รายงานเชิงวิชาการ

่ สามก๊ก ตอนกวนอูไปร ับราชการกับโจโฉ

การอ่านและพิจารณาวรรณคดีเรือง

จัดทำโดย

นำงสำว เบญญำภำ แกว้ จินดำ ้ ธยมศึกษำปี ท ่ี ๕/๔

ชันมั เลขที่ ๗
นำงสำว ณิ ชนันทน์ ทับทิม ้ ธยมศึกษำปี ท ี่ ๕/๔
ชันมั เลขที่ ๒๑
นำงสำว คณำกำญจน์ ทวีปถำวรวงศ ์ ้ ธยมศึกษำปี ท ี่ ๕/๔
ชันมั เลขที่ ๒๒
นำงสำว กัลยรตั น์ติระศิรช
ิ ยั ้ ธยมศึกษำปี ท ี่ ๕/๔
ชันมั เลขที่ ๒๓

เสนอ
อ.พนมศักดิ ์ มนู ญปรัชญำภรณ์

ภำคเรียนที่ ๒ ปี กำรศึกษำ ๒๕๖๐

โรงเรียนสำธิตนำนำชำติ มหำวิทยำลัยมหิดล

้ นส่วนหนึ่ งของกิจกรรมกำรเรียนรู ้โดยใช ้โครงงำนเป็ นฐำน

รำยงำนนี เป็
(Project Based Learning)
้ ธยมศึกษำปี ท ี่ ๕
รำยวิชำภำษำไทยและวัฒนธรรม ระดับชันมั
คานา
 ้ ดทำขึนเพื
รำยงำนเล่มนี จั ้ อเป็
่ นส่วนหนึ่ งของวิชำ ท๑๑๐๑ ภำษำไทยและวัฒนธรรม ๑๑
้ ธยมศึกษำปี ท ่ี ๕ โดยมีวตั ถุประสงค ์เพือให
ชันมั ่ ้ไดศ้ ก ่
่ กำรอ่ำนและพิจำรณำวรรณคดี เรือง
ึ ษำหำควำมรู ้ในเรือง
สำมก๊ก ละไดศ้ ก ่ นประโยชน์กบ
ึ ษำอย่ำงเขำ้ ใจเพือเป็ ั กำรเรียน
้
คณะผู ้จัดทำหวังว่ำ รำยงำนเล่มนี จะเป็ ั ผูอ้ ำ่ น หรือนักเรียน นักศึกษำ
นประโยชน์กบ
่ ำลังหำขอ้ มู ลเรืองนี
ทีก ่ อยู้ ่ หำกมีขอ้ แนะนำหรือขอ้ ผิดพลำดประกำรใดผู ้จัดทำขอน้อมรบั ไว ้และขออภัยมำ ณ
่ ด
ทีนี ้ ว้ ย

คณะผู ้จัดทำ

สารบัญ
 ้
๑ การอ่านและพิจารณาเนื อหาและกลวิ
ธใี นวรรณคดีและวรรณกรรม ประกอบด้วย
้ อง
๑.๑ เนื อเรื ้ องย่
่ หรือเนื อเรื ่ อ
่
๑.๒ โครงเรือง
๑.๓ ตัวละคร
่
๑.๔ ฉำกท ้องเรือง
๑.๕ บทเจรจำหรือรำพึงรำพัน
่
๑.๖ แก่นเรืองหรื ่
อสำรตั ถะของเรือง
๒ การอ่านและพิจารณาการใช้ภาษาในวรรณคดีและวรรณกรรม ประกอบด้วย
๒.๑ กำรสรรคำ
๒.๒ กำรเรียบเรียงคำ
๒.๓ กำรใช ้โวหำร
๓ การอ่านและพิจารณาประโยชน์หรือคุณค่าในวรรณคดีและวรรณกรรม
๓.๑ คุณค่ำด ้ำนอำรมณ์
๓.๒ คุณค่ำด ้ำนคุณธรรม
๓.๓ คุณค่ำด ้ำนสังคม
บรรณานุ กรม
 ้
การอ่านและพิจารณาเนื อหาและกลวิ
ธใี นวรรณคดีและวรรณกรรม

้ อง
เนื อเรื ้ องย่
่ หรือเนื อเรื ่ อ

้
ในสมัยพระเจ ้ำเหียนเต ้ วเป็ นมหำอุปรำชสำเร็จรำชกำรแผ่นดิน
้ โจโฉตังตั
และคิดกำจัดเล่ำปี่ ซึงขณะนั
่ ๋ิ ่ เล่ำปี่ หนี ไปพำนักลีภั
้นครองเมืองชีจวอยู ้ ยอยู่ทเมื
่ี องกิจว๋ิ

ฝ่ ำยโจโฉเมื่อเข้ำยึดเมืองชีจวของเล่
๋ิ ำปี่ ได ้ ก็ยกไปตีเมืองแห ้ฝื อของกวนอู
้ (ทหำรฝ่ ำยโจโฉ)
โจโฉส่งทหำรไปล่อให้กวนอูไล่ตำมออกมำนอกเมืองและล้อมจับตัวกวนอูไว ้ เตียวเลียว
่
ซึงกวนอู
เคยช่วยชีวต ้
ิ ไว ้เป็ นผูเ้ ขำ้ ไปเกลียกล่ ่
ั โจโฉ กวนอูยอมจำนนแต่ขอเงือนไขเป็
อมกวนอูให้ไปอยู่กบ นสัญญำ
้
๓ ขอ้ จำกโจโฉคือ ขอใหไ้ ดเ้ ป็ นขำ้ พระเจ ้ำเหียนเต ้ ขอใหไ้ ดป้ รนนิ บต ่
ั แิ ละคุม้ ครองพีสะใภ้ทั ้
งสอง
คือนำงกำฮูหยินและนำงบิฮูหยิน ภรรยำของเล่ำปี่ ซึงกวนอู
่ ่
นับถือเหมือนเป็ นพีสะใภ้
และขอไปหำเล่ำปี่ ทันทีเมือรู
่ ้ว่ำอยู่ทใด ่
่ี แต่แรกโจโฉไม่ ยอมรบั เงือนไขข้
อสุดท ้ำย
้ งยกนิ ทำนเรืองอิ
เตียวเลียวจึ ้ เห็นว่ำ กวนอูน้นเป็
่ เยียงผูก้ ตัญญูมำเล่ำเพื่อชีให้ ั นคนกตัญญูมำก
้ อย่ำงดีอำจผูกใจกวนอูไว ้ได ้ โจโฉจึงยอมรับเงือนไขของกวนอู
หำกโจโฉเลียงดู ่
้
โจโฉพำกวนอูไปถวำยตัวเป็ นทหำรพระเจ ้ำเหียนเต ้ และให้กวนอูกบ ่
ั พีสะใภ้ทั ้
งสองได อ้ ยู่อย่ำงสุขสบำย
แต่กวนอูก็มไิ ดม้ น ้
ี ำใจตอบสนองโจโฉ ่ ตย ์และจงรกั ภักดีต่อเล่ำปี่ อย่ำงแนบแน่ น
กลับแสดงว่ำยังซือสั
่ ำกวนอูเป็ นคนกตัญญูคงจะไม่จำกไปจนกว่ำจะไดต้ อบแทนบุญคุณก่อน
โจโฉคิดน้อยใจแต่ก็เชือว่

่
โครงเรือง
่ สำมก๊กตอนกวนอูไปรับรำชกำรกับโจโฉนั้น มีโครงเรืองเกี
สำหรบั เรือง ่ ่
ยวกับมหำอำนำจใน แต่ละดินแดน
่ ละดินแดนนั้นไดท้ ำสงครำมกำรเมืองและชิงบัลลังค ์อำนำจเพือให
ซึงแต่ ่ ้ตนนั้นเป็ นใหญ่
้ ละตัวละครยังมีกลยุทธ ์ทีมี
นอกจำกนี แต่ ่ เล่ห ์เหลียมที
่ ่
แตกต่ ำงออกไปสำหรับกำรทำสงครำมอีกดว้ ย

ตัวละครหลัก Commented [1]: กำรวิเครำะห ์ตัวละคร ให ้อ่ำนเนื อเรื้ อง

่
แล ้วพิจำรณำ บุคลิกภำพ นิสยั พฤติกรรม ควำมคิด
่ นๆ
ตลอดจนเรืองอื ่
ของตัวละครทีมี ่ ผลกระทบหรือทำให้เนือเรื
้ องน่
่ ำสนใจ
โจโฉ
อันแสดงควำมสำมำรถของผูแ้ ต่งผ่ำนตัวละคร
่ ควำมสำมำรถมำกทังในเรื
เป็ นบุคคลทีมี ้ ่
องกำรใช ่
้คนและมีเล่ห ์เลียมทำงกลยุ ่ นทีเลื
ทธ ์ทีเป็ ่ องลื
่ อ แล ้ววิเครำะห ์ออกมำว่ำทำไมเป็ นเช่นนั้น และอย่ำงไร
โดยยกตัวอย่ำงบทประพันธ ์ประกอบกำรอธิบำย
่ งกว่ำคนธรรมดำ
รวมไปถึงควำมชำนำญในพิชยั สงครำมและมีสติปัญญำทีสู
ไม่ใช่กำร overview ตัวละคร ที่ copy มำจำก internet เช่นนี ้
เป็ นผูท ี่ กจะพยำยำมทำทุกวิถท
้ มั ่ ไดม้ ำในสิงที
ี ำงเพือให้ ่ ต ่ อ้ งกำร เพรำะมันไม่ได ้วิเครำะห ์อะไรเลย
โปรดอ่ำน Sheet ใน Edmodo
แต่กระนั้นก็มก ื่
ั จะรบั ฟั งควำมคิดเห็นของผูอ้ นอยู ่เสมอ แล ้วทำให ้ถูกต อ้ งตำมทฤษฎีด ้วยครับ
 ่
ตัวอย่างเช่น ตอนทีจะยกทั
พไปตีเมืองแห ้ฝื อของกวนอู โจโฉถำมขุนนำงว่ำ
้
“ท่ำนทังปวงจะเห็ ้
นเป็ นประกำรใด” ขุนนำงทังหลำย ไดแ้ ก่ ซุนฮก กุยแก และเทียหยก
่
ต่ำงแสดงควำมคิดเห็นต่อประเด็นต่ำงๆจนโจโฉเห็นชอบจึงสังกำร

เล่าปี่
่
มีนิสยั ทีโอบอ ้อมอำรีและเป็ นทีรั่ กใคร่แก่คนทัวไป
่

ั้ ข
ตัวอย่างเช่น “ครงนี ่ ำนนับถือนี คุ
้ ำ้ พเจ ้ำเป็ นคนอนำถำ ซึงท่ ้ ณหำทีสุ
่ ดไม่

แต่ก่อนนั้นข้ำพเจ ้ำก็แจ ้งอยู่ว่ำ น้ำใจท่ำนกว้ำงขวำงอำรี เลียงทหำรมิ

้ ไดอ้ นำทร
ิ อยู่วำ่ จะมำพึ่งอยู่ใหท้ ำ่ นใช ้”
ขำ้ พเจ ้ำก็คด

กวนอู
่ ควำมกล้ำหำญ เด็ดเดียว
เป็ นขุนพลทีมี ่ ชำนำญในกำรรบ
่ี ควำมซือสั
และไดร้ บั กำรยกย่องว่ำเป็ นผูท้ มี ่ ตย ์และกตัญญูต่อผูม้ พ
ี ระคุณ
่
ตัวอย่างเช่น ตอนทีโจโฉไปยึ ๋ิ
ดเมืองชีจวและตี
เมืองแหฝ้ ื อของกวนอู
้ กวนอูได้ขอขอ้ ตกลง ๓ ขอ้ แก่โจโฉ และหนึ่ งในนั้น คือ
โจโฉไดส้ ่งทหำรไปล่อให ้กวนอูออกมำและส่งให ้เตียวเลียว
กำรไปหำเล่ำปี่ และขอปรนนิ บต ่ ้
ของเล่ำปี่ เตียวเลียวอ
ั ริ วมไปถึงคุ ้มครองพีสะใภ้ ้ำงว่ำ ถำ้ กวนอูไม่ ยอมไปกับโจโฉ
่ วยเหลือเล่ำปี่ ได ้
แต่ยงั ดึงดันจะสูร้ บต่อไป หำกตำยไปก็จะหมดโอกำสทีจะไปช่
ี ไู ้ ด ้ดูแลภรรยำของเล่ำปี่ อีกดว้ ย กวนอูจงึ เห็นตำมนั้น จึงตกลง ดังเห็นได้วำ่
และจะไม่มผ
กวนอูนั้นมีควำมจงรกั ภักดีตอ
่ เล่ำปี่ มำกถึงแม้วำ่ จะไปอยู่กบ ้ งไม่
ั โจโฉ อีกทังยั
ื เจ ้ำนำยเก่ำดังทีว่่ ำ
ปิ ดบังเจ ้ำนำยใหม่ว่ำตนยังมีใจจงรกั ต่อเจ ้ำนำยเก่ำอยู่ ถึงแม้กวนอูจะมีเจ ้ำนำยใหม่ก็ยงั ไม่ ลม
้ั
“ครนจะ ้
เอำเสือใหม่ น้ันใส่ชนนอก
้ั ้
คนทังปวงจะครหำนิ นทำว่ำได ้ใหม่แล้วลืมเก่ำ”

้
เตียวเลียว
เป็ นผูท ่ี สติปัญญำในกำรพูดจำหว่ำนล้อมผูอ้ น
้ มี ่ื
้
ตัวอย่างเช่น กำรพูดจำเกลียกล่ อมให ้กวนอูไปอยู่กบ
ั โจโฉ รวมไปถึงกำรพูดให้กวนอูรู ้สึกผิดและเป็ น
่ี ำให ้เล่ำปี่ กับเตียวหุยพลอยเดือดร ้อนกับกำรตัดสินใจทีจะไม่
สำเหตุทจะท ่ ไปอยู่กบ
ั โจโฉ
“มหำอุปรำชใหท้ หำรล้อมท่ำนไว ้เป็ นอันมำก
ถำ้ ท่ำนมิสมัครเขำ้ ด ้วยเห็นชีวต
ิ ท่ำนจะถึงแก่ควำมตำยหำประโยชน์มไิ ด ้
ถำ้ ท่ำนมิสมัครเขำ้ ด ้วยเห็นว่ำจะถึงแก่ควำมตำย”
้
เตียวเลี ้
ยวได ้ ูดต่อกวนอูเพื่อโน้มน้ำวให้กวนอูนั้นยอมจำนนมำอยู่กบ
พ ั โจโฉ
้ อเป็ นนักกำรทูตทีดี
เตียวเลียวถื ่ ทสำมำรถท
่ี ำกำรเจรจำไดป้ ระสบควำมสำเร็จเลยทีเดียว
 ่
ฉากท้องเรือง
่
สำมก๊ก มีฉำกทอ้ งเรืองอยู ้
่ในประเทศจีน สมัยพระเจ ้ำเหียนเต ่ นฉำกทีเหล่
้ ซึงเป็ ่ ำก๊กต่ำงๆ มีกำรขัดแยง้

แย่งชิงบัลลังค ์ ในช่วงนั้นโจโฉถือเป็ นผูท้ มี ้ นมหำอุปรำช

ี่ อำนำจมำก จึงถูกแต่งตังเป็
และเป็ นผูน ้ งนำทัพออกไปปรำบหัวเมืองต่ำงๆ
้ ำสำเร็จรำชกำรแผ่นดินแทนพระเจ ้ำแผ่นดิน อีกทังยั
่
ฉำกท ้องเรืองแรกของเรื
อง ่ เมื
่ สำมก๊ก เริมที ่ นเมืองทีโจโฉส
่ องฮูโต๋ ซึงเป็ ่ ำเร็จรำชกำรแผ่นดิน
่ ำจัดเมืองต่ำงๆ
และต่อมำโจโฉคิดทีจะก
เมืองชีจว๋ิ เป็ นเมืองแรกทีโจโฉคิ
่ ่ นเมืองทีเล่
ดกำจัด ซึงเป็ ่ ำปี ปกครอง แต่กำลังจะถูกโจโฉเขำ้ มำยึดครอง
่ องกิจวที
จึงทำใหเ้ ล่ำปี ตอ้ งหลบหนี ไปทีเมื ๋ิ อ่ ้วนเสียวปกครอง
้
่ นเมืองทีกวนอู
ถัดมำเป็ น เมืองแห ้ฝื อ ซึงเป็ ่ ปกครองอยู่ และโดนโจมตีโดยโจโฉอีกเช่นเคย
แต่ต่อมำกวนอูก็ไดย้ อมตำมไปรบั รำชกำรกับโจโฉ

บทเจรจาหรือราพึงราพัน
้ ำนี ของเล่
“เสือเก่ ้ ้ ำปี่ ไปอยู่ทใดมิ
ำปี่ ให้ บัดนี เล่ ่ี ้ นนี ใส่
ไดแ้ จ ้ง ขำ้ พเจ ้ำจึงเอำเสือผื ้ ชนนอก
้ั

หวังจะดูต่ำงหน้ำเล่ำปี่ ครนจะเอำเสื
ั้ ้
อใหม่ นั้นใส่ชนนอก
ั้ ้
คนทังปวงจะครหำนิ นทำว่ำได ้ใหม่แล้วลืมเก่ำ”

่
บทเจรจำดังกล่ำวทีกวนอู ่ เ้ สือใหม่
กล่ำวไว ้เมือได ้ ้ ำของเล่ำปี่ ทับเสือใหม่
จำกโจโฉแต่ก็ยงั คงใส่เสือเก่ ้ ของโจ
โฉนั้นแสดงให ้เห็นถึงควำม จงรกั ภักดีและควำมซือสั
่ ตย ์ต่อกวนอูทยั
่ี งคงมีให ้แก่เล่ำปี่

้
“ เรำเลียงกวนอู ้
ขนำดนี แล้ว กวนอูยงั มีน้ำใจผูกพันรกั เล่ำปี่ อยู่
เรำคิดจะอ่ำนประกำรใดกวนอูจงึ จะเอำใจออกหำกเล่ำปี่ ”

่ ำให ้โจโฉคิดน้อยใจทีตนเองท
จำกบทเจรจำดังกล่ำวทีท ่ ้
ำดีกบั กวนอูและให ้ของตังมำกมำยแต่ กวนอูก็ยงั คง
่ ตย ์และจงรักภักดีทมี
แสดงควำมซือสั ่ี ต่อเล่ำปี่ อยู่เสมอ

“อันควำมตำยอุปมำเหมือนนอนหลับ”

่
บทเจรจำดังกล่ำวทีกวนอู ้ ำตนพร ้อมจะสูก้ บ
กล่ำวไว ้กับเตียวเลียวว่ ั โจโฉอย่ำงไม่กลัวตำย แสดงให้เห็นถึง
่ ำยและไม่สำคัญ เป็ นเรืองปกติ
ควำมตำยเป็ นเรืองง่ ่ ของทุกคน
 ่ กทีเบำ
"ธรรมดำเกิดมำเป็ นชำยให ้รู ้จักทีหนั ่ ่ กทีเบำ
ถำ้ ผู ้ใดมิไดร้ ู ้จักทีหนั ่
้
คนทังปวงก็ จะล่วงติเตียนว่ำผู ้นั้นหำมีสติปัญญำไม่"

่ ยวเลียวเกลี
บทเจรจำดังกล่ำวทีเตี ้ ้
ยกล่ อมให้กวนอูคด
ิ ถึงบุญคุณของโจโฉ
้ ตนเป็ นอย่ำงดี ถึงแม้วำ่ กวนอูก็ยงั ไม่ลม
เพรำะโจโฉไดเ้ ลียงดู ่ ดถึงบุญคุณของเล่ำปี่
ื ทีจะคิ

่
“ซึงมหำอุ ้ คุณแก่เรำก็จริงอยู่ แต่จะเปรียบเล่ำปี่ นั้นยังมิได ้
ปรำชนี มี
ดว้ ยเล่ำปี่ นั้นมีคณ
ุ แก่เรำก่อนประกำรหนึ่ งก็ไดส้ ำบำนไว ้ต่อกันว่ำเป็ นพีน้
่ อง

ั้
เรำจึงไดต้ งใจร ้
กั ษำสัตย ์อยู่ทุกวันนี เรำก็ คด
ิ ถึงคุณมหำอุปรำชอยู่มไิ ด ้ขำดถึงมำตรว่ำเรำจะไปจำกก็จะขอแทนคุณเสี
ยก่อนให้มช ื่
ี อปรำกฏไว ้เรำจึงจะไป”

จำกบทเจรำจำดังกล่ำวแสดงให ้เห็นว่ำกวนอูน้ันมีควำมกตัญญูนึกถึงบุญคุณของคนอยู่เสมอ
่ ตย ์และภักดีกบ
ถึงแม้วำ่ กวนอูยงั ซือสั ั เล่ำปี่ แต่กวนอูก็ยงั ไม่ลม ่ ดตอบแทนบุญคุณของโจโฉ
ื ทีจะคิ

้ กำลังมำก เดินทำงไดว้ น
“ม้ำเซ็กเธำว ์ตัวนี มี ั ละหมื่นเส้น แม้ขำ้ พเจ ้ำรู ้ข่ำวว่ำเล่ำปี่ อยู่ทใด
่ี

ถึงมำตรไหลก็จะไปหำไดโ้ ดยเร็ว”

จำกบทเจรำจำดังกล่ำวแสดงให ้เห็นว่ำ แม้จะไดม้ ำ้ ตัวใหม่มำจำกโจโฉแต่กวนอูก็ยงั คงกตัญญูต่อเล่ำปี่

้ ว่ำกวนอูจะโดนหำ้ มแต่ก็จะไม่ฟังทำให้เห้นถึงควำมรอบคอบและฉลำดในกำรต่อรองกับโจโฉ
นอกจำกนี แม้

่
แก่นเรืองหรื ่
อสาร ัตถะของเรือง
สำมก๊ก ตอนกวนอูไปรบั รำชกำรกับโจโฉ
่ ตย ์และจงรักภักดีต่อของกวนอูทมี
แสดงให้เห็นถึงควำมซือสั ี่ ต่อเล่ำปี่ แม้ว่ำโจโฉจะทำดีมำกแค่ไหน
่ ญญำทีเคยให
ก็ยงั ไม่เคยลืมบุญคุณและคำมันสั ่ ้ไว ้กับเล่ำปี่
 การอ่านและพิจารณาการใช้ภาษาในวรรณคดีและวรรณกรรม

การสรรคา Commented [2]: กำรสรรคำ

1) เลือกใช ้คำใหถ้ ก ่ อ้ งกำร
ู ต ้องตรงตำมควำมหมำยทีต
่
2) เลือกใช ้คำใหเ้ หมำะสมกับเรืองและฐำนะของบุ ่
คคลในเรือง
่ องการ
๑. การเลือกใช้คาให้ถูกต้องตรงตามความหมายทีต้ 3) เลือกใช ้คำใหเ้ หมำะสมแก่ลกั ษณะของค ำประพันธ ์
4) เลือกใช ้คำโดยคำนึ งถึงเสียง
สำมก๊ก แม้วำ่ จะเป็ นวรรณคดีโบรำณ แต่ว่ำ สำมก๊กในฉบับที่ เจ ้ำพระยำพระคลัง(หน) แต่งขึนนั
้ ้น ก. คำเลียนเสีย งธรรมชำติ
่ นเสียงวรรณยุกต ์
ข. คำทีเล่
่ ยำก เป็ นกำรเล่ำเรืองด
มีกำรใช ้ภำษำทีไม่ ่ ว้ ยบรรยำยโวหำร ใช ้ประโยคทีไม่
่ ซบั ซ ้อน อ่ำนแล้วจะเข้ำใจไดว้ ำ่ ่ นเสียงสัมผัส
ค. คำทีเล่
่ นเสียงหนักเบำ
ง. คำทีเล่
่
ใครทำอะไร ทีไหน เมื่อใด หรืออย่ำงไร ชือตั
่ วละครและสถำนทีก็
่ มก
ั จะสะกดตรงตัว
ั้
มีตงหลำยข ี้
้อ ได ้แค่นหรือ? (คำถำมเชิงวำทศิลป์ )
่
มีวรรณยุกต ์กำกับทีชัดเจนและอ่ ่ ้ถอ้ ยคำสำนวนโบรำณซึงใช
ำนง่ำย ถึงมีบำ้ งทีใช ่ ้ต่ำงไปจำกปั จจุบน
ั
รวมไปถึงสำมก๊กเป็ นตัวอย่ำงกำรใช ้วำทศิลป์ ในกำรเจรจำควำม ตัวอย่ำงเช่น
่ ยวเลียวเกลี
ตอนทีเตี ้ ้
ยกล่ ้
ั โจโฉ เตียวเลียวใช
อมให ้กวนอูไปอยู่กบ ้ถอ้ ยคำหว่ำนล้อมใหก้ วนอูคล้อยตำม

่
๒. การเลือกใช้คาให้เหมาะสมกับเรืองและฐานะของบุ ่
คคลในเรือง
่
ในเรืองสำมก๊
ก มีกำรใช ้คำว่ำ “มหำอุปรำช” เรียกแทนโจโฉ ยกตัวอย่ำงเช่น
่ ยวเลียวเกลี
ตอนทีเตี ้ ้
ยกล่อมให ้กวนอูคด
ิ ถึงบุญคุณของโจโฉ
และเป็ นกำรแนะนำให ้กวนอูใคร่ครวญเปรียบเทียบระหว่ำงน้ำหนักบุญคุณของโจโฉกับเล่ำปี่
่
เพือจะตอบแทนได ่
ต้ ำมทีควร “อันมหำอุปรำช มีน้ำใจเมตตำต่อท่ำน ทำนุ บำรุงท่ำนยิงกว่
่ ำเล่ำปี่ อีก

เหตุใดท่ำนจึงมีใจคิดถึงเล่ำปี่ อยู่” และกวนอูก็ตอบแกก้ ลับว่ำ “ซึงมหำอุ

่ ปรำชมีคุณแก่เรำก็จริงอยู่
แต่จะเปรียบเล่ำปี่ อย่ำงนั้นมิได ้ ดว้ ยเล่ำปี่ มีคุณแก่เรำก่อน ประกำรหนึ่ งก็สำบำนไว ้ต่อกันว่ำเป็ นพีน้
่ อง
้
เรำจึงตังใจร กั ษำสัตย ์อยู่” ดังนั้นจะเห็นไดว้ ำ่ กำรพูดถึงบุคคลทีมี
่ ศก
ั ดิสู์ งกว่ำตน โจโฉในขณะนั้นดำรงตำแหน่ งเป็ น
่
สมุหนำยก หรือ ตำแหน่ ง มหำอุปรำช ในขณะทีกวนอู
เป็ นเพียงเจ ้ำเมือง
้
และเตียวเลียวเป็ นเพียงทหำรของโจโฉเท่ำนั้น

่ นเสียงสม
๓. คาทีเล่ ั ผัส
 ่
ในเรืองสำมก๊
ก ตอนกวนอูไปรบั รำชกำรกับโจโฉ มีกำรเล่นเสียงสำผัสในประโยคต่ำงๆ ตัวอย่ำงเช่น
้ ำนี ของเล่
“เสือเก่ ้ ้ ำปี่ ไปอยู่ทใดมิ
ำปี่ ให้ บัดนี เล่ ี่ ้ นนี ใส่
ไดแ้ จ ้ง ขำ้ พเจ ้ำจึงเอำเสือผื ้ ชนนอก
ั้
หวังจะดูต่ำงหน้ำเล่ำปี่ ครนจะเอำเสื
ั้ ้
อใหม่ นั้นใส่ชนนอก
ั้ ้
คนทังปวงจะครหำนิ นทำว่ำได ้ใหม่แล้วลืมเก่ำ”
่ ำให้ประโยคนั้นสวยงำมมำกขึน้
บทเจรจำดังกล่ำว มีเสียงสัมผัสระหว่ำง ให้ กับ ไป ซึงท
เวลำอ่ำนทำให้มค ่ น้
ี วำมไพเรำะมำกยิงขึ

่ นเสียงหนักเบา
๔ คาทีเล่
่
“เรำให้เงินทองสิงของแก่ ิ ดี ท่ำนไม่ชอบใจแลมีควำมยินดีเหมือนเรำให้มำ้ ตัวนี ้
ท่ำนมำเป็ นอันมำกก็ไม่ยน
เหตุไฉนท่ำนจึงรกั ม้ำอันเป็ นสัตว ์เดียรจั ฉำนมำกกว่ำทรพ ่ นอีกเล่ำ” เป็ นคำพูทดีโจโฉได
ั ย ์สิงสิ ่ ้พูดต่อกวนอู
จะเห็นไดว้ ำ่ ในตอนแรก มีกำรใช ้เสียงเบำในกำรพูด
่
แต่ก็เริมหนั ้ อโจโฉพยำยำมพู
กขึนเมื ่ ดถึงน้ำใจของโจโฉแก่กวนอู

การเรียบเรียงคา
่
เรียงขอ้ ควำมทีบรรจุ
สำรสำคัญไว ้ท้ำยสุด
่ ำนเข ำ้ ใจง่ำย รวมไปถึงมีวธิ ก
มีกำรเรียบเรียงคำในภำษำทีอ่ ่ ควำมไพเรำะเหมำะสม ชี ้
ี ำรเรียบเรียงคำทีมี
่ ำคัญอีกอย่ำงหนึ่ งของเรือง
ให้เห็นถึงคุณธรรมขอ้ คิดทีส ่ คอื ขอ้ คิดในเรืองของควำมซื
่ ซึงก็ ่ ่ ตย ์ ดังเช่น
อสั
“ธรรมดำเกิดมำเป็ นผูช ่ กเบำ ถำ้ ผู ้ใดมิไดร้ ู ้จักทีหนั
้ ำยให้รู ้จักทีหนั ่ กทีเบำ
่
้
คนทังปวงก็ จะล่วงติเตียนว่ำผู ้นั้นหำมีสติปัญญำไม่”
่
เป็ นกำรเรียบเรียงประโยคแบบทีบรรจุ
สำรสำคัญไว ้สุดท้ำย
่ นคำพูดทีเตี
ซึงเป็ ่ ยวเลียวพู
้ ดต่อกวนอูใหใ้ คร่ครวญเปรียบเทียบระหว่ำงบุญคุณของโจโฉกับของเล่ำปี่
้ ตนอย่ำงดี แต่ตนก็ไม่วำยคิดถึงเล่ำปี่ ”
“แม้โจโฉเลียงดู
่ นคำพูดทีเตี
ซึงเป็ ่ ยวเลียวเกลี
้ ้
ยกล่ อมให้กวนอูคด
ิ ถึงบุญคุณของโจโฉ

้
เรียบเรียงประโยคให ้เนื อหำเข ้
ม้ ขน้ ขึนไปตำมลำดับแต่คลำยควำมเขม้ ขน้ ลงในช่วงหรือประโยคสุดท ้ำยอย่
ำงฉับพลัน
่ ยวเลียว
เป็ นกำรใช ้วำทศิลป์ ในกำรเจรจำควำม เห็นไดจ้ ำกตอนทีเตี ้
้ เกลียกล่ อมให้กวนอูมำเขำ้ กับโจโฉ
้ ให
เตียวเลียวชี ้ เ้ ห็นโทษ ๓ ประกำร โดยพยำยำมเน้นถึงเล่ำปี่ ผู ้ทีกวนอู
่ ่ ดไว ้ในลำดับสุดท ้ำย
กล่ำวไว ้ว่ำสำคัญทีสุ
“ผลเสียประกำรแรกคือกวนอูก็จะไม่มโี อกำสไปตำมหำและช่วยเหลือเล่ำปี่ ได ้ ประกำรทีสอง
่

ภรรยำของเล่ำปี่ จะ ไม่มค
ี นดูแลคุม้ ครอง
่
และประกำรทีสำมเท่ ่ กั ษำชีวต
ำกับไม่ยอมเผชิญควำมลำบำกเพือร ิ ไว ้ค่อยพบเล่ำปี่ ”

การใช้โวหาร Commented [3]: อธิบำย/วิเครำะห ์ ไม่ใช่มแี ต่ตวั อย่ำง

ใครจะอ่ำนแล ้วเข ้ำใจว่ำมันอะไรยังไง
 ่
๑. การเปรียบเทียบสิงหนึ ่ งเหมือนกับอีกสิงหนึ
่ ่ง

- “ตัวเรำก็มไิ ด ้รกั ชีวต

ิ อันควำมตำยอุปมำเหมือนนอนหลับ”
้ โดยเปรีบเทียบควำมตำยเหมือนกับกำรนอนหลับ
กวนอูได ้กล่ำวกับเตียวเลียว
่
ซึงหมำยถึ ่
งควำมตำยถือเป็ นเรืองเล็ ่
กน้อยไม่ ใช่เรืองใหญ่ ่ ไม่
อะไร เหมือนสิงที ่ มค
ี วำมสำคัญ
่
เป็ นเรืองปกติ
สำหรบั มนุ ษย ์
- ึ้
“อุปมำเหมือนลูกนกอันขนปี กยังไม่ขนพร ้อม”
่
เป็ นคำพูดทีโจโฉพู ่
ดกับเทียหยกระหว่ำงกำรปรึกษำเพือจะน ำตัวเล่ำปี่ กับม้ำเท ้งมำฆ่ำเสีย
่ เ้ ปรียบเทียบว่ำเล่ำปี่ นั้นเหมือนกับลูกนกทีมี
ซึงได ่ ปีกแต่ยงั ไม่พร ้อมบิน
่ ควำมหมำยไดว้ ำ่ เล่ำปี่ นั้นเป็ นคนมีสติปัญญำ
ซึงมี
้
ถำ้ หำกละไว ้ช ้ำก็จะมีกำลังมำกขึนจนสำมำรถท ำอะไรหลำยๆอย่ำงได ้ เหมือนกับกำรบินของนก

่ ็ นจริง
๒. การกล่าวผิดไปจากทีเป
- ุ มำเหมือนหนึ่ งลุยเพลิงอันลุก
“ถึงมำตรำว่ำท่ำนจะได ้ควำมลำบำกก็อป
่ ยงท่ำนไปภำยหน้ำ”
แลขำ้ มพระมหำสมุทรอันกว ้ำงใหญ่ ก็จะลือชำปรำกฏชือเสี
เป็ นกำรเปรียบเทียบให ้เกินจริงว่ำ กำรเผชิญกับควำมลำบำกนั้นยำกลำบำก
่ ้องลุยไฟ ลุยน้ำและขำ้ มมหำสมุทรทีกว
เหมือนกับกำรทีต ่ ้กล่ำวเกินจริงไปมำก
่ ้ำงใหญ่ ซึงได
่
เพือให้
ผอู ้ ่ำนนั้นรบั รู ้ถึงควำมลำบำกของตัวละครไดช ่ น
้ ดั เจนมำกยิงขึ ้

๓. การใช้นามนัย
- ้ น้ำใจเมตตำท่ำน ทำนุ บำรุงท่ำนยิงกว่
“อันมหำอุปรำช นี มี ่ ำเล่ำปี่ อีก

เหตุใดท่ำนจึงมีใจคิดถึงเล่ำปี่ อยู่”
้
เตียวเลียวได ่
้ ูดกับกวนอูโดยใช ้คำว่ำ มหำอุปรำช ซึงในที
พ นี่ หมำยถึ
้ ง โจโฉ
เป็ นกำรใช ้นำมแสดงให ้เห็นถึงตำแหน่ งของตัวละคร นั้นก็คอื ยศอันสูงของโจโฉ จึงใช ้คำว่ำ มหำอุปรำช
และถึงแม้จะใช ้เพียงคำว่ำ มหำอุปรำช เพียงคำเดียวโดยไม่เอ่ยถึงชือ่
่
ก็ทำให ้ตัวละครในเรืองและผู ่ อ้ งใช ้ชือว่
้อ่ำนเขำ้ ใจไดโ้ ดยไม่จำเป็ นทีจะต ่ ำกำลังกล่ำวถึง โจโฉ

การอ่านและพิจารณาประโยชน์หรือคุณค่าในวรรณคดีและวรรณกรรม

คุณค่าด้านอารมณ์
่ กนั้น นอกจำกมีกำรใช ้ภำษำทีอ่
ผูเ้ ขียนเรืองสำมก๊ ่ ำนง่ำยแล้ว
้ งสำมำรถทำให ้ผูเ้ ขียนเขำ้ ใจควำมรู ้สึกของตัวละครเป็ นอย่ำงดี ไม่วำ่ จะเป็ น
อีกทังยั
ี่
กำรกระทำของกวนอูทแสดงถึ ี่ ต่อเล่ำปี่ แม้จะไม่รู ้ว่ำเล่ำปี่ ยังมีชวี ต
งควำมกตัญญูทมี ิ อยู่หรือไม่
 ้
ทำให ้ผูร้ ู ้สึกอ่ำนรู ้สึกซำบซึงในควำมจงร ี่ ต่อเล่ำปี่ เสมอ
กั ภักดีของกวนอูทมี
้ น้ำใจของโจโแทีมี
อีกทังควำมมี ่ ต่อกวนอูอก ่
ี ดว้ ย โจโฉไดใ้ ห้เตียวเลียวไปเกลี ่
ยกล่ อมของกวนอูให ้มำอยู่กบ
ั ตนก็จริง
แต่โจโฉก็มน
ั จะปฏิบต
ั ก
ิ บ
ั กวนอูดต ่ ่ นให ้กวนอูน่ ังทีสู่ งกว่ำขุนนำง
ี ลอดมำ ไม่วำ่ จะเป็ น กำรจัดแจงทีนั
้ งให ้เครืองเงิ
พร ้อมทังยั ่ นเครืองทองแก่
่ ้ั ่ งทีโจโฉเห็
ี ดว้ ย ครงหนึ
กวนอูอก ่ ้
นกวนอูใส่เสือขำด และม้ำผอม
้ วใหม่พร ้อมทังม้
โจโฉก็นำเสือตั ์
้ ำฝี เท ้ำดี และทำนุ บ ำรุงกวนอูดว้ ยยศศักดิศฤงคำร
่ ำให้ผู ้อ่ำนไดร้ บั รู ้ถึงควำมตังใจจริ
ซึงท ้ งและควำมดูแลเอำใจใส่ของโจโฉ

คุณค่าด้านคุณธรรม
่ ร้ ับ คือ ควำมซือสั
สำมก๊ก ตอนกวนอูไปรบั รำชกำรกับโจโฉ คุณธรรมทีได ่ ตย ์ ของ กวนอูทมี
่ี ตอ
่ เล่ำปี่ เช่น
่
ตอนทีกวนอู
ยอมเสียสละตนเองไปอยู่กบ ่ จะกลั
ั โจโฉเพือที ่ บมำช่วยเหลือเล่ำปี่
่
ระหว่ำงทีกวนอู
ยำ้ ยไปอยู่กบ
ั โจโฉกไ้ ม่ไดค้ ด ่ มบุญคุณของเจ ้ำนำยเก่ำ หรือ เล่ำปี่
ิ ทีจะลื
กวนอูได ้คำนึ งถึงบุญคุณของเล่ำปี่ อยู่ตลอดเวลำ และยังทดแทนบุญคุณของโจโฉก่อนทีจะกลั
่ บไปหำเล่ำปี่ อีกดว้ ย

คุณค่าด้านวรรณศิลป์
่ ้ในกำรแต่ง เป็ นกำรเล่ำเรืองด
ภำษำทีใช ่ ว้ ยบรรยำยโวหำรทีใช
่ ้ประโยคทีไม่
่ ซบั ซ ้อน
่ อสถำนที่
ใช ้ภำษำโบรำณแต่ก็สำมำรถเขำ้ ใจได้ง่ำย แม้วำ่ ชือหรื
มีกำรเขียนทับศัพท ์มำจำกภำษำจีนแต่ผู ้อ่ำนก็สำมำรถอ่ำนได ้ง่ำยเพรำะมีวรรณยุกต ์กำกับชัดเจน
่
หำกอ่ำนแล้วพิจำรณำบริบทของเรืองจะทำให้ผู ้อ่ำนเขำ้ ใจบทบำทในตอนนั้นๆมำกขึน
้
่
มีกำรใช ้สำนวนเปรียบเทียบทีคมคำย ่ ้วำทศิลป์ ในกำรเจรจำรและ
มีบทสนทนำทีใช
่
มีกำรใช ้ภำษำเพือโน้
มน้ำวใจอย่ำงมีประสิทธิผล
สมกับพระรำชปณิ ธำนของพระบำทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้ ำจุฬำโลกมหำรำช
่ พระรำชประสงค ์ให้วรรณคดีเรืองสำมก๊
ทีมี ่ ่
ก “เป็ นหนังสืออันสมควรแปลไว ้เพือประโยชน์
รำชกำรบ้ำนเมือง”

คุณค่าด้านสังคม
่
ในเรืองสำมก๊
ก ตอน กวนอูไปร ับรำชกำรกับโจโฉ
่
ไดแ้ สดงถึงค่ำนิ ยมในเรืองของควำมเชื ่ ่
งคม เช่น มีกำรเชือในเรื
อของคนในสั ่
องของโชคลำง
่
ในขณะทีโจโฉยกทั
พไปตีเมืองเสียพ่ำย ไดเ้ กิดลมพำยุใหญ่พด ่ กมำบนเกวียนนั้นหักทับลง
ั หนักธงชัยซึงปั
โจโฉเห็นวิปริตดังนั้นก็ให้หยุดทหำรตังค่
้ ำยมั่นไว ้แล้วถำมทีปรึ ่
่ กษำว่ำ “ซึงลมพำยุ ้ ้
ั มำถูกธงชัยเรำหักลงทังนี
พด
่ กษำของโจโฉจึงตอบกลับว่ำ
จะเห็นดีแลร ้ำยประกำรใด ซุนฮก ทีปรุ
ั ธงชัยหักทบลงมำนั้นเป็ นลมทิศตะวันออก เวลำค่ำวันนี ดี
“เกิดลมพำยุใหญ่พด ้ ร ้ำย

เล่ำปี่ จะยกค่ำยออกมำปล้นเรำอย่ำงเป็ นมั่นคง โจโฉจึงตัดสินใจแบ่งทหำรเป็ น ๑๑ กองและแบ่งหน้ำที่

่
ควำมเชือในเรื ่
องควำมฝั ่ ่สะใภ้ทงสองของเล่
น ในตอนทีพี ้ั ำปี่ ทีกวนอู
่ เป็ นคนดูแลนั้นร ้องไห้
อันเนื่ องมำจำกฝันว่ำเล่ำปี่ ตำย ทังคู
้ ไ่ ม่สำมรถรู ้เห็นไดว้ ำ่ เล่ำปี่ นั้นเป็ นอยู่หรือตำย
้ ำให้เหมือนเป็ นกำรบอกลำงว่ำ อำจเกิดเหตุอน
กำรฝันแบบนี ท ั ตรำยแก่เล่ำปี่ ก็เป็ นได ้
่ องบุ
ควำมเชือเรื ่
่ ญกรรมทีตนได ่ จะลำโจโฉไปอยู่เล่ำปี่ นั้น
ก้ ระทำ ไว ้ ในตอนท ้ำยก่อนทีกวนอู
้ ญญำแก่โจโฉว่ำจะหำโอกำสตอบแทนบุญคุณโจโฉใหไ้ ด ้ รวมไปถึง
กวนอูได ้ให ้คำมันสั
่
กำรสะท้อนเกียวกั ้ หรือ กำรให้ของกำนัล
บขนบธรรมเนี ยมประเพณี ต่ำงของสังคมจีน เช่น กำรจัดเลียง
บรรณานุ กรม

้
หนังสือเรียนสำระกำรเรียนรู ้พืนฐำนวรรณคดี ้ ธยมศึกษำปี ท6
วจิ กั ษ์ ชันมั ี . กรุงเทพฯ. กรมกำรค้ำของ สกสค,
2557.

่ นที่ 27 พฤษภำคม พ.ศ. 2561 , สืบค้นได้จำก

สำมก๊กตัวละครสำคัญ [ออนไลน์]. เขำ้ ถึงเมือวั
https://www.samkok911.com/p/story-of-three-kingdoms.html

่ อสำมก๊ก [ออนไลน์]. เขำ้ ถึงเมือวั

เรืองย่ ่ นที่ 27 พฤษภำคม พ.ศ. 2561 , สืบค้นได้จำก

https://drama.kapook.com/view158826.html

่ นที่ 27 พฤษภำคม พ.ศ. 2561 , สืบค้นได้จำก

สำมก๊กฉบับย่อ [ออนไลน์]. เขำ้ ถึงเมือวั
http://www.สำมก๊ก.com

่ นที่ 27 พฤษภำคม พ.ศ. 2561 , สืบค้นได้จำก

สำมก๊ก สุดยอดควำมเรียงประเภทนิ ทำน [ออนไลน์]. เขำ้ ถึงเมือวั
https://www.gotoknow.org/posts/41709