e realizando
todo tipo de actos relacionados co libro galego
(presentacions de libros, encontros, selection de
obras, talleres especificos, cursos, apoio e presenza
en congresos, divulgation de eventos...), aspecto
particularmente importante cando se trata de ins
talar nas novas xeraci?ns o respecto e a posta en
valor da cultura e da lingua propias. Cos anos, o
traballo da Biblioteca tense visto recompensado co
reconecemento no mundo dos libros para a infan
cia e a mocidade ?do que dan conta o Premio
Ourense de Banda Desenada 1994 ? entidade m?is
destacada ou o Premio Irmandade do Libro 1995
na categona de institutions?, tarnen paralelamen
te aos exitos e o desenvolvemento das nosas letras
dentro e f?ra das fronteiras de Galicia.
O desafio dunha nova etapa
A actual etapa de desenvolvemento de todo tipo de
institutions do eido bibliotecario require de estudos
48
This content downloaded from 148.206.160.21 on Mon, 28 May 2018 16:11:51 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
permanentes sobre os usuarios, niveis e necesidades
culturais, sobre a produci?n literaria, cada vez m?is
ampla e diversificada, e os seus creadores e creado
ras, sobre a conformaci?n de fondos bibliogr?ficos
e servizos apropiados ou sobre as novas posibilida
des dos modernos medios tecnicos.
Neste sentido, e dende a posta en marcha da
nosa Biblioteca ata hoxe, fomos conscientes dos
importantes cambios que foi sufrindo o contor
no que constit?e o noso ?mbito de actuaci?n,
alg?ns relacionados coa propia estrutura da cida
de de Santiago de Compostela, tales como a dis?
persion da poboacion cara a concellos limitrofes
(Arnes, Teo, Sig?eiro...) ou o desenvolvemento
dun proxecto destinado a dotar os barrios de
novos equipamentos coa apertura de centros
socioculturais municipals. Asemade foron agro
mando iniciativas que tenen que ver moi directa
mente coas actividades que esta Biblioteca vina
realizando, entre elas, Nadalxogo, carpas exposi
tivas, Ferradura Aberta, bibliopiscinas e outras.
En canto ao sistema educativo, fei tos como a
implantaci?n nalg?ns colexios da xornada conti
nua, o impulso dado ?s bibli?tecas escolares e de
aula e a programaci?n, en practicamente todos os
centros de diversas e enriquecedoras actividades
extraescolares entre as cales se adoitan incluir, por
exemplo, encontros con autores e experiencias de
animation, levaron consigo unha considerable
diversification deste tipo de oferta.
A parte de todos estes novos condicionantes
sociais, c?mpre ter en conta tarnen as modifica?
tions sufridas no concepto tradicional de biblio?
teca. Non cabe d?bida de que supuxo toda unha
revoluci?n, e ainda contin?a a suponelo, a
introduci?n permanente das tecnoloxias da
informaci?n e a comunicaci?n e dos novos
soportes no mundo das bibli?tecas, o que obri
gou a redefinir obxectivos e servizos, ofrecen
do asi un novo modelo de biblioteca infantil
que, con todo, non desbota a s?as funci?ns
tradicionais e a s?a conception primixenia. As
bibli?tecas non poden funcionar de costas ?s
posibilidades documentais de acceso e transfe
rencia da informaci?n e tampouco ao feito de
que o libro xa deixase de ser o ?nico obxecto
reconecido do seu traballo para pasar a ser un
produto m?is entre outros novos. M?is que
nunca o mundo actual precisa dunha formaci?n
global para as novas xeraci?ns, que deben adqui
rir a capacidade de realizar lecturas integradoras
dos distintos medios, ser capaces de fundamen
tar os seus xuizos e de desenvolver o seu espfrito
cntico ante a gran cantidade de informaci?n ao
 O noso obxectivo e que a Biblioteca siga afirmando o seu car?cter

de espazo referencial no que a LIX galega se refire, afianzando a sua disponibilidade

para a realizaci?n de todo tipo de encontros con creadores,

actos relacionados coas editorials, presentaci?ns de libros, etc.

seu alcance. Tratase pois de seguir form?ndo lec
tores globais e nese sentido a biblioteca segue a
ser un instrumento indispensable.
Sen perder de vista este contexto de actuation
e as posibilidades que suscita, a nosa Biblioteca
principia a comezos deste ano 2007 unha nova
etapa na s?a andaina. O cambio de maior rele
vancia ten que ver coa s?a localization, que se
traslada da zona hist?rica ? r?a*Frei Rosendo Sal
vado, a un espazo cedido por Caixa Galicia no
que a Biblioteca comparte instalacions cun Cen
tro Sociocultural e Xuvenil xestionado polo Con
cello de Santiago.
Nesta etapa que ven de comezar, a Biblioteca
ten intention de proseguir ofrecendo as activida
des que tan tos froitos vinan dando. Non cabe
d?bida de que o feito de disponer dun espazo
amplo e axeitado, coa delimitation de distintas
salas de lectura para os diferentes grupos de
idade, con medios inform?ticos, acceso ? internet
con postos de navegaci?n segura, e a disponibili
dade de lugares destinados ao espazo expositivo e
? realization de encontros, talleres e eventos
varios, ha de potenciar e ampliar en boa medida
o programa de actividades, xa que o conxunto
das instalacions posibilitar?n abordar novos e
apaixonantes retos. A Biblioteca seguir? a funcio
nar como ata o de agora, cos servizos de consul
ta en sala e prestamos e satisfacendo a cantas
persoas precisen da consulta dos seus fondos.
Ao tempo, e manifesto o desexo de seguir enri
quecendo as iniciativas no campo da extension
bibliotecaria. Nestes primeiros meses de funciona
mento, xa se realizaron, entre outros, actos que dan
fe dese firme prop?sito, tales como a apertura da
convocatoria anual do Premio Fundacion Caixa
Galicia "R?a Nova" de Narrations Xuvenis; a pre?
sentation do comic Estdn vivas!, de Fausto Isorna,
e da novela ganadora do I Premio Fundacion Caixa
Galicia de literatura xuvenil convocado con Edi?
tions Xerais, A cova das vacas mortas, de Jauregui
zar; o encontro con Agustin Fernandez Paz, que
descubriu o material utilizado para elaborar a s?a
ultima novela, Corredores de sombra; ou a inaugura?
tion da mostra de ilustradores e ilustradoras infan
tis e xuvenis Vaidemar de G?LIX, financiada pola
Fundaci?n Caixa Galicia. Tarnen est? en prepara?
tion a pr?xima edition do Curso de Formation
Continua, dedicado nesta cuarta cita ao teatro,
contemplado dende a s?a dobre dimension de
texto e representaci?n. Na carpeta de proxectos
descansan outras moitas ideas que ir?n acadando
concretion no futuro mais inmediato.
O noso obxectivo e que a Biblioteca siga afir
mando o seu car?cter de espazo referencial no
que ? LIX galega se refire, afianzando a sua dis
ponibilidade para a realization de encontros con
creadores, de actos relacionados coas editoriais,
presentations de libros, etc., e amosando o seu
interese na colaboraci?n con todo tipo de media
dores, investigadores e publico interesado en
xeral, para que todos eles poidan atopar neste
centro os materiais indispensables para o desen
volvemento do seu traballo. Lembremos que na
actualidade a Biblioteca pon a disposition dos
seus usuarios un fondo que se achega aos 20.000
rexistros, no que salienta o importante crecemen
to dos novos produtos audiovisuais. A s?a vez
manten o intercambio de revistas e publicaci?ns
con diferentes organismos.
A Biblioteca Fundaci?n Caixa Galicia debe
seguir sendo un centro de recursos e tarnen un
espazo onde os nenos e adolescentes se nutran no
seu proceso de desenvolvemento e aprendizaxe,
ao tempo que consolida con firmeza o seu desexo
de participar na transmisi?n de valores e conece
mentos da sociedade na que se insire, abrindo
portas no emocionante camino de descuberta de
novos horizontes. En definitiva, e a nosa inten?
tion de cara ao futuro seguir ponendo a disposi?
tion dos nosos usuarios libros, revistas, produtos
audiovisuais e todo un conxunto de actividades
que lies permitan conecer a realidade na que
est?n inmersos e descubrir que, grazas ? palabra,
ao libro, ? cultura ou ao conecemento, outro
mundo e posible ?
49

This content downloaded from 148.206.160.21 on Mon, 28 May 2018 16:11:51 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms