You are on page 1of 14
SSOU NQIOVGNNA 1eOUPa to saunj29qy Bi soyuaun20g'se120 } f WOLDWONG TAN woos gjanuemug “¢ es}3 ee ee tt ae eee ee TIFIFTFIFIFIFIFFIFTITFIFFIFFVELE ELSI ——____Patcotoata, En Ebucacion: idades casi amenazadas de extincién durante electoral en este ambito ivo que anticipa una pre- Juego capaz de reagrupar y amontonar unas dificiles figuritas para canjear. rio principal de batallas que durante més de una década ‘se dispersaron simuladas por geograffas tan diversas. Las resisten- Cias se expresan ancladas bajo ambiguas politicas institucionales que abren alguna posibilidad de reconocimiento singular en el instante mismo en que logran cerrar algunas més. Tal como en los laberintos: el transito obligado ofrece s6lo las calles de ina diferencia se registra sobre esa mismidad: @ ya los surcos documentados de tan pinto- resca historicidad, ni su incesante advertencia —sin dudas aunque sin prediccién alguna— de un devenir plagado de incertidumbres y vicisitudes que han de ingresar en el tercer mi ) en todo discurso existe una multitud heterogénea de huellas de origenes diversas", de tal modo que “el verdadero rostro del fundador no existe”, Pero el protagonismo en una histo podria silenciarl 28 Vorén, Eliseo, La semiosis social, Gedisa, Bs. 1987. 44 CAPITULO 2 Gurieccoumuneunreeeanees Los fundamentos de la'nueva nominacion LOS Ca Ee i je poder —ser‘a una qui de te gue a Ved es cla isa po- der— sino desligar el poder de ta verdad de fas formas de hegemonia én politica, en suma, no es el error, [a i6n, fa conciencia alienada o la ideolo- es Ta verdad misma”. Foucault => 14 de junio de 1995, el Area de Eval c 0 del Ministerio de Jo su tarea através de un dictamen alta mente favorable sobre el Plan de Estudios de esta novelesca Carrera de Post-Grado que transitando ya su segunda década, debi6 presentarse bajo un segundo y abultado expediente re- construido y actuaizado. Sin embargo, previo a su pasaje por a Direccién General de Asuntos Juridicos, la Direccion 45 DSESFSFIFSSSSEEESESEEEEEESSSEETEELE a “e661 “sv "38 “up od -tug onbyy “enyjad si5n9 4 eyosojy ‘pepturopousod “OweqoY ‘ed ¢ -do ‘apod jo 21905 OBoIRIP UN “IPHDHY “INEONOS 1 sofa} anb up)pezijeioads eun “,,0oNuppede OpUnLL jap anI22P, Ist UN ua OpeoTeWIUD ,saleNID9/—IU! SO] & SOIpe, UN ap OBSALL je sewwayue B eBjqo anb e20d9 eun ap o1paw uD o1ed “seysyperpadsa so: - ‘oyanbad opeysewap o8je P ould) ua “Dap se ‘o20d Anu aiqos OYDNW JaqeS UD EAUOD -uoo as ousodosd fp pepye!radso eun ud ‘opiges $9 oWwo> Soduie> opeulmuarap ono un ap peplfoyduwo> ej Ue UO!> -tsod A eagejed ‘ons ‘sandsap sewor ered oo1uquiadoyestu09 Osinosip un sjnysuo> so sopeuNUOUEP UNWOD [end LzZOqse as anb ugjsuareid e| opuens sei80) ap 198} epeu , ,seuewueH “oy ap efe9, B} Ua Zapljos a8ixa anb jenpajaiu ofeqen onpie tun esuspuod “2 ‘ews eflojoig e] e une ajqesoujns varet| anb sajersos A seainbysd souo!seujuwuorapaigos op eanD9leIp eun ap omuap seuewny sepepueinBurs sey sesadnoas xX ofBis jap sozusiw0> 4 xix o784s Jap S9Uy ap eREP an (215) e> ynuald eBojosisy eyjonbe sezsjeusai e seperoge seouysodwsar Woo se9/89|0918d sayua}u09 Se] AP CAYO o1uIWOp un sejmasod ‘saiopezjeue soanisodsip awueypauu uejnos19 anb sojeuoraMnst sauoisuawip ap sajqioapur sapepion seyonoso ‘—pepiyig “sod | ap sapod [9 jyJe opuedinf— pepo ee OWsOI U9 ODN] od valuigs jap A sapod jap ye;s0sou5}w ewen efajduio9 eun ap onuap sajiins se|Bayenso sexe asewuasep Z0o4nUS!D OsiNDSIP poy ueugaidwy anb seopyjod oouorsty sejjany se] 1220U029y, “sowysquo12npaa $0} od uesind anb sos1ugUiaday A soanes0doo SOsUNDSIP SO} B BUSY ‘SODYNUBID ‘SODIUIPEIE “SODN\JOd ‘soo sojesap Saiqupnyau! a saquesadut & eByqo ‘opeio) asany ys upe anb oylsodosd ‘yemdaouo9 ewe op Zepijos a1uapuniuo> THOEWNWON VASONT VI Hd SOINIRVONAT FOT ov Pun air ‘sauoysny iu se!suajeainbs Aey ou auatusuy anb ua erouaqunou; ap odwed ja 4 euyjdiosip ej anus anb seunyy “SeDUaI9 Se] ap saje!s0s stormed A esnoaip evatious oy eingod on0 oxisod ODH9ISIY OfaNs |B UD asieMIS A ‘pepsa/ ef B OUND UD sAIUDBIA seanyjod se} & ayuay eimdru ap ugy2isod eun sejmysod wied eyos “Oly 8] ap Sopeiquieje so} sapuarsen ap zede> ea/8ojowasida IOIDEIUDWEPUN} eUN UB asiauDISOS ap ey UOIDeUNLUOU er “nu e| ‘epmued ap owund e ¢ ajuadnnsuy eaneUsar|e OWO>) sepiuar 9 seiueigo¥e 9p pepsuaiu e| eouap anb ouemiy Os sens ued un ap efsepne eB) UeDeISap ‘OWsiUUIse ‘sod “soDWA|Od ‘@quaweye sopnu esuapuos anbiod ena] jDyIp ap o1x—) UN ap Bie 8 ‘sono eed “sajeuojoipen sesnsod ap eNUos ua ofous osuatul un ejaaay ‘sas0}29] SoUns}e eseg “seInBuls opow ap ead +108 anb emus eun ayuawa|qeipowes uesind “epes9p eun 9p seisayeus Jo Jod sepesaaene 4 ‘ainbop sod sezueljuorsep Uuegendsuy ounsap A osn ‘uaBuo okra yemaajawut up!>anposd eun e sepeunsap raluauijiogy asiepinjo ap uey OU sauoIDeDEA senaiq seyanby “5661 Oue jap jeusanu) osa231 Ja JezuALOD ap salue seyp soundje —ejouaBin ap opnsanai— opipad je PuoIodanas ‘eroue> eplayas e| ap eDiUppery BIOIDAIIG &] oe -0uut 2] 9p ews epsue8iowo e| and spur —uoiseanpy a 99 eBojo21s4 ‘Jeuo1seaNp3 exBoJO>I!SJ ‘eaneonp3 e)B0}02154— $9} =2uo 2}peH SaUO!PeUIWOU se} ap e!Duasne e} auaus}enuatepUn auejpe anb eaneoiidxa pepisacau eun owo> eayueld 2s eam _PosBqtun seo1UuBpeDe sapepLOINE sesionp se] 1od opeznerpaus 21U9}9 a1 Up!DeD|UNWOD Jod ope|MUNHO}— jeuaTsIUMY OWED “24 [9 ‘opein-1S0q ap O>nuapere OjM)) O opeld ja tia seIsUOD ap ey pepyeadse eB ap oralqo n eiquiou ja anb opeg “equnipe ug!e}NaWNZ0p ap Cpo’ |e upDeWUDLE “epuny eun ey91]03 ‘ours ope jap sejouaquindu| 3p ugoeuREI2q A SO}ML ap TEUOIDEN, woreplfen ap eweitoxy ROBWSA NY POOTOSES | Psicotocia EN EDUCACION de promover la fragmentacién propia de toda especialidad intenta recuperar la especificidad de un campo disciplinar para incursionar en la vastedad de otro tan complejo como la edu- cacién —irreductible al aprendizaje o a la organizacién de una escuela 0 de un aula— conlleva el paradojal requerimiento de un profesional con experticidad de dominios tedrico epistemologicos. En oposicién a los imaginarios y tradiciones imperantes, es necesario saber mucho —esto es, interrogar amplia y profundamente— las miltiples cuestiones enlazadas a la rama poder-saber-verdad, a fin de postularse a interviniente en las geograffas de un Discurso Pedagdgico que nos atraviesa por doquier incesantemente. I escrito completo que documenta la fundamentaci6n re- querida, titulado “Psicologia en Educacién: una posicién alter- nativa”, consta fielmente en el Expediente donde se legitima el reconocimiento oficial y la validez nacional del grado acadé- mico: Especialista en Psicologta en Educactén, otorgada por el Ministerio de Cultura y Educacién, mediante Resolucién N° 1410 de fecha 18 de diciembre de 1995. Y es por su histérica relevancia que’ amerita la transcripcién textual de su version origin: Sélo desde entonces, esta nominacién existe para la Uni- versidad argentina y aunque no es posible afirmarlo plenamen- te, tal vez resulte atin inexistente en las universidades ameri- canas y europeas. No obstante, en definitiva, su condicién de instituyente ha logrado trascender el territorio feudal de la Universidad Nacional de Rosario. Pero el reconocimiento Ministerial reabre las heridas institucionales: por tratarse de una Carrera de Post Grado que lejos de constituir una més, resulta ser una de las pocas dentro de una geografia local bastante despoblada, y que —a la sa- z6n— ha sido legitimada en un territorio de incumbencia que arrastra un histérico estatuto despreciable; 48 LOS FUNDAMENTOS DE LA NUEVA, NOMINIACION VY por atrevidamente instituyente como posicién tebrico epistemolégica, opositora a las tradiciones dentro del Srea especttica; 7 por qucdar demostrados sucesivos equivacos académics, politicos y jurfdicos de algunos sectores de la Universidad. Es asi que el Consejo Superior de la UNR se ve obligado a emitir otra nueva Resolucién coherente con los términos det Ministerio: La Resolucin N° 040/96 C. S. del 16 de abril de 1996 corrige aquella equivoca nominacién impuesta, y el Titulo © Grado académico, se legisla como’ Especialista ery Psicor togia en Educacién, tal cual fuera aprobado en el afto 1992, Desde una lectura linealmente cronolégica y cuantitativa, se podria afirmar que se han desperdiciado exactamente tres afios. Sin embargo, en el espacio universitario, el alto costo de tuna posibilidad instituyente suele trocarse en analizador privi- legiado de enraizadas dimensiones politico institucionales.que perforan los muros de su singular Discurso Pedagégico. No es acaso ésta una microscpica materialidad del poder en sus miltiples facetas? PP sicoloefa en Educacténs una posicién’alternativa® a Advertencias preliminares El presente escrito tiene como objetivo ofrecer respuestas a tuna pregunta que investida de autoridad pero sin autor, de- licado en Revista “Ensayos y Experiencias” N* 19, Novedades Educativas, Bs. As, Setiembre-octubre de 1997. 49 ~~ DSIDPSESIFFFIFISFESISEFFS FFE TISSIIAG 1s ap sun epes op so1ope son 9 sopeipare eave oiqusia onuenovs 2 Speuhsop unpoduy sox opm ey upPeweidod ns “SAVY a aay ep SeRUpPeOY sopepn ap opietooy ood opEAUEBO “DK coer ewe tap seueyqord & seu, G05 O84 9b Won enna Mp EGE] UOTE WI EPewNIVED 1» -eaeanpa 0 jeuo1seanp3 wyojoa!sg ap up}reuNUoU | ofeq epejnfeo> asaueuuad —e/dojooisd ap eroUeD v] ap OsaiB9 je einaid ‘eanerdo A awadnjox ,ugioe ayo, eun euasoxdes SoIp mis} ap Soulejg SOUNBIE Ya aNb— UDDeEINpA Bj E OWWOL UB SOL “ua|un2ou0d ap eave | /e}seysianjuN UO_EZIULHLO e| BPSIQ = ugpeanp} ud e/B0/0215¢,, BY ugioezijelpads3 ap Beu1e> e] ap OpeID"s04 [ap Joaiu & A ,AN -vonp3 eiGojooisg, ueUMOUAp as SIuaUINEd seIpare> Sey ‘e}8 -0J0518d ap esaLIED e] ap OperB-oid Jap JAIL e ‘SAIUB!A}IP S019 “edso ua Uais}xe09 anb seuquiou sop Aoy ewuawnoop “Ouesoy ap [PUODEN Pepisianlun) e| ap eDuAPEDe pepifeas sejmaqEd e} ‘opou! ek Bq “epeiqwou 49s wis djUDtifeinIA epundas ey ‘opuepanb ‘e19210) e} & exawiid e] apsap owes UN OpeP ey Jeu Jou upiseuuossuen ej “epeysioarun eoIWApeDe Peptleda} e| ap eisja ap owund ja apsap anb ‘ZaA ns e snmuupe aqe> oad ‘uoldeanp3 U2 e)/80] -onysa yemnpe e} e SA:OLIB,UE aTUAUED1TJOUDs2 SBUOI>!S04 LOD “eonp3 e} ap effloyoaisd eun e eafteanp3 o jeuo}DeaNpy e/20| -o1Sq PUN apsep OPIS BY afesed {9 ‘sa[eMDa/SIU SaUO!DINposd se] ap eansadsiad 2] apsap anb 1220U0991 aqe> ‘UaIq BOY ‘eueY|SIaATUN UOPMNSU! ej ua asseusn!Bo} Bp UO!SeDO aIUoU eo }391814 OpIUaI BY OU UO!DeONp e} ap eBO}ODI5d e :AOY UDID “a1 asipap epand sezinb soye sojjenbe ap opesuadur un, -sojenjrayeiu! sauopanposd seu -nBje us ensifos as oj9s anb A oyuauies}uippede Op/mnsut OPIS ey e2unu alied eno Jod anb aquion “,u9!>eaNpy ej ap e)8} -09|Sd, 009 ——E!DUBIB}Ip BuN Ap UOISNHL E} Ofeq— BOOAU! as ques ous ,eaneanp3, e}foj09}5q auos1A anbune 6 os enfnue eyjanbe apsap oj9s s18ins ap ueyiqey ou oDIupWESDY -BqUOD OSiNDsIp jeoUa}od UN ze seIOUAISISA! se] aNb sequIN| 31a ap pepiqisod ej ‘seouotua sod opezyyndeIsqo vy ‘ezuep va sojeuoiomnsur souo!suawip se] ap eanejaidioqu! enI99] 2] ua oD0ANba O1B}9 UN “uoDeDINPI e| ap eIBojOI!S4 eB et nbs suo |DuaW OU zeye} LUN OWSIUUISe ejana1 —Aoy aIUEYE) eagejed—- epnituo ugmeseppe ej ‘asieuasqo apand o1wo > ‘SOIpmis] ap uejq OLS} Je ZA eUeNd Jod eqanide as —auaU -eoyfopered— jena Pe] aUEIPIW "G “D G6/ELO oN UOIINIJOsEY e| @ Oo1UN, OXBUY OWOD eISUOD oNb oYasiG je ap Jejdwiof> Jp U2 epaluo opis ey Up!eIePe e ‘e0UDDs—p exOINe e| ab sauozel J0g."('S “D LSS oN “PAC) Y'N'N EI AP EZUEUaPIC BA anu eun @—ug|SeIUASaId ap SeUNIO) sns UI— asiend—pe aqap se]NDHUND OYASI) OYDIP ‘G66L OVE Jap SOZUARWOD e OFe4 “,pepifojdwon sensed: eun sod ezuaisese>'as “Z0a'ns:e ‘anb UoWuAY 0-ugNIe ap odwed jap peprayjivadse ep owWOD seoyjde e sowuasws!90u09 ap Jeuljdiasip wale jap: pepyloadse e] ower eniosaid enb:eA wopeanpy ua: eSojor!sd UOIDEU =Itou e| alo youd 95 "soo1jowarsida sowajweuonsand sop _-unjosd euapesuasap ugjpennafpe ap opnuas’A o1aja'odno (ue un e ayusos anbsod BATEINPT CIOS tu TEUOIS JO|ODIS |PUOIIpeN UgIsasdx9:e}-e7[NN BS ON. (+) () wopeanpy uD eWojoossg ap eisieioadsy ONT, sugpereppe aluaind ~IS B| eISUOD (£6/BO/EO JAP “A “D €6/EEO oN A Z6/90/EZ JAP “GD .Z6/LE0 aN SAUOIINIOSAY 40d Opeqoide) 1661 Ud eIOINE. bj 10d opejuasaid ‘uginesnpy ua esBojorisg ua Up;DEZH}eIDadsa ap Opeip-Is04 ap BiaUe e} ap JeINdUIND OYEsIG j> V3 ‘aquadmysul eueUIaIEND ugieuioy eun ap auairod anb asquiou ‘upize2npa e| ap odwieo pp ua ajualuimsequt eBojooisd ej & eDOAU! AND UO!DeULLUOU = | ap ojquied jo URJeAe anb sowawepuNy so; Jaqes epueLs RGEWRIRGN VARIN V1 30 SOINSVGNTS SOT RODVIRAT NY VSOOSEG SSCSesvesnesessesssreowrwereerer ses Psicotocta EN EDUCACON __ Obviamente, compete por derecho estatutario a la institu- in universitaria —espacio abierto a la construccién de cono- cimientos— y més adn, a la perspectiva y envergadura del nivel cuaternario, la legitimidad indiscutible de producir reformulaciones y reconstrucciones conceptuales que posi ten la apropiacién de lo real en pos de una praxis transformador Es asi que “la articulaci6n entre Psicologia y Educacién en una organizacién académica de Post-Grado supone una cons- tante revision de los referentes tedrico epistemologicos que constituyen el soporte y fundarnento de una practica profesio- nal sujeta a los avatares del contexto hist6rico social*®, 1. La-dimensi6n histérica de una ruptura __La dicotomfa entre las lamadas érea Clinica y rea Educa- ja de a Psicologia, cristalizadas hoy mediante respectivas especialidades, asienta en una tradicional fragmentacién de saberes. Tal dicotomfa oficia —en ia complejidad del mercado laboral— de noble soporte a una hegemonia cuasi mitica de ciertas practicas del Psicologo y como corol cin de otras. Espacios de poder que pugnan por un estatuto diferencial en ef interior heterogéneo de esta disciplina desig- nada Psicologia, y que evocan sus mtiiples origenes donde las s6ficas, biologistas y sociolégicas, muy a pesar de su pretendido enlace, jams lograron producir aquella unidad de saberes propia del paradigma positivista. las areas consideradas cuniculares. El Sears Educack : lo convoante el Sinposum rl- Formaciony ratca de Poy ‘ at stlns, eu aya aula vee ol de Ui Raha Mar Pat de Eula, Cara Pos, Gado le speiaiaron de Peco en Educacién, Res, N° 013/95 C. D. as 52 LOS FUNDAMENTOS OF LA NUEVA NOMINACION La tendencia al conocimiento unitario prevalece atin en nuestros dias, “En nosotros, el Siglo XVII! continda su vida sorda”®, “Persiste atin aquella arcaica ilusién de la Unidad: de ciencia, de método, de modelo, de saberes; unidad, armonfa y certidumbre que el hombre anhela para definirse a si mismo” ‘Asi, las opciones reduccionistas que propicia el pensamien- to binario dominante, son: dicotomia 0 unidad. Dicotomfa, por ejemplo, entre dimensiones institucionales fuertemente anudadas que moldean la vida humana —como salud y educaci6n— al punto de engendrar unas pretendidas psicologtas diferentes a la vez que adjetivables (una Psicologia Clinica y una Psicologia Educativa). Y simulténeamente, unida- des que fusionan formaciones discursivas, campos de saberes especificos (ej. Psicologia y Educacién) cuya intersecci6n no autoriza el engendro de una nueva y falaz ciencia. Pero la complejidad de los condicionamientos sociales, enlazados a los condicionantes epistemologicos que atraviesan e intervienen la producci6n, validacién y distribucion del co- nocimiento, se ha de vislumbrar a la luz del devenit hist6rico. En nuestro pals, “el nacimiento de una psicologia clinica debe buscatse en primer lugar, en el ambito de las practicas del alienismo y, mas en general, de la medicina moral”®. El Estado Nacional argentino consolidado ya en 1880, erige tanto a la educaci6n como a la salud —entendida en términos iento urbano— en pilares esencia- les del ideal positivista del orden y progreso. Este movimiento politico y cientffico, denominado Higienismo, engendra a su 6 Bachelard, Gaston, La formacién del espiritu clentifico, Siglo XXI E totes, México, 1991. 7 Emmanuele, Els, La clencia y el conocimiento, Eq: Texto “Epidemio. logia: Préctica Médica, Docencia, Investigacion’, O.S,, O.MS., U.N Roserio,1993. Hugo, El nacimiento de la Psicologia en Argentina, Edit. , BS. As., 1988. 53 SSETILE PIFSIFIFFSFESIFIFISISSFESEESES 5 19 “do od ope ‘ibe “Bea ‘O16 “SV “38 a eiojotsd ap pepeloos “eHot0>Ied Sp soeuy ‘eunuaSly exygndoy e/ uo sooo. #7 '80{ ‘ora -eiquuou onanu un ap epuaseid | sod epeufis erouasne Ns jue enorepiooe: jawepipug> eundasd eun d4qe as ‘sandsop Offs un ‘Aoy anb ej 10d uo}deanpa e| ap 0 jeuo!2eaNPA “enn Ponpa eBOjod!S4 As “KIX. oFB's {9P seleuy $01 21905 oBisuHe ‘eyosoyy 2 oD soueUsBUO soze] sns odwor anb e>180}0%4 yeinjeu eBojooysd eun ap som says} soy o4g0s 4 ‘seaunjona Sonpuad sauomeunye Se] ap 4 (esBojoisy B] ap “awuauenun seu! A) e80}01G e] ap afewurepue fa va epewow anb se 2 ~eyadtuesuy ejBopoosd 2] ap sosianip sowadse so} seznewsarsis © A sisaiodiy Jes0qeP & |peuyput ‘opunss A onneuideus} o1vaBut ‘TeURs o;OPOH 4059) oad {pp Seago Se} UOS CIUBLL ap UIGUIEL, “|eIPUnL UO! yeynda eprsaiauu opijea uey anb oulw ap eapweUs pmipde el ap epdoponisa P| eisey ove op UOLDEANpE #7 PSAP ‘SeAqo ap aes bun zn} © Opep ey BIUEDIAW J0)2}A s0saoad [2 “ZORL PSAP pyje © Opesipag “syed oulsonu Ua sonoidsuo> saruewosudes ‘eroy esauuid 2 apsop ‘opiuar ey eorBoepag eBojorisd PTs seanuanaid A seanioauod suoiooe ap owe}Lu|puaidwe j> ered OWOD ‘Sal “ewiou soperapisuon soqu@yweHodwiod e o1sedses suo! |ASaP Sp ugp.a~p ej eLed Oe) sejeDUAsE soUDIENS soOperNPs SO, e ueuode yuejuy exBozor}sa e| UO auiaueniu wk -oSepag ejZ0} ‘epeulwousp vj {ugpeonpa eee es ap otoes¥9] eed sues) Sodwe> Sono uequansuE soriBoj0aIsd soraqes SO] O94 ‘IENPIAIPU OF ‘3p afoyiadns e| axqos sojqersosqo seworuys & sous 3p peple} chai ey ua eyUdISNS 9s OWSUIdUE OAND ‘BDIp9U HUI &L ep ode) fp ue aquasur as jeuuoUe A yeuusou efdojor!sd el ‘SV yep0s A epilgdepog ‘jeunoue A yeuuou rBojonys4 ‘ojqelouur Aoy TGERROW VASRN W750 SOINSRVGNAT 307 “un ap oqwolwednide A euoyes0auo> owo> ‘yLEL eIse vs 19 “do "H “mazz9) 19 "do eunuaby ue eSojanysg ej ap owaywueU (3 'OHNH “NIEzZ3A o, S961'"5V "58 'Sopied ay ua exn20] @7 ‘oBn}s "mazz9\, :98epA “upDeNpuNjaid sokeU eI g une s9 epuaiia ednd sauo}euuijap aluerpeur sersinaid ueq -B]yey as eUYjdidsip e] ap sauoL AAEM O saUO!DIas se] ‘S92UOIWD tog “oidoud oymeisa uo seuljdiosyp odule> owo> 2/90I0>154 ej e sinGunsip 4 sey0901 ap sod ua 419 Ojans uN 9990 anb 2] ‘ooifo8epad osinasip jap A omipyin{ osinasip jap ‘eurDrpaut | ap Osinosip jap sajueparcud sosaqes op ugisiadsip eS $3 + yeS0JO59Il5 A SaAOpeINpa ‘sofoygysy ‘sersiBay ‘seisidesua ‘Soo1paLs, :e/80]0D45d e| 40d Sop -2sa/91U! ‘soonpapareo A sajeuosajoid ap owunuo> ooupSormoy eu -orouny anb eyBojoa%sd ap pepa!sos eun ‘sasiy souang UD eo12 28 “g061 Ua anb jse $9 °,SEDYNUAID SapepHUD Seno ap ojepoL [2 opuainfis assezteuorompsur esnroid esBoyo>Isg er, “pnyes e} ap odwes ja ua sesajoid esed pepuoine ns JeD0Aut ap ey eo}0D!6J e| epuop Jod soulwe> X seypaug ‘aa ns e alge 4 jeuojsajoid einfy eaanu eun ap epezije;sadsa upfoeuoy e| seiuauTepuny ap uey nb seljany Se} eDIeW EDIPAW eDILI]D B| AP O1OILLIA) Ja Ua UOYSUEdKE [PL “ou@tdesooaisd ej ap Sewiaiq -oud ap dures ja seyuyjap & ea ‘uonsains.ey A sisoudhy ej ap soqualwiparoid so] ap e219e UP!NETNSAAUI eB] ap O||O1NeSOp OP =enquade UN UOd (") EVaIStY eB] 10d OD1B9jo1edo>Isd spIaIU [op up!DeUIGWOD e} ‘o{Bis Jap SozUAIWOD eIDeY ‘aed eNO 404, “o1idsoy jap opeziuesi0 o}sedsa A pepnua | uB aualAroqUL oussjuayy fe ye1uaB A oydwe je1903 ofedsa un ua esodo oussjuaidiyy [a SeUaILU “sy “218 'S@[eURULD ‘SoBIpudL ‘SOp!|BAU! 12) 020} [ap 0195 OU UOISN}>a4 e wipe ej euuoyas anb e>ipynt jdwe eun ua opeluase ‘owsmrany |e 234 WOVSRAY NY MOOI Psicovocta EN EDUCACION La denominaci6n Psicologia en Educaciéi'’ ha sido legiti- mada durante el afio 1991 y materializada justamente a partir de una coherente demanda ministerial de ordenamiento aca- démico, demanda que implica la elaboracién de un Disefio Curricular de la Carrera de Post-Grado de Especializacién pertinente a las incumbencias del Psicélogo en el campo de la Educacion, La envergadura que conlleva un Plan de Estudios ituado en et nivel cuaternario obliga a una profunda y exhaus- tiva revision del estado actual de los conocimientos tedrico conceptuales y metodolégicos que han de avalar tal capacita- cién espectfica, revision cuya principal interpelaci6n recae sobre el propio nombre, sobre su tradicién y su sentido, En el campo de la Salud, la Psicologia ha podido construir y validar soportes cientificos que sin duda interrogan y refor- mulan profundamente las marcas de sus orfgenes. Sin embar- go, en lo que respecta a su praxis en el campo de la Educa- cidn, tales cuerpos tebricos —producidos durante el Siglo XX— no han sido potenciados en contra de tas tradiciones reduccionistas del Positivismo. Es asf que durante todo un Si- glo, la psicologfa interviniente en el vasto territorio de la edu- cacién, ha permanecido anclada en la fragilidad teorico epistemologica de sus posturas tradicionales, con el agravante de otorgarse el pretendido estatuto de nueva disciplina y hasta de ciencia. Curiosamente, la pregunta por el cambio de nombre y sus fundamentos, se formula apenas unos cuatro afios después de su bautismo.| Pregunta que, més alld de la intencionalidad politica, cientilica, académica, etc. que pudiere albergar, { mente se explicita en una dimension de historicidad compara- tivamente mindscula en relacién a un Siglo de silencios.] No obstante, dicha pregunta sobre cual es su diferencia resulta tan ficita como el interrogante respecto a qué ha suce- 13 Instituids por fa autora del presente escrito, 56 LOS FUNDAMENTOS OF LA. NUEVA NOMINACION. dido durante este breve —aunque importante lapso en al aque no ha podido ser enunciada. ¢Acaso no ha sido registra: dat, sFagocitada, tal vez, por una ingenua justificacion basa en ka mera superiicialidad de preferencias gramaticalest Desde la perspectiva de los complejos engranajes del mer cada laboral, el discurso hegeménico de fa Hamada “clinica ha permanecido amarrado a pricticas liberales centradas en '0 individual, poder que —obviamente— excede y trasciende fa validacién y relevancia de los cuerpos tedricos capaces de sustentarla, Paralelamente y desde méltiples perspectivas, b ido historicamente descalificado el espacio laboral y por ende, ta praxis posible de Ia Psicologta en la complejidad del campo de la Educaci6n, territorio que atin desde el punto de vista de Ia legaidad profesional, no admite ni concede los reconoct. - aientos (erérquicos, presupuestarios, et.) pertinentes. & que la Psicologta no ha sido fecunda para engendrar précticas libe rales en el terteno de la educacién, campo de tensiones cuya magnitd obliga a un enfrentamiento cotidiano de obstéculos innegables que se materializan tanto en el plano de fo real como en las insuficiencias tedrico epistemolégicas. 2. 4Qué es esa) COSA llamada Psicologia Pedagégica, Psicologia: Educativa, Psicologia Educacional 0 bien, Psicologia de la Educacion™ Una confusa mezcolanza de teorias, so pretexto de las confluencias, de la multidisciplina, de la interdisciplina, de exitencia de ramas y cuando no, deta etiqueta clasicator de disciplinas auxiliares, avala la fusi6n entre fa psicologta y educacion, areas del conocimiento claramente distintas e im- posibles de confundirse, 11 Parafrasear aqu la ocurrencia enunciatva del epistemélogo conten. porineo Alan Chalmers, no es fruto del azar ‘Alan ~ ¢Qué es esa cosa llamada clencia? - PSSSSSSESSSSSESESSSESFSESSYESESELIELEL 6s ye‘ upypeanpa e] 9p SEND 2p 9061 “wN'n 'souy A sepepiuewny perjded * waPEONPR t] BP Se sauopoeqang “ape JOP uPIZeDNED e] ap eo}OIE ‘PHO UN Jeet''aIN'A SoUOIDeD|ANA ") aN sBIIBUEOD!E A eIFO}OO}8E BP sowpeng euopeanpe yBoyoo4sd eun ap sojuouepung “eso “UNI c1 ‘nalgo je sunisuo9 (°") “oayjuarsaid 0] ap odue> j2 v9 eNlve Lupbeanpe ey ap e/BojooIsd a1qos o14:0s9 ey aS aNb OT, / pueapatqa A eonpuiaysis ‘esoandys ug1oediisonus suajaduioo 3} anb SewWa|qoud so} ap aqUeIsUO. UNDEBsAAUL 2 sod opep visa eUNdIDsIp e159 ap ODYNUED JOIFIED [3 feqoy8 onneonpa osavoid jap ueUeLLa anb so3j8gjonisd setuajgoad soj ap uprauosaud e A ora “eien fa “‘ugipeeisanut Bj :0}3:9U09 4 ajdajput se2eqjonb un Ui ‘o>101514j OpNUBS LoD “esBayus seD1UD=I & SOpOIDUS ’SOD1)N) uaa soptuatuoa so4no ‘seuyjdtasip SesO sesranip ap euIs|LL ouo1nsu09 e} Ua eUIBLO as anb ezajesmeu ap eUI|dOsIp eun asap s2 ‘SeDuanyuoo ap eUydDsIP euN ep EIEN AS, euydisip 2} ap 001303) opjuaquos ja —01>sIduuI— eA e499 UD anbiod Uys ‘safeusoy souozes seraw Jod o12}9 aiquION UN selyy ‘oonsgjoase sax9pe9 ap oysnid CUB! UN e seIsnfe sowP ‘uaraid ou anb ugpeulWouag “uo|peonps’e] ap wRoyoo!sd ap e| ( onsanu e ‘59 ug!eujWOURp e900 B| (“I A “eeu p1squy peproydyjnus eun sod opepioge so odwes ound “erauaypsaquy BUN ap Sapepijepow Se} uoD ‘yeuawWnsUy @ eanesodo aquduljeruawepuny 498 sod ez}s@}IBIeD 2: ,0usiWwID0U09 ap oseoud ase ua oye{ns jap seuoeULUAIEP saydiyjpUU Se) ap pepifaydwoo 2] ap stued e ‘arainbpe aysy anb e1Dua|u09 ap Feuuioy se] apsep ‘s800u0 Jap OE fe Ue OueWNY 495 [e CIP vhisa ‘1puaf> OlUOD epluyap ‘feMoreanpy eISOOD!d Ey / ROOVNIWON Waann VT ac) SOINAWVONNS $07 7 8s -epadooisg atougen jap upjaez|uesio £ seauey “e “o1ePEPIAIDE ns anxafo apUOP sa1ejo2s9 somygsU SO} A sodfe -oBepad sewe|qoxd so} uewnojsuen as A aipew e208) e| eoypoUL as ojuel ua eIquied B)H0}0D4Sd B] ap epedyde uses OWOD, ‘weotsgBepad e102} e| Ua anb oan -eonpa osezoid jap aueiado vasg j@ ua sew Bioqejo> anb © Opigap jeuoppeonpa efojooysd pews} ua8U0 ns epsop Opis euaiqny (~) eANDYyUOD SOULE UODEUIMIOUAP BUN, ,0pIUA\UOD o1jdue ap Up!DeINpA | Ap se}>Ua!D se] ap e1padojsioua e| ap aued sa eaofepad eBojooysd &7 »,Sa1eyypene OO UBUEIAIBIUE ("") anb sersuay seo woo euoroe|as as o21gepad saqes 13, A saquando|9 awwoUarUa14 ueynsar sauo}eymsod sowia¢nBis sey ‘orradsa: jy “voKIque ns Jod epeualeua eyjey as —sesonayue se| sepoy ap asuasUOD fp e20Au! anb up2eUILUOU— ug!eoNp3 BI Bp efBOJOD!5d e1 seiapepian A s2jqe\juo ap epesyyyeo pepyomne ef A un ap oudip onyeyse |p ofeq sepouosas 495 ap o}139tu j@ ‘o!9asd saynbjend ev sezuED =J@ ap ear} F| e SepeNOe ULIMIgO aS OJWANLU|DOUOD Jap seaIy seundje, aso sod spzind) “ojepow ns vaanpoide: ou anb s -anbe opuadnjaxa saiaqes sopeummarap ewiniBa} ‘e!0u8}9-0u | A epuap e| aqua ug)eaiewop ap seauy) ezes) :29139) eyfarense ns ua aysisiad A epuadin epeBiene ns easesuo ouistanisod [a ‘1Xx 0/815 Jap pepiwnxosd e} ap sesed e Any cujuan Jod eiuas eun O epepijosuod eX ajuaweanisod eDuar un ap ‘ezayea Zepne uo> $229 e anbune auawepi.u) SauOIs -900 Ud UOIDRWYe e] APUODSD as “ezueYDsUA e}'ap w/SojODIsd A afezipuaade jap esfojoaisd sod opuesed ‘sej0282 esBojoa0sd A eifofepadonisd visey opepunua aiuasaid (2 U2 uadnjour as anb soj apsap uea anb saiquiou ap pepauien uel8 eun sey NODWSNGE NG WOOD weeeer errr eer ee Pyicoroatn Ex EDUCACION de conocimiento de la psicologfa de la educacién (...) haria posible su estructuracién cientifica y una mejor compren- sién del proceso educativo”. “(..) proponemas como objeto de conocimiento de la psi- cologla de la educacién a las condiciones subjetivas que producen y reproducen el aprendizaje" o bien, “los proce- 0s psicolégicos que estén en juego en el aprendizaje y dan lugar a la operacion educativa”, Se puede “llamar al profesional que fa realiza, indistinta- mene, psiblogaide fa educacién o psicopedagogo. No se stfica (.) acotar lugar i justia) 36 lugares tedricos y practicos 10s para Frente a tales afirmactones, tefidas de un multicolor eclecticismo a ultranza donde todo vale, bienvenidas son las palabras introductorias de Alan Chalmers: “Cuando a alguna afirmacion, razonamiento o investigacion se le denomina cien- tifico, se pretende dar a entender que tiene algin tipo de mérito © una clase especial de fiabilidad”™, ero més coherentes y oportunas aGn, sus reflexiones fina les en las que advierte que lo importante es “combatir lo que podrfamos llamar la ideologia de la ciencia tal como funciona fn nuestra sociedad. Esta ideologta implica el uso del dudoso concepto de ciencia y el igualmente dudoso concept de ver- dad que a menudo va asociado a él, normalmente en defensa de posturas conservadoras"?", En fa actualidad, solo un aparente consenso dese ominacién de Psicologfa Educativa 0 Educaciona Por un lado, “decir Psicologia Educacional, como se a ta 15 Agena, Ral Ivo del picslgo de la educacién En Cu reaacee Bocons 9 ebitaes Uke ToBr, mee To Chalmers, A. Op. Cit, PSE. 3 21 Chalmers; Ay Op: Clty PA. 234, 60 “Los FUNDAMENTOS OF LA NUEVA NOMINACION, = cotumbra en algunos paises y aparece en el titulo de algunos bros, es incurrir en un anglicismo innecesario (... Es la traduc- win cas literal de Educational Psychology, que por to demés expresa una tradicion anglosajona enraizada € el empi- arr inglés” (.) "Demés estd decir que-el nombre Psicologia Trhuoative con la que aparece en otras partes martiene una Vis” similar, impuesta por las corrientes norteamericanas € inglesas"” Por oo, toda adjetivacion de un nombre produce una varincin en él ya que 10 califica y 10 determina. Adjetivas 2 Tatpelcologia como Educativa implica el supuesto de que ed. ee ‘pien, que sive para educar. Sin lugar a dudas, © pedagogizacin de la psicologia conlleva un efecto ¥ sentido fue desencadena profundos cuestionamientos epistemoldgicos. Hl ‘hire los variados obstaculos epistemoldgicos que Gaston pachelard senala como verdaderos entorpecimientas en 1a Bacmtcein del Conocimiento, se destacan las consideracio; Ses pragmaticas, “En todos los fendmenos se busca fa jad furans, no s6lo por la ventaja positiva que puede no como principio de explicacion. Encontrar una v encontrar una az6n (..) Para el racionalismo pragmético una encom aligad es un irracional (.) De ahi que to verdadero eka doblarse con lo atl. Lo verdadero sin funcion es Gerdadero mutilado. Y cuando se ha discemido ta uti idad, verses se ha encontrado la funcl6n real de lo verdadero. Sin embargo, estas razones utilitarias son aberrac jones”, ,, Op. Cl ‘Agrog el autor que "calficarla de educativa .) no ¢3 comeets PO) to merce es espanol (1 Su contenido difiere de fo que entendemos POY Pei- Cologla dela Educacién’. Sin embargo, paradojicamente, intercala una pre inte falda: “Qué se qulere decit con eso de cue wna psicologla es edu Bnat jf que cit. n0 Joes. Es evidente que sl el autor presence sohalat ativat Es a erpelen fos susratos epstemoligics de ls saberes “<2 eel progunta debieraformlarseexactamente 2 Ta inverse: JES GME siguna Psicologla es Educativat 33 Bachelatd, G., OP.Cits 61 PESSSSSSESSSETETEEEEESEESESCSCHSSEFGESG 9 ‘uo “do “D ‘prejeuped cz do ‘ugpetsony) ejpuos0g “1PM E apd, 0191507 ‘afezipuaidy op & 08 janeunsy 92 ahr ap sauoiadaueD “O3BOBepEY os1N2sIC) [B'S P87 ssjuapp oymyeyso un ou 0 upayunbpe anb soya{go sowvove}P S01 Tod opinyysu0> ouwop {2 zepeoypadso extuanaua 2 se on tagsnosip eonogid eun va sejqey apand 2s anb o| 2p o1fenbe. 1202S UN, *,Seapy[od sauo!sipap A sofouoFaMIAsU) SOIUAWE IES! ‘coye[pn ‘SauORRayDs 'soUOH.y} UD ayLauleNB uBA.oIUY epand sgauoraessoulap Se] UD OJ9S Ue} ELD OU AGES [2 Od “esofoul sefouarut,, pod eed esind Joqes [2 ‘5215u9)9 Se] ap OuaL!s > UJ “ODYAUD! C1veI 90u0> 3p sopepiiqisod Aey ou “euoige wwunidoid Aey OU 1s “prelouped ewiaye OuNO> je{ “SUODEDYISIOAIP ap ‘SEIDUDIOHP AP ‘SAU “oisivaid ap esadsa ej e A sayuefosso1u! Sonanu e OUEIGE ‘OSPP TYoouy asaueuiod —savaqes ap odure> ono JoInbyend owor— eyfoyooisa | ap seurdrosip ovouos [> ‘Sepnp e sein UIs upioysod/aid vo @ upyoysodasd wun aq) "¢ -yqaugisnyy eun Jas ap efap ou —a1quoy ja v9 and yen8j je— pnjdiwoo ey ‘Sepos) se ap odwie> ja ua, anb $3 Tugraeanp3 e| ap odwe> [> apsep epsuapias as ent pepifayduuo>’ eun ap uoHe>yNsnl ey ofeq eRoUa! Epe>UsAIP J paanu ua sluanap ap zedeo ‘saje}os sepuar ap sejduwols. Ugysinowso> ap afpadso eun ua UpEONpS e| AP esBO}e>!d eyg9 B #90}09 anb soxaqes ap jeuasie O1@pEPIDA ‘oquaWe jesojoo alsa uejuawije A ueandpeo> sepa) “ofvequia ws Faygeuaieu! peproy!sadse eun ejaro1 eun epeo sond sevetur sauojaeynisod © sa|quanpant sepor seoat “310 ‘SeoI8OI0>4 ‘geaidodeped ‘seardgjodosue ‘seansinBiuy ‘Se>48O 01905 seH031 owaqul ns Ua aqe2 Opoy anb oyund jer & Epes As A sesaqes ——TISSMRIFION VION WT 30 SOTNERVGRAS $7 zw £661 feiquoyas ‘esFoj0aIsy ap oueystOqjUNY oqusnouy “jeuo)2e2np3 eIZoj09!5q aiqos wiNIsoduuig fap sevaIsN}DU0> ap ‘quauin29g ‘eie|d J9P JEW 9P [2UOIDEN PEpisraNun “e\Bojod}sq ep so}adns INO “uIUayy #509192 sowjsinbpedurs so] anb opoyau jo A euoai e| ap seul 248 oprsou “09 soway oN ‘Jse Jepaoaid exed sojuowepuny ap eije e] 52 aneiB OF “hey ‘qquens ap olpoaas un oyjana ey 25 (~») OdNa9pD2 eWe}| 5 ab Oy ye ap oduwes ns eyjde (eaneanpa efojoorsd e ap owsiu 05:94 -01) uopeanpa e| ap upIreziZoyoaIsd eys3 “epe!DUAIOd e sopor | Uugpnoe aweysqo ou anb ord ejB0021S4 e ap seUjcH>sIp ON | -o4118) 9 aiveUreyjdure uapadxa anb ‘saquaBia so31Ig=} sodsend ap pepauen ued wun e uoyuos oan 28 on soy ap so2uoet | Sa1Ua19j94 $07 * ,SOpluaIUoD, se1aqes SO] B O}UEND UB Se/DUBLOIP eAa]|UOD O19 UOIDeONPS A eoJODISg anuD UOEINDWWE e| ‘SV | “uglun 0 u9isn}auy 40d pepaidoud 0 elsuauaiad Bun ‘0289/09 “ied oluwop un e2ye85) anb ugpsodoid eun eioey ‘upDezi8 | -o8epad e] eznejua anb eanemuny up!seanalpe eun apsap auod oid anb onisinosip owalwis0D [op sesad e Anu ‘serDeyes sauey | is v edeosa opaduiey up!reonpa ej ap BSojODSg eORY “gp @IUBWURD/BO|OWAISIdA (215) ueBipeauo> as ou anb soyjepow ap aisadse usiaued sowsiut sojj@ anb ‘1908p se ‘ugpONAsUOD ap O1doud o1Deds9 uN souLUN}E so} ud seppidoud e A aqua20p eani2gud | A 0911991 O[apoW! > nua (215) e1DUa.0Yo> eUN ap epanbsng e] © OWSIWISe apUdN as, “oniuiprsis anbojua A oursayonaysuod ‘Sisjfpue0ssd :sojapous SO 3p o8anfiaqus un ap aiainbas jepos oxS9Sepadoarsd ajaurqeo 12 “eisiAnoNASUODOINOS- eIs|UOIIDe:E1U! eINISod eUN Us epeIUL “sng jeuopeanpy wiBopooIs4,, :ojdwole ove UN) “saquaAn|oxd & sajgnedwoout ueynsas eysey anb seys0a) s21}:9U09 ap UgIS -uayaud ej ofeq saquapuardios sajaniu ezue>}e ,,00S19999}00 |? B Ope|NduJA ‘sauasLO sns uoseUB}s anb Seonguuitesd -uajadwiod A saseqes sojjanbe ap onpisex anb spus so ou ej] -03}84 8] ap UOIDeARAIPE |e) eruapina anb OWSNeWHed | ~ TORS NY ESTOS weweewr ewe ewer wwe wre ere rere ewe Pscotocta EN EoucAciON fico (...; un saber es también ef espacio en el que el sujeto puede tomar posicién para hablar de los objetos de que trata en su discurso (..); un saber es también el campo de coordi- nacién y de subordinacién de los enunciados en que los con- ceptos aparecen, se definen, se aplican y se transforman’?’, Los substantivos Psicologia y Educacién no poseen dimen jones equivalentes. El primero remite a una disciplina espect. fica y el segundo, designa tanto un objeto teérico como un espacio social, dado por un complejo cruce de instancias polf- ticas, econdmicas,-sociales, culturales, etc. Sabido es que las maltiples funciones que la educacion cumple varfan acorde a fos poderes politicos preponderantes en la dimensi6n histérica i de una organizacién social y a las confrontaciones entre fuer- as que pugnan unas por rupturas, movimientos e innovacio: . hes y otras, por la conservacién de {0 instituido??, 7 Ahora bien, enunciar un nexo entre ambos substantivos revela por sf, el sentido de los lazos que se establecen: subor- dinacion, sumisién, conjuncidn, disyuncion, interseccién. No parece azaroso que una funcion gramatical que denota {a relacion entre dos cuestiones se designe como pre-posicin, Asi, la palabra’EN designa claramente un posicionamiento de Ja Psicologfa —campo de saberes especfficos— en la tama de otra formacién discursiva, sin por ello fusionarse, confundirse Y menos atin, pretender dar a luz alguna otra disciplina dite. \, Tente, so pretexto de la ciencia auxiliar, de la ciencia aplicada, de la descendencia de una supuesta ciencia madre, de la rama de un fructifero arbol, en fin, de ninguna de esas arcaicas Concepciones. Y tampoco, bajo pretexto de la convergencia. J Pero esto conileva una problematizacién previa: tomar posi- 28 Foucault, Michel, La arqueologia del saber, Siglo XXI Edit, México; 1970. 29 Emmanuele, Elsa S., EducaciOn y Epidemiologia, En: Texto “Epic lologta: Préctica Médica,Docencia, Investigacién", Op. Cit. 64 LOS FUNDAMENTOS DE LA NUEVA NOMINACION, clon dentro de su heterogeneidad de saberes y teorfas justa- ‘mente para poder —al decir de Foucault— “hablar de los abjetos de que trata en su discurso”. En el interior heterogéneo de la Psicologta, no hay pues convergencias sino divergencias que obligan a tomar determi- nada posicién tedrico epistemoldgica, Cabe observar aslmis- mo, que la disciplina evidencia notables huecos, saberes que faltan, construcciones endebles, ausencias y vacios, que no se taponan ni disimulan mediante la mezcolanza ni el eclecticismo, En el universo simbolico todo nombre marca diferencias. Si ‘a Psicologia pretende profesar en el vasto territorio de la edu- caci6n, obviamente necesita apelar a préstamos conceptuales, fecurso valido en el devenir del conocimiento, Pero tomar en préstamo categorfas de otras disciplinas no autoriza a simpli- ficar las cosas. Por el contrario, de lo que se trata es de poten- iar la posibilidad —siempre provisoria— de comprenderlas en su complejidad. Juan Carlos Tedesco sefiala con claridad la polémica disociacién entre dos niveles diferentes de andlisis que coexis- ten dejando en falta —desde otros campos disciplinares— la intrincada trama de relacianes entre educaci6n y sociedad, Por un lado, “la educacin como fenémeno social y como objeto de politicas sociales" y por otro, “la educacién como fenéme- 10 individual y como actividad de aprendizaje”. Ast, “los para- digmas que intentan explicar la educacién como fenémeno social han subestimado el problema de la especificidad del proceso de aprendizaje (subsumido dentro de categorias tales como socializacién, inculcacién o imposicién ideolégica, culturalizacién, etc.) y los paradigmas diseftados para explicar el fendmeno del aprendizaje no han logrado brindar una ex- plicacién det proceso de aprendizaje como proceso social efec- tuado a través de un sistema politico institucional". 530 Tedesco, Juan Carlos, El desafio educativo, Edit, Latinoamericana. 65 SEFSFFFFFSFTFFFTEETEFEEEESEESELCSHSSUCTCLEG g 2 ap ugeury £7 ‘ojueturesued jep sejuepsucry seumonney “ees =" “Sonning vey ora{qo un ap ugeides ej uar!9e) enb sauoiewnxorde sesionip ap sod ua seuljdrosip ejsuaHsaAUoD eojuipjod eun —oyuequy Ou10d SOUDUE ]e 4 @ pepilayd uo) Jeyyndad edn> uae. UN ap JOLIN! f9 Ua ONS CIspoUs tun seo) eed ajadwos aj anb pepiunifa} e A peproyipedsa aiqeuayeu) ns reaiasaid ap ej ceanewaye ugrssod eun Koy § ‘ug}eonpa &} ap oLo}sa) OySeA JOP OUD aUDHUIAIIUL pepuqisod ns us eBojor}s4 ej ap oymperse |e sesednIou ‘saqueyje} Sej089ye3 e "Za ns e ueyuaMUD P| A eIBOIOISd 2] sod sopinaisuo> saieqes 50} ‘00 N opow un ap “Ueyadorut sepo) “afezipuoide ap osenoud jp ajuawerjdwe uapud}ssen { uapanxa ‘upDeanpa e| ap sajaartt A so10}as SOWUNSIP $0] ap 109 B] Ud Uaaiawa anb seaqeUID|Gosd sojdNpHLY Se 1 0} 4 o1Deu! of ap opejenidsa oWWSIUIAOLU AIUESEDN [> up ueprony anb so2ejua ap ugisuaiduio> ej e eaidse as opuen> is epeu esed “e;aualoyod wsopepins eun A “219 “Sau! ely /s00189q soxsandins ‘Se21BoOULaIsIda soUO!D!SOd B1IUO UO! “pjpuio> ap ofeqea onpie un a8Ixe —Onvejas aruauea}.orsi anbune jenund aanio— soo1igai sotalqo aaue Goissasvaiul &y “seyouanyuo tu souo|UN UejeRe OU SeLOBaIeD ap up}>\sodsueN 2} owos ono us oydaouo9 un ap eanedode e} OWED O14 aquepuny e2inbjsd ugisi9s9 e| ap femidoou0> auodos ja auqos eaypsn{ as ugidepijen eAn eoBaWeD “ouRLINY uuagap PP awemonnso avEUeEWwausa}dwo> jeuopmpsut ‘ouuey ua eionjoaur as —21908 opyfar jap peptl -ajduoo e] ud epeplue— UOpEONpe e] ‘AwWAUIaILANIaSUO ‘eeainmynsuo> pepyjeza| eun e oueuNy je opuera{ns uopeziaid e| ap A eunyjno ej ap esu9Isty B;DUARIA P| eunsose fanb osazoid |e sa —jewue OJURSU! [9 UOD jeuorDUNy eDUB]EA “inba ns epep— afezipuaide jo ‘ued Exe PULIJE OWNOD [PL 1ages ap odwes oidoxd ns apsap uejqey anb soj ap soralqo so] © ousos ua eaisinosip pepioyroadsa ns ueasasosd —ROEWVRINON VaaiiN VI 30° SOINIAVERTD SOT sr TEES fyNin dete lawoy 503 ‘ooypadops;ous ousn 2p eDieoy ‘ouieqoy ‘ye\jo4 ‘,apuaide —ses09 seo ant ou A () aquaosouSo> cyiu un s3 cuenafeld oy fezpusidy ap £ ouewiny ap seuorsdsou0) ‘o!SBeped osinasic) 13 "5/3 "a[@nUueUIL 1¢ aqueisgo ou anb ‘sesiaaip sazeurjdinsip seuapadoud ap sej109) anua onuanaua ap sojund ‘sauo|se0 Ud eUiqisod sajemdoo -uo> soweysgid sonnu A soueplos & sejade ‘OLequia us “eyB0j001Sq | apsap sopynnsuoD scoy)>ed -9 so]UaIUNDOUOD ap Odwle> [2 Ua UepUNge ‘Sosnj>UODU! $019 -edsa so} A sonuansuasap So} ‘se|auadianip sey anb yse $3 “epuewap osavoid jel ap pepila[diio> e} anb sauossez109) se} ap ozoqsa un seuade uarruNad ‘seso}]eA seuo}pewyxoide ueun0juod sajenjdasuoo seuoBayeo sns ap seu -nye uaiq 1s ‘afezipuaude ye e1sadsay anb o} ua duag “eueLUNY pepianafans e| ap sapnysioie se] A owsinbysd jap upfoninsu> | pepifa|dwoo ns ua jopuaidwos eed soanerrdxe sojantu anaujo sisippueo2sq Jap jemdasuOD zaptjos ej ‘esIBAU} EY ~zeeSOU0de ap eyeufoa8, ns epyen' sod ou anb ,soujggp ap oo er, ‘oUeWINY sIUaAEp [ap 5 sauoisa{ns ap ewen ej ap A eanialgns upromnsuo> e} ap afez ipuaide ja &108Ip —vlouallfo1ut ej— D419 Oaiqo Oxanu un JEWUUTP Je ABLLa LOY “yee2UI}g"S0d 0] anb eD:nbjsd up!DeIM -onuisa | ap BIUEND sep uls ‘OuRLUNY ajUaLUED))9adse ‘osa>01d Jet seaydxe sepuarerd ap oyndeIsqo je ‘O10 n opow un ap uapeduios afezipuaide jap se}409) se|dnjnes se], anb 40200291 e3s0q ‘o|dusafa OWo5 -saenidaouco sayreq ‘seiey ‘Se|2UaIOyNS -u! uejaaas anb ojajered ua seyoay uepunge ‘e\Boj02154 8] op Jeur|d!2sIp OUI) fa Ua eA anbune ajuayerinba opow 8q “sepersosip uaysixe0o anb ‘afezipuaide jap sejoay senie) Seno ap Xugid -vonp Bj duqos Se}109) seso!aUUNU Ep auodsip as anb Sey eVENGG Ny VOTERS ‘ ‘ , ’ , ' b , 5 6 ’ 6 6 » 6 © o 6 6 6 e o 6 6 @ Psicoroata En EoucAcion Es también admitir su condicién de inacabami disciplina inconclusa, sus falencias, sus propias limitaciones y sobre todo, es oponerse a coagulaciones que bajo la aparien- cia y ambicién de completud y cosmovisién, pretenden anclar- la a los tradicionales reduccionismos y a las positividades de una ciencia. La Psicologia EN Educaci6it alude tan sélo a la presencia de una disciplina cuyos saberes espectficos atraviesan como en una encrucijada otras geogratias diferentes de conacimientos y de practicas sociales. Las lecturas de la realidad que puede producir, no obstante su incompletud, son irreductibles coffundibles con las lecturas procedentes de otras y por ende, de otras profesion : conocimiento en todas sus férmas —incluida la cien- ia no puede concebirse por fuera de la compleja trama de nana y sus vicisitudes historias. “Obviamente, la utilidad de los saberes y su funcional se con la nocion de praxis humana, movimiento incesante que hace indisoluble a las teorfas de las practicas y que revela la lad de transforma- ion de la realidad”, Una praxis es —al decir de J. Lacan— “el término rms amplio para designar una accién concertada por el hombre, sea cual fuere, que le da la posibilidad de tratar lo real mediante lo simbélico”®®, Pero las condiciones y categorfas que posi y sostienen una praxis significante de la Psicologia —en tanto produccién discursiva— intervenida desde e interviniente EN la educacién remiten al despliegue de una red de sustentos conceptuales que obviamente, merecen capitulo apart. Rosario: Julio de 1995, 34 Emmanuele, Els, La clencia y ef conocimiento, Op. Cit. 35 Lacan, jacques, Los cuatro concaptos fundamentales del Pricoan Paldés, Bs. As.; 1987 68 CAPITULO 3 Carvera Post-Grado de Especializacién en Psicologia en Educacién Michel Foucault El orden det Discurso, Tusquets, Bs. As,, 1992 JF species y opciones académico institucionales A |os fines de potenciar los espacios académicos y el apro- vechamiento de recursos humanos, esta Carrera ofrece diversas, opciones institucionale: @® Ingreso como. postgraduando Regular ® Cursado opcional de Seminarios Curriculares con Acreditacién ' © £1 cursado completo, en condiciones de postgraduando Regular, destinado a graduados en Psicologia (Psicélogos o Licenciados en Psicologia) y con obtencién del Titulo o grado académico Especialista en Psicologfa en Educacién, se ve- hiculiza mediante las siguientes opciones: 69

You might also like