Σημειώσεις Φυσικής Γενικής Παιδείας

Σημειώσεις Φυσικής Γενικής Παιδείας Γ Τάξης
Θέματα Εξετάσεων 2000-14, Σύντομες Απαντήσεις
Αν μείνουνε τα πράγματα όπως είναι είσαστε χαμένοι

Φίλος σας είναι η αλλαγή η αντίφαση είναι σύμμαχός σας
Από το τίποτα πρέπει κάτι να κάνετε, μα οι δυνατοί πρέπει να γίνουν τίποτα
Αυτό που έχετε, απαρνηθείτε το και πάρτε αυτό που σας αρνιούνται
Μ. Μπρέχτ (1936)
ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΔΕΡΒΕΝΙΟΥ
Οκτώβρης 2014
Σύνταξη από: Σαράμπαλης Κωνσταντίνος
Ιστοσελίδα: «Φυσική, Το Μαγικό Βουνό»
Email: ntisarab@otenet.gr
Αφιερώνεται
Στους λιγοστούς μαθητές που δεν επιλέγουν «εύκολο» μάθημα ως 2 ο
εξεταζόμενο Γενικής Παιδείας, αλλά τη Φυσική που, ίσως, σημαίνει
ότι «κάτι» τους γοήτευσε από το «Μαγικό Βουνό» της τα τόσα χρό-
νια της διδασκαλίας της στο σχολείο

Πίνακας Περιεχομένων
Θ ΕΜΑΤΑ Ε ΞΕΤΑΣΕΩΝ (ΦΩΣ ) ........................................................... 1
2000 ......................................................................................................... 1
2001 ......................................................................................................... 1
2002 ......................................................................................................... 3
2003 ......................................................................................................... 4
2004 ......................................................................................................... 6
2005 ......................................................................................................... 8
2006 ........................................................................................................11
2007 ........................................................................................................14
2008 ........................................................................................................16
2009 ........................................................................................................19
2010 ........................................................................................................21
2011 ........................................................................................................23
2012 ........................................................................................................24
2013 ........................................................................................................25
2014 ........................................................................................................27
Λ ΥΣΕΙΣ Ά ΛΥΤΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ................................................28
Θ ΕΜΑΤΑ Ε ΞΕΤΑΣΕΩΝ (Α ΤΟΜΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ) ............................... 1

2000 ......................................................................................................... 1
2001 ......................................................................................................... 2
2002 ......................................................................................................... 4
2003 ......................................................................................................... 6
2004 ........................................................................................................10
2005 ........................................................................................................14
2006 ........................................................................................................19
2007 ........................................................................................................24
2008 ........................................................................................................27
2009 ........................................................................................................29
2010 ........................................................................................................32
2011 ........................................................................................................34
2012 ........................................................................................................36
2013 ........................................................................................................37
2014 ........................................................................................................39
Θ ΕΜΑΤΑ Ε ΞΕΤΑΣΕΩΝ (Π ΥΡΗΝΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ) ............................. 1

2000 ......................................................................................................... 1
2001 ......................................................................................................... 2
2002 ......................................................................................................... 3
2003 ......................................................................................................... 6
2004 ........................................................................................................11
2005 ........................................................................................................15
2006 ........................................................................................................20
2007 ........................................................................................................23
2008 ........................................................................................................27
2009 ........................................................................................................30
2010 ........................................................................................................31
2011 ........................................................................................................34
2012 ........................................................................................................35
2013 ........................................................................................................36
2014 ........................................................................................................37
Θ ΕΜΑΤΑ Ε ΞΕΤΑΣΕΩΝ (Φ ΩΣ ) 1
2000
1. Δέσμη λευκού φωτός προσπίπτει στην επιφάνεια
ενός πρίσματος όπως δείχνει το σχήμα και κατά
την έξοδο από το πρίσμα η δέσμη αναλύεται.
Ποιού χρώματος, του ερυθρού ή του ιώδους, εί-
ναι μεγαλύτερη η γωνία εκτροπής; Να δικαιολο-
γήσετε την απάντησή σας. 1
2. Μονοχρωματική ακτίνα φωτός, με συχνότητα f  5  1014 Hz , διαδίδεται στο κενό

με ταχύτητα c0  3 108 m
s . Στην πορεία της ακτίνας παρεμβάλλεται κάθετα διαφ α-
νές υλικό πάχους d  8 cm , μέσα στο οποίο η ταχύτητα διάδοσης του φωτός είναι
c  2 108 m 2
s.
Α) Να υπολογίσετε το μήκος κύματος 0 του μονοχρωματικού φωτός στο κενό.

Β) Να υπολογίσετε το δείκτη διάθλασης n του διαφανούς υλικού.
Γ) Αν λ το μήκος κύματος του μονοχρωματικού φωτός στο διαφανές υλικό, με πόσα
τέτοια μήκη κύματος είναι ίσο το πάχος d του διαφανούς υλικού;
2001
3. Η υπεριώδης ακτινοβολία: 3
Α) είναι ορατή με γυμνό μάτι
Β) δεν προκαλεί αμαύρωση των φωτογραφικών πλακών
Γ) συμμετέχει στη μετατροπή του οξυγόνου της ατμόσφαιρας σε όζον
Δ) δεν προκαλεί το φθορισμό σε διάφορα σώματα
4. Όταν ακτίνα μονοχρωματικού φωτός περάσει από τον αέρα σε γυαλί, μεταβάλλ ε-
ται: 4
Α) η συχνότητά της
Β) μόνον το μήκος κύματός της
1
Οι απαντήσεις των θεμάτων κάθε ενότητας δίνονται στο τέλος της
Γ) το μήκος κύματος και η ταχύτητα διάδοσής της

2/30
Δ) η συχνότητα και η ταχύτητα διάδοσής της
5. Να αιτιολογήσετε γιατί ο δείκτης διάθλασης ενός οποιουδήποτε οπτικού μέσου

για μια μονοχρωματική ακτινοβολία δεν είναι δυνατόν να είναι μικρότερος από τη
μονάδα. 5
6. Μονοχρωματική ακτινοβολία διαδίδεται σε δύο διαφορετικά υλικά, με δείκτες

διάθλασης n1 , n2 , όπου n2  n1 . Να δείξετε ότι 2  1 , όπου λ 1 και λ 2 τα αντίστοι-
χα μήκη κύματος. 6
7. Ο δείκτης διάθλασης του χαλαζία είναι 1,544. Η ταχύτητα του φωτός στο χαλαζία
σε σύγκριση με την ταχύτητά του στο κενό είναι: 7
Α) μεγαλύτερη
Β) ίση
Γ) μικρότερη
Δ) δεν δίνονται επαρκή στοιχεία για να απαντηθεί το ερώτημα
8. Ποιες από τις επόμενες προτάσεις είναι σωστές και ποιες λάθος; Σύμφωνα με τη
κβαντική θεωρία του Planck, η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία: 8
Α) εκπέμπεται κατά ασυνεχή τρόπο από την ύλη
Β) απορροφάται κατά συνεχή τρόπο από την ύλη
Γ) εκπέμπεται κατά συνεχή τρόπο από την ύλη
Δ) απορροφάται κατά ασυνεχή τρόπο από την ύλη
Ε) εκπέμπεται και απορροφάται κατά ασυνεχή τρόπο από την ύλη
9. Μονοχρωματική φωτεινή δέσμη που διαδίδεται στο κενό προσπίπτει σε ένα ση-
μείο Α επίπεδης επιφάνειας γυαλιού σχηματίζοντας γωνία  με την κάθετο στην
επιφάνεια στο σημείο Α. Από το σημείο Α η ακτίνα ακολουθεί δύο πορείες, μια
στο κενό και μια στο γυαλί. 9
Α) Να σχεδιάσετε την ανακλώμενη και τη διαθλώμενη ακτίνα.
Β) Να γράψετε τις σχέσεις μεταξύ των γωνιών πρόσπτωσης, ανάκλασης και διάθλ α-
Σαράμπαλης Κωνσταντίνος Θέματα Εξετάσεων (Φως)

σης.
3/30
10. Μονοχρωματική ακτινοβολία συχνότητας f  5  1014 Hz προσπίπτει από το κενό

σε διαφανές υλικό, μέσα στο οποίο το μήκος κύματός της μειώνεται κατά το 1
6 της
αρχικής του τιμής. Η ακτίνα, μέσα στο διαφανές υλικό, διανύει απόσταση
d  5  10 2 m . Να υπολογίσετε: 10
Α) το μήκος κύματος της ακτινοβολίας στο κενό
Β) το δείκτη διάθλασης του διαφανούς υλικού
Γ) την ταχύτητα του φωτός στο διαφανές υλικό
Δ) τον αριθμό των μηκών κύματος που περιλαμβάνονται στην απόσταση d του δι α-
φανούς υλικού. (Δίνεται η ταχύτητα του φωτός στο κενό c0  3 108 m
s ).
2002
11. Μονοχρωματική φωτεινή δέσμη, που διαδίδεται στον αέρα, προσπίπτει πλάγια
στη διαχωριστική επιφάνεια διαφανούς οπτικού μέσου. Οι ακτίνες, που συνεχίζουν
να διαδίδονται στο διαφανές οπτικό μέσον, έχουν σε σχέση με τις προσπίπτουσες: 11
Α) την ίδια ταχύτητα
Β) την ίδια διεύθυνση διάδοσης
Γ) την ίδια συχνότητα
Δ) το ίδιο μήκος κύματος
12. Η υπέρυθρη ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία έχει ........................... συχνότητα

από αυτήν της υπεριώδους ακτινοβολίας. 12
13. Η ιδιότητα μερικών χημικών ουσιών να ακτινοβολούν φως, όταν πάνω τους πρ ο-
σπίπτει αόρατη ακτινοβολία μικρού μήκους κύματος, ονομάζεται .......................... 13
14. Δύο μονοχρωματικές ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες Α και Β με συχνότητες,

αντίστοιχα, f Α και f B τέτοιες, ώστε f B  2 f A , διαδίδονται στο κενό. Αν  A είναι
το μήκος κύματος της ακτινοβολίας Α, τότε το μήκος κύματος B της ακτινοβολί-
ας Β είναι ίσο με: (α) 2 A (β) 12  A . Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. 14

4/30
15. Η υπέρυθρη ακτινοβολία 15
Α) συμμετέχει στη μετατροπή του οξυγόνου της ατμόσφαιρας σε όζον
Β) προκαλεί φωσφορισμό
Γ) διέρχεται μέσα από την ομίχλη και τα σύννεφα
Δ) έχει μικρότερο μήκος κύματος από την υπεριώδη
16. Η γωνία εκτροπής κάθε χρώματος, όταν αυτό διέρχεται από οπτικό μέσο, εξα ρ-
τάται από το   του χρώματος και όσο  είναι
το μήκος κύματος τόσο  είναι η γωνία εκτροπής. 16
17. Η εξάρτηση της ταχύτητας του φωτός και του δείκτη διάθλασης από το μήκος
κύματος ονομάζεται …………………………… 17
2003
18. Λέγοντας «το φως έχει διπλή φύση» εννοούμε ότι: 18
Α) απορροφάται και εκπέμπεται
Β) αλληλεπιδρά με θετικά και αρνητικά φορτισμένα σωματίδια
Γ) συμπεριφέρεται ως κύμα και ως σωματίδιο
Δ) είναι συνδυασμός ηλεκτρικού και μαγνητικού κύματος
19. Σύμφωνα με την κβαντική θεωρία του Planck, κάθε άτομο εκπέμπει ή απορροφά
στοιχειώδη ποσά ενέργειας, που ονομάζονται: 19
Α) φωτόνια
Β) ηλεκτρόνια
Γ) ποζιτρόνια
Δ) νετρόνια
20. Δυο παράλληλες ακτίνες μονοχρωματικού

φωτός (Α) και (Β) προσπίπτουν σε πρίσμα και
εκτρέπονται, όπως φαίνεται στο σχήμα. Ποια
ακτίνα φωτός έχει το μεγαλύτερο μήκος κύμα-

τος; (α) Η ακτίνα Α (β) Η ακτίνα Β. Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. 20

5/30
21. Ακτίνα ορατής μονοχρωματικής ακτινοβολίας συχνότη τας 6  1014 Hz , διέρχεται

από τον αέρα σε γυάλινη πλάκα. Ο δείκτης διάθλασης του γυαλιού για την παραπ ά-
νω ακτινοβολία είναι 1,5. 21
Α) Να υπολογίσετε το μήκος κύματος της ακτινοβολίας λ 0 στο κενό.
Β) Να υπολογίσετε την ταχύτητα διάδοσης της ακτινοβολίας μέσα στο γυαλί.
Γ) Να υπολογίσετε το μήκος κύματος της ακτινοβολίας λ μέσα στο γυαλί.
Δ) Να βρείτε πόσο διαφέρει η ενέργεια ενός φωτονίου της ακτινοβολίας στο κενό
από την ενέργεια του φωτονίου αυτού, όταν η ακτίνα βρίσκεται μέσα στο γυαλί.
Δίνονται: η ταχύτητα του φωτός στο κενό C0  3108 m
s .
22. Η τιμή του δείκτη διάθλασης ενός οπτικού μέσου : 22

Α) είναι ίδια για όλα τα μήκη κύματος της ορατής ακτινοβολίας
Β) αυξάνεται, όταν ελαττώνεται το μήκος κύματος της ορατής ακτινοβολίας
Γ) ελαττώνεται, όταν ελαττώνεται το μήκος κύματος της ορατής ακτινοβολίας
Δ) εξαρτάται μόνο από το υλικό του οπτικού μέσου
23. Ο Planck, για να ερμηνεύσει την ακτινοβολία που παράγει ένα θερμαινόμενο
σώμα, εισήγαγε τη θεωρία των .......... φωτός. 23
24. Στο φαινόμενο του ουράνιου τόξου η φύση συνδυάζει δύο φαινόμενα, το .........
και την ολική ανάκλαση. 24
25. Όταν ένα φωτόνιο διαδίδεται σε διαφορετικά οπτικά μέσα, 25

Α) η ταχύτητά του παραμένει σταθερή
Β) η ενέργειά του παραμένει σταθερή
Γ) το μήκος κύματός του παραμένει σταθερό
Δ) κανένα από τα παραπάνω δεν παραμένει σταθερό
26. Όταν λευκό φως διέρχεται και αναλύεται από διαφανές πρίσμα, παρατηρούμε ότι
η γωνία εκτροπής για την ακτινοβολία του κυανού χρώματος είναι φ. Η γωνία ε-

κτροπής για την ακτινοβολία του κίτρινου χρώματος, σε σχέση με την προηγούμ ε-
6/30
νη, θα είναι (α) μικρότερη (β) ίση (γ) μεγαλύτερη. Να αιτιολογήσετε την απάντησή
σας. 26
27. Οι υπέρυθρες ακτινοβολίες 27

Α) είναι ορατές
Β) διέρχονται από την ομίχλη
Γ) προκαλούν φωσφορισμό
Δ) συμμετέχουν στην μετατροπή του οξυγόνου της ατμόσφαιρας σε όζον
28. Οι υπέρυθρες ακτινοβολίες έχουν μεγαλύτερη συχνότητα από τις υπεριώδεις.

(Σ/Λ) 28
29. Ένα γυάλινο πρίσμα παρεμβάλλεται στην πορεία δύο παράλληλων μονοχρωματ ι-
κών ακτινοβολιών με μήκη κύματος λ 1 και λ 2 στο κενό, όπου 1  2 . 29
Α) Αν n1 και n2 είναι οι δείκτες διάθλασης του υλικού του πρίσματος για τις δύο
ακτινοβολίες αντίστοιχα, τότε (α) n1  n2 .(β) n1  n2 (γ) n1  n2 . Να αιτιολογή-
σετε την απάντησή σας.
Β) Αν c 1 και c 2 είναι οι ταχύτητες διάδοσης των ακτινοβολιών στο πρίσμα αντίστο ι-
χα, τότε (α) c1  c2 (β) c1  c2 (γ) c1  c2 . Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
2004
30. Σύμφωνα με την ηλεκτρομαγνητική θεωρία του Maxwell το ηλεκτρομαγνητικό
κύμα παράγεται, όταν ένα ηλεκτρικό φορτίο: 30
Α) ηρεμεί
Β) κινείται ευθύγραμμα και ομαλά
Γ) επιταχύνεται
Δ) όλα τα παραπάνω
31. Η ταχύτητα με την οποία διαδίδεται στο κενό η ορατή ακτινοβολία είναι μεγα-
λύτερη από εκείνη της υπέρυθρης. (Σ/Λ) 31

32. Όταν ακτίνα μονοχρωματικού φωτός περάσει από τον αέρα σε γυαλί, η συχνότη-
7/30
τά της δε μεταβάλλεται. (Σ/Λ) 32
33. Η θεωρία των κβάντα: 33

Α) δέχεται ότι κάθε άτομο απορροφά και εκπέμπει ενέργεια κατά συνεχή τρόπο
Β) δέχεται ότι η ενέργεια των φωτονίων είναι ανάλογη με τη συχνότητά τους
Γ) ερμηνεύει φαινόμενα που σχετίζονται με την κυματική φύση του φωτός
Δ) δεν ερμηνεύει το φωτοηλεκτρικό φαινόμενο
34. Μία ερυθρή φωτεινή δέσμη εκτρέπεται περισσότερο από μία ιώδη, όταν διέρχο-
νται από γυάλινο πρίσμα. (Σ/Λ) 34
35. Στο ουράνιο τόξο η σειρά με την οποία παρατηρούνται τα βασικά χρώματα εί-
ναι: ιώδες –μπλε – κίτρινο – πράσινο – πορτοκαλί – ερυθρό. (Σ/Λ) 35
36. Η υπέρυθρη ακτινοβολία προκαλεί χημική δράση και βλάπτει τα κύτταρα του
δέρματος. (Σ/Λ) 36
37. Η ακτινοβολία που έχει μήκος κύματος μικρότερο των 400 nm και μεγαλύτερο
του 1 nm ονομάζεται υπεριώδης. (Σ/Λ) 37
38. Διασκεδασμός είναι η ανάκλαση του φωτός προς κάθε κατεύθυνση. (Σ/Λ)38
39. Μονοχρωματική ακτίνα φωτός διαδίδεται σε ένα υλικό που έχει δείκτη διάθλα-
σης 1,4 έχοντας μήκος κύματος στο υλικό 500 nm . Το χρώμα της ακτίνας φωτός
είναι: (α) ερυθρό. (β) πράσινο. (γ) μπλε. Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. Δί-
νονται τα μήκη κύματος των τριών χρωμάτων στο κενό: ερυθρό 700 nm , πράσινο
500 nm και μπλε 450 nm . 39
40. Η υπεριώδης ακτινοβολία σε σχέση με την υπέρυθρη 40

Α) έχει μεγαλύτερο μήκος κύματος
Β) έχει μικρότερη συχνότητα
Γ) έχει μεγαλύτερη συχνότητα

Δ) έχει διαφορετική ταχύτητα διάδοσης στο κενό

8/30
41. Σε ηλεκτρομαγνητικό κύμα που διαδίδεται στο κενό τα διανύσματα της έντασης
του ηλεκτρικού πεδίου και της έντασης του μαγνητικού πεδίου 41
Α) σχηματίζουν μεταξύ τους τυχαία γωνία
Β) είναι μεταξύ τους παράλληλα
Γ) σχηματίζουν μεταξύ τους γωνία που εξαρτάται από τη συχνότητα του κύματος
Δ) είναι μεταξύ τους κάθετα
42. Για το γυαλί ο δείκτης διάθλασης μπορεί να είναι 42

Α) 0
Β) 1
Γ) 1,5
Δ) 0,9
43. Ο δείκτης διάθλασης έχει μονάδα μέτρησης το 1 nm . (Σ/Λ)43

44. Η θεμελιώδης εξίσωση της κυματικής είναι c  . (Σ/Λ) 44
f
45. Δύο ακτίνες φωτός, μια κόκκινη και μια ιώδης, όταν διαδίδονται στο κενό έχουν
μήκη κύματος 01  700 nm και 02  400 nm αντίστοιχα. Η κόκκινη ακτίνα φωτός
εισέρχεται σε οπτικό μέσο με δείκτη διάθλασης n  7 45

4
Α) Το μήκος κύματος αυτής της ακτίνας μέσα στο οπτικό μέσο θα είναι (α) 700 nm
(β) 400 nm (γ) 500 nm . Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Β) Το χρώμα αυτής της ακτίνας μέσα στο οπτικό μέσο θα είναι (α) κόκκινο (β) ιώ-
δες (γ) λευκό. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
2005
46. Το έτος 2005 ορίστηκε ως έτος Φυσικής και ιδιαίτερα ως έτος Einstein (Αϊνστά-
ιν). Το 1905 ο Einstein χρησιμοποιώντας τη σωματιδιακή φύση του φωτός ερμ ή-
νευσε το φωτοηλεκτρικό φαινόμενο. Σήμερα πιστεύουμε ότι το φως συμπεριφέρε-
ται: 46
9/30
Α) ως κύμα
Β) ως σωματίδιο
Γ) ως κύμα και ως σωματίδιο
Δ) ως επιταχυνόμενη μάζα
47. Το λευκό φως, όταν διαδίδεται στο κενό, εμφανίζει το φαινόμενο του διασκεδα-
σμού. (Σ/Λ) 47
48. Δέσμη φωτός, που διαδίδεται στο κενό, αποτελείται από δύο μονοχρωματικές
ακτινοβολίες: την ιώδη με μήκος κύματος 0 ,i  400 nm και την ερυθρά με μήκος
κύματος 0 ,  700 nm . Η δέσμη φωτός εισέρχεται σε γυαλί. Το γυαλί εμφανίζει
για την ιώδη ακτινοβολία δείκτη διάθλασης n και για την ερυθρά ακτινοβολία δεί-
n 8
κτη διάθλασης n με λόγο  . Το μήκος κύματος της ιώδους ακτινοβολίας
n 7
στο γυαλί είναι 200 nm . 48
Α) Να υπολογιστεί ο δείκτης διάθλασης του γυαλιού για την ιώδη ακτινοβολία.
Β) Να δειχθεί ότι το μήκος κύματος της ερυθράς ακτινοβολίας στο γυαλί είναι ίσο
με το μήκος κύματος της ιώδους ακτινοβολίας στο κενό.
Γ) Παρατηρείται αλλαγή του χρώματος της ερυθράς ακτινοβολίας κατά τη διάδοσή
της μέσα στο γυαλί; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Δ) Έστω N και N οι αριθμοί των φωτονίων της ιώδους και της ερυθράς ακτιν ο-
βολίας αντίστοιχα, που προσπίπτουν στο γυαλί στη μονάδα του χρόνου. Να βρ ε-
N
θεί ο λόγος , ώστε ο ρυθμός με τον οποίο προσπίπτει η ενέργεια της ιώδους
N
ακτινοβολίας στο γυαλί να είναι ίσος με το ρυθμό, με τον οποίο προσπίπτει η ε-
νέργεια της ερυθράς ακτινοβολίας στο γυαλί.
49. Μονοχρωματική ακτινοβολία, η οποία διέρχεται από το οπτικά αραιότερο μέσο

(1) προς το οπτικά πυκνότερο μέσο (2), προσπίπτει υπό τυχαία γωνία στη διαχωρ ι-
στική επιφάνεια των δύο οπτικών μέσων. Τότε: 49
Α) η ταχύτητα της ακτινοβολίας είναι μεγαλύτερη στο μέσο (2) σε σχέση με το μέ-
σο (1)
10/30
Β) η γωνία διάθλασης είναι μεγαλύτερη από τη γωνία πρόσπτω σης
Γ) η ενέργεια κάθε φωτονίου της ακτινοβολίας είναι μεγαλύτερη στο μέ σο (1) σε
σχέση με το μέσο (2)
Δ) το μήκος κύματος της ακτινοβολίας είναι μ ικρότερο στο μέσο (2) σε σχέση με
το μέσο (1)
50. Η εξάρτηση της ταχύτητας του φωτός και του δείκτη διάθλασης από το μήκος
50
κύματος ονομάζεται ............
51. Μονοχρωματική ακτινοβολία διαδίδεται στο κενό σε απόσταση κατά 50% μεγ α-
λύτερη από την απόσταση που διαδίδεται σε διαφανές οπτικό μέσο στον ίδιο χρό-
3
νο. Ο δείκτης διάθλασης του οπτικού μέσου για την ακτινοβολία αυτή είναι: (α) 2
(β) 3 γ)2. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.51
52. Μια φωτεινή δέσμη, που διαδίδεται στον αέρα, προσπίπτει υπό γωνία στην επι-
φάνεια ενός γυαλιού. Τότε η γωνία διάθλασης είναι 52
Α) μικρότερη από τη γωνία πρόσπτωσης
Β) ίση με τη γωνία πρόσπτωσης
Γ) μεγαλύτερη από τη γωνία πρόσπτωσης
Δ) ίση με 1
2 
53. Σε ένα ηλεκτρομαγνητικό κύμα στο κενό οι εντάσεις Ε και Β του ηλεκτρικού και
μαγνητικού πεδίου αντίστοιχα έχουν την ίδια φάση. (Σ/Λ) 53
54. Οι υπέρυθρες ακτινοβολίες d

διέρχονται μέσα από την ομίχλη.
n1
(Σ/Λ) 54
55. Μονοχρωματικό φως, που δια- n2

δίδεται τον αέρα, εισέρχεται ταυ-
τόχρονα σε δύο οπτικά υλικά του

ίδιου πάχους d κάθετα στην επιφάνειά τους, όπως φαίνεται στο σχήμα. Οι δείκτες
11/30
διάθλασης των δύο υλικών είναι n1 και n2 με n1  n2 . Αν t1 και t2 είναι οι χρόνοι
διάδοσης του φωτός στα δύο υλικά αντίστοιχα, τότε: (α) t1  t2 (β) t1  t2 (γ) t1  t2 .
Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.55
56. Μονοχρωματική δέσμη φωτός διέρχεται

από πρίσμα, όπως στο σχήμα. Τότε γωνία
εκτροπής είναι η 56
Α) 1
Β)  2
Γ) 3
Δ)  4
57. Δέσμη φωτός διέρχεται από οπτικό μέσο με δείκτη διάθλασης n1 σε οπτικό μέ-
σο με δείκτη διάθλασης n2 . Αν ισχύει n2  n1 , τότε το σωστό σχήμα που περιγρά-
φει την πορεία του κύματος είναι το (α)i. (β)ii.(γ)iii. Να δικαιολογήσετε την απά-
ντησή σας. 57
2006
58. Σύμφωνα με την ηλεκτρομαγνητική θεωρία του Maxwell: 58
Α) τα διανύσματα της έντασης Ε του ηλεκτρικού πεδίου και της έντασης Β του μ α-
γνητικού πεδίου είναι παράλληλα μεταξύ τους.
Β) το φως είναι διαμήκη ηλεκτρομαγνητικά κύματα.
Γ) ερμηνεύονται όλα τα φαινόμενα που έχουν σχέση με το φως.
Δ) οι εντάσεις του ηλεκτρικού και του μαγνητικού πεδίου έχουν την ίδια φάση

59. Η θεωρία των κβάντα αναιρεί την κυματική φύση του φωτός. (Σ/Λ) 59
12/30
60. Ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία με συχνότητα 5  1014 Hz διαδίδεται στο κενό με

ταχύτητα 3 108 m
s . Δεδομένου ότι 1 m  109 nm , η ακτινοβολία 60
Α) είναι ορατή
Β) είναι υπεριώδης
Γ) είναι υπέρυθρη.
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
61. Η ηλεκτρομαγνητική θεωρία του Maxwell 61

Α) ερμηνεύει πλήρως το φωτοηλεκτρικό φαινόμενο
Β) δέχεται τη σωματιδιακή φύση του φωτός
Γ) ερμηνεύει τα γραμμικά φάσματα των αερίων
Δ) αποδεικνύει ότι, όταν ένα ηλεκτρικό φορτίο ταλαντώνεται, δημιουργεί ηλεκτρ ο-
μαγνητικό κύμα
62. Κατά τη διάρκεια της ηλιοθεραπείας το μαύρισμα του δέρματος οφείλεται στη
μελανίνη που παράγει ο οργανισμός, για να προστατευθεί από την υπέρυθρη ακτ ι-
νοβολία. (Σ/Λ) 62
63. Η υπεριώδης ακτινοβολία δεν προκαλεί φθορισμό. (Σ/Λ)63
64. Η υπεριώδης ακτινοβολία χρησιμοποιείται στην ιατρική για την αποστε ίρωση
διαφόρων εργαλείων. (Σ/Λ) 64
65. Η υπέρυθρη ακτινοβολία διέρχεται μέσα από την ομίχλη και τα σύννεφα.
(Σ/Λ) 65
66. Η υπέρυθρη ακτινοβολία συμμετέχει στη μετατροπή του οξυγόνου της ατμ ό-
σφαιρας σε όζον. (Σ/Λ) 66

67. Στο σχήμα φαίνεται ένα ενυδρείο

13/30
με ένα ψάρι. Το μάτι μιας γάτας
παρατηρεί το ψάρι. Η σωστή πο-
ρεία της φωτεινής ακτίνας από το
ψάρι στο μάτι της γάτας είναι 67
Α) 1
Β) 2
Γ) 3
68. Η κβαντική θεωρία του Planck 68

Α) δεν μπορεί να ερμηνεύσει το φωτοηλεκτρικό φαινόμενο
Β) ερμηνεύει την αλληλεπίδραση της φωτεινής ακτινοβολίας με την ύλη
Γ) δέχεται ότι το φως εκπέμπεται και απορροφάται από τα άτομα της ύλης με συν ε-
χή τρόπο
Δ) αναιρεί την κυματική φύση του φωτός
69. Η υπεριώδης ακτινοβολία 69

Α) με πολύ μικρό μήκος κύματος δεν προκαλεί βλάβες στα κύτταρα του δέρματος
Β) δεν προκαλεί φθορισμό
Γ) συμμετέχει στη μετατροπή του οξυγόνου της ατμόσφαιρας σε όζον
Δ) δεν προκαλεί αμαύρωση της φωτογραφικής πλάκας
70. Η αντίληψη ενός χρώματος είναι διαφορετική σε διαφορετικά διαφανή μέσα δι ά-

δοσης. (Σ/Λ) 70
71. Η υπέρυθρη ακτινοβολία διέρχεται μέσα από την ομίχλη και τα σύννεφα. (Σ/Λ)71
72. Μονοχρωματική ακτίνα φωτός ει-

σέρχεται από το διαφανές οπτικό μέσο
Α στο διαφανές οπτικό μέσο Β, όπως
φαίνεται στο σχήμα Για τις ταχύτητες
διάδοσης του φωτός στα δύο μέσα ι-

σχύει: 72
14/30
Α) cA  cB Β) cA  cB Γ) cA  cB
2007
Α) συμμετέχει στη μετατροπή του οξυγόνου της ατμόσφαιρας σε όζον
Β) απορροφάται επιλεκτικά από την ύλη
Γ) προκαλεί φωσφορισμό
Δ) έχει μεγαλύτερη συχνότητα από την υπεριώδη
74. Το οπτικά πυκνότερο μέσον είναι αυτό που έχει τον μεγαλύτερο δείκτη διάθλ α-
σης. (Σ/Λ) 74
75. Σε ένα υλικό οπτικό μέσον η ταχύτητα του φωτός είναι ίδια για διαφορετικά μ ή-
κη κύματος (Σ/Λ) 75
76. Δύο ακτίνες της ίδιας μονοχρωματικής ακτινοβο-

λίας προσπίπτουν κάθετα από το κενό σε οπτικά υλι-
κά Α και Β πάχους d και 2d , αντίστοιχα, και διέρ-
χονται από αυτά όπως φαίνεται στο σχήμα. Τα μήκη
κύματος της ακτινοβολίας στα δύο υλικά είναι αντ ί-
στοιχα  A και B και ισχύει A  12 B . Αν t A και t B
είναι οι αντίστοιχοι χρόνοι διέλευσης της ακτινοβ ο-
λίας από τα δύο υλικά ισχύει:
Α) t A  12 tB Β) t A  tB Γ) t A  14 tB
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. 76
77. Η κβαντική θεωρία77

Α) αναιρεί την ηλεκτρομαγνητική θεωρία του Maxwell
Β) ερμηνεύει το φωτοηλεκτρικό φαινόμενο
Γ) δέχεται ότι από το άτομο εκπέμπονται συνεχώς κύματα
Δ) προβλέπει ότι κατά την αλληλεπίδραση της ύλης με τα φωτόνια, τα φωτόνια συ-
15/30
μπεριφέρονται ως κύμα
78. Η υπεριώδης ακτινοβολία έχει μικρότερο μήκος κύματος από την υπέρυθρη.
(Σ/Λ) 78
79. Δύο παράλληλες ακτίνες μονοχρωματικού

φωτός (Α) και (Β) προσπίπτουν σε γυάλινο πρί-
σμα και εκτρέπονται όπως φαίνεται στο σχήμα.
Για τις ταχύτητες διάδοσης των δύο ακτινοβο-
λιών μέσα στο πρίσμα, ισχύει 79
Α)  A  B Β)  A  B Γ)  A  B
Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
80. Η θεωρία των κβάντα: 80

Α) κατέρριψε την ηλεκτρομαγνητική θεωρία του Maxwell
Β) δέχεται ότι κάθε άτομο απορροφά και εκπέμπει ενέργεια κατά συνεχή τρόπο
Γ) δέχεται ότι η ενέργεια των φωτονίων είναι ανεξάρτητη από τη συχνότητά τους
Δ) ερμηνεύει φαινόμενα που σχετίζονται με την αλληλεπίδραση τη ς φωτεινής ακτι-
νοβολίας με την ύλη
81. Το ανθρώπινο μάτι μπορεί να δει μονοχρωματική ηλεκτρομαγνητική ακτινοβ ο-

λία, το μήκος κύματος της οποίας στο κενό είναι: 81
Α) 100 nm
Β) 300 nm
Γ) 500 nm
Δ) 800 nm
82. Ο διασκεδασμός οφείλεται στο γεγονός ότι ο δείκτης διάθλασης του υλικού έχει
διαφορετική τιμή για κάθε χρώμα. (Σ/Λ) 82

16/30
83. Μονοχρωματική φωτεινή
ακτίνα α προσπίπτει στη δια-
χωριστική επιφάνεια δύο μέ-
σων Ι και ΙΙ, οπότε προκύ-
πτουν οι ακτίνες β και γ. 83
Α) Για τους δείκτες διάθλασης
των δύο μέσων θα ισχύει:
α) nI  nII
β) nI  nII
γ) nI  nII . Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.

Β) Για τα μήκη κύματος των ακτίνων α, β και γ θα ισχύει:
α) a   και a  
β) a   και a  
γ) a   και a  
δ) a   και a   . Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
2008
84. Μία φωτεινή ακτίνα προσπίπτει πλάγια στην επίπεδη διαχωριστική επιφάνεια αέ-
ρα – γυαλιού προερχόμενη από το γυαλί, με αποτέλεσμα ένα μέρος της να ανα-
κλαστεί και ένα μέρος της να διαθλαστεί. Στην περίπτωση αυτή η γωνία 84
Α) πρόσπτωσης είναι μεγαλύτερη από τη γωνία διάθλασης
Β) ανάκλασης είναι μικρότερη από τη γωνία πρόσπτωσης
Γ) ανάκλασης είναι μικρότερη από τη γωνία διάθλασης
Δ) πρόσπτωσης είναι ίση με τη γωνία διάθλασης
85. Οι υπεριώδεις ακτίνες έχουν μικρότερο μήκος κύματος από τις ακτίνες ορατού
φωτός. (Σ/Λ) 85
86. Λεπτή φωτεινή δέσμη αποτελείται από δύο παράλληλες μονοχρωματικές ακτίνες,
μία ιώδη και μία κόκκινη. Η δέσμη προσπίπτει πλάγια σε γυάλινη επίπεδη επιφά-
νεια προερχόμενη από τον αέρα. Η γωνία εκτροπής είναι: 86

17/30
Α) μεγαλύτερη για την κόκκινη
Β) μεγαλύτερη για την ιώδη
Γ) ίδια και για τις δύο
87. Μονοχρωματική ακτινοβολία μήκους κύματος 0  500 nm διαδίδεται στο κενό

και προσπίπτει κάθετα σε πλακίδιο διαφανούς υλικού πάχους d  3 cm . Η ακτινο-
βολία στο εσωτερικό του πλακιδίου διαδίδεται με μήκος κύματος   400 nm . Να
υπολογίσετε: 87
Α) Τον δείκτη διάθλασης του υλικού για την παραπάνω ακτινοβολία.
Β) Τον αριθμό των μηκών κύματος στο εσωτερικό του πλακιδίου.
Γ) Τον χρόνο που χρειάζεται η ακτινοβολία για να διατρέξει το πλακίδιο.
Δ) Την ενέργεια ενός φωτονίου της ακτινοβολίας στο εσωτερικό του πλακιδίου.
Δίνονται: ταχύτητα του φωτός στο κενό: c0  3  108 m
s σταθερά του Plank:
h  6,6 1034 J  s .
88. Ακτίνα πράσινου φωτός προερχόμενη από το κενό εισέρχεται σε δεξαμενή ν ε-

ρού, τότε: 88
Α) η ταχύτητα του φωτός αυξάνεται
Β) η συχνότητα του φωτός μειώνεται
Γ) το μήκος κύματος του φωτός δεν μεταβάλλεται
Δ) το μήκος κύματος του φωτός μειώνεται
89. Οι υπεριώδεις ακτίνες είναι ορατές για το ανθρώπινο μάτι. (Σ/Λ) 89
90. Το φως συμπεριφέρεται άλλοτε ως κύμα και άλλοτε ως σωματίδιο . (Σ/Λ) 90
91. Μονοχρωματική ακτινοβολία φωτός διατρέχει στο κενό απόσταση d  100 σε

χρόνο 2 1014 s , όπου 0 το μήκος κύματος της ακτινοβολίας στο κενό.91
Α) Να υπολογίσετε το μήκος κύματος της ακτινοβολίας στο κε νό και να εξετάσετε

αν αυτή ανήκει στο ορατό φάσμα.

18/30
Β) Να υπολογίσετε την ενέργεια ενός φωτονίου της ακτινοβολίας στο κενό.
Γ) Η ακτινοβολία αυτή από το κενό εισέρχεται σε διαφανές μέσο με δείκτη διάθλα-
σης n  1,5 . Να υπολογίσετε σε πόσο χρόνο διανύει απόσταση 100 στο μέσο
αυτό.
Δ) Να βρεθεί ο αριθμός μηκών κύματος της ακτινοβολίας στο μέσο αυτό, που αντ ι-
στοιχεί στην απόσταση 100 την οποία διανύει η ακτινοβολία στο ίδιο μέσο.
Δίνονται η ταχύτητα του φωτός στο κενό: c0  3  108 m

s και η σταθερά του Planck
h  6,6 1034 J  s .
92. Η υπεριώδης ακτινοβολία 92

Α) είναι ορατή με γυμνό μάτι
Β) ανιχνεύεται με τους φωρατές υπερύθρου
Γ) είναι ακτινοβολία με μήκος κύματος μεγαλύτερο των 400 nm
Δ) προκαλεί αμαύρωση των φωτογραφικών πλακών
93. Οι φωρατές υπερύθρου ανιχνεύουν αόρατη ακτινοβολία μεταξύ 700 nm και

106 nm . (Σ/Λ) 93
94. Με βάση την κβαντική θεωρία του Planck, το φως εκπέμπεται και απορροφάται
από τα άτομα της ύλης κατά συνεχή τρόπο. (Σ/Λ) 94
95. Δύο μονοχρωματικές ακτινοβολίες (Α) και (Β) διαδίδονται στο κενό με μήκη
κύματος  A και B αντίστοιχα, για τα οποία ισχύει η σχέση A  2B . Αν είναι
γνωστό ότι το ανθρώπινο μάτι αντιλαμβάνεται ακτινοβολίες με μήκη κύματος από
400 nm έως 700 nm και η ακτινοβολία (Α) είναι ορατή, τότε η ακτινοβολία (Β)
είναι (α). ορατή (β). υπεριώδης (γ). υπέρυθρη. Να επιλέξετε το γράμμα που αντι-
στοιχεί στο σωστό συμπλήρωμα. Να αιτιολογήσετε την επιλογή σας. 95
96. Υπέρυθρη ακτινοβολία διαδίδεται στον αέρα με μήκος κύματος 0  900 nm . Η

φωτόνια
ακτινοβολία απορροφάται πλήρως από ποσότητα νερού με ρυθμό 1020 . 19/30
s
Γνωρίζουμε ότι για να αυξηθεί η θερμοκρασία αυτής της ποσότητας του νερού κ α-
τά 1 C (βαθμό Κελσίου) απαιτείται ενέργεια E  1100 J . 96
Α) Να υπολογίσετε την ενέργεια ενός φωτονίου αυτής της ακτινοβολίας.
Β) Να υπολογίσετε την ολική ενέργεια των φωτονίων τα οποία απορροφώνται από
την παραπάνω ποσότητα νερού σε χρονική διάρκεια t1  20 s .
Γ) Αν η ίδια ποσότητα νερού απορροφήσει ακτινοβολία για χρονική διάρκεια
t2  100 s , να βρείτε τη μεταβολή της θερμοκρασίας του νερού στη χρονική
διάρκεια t2 .
Δίνονται: 1 nm  109 m , h  6,6 1034 J  s , η ταχύτητα του φωτός στον αέρα
c0  3  108 m
s .
2009
97. Κατά την ανάλυση λευκού φωτός από γυάλινο πρίσμα, η γωνία εκτροπής του κί-
τρινου χρώματος είναι: 97
Α) μικρότερη της γωνίας εκτροπής του ιώδους και της γωνίας εκτροπής του κόκκ ι-
νου
Β) μεγαλύτερη της γωνίας εκτροπής του κόκκινου και της γωνίας εκτροπής του ι ώ-
δους
Γ) μεγαλύτερη της γωνίας εκτροπής του κόκκινου και μικρότερη της γωνίας εκτρο-
πής του ιώδους
Δ) μικρότερη της γωνίας εκτροπής του κόκκινου και μεγαλύτερη της γωνίας εκτρ ο-
πής του ιώδους
98. Η υπεριώδης ακτινοβολία: 98

Α) έχει μήκος κύματος από 400 nm έως 700 nm
Β) είναι ορατή
Γ) δεν προκαλεί αμαύρωση της φωτογραφικής πλάκας
Δ) χρησιμοποιείται για την αποστείρωση ιατρικών εργαλείων

99. Οι υπέρυθρες ακτινοβολίες έχουν μήκη κύματος μικρότερα από 700 nm .

20/30
(Σ/Λ) 99
100. Ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία μήκους κύματος 0 στο κενό διαδίδεται σε

γυαλί με δείκτη διάθλασης n  1 . Η ενέργεια ενός φωτονίου της ακτινοβολίας: 100
Α) είναι μεγαλύτερη στο κενό
Β) έχει την ίδια τιμή στο γυαλί και στο κενό
Γ) είναι μεγαλύτερη στο γυαλί.
101. Λεπτή μονοχρωματική δέσμη εισέρχεται

από το κενό σε γυάλινη πλάκα πάχους
3
d m , όπως φαίνεται στο σχήμα. Η ακτι-
8
νοβολία στο κενό έχει μήκος κύματος
0  600 nm και η γωνία διάθλασης στο ση-
μείο εισόδου της δέσμης στη γυάλινη πλάκα είναι   30 . Ο δείκτης διάθλασης
του γυαλιού για την ακτινοβολία αυτή είναι n  1, 2 . Να υπολογισθούν: 101
Α) Το μήκος κύματος λ της ακτινοβολίας αυτής στο γυαλί.
Β) Η ταχύτητα c της ακτινοβολίας στο γυαλί.
Γ) Το χρονικό διάστημα Δt που χρειάζεται η ακτινοβο λία για να διαπεράσει το
γυαλί.
Δ) Ο αριθμός N των μηκών κύματος της ακτινοβολίας στο γυαλί με τον οποίο ισ ο-
δυναμεί η διαδρομή της στο γυαλί.
m 1 3
Δίνονται: ταχύτητα του φωτός στο κενό c0  3 108 , sin 30  , cos30  ,
s 2 2
1 nm=10-9 m
102. Σύμφωνα με την κβαντική θεωρία του Planck το φως εκπέμπεται και απορρο-
φάται κατά συνεχή τρόπο. (Σ/Λ) 102
103. Η υπεριώδης ακτινοβολία έχει μεγαλύτερο μήκος κύματος στο κενό από την
ιώδη. (Σ/Λ) 103

21/30
104. Δύο μονοχρωματικές ακτινοβολίες, μία ερυθρή και μία πράσινη, δ ιέρχονται
από πλακίδιο χαλαζία. 104
Α) Ο δείκτης διάθλασης του χαλαζία για τις ακτινοβολίες αυτές είναι
α) μεγαλύτερος για την ερυθρή
β) μεγαλύτερος για την πράσινη
γ) ίσος και για τις δύο. Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
Β) Η ταχύτητα διάδοσης στο χαλαζία είναι
α) μεγαλύτερη για την ερυθρή
β) μεγαλύτερη για την πράσινη
γ) ίση και για τις δύο. Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
2010
105. Το ουράνιο τόξο είναι αποτέλεσμα 105
Α) της απορρόφησης του φωτός από την ατμόσφαιρα
Β) της μονοχρωματικότητας του ηλιακού φωτός
Γ) του διασκεδασμού και της ολικής ανάκλασης του λευκού φωτός
Δ) των ιδιοτήτων της υπέρυθρης ακτινοβολίας

Α) έχει μικρότερο μήκος κύματος στο κενό από την ορατή
Β) προκαλεί το μαύρισμα του δέρματός μας, όταν εκτιθέμεθα στον ήλιο
Γ) δεν προκαλεί το φαινόμενο του φωσφορισμού
Δ) συμμετέχει στην μετατροπή του οξυγόνου της ατμόσφαιρας σε όζον
107. Η θεωρία των κβάντα δεν αναιρεί την κυματική φύση του φωτός. (Σ/Λ) 107
108. Μονοχρωματική ακτίνα φωτός διαπερνά διαδοχικά δύο οπτικά υλικά με δείκτες
διάθλασης n1 και n2 αντίστοιχα, όπου n2  1,5  n1 . Η ακτίνα προσπίπτει κάθετα στις
διαχωριστικές επιφάνειες των δύο οπτικών υλικών, όπως φαίνεται στο σχήμα. Τα
δύο οπτικά υλικά έχουν πάχος d και 2d αντίστοιχα. Στο οπτικό υλικό με δείκτη

διάθλασης n1 το πάχος d ισούται με 105 μήκη

22/30
κύματος της ακτινοβολίας στο μέσο αυτό. Με
πόσα μήκη κύματος της ακτινοβολίας στο μέ-
σο με δείκτη διάθλασης n2 ισούται το πάχος
2d; 108
Α) 2 105
Β) 0,75 105
Γ) 3 105
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση. Να δικαιολογήσετε την επιλογή σας.
109. Ο δείκτης διάθλασης της στεφανυάλου για μια μονοχρωματική ακτινοβολία

είναι 109
Α) 0,813
Β) 0,417
Γ) 0,619
Δ) 1,514

Α) διέρχεται από την ομίχλη και τα σύννεφα
Β) συμμετέχει στη μετατροπή του οξυγόνου της ατμόσφαιρας σε όζον
Γ) προκαλεί φωσφορισμό
Δ) έχει μικρότερο μήκος κύματος από τις ακτίνες Χ
111. Το φως συμπεριφέρεται ως κύμα και ως σωματίδιο. (Σ/Λ)111
112. Το λευκό φως είναι μονοχρωματική ακτινοβολία. (Σ/Λ) 112
113. Μονοχρωματική ακτινοβολία μεταβαίνει από ένα οπτικά αραιό μέσο σε ένα άλ-
λο οπτικά πυκνό. Το μήκος κύματος της ακτινοβολίας 113
Α) μένει ίδιο
Β) αυξάνεται
Γ) ελαττώνεται
Να επιλέξετε τη σωστή πρόταση. Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.

23/30
2011
114. Η σωματιδιακή φύση του φωτός εκδηλώνεται στο 114
Α) φαινόμενο της συμβολής
Β) φαινόμενο της περίθλασης
Γ) φωτοηλεκτρικό φαινόμενο
Δ) φαινόμενο της πόλωσης
115. Μία ακτίνα λευκού φωτός (λ) προσπίπτει

από τον αέρα σε γυάλινο πρίσμα και αναλύεται.
Στο σχήμα φαίνεται η πορεία της ιώδους, της
κίτρινης και της κόκκινης ακτίνας. Η ιώδης α-
κτίνα είναι 115
Α) Η (1) Β) Η (2) Γ) Η (3)
116. Δύο μονοχρωματικές ακτινοβολίες (Α) και

(Β), που διαδίδονται στο κενό με μήκη κύμα-
τος 0 A και 0B αντίστοιχα, εισέρχονται ταυ-
τόχρονα σε οπτικό υλικό πάχους x  60 cm ,
κάθετα στη διαχωριστική επιφάνεια του υλικού
με το κενό, όπως φαίνεται στο σχήμα. Κατά
την είσοδο της ακτινοβολίας (Α) στο οπτικό υλικό, η ταχύτητά της μειώνεται κατά
m
108 . Ο δείκτης διάθλασης του οπτικού υλικού για την ακτινοβολία (Β) είναι
s
nB  2 . 116
Α) Να βρεθεί η ταχύτητα cB της ακτινοβολίας (Β) μέσα στο οπτικό υλικό.
Β) Να βρεθεί ο δείκτης διάθλασης n A του οπτικού υλικού για την ακτινοβολία (Α)
0 A 3 
Γ) Αν είναι γνωστό ότι  , να βρεθεί ο λόγος των μηκών κύματος A των α-
0 B 2 B
κτινοβολιών μέσα στο οπτικό υλικό
Δ) Να βρεθεί η χρονική διαφορά εξόδου των δύο ακτινοβολιών από το οπτικό υλι-
24/30
κό.
m
Δίνεται η ταχύτητα του φωτός στο κενό c0  3 108 .
s
117. Η υπέρυθρη ακτινοβολία προκαλεί φωσφορισμό. (Σ/Λ) 117
2012
118. Ο δείκτης διάθλασης ενός οπτικού μέσου για τα χρώματα ερυθρό, ιώδες, κίτρ ι-
νο έχει118
Α) την ίδια τιμή και για τα τρία χρώματα
Β) την μεγαλύτερη τιμή του για το ερυθρό χρώμα
Γ) την μεγαλύτερη τιμή του για το ιώδες χρώμα
Δ) την μεγαλύτερη τιμή του για το κίτρινο χρώμα
119. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της Στήλης (Ι) και δίπλα σε κάθε α-
ριθμό το γράμμα της Στήλης (ΙΙ) που δίνει τη σωστή αντιστοίχιση 119
Στήλη Ι Στήλη ΙΙ
1.Einstein Α) Φωτόνια
2.Huygens Β) Ηλεκτρομαγνητικά κύματα
3.Maxwell Γ) Φωτοηλεκτρικό φαινόμενο
4.Planck Δ) Εγκάρσια κύματα
5.Hertz Ε) Παραγωγή κυμάτων ίδιας φύσης με
αυτήν του φωτός
120. Μια μονοχρωματική ακτινοβολία έχει μήκος κύμα-

τος στον αέρα λ 0 . Όταν η ακτινοβολία από τον αέρα
εισέρχεται στο οπτικό μέσο 1, το μήκος κύματός της
3
μειώνεται στα της αρχικής του τιμής, ενώ, όταν η
4
ακτινοβολία εισέρχεται από τον αέρα στο οπτικό μέσο

1
2, το μήκος κύματός της μειώνεται κατά το της αρχικής του τιμής. Όταν η ακτι- 25/30
3
νοβολία αυτή μεταβαίνει από το οπτικό μέσο 1 στο οπτικό μέσο 2, ακολουθεί την
πορεία 120
Α) α Β) β Γ) γ
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση. Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
2013
121. Η τιμή του δείκτη διάθλασης του χαλαζία 121
Α) είναι ανεξάρτητη από την τιμή του μήκους κύματος της ορατής ακτινοβο λίας στο
κενό
Β) ελαττώνεται, όταν ελαττώνεται η τιμή του μήκους κύματος της ορατής ακτινοβ ο-
λίας στο κενό
Γ) ελαττώνεται, όταν αυξάνεται η τιμή του μήκους κύματος της ορατής ακτινοβολ ί-
ας στο κενό
Δ) είναι ανεξάρτητη από τη συχνότητα της ορατής ακτινοβολίας.
122. Κατά τη διάδοση του ηλεκτρομαγνητικού κύματος στο κενό οι εντάσεις των
πεδίων Ε και Β διαδίδονται με την ίδια ταχύτητα. (Σ/Λ) 122
123. Η ακτινοβολία που έχει μήκος κύματος στο κενό 800 nm είναι υπέρυθρη.
(Σ/Λ) 123
124. Δύο ραδιοφωνικοί σταθμοί Α και Β εκπέμπουν σε συχνότητες f A και f B με

f A  f B , ενώ έχουν την ίδια ακτινοβολούμενη ισχύ. Αν στον ίδιο χρόνο ο σταθμός
Α εκπέμπει Ν A φωτόνια και ο σταθμός Β εκπέμπει Ν Β φωτόνια, τότε ισχύει ότι: 124
I. N A  NB II. N A  NB III. N A  NB

125. Στο παρακάτω σχήμα φαίνεται η κάθετη

26/30
τομή διάταξης που αποτελείται από δύο οπτι-
κά υλικά Ι και ΙΙ με δείκτες διάθλασης
nI  1,5 και nII  1,8 , αντίστοιχα. Οι γεωμε-
τρικές διαστάσεις της διάταξης είναι:
ΑΗ
AB=BΓ=ΕΖ=ΖΗ= =1 cm ,
2
    2 cm , ενώ οι τρεις γωνίες
, ,  είναι όλες 90 . Τα σημεία Κ και Λ

βρίσκονται στο μέσο των αποστάσεων ΔΕ και
ΔΓ, αντίστοιχα. Μία μονοχρωματική ακτίνα φωτός με μήκος κύματος 0  400 nm
στο κενό διέρχεται από τη διάταξη, ακολουθώντας τη διαδρομή που δείχνει το
σχήμα. Δίνεται ότι η ακτίνα εισέρχεται κάθετα στη διάταξη από την επιφάνεια ΑΗ
στο σημείο Μ, ανακλάται πλήρως στα σημεία Κ και Λ των επιφανειών ΔΕ και ΔΓ,
αντίστοιχα, και στη συνέχεια εξέρχεται από τη διάταξη κάθετα στην επιφάνεια ΑΗ
στο σημείο Ν. 125
Α) Ποια είναι η ενέργεια καθενός φωτονίου της φωτεινής ακτίνας, όταν αυτή διέρχ ε-
ται από το υλικό Ι;
Β) Σε πόσα μήκη κύματος της ακτινοβολίας στο υλικό ΙΙ αντιστοιχεί η συνολική
διαδρομή της ακτίνας στο υλικό αυτό;
Γ) Να βρεθεί ο συνολικός χρόνος που απαιτείται για τη διέλευση της ακτίνας από
τη διάταξη, από τη στιγμή εισόδου της στο σημείο Μ μέχρι τη στιγμή εξόδου
της από το σημείο Ν.
Στη συνέχεια, αφαιρούμε το υλικό Ι από την οπτική διάταξη και επαναλαμβάνουμε
το πείραμα με την ίδια μονοχρωματική ακτίνα, τοποθετώντας το υλικό ΙΙ που α-
πομένει σε θερμικά μονωμένο περιβάλλον.
Δ) Αν γνωρίζουμε ότι το υλικό ΙΙ απορροφά το 5% της διαδ ιδόμενης σε αυτό ακτι-
νοβολίας, να υπολογίσετε τον αριθμό των φωτονίων που πρέπει να εισέλθουν στο
υλικό αυτό για να αυξηθεί η θερμοκρασία του κατά 2 C . Δίνεται ότι για να αυ-
ξηθεί η θερμοκρασία του υλικού ΙΙ κατά 2 C απαιτούνται 20 J .
m
Δίνονται: η ταχύτητα του φωτός στο κενό : c0  3  108 , η σταθερά του Planck
s

2
h  6,6  1034 J  s , 1 nm=109 m, sin 45  cos 45  27/30
2
2014
126. Ο Planck εισήγαγε τη θεωρία των κβάντα φωτός, για να ερμηνεύσει 126
Α) το φαινόμενο της συμβολής του φωτός
Β) το φαινόμενο της περίθλασης του φωτός
Γ) το φαινόμενο της πόλωσης
Δ) την ακτινοβολία που παράγει ένα θερμαινόμενο σώμα
127. Κοινή ιδιότητα της υπεριώδους και της υπέρυθρης ακτινοβολίας είναι ότι: 127
Α) γίνονται αντιληπτές από το ανθρώπινο μάτι
Β) συμμετέχουν στη μετατροπή του οξυγόνου της ατμόσφαιρας σε όζον
Γ) προκαλούν θέρμανση κατά την απορρόφησή τους από τα διάφορα σώματα
Δ) χρησιμοποιούνται για την αποστείρωση ιατρικών εργαλείων.
128. Σύμφωνα με το πρότυπο του Τhomson,128

Α) τα ηλεκτρόνια κινούνται στα άτομα κατά το πλανητικό μοντέλο
Β) το θετικό φορτίο κατανέμεται ομοιόμορφα στο χώρο που καταλαμβάνει το άτ ο-
μο
Γ) τα σωμάτια α αποκλίνουν κατά μεγάλη γωνία, όταν προσπίπτουν σε λεπτό μετα λ-
λικό φύλλο χρυσού
Δ) το αρνητικό φορτίο κατανέμεται ομοιόμορφα μόνο στην επιφάνεια του ατόμου
129. Το κόκκινο χρώμα φαίνεται κόκκινο απ’ όσα οπτικά μέσα κι αν περάσει το φως
πριν φτάσει στο μάτι. (Σ/Λ) 129
130. Μονοχρωματική ακτίνα, πράσινου χρώμα-

τος, με μήκος κύματος στο κενό λ 0,π εισέρχεται
κάθετα στο σύστημα των οπτικών υλικών α και
β του ίδιου πάχους d, όπως φαίνεται στο παρα-
κάτω σχήμα. H εξάρτηση του δείκτη διάθλασης

n από το μήκος κύματος στο κενό λ 0 για δύο οπτικά υλικά α και β φαίνεται στο
28/30
παρακάτω σχήμα. Αν οι χρόνοι διέλευσης της ακτίνας από τα υλικά αυτά είναι t α
και t β αντίστοιχα, τότε: 130
Α) ta  t Β) ta  t Γ) ta  t
Λ ΥΣΕΙΣ Ά ΛΥΤΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

1. Άσκηση 9 η :
 
 34 26 
E  hf  6, 63 10 10  6, 63 10 J
8
 f  100 MHz  108 Hz   
  
 c 3  108
E 
 P  6, 63 kW  6, 63 10 W    E  h
3
 6, 63 1034   3,311019 J ,   5 106 
  600 nm  6 107 m    6 10 7
E 
  ί   
E N N P 6, 63 10 3
29 φωτόνια
P  E     10 
 t t t E 6, 63 1026 s 
 N 2 φωτόνια   c 3 108 
 t  10   f    5  1014
Hz 
s  6 10 7
   
  
  600 nm  6 107 m   E N N J
    E  hf  6, 63 1034  5 1014 102  3,311017 
   t t t s 

29/30
 d d d d 1 
t   c  n  t  t1  t 2   n1  n 2   0,3   109 s  1 ns 
 c 0 c0 c0 3 10 8

n1  1,5 n2  1, 2   n 
   d d d 
d  1 m  N    n  
  600 nm  6 107    0 0 
 0 m  n 
 d 1 d 1 
 N1  n1  1,5  25 105 , N 2  n2  1, 2  20 105 
 0 6 10 7
0 6 10 7

 E J 
   21216 0 C    E  
      
 
    
 
E 21216 2
 f  10 Hz    N     φωτόνια 
12 25
6, 4 10
   2 C   hf hf 6, 63 1034 1012 
    

 

Α ΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ

30/30
1
του ιώδους (βλέπε θεωρία)
2
0  600 nm, n=1,5, N=2 105
3
Γ
4
Γ
C0
5
C  C0   n 1
C
6
θεωρία
7
Γ
8
A,Δ,E οι σωστές
9
θεωρία
m
10
0  600 nm,   500 nm, n  1, 2, c  2,5 108 , N  105
s
11
Γ
12
μικρότερη
13
φθορισμός
14
β
15
Γ
16
μήκος κύματος, μεγαλύτερο, μικρότερη
17
διασκεδασμός
18
Γ
19
A
20
A
m
21
0  500 nm, c  2 108 , 333 nm , μηδέν
s
22
B
23
κβάντα
24
διασκεδασμό
25
B
26
α
27
Β
28
Λάθος
29
α, β
30
Γ

31
Λάθος
31/30
32
Σωστή
33
Β
34
Λάθος
35
Λάθος
36
Λάθος
37
Σωστή
38
Λάθος
39
0  n  700 nm (ερυθρό)
40
Γ
41
Δ
42
Γ
43
Λάθος
44
Λάθος
45
β, α
46
Γ
47
Λάθος
N 4
48
ni  2, n  1,75,   400 nm, 
N 7
49
Δ
50
διασκεδασμός
51
α
52
Α
53
Σωστή
54
Σωστή
55
β
56
Γ
57
α
58
Δ
59
Λάθος
60
Α
61
Δ
62
Λάθος
63
Λάθος
64
Σωστή
65
Σωστή
66
Λάθος

67
Α
32/30
68
Β
69
Γ
70
Λάθος
71
Σωστή
72
Γ
73
B
74
Σωστή
75
Λάθος
76
B
77
B
78
Σωστή
79
A
80
Δ
81
Γ
82
Σωστή
83
α, δ
84
Γ
85
Σωστή
86
B
87
n  1, 25, N  0,75 105 , t  1, 25 10-10 s, E  3,96 10-19 J
88
Δ
89
Λάθος
90
Σωστή
91
0  600 nm , E  3,3 10-19 J , t  3 10-14 s , N  15
92
Δ
93
Σωστή
94
Λάθος
95
400 nm<A  2B  700 nm  200 nm<B  350 nm , άρα υπεριώδης
96
2, 2 1019 J , 440 J , 2 C
97
Γ
98
Δ
99
Λάθος
100
Η f ανεξάρτητη του μέσου, άρα E  hf  ίδιο , η Β
m
101
  500 nm, c  2,5 108 , x  0, 25 m, t  109 s, N=5 105
s
102
Λάθος
33/30
103
Λάθος
104
β, α
105
Γ
106
Γ
107
Σ
2d 0
N 2 2  n n
108
  2 1  2 1  2 2  3  N 2  3N1  3 105 , η C
N1 d 2 0 n1
1 n2
109
Δ
110
A
111
Σωστή
112
Λάθος
113
c1  c2  1 f  2 f  1  2 , η γ
114
Γ
115
Η γωνία εκτροπής αυξάνεται με τη συχνότητα της ακτινοβολίας, άρα η ιώδης με τη μεγ α-
λύτερη συχνότητα αντιστοιχεί στην (3), σωστό το γ
c0 m m c
116
cB   1,5 108 , cA  c0  cA  cA  2 108 , nA  0  1,5
nB s s cA
0 A
A nA nB 0 A x x x
    2, t=    nB  nA   109 s=1 ns
B 0B nA 0 B cB c A c0
nB
117
Λάθος
118
Γ
119
1γ, 2δ, 3β, 4α, 5ε
c0
n1 c1 c2 2 f 23 0 8
120
    3   n1  n2 , προς οπτικώς πυκνότερο, άρα πλησιάζει στην
n2 c0 c1 1 f 4 0 9
c2
κάθετο, η 1(α)
121
Γ
122
Σ
123
Σ

34/30
E A EB N A N B N A EB hf B f B
PA  PB    EA  EB     1
124
t t t t N B E A hf A f A , ηΙΙΙ
N A  N B
c0
125
Eh  4,95  1019 J
0
 2 2  s s
sII   1  sin 45  1  sin 45  1 cm  4 cm  N II  II  nII II  1,8  105
 2 2  II 0
sI sI
sI  1  1 cm  2 cm  N I   nI  0,75  105
I 0
0
t   N I  N II  T   N I  N II   3,4  1010 s
c0
20
J
E 0,05
N   8  1020 φωτόνια
hf 4,95  1019 J

126
Δ
127
Γ
128
Β
129
Σ
d d
130
n  n  c  c    t  t , η Α
t t

Θ ΕΜΑΤΑ Ε ΞΕΤΑΣΕΩΝ (Α ΤΟΜΙΚΑ
Φ ΑΙΝΟΜΕΝΑ )
2000
1. Σύμφωνα με το πρότυπο του Bohr για το άτομο του υδρογόνου : 1
Α) το ηλεκτρόνιο εκπέμπει συνεχώς ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία
Β) η στροφορμή του ηλεκτρονίου μπορεί να πάρει οποιαδήποτε τιμή
Γ) το άτομο αποτελείται από μια σφαίρα θετικού φορτίου ομοιόμορφα κατανεμημ έ-
νου
Δ) το ηλεκτρόνιο κινείται μόνο σε επιτρεπόμενες τροχιές.
2. Να αποδείξετε ότι το ελάχιστο μήκος κύματος του συνεχούς φάσματος των ακτί-
ch
νων Χ δίνεται από τη σχέση: λmin  , όπου V η τάση που εφαρμόζεται μεταξύ
e V
ανόδου και καθόδου και c, h, e φυσικές σταθερές. 2
3. Ένα άτομο υδρογόνου βρίσκεται

Ε4 n=4
στη θεμελιώδη του κατάσταση (n=1)
με ενέργεια E1  13,6 eV . Στο
Ε3 n=3
σχήμα δίνεται το διάγραμμα των Ε2 n=2
τεσσάρων πρώτων ενεργειακών
σταθμών του ατόμου του υδρογό- Ε1 n=1
νου. 3
Α) Να υπολογίσετε την ενέργεια κάθε διεγερμένης κατάστασης. (n=2, n=3, n=4).
Β) Ένα σωματίδιο με κινητική ενέργεια K1  13,6 eV συγκρούεται με το παραπάνω
άτομο υδρογόνου. Το άτομο απορροφά τμήμα της κινητικής ενέργειας του σ ω-
ματιδίου και διεγείρεται στην ενεργειακή στάθμη με κύριο κβαντικό αριθμό
n=3. Να υπολογίσετε την τελική κινητική ενέργεια του σωματιδίου.
Γ) Το διεγερμένο άτομο, μετά από ελάχιστο χρονικό διάστημα, επανέρχεται στη
θεμελιώδη του κατάσταση. Να μεταφέρετε το σχήμα των ενεργειακών σταθμών
στο τετράδιό σας και να σχεδιάσετε τις δυνατές μετ αβάσεις του ηλεκτρονίου από
τη διεγερμένη κατάσταση στη θεμελιώδη κατάσταση.
Δ) Σε μια από τις παραπάνω μεταβάσεις εκπέμπεται ακτινοβολία με τη μεγαλύτερη

2/40
συχνότητα. Να υπολογίσετε τη συχνότητα αυτή.
Δίνεται η σταθερά του Planck: h  6,63 1034 J  s και ότι: 1 eV  1,6 1019 J .
h  6,626  10 34 J .s
2001
4. Σύμφωνα με το πρότυπο του Rutherford τα άτομα θα έπρεπε να εκπέμπουν συνε-
χές και όχι γραμμικό φάσμα. (Σ/Λ) 4
5. Ο Thomson πρότεινε το λεγόμενο πλανητικό μοντέλο για το άτομο. (Σ/Λ) 5
6. Σύμφωνα με το πρότυπο του Bohr, το ηλεκτρόνιο στο άτομο του υδρογόνου, εκ-
πέμπει ακτινοβολία όταν κινείται σε επιτρεπόμενη τροχιά. (Σ/Λ) 6
7. Διεγερμένα άτομα υδρογόνου αποδιεγείρονται και τα άτομα επανέρχονται στη

θεμελιώδη κατάσταση. Η ενέργεια της θεμελιώδους κατάστασης είναι
E1  13,6 eV . Από τη μελέτη των φασματικών γραμμών υπολογίστηκαν τρεις δι α-
φορές ενεργειών μεταξύ των διεγερμένων καταστάσεων και της θεμελιώδους κατά-
στασης και βρέθηκαν ίσες με 12,75 eV , 12, 09 eV και 10, 2 eV . 7
Α) Να υπολογίσετε τις ενέργειες που αντιστοιχούν στις διεγερμένες καταστάσεις των
ατόμων υδρογόνου.
Β) Να υπολογίσετε τους κβαντικούς αριθμούς στους οποίους αντιστοιχούν οι δι ε-
γερμένες καταστάσεις.
Γ) Να σχεδιάσετε το διάγραμμα των ενεργειακών σταθμών, στο οποίο να φαίνονται
οι μεταβάσεις των ηλεκτρονίων που πραγματοποιούνται.
Δ) Σε ένα από τα άτομα του υδρογόνου, που βρίσκεται πλέον στη θεμελιώδη κατά-
σταση, προσπίπτει μονοχρωματική ακτινοβολία, με συνέπεια το ηλεκτρόνιο του
ατόμου του υδρογόνου να έχει κινητική ενέργεια K  6,29 eV , σε περιοχή όπου
η επίδραση του ηλεκτρικού πεδίου του πυρήνα είναι πρακτικά μηδέν. Να υπολο-
γίσετε τη συχνότητα της προσπίπτουσας ακτινοβολίας.
Δίνονται: η σταθερά του Planck h  6,63 1034 J  s και η μονάδα ενέργειας
Σαράμπαλης Κωνσταντίνος Θέματα Εξετάσεων (Ατομικά Φαινόμενα)

1 eV  1,6 1019 J
3/40
8. Προκειμένου να διαπιστωθεί η ύπαρξη κοιλότητας στο εσωτερικό ενός μεταλλικού

αντικειμένου, χρησιμοποιούνται ακτίνες Χ. Στη διάταξη παραγωγής των ακτίνων Χ,
η τάση που εφαρμόζεται μεταξύ της ανόδου και της καθόδου είναι 16575 V . Τα
ηλεκτρόνια ξεκινούν από την κάθοδο με μηδενική ταχύτητα, επιταχύνονται και
προσπίπτουν στην άνοδο. Θεωρούμε ότι η θερμοκρασία της καθόδου είναι σταθ ε-
ρή και ότι η κινητική ενέργεια κάθε ηλεκτρονίου μετατρέπεται εξ ολοκλήρου σε ε-
νέργεια ενός φωτονίου σε μία μόνο κρούση. 8
Α) Να υπολογίσετε:
α) την κινητική ενέργεια που έχει κάθε ηλεκτρόνιο όταν φ θάνει στην άνοδο
β) το ελάχιστο μήκος κύματος της ακτινοβολίας που εκπέμπεται από το υλικό της
ανόδου.
Β) Στην παραπάνω διάταξη παραγωγής ακτίνων Χ, μεταβάλλοντας την τάση μεταξύ
ανόδου και καθόδου, η αρχική ισχύς P 1 της δέσμης των ηλεκτρονίων τετραπλα-
σιάζεται και παίρνει την τιμή P2  4 P1 , ενώ η θερμοκρασία της καθόδου διατη-
ρείται σταθερή και η ένταση του ρεύματος των ηλεκτρονίων παραμένει η ίδια. Να
υπολογίσετε:
1
Γ) το λόγο των ταχυτήτων , όπου 1  2 οι ταχύτητες με τις οποίες τα ηλε-
2
κτρόνια προσπίπτουν στην άνοδο πριν και μετά τον τετραπλασιασμό της ισχύος,
αντίστοιχα.
Δ) το ελάχιστο μήκος κύματος της παραγόμενης ακτινοβολίας, μετά τον τετραπλ α-
σιασμό της ισχύος και να δικαιολογήσετε ποια από τις δύο ακτι νοβολίες είναι πε-
ρισσότερη διεισδυτική.
Δίνονται: η σταθερά του Planck h  6,63  10 34 J .s , η ταχύτητα του φωτός στο κενό
c0  3  108 m
s και η μονάδα ενέργειας 1 eV  1,6  10 19 J
9. Το διάγραμμα δείχνει τις ενεργειακές στάθμες του α-

τόμου του υδρογόνου και τα μήκη κύματος των αντι-
στοίχων φωτονίων που εκπέμπονται κατά τις αποδιεγέ ρ-

σεις του. Μεγαλύτερη συχνότητα έχει το φωτόνιο μ ήκους κύματος: (α)λ 1 (β)λ 2 (γ)λ 3
4/40
(δ)λ 4 .9
10. Σε συσκευή παραγωγής ακτίνων Χ, η κινητική ενέργεια ενός ηλεκτρονίου κατά

την πρόσκρουσή του στην άνοδο είναι Ε i . Τα 3
5
της ενέργειας Ε i διατίθενται για
την παραγωγή ενός φωτονίου. Το μήκος κύματος της ακτινοβολίας Χ που παράγ ε-
ται είναι   3,3 1011 m . Να υπολογίσετε: 10
Α) Την ενέργεια του φωτονίου.
Β) Την κινητική ενέργεια Ε i του ηλεκτρονίου.
Γ) Τη διαφορά δυναμικού V μεταξύ ανόδου-καθόδου.
Δ) Το ελάχιστο μήκος κύματος της ακτινοβολίας Χ για την παραπάνω διαφορά δ υ-
ναμικού V.
Δίνονται φορτίο ηλεκτρονίου e  1,6  10 19 C , σταθερά του Planck h  6,6  10 34 J .s
και η ταχύτητα του φωτός στο κενό c0  3  108 m

s .
2002
11. Η απομάκρυνση του ηλεκτρονίου ενός ατόμου υδρογόνου σε πολύ μεγάλη απ ό-
σταση από τον πυρήνα, σε περιοχή πρακτικά εκτός του ηλεκτρικού πεδίου του π υ-
ρήνα, ονομάζεται .................................... του ατόμου. 11
12. Ένα από τα συμπεράσματα των πειραμάτων του Thomson είναι ότι τα άτομα της
ύλης είναι ηλεκτρικά ...................................... 12
13. Αν σε μια συσκευή παραγωγής ακτίνων Χ ελαττώσουμε την τάση μεταξύ ανόδου
- καθόδου, τότε το μικρότερο μήκος κύματος της ακτινοβολίας που εκπέμπεται:
(α) Αυξάνεται (β )μειώνεται (γ) παραμένει το ίδιο. Να αιτιολογήσετε την απάντησή
σας. 13
14. Να αποδείξετε ότι η κινητική ενέργεια του ηλεκτρονίου, που περιφέρεται γύρω
από τον ακίνητο πυρήνα του ατόμου του υδρογόνου, δίνεται από τη σχέση

e2
K k όπου k η ηλεκτρική σταθερά του κενού, e το φορτίο του ηλεκτρονίου 5/40
2r
και r η ακτίνα της τροχιάς του. 14
15. Κατά την αποδιέγερση διεγερμένων ατόμων υδρογόνου, μεταξύ των ακτινοβ ο-
λιών που εκπέμπονται παρατηρούνται και δύο ορατές μονοχρωματικές ακτινοβολ ί-
ες Α και Β. Οι ακτινοβολίες Α και Β προέρχονται από τις μεταβάσεις ηλεκτρονίων
απ' ευθείας στην ενεργειακή στάθμη με κύριο κβαντικό αριθμό n=2 και ενέργεια
κατάστασης E2  5, 44 1019 J . Κάθε φωτόνιο της ακτινοβολίας Α έχει συχνότητα
f A  4,8 1014 Hz και κάθε φωτόνιο της ακτινοβολίας Β έχει μήκος κύματος στον
αέρα (κενό) 0 ,B  413,1109 m . 15

α) την ενέργεια του φωτονίου της ακτινοβολίας Α,
β) την ενέργεια της διεγερμένης κατάστασης από την οποία έγινε η μετάβαση των
ηλεκτρονίων στη στάθμη n=2, που είχε ως αποτέλεσμα την εκπομπή της ακτ ι-
νοβολίας Α.
Β) Οι ακτινοβολίες Α και Β καθώς δια-
δίδονται στον αέρα (κενό) προσπί-
πτουν ταυτόχρονα κάθετα στην επι-
φάνεια διαφανούς πλακιδίου πάχους
d, με επίπεδες και παράλληλες τις α-
πέναντι επιφάνειες, όπως φαίνεται στο σχήμα. Από το πλακίδιο οι ακτίνες εξέ ρ-
χονται με διαφορά χρόνου ίση με t  8 1012 s . Αν οι ταχύτητες διάδοσης των
c0 c0
ακτινοβολιών Α και Β στο πλακίδιο είναι c A  και c B  αντίστοι-
1,51 1,53
χα, να υπολογίσετε:
α) το μήκος κύματος της ακτινοβολίας Β μέσα στο πλακίδιο,
β) το πάχος d του πλακιδίου.
Δίνονται: η σταθερά του Planck h  6,3 1034 J .s και η ταχύτητα διάδοσης του φωτός
στο κενό C0  3108 m

s .
16. Πότε το άτομο του υδρογόνου εκπέμπει φωτόνιο, σύμφωνα με το πρότυπο του
Bohr, και από ποια σχέση υπολογίζεται η συχνότητά του; 16

6/40
17. Σ' ένα από τα άτομα του υδρογόνου, που βρίσκεται στη θεμελιώδη κατάσταση
(n=1) με ενέργεια E1  13,6 eV προσπίπτει μονοχρωματική ακτινοβολία ενέργει-
ας E  37,78 eV , με συνέπεια το ηλεκτρόνιο του υδρογόνου να βρεθεί σε περιοχή,
όπου η επίδραση του ηλεκτρικού πεδίου του πυρήνα είναι πρακτικά μηδέν. Το η-
λεκτρόνιο αυτό συγκρούεται με ένα δεύτερο άτομο υδρογόνου, που βρίσκεται και
αυτό στη θεμελιώδη κατάσταση. Το ηλεκτρόνιο του δευτέρου ατόμου απορροφά
το μισό της ενέργειας του ηλεκτρονίου και διεγείρεται. 17
Α) Να υπολογίσετε σε ποια διεγερμένη κατάσταση θα βρεθεί το ηλεκτρόνιο του α-
τόμου του υδρογόνου αυτού.
Β) Ποιες είναι οι δυνατές μεταβάσεις του ηλεκτρονίου που πραγματοποιούνται κατά
την αποδιέγερση;
Γ) Να αιτιολογήσετε ποια από αυτές τις ακτινοβολίες που εκπέμπονται έχει το μι-
κρότερο μήκος κύματος.
2003
18. Ο Rutherford κατά το βομβαρδισμό λεπτού φύλλου χρυσού με σωμάτια α παρ α-
τήρησε ότι: 18
Α) κανένα σωμάτιο α δεν εκτρέπεται από την πορεία του
Β) όλα τα σωμάτια α εκτρέπονται κατά 180°
Γ) λίγα σωμάτια α εκτρέπονται κατά 180°
Δ) τα σωμάτια α έχουν αρνητικό φορτίο.
19. Τα μήκη κύματος των ακτίνων Χ είναι πολύ ......... από τα μήκη κύματος των ο-
ρατών ακτινοβολιών. (μικρότερα) 19
20. Ερευνητής χειρίζεται συσκευή παραγωγής ακτίνων Χ και επιθυμεί να αυξήσει τη

διεισδυτικότητά τους. Πώς θα πρέπει να μεταβάλει την τάση μεταξύ ανόδου -
καθόδου της συσκευής; (α) Να την αυξήσει (β) Να την ελαττώσει. Να δικαιολογή-
σετε την απάντησή σας. (α) 20

21. Κινούμενο ηλεκτρόνιο συγκρούεται με ακίνητο άτομο υδρογόνου, το οποίο βρ ί-

7/40
σκεται στη θεμελιώδη κατάσταση με ενέργεια E1  13,6 eV . Η κινητική ενέργεια
του ηλεκτρονίου πριν από την κρούση είναι 16,12 eV . Το άτομο του υδρογόνου
απορροφά μέρος της ενέργειας του προσπίπτοντος ηλεκτρονίου, διεγείρεται στη
δεύτερη διεγερμένη στάθμη (n=3) και εξακολουθεί να παραμένει ακίνητο μετά την
κρούση.21
Α) Να σχεδιάσετε στο τετράδιό σας σε διάγραμμα ενεργειακών σταθμών όλες τις
δυνατές μεταβάσεις από τη διεγερμένη κατάσταση (n=3) στη θεμελιώδη κατ ά-
σταση.
Β) Να υπολογίσετε το μήκος κύματος του φωτονίου που εκπέμπεται κατά την απο-
διέγερση του ατόμου από την κατάσταση n=3 στην κατάσταση n=2.
Γ) Να υπολογίσετε το ποσοστό (επί τοις εκατό) της κινητικής ενέργειας του πρ ο-
σπίπτοντος ηλεκτρονίου που απορροφήθηκε από το άτομο του υδρογόνου κατά
την κρούση.
Δ) Να υπολογίσετε την κινητική ενέργεια και το μέτρο της στροφορμής του ηλ ε-
κτρονίου του ατόμου του υδρογόνου στη διεγερμένη κατάσταση n=3.
Δίνονται: η ταχύτητα του φωτός στο κενό c0  3108 m
s , η σταθερά του Planck
h  6,6 1034 J  s , 1eV  1,6 1019 J και π=3,14.
22. Το πρότυπο του Bohr22

Α) ερμηνεύει τα γραμμικά φάσματα των ατόμων που έχουν δύο ή περισσότερα ηλ ε-
κτρόνια
Β) υποθέτει ότι στο άτομο του υδρογόνου η στροφορμή του ηλεκτρονίου μπορεί να
πάρει οποιαδήποτε τιμή
Γ) υποθέτει ότι το ηλεκτρόνιο στο άτομο του υδρογόνου κινείται μόνο σε ορισμένες
τροχιές
Δ) συμπεραίνει ότι το άτομο του υδρογόνου εκπέμπει συνεχές φάσμα.
23. Η απομάκρυνση ενός ηλεκτρονίου του ατόμου σε περιοχή εκτός του ηλεκτρικού
πεδίου του πυρήνα του, ονομάζεται .......... του ατόμου.23
24. Φωτόνιο διαδίδεται στον αέρα και απορροφάται από άτομο υδρογόνου, το ο-
ποίο διεγείρεται από τη θεμελιώδη ενεργειακή στάθμη στην Α ενεργειακή στάθμη.

8/40
Φωτόνιο της ίδιας ενέργειας με το προηγούμενο, διέρχεται πρώτα μέσα από δι α-
φανές υλικό και στη συνέχεια απορροφάται από άτομο υδρογόνου που βρίσκεται
στη θεμελιώδη ενεργειακή στάθμη. Το άτομο αυτό θα διεγερθεί σε ενεργειακή
στάθμη: (α) χαμηλότερη της Α (β) υψηλότερη της Α (γ) ίδια με την Α. Να δικαιο-
λογήσετε την απάντησή σας. 24
25. Συσκευή παραγωγής ακτίνων Χ λειτουργεί για χρόνο 0,16 s . Τα ηλεκτρόνια ξεκι-
νούν από την κάθοδο της συσκευής με μηδενική ταχύτητα. Η δέσμη των ηλεκτρ ο-
νίων έχει ισχύ 960 W . Όταν ένα ηλεκτρόνιο προσπίπτει στην άνοδο και όλη η κ ι-
νητική του ενέργεια μετατρέπεται σε ενέργεια ενός φωτονίου, η συχνότητα του π α-
ραγόμενου φωτονίου είναι 3 1018 Hz . Να υπολογίσετε: 25
Α) το ελάχιστο μήκος κύματος των παραγόμενων ακτίνων Χ.
Β) τη διαφορά δυναμικού μεταξύ ανόδου – καθόδου.
Γ) την ταχύτητα με την οποία τα ηλεκτρόνια προσπίπτουν στην άνοδο.
Δ) τον αριθμό των ηλεκτρονίων που προσπίπτουν στην άνοδο κατά τη διάρκεια λε ι-
τουργίας της συσκευής.
Δίνονται: ταχύτητα του φωτός στο κενό c0  3  108 m
s , σταθερά του Planck
h  6,4  10 34 J .s , απόλυτη τιμή του φορτίου του ηλεκτρονίου qe  1,6.10 19 C , μάζα
του ηλεκτρονίου me  9  10 31 kg
26. Το μέταλλο της ανόδου της συσκευής παραγωγής ακτίνων Χ είναι δύστηκτο 26
Α) για να εκπέμπει ακτίνες Χ με μικρό μήκος κύματος.
Β) για να είναι το φάσμα της ακτινοβολίας σύνθετο.
Γ) για να μη λιώνει
Δ) για να επιταχύνονται περισσότερο τα ηλεκτρόνια.
27. Για να παραχθούν περισσότερο μαλακές ακτίνες Χ πρέπει (α)να αυξηθεί η τάση
μεταξύ ανόδου-καθόδου (β) να ελαττωθεί η τάση μεταξύ ανόδου-καθόδου (γ) να
αντικατασταθεί η άνοδος με πιο μαλακό μέταλλο. Να αιτιολογήσετε την απάντησή
σας. 27

28. Η απομάκρυνση ενός ηλεκτρονίου του ατόμου σε περιοχή εκτός του ηλεκτρικού
9/40
πεδίου του πυρήνα ονομάζεται .28
29. Το φάσμα απορρόφησης ενός αερίου παρουσιάζει  γραμμές στη

θέση των  γραμμών του φάσματος εκπομπής. 29
30. Κινούμενο ηλεκτρόνιο συγκρούεται με άτομο υδρογόνου, που βρίσκεται στη θ ε-

μελιώδη κατάσταση ( n  1 ) με ενέργεια E1  13,6 eV . Το άτομο διεγείρεται στη
δεύτερη διεγερμένη κατάσταση ( n  3 ). Στη συνέχεια το άτομο του υδρογόνου
αποδιεγείρεται στην πρώτη διεγερμένη κατάσταση ( n  2 ) εκπέμποντας ένα φωτό-
νιο μήκους κύματος λ 0 . Το φωτόνιο αυτό εισέρχεται σε διαφανές πλακίδιο πάχους
d  4,42 cm . Το πάχος αυτό είναι ίσο με 10 5 μήκη κύματος λ του φωτονίου μέσα
στο πλακίδιο. Να βρείτε: 30
Α) Την ενέργεια που απορρόφησε το άτομο του υδρογόνου.
Β) Την ενέργεια του φωτονίου που εκπέμπεται.
Γ) Το μήκος κύματος λ 0 του φωτονίου που εκπέμπεται.
Δ) Τον δείκτη διάθλασης η του διαφανούς πλακιδίου.
Δίνονται: h  4,1769  10 15 eV  s , c0  3  108 m
s .
31. Το γραμμικό φάσμα του ατόμου του υδρογόνου ερμηνεύεται με 31

Α) το ατομικό πρότυπο του Thomson
Β) το ατομικό πρότυπο του Rutherford
Γ) το ατομικό πρότυπο του Bohr
Δ) όλα τα παραπάνω ατομικά πρότυπα
32. Ένα ηλεκτρόνιο, όταν κινείται σε μια ορισμένη επιτρεπόμενη τροχιά, δεν εκπ έ-
μπει ακτινοβολία σύμφωνα με το πρότυπο του Bohr (Σ/Λ).32
33. Ηλεκτρόνιο προσπίπτει στην άνοδο συσκευής ακτίνων Χ και παράγει, ένα φωτ ό-
νιο ακτινοβολίας Χ, μήκους κύματος   1,5 109 m . Η ενέργεια του ηλεκτρονίου
μηδενίζεται. Στη συνέχεια το φωτόνιο αυτό προσπίπτει σε άτομο υδρογόνου που

βρίσκεται στη θεμελιώδη κατάσταση, το οποίο ιονίζεται. Να βρείτε: 33

10/40
Α) Ποια είναι η ενέργεια του φωτονίου της ακτινοβολίας Χ.
Β) Ποια είναι η τάση που εφαρμόζεται μεταξύ ανόδου-καθόδου της συσκευής ακτί-
νων Χ.
Γ) Ποια είναι η τελική κινητική ενέργεια του ηλεκτρονίου που απομακρύνεται από
το άτομο του υδρογόνου, αν η κινητική ενέργεια του ατόμου αυτού δεν μεταβά λ-
λεται.
Δ) Ποια θα είναι η τελική κινητική ενέργεια του ηλεκτρονίου αυτού, αν το άτομο
του υδρογόνου βρίσκεται αρχικά στην πρώτη διεγερμένη κατάσταση (n=2).
Δίνονται: Ταχύτητα φωτός στο κενό c0  3  108 m
s , σταθερά του Planck
h  4,15  10 15 eV  s , ενέργεια θεμελιώδους κατάστασης ατόμου υδρογόνου

E1  13,6 eV .
2004
34. Σύμφωνα με το κλασικό μοντέλο του Rutherford για το άτομο 34
Α) το φάσμα εκπομπής από ένα άτομο πρέπει να είναι συνεχές
Β) το θετικό φορτίο είναι ομοιόμορφα κατανεμημένο μέσα στο άτομο
Γ) η στροφορμή του ηλεκτρονίου είναι κβαντωμένη
Δ) η ακτίνα του πυρήνα είναι της τάξης μεγέθους 10 10 m
35. Στο γραμμικό φάσμα απορρόφησης των ατμών νατρίου εμφανίζονται σκοτεινές
γραμμές εκεί όπου εμφανίζονται οι φωτεινές γραμμές του γραμμικού φάσματος ε κ-
πομπής του (Σ/Λ). 35
36. Το σχήμα δείχνει το διάγραμμα

των ενεργειακών σταθμών του ατό-
μου του υδρογόνου. Τα μήκη κύμα-
τος λ 1 , λ 2 , λ 3 είναι τα μήκη κύματος
της ακτινοβολίας που εκπέμπεται κα-
τά τις μεταβάσεις του ηλεκτρονίου μεταξύ των ενεργειακών σταθμών, όπως δε ί-
χνουν τα βέλη. Η σχέση που συνδέει τα μήκη κύματος λ 1 , λ 2 και λ 3 είναι: (α)

2 1  
1  2  3 (β)  (γ) 1  2 3 . Να αιτιολογήσετε την επιλογή σας. 36 11/40
1 3  2  3
37. Η διαφορά δυναμικού σε σωλήνα παραγωγής ακτίνων Χ είναι 2  10 4 V . Τα ηλε-

κτρόνια εκπέμπονται από την κάθοδο και φθάνουν στην άνοδο με ρυθμό 10 17 ηλε-
κτρόνια ανά δευτερόλεπτο. Να υπολογίσετε: 37
Α) την ένταση του ρεύματος των ηλεκτρονίων στον σωλήνα παραγωγής των ακτίνων
Χ.
Β) το ελάχιστο μήκος κύματος λ min των παραγομένων ακτίνων Χ.
Γ) την ισχύ P x των παραγομένων ακτίνων Χ, αν η απόδοση του σωλήνα παραγωγής
ακτίνων Χ είναι 2%.
Δίνεται η απόλυτη τιμή του φορτίου του ηλεκτρονίου e  1,6 1019 C , σταθερά του
Planck h  6, 4 1034 J  s και η ταχύτητα του φωτός c0  3  108 m

s
38. Σύμφωνα με το ατομικό πρότυπο του Rutherford: 38

Α) τα φάσματα απορρόφησης των αερίων θα είναι γραμμικά
Β) τα ηλεκτρόνια κατά την κίνησή τους γύρω από τον πυρήνα δεν θα ακτινοβολούν
ενέργεια
Γ) τα άτομα θα εκπέμπουν συνεχές φάσμα
Δ) τίποτα από τα παραπάνω
39. Στο ατομικό πρότυπο του Bohr για το υδρογόνο, αν Κ 1 , Κ 2 είναι οι κινητικές
ενέργειες και L 1 , L 2 τα μέτρα των στροφορμών των ηλεκτρονίων στις επιτρεπόμενες
τροχιές με κβαντικό αριθμό n=1 και n=2, τότε ισχύει: 39
K1 L 1
Α)  2 και 1 
K2 L2 2
K1 L 1
Β)  4 και 1 
K2 L2 2
K1 L
Γ)  4 και 1  2 . Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
K2 L2
40. Το ηλεκτρόνιο ενός διεγερμένου ατόμου υδρογόνου περιστρέφεται σε επιτρεπ ό-

μενη τροχιά, στην οποία η δυναμική του ενέργεια είναι  1,7 eV . 40

12/40
α) την ολική ενέργεια και την κινητική ενέργεια του ηλεκτρονίου.
β) τον κβαντικό αριθμό n που αντιστοιχεί στην τροχιά του ηλεκτρονίου.
Β) Το ηλεκτρόνιο απορροφά ενέργεια και μεταπηδά σε τροχιά στην οποία έχει ολι-
κή ενέργεια μεγαλύτερη κατά 0,306 eV από την αρχική. Κατά τη μετάβαση του
ηλεκτρονίου από την αρχική στην τελική τροχιά να υπολογίσετε:
α) τη μεταβολή στο μέτρο της στροφορμής του.
β) τη μεταβολή της απόστασής του από τον πυρήνα.
Δίνονται: Η ολική ενέργεια του ατόμου του υδρογόνου στη θεμελιώδη κατάσταση
E1  13,6 eV , η ακτίνα του Bohr r1  0,5  10 10 m και η σταθερά
h
  1,05  10 34 J  s .
2
41. Το ελάχιστο μήκος κύματος min του συνεχούς φάσματος των ακτίνων Χ είναι 41
ch
Α)
eV
eV
Β)
ch
ce
Γ)
hV
ch
Δ)
V
42. Στο σχήμα φαίνονται οι

τέσσερις πρώτες ενεργεια-
κές στάθμες του ατόμου
του υδρογόνου. Διεγερμένο
άτομο υδρογόνου βρίσκε-
ται στην κατάσταση που αντιστοιχεί στον κβαντικό αριθμό n=3. 42
Α) Ποια ελάχιστη ενέργεια απαιτείται για να ιονιστεί το διεγερμένο αυτό άτομο του
υδρογόνου;
Β) Ποιο είναι το πλήθος των δυνατών γραμμών του φάσματος εκπομπής του ατόμου

αυτού;
13/40
Γ) Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας το διάγραμμα των ενεργειακών σταθμών και να
σχεδιάσετε όλες τις δυνατές μεταβάσεις που δημιουργούν το παραπάνω φάσμα
εκπομπής.
Δ) Ποια είναι η ελάχιστη ενέργεια που μπορεί να απορροφηθεί από αυτό το δι ε-
γερμένο άτομο.
43. Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράμμα της Στήλης Ι και, δίπλα σε κάθε γράμ-
μα, τον αριθμό της Στήλης ΙΙ που δίνει τη σωστή αντιστοίχηση. (Στη Στήλη ΙΙ π ε-
ρισσεύει ένα στοιχείο). 43
Α. πρότυπο Rutherford 1. ερμηνεία του γραμμικού φάσμα-
τος του Η
Β. πρότυπο Bohr 2. εκπομπή ακτινοβολίας συνεχούς
φάσματος από τα άτομα
Γ. πρότυπο Thomson 3. ερμηνεία των γραμμικών φασμά-
των ατόμων με δύο ή περισσό-
τερα ηλεκτρόνια
Δ. ακτίνες Χ 4. το άτομο αποτελείται από σφαί-
ρα θετικού φορτίου ομοιόμορφα
κατανεμημένου μέσα στο οποίο
είναι ενσωματωμένα τα ηλεκτρό-
νια
α. σύνθετο φάσμα
44. Οι ακτίνες Χ διαδίδονται στο κενό με ταχύτητα 44

Α) μικρότερη της ταχύτητας του φωτός στο κενό.
Β) ίση με την ταχύτητα του φωτός στο κενό
Γ) ίση με την ταχύτητα πρόσπτωσης των ηλεκτρονίων στην άνοδο της συσκευής που
τις παράγει.
Δ) που εξαρτάται από το υλικό της ανόδου.

45. Τα φάσματα απορρόφησης ή εκπομπής των αερίων 45

14/40
Α) είναι γραμμικά
Β) είναι συνεχή.
Γ) είναι σύνθετα.
Δ) είναι τα ίδια για όλα τα αέρια.
46. Σύμφωνα με το πρότυπο του Bohr για το άτομο του υδρογόνου, το ηλεκτρόνιό
του μπορεί να κινείται μόνο σε ορισμένες τροχιές (Σ/Λ). 46
47.
Α) Κατά την αποδιέγερση ατόμου υδρογόνου εκπέμπεται στο κενό φωτόνιο που έ-
χει ενέργεια 10,2 eV . Σε ποια διεγερμένη κατάσταση βρισκόταν το άτομο του
υδρογόνου πριν αποδιεγερθεί; 47
Β) Το φωτόνιο αυτό εισέρχεται σε οπτικό μέσο, οπότε το μήκος κύματός του γίνε-
ται   23 0 , όπου 0 το μήκος κύματός του στο κενό. Να υπολογίσετε το δείκτη
διάθλασης του οπτικού μέσου.
Γ) Μετά την έξοδό του από το οπτικό μέσο, το φωτόνιο αυτό διαδίδεται στο κενό.
Πόση είναι τότε η ταχύτητά του;
Δ) Το φωτόνιο αυτό προσπίπτει σ’ ένα άτομο υδρογόνου που βρίσκεται στη θεμ ε-
λιώδη του κατάσταση. Να δικαιολογήσετε αν είναι δυνατόν να διεγερθεί αυτό το
άτομο του υδρογόνου και αν ναι, σε ποια διεγερμένη κατάσταση θα βρεθεί.
Δίνονται: E1  13,6 eV , ταχύτητα του φωτός στο κενό c0  3 108 m
s .
2005
48. Το έτος 2005 ορίστηκε ως έτος Φυσικής και ιδιαίτερα ως έτος Einstein (Αϊνστά-
ιν). Το 1905 ο Einstein χρησιμοποιώντας τη σωματιδιακή φύση του φωτός ερμ ή-
νευσε το φωτοηλεκτρικό φαινόμενο. Σήμερα πιστεύουμε ότι το φως συμπεριφέρ ε-
ται: 48
Α) ως κύμα
α) ως σωματίδιο
β) ως κύμα και ως σωματίδιο
γ) ως επιταχυνόμενη μάζα
15/40
49. Όταν οι ακτίνες Χ προσπίπτουν σε μια μεταλλική πλάκα, η απορρόφηση που υ-
φίστανται: 49
Α) αυξάνεται, όταν μειώνεται το μήκος κύματός τους.
Β) είναι ανεξάρτητη από το πάχος της πλάκας.
Γ) αυξάνεται, όταν μειώνεται ο ατομικός αριθμός των ατόμων του υλικού του μ ε-
τάλλου της πλάκας.
Δ) αυξάνεται, όταν μειώνεται η συχνότητα της ακτινοβολίας
50. Το ατομικό πρότυπο του Rutherford (Ράδερφορντ) αδυνατούσε να εξηγήσει τα

γραμμικά φάσματα των αερίων. (Σ/Λ) 50
51. Στο ατομικό πρότυπο του Bohr (Μπορ) για το άτομο του υδρογόνου, αν υ 1 είναι
η ταχύτητα του ηλεκτρονίου στην επιτρεπόμενη τροχιά με κβαντικό αριθμό n=1
και υ 4 είναι η ταχύτητα του ηλεκτρονίου στην επιτρεπόμενη τροχιά με κβαντικό
αριθμό n=4, τότε ισχύει: (α)  4  41 (β)  4  161 1 (γ) 1  4 4 . Να αιτιολογήσετε
την απάντησή σας. 51
52. Σε συσκευή παραγωγής

ακτίνων Χ μεταξύ καθόδου
και ανόδου εφαρμόζουμε τά-
τάση V. Υποθέτουμε ότι τα
ηλεκτρόνια εξέρχονται από
τη θερμαινόμενη κάθοδο με αμελητέα ταχύτητα. Η μέγιστη συχνότητα f max του
συνεχούς φάσματος των ακτίνων Χ μεταβάλλεται με την τάση V, όπως απεικονίζε-
ται: (α) στο διάγραμμα 1 (β) στο διάγραμμα 2 (γ) στο διάγραμμα 3. Να αιτιολο-
γήσετε την απάντησή σας. 52
53. 1000 άτομα υδρογόνου βρίσκονται όλα στην ίδια διεγερμένη ενεργειακή στάθμη.
Για να απομακρυνθεί το ηλεκτρόνιο του κάθε διεγερμένου ατόμου σε περιοχή ε-
κτός του ηλεκτρικού πεδίου του πυρήνα, η ελάχιστη ενέργεια που απαιτείται είναι
1,51 eV . 53

Α) Να βρεθεί ο κβαντικός αριθμός n της διεγερμένης κατάστασης στην οποία βρ ί-

16/40
σκονται τα άτομα του υδρογόνου.
Β) Να σχεδιάσετε στο διάγραμμα ενεργειακών σταθμών όλες τις δυνατές αποδιε-
γέρσεις από τη διεγερμένη κατάσταση.
Γ) Από πόσες γραμμές θα αποτελείται το φάσμα εκπομπής που λαμβάνεται κατά
την αποδιέγερση των 1000 ατόμων υδρογόνου;
Δ) Κατά την πλήρη αποδιέγερση και των 1000 ατόμων υδρογόνου εκπέμπονται σ υ-
νολικά 1250 φωτόνια. Με κριτήριο την ενέργεια των εκπεμπόμενων φωτονίων τα
κατατάσσουμε σε κατηγορίες. Πόσα φωτόνια αντιστοιχούν σε κάθε κατηγορία;
Ε) Πόση είναι η συνολική ενέργεια των εκπεμπόμενων φωτονίων;
Δίνεται η ενέργεια του ατόμου του υδρογόνου στη θεμελ ιώδη κατάσταση
E1  13,6 eV .
54. Η απορρόφηση των ακτίνων Χ κατά τη διέλευσή τους από ένα υλικό 54
Α) είναι μεγαλύτερη όσο μεγαλύτερος είναι ο ατομικός αριθμός Ζ των ατόμων του
υλικού και όσο μικρότερο είναι το πάχος του.
Β) είναι μικρότερη όσο μεγαλύτερο είναι το μήκος κύματος των ακτίνων
Γ) είναι μικρότερη όσο μικρότερος είναι ο ατομικός αριθμός Ζ των ατόμων του υ-
λικού και όσο μικρότερο το μήκος κύματος των ακτίνων
Δ) δεν εξαρτάται από τον ατομικό αριθμό.
55. Σε μια συσκευή παραγωγής ακτίνων Χ το γραμμικό φάσμα του φωτός που εκπέ-
μπεται είναι χαρακτηριστικό του υλικού της καθόδου (Σ/Λ). 55
56. Άτομα υδρογόνου βρίσκονται στην 2 η διεγερμένη κατάσταση και αποδιεγείρο-

νται. 56
Α) Ποιο είναι το πλήθος των γραμμών του φάσματος εκπομπής;
Β) Να σχεδιάσετε το διάγραμμα των ενεργειακών σταθμών στο οποίο να φαίνονται
οι δυνατές μεταβάσεις.
Γ) Να αναφέρετε ποια μετάβαση αντιστοιχεί στην ορατή περιοχή του ηλεκτρομ α-
γνητικού φάσματος.

57. Σε συσκευή παραγωγής ακτίνων Χ η ένταση του ρεύματος της δέσμης των ηλ ε-
17/40
κτρονίων είναι I  400 mA , ο χρόνος λειτουργίας t  10 s και η τάση που εφαρμό-
ζεται μεταξύ ανόδου και καθόδου είναι 2403 V . Κάθε ηλεκτρόνιο της δέσμης
προσπίπτει στην άνοδο και, χάνοντας μέρος της κινητικής του ενέργειας, εξέρχεται
από αυτή με ενέργεια 3 eV . Τα ηλεκτρόνια που εξέρχονται από την άνοδο στη συ-
νέχεια προσπίπτουν σε άτομα υδρογόνου. Να υπολογίσετε: 57
Α) Την ενέργεια που μεταφέρει η δέσμη των ηλεκτρονίων πριν προσπέσει στην άν ο-
δο.
Β) Τον αριθμό των ηλεκτρονίων που προσπίπτουν στην άνοδο.
Γ) Το μήκος κύματος των φωτονίων που εξέρχονται από την άνοδο, στην περίπτωση
που από κάθε ηλεκτρόνιο παράγεται ένα φωτόνιο.
Δ) Την χαμηλότερη δυνατή ενεργειακή στάθμη στην οποία πρέπει να βρίσκονται τα
άτομα του υδρογόνου, ώστε να ιονισθούν από τα ηλεκτρόνια π ου εξέρχονται από
την άνοδο.
Δίνονται: το φορτίο του ηλεκτρονίου e  1,6.10 19 C , η ταχύτητα του φωτός
c  3  108 m
s , η σταθερά του Planck h  4  10 15 eV  s , η ολική ενέργεια του ατόμου
του υδρογόνου στη θεμελιώδη κατάσταση E1  13,6 eV .
58. Κατά τη λειτουργία συσκευής παραγωγής ακτίνων Χ: 58

Α) όσο μεγαλύτερη είναι η θερμοκρασία της καθόδου, τόσο μεγαλύτερος είναι ο α-
ριθμός των ηλεκτρονίων που εκπέμπονται στη μονάδα του χρόνου
Β) όταν πλησιάσουμε μια φθορίζουσα ουσία, αυτή δεν ακτινοβολεί φως
Γ) τα παραγόμενα από την κάθοδο ηλεκτρόνια δεν είναι απαραίτητο να επιταχυ ν-
θούν από μεγάλη διαφορά δυναμικού.
Δ) το υλικό της ανόδου καθορίζει το ελάχιστο μήκος κύματος του συνεχούς φάσμ α-
τος των ακτίνων Χ.
59. Η μετάβαση ενός ηλεκτρονίου του ατόμου από μια τροχιά χαμηλής ενέργειας σε
άλλη υψηλότερης ενέργειας ονομάζεται ........... του ατόμου. 59
60. Σε συσκευή παραγωγής ακτίνων Χ, η ισχύς της ηλεκτρονικής δέσμης είναι Ρ και
το ελάχιστο μήκος κύματος των εκπεμπόμενων φωτονίων του συνεχούς φάσματος

είναι min . Αν υποδιπλασιάσουμε την ισχύ της ηλεκτρονικής δέσμης διατηρώντας

18/40

σταθερή την ένταση του ρεύματος, τότε για το νέο ελάχιστο μήκος κύματος min
θα ισχύει: (α) min

  min (β) min
  2min (γ) min
  12 min . Να αιτιολογήσετε την α-
πάντησή σας. 60
61. Σωματίδιο με κινητική ενέργεια Κ 1 συγκρούεται με ακίνητο άτομο υδρογόνου,

το οποίο βρίσκεται στη θεμελιώδη κατάσταση. Το άτομο του υδρογόνου, κατά την
κρούση, απορροφά ενέργεια και μεταβαίνει σε ενεργειακή κατάσταση στην οποία
το μέτρο της ελκτικής δύναμης μεταξύ πυρήνα και ηλεκτρονίου γίνεται 81 φορές
μικρότερο από το μέτρο της αντίστοιχης δύναμης στη θεμελιώδη κατάσταση. Το
σωματίδιο μετά την κρούση απομακρύνεται με κινητική ενέργεια Κ 2 , για την οποία
ισχύει K 2  14 K1 . Θεωρούμε ότι το άτομο του υδρογόνου παραμένει ακίνητο κατά
τη διάρκεια της αλληλεπίδρασής του με το σωματίδιο. Να υπολογίσετε: 61
Α) Τον κύριο κβαντικό αριθμό n της ενεργειακής κατάστασης στην οποία διεγέρθ η-
κε το άτομο του υδρογόνου.
Β) Την κινητική ενέργεια Κ 1 του σωματιδίου σε eV.
Γ) Τη μεταβολή της δυναμικής ενέργειας του ηλεκτρονίου στο άτομο του υδρογ ό-
νου κατά τη διέγερσή του.
Δ) Το άτομο του υδρογόνου, καθώς αποδιεγείρεται, εκπέμπει δύο φωτόνια. Να α ι-
τιολογήσετε αν το φωτόνιο με το μεγαλύτερο μήκος κύματος μπορεί ή όχι να
απορροφηθεί από άλλο άτομο υδρογόνου, που βρίσκεται στη θεμελιώδη κατ ά-
σταση.
Δίνεται η ενέργεια του ατόμου του υδρογόνου στη θεμελιώδη κατάσταση
E1  13,6 eV .
62. Ένα υποθετικό άτομο αερίου έχει τρεις ενεργειακές στάθμες, τη θεμελιώδη και
άλλες δύο. Στο αέριο προσπίπτει λευκό φως. Το αέριο απορροφά φωτόνια, διεγε ί-
ρεται σε όλες τις στάθμες και κατά την αποδιέγερσή του εκπέμπει φωτόνια. Τότε: 62
Α) το φάσμα απορρόφησης έχει μία σκοτεινή γραμμή.
Β) το φάσμα εκπομπής έχει δύο σκοτεινές γραμμές.
Γ) το φάσμα εκπομπής έχει τρεις φωτεινές γραμμές.
Δ) το φάσμα εκπομπής έχει δύο φωτεινές γραμμές.
19/40
63. Το πρότυπο του Bohr μπορεί να επεκταθεί και σε ιόντα που έχουν μόνο ένα η-
λεκτρόνιο στην εξωτερική στοιβάδα και ονομάζονται υδρογονοε ιδή (Σ/Λ) 63
64. Για τη διέγερση ενός ατόμου απαιτείται απορρόφηση ενέργειας (Σ/Λ). 64
65. Οι ακτίνες Χ διαδίδονται στο κενό με ταχύτητα 2  108 m

s (Σ/Λ).65
66. Σε μια συσκευή παραγωγής ακτίνων Χ αυξάνουμε την τάση μεταξύ ανόδου και
καθόδου. Τότε η διεισδυτικότητα των ακτίνων στο ίδιο υλικό (α) αυξάνεται (β) ε-
λαττώνεται (γ) παραμένει η ίδια. Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. 66
67. Άτομο υδρογόνου είναι διεγερμένο και βρίσκεται σε μια ενεργειακή κατάσταση
n  x . Το άτομο αποδιεγείρεται και μεταβαίνει στην ενεργειακή κατάσταση με
n=2 εκπέμποντας ένα φωτόνιο. Ο λόγος των ενεργειών της τελικής προς την αρχ ι-
κή ενεργειακή κατάσταση είναι 4 και η ενέργεια ιονισμού του ατόμου (όταν αυτό
βρίσκεται στη θεμελιώδη κατάσταση) είναι Eιον  13,6 eV . Να βρείτε: 67
Α) την ενέργεια της θεμελιώδους ενεργειακής κατάστασης.
Β) τον κύριο κβαντικό αριθμό της κατάστασης x.
Γ) το μήκος κύματος του εκπεμπόμενου φωτονίου.
Δ) Σε ποια περιοχή του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος αντιστοιχεί αυτή η μετάβ α-
ση;
Δίνονται c0  3  108 m
s , h  4  10 15 eV  s
2006
68. Το γραμμικό φάσμα εκπομπής ενός αερίου: 68
Α) δεν δίνει πληροφορίες για το αέριο στο οποίο αντιστοιχεί
Β) αποτελείται από μία χρωματιστή ταινία
Γ) αποτελείται από ορισμένες φασματικές γραμμές που είναι χαρακτηριστικές του
αερίου
Δ) είναι ίδιο με το γραμμικό φάσμα εκπομπής ενός άλλου αερίου

69. Το φάσμα απορρόφησης ενός αερίου παρουσιάζει σκοτεινές γραμμές στη θέση
20/40
των φωτεινών γραμμών του φάσματος εκπομπής. (Σ/Λ) 69
70. Σύμφωνα με το ατομικό πρότυπο του Bohr, όταν το ηλεκτρόνιο κινείται σε ορι-
σμένη επιτρεπόμενη τροχιά εκπέμπει ακτινοβολία. (Σ/Λ) 70
71. Άτομο υδρογόνου βρίσκεται σε μία διεγερμένη κατάσταση. Η δυναμική ενέργεια

του ηλεκτρονίου U και η ολική του ενέργεια E συνδέονται με τη σχέση 71
Α) U  E
Β) U  2E
Γ) U   E
72. Σε συσκευή παραγωγής ακτίνων Χ για τη λήψη ακτινογραφιών, η ηλεκτρονική

δέσμη έχει ισχύ 4000 W . Ο χρόνος λήψης μιας ακτινογραφίας είναι 0,165 s . Όταν
ένα ηλεκτρόνιο με την πρώτη κρούση του στην άνοδο μετατρέπει σε ενέργεια ενός
φωτονίου το 20% της κινητικής του ενέργειας, τότε η συχνότητα του φωτονίου που
εκπέμπεται είναι 4  1018 Hz . Θεωρούμε ότι στη συσκευή παραγωγής ακτίνων Χ τα
ηλεκτρόνια ξεκινούν από την κάθοδο χωρίς αρχική ταχύτητα και ότι η θερμοκρ α-
σία της καθόδου παραμένει σταθερή. 72
Α) Να υπολογιστεί η τάση που εφαρμόζεται στη συσκευή μεταξύ ανόδου και καθ ό-
δου.
Β) Να βρεθεί το ελάχιστο μήκος κύματος των φωτονίων που εκπέμπονται.
Γ) Ποιος είναι ο αριθμός των ηλεκτρονίων που φθάνουν στην άνοδο στο χρόνο λ ή-
ψης μιας ακτινογραφίας.
Δίνονται: η απόλυτη τιμή του φορτίου του ηλεκτρονίου  1,6  10 19 C , η ταχύτητα του
φωτός στο κενό c0  3  108 m

s και η σταθερά του Planck h  6,6  10 34 J  s .

73. Σε ένα φασματοσκόπιο βλέ-

21/40
πουμε τις εξής έγχρωμες γραμ-
μές: Το απεικονιζόμενο φάσμα
είναι 73
Α) γραμμικό απορρόφησης
Β) γραμμικό εκπομπής
Γ) συνεχές εκπομπής.
Δ) συνεχές απορρόφησης.
74. Ένα άτομο υδρογόνου χρειάζεται μεγαλύτερη ενέργεια για να ιονισθεί, όταν
βρίσκεται 74
Α) στη θεμελιώδη κατάσταση
Β) στην πρώτη διεγερμένη κατάσταση
Γ) στη δεύτερη διεγερμένη κατάσταση
Δ) στην τρίτη διεγερμένη κατάσταση
75. Δύο άτομα υδρογόνου α και β βρίσκονται σε διαφορετικές διεγερμένες καταστ ά-

σεις με στροφορμές La και L . Δίνεται ότι La  L . Για τις ενέργειες των δύο α-
τόμων ισχύει 75
Α) Ea  E 
Β) Ea  E
Γ) Ea  E
76. Σε μια συσκευή παραγωγής ακτίνων Χ ελαττώνουμε την τάση V που εφαρμόζεται
μεταξύ της ανόδου και της καθόδου. Τότε το ελάχιστο μήκος κύματος της εκπ ε-
μπόμενης ακτινοβολίας 76
Α) αυξάνεται
Β) ελαττώνεται
Γ) παραμένει σταθερό

77. Φωτόνια μονοχρωματικής ακτινοβολίας διατρέχουν κάθετα διαφανές πλακίδιο

22/40
πάχους d  4,5 cm και, αφού εξέλθουν στον αέρα, προσπίπτουν σε άτομα υδρογό-
νου που βρίσκονται στην 1η διεγερμένη κατάσταση (n=2) και απορροφώνται από
αυτά. Τα φωτόνια μέσα στο πλακίδιο έχουν μήκος κύματος 240 nm και διατρέχουν
την απόσταση d σε χρονικό διάστημα t  3  10 10 s . Να βρείτε: 77
Α) Την ταχύτητα διάδοσης της ακτινοβολίας μέσα στο πλακίδιο και το δείκτη διά-
θλασης του πλακιδίου για την ακτινοβολία αυτή.
Β) Το μήκος κύματος των φωτονίων στον αέρα.
Γ) Την ενέργεια που μεταφέρει ένα φωτόνιο.
Δ) Τον κβαντικό αριθμό που αντιστοιχεί στη διεγερμένη κατάσταση, στην οποία θα
βρεθούν τα άτομα του υδρογόνου μετά από την αλληλεπίδρασή τους με τα φωτ ό-
νια της ακτινοβολίας.
Δίνονται: c  3  108 m
s , h  4,08  10 15 eV  s , E1  13,6 eV .
78. Κατά την αποδιέγερση ενός ατόμου υδρογόνου από μία ενεργειακή κατάστα ση
σε μία άλλη έχουμε 78
Α) αύξηση της ενέργειας του ατόμου
Β) ελάττωση της ακτίνας της τροχιάς του ηλεκτρονίου
Γ) απορρόφηση φωτονίου
Δ) ιονισμό του ατόμου
79. Σύμφωνα με το μοντέλο του Rutherford, τα άτομα θα έπρεπε να εκπέμπουν

γραμμικό φάσμα (Σ/Λ) 79
80. Σε συσκευή παραγωγής ακτίνων Χ, μεταξύ καθόδου και ανόδου εφαρμόζουμε

τάση V. Υποθέτουμε ότι τα ηλε-
κτρόνια εξέρχονται από τη θερ-
μαινόμενη κάθοδο με αμελητέα
ταχύτητα. Το ελάχιστο μήκος
κύματος λ min του συνεχούς φάσματος των ακτίνων Χ μεταβάλλεται με την τάση V,
όπως απεικονίζεται80
Α) στο διάγραμμα (1) Β) στο διάγραμμα (2) Γ) στο διάγραμμα (3)


23/40
81. Το σχήμα δείχνει το διάγραμμα των

ενεργειακών σταθμών του ατόμου του υ-
υδρογόνου. Τα λ 1 , λ 2 , λ 3 είναι τα μήκη
κύματος της ακτινοβολίας που εκπέμπε-
ται κατά τις μεταβάσεις του ηλεκτρονίου
μεταξύ των ενεργειακών σταθμών, όπως
δείχνουν τα βέλη και f 1 , f 2 , f 3 οι αντίστοιχες συχνότητες. Ποια από τις παρακάτω
σχέσεις είναι σωστή; 81
1  3 f1  f3
Α) 2  1  3 Β) 2  Γ) f 2 
1  3 f1  f3
82. Μονοχρωματική ακτινοβολία Α έχει μήκος κύματος στο κενό 0 A  600 nm .

Άτομο υδρογόνου το οποίο βρίσκεται στη δεύτερη διεγερμένη ενεργειακή κατ ά-
σταση (n = 3) απορροφά ένα φωτόνιο της ακτινοβολίας αυτής και ιονί ζεται. 82
Α) Να υπολογιστούν:
α) η ενέργεια του φωτονίου της ακτινοβολίας Α.
β) η κινητική ενέργεια του ηλεκτρονίου του ατόμου του υδρογόνου μετά τον ιον ι-
σμό μετρημένη σε eV. Θεωρούμε ότι η κινητική ενέργεια του ατόμου του υδρ ο-
γόνου δεν μεταβάλλεται κατά την απορρόφηση του φωτονίου.
Β) Η μονοχρωματική ακτινοβολία Α και μία
άλλη μονοχρωματική ακτινοβολία Β προσπί-
πτουν ταυτόχρονα και κάθετα σε διαφανές
πλακίδιο πάχους d  2 mm , όπως φαίνεται
στο σχήμα. Το πάχος d του πλακιδίου αντι-
στοιχεί σε Ν Α μήκη κύματος της ακτινοβολίας Α στο πλακίδιο ή σε Ν Β μήκη κύ-
ματος της ακτινοβολίας Β στο πλακίδιο, με N B  3N A . Αν n A και nB οι δείκτες
nA 1
διάθλασης του πλακιδίου για τις ακτινοβολίες Α και Β αντίστοιχα και  , να
nB 2
βρεθεί το μήκος κύματος 0B .

Γ) Αν η διαφορά των χρόνων εξόδου των δύο ακτινοβολιών από το πλακίδιο είναι
24/40
t  8 1012 s να βρεθούν οι δείκτες διάθλασης n A και nB .
Δίνονται η ταχύτητα του φωτός στο κενό c0  3  108 m

s , η ενέργεια του ατόμου του
υδρογόνου στη θεμελιώδη κατάσταση E1  13,6 eV , 1 eV  1,6 10-19 J ,
1 nm  10-9 m και h  6,6 1034 J  s .
2007
83. Το πρότυπο του Bohr ερμηνεύει τα γραμμικά φάσματα όλων των ατόμων
(Σ/Λ) 83
84. Συσκευή ακτίνων Χ παράγει ακτινοβολία ελάχιστου μήκους κύματος min1 . Δι-
πλασιάζουμε την τάση μεταξύ ανόδου και καθόδου στη συσκευή. Η ακτινοβολία
που παράγεται τώρα έχει ελάχιστο μήκος κύματος min 2 . Για τις συχνότητες f1 και
f 2 που αντιστοιχούν στις ακτινοβολίες με μήκη κύματος min1 και min 2 ισχύει: 84
Α) f1  2 f 2 Β) f1  f 2 Γ) 2 f1  f 2
85. Φορτισμένα σωματίδια επιταχύνονται και διέρχονται από αέριο υδρογόνο τα

άτομα του οποίου βρίσκονται στη θεμελιώδη κατάσταση. Ένα φορτισμένο σωματ ί-
διο συγκρούεται με ένα ακίνητο άτομο υδρογόνου, στο οποίο δίνει το 75% της κ ι-
νητικής του ενέργειας. Το άτομο του υδρογόνου παραμένει ακίνητο μετά την
κρούση και διεγείρεται σε ενεργειακή στάθμη En , από την οποία για να απομα-
κρυνθεί το ηλεκτρόνιό του σε πολύ μεγάλη απόσταση, όπου δεν αλληλεπιδρά με
τον πυρήνα, χρειάζεται ελάχιστη ενέργεια 0,85 eV . 85
Α) Να υπολογίσετε τον κβαντικό αριθμό n, της ενεργειακής στάθμης στην οποία δι-
εγέρθηκε το άτομο του υδρογόνου.
Β) Να σχεδιάσετε το διάγραμμα των ενεργειακών σταθμών του ατόμου, στο οποίο
να φαίνονται οι δυνατές μεταβάσεις του ηλεκτρονίου του διεγερμένου ατόμου κ α-
τά την αποδιέγερσή του.
Γ) Να υπολογίσετε την αρχική κινητική ενέργεια του φορτισμένου σωματιδίου.

Δ) Να υπολογίσετε τη συχνότητα ενός φωτονίου που θα έπρεπε να απορροφηθεί

25/40
από το ίδιο άτομο του υδρογόνου, ώστε να πραγματοποιηθεί η ίδια μετάβαση
στην ενεργειακή στάθμη En .
Δίνονται: Η ολική ενέργεια της θεμελιώδους κατάστασης του ατόμου του υδρογόνου
E1  13,6 eV , η σταθερά του Planck h  4, 25 1015 eV  s .
86. Οι μαλακές ακτίνες X 86

Α) είναι περισσότερο διεισδυτικές από τις σκληρές ακτίνες
Β) έχουν μικρότερο μήκος κύματος από τις σκληρές ακτίνες
Γ) έχουν μικρότερη συχνότητα από τις σκληρές ακτίνες
Δ) διαδίδονται στο κενό με ταχύτητα μεγαλύτερη από αυτή των σκληρών ακτίνων
87. Τα φάσματα απορρόφησης ή εκπομπής των αερίων είναι γραμμικά. (Σ/Λ) 87
88. Ένα φωτόνιο με ενέργεια 8,5 eV προσπίπτει σε άτομα υδρογόνου που βρίσκο-
νται στη θεμελιώδη κατάσταση. Το άτομο του υδρογόνου στη θεμελιώδη κατάστ α-
ση έχει ενέργεια 13,6 eV . Μετά την αλληλεπίδραση, το άτομο 88
Α) θα παραμείνει στην ίδια ενεργειακή στάθμη
Β) θα ιονισθεί
Γ) θα διεγερθεί
89. Σε διάταξη παραγωγής ακτίνων Χ η τάση που εφαρμόζεται μεταξύ της ανόδου
και της καθόδου είναι 40,5 kV . Τα ηλεκτρόνια ξεκινούν από την κάθοδο με μηδε-
νική ταχύτητα, επιταχύνονται και προσπίπτουν στην άνοδο. Να υπολογίσετε: 89
Α) Την ταχύτητα με την οποία προσπίπτει το κάθε ηλεκτρόνιο στην άνοδο.
Β) Τη μέγιστη συχνότητα των ακτίνων Χ που παράγει η συσκευή.
Γ) Το μήκος κύματος του φωτονίου που εκπέμπεται και έχει ενέργεια ίση με το 1
4
της ενέργειας του προσπίπτοντος ηλεκτρονίου.

Δίνονται: e  1,6  10 19 C , c  3  108 m
s . Θεωρείστε ότι: me  9  10 31 kg ,
h  6, 48 1034 J  s

26/40
90. Το άτομο του υδρογόνου όταν βρίσκεται στη θεμελιώδη κατάσταση έχει ολική
ενέργεια E1  13,6 eV . Αν απορροφήσει ενέργεια 18 eV : 90
Α) διεγείρεται
Β) ιονίζεται
Γ) εκπέμπει φωτόνια
Δ) το ηλεκτρόνιό του μεταπηδά από μία επιτρεπόμενη τροχιά σε άλλη τροχιά με-
γαλύτερης ενέργειας
91. Το φάσμα των ακτίνων Χ είναι μόνο γραμμικό. (Σ/Λ) 91
92. Η ολική ενέργεια του ηλεκτρονίου στο άτομο του υδρογόνου (εννοούμε την ε-
νέργεια του συστήματος που αποτελείται από το ηλεκτρόνιο και τον ακίνητο πυρ ή-
να του ατόμου) είναι: 92
e2
Α) E  k
r
e2
Β) E  k
2r
e2
Γ) E  k
r
93. Δύο μονοχρωματικές ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες ακτίνων Χ, οι Α και Β με

συχνότητες f A και f B αντίστοιχα, προσπίπτουν κάθετα σε πλάκα ορισμένου π ά-
χους και την διαπερνούν. Αν f A  f B τότε:93

Α) το ποσοστό της ακτινοβολίας Α που απορροφήθηκε είναι μεγαλύτερο από το α-
ντίστοιχο ποσοστό της ακτινοβολίας Β.
Β) το ποσοστό της ακτινοβολίας Α που απορροφήθηκε είναι μικρότερο από το α-
ντίστοιχο ποσοστό της ακτινοβολίας Β.
Γ) το ποσοστό της ακτινοβολίας Α που απορροφήθηκε είναι ίσο με το αντίστοιχο
ποσοστό της ακτινοβολίας Β.

27/40
94. Αρχικά ακίνητο ηλεκτρόνιο επιταχύνεται σε διαφορά δυναμικού V και αμέσως
μετά συγκρούεται με ακίνητο άτομο υδρογόνου που βρίσκεται στη θεμελιώδη κ α-
τάσταση. Μετά την κρούση το ηλεκτρόνιο έχει κινητική ενέργεια K   0, 41 eV . Το
άτομο του υδρογόνου απορροφά ενέργεια και μεταβαίνει στη 2 η διεγερμένη κατά-
σταση. Θεωρούμε ότι το άτομο του υδρογόνου παραμένει ακίνητο κατά τη διά ρ-
κεια της αλληλεπίδρασής του με το ηλεκτρόνιο. Να υπολογίσετε: 94
Α) τη διαφορά δυναμικού V που επιτάχυνε το ηλεκτρόνιο.
Β) τη δυναμική ενέργεια του ηλεκτρονίου του ατόμου όταν βρίσκεται στη 2η διε-
γερμένη κατάσταση.
Γ) το μέτρο της στροφορμής του ηλεκτρονίου του ατόμου όταν βρίσκεται στη 2η
διεγερμένη κατάσταση.
Δ) τη μεγαλύτερη δυνατή συχνότητα του φωτονίου που μπορεί να εκπέμψει το άτ ο-
μο του υδρογόνου κατά την αποδιέγερσή του.
h
Δίνονται: h  4,03 1015 eV  s ,  1,3 1015 eV  s , E1  13, 6 eV .

2008
95. Το ατομικό πρότυπο του Rutherford ερμηνεύει τα γραμμικά φάσματα των αερί-
ων. (Σ/Λ) 95
96. Η ενέργεια του ατόμου του υδρογόνου, όταν βρίσκετ αι στη θεμελιώδη κατάστα-
ση, είναι 13,6 eV . Το άτομο διεγείρεται στη 2 η διεγερμένη κατάσταση (n =3). 96
Α) Να υπολογίσετε την ενέργεια του ατόμου στην κατάσταση αυτή.
Β) Να κάνετε το διάγραμμα των τριών πρώτων ενεργειακών σταθμών και να παρ α-
στήσετε με βέλη όλους του δυνατούς τρόπους αποδιέγερσης του ατόμου.
Γ) Από τα φωτόνια που μπορούν να προκύψουν από τις παραπάνω δυνατές αποδι ε-
γέρσεις, να προσδιορίσετε αυτό με το μικρότερο μήκος κύματος και να υπολογ ί-
σετε την ενέργειά του.
Δ) Το άτομο αποδιεγείρεται εκπέμποντας δύο φωτόνια. Το φωτόνιο με τη μεγαλύ-
τερη ενέργεια απορροφάται από ένα δεύτερο άτομο υδρογόνου, το οποίο βρίσκ ε-
ται στην 1η διεγερμένη κατάσταση και προκαλεί τον ιονισμό του. Να υπολογίσ ε-

τε την κινητική ενέργεια του ηλεκτρονίου του ατόμου, όταν θ α βρεθεί εκτός ηλε-
28/40
κτρικού πεδίου του πυρήνα.
97. Σύμφωνα με το πρότυπο του Thomson τα άτομα των αερίων εκπέμπουν γραμμι-
κό φάσμα. (Σ/Λ) 97
98. Όταν το άτομο του υδρογόνου βρίσκεται στη θεμελιώδη του κατάσταση η κιν η-
τική ενέργεια του ηλεκτρονίου του είναι Κ. Αν το άτομο του υδρογόνου μεταβεί
στη δεύτερη διεγερμένη του κατάσταση, η κινητική ενέργεια του ηλεκτρονίου του
γίνεται 98
Α) 2Κ
Β) 1
9 K
Γ) 3Κ
99. Τα γραμμικά φάσματα των υδρογονοειδών ερμήνευσε 99

Α) το πρότυπο του Rutherford
Β) ο Roentgen
Γ) το πρότυπο του Bohr
Δ) το πρότυπο του Thomson
100. Τα οστά, επειδή περιέχουν στοιχεία μεγάλου ατομικού αριθμού απορροφούν

περισσότερο τις ακτίνες Χ απ’ ότι οι ιστοί οι οποίοι αποτελούνται από ελαφρότερα
στοιχεία. (Σ/Λ) 100
101. Το πρότυπο του Rutherford ονομάζεται πλανητικό μοντέλο. (Σ/Λ) 101
102. Σε συσκευή παραγωγής ακτίνων Χ, η τάση που εφαρμόζεται μεταξύ ανόδου και
καθόδου είναι V  33 kV . Η μέγιστη συχνότητα των εκπεμπόμενων φωτονίων ε ί-
ναι 102
Α) 8 1018 Hz
Β) 16 1018 Hz

Γ) 33 1018 Hz .
29/40
Να επιλέξετε το γράμμα που αντιστοιχεί στο σωστό συμπλήρωμα. Να αιτιολ ο-
γήσετε την επιλογή σας. Δίνονται: το στοιχειώδες φορτίο του ηλεκτρονίου
e  1,6  10 19 C , η σταθερά του Planck h  6,6 1034 J  s , 1 kV  103 V .
103. Το μέτρο της στροφορμής του ηλεκτρονίου ενός ατόμου υδρογόνου, όταν αυτό
2h
βρίσκεται σε μια επιτρεπόμενη διεγερμένη κατάσταση είναι Ln  , όπου h η

σταθερά του Planck. 103
Α) Ποιος ο κύριος κβαντικός αριθμός n της κατάστασης αυτής;
Β) Να υπολογίσετε την ολική ενέργεια του ηλεκτρονίου στην κατάσταση αυτή.
Γ) Να σχεδιάσετε σε διάγραμμα ενεργειακών σταθμών όλες τις δυνατές μεταβάσεις
του ηλεκτρονίου από την παραπάνω διεγερμένη κατάσταση στη θεμελιώδη.
Δ) Να υπολογίσετε την ελάχιστη απαιτούμενη ενέργεια που πρέπει να απορροφήσει
το άτομο ώστε το ηλεκτρόνιο από την αρχική διεγερμένη κατάσταση να βρεθεί
εκτός ηλεκτρικού πεδίου του πυρήνα του ατόμου του υδρογόνου.
Δίνεται η ενέργεια στη θεμελιώδη κατάσταση E1  13,6 eV .
104. Από τα διπλανά διαγράμματα αυτό που παριστάνει σωστά την εξάρτηση του
ελάχιστου μήκους κύματος των ακτίνων Χ από την τάση V μεταξύ ανόδου – καθό-
δου μιας συσκευής παραγωγής ακτίνων Χ, είναι το 104
Α) i
Β) ii
Γ) iii
2009
105. Όσο μεγαλύτερη είναι η θερμοκρασία της καθόδου ενός σωλήνα παραγωγής
ακτινών Χ τόσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των ηλεκτρονίων που εκπέμπονται
στη μονάδα του χρόνου. (Σ/Λ)105
106. Το πρότυπο του Bohr δεν μπορεί να επεκταθεί για το υδρογονοειδές ιόν He .

(Σ/Λ) 106
30/40
107. Διεγερμένο άτομο υδρογόνου αποδιεγείρεται και το ηλεκτρόνιό του μεταβαίνει

από την τροχιά με κβαντικό αριθμό n  2 στην τροχιά με κβαντικό αριθμό n  1 .
Αν F2 είναι η ελκτική ηλεκτρική δύναμη που ασκεί ο πυρήνας στο ηλεκτρόνιο στην
αρχική τροχιά και F1 είναι η αντίστοιχη δύναμη στην τελική τροχιά, τότε ισχύει: 107
Α) F2  4 F1
Β) F2  14 F1
Γ) F2  161 F1
108. Σε σωλήνα παραγωγής ακτινών Χ τα ηλεκτρόνια επιταχύνονται από τάση

66 3
V1  10 V . Η ηλεκτρονική δέσμη μεταφέρει ισχύ P  660 W . 108
8
Α) Να υπολογίσετε το ελάχιστο μήκος κύματος των ακτινών Χ που παράγονται.
Β) Να υπολογίσετε την ένταση του ρεύματος της δέσμης των ηλεκτρονίων.
Γ) Να υπολογίσετε τον αριθμό των ηλεκτρονίων που προσπίπτουν στην άνοδο σε
χρονικό διάστημα t  2 s .
Δ) Ένα από τα φωτόνια των ακτινών Χ έχει μήκος κύματος   3 1010 m και
προήλθε από την πρώτη κρούση ενός ηλεκτρονίου με την άνοδο. Βρείτε πόσο
τοις εκατό της ενέργειάς του έχασε το ηλεκτρόνιο που το εξέπεμψε.
m
Δίνονται: ταχύτητα του φωτός στο κενό c0  3 108 , σταθερά του Planck
s
h  6,6 1034 J  s , φορτίο του ηλεκτρονίου e  1,6 1019 C .
109. Σύμφωνα με τη θεωρία του Bohr, η μικρότερη ακτίνα επιτρεπόμενης τροχιάς

στο άτομο του υδρογόνου είναι r1 . H ακτίνα της επιτρεπόμενης τροχιάς για n  2
είναι 109
Α) 2r1
Β) 4r1

Γ) 9r1
31/40
Δ) 16r1
110. Ένα άτομο εκπέμπει ένα φωτόνιο, όταν ένα από τα ηλεκτρόνιά του 110
Α) απομακρύνεται από το άτομο
Β) περιφέρεται σε επιτρεπόμενη τροχιά
Γ) μεταβαίνει σε τροχιά μεγαλύτερης ενέργειας
Δ) μεταβαίνει σε τροχιά μικρότερης ενέργειας
111. Οι ακτίνες Χ είναι αόρατη ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία. (Σ/Λ) 111
112. Σύμφωνα με το μοντέλο του Rutherford τα άτομα θα έπρεπε να εκπέμπουν συ-

νεχές φάσμα και όχι γραμμικό. (Σ/Λ) 112
113. Σε διάταξη παραγωγής ακτινών Χ, αυξάνουμε την τάση V μεταξύ ανόδου -

καθόδου. Η μέγιστη συχνότητα f max του συνεχούς φάσματος των ακτινών Χ 113
Α) αυξάνεται
Β) μειώνεται
Γ) μένει ίδια. Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
114. Ένα άτομο υδρογόνου που βρίσκεται στη θεμελιώδη κατάσταση και έχει ολική
ενέργεια E1  13,6 eV , απορροφά ένα φωτόνιο με ενέργεια 39,1 eV και ιονίζεται.
Το ηλεκτρόνιο που εγκατέλειψε με κινητική ενέργεια Κ το άτομο του υδρογ όνου,
συγκρούεται με ένα δεύτερο άτομο υδρογόνου, που βρίσκεται και αυτό στη θεμ ε-
λιώδη κατάσταση. Το δεύτερο άτομο υδρογόνου απορροφά το μισό της κινητικής
ενέργειας Κ του παραπάνω ηλεκτρονίου και διεγείρεται. Τα παραπάνω άτομα υ-
δρογόνου είναι συνεχώς ακίνητα. Να υπολογίσετε: 114
Α) Την ενέργεια ιονισμού Eιον του ατόμου του υδρογόνου.
Β) Την κινητική ενέργεια Κ του ηλεκτρονίου.
Γ) Τον κβαντικό αριθμό n της διεγερμένης κατάστασης του δευτέρου ατόμου υδρ ο-
γόνου.

Δ) Το ελάχιστο μήκος κύματος της ακτινοβολίας στο κενό, που είναι δυνατόν να
32/40
προκύψει κατά την αποδιέγερση του δευτέρου ατόμου υδρογόνου.
m
Δίνονται: η ταχύτητα φωτός στο κενό c0  3 108 και η σταθερά του Planck
s
h  4, 25 1015 eV  s
2010
115. Οι ακτίνες Χ είναι ταχέως κινούμενα ηλεκτρόνια. (Σ/Λ)115
116. Το φάσμα των ατμών νατρίου είναι συνεχές. (Σ/Λ) 116
117. Δύο δέσμες ακτίνων Χ παράγονται από συσκευές στις οποίες η τάση μεταξύ α-
νόδου-καθόδου είναι V1 για την πρώτη δέσμη και V2 για τη δεύτερη. Οι δέσμες
προσπίπτουν σε μια πλάκα. Η πρώτη δέσμη απορροφάται πλήρως από την πλάκα,
ενώ η δεύτερη την διαπερνά. Ποια από τις παρακάτω συνθήκες ισχύει; 117
Α) V1  V2
Β) V1  V2
Γ) V1  V2
118. Ηλεκτρόνια επιταχύνονται από τάση V και στη συνέχεια προσπίπτουν σε άτομα
υδρογόνου, τα οποία βρίσκονται στη θεμελιώδη τους κατάσταση. Κατά την πρ ό-
σπτωση αυτή τα άτομα του υδρογόνου διεγείρονται στην 3 η διεγερμένη κατάσταση
( n  4 ). Να υπολογισθεί: 118
Α) Το μέτρο της στροφορμής του ηλεκτρονίου ενός διεγερμένου ατόμου υδρογόνου
το οποίο βρίσκεται στην τροχιά με n  4 .
Β) Η ελάχιστη τιμή της τάσης V με την οποία επιταχύνθηκαν τα ηλεκτρόνια που
προκάλεσαν τη διέγερση των ατόμων του υδρογόνου.
K4
Γ) Ο λόγος των κινητικών ενεργειών των ηλεκτρονίων του ατόμου του υδρογό-
K1
νου, όπου K1 η κινητική ενέργεια του ατόμου στην τροχιά με n  1 και K 4 η κι-

νητική ενέργεια του ατόμου στην τροχιά με n  4 .

33/40
Δ) Η δυναμική ενέργεια του ηλεκτρονίου στην τροχιά με n  4 .
Δίνονται: E1  13,6 eV , η ενέργεια του ατόμου του υδρογόνου στη θεμελιώδη κ α-
h
τάσταση και   1034 J  s
2
119. Οι ακτίνες Χ απορροφώνται περισσότερο από τα οστά, παρά από τους υπόλο ι-
πους ιστούς. (Σ/Λ) 119
120. Για τη λήψη μιας ακτινογραφίας απαιτείται διαφορά δυναμικού 40 kV μεταξύ

ανόδου και καθόδου μιας συσκευής παραγωγής ακτίνων Χ. Το χρονικό διάστημα
λήψης της ακτινογραφίας είναι 0,16 s και η ισχύς της δέσμης των ηλεκτρονίων εί-
ναι 2000 W . Να υπολογισθούν: 120
Α) H ένταση του ρεύματος των ηλεκτρονίων.
Β) Η μέγιστη ενέργεια των εκπεμπόμενων φωτονίων.
Γ) Ο αριθμός των ηλεκτρονίων που προσπίπτουν στην κάθοδο στο χρονικό διάστ η-
μα λήψης της ακτινογραφίας.
Δ) Το ελάχιστο μήκος κύματος των παραγόμενων ακτίνων Χ.
m
Δίνονται: η ταχύτητα φωτός στο κενό c0  3 108 και η απόλυτη τιμή του φορτίου
s
του ηλεκτρονίου e  1,6 1019 C . Θεωρείστε ότι η σταθερά του Planck είναι
h  6, 4 1034 J  s .
121. Σε ένα υποθετικό άτομο η πρώτη και η δεύτερη διεγερ μένη στάθμη έχουν ενέρ-
γεια 1 eV και 3 eV , αντίστοιχα, περισσότερη από τη θεμελιώδη. Αρχικά το άτομο
βρίσκεται στη θεμελιώδη κατάσταση, απορροφά φωτόνιο ενέργειας 3 eV και διε-
γείρεται. Στη συνέχεια αποδιεγείρεται εκπέμποντας φωτόνιο συχνότητας 5 1014 Hz
. Το φως που εκπέμπεται διαθλάται σε πλακίδιο με δείκτη διάθλασης 1,5. 121
Α) Να υπολογισθεί η συχνότητα του φωτονίου που απορροφήθηκε κατά τη διέγε ρ-
ση.
Β) Να δικαιολογήσετε σε ποια στάθμη καταλήγει το ηλεκτρόνιο όταν το άτομο α-
ποδιεγερθεί.

Γ) Να υπολογισθεί το μήκος κύματος του φωτός μέσα στο πλακίδιο.

34/40
Δ) Να υπολογισθεί η ταχύτητα του φωτός μέσα στο πλακίδιο.
Δίνονται: η σταθερά του Planck h  4 1015 eV  s και η ταχύτητα του φωτός στο κε-
m
νό c0  3 108 .
s
2011
122. Άτομο υδρογόνου βρίσκεται στη θεμελιώδη κατάσταση με ενέργεια E1 . Η ελά-
χιστη ενέργεια που απαιτείται για τον ιονισμό του είναι 122
Α) 0
Β) E1
Γ)  E1
Δ)  12 E1
123. Σύμφωνα με το πρότυπο του Thomson, η σύγκρουση σωματίων α με τα ηλ ε-

κτρόνια επηρεάζει σημαντικά την κίνησή τους. (Σ/Λ) 123
124. Σύμφωνα με το πρότυπο του Rutherford, στο άτομο υπάρχει μια πολύ μικρή
περιοχή που είναι συγκεντρωμένο όλο το θετικό φορτίο. (Σ/Λ) 124
125. Σε μια συσκευή παραγωγής ακτίνων Χ το ελάχιστο μήκος κύματος των ακτίνων
Χ που παράγονται είναι min . Ένα ηλεκτρόνιο, κατά την πρόσκρουσή του στην ά-
νοδο, χάνει το 25% της κινητικής του ενέργειας, η οποία μετατρ έπεται σε ενέργεια
φωτονίου μήκους κύματος λ. Ποια από τις παρακάτω σχέσεις είναι σωστή; 125
min
Α)   Β)   4min Γ)   min
4
126. Ηλεκτρόνιο επιταχύνεται από την ηρεμία μέσω τάσης V και αποκτά κινητική
ενέργεια Κ. Στη συνέχεια, το ηλεκτρόνιο συγκρούεται με ένα άτομο υδρογόνου το
οποίο βρίσκεται στη θεμελιώδη κατάσταση. Μετά την κρούση, το ηλεκτρόνιο έχει

κινητική ενέργεια K  12 K , ενώ το άτομο του υδρογόνου διεγείρεται. Η κινητική

35/40
ενέργεια του ατόμου του υδρογόνου δεν μεταβάλλεται κατά την κρούση. Στη δι ε-
γερμένη κατάσταση, το ηλεκτρόνιο του ατόμου του υδρογόνου έχει κατά μέτρο
τριπλάσια στροφορμή από αυτή που έχει στη θεμελιώδη κατ άσταση. Σε ελάχιστο
χρονικό διάστημα, το άτομο του υδρογόνου επανέρχεται στη θεμελιώδη κατάστ α-
ση, εκπέμποντας δύο φωτόνια με μήκη κύματος a , και  αντίστοιχα, με a  
. 126
Α) Να βρείτε σε ποια ενεργειακή στάθμη διεγείρεται το άτομο του υδρογόνου.
a
Β) Να υπολογίσετε τον λόγο .

Γ) Να αποδείξετε ότι    89 1 , όπου  1 η ενέργεια του ατόμου του υδρογόνου

στη θεμελιώδη κατάσταση.
Δ) Να υπολογίσετε την τάση V με την οποία επιταχύνθηκε το ηλεκτρόνιο.

Ε) Να υπολογίσετε τον λόγο όπου  το μέτρο της ταχύτητας του ηλεκτρο-
n
νίου που συγκρούστηκε με το άτομο του υδρογόνου μετά τη κρούση και  n το
μέτρο της ταχύτητας του ηλεκτρονίου του ατόμου του υδρογόνου στην αρχική
διεγερμένη κατάσταση.
Δίνεται E1  13,6 eV .
127. Το πρότυπο του Rutherford εξηγεί τα γραμμικά φάσματα. (Σ/Λ) 127
128. Το πρότυπο του Bohr μπορεί να εφαρμοσθεί και στα υδρογονοειδή ιόντα.
(Σ/Λ) 128
129. Κάθε γραμμή του φάσματος απορρόφησης ενός αερίου συμπίπτει με μια γρα μ-
μή του φάσματος εκπομπής του. 129
130. Σε μια συσκευή παραγωγής ακτίνων Χ, το ελάχιστο μήκος κύματος των ακτίνων
Χ που παράγονται είναι min , όταν τα ηλεκτρόνια επιταχύνονται υπό τάση V. Αν η
τάση της συσκευής γίνει 1

4 V τότε το νέο ελάχιστο μήκος κύματος των ακτίνων X

είναι: 130
36/40
min Β)   4min Γ)   min
Α)  
4
2012
131. Στο σχήμα απεικονίζονται
τα ιόντα ορισμένων χημικών
στοιχείων που βρίσκονται σε
αέρια κατάσταση. Το ατομικό
πρότυπο του Βohr μπορεί να περιγράψει το γραμμικό φάσμα των στοιχείων 131
Α) Α και Β
Β) Β και Γ
Γ) μόνο του Α
Δ) μόνο του Β
132. Τα φάσματα εκπομπής των αερίων είναι συνεχή. (Σ/Λ) 132
133. Το άτομο υδρογόνου που βρίσκεται στη θεμελιώδη κατάσταση διεγείρεται από
ένα φωτόνιο μόνο όταν η ενέργεια του φωτονίου είναι ακριβώς ίση με την ενέργεια
διέγερσης. (Σ/Λ) 133
134. Οι σκληρές ακτίνες Χ είναι περισσότερο διεισδυτικές από τις μαλακές ακτίνες
Χ. (Σ/Λ) 134
135. Διεγερμένα άτομα υδρογόνου βρίσκονται σε κατάσταση που αντιστοιχεί σε

κβαντικό αριθμό nx . Αν το πλήθος των γραμμών του φάσματος εκπομπής του αε-
ρίου είναι έξι (6), τότε το nx έχει την τιμή 135
Α) nx  3 Β) nx  4 Γ) nx  5
136. Σύμφωνα με το πρότυπο του Bohr, όταν το άτομο του υδρογόνου βρίσκεται
στη θεμελιώδη κατάσταση έχει ενέργεια Ε 1 και η ακτίνα της κυκλικής τροχιάς του
37/40
ηλεκτρονίου είναι r 1 . Όταν το άτομο είναι διεγερμένο έχει ενέργεια En και η ακτί-
να της κυκλικής τροχιάς του ηλεκτρονίου είναι rn . Για τα μεγέθη E1 , r1, En , rn ι-

σχύει μία από τις: 136
En E1
Α) En  rn  E1  r1 Β)  Γ) En  rn2  E1  r12
rn r1
137. Σε μια διάταξη παραγωγής ακτίνων Χ τα ηλεκτρόνια ξεκινούν από την κάθοδο
με μηδενική ταχύτητα και, αφού επιταχυνθούν, φτάνουν στην άνοδο με ταχύτητα
20 7 m
 10 . Η απόδοση της διάταξης είναι 1% (δηλ. το 1% τη ς ισχύος της δέ-
3 s
σμης ηλεκτρονίων μετατρέπεται σε ισχύ φωτονίων Χ). Η ισχύς των ακτίνων Χ που
παράγονται είναι Px  10 W και ο χρόνος λειτουργίας της διάταξης είναι t  0,15 s
137
Α) Να βρείτε την τάση μεταξύ ανόδου – καθόδου.

Β) Να βρείτε την ενέργεια που μεταφέρει η δέσμη των ηλεκτρονίων στο χρόνο t.
Γ) Να βρείτε τον αριθμό των ηλεκτρονίων που φτάνουν στην άνοδο στη μονάδα του
χρόνου.
Ένα από τα παραγόμενα φωτόνια έχει μήκος κύματος τετραπλάσιο από το ελάχ ι-
στο μήκος κύματος των ακτίνων X που παράγονται. Το φωτόνιο αυτό παράγεται από
μετατροπή μέρους της κινητικής ενέργειας ενός ηλεκτρονίου που προσπίπτει στην
άνοδο, σε ενέργεια ενός φωτονίου.
Δ) Να βρείτε το ποσοστό της κινητικής ενέργειας του ηλεκτρονίου που μετατράπ η-
κε σε ενέργεια φωτονίου.
Δίνονται: e  1,6 1019 C, me  9 1031 kg .
2013
138. Εάν U είναι η δυναμική ενέργεια και Κ η κινητική ενέργεια του ηλεκτρονίου,
όταν βρίσκεται σε ορισμένη κυκλική τροχιά στο άτομο του υδρογόνου, σύμφωνα
με το πρότυπο του Bohr, τότε ισχύει: 138

K
Α) U  K Β) U   K Γ) U   Δ) U  2K 38/40
2
139. Το πρότυπο του Rutherford (Ράδερφορντ) για το άτομο ενός στοιχείου: 139
Α) εξηγεί τα γραμμικά φάσματα εκπομπής των αερίων
Β) εξηγεί την απόκλιση των σωματιδίων α κατά γωνίες πο υ πλησιάζουν τις 180ο στο
πείραμα του Rutherford
Γ) προβλέπει κατανομή του θετικού φορτίου στο άτομο όμοια με αυτήν του προτ ύ-
που του Thomson (Τόμσον)
Δ) προβλέπει ότι η στροφορμή του ηλεκτρονίου είναι κβαντωμένη
140. Τα οστά του ανθρώπου απορροφούν λιγότερο τις ακτίνες Χ από ό,τι οι ιστοί
του. (Λ/Σ) 140
141. Αν αυξήσουμε κατά 25% την τάση μεταξύ ανόδου-καθόδου κατά την παραγωγή
ακτίνων Χ, τότε το ελάχιστο μήκος κύματος: 141
Α) αυξάνεται κατά 25% Β) μειώνεται κατά 25% Γ) μειώνεται κατά 20%
142. Το ιόν του ηλίου He+ είναι ένα υδρογονοειδές, για το οποίο ισχύει το πρότυπο
του Bohr. Το διάγραμμα των τεσσάρων πρώτων επιτρεπόμενων ενεργειακών στα θ-
μών του ιόντος ηλίου He+ φαίνεται στο
παρακάτω σχήμα: 142
Α) Πόση ενέργεια (σε eV) απαιτείται για
τον ιονισμό του He+, αν το ηλεκτρόνιο
βρίσκεται αρχικά στη θεμελιώδη κατά-
σταση;
Το ιόν του ηλίου He+ απορροφά ένα φωτό-
νιο ενέργειας 51eV και μεταβαίνει από τη θεμελιώδη κατάσταση σε άλλη διεγερμ έ-
νη.
Β) Αν το ηλεκτρόνιο στη θεμελιώδη κατάσταση κινείται σε κυκλική τροχιά ακτίνας ,
r1  0,27  1010 m πόση θα είναι η ακτίνα της κυκλικής τροχιάς του ηλεκτρονίου

στη διεγερμένη κατάσταση που θα προκύψει;

39/40
Γ) Πόσες φορές θα αυξηθεί το μέτρο της στροφορμής του ηλεκτρονίου μετά τη
διέγερση του ιόντος;
Δ) Να μεταφέρετε το σχήμα των τεσσάρων πρώτων ενεργειακών σταθμών του He+
στο τετράδιό σας και να σχεδιάσετε όλες τις δυνατές μεταβάσεις του ηλεκτρονίου
από τη διεγερμένη κατάσταση σε καταστάσεις χαμηλότερης ενέργειας, υπολογί-
ζοντας τις τιμές ενέργειας των φωτονίων που εκπέμπονται.
2014
143. Το γραμμικό φάσμα των ακτίνων Χ εξαρτάται από την τάση ανόδου -καθόδου.
(Σ/Λ) 143
144. Το φάσμα απορρόφησης ενός αερίου παρουσιάζει σκοτεινές γραμμές στη θέση
των φωτεινών γραμμών του φάσματος εκπομπής του (Σ/Λ) 144
145. Στο ατομικό πρότυπο του Bohr για το υδρογόνο, αν K1, K3 είναι οι κινητικές
ενέργειες και L1 , L3 τα μέτρα των στροφορμών των ηλεκτρονίων στις επιτρεπόμ ε-
νες τροχιές με κύριο κβαντικό αριθμό n  1 και n  3 , τότε ισχύει: 145
K3 L K3 1 L K3 1 L 1
Α)  9 και 3  3 Β)  και 3  3 Γ)  και 3 
K1 L1 K1 9 L1 K1 9 L1 3
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση. Να δικαιολογήσετε την απάντησή σ ας.
146. Σε συσκευή παραγωγής ακτίνων Χ η ενέργεια ενός φωτονίου της παραγόμενης

δέσμης είναι 15 keV . 146
Α) Να υπολογίσετε το μήκος κύματος 1 του φωτονίου αυτού.
Β) Αν το ελάχιστο μήκος κύματος min της ακτινοβολίας που εκπέμπεται από τη
συσκευή είναι ίσο με το 1

3 του 1 , να υπολογίσετε την τάση ανόδου-καθόδου της
συσκευής.
Γ) Αν στην άνοδο προσπίπτουν 2  1017 ηλεκτρόνια ανά δευτερόλεπτο, να υπολογί-
σετε την ισχύ που μεταφέρει η ηλεκτρονιακή δέσμη.
Δ) Στην παραπάνω συσκευή παραγωγής ακτίνων Χ, διατηρούμε τη θερμοκρασία της

καθόδου σταθερή, ώστε η ένταση του ρεύματος των ηλεκτρονίων να παραμένει η

40/40
ίδια. Μεταβάλλουμε την τάση ανόδου- καθόδου, έτσι ώστε η ταχύτητα με την
οποία τα ηλεκτρόνια προσπίπτουν στην άνοδο να υποδιπλασιαστεί. Πόση ισχύ
μεταφέρει τώρα η ηλεκτρονιακή δέσμη;
Δίνονται: σταθερά του Planck h  6,6  1034 J  s , στοιχειώδες ηλεκτρικό φορτίο
e  1,6  1019 C , ταχύτητα φωτός στο κενό c  3  108 m

s , 1 eV  1,6  1019 J
147. Άτομο υδρογόνου βρίσκεται στη θεμελιώδη κατάσταση. Σωματίδιο με κινητική

ενέργεια Κ συγκρούεται με το άτομο του υδρογόνου. Το άτομο απορροφά το 50%
της κινητικής ενέργειας του σωματιδίου και διεγείρεται σε ενεργειακή στάθμη με
κύριο κβαντικό αριθμό n. H δυναμική ενέργεια του ατόμου στην κατάσταση αυτή
είναι U n  1,7 MeV . 147
Α) Να βρείτε τον κύριο κβαντικό αριθμό n που αντιστοιχεί στην κατάσταση αυτή.
Β) Να βρείτε την αρχική κινητική ενέργεια Κ του σωματιδίου.
Το διεγερμένο άτομο αποδιεγείρεται στη θεμελιώδη κατάσταση, εκτελώντας δύο δ ι-
αδοχικά άλματα, και εκπέμπει δύο φωτόνια με συχνότητες f A στο πρώτο άλμα και
f B στο δεύτερο άλμα. Μετά το πρώτο άλμα, το άτομο βρίσκεται σε ενδιάμεση δι ε-

γερμένη κατάσταση, στην οποία το μέτρο της στροφορμής του ηλεκτρονίου είναι δ ι-
πλάσιο του μέτρου της στροφορμής του στη θεμελιώδη κατάσταση.
fA
Γ) Να υπολογίσετε τον λόγο των συχνοτήτων των εκπεμπόμενων φωτονίων.
fB
Δ) Να υπολογίσετε τον λόγο των περιόδων της κίνησης του ηλεκτρονίου στις δύο
προηγούμενες διεγερμένες καταστάσεις.
Δίνεται η ενέργεια του ατόμου του υδρογόνου στη θεμελιώδη κατάσταση
E1  13,6 eV .
Α ΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
1
Δ

2
41/40
Θεωρία
E3  E1
3
En  3, 4  1,51  0,85 eV, K 2  K1   E3  E1   1,51 eV, f 31   3 1015 Hz
h
4
Σωστή
5
Λάθος
6
Λάθος
 12,75   0,85 
    E
En    E1  13, 6  12,09    1,51  eV , n= 1  4,3, 2
7  10, 2   3, 4  En
,
   
K-E1
f=  4,8 1015 m
h
2eV1
hc υ m  1 , λ  1 λ  18, 75 pm
8
K  eV  26520 1019 J, λmin   75 pm, 1 
K υ2 2eV2 2 min 4 min
m
9
f max  E4  E1  max , το δ
hc Ei hc
10
E   6 1015 J, Ei  53 E  1014 J, V=  62500 V, λ=  19,8 1012 m
 e Ei
11
ιονισμός
12
ουδέτερα
1
13
min  , άρα αυξάνει, η α
V
14
Θεωρία
E ,A  30, 24 1020 J, ΕΑ   2  E ,A  2, 416 1019 J, nA  1,51

15
0 , Δt  c0
nB  1,53, λΒ   270 nm, d=  12 cm
nB nB  nA
16
Θεωρία
17
E1 E1 E1
n   
En E1  12 K  E1  0,5  E  E1 
13,6 13,6 13,6 13,6
    3
13,6  0,5   37 ,78  13,6  13,6  0,5  24,18 13,6  12,09 1,51
, E3  E1 για f max ή λmin
18
Γ
19
μικρότερα

42/40
eV
20
f max  V  , η α
h
hc Εαπορ  3  1
 655 nm, %απορ=   75%,
21
3  2 Κ 
 3   3  1,51 eV , L  n  3,15 10-34 Js
22
Γ
23
ιονισμός
24
η συχνότητα δεν αλλάζει, άρα στην ίδια (γ)
hf 2hf m q It
25
min  1010 m, V=  12000 V, =  0,65 108 , N=   8 1016
e m s e e
26
Γ
27
β
28
ιονισμός
29
φασματικές
hc
 E  E3  E1  12,09 eV, Eφ  E3  E2  1,89 eV, λ0   663 nm,
30
E
λ0 λ
n=  105 0  1,5
λ d
31
Γ
32
Σωστή
hc Eφ   e
E   830 eV, V=  830 V, K   E  1  816, 4 eV
33
 e
K   E   2  826,6 eV
34
Α
35
Σωστή
1 1 1
36
E3  E1   E3  E2    E2  E1   hf1  hf3  hf 2    ,ηγ
1 3 2
q N hc
37
I e  16 mA, min   6 1011 m, Px  0,02 VI  6, 4 W
t t eV
38
Γ
K1 E L 1 1
39
 1  4, 1   ,ηΒ
K 2 E2 L2 2 2

43/40
E
40
En  12 U n  0,85 eV, n= n  4, En  0,85  0,306  0,544 eV, n=5
E1
ΔL=  n-n    1,05 1034 Js, Δr=r5  r4  9r1  4,5 1010 m
41
Α
42
E ,3   E3  1,51 eV, 3 γραμμές, Emin  E4  E3  0,66 eV
43
A-2, B-1, Γ-4,Δ-5
44
B
45
A
46
Σωστή
E1 λ
47
E  En  E1  En  3, 4 eV , n=  2, n= 0  1,5, c  c0 , στη 2η  n  2
En λ
48
Β
49
Δ
50
Σωστή
L1 m1r1 1 r 
51
,    11  1 4 ηγ
L4 m4 r4 4 416r1 4
1
52
f max  , το διάγραμμα 2
V
E1  3 
750
1 
E ,n   En , n=  3, 3 φασματικές γραμμές,  ,
3  2 1
53 250 250
En
Εol  1000   3     12090 eV
54
Δ
55
Σωστή
1
56
3 , 3 φασμ. γραμμές, ορατή η 32
2 1
Δq It hc
W  VIt  9612 J, ΔN=   2,5 1019 , λ=  5 1010 m,
57 e e eV-KT
E1
Eion,n  K  0   En  K  n 2  - =4,5  n  3, από την 3η
K
58
Α
59
διέγερση

44/40
hc hc hcI 1
60
     2min , η β
  min
eV e P eP P
I
ke2
1 Fn rn2 r12 4
  2  2  rn  9r1  32 r1  n  3, K1   E3  E1   16,12 eV,
81 F1 ke rn 3
2
r1
61
ΔU=U 3  U1  2 E3  2 E1  24,18 eV,
max
Eφ   3   2 ,  2   1 , όχι διότι τουλάχιστον  2   1   3   2
62
Γ
63
Σωστή
64
Σωστή
65
Λάθος
66
f V , η α
E1
Ex 1 x 2
Eion,n   En  E1  13,6 eV,    x  4,
67
E2 4 E1
22
hc
  4,7 107 m, E4 
ορατή
2
E4  E2
68
Γ
69
Σωστή
70
Λάθος
71
Β
72
82500V, 15pm, 5  1016
73
Β
74
Α
75
1 1 xE1 0 E1 E1
La  L  na  n  na  n  na2  n2  2
 2   2  2  Ea  E  0 ,
na n na n
ηΓ
76
Α
77
c  1,5  108 m
s , n  2 , 0  480nm , E  2,55eV , n  4
78
Β
79
Λάθος
80
Β
81
45/40
Β
nB t
82
(Α) E  2,06 eV , K  0 ,55 eV (Β) 0 B  13   0 A  400 nm (Γ) nA   c0  1, 2 και
nA d
nB  2, 4
83
Λάθος
84
Γ
K E4  E1 0,85  13,6 12,75
85
En  0,85 eV  n=4 , K      17 eV ,
0,75 0,75 0,75 0,75
E
f   3 1015 Hz
h
86
Γ
87
Σωστή
88
 2  1  10, 2 eV>8 eV , όχι (Α)
m
89
  1, 2 108 , f max  1019 Hz,   12 10-11 m
s
90
Β
91
Λάθος
92
Β
93
Β
94
12,5 V , - 3,02 eV , 1,95 10-15 eV  s, 3 1015 Hz
95
Λάθος
13,6 eV
96
E3   1,51 eV, E3  E1  12, 09 eV, K    E2  E1   E2  6,8 eV
9
97
Λάθος
98
Β
99
Β
100
Σωστή
101
Σωστή
102
Α
103
n  4, E4  0,85 eV , Emin   E4  0,85 eV
hc 1
104
min   ,ηC
eV V
105
Σωστή
106
Λάθος
107
Γ

46/40
108
0,15 nm, 80 mA, 1018 , 50%
109
Β
110
Δ
111
Σωστή
112
Σωστή
113
Α
E   E1  13, 6 eV, K  25,5 eV, En  E1  12 K  12, 75 eV  n=4,
114
hc
min   100 nm
E4  E1
115
Λ
116
Λάθος
hc hc
117
1  2    V1  V2 , η Β
eV1 eV2
118
L4  n  4 1034 Js, K= e V  E4  E1   16
15
E1  12,75 eV  Vmin  12, 75 V ,
K 4 E4 1
  , U 4  2 E4  18 E1  1,7 eV
K1 E1 16
119
Σωστή
120
P q I t hc
I  0,05 A  50 mA, E ,max  eV  6, 4 1015 J ,  N    5 1016 , min   3 1011 m
V e e E ,max
121
E
E3  E1 c
f    7 ,5 1014 Hz, E3  En  hf  2 eV  n  2,   0  0, 4 106 m  400 nm,
h h fn
c m
c  0  2 108
n s
122
Γ
123
Λάθος
124
Σωστή
hc
min 1
125
 eV     4min , η B
 hc 4
1
4 eV

47/40
c 3  2
 Ln  n  a fa f  h  3   2   19  14  E1 5
126
   n  3 , 1       ,
 1
L  1  
c f 
 2   1  2   1   1
4  1  E1 27
f h
K
K   K  E  E3  E1  19 E1  E1   89 E1 ,
2
K  eV  2K  2    89 E1    16
9   13, 6 eV   24,18 eV  V=24,18 V
2 K
 K  12 m
2
  m  K  89 E1
      82 2
 K3  2 m3   E3 
1 2
3 2 K3 K3  19 E1
m
127
Λάθος
128
Σωστή
129
Σωστή;;
hc hc
130
 1
4  4min
e 4V eV
131
Γ
132
Λάθος
133
Σωστή
134
Σωστή
 4, 3
135
Για nx  4 προκύπτουν έξι γραμμές οι  4, 2   3, 2 
 4, 1  3, 1  2, 1
E1 rn
136
n2    E1  r1  En  rn  a
En r1
m 2 E
137
eV  12 m 2  V   12.500 V , Ee  x  100Ex  100Pxt  150J ,
2e 1%
q Pe
N I P Px e
 e  V  e   5  107 ,
t t e e eV 100eV s
hc
K  
    min  min   K   K  25% K
1 1
K hc   4min 4 4
min
138
Δ

139
48/40
B
140
Λ
hc hc 1 
141
      0,8   20%
eV  e  1,25V 1,25 
142
E ,1   E1  54,4 eV , En  E1  E  En  3, 4 eV  n= 4,
r4  42 r1  4,32  10 10 m , L4  4  L1 (τετραπλασιάστηκε, δηλ. αυξήθηκε κατά 300%),

E4  E3  2,6 eV
E4  E2  10, 2 eV , E3  E2  7,6 eV ,
E4  E1  51,0 eV E3  E1  48, 4 eV E2  E1  40,8 eV
143
Λ
144
Σ
E1
K3 E 1 L 3
145
 3  9  , 3  3, η Β
K1 E1 E1 9 L1
hc 1
1   0,825  1010 m, E   E min  3E1  45 keV  eV  V  45 kV
E1 
q eN N
146
P  VI  V V  eV  1440 W
t t t
eV  12 m 2  V   2  V   14 V  P  V I  14 P  360 W
E1 2 E1
U n  2 En  2 2
n 4
n Un
E  30
K  2  E4  E1   2  1  E1    E1  25,5 eV
 16  16
Ln  nL1  2 L1  n  2  A  4  2  , B  2  1
E4  E2 3
147
 E1
fA h 1
  16 
f B E2  E1 3
 E1 4
h 4
2 rn 2 rn 2 mrn2 2 mn 4 r12 2 mr12 T 43
Tn      n3  n 3T1  4  3  8
n Ln Ln nL1 L1 T2 2
mrn

Θ ΕΜΑΤΑ Ε ΞΕΤΑΣΕΩΝ (Π ΥΡΗΝΙΚΑ
Φ ΑΙΝΟΜΕΝΑ )
2000
1. Δίνονται οι πυρήνες Α, Β, Γ με τις αντίστοιχες ενέργειες σύνδεσης ανά νουκλεόνιο.
ΠΥΡΗΝΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Α Β Γ
MeV
Ενέργεια σύνδεσης ανά νουκλεόνιο ( ) 7,6 7,3 8,4
νουκλ.
Η κατάταξη των πυρήνων με αύξουσα σταθερότητα είναι: 1
Α) Α – Β – Γ
Β) Β – Α – Γ
Γ) Γ – Β – Α
Δ) Β – Γ – Α
2. Κατά τη διάσπαση   : 2
Α) εκπέμπεται από τον πυρήνα ένα σωμάτιο α
Β) εκπέμπεται από τον πυρήνα ένα ηλεκτρόνιο που προϋπήρχε σε αυτόν
Γ) διασπάται ένα νετρόνιο του πυρήνα εκπέμποντας ένα ηλεκτρόνιο
Δ) εκπέμπεται από τον πυρήνα ένα πρωτόνιο
3. Ο πυρήνας του ουρανίου U έχει: 3

238
92
Α) 238 νετρόνια
Β) 146 νετρόνια
Γ) ατομικό αριθμό 238
Δ) μαζικό αριθμό 92
4. Ένα μαγνητικό πεδίο μπορεί να εκτρέψει: 4

Α) ακτίνες Χ
Β) νετρόνια
Γ) ακτίνες γ
Δ) σωμάτια α
5. Ο πυρήνας 224
Ra διασπάται σε
88
220
Rn με ταυτόχρονη εκπομπή άγνωστου σωμα-
86
2/37
τίου Υ, σύμφωνα με την αντίδραση: 224
88 Ra  220
86 Rn +Υ. Ποιο είναι το σωμάτιο Υ; 5
2001
6. Η πυρηνική αντίδραση 1
0 n  235
92 U  56 Ba  36 Kr  3 0 n  ενέργεια παριστάνει:
141 92 1 6
Α) διάσπαση β 
Β) διάσπαση γ
Γ) σύντηξη
Δ) σχάση
7. Το σωμάτιο α είναι ένας πυρήνας ηλίου ( 24 He ). (Σ/Λ) 7
8. Η ακτινοβολία γ δεν εκτρέπεται από μαγνητικό πεδίο. (Σ/Λ) 8
9. Η ενέργεια σύνδεσης EB του πυρήνα X

A
Z1 X είναι μεγαλύτερη από την ενέργεια
σύνδεσης EB του πυρήνα A

Y . Ποιος από τους δύο παραπάνω πυρήνες είναι στ α-
Z2
θερότερος; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. 9
10. Να μεταφέρετε συμπληρωμένες στο τετράδιό σας τις παρακάτω πυρηνικές αντ ι-
δράσεις: 10
Α) 24 He  7 N  O  11H
17
Β) 222
86 Rn*  222
86 Rn +
11. Δέσμη ραδιενεργού ακτινοβολίας, η οποία αποτελείται από σωματίδια α, β και γ,

εισέρχεται σε ομογενές μαγνητικό πεδίο κάθετα στις μαγνητικές γραμμές του. Μ έ-
σα στο μαγνητικό πεδίο εκτρέπονται από την αρχική πορεία τους: 11
Α) μόνο τα α και τα β
Β) μόνο τα β και τα γ
Γ) μόνο τα α και τα γ
Δ) και τα τρία
Σαράμπαλης Κωνσταντίνος Θέματα Εξετάσεων (Πυρηνικά Φαινόμενα)
3/37
12. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τον παρακάτω πίνακα και να συμπληρώσετε τη
Στήλη 3.12
Στήλη 1 Στήλη 2 Στήλη 3
Ενέργεια σύνδεσης
Πυρήνας στοιχείου Ενέργεια σύνδεσης πυρήνα
/νουκλεόνιο
MeV
MeV
νουκλ.
12
6 C 92,4
16
8 O 128
28
14 Si 238
56
26 Fe 492,8
13. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας συμπληρωμένες τις παρακάτω αντιδράσεις: 13

Α) 238
92U  Th  4
2 He
Β) Ra  222
86 Rn  4
2 He
Γ) C  14
7 N  e-   e
Δ) 222
86 Rn*  222
86 Rn 
2002
14. Κατά τη διάσπαση γ ενός ραδιενεργού πυρήνα χημικού στοιχείου: 14
Α) αλλάζει ο μαζικός του αριθμός
Β) αλλάζει ο ατομικός του αριθμός
Γ) αλλάζει ο αριθμός των νετρονίων του
Δ) δεν αλλάζει κανένας από τους παραπάνω αριθμούς
15. Ισότοποι ονομάζονται οι πυρήνες που ανήκουν στο ίδιο χημικό στοιχείο και έ-
χουν τον ίδιο: 15
Α) μαζικό αριθμό
Β) ατομικό αριθμό

Γ) αριθμό νουκλεονίων
4/37
Δ) αριθμό νετρονίων
16. Οι ισχυρές πυρηνικές δυνάμεις που αναπτύσσονται στο εσωτερικό τ ου πυρήνα

ενός ατόμου είναι μεταξύ: πρωτονίου-πρωτονίου ( F1 ), νετρονίου-νετρονίου ( F2 ),
πρωτονίου-νετρονίου ( F3 ). Από τις παραπάνω δυνάμεις 16
Α) μεγαλύτερη είναι η F1
Β) μεγαλύτερη είναι η F2
Γ) μεγαλύτερη είναι η F3
Δ) όλες είναι ίσες
17. Στον παρακάτω πίνακα δίνονται οι ενέργειε ς σύνδεσης και οι ενέργειε ς

σύνδεσης ανά νουκλεόνιο, τεσσάρων πυρήνων χημικών στοιχείων που απ α-
ντώνται στη φύση: 17
Ενέργεια σύνδεσης
Πυρήνας στοιχείου Ενέργεια σύνδεσης ( MeV )
ανά νουκλεόνιο ( MeV )
Α 127,61 7,97
Β 236,93 8,46
Γ 492,25 8,79
Δ 1801,72 7,57
Σταθερότερος είναι ο πυρήνας του χημικού στοιχείου:
Α) Α
Β) Β
Γ) Γ
Δ) Δ
18. Ένα ραδιενεργό ισότοπο του χημικού στοιχείου Α έχει χρόνο ημιζωής
T12( A )  3,5 105 s . Ένα ραδιενεργό ισότοπο του χημικού στοιχείου Β έχει χρόνο
ημιζωής T12( B )  4T12( A ) . Το ραδιενεργό ισότοπο Α, τη χρονική στιγμή t 0 =0, έχει
ενεργότητα 7, 2 105 Bq . Να υπολογίσετε: 18

Α) τη σταθερά διάσπασης λ Α του ραδιενεργού ισοτόπου Α,
Β) τον αρχικό αριθμό πυρήνων Ν 0(Α) του ισοτόπου Α,

5/37
λ
Γ) το λόγο Α , όπου λ Α και λ Β είναι οι σταθερές διάσπασης των ισοτόπων Α και Β
λΒ
αντίστοιχα. Δίνεται ln 2  0,7 .
19. Ο πυρήνας του ατόμου αποτελείται από 19

Α) πρωτόνια και ηλεκτρόνια
Β) πρωτόνια και νετρόνια
Γ) νετρόνια και ηλεκτρόνια
Δ) πρωτόνια, ηλεκτρόνια και νετρόνια
20. Να γράψετε στο τετράδιό σας τα φυσικά μεγέθη από τη Στήλη Α και, δίπλα σε
καθένα, τη μονάδα της Στήλης Β που αντιστοιχεί σ’ αυτό. 20
Στήλη A Στήλη B
Ενεργότητα δείγματος J (Τζάουλ)
Μήκος κύματος S (δευτερόλεπτο)
Ενέργεια Kg (χιλιόγραμμο)
Χρόνος ημιζωής Hz (Χερτζ)
Συχνότητα nm (νανόμετρο)
Βq (Μπεκερέλ)
21. Ένα ραδιενεργό υλικό έχει χρόνο ημιζωής T . Κάποια χρονική στιγμή ο αριθμός
1
2
των αδιάσπαστων πυρήνων ενός δείγματος του υλικού είναι Ν 0 . Μετά από χρόνο
t  2T1 21
2
Α) πόσοι αδιάσπαστοι πυρήνες υπάρχουν στο παραπάνω δείγμα;

Β) πόσοι πυρήνες διασπάστηκαν;
22. Ένας πυρήνας ραδίου 226

Ra διασπάται με σύγχρονη εκπομπή σωματίου α ( 24 He )
88
. Στη συνέχεια ο διεγερμένος θυγατρικός πυρήνας ραδονίου (Rn) εκπέμπει ακτιν ο-

βολία γ. Το παρακάτω σχήμα δείχνει τις διαφορές των ενεργειακών σταθμών των
πυρήνων στις διαδοχικές διασπάσεις. 22

Α) Να μεταφέρετε συμπληρωμένες στο τετράδιό

6/37
σας τις παρακάτω αντιδράσεις που αναφέρο-
νται στο σχήμα: 226
88Ra  Rn   α ,
Rn  Rn  
Β) Να υπολογίσετε την ενέργεια του φωτονίου
που εκπέμπεται.
Γ) Να υπολογίσετε τη συχνότητα της ακτινοβολίας γ που εκπέμπεται.
Δίνονται: h  6,7  1034 J  s  4,18 1015 eV  s , 1 eV  1,6  1019 J
23. Η απόλυτη τιμή του ρυθμού μεταβολής του αριθμού των πυρήνων ενός ραδι ε-
νεργού δείγματος ονομάζεται  του δείγματος. 23
2003
24. Σε μια εξώθερμη πυρηνική αντίδραση: 24
Α) η συνολική μάζα ηρεμίας των προϊόντων είναι ίση με τη συνολική μάζα ηρεμίας
των αντιδρώντων
Β) η ενέργεια Q της αντίδρασης είναι θετική
Γ) η ενέργεια Q της αντίδρασης είναι αρνητική
Δ) δεν ισχύει ο νόμος της διατήρησης του συνολικού αριθμού των νουκλεονίων
25. Η διαδικασία της συνένωσης δυο ελαφρών πυρήνων για να σχηματίσουν ένα β α-
ρύτερο, λέγεται πυρηνική .......... 25
26. Όσο μεγαλύτερη είναι η ενέργεια σύνδεσης ανά νουκλεόνιο τόσο .......... είναι ο
πυρήνας.26
27. Κατά τη διάσπαση β - (βήτα πλην) εκπέμπεται από τον πυρήνα .......... και αντιν ε-
τρίνο. 27
28. Ατομικός αριθμός είναι ο αριθμός των .......... του πυρήνα. 28

29. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας συμπληρωμένες τις παρακάτω πυρηνικές αντ ι-
7/37
δράσεις: 29
Α) 1
1H  Li  24He  24He
Β) 17
8 O  24He  Ne  01 n
30. Το σχήμα παριστά την καμπύλη διάσπα-

σης για ένα δείγμα ραδιενεργού στοιχείου.
Ο χρόνος υποδιπλασιασμού του στοιχείου
αυτού είναι: 30
Α) 7 s
Β) 10,5 s
Γ) 3,5 s .
31. Σε ποιο από τα παρακάτω ζεύγη σωματιδίων ενός ατόμου δεν εμφανίζεται ισχ υ-
ρή πυρηνική δύναμη; 31
Α) ηλεκτρόνιο – πρωτόνιο
Β) πρωτόνιο – πρωτόνιο
Γ) πρωτόνιο – νετρόνιο
Δ) νετρόνιο – νετρόνιο
32. Τα ραδιενεργά ισότοπα ενός στοιχείου έχουν τον ίδιο: 32

Α) μαζικό αριθμό
Β) ατομικό αριθμό
Γ) αριθμό νετρονίων
Δ) χρόνο υποδιπλασιασμού
33. Μια νέα μέθοδος ιατρικής απεικόνισης, κυρίως του εγκεφάλου, είναι η τομογρ α-
φία εκπομπής .......... 33
34. Στους αντιδραστήρες ................... παράγονται λίγα ραδιενεργά κατάλοιπα. 34

35. Οι πυρήνες 12
6 X και 56
Υ έχουν ενέργεια σύνδεσης 92 MeV και 492 MeV , αντί-
26
8/37
12 56
στοιχα. Σταθερότερος πυρήνας είναι: (a)ο πυρήνας 6 X (b)ο πυρήνας 26 Y . Να δι-
καιολογήσετε την απάντησή σας. 35
36. Δύο από τα ισότοπα του καλίου είναι το σταθερό 39

19 K και το ασταθές 40
19 K. Ο
χρόνος υποδιπλασιασμού του ισοτόπου 40

19 K είναι 1,15 109 χρόνια. 36
Α) Να υπολογίσετε τη σταθερά διάσπασης του πυρήνα 40

19 K.
Β) Τη χρονική στιγμή t, ένα δείγμα περιέχει 8 1015 πυρήνες 40

19 K . Να υπολογίσετε
την ενεργότητα του δείγματος :
α) τη χρονική στιγμή t.
β) 2,3 109 χρόνια, μετά τη χρονική στιγμή t.
Γ) Να υποθέσετε ότι, όταν δημιουργήθηκε στη γη ένα πέτρωμα, οι αριθμοί των π υ-
ρήνων N 0 (39) και Ν 0 (40) των ισοτόπων 39
19 K και 40
19 K αντίστοιχα, ήταν ίσοι. Σή-
μερα, στο πέτρωμα αυτό, οι αριθμοί των πυρήνων N  39  και N  40  των δύο
N  39 
αυτών ισοτόπων, έχουν λόγο ίσο με 16. Να υπολογίσετε την ηλικία
N  40 
αυτού του πετρώματος.
Δίνονται: n2  0,69, 1 έτος  3  107 s .
37. Ο μαζικός αριθμός του πυρήνα ενός στοιχείου καθορίζεται από τον αριθμό των 37
Α) πρωτονίων του πυρήνα
Β) νετρονίων του πυρήνα
Γ) νουκλεονίων του πυρήνα
Δ) περιφερόμενων ηλεκτρονίων
38. Οι μεγάλοι πυρήνες για να είναι σταθεροί πρέπει 38

Α) να έχουν ίσους αριθμούς πρωτονίων και νετρονίων
Β) να έχουν μεγαλύτερο αριθμό νετρονίων
Γ) να έχουν μεγαλύτερο αριθμό πρωτονίων
Δ) να μην έχουν καθόλου νετρόνια

9/37
39. Όταν ένας πυρήνας μετατρέπεται αυθόρμητα σε άλλο πυρήνα, εκλύεται ενέργεια
με ταυτόχρονη εκπομπή  . Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται  39
40. Να γράψετε στο τετράδιό σας το Στήλη Ι Στήλη ΙΙ

γράμμα της Στήλης Ι και, δίπλα σε κά- Α. ακτινοβολία α 1. φωτόνια
θε γράμμα, τον αριθμό της Στήλης ΙΙ Β. ακτινοβολία β + 2. ποζιτρόνια
που δίνει τη σωστή αντιστοίχιση. 40 Γ. ακτινοβολία β - 3. πυρήνες 4
Ηe
2
Δ. ακτινοβολία γ 4. πυρήνες 1
1 Η
5. ηλεκτρόνια
41. Πυρήνας ουρανίου 238

U εκπέμπει σωματίδιο α και διασπάται προς θόριο ( Th ). 41
92
Α) Να γραφεί η αντίδραση για την παραπάνω ραδιενεργό διάσπαση.

Β) Να βρείτε την ενέργεια που απελευθερώνεται σε 10 13 διασπάσεις, σε MeV .
ΔΝ
Γ) Αν η αρχική ενεργότητα ενός δείγματος ουρανίου είναι =6,93 1010 Bq και
Δt
ο χρόνος ημιζωής του είναι T12  142 109 s , να βρείτε τον αρχικό αριθμό Ν 0 των
πυρήνων στο δείγμα.

Δίνονται: μάζα πυρήνα ουρανίου mU  238,1503 u , μάζα πυρήνα θορίου
mTh  234,1162 u , η μάζα σωματιδίου α ma  4,0015 u , 1 u=931, 5 MeV και

ln2=0,693.
42. Τα ισότοπα ενός στοιχείου έχουν 42

Α) ίδιο μαζικό αριθμό
Β) ίδιο ατομικό αριθμό
Γ) ίδιο αριθμό νετρονίων
Δ) διαφορετικές χημικές ιδιότητες
43. Σε μια ραδιενεργό διάσπαση δεν παρατηρείται μεταστοιχείωση, όταν αυτή είναι 43
Α) διάσπαση β +

Β) διάσπαση γ
10/37
Γ) διάσπαση α
Δ) διάσπαση β -
44. Όταν ένας πυρήνας πολύ μεγάλου μαζικού αριθμού διασπάται, είτε αυθόρμητα
είτε τεχνητά σε δύο άλλους πυρήνες μεσαίων μαζικών αριθμών, έχουμε το φαινόμ ε-
νο της σχάσης. (Σ/Λ) 44
45. Κατά την ραδιενεργό διάσπαση β - εκπέμπεται ένα από τα ηλεκτρόνια του ατό-
μου. (Σ/Λ) 45
46. Δύο δείγματα διαφορετικών ραδιενεργών στοιχείων έχουν σε μια χρονική στιγμή
τον ίδιο αριθμό αδιάσπαστων πυρήνων N  N  και χρόνους ημιζωής T1 και T1 α-
2 2
ΔΝ ΔΝ΄
ντίστοιχα με T1  T1 . Για τις ενεργότητες των δειγμάτων και αντί-
2 2
Δt Δt
στοιχα, ισχύει 46
ΔΝ ΔΝ΄
Α) =
Δt Δt
ΔΝ ΔΝ΄
Β) >
Δt Δt
ΔΝ ΔΝ΄
Γ) < . Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Δt Δt
47. Η ενέργεια σύνδεσης ενός πυρήνα πυριτίου είναι 236,88 MeV και η ενέργεια
σύνδεσης ανά νουκλεόνιο είναι 8, 46 MeV . Αν ο αριθμός των πρωτονίων του πυρή-
να είναι ίσος με τον αριθμό των νετρονίων του, να βρείτε: 47
Α) Τον ατομικό αριθμό Ζ του πυρήνα.
Β) Το έλλειμμα μάζας m του πυρήνα σε ατομικές μονάδες μάζας u.
Γ) Τη μάζα M  του πυρήνα σε ατομικές μονάδες μάζας u.
Δίνονται: Μάζα νετρονίου mn  1,0087 u , Μάζα πρωτονίου mp  1,0072 u , ατομική
μονάδα μάζας 1 u=931, 48 MeV .

2004 11/37
48. Όταν ένας πυρήνας αποδιεγείρεται, εκπέμπει: 48
Α) φωτόνιο υπεριώδους ακτινοβολίας
Β) ακτίνες γ
Γ) φωτόνιο µε ενέργεια της ίδιας τάξης µε το φωτόνιο π ου εκπέμπεται κατά τις απο-
διεγέρσεις των ατόμων
Δ) φωτόνιο ορατής ακτινοβολίας
49. Η ενέργεια των νουκλεονίων ενός πυρήνα μπορεί να πάρει οποιαδήποτε τιμή.
(Σ/Λ) 49
50. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας συμπληρωμένες τις παρακάτω πυρηνικές αντ ι-
δράσεις: 50
Α)
235
92U  01n56...Ba  92 1
 
...Kr  3 0 n
Β) ....... 7 N  8 O1 H
14 17 1
51. Ένας πυρήνας µε μαζικό αριθμό 200 και ενέργεια σύνδεσης ανά νουκλεόνιο
8 MeV χωρίζεται µε κάποια αντίδραση σε 2 μεσαίους πυρήνες µε μαζικούς αρι θ-
μούς 100 οι οποίοι έχουν ενέργεια σύνδεσης ανά νουκλεόνιο 8,8 MeV . Η διαδικα-
σία είναι (a) εξώθερµη (b) ενδόθερµη. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. 51
52. Το 238
U έχει χρόνο ημιζωής 4,5.10 9 χρόνια και µε μια σειρά από διασπάσεις α
92
206
και β - καταλήγει στο σταθερό ισότοπο 82 Pb . Θεωρούμε ότι όλοι οι πυρήνες 238
U
92
206
που διασπώνται καταλήγουν σε 82 Pb . Ένα ορυκτό τη στιγμή της δημιουργίας του
238 206
περιείχε U και καθόλου
92 82 Pb . Σήμερα στο ορυκτό αυτό ο λόγος του αριθμού
των πυρήνων 206

82 Pb προς τον αριθμό των πυρήνων
238
U είναι
92
1
8 . Να υπολογίσετε: 52
Α) τον αριθμό των διασπάσεων α και β– σύμφωνα µε την παρακάτω αντίδραση διά-
σπασης του U  x 24He  y 10e 206

238
92 82 Pb
238
Β) τη σταθερά διάσπασης του 92 U

Γ) την ηλικία του ορυκτού σε χρόνια.

12/37
Δίνεται: 1  ό  3 107 s . Παραδεχθείτε ότι: n2  0,7, n8  2,1, n9  2,2 .
53. Κατά τη ραδιενεργό διάσπαση α ο θυγατρικός πυρήνας σε σχέση µε το μητρικό

έχει: 53
Α) μεγαλύτερο μαζικό αριθμό
Β) ίδιο μαζικό αριθμό
Γ) μικρότερο ατομικό αριθμό
Δ) ίδιο αριθμό νετρονίων
54. Για να είναι σταθερός ένας πυρήνας µε μεγάλο ατομικό αριθμό, χρειάζεται: (α)
μεγαλύτερο αριθμό νετρονίων. (β) μεγαλύτερο αριθμό πρωτονίων. (γ) ίσο αριθμό
πρωτονίων και νετρονίων. Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. 54
55. Ραδιενεργό υλικό αποτελείται από δύο ραδιενεργά στοιχεία Χ και Υ, τα οποία
έχουν χρόνους ημιζωής 4 h και 2 h αντίστοιχα. Ο συνολικός αριθμός των πυρή-
νων των στοιχείων Χ και Υ τη χρονική στιγμή t 0 = 0 είναι 1, 296 109 , ενώ τη χρο-
νική στιγμή t  8 h είναι 1,35 108 . Να υπολογίσετε: 55
Α) τις σταθερές διάσπασης των πυρήνων Χ και Υ.
Β) για κάθε στοιχείο το λόγο του αριθμού των πυρή νων που έχουν διασπαστεί τη
χρονική στιγμή t  8 h προς τον αρχικό αριθμό των πυρήνων για t 0 = 0.
Γ) τον αριθμό των πυρήνων κάθε στοιχείου που υπήρχαν στο ραδιενεργό υλικό τη
χρονική στιγμή t 0 = 0.
Δ) τη συνολική ενεργότητα του υλικού τη χρονική στιγμή t  8 h .
ln 2
Δίνεται:  2  104
3600
56. Κατά το διαχωρισμό σωματιδίων α, β και γ, µε τη βοήθεια ενός μαγνητικού π ε-

δίου 56
Α) τα σωματίδια α δεν αποκλίνουν
Β) τα σωματίδια γ δεν αποκλίνουν
Γ) τα σωματίδια α και β αποκλίνουν προς την ίδια κατεύθυνση

Δ) τα σωματίδια γ αποκλίνουν
13/37
57. Δείγμα ραδιοϊσοτόπου στην έναρξη της μελέτης του (t 0 =0) έχει ενεργότητα
1200 διασπάσεις ανά λεπτό. Μετά από 6 ώρες η ενεργότητά του ελαττώνεται στις
300 διασπάσεις ανά λεπτό. 57
Α) Να βρεθούν οι ενεργότητες σε μονάδες Becquerel.
N0
Β) Να υπολογίσετε το λόγο , όπου N 0 είναι ο αριθμός των αδιάσπαστων πυρή-
N1
νων του ραδιοϊσοτόπου τη χρονική στιγμή t 0 =0 και N1 ο αριθμός των πυρήνων

που παραμένουν αδιάσπαστοι μετά από 6 ώρες.
Γ) Να υπολογίσετε το χρόνο υποδιπλασιασμού (ημιζωή) του ισοτόπου.
Δ) Να βρεθεί η σταθερά διάσπασης (λ) του ραδιοϊσοτόπου.
Ε) Να βρεθεί ο τύπος που δίνει τον αριθμό N των θυγατρικών πυρήνων την τυχαία
χρονική στιγμή t µε την υπόθεση ότι οι θυγατρικοί πυρήνες δεν διασπώνται και
ότι είναι N  0 για t 0 = 0.
Δίνεται ότι: ln 2  0,693 .
58. Κατά την εκπομπή ακτινοβολίας γ 58

Α) αλλάζει το Ζ του πυρήνα
Β) αλλάζει το Α του πυρήνα
Γ) αλλάζει το Ζ αλλά παραμένει σταθερό το Α του πυρήνα
Δ) δεν αλλάζει ούτε το Ζ ούτε το Α του πυρήνα
59. Ένας πυρήνας A

Z X διασπάται και εκπέμπει ένα σωμάτιο α. Ο πυρήνας που πρ ο-
κύπτει υφίσταται δύο διαδοχικές διασπάσεις β-. 59
Α) Ο τελικός πυρήνας που προκύπτει έχει μαζικό αριθμό (α) Α (β) A  4 (γ) A  4 .
Β) Ο τελικός πυρήνας α. είναι ισότοπος του αρχικού β έχει ατομικό αριθμό μεγα-
λύτερο του Ζ. γ. έχει ατομικό αριθμό μικρότερο του Ζ. Να αιτιολογήσετε την
απάντησή σας.
60. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τον παρακάτω πίνακα και να συμπληρώσετε
τους αριθμούς που λείπουν στη θέση όπου υπάρχουν τρεις παύλες ( ---).60
14/37
ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΥΝΔΕΣΗΣ /
ΠΥΡΗΝΑΣ
ΠΥΡΗΝΑ ΝΟΥΚΛΕΟΝΙΟ
MeV MeV / νουκλεόνιο
28
14 X 238 ---

26 Y 492,8 8,8
238
92 Z --- 7,6
Ποιος από τους παραπάνω πυρήνες είναι ι) ο πλέον ασταθής; ιι) ο πλέον σταθερός;
61. Παρατηρώντας το σχήμα να α-

226
παντήσετε στις παρακάτω ερωτή- 88 Ra
σεις: 61
Α) Η διαδικασία (1) είναι ι) διάσπα-
(1)
ση α. ιι) διάσπαση β. ιιι) διάσπα-
ση γ.
222
Β) Η διαδικασία (2) είναι ι) διάσπα- 86 Rn*
ση α. ιι) διάσπαση β. ιιι) διάσπα-
(2) 222
ση γ. Να αιτιολογήσετε τις απα- 86 Rn
ντήσεις σας γράφοντας και τις α-
ντίστοιχες αντιδράσεις.
62. Τα σωματίδια γ είναι ταχέως κινούμενα ηλεκτρόνια. (Σ/Λ) 62
63. Ραδιενεργό υλικό, µε χρόνο ημιζωής T  69,3 s , τη χρονική στιγμή t 0 =0 απο-

1
2
τελείται από  0  1020 πυρήνες και περιβάλλεται από μεταλλικό σφαιρικό φλοιό.
Κατά τη διάσπαση του υλικού εκπέμπονται ηλεκτρόνια που το καθένα έχει ενέ ρ-
γεια E  1,98 1013 J τα οποία προσπίπτουν στο φλοιό κι έτσι παράγεται ηλεκτρ ο-
μαγνητική ακτινοβολία. 63
Α) Να υπολογίσετε τη σταθερά διάσπασης λ του ραδιενεργού υλικού.
Β) Πόσοι πυρήνες έχουν διασπασθεί στο στοιχειώδες χρονικό διάστημα t  0,1 s

αμέσως μετά τη χρονική στιγμή t 0 ;

15/37
Γ) Μετά από χρόνο 2T1 2 θα έχουν διασπασθεί όλοι οι πυρήνες; Να αιτιολογήσετε
την απάντησή σας.

Δ) Να υπολογίσετε το ελάχιστο μήκος κύματος της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβ ο-
λίας που παράγεται από την πρόσπτωση των ηλεκτρονίων στο μεταλλικό φλοιό.
Δίνονται: h  6,6  1034 J  s , c  3  108 m
s , ln 2  0 ,693
2005
64. Η σταθερά διάσπασης λ: 64
Α) είναι μεγάλη για ραδιενεργούς πυρήνες που διασπώνται γρήγορα
Β) εξαρτάται από τον αρχικό αριθμό των πυρήνων.
Γ) είναι ίδια για όλους τους ραδιενεργούς πυρήνες.
Δ) μεταβάλλεται με το χρόνο.
65. Το ηλεκτρόνιο που εκπέμπεται από τον πυρήνα κατά τη ραδιενεργό διάσπαση β -
65
Α) προϋπήρχε στον πυρήνα και έλκοντας τα πρωτόνιά του συνέβαλε στη σταθερότ η-
τα του πυρήνα.
Β) δεν υπήρχε στον πυρήνα, αλλά η εκπομπή του οφείλεται στη διάσπαση ενός ν ε-
τρονίου του πυρήνα
Γ) συνοδεύεται από την εκπομπή αντινετρίνου  e , για να διατηρηθεί το φορτίο στην
πυρηνική αντίδραση
Δ) προκαλεί μείωση του αριθμού των πρωτονίων στο θυγατρικό πυρήνα κατά 1
66. Στις αντιδράσεις πυρηνικής σύντηξης η μάζα ηρεμίας του τελικού πυρήνα είναι
μικρότερη από το άθροισμα των μαζών των αρχικών πυρήνων. (Σ/Λ) 66
67. Τα φωτόνια γ, όταν αλληλεπιδρούν με την ύλη, είτε χάνουν όλη τους την ενέ ρ-
γεια με μια αλληλεπίδραση κατά την οποία απορροφώνται, είτε περνούν ανεπηρέ α-
στα. (Σ/Λ) 67

68. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας συμπληρωμένες τις παρακάτω αντιδράσεις: 68

16/37

Α) 235
92 U  01n42

Mo139
 La  2 0 n  7e
1
Β) 60
 Co28

Ni  e    e
69. Αν ένα δείγμα ραδιενεργού υλικού έχει κάποια χρονική στιγμή ενεργότητα
8  10 4 Bq και το ραδιενεργό υλικό έχει χρόνο υποδιπλασιασμού 60 ημέρες, τότε
μετά από 120 ημέρες η ενεργότητα του δείγματος θα έχει γίνει: (α) 16  10 4 Bq (β)
2  10 4 Bq (γ) 4  10 4 Bq . Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. 69
70. Η ακτινοβολία α, που εκπέμπεται από ένα ραδιενεργό πυρήνα: 70

Α) αποτελείται από αρνητικά φορτισμένα σωμάτια
Β) εκτρέπεται από μαγνητικό πεδίο
Γ) διαπερνά φύλλα μολύβδου αρκετών εκατοστών
Δ) συνδέεται με αύξηση της μάζας του πυρήνα που διασπάται
71. Για να συμβεί σύντηξη μεταξύ δύο πυρήνων πρέπει: 71

Α) να υπερνικηθεί η ισχυρή πυρηνική δύναμη και να επικρατήσει η ηλεκτρική άπ ω-
ση
Β) η κινητική τους ενέργεια να είναι της τάξης μερικών eV
Γ) να επικρατεί στο περιβάλλον τους θερμοκρασία της τάξης των 108 K
Δ) οι πυρήνες να έχουν μεγάλο μαζικό αριθμό
72. Η διαδικασία κατά την οποία ένας πυρήνας μετατρέπεται σε έναν άλλο διαφορ ε-
τικού στοιχείου ονομάζεται ........... . 72
73. Τα φωτόνια που εκπέμπονται κατά τις αποδιεγέρσεις πυρήνων ονομάζονται ακτ ί-
νες ή σωματίδια γ και έχουν πολύ ........... ενέργειες σε σχέση με τις ενέργειες των
φωτονίων του ορατού φωτός. 73
74. Ο χρόνος υποδιπλασιασμού ενός ραδιενεργού υλικού είναι 20 min . Τη χρονική

στιγμή t=0, η ενεργότητα ενός δείγματος του υλικού είναι 32 φορές μεγαλύτερη

από εκείνη που επιτρέπει την ασφαλή χρήση του δείγματος από τον άνθρωπο. Ο
17/37
ελάχιστος χρόνος που πρέπει να περάσει για να είναι ασφαλής η χρήση του δείγμ α-
τος είναι: (α) 32 min (β) 64 min (γ) 100 min . Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. 74
75. Ο πυρήνας Χ αποτελείται από 8 πρωτόνια και 8 νετρόνια και έχει ενέργεια σύ ν-
δεσης 127 MeV . Άλλος πυρήνας Υ αποτελείται από 26 πρωτόνια και 30 νετρόνια
και έχει ενέργεια σύνδεσης 492 MeV . (α) Ο πυρήνας Χ είναι σταθερότερος. (β) Ο
πυρήνας Υ είναι σταθερότερος. (γ) Οι δύο πυρήνες είναι το ίδιο σταθεροί. Να αιτι-
ολογήσετε την απάντησή σας. 75
76. Οι ραδιενεργές ακτινοβολίες εφαρμόζονται ευρέως στην ιατρική. Ως πηγές χρ η-

σιμοποιούνται τεχνητώς παραγόμενα ισότοπα. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το ι-
60
σότοπο του κοβαλτίου 27Co . Το ισότοπο κοβάλτιο διασπάται με εκπομπή σωμ α-
τιδίου   προς νικέλιο Ni, το οποίο βρίσκεται σε μια διεγερμένη ενεργει ακή
στάθμη. Ο πυρήνας του νικελίου Ni αποδιεγείρεται με εκπομπή ακτινοβολίας γ. 76
Α) Να γράψετε τις δύο αντιδράσεις που παριστάνουν τις παραπάνω διασπάσεις.
60
Β) Να υπολογίσετε τη σταθερά διάσπασης του κοβαλτίου 27Co στο (S.I.), αν ο
χρόνος υποδιπλασιασμού του είναι 5,5 έτη .
60
Γ) Κάποια χρονική στιγμή t, η ενεργότητα ενός δείγματος κοβαλτίου είναι 27Co
4  1013 Bq . Να υπολογίσετε τον αριθμό των πυρήνων κοβαλτίου 60

27Co τη χρονική
στιγμή t.
Δ) Να υπολογίσετε τον αριθμό των ηλεκτρονίων που θα εκπέμψει το δείγμα, σε
χρονικό διάστημα 11 ετών μετά τη χρονική στιγμή t.
Δίνονται: 1 έ  3,15 107 s και ln 2  0,693 .
77. Η ισχυρή πυρηνική δύναμη 77

Α) δρα μεταξύ πρωτονίων, νετρονίων και ηλεκτρονίων
Β) είναι απωστική και δρα μεταξύ νουκλεονίων
Γ) είναι ελκτική και ίδια για όλα τα νουκλεόνια
Δ) είναι διαφορετική για τα ζεύγη πρωτονίου-πρωτονίου και πρωτονίου-νετρονίου

78. Κατά τη διάσπαση γ ο θυγατρικός πυρήνας σε σχέση με το μητρικό έχει: 78

18/37
Α) ατομικό αριθμό αυξημένο κατά 1 και μαζικό αριθμό τον ίδιο
Β) ατομικό αριθμό ελαττωμένο κατά 2 και μαζικό αριθμό ελαττωμένο κατά 4
Γ) ατομικό αριθμό αυξημένο κατά 2 και μαζικό αριθμό αυξημένο κατά 4
Δ) ίδιο ατομικό και μαζικό αριθμό
79. Το αντινετρίνο που προέρχεται από μία διάσπαση   έχει φορτίο αρνητικό.
(Σ/Λ) 79
80. Όταν πυρήνας μεγάλου μαζικού αριθμού διασπάται αυθόρμητα σε δύο άλλους
πυρήνες, η ενέργεια σύνδεσης ανά νουκλεόνιο είναι μικρότερη στους νέους πυρήνες
που προκύπτουν. (Σ/Λ) 80
81. Δίνονται δύο διαφορετικοί πυρήνες Χ και Ψ με τον ίδιο μαζικό αριθμό. Η ενέ ρ-
γεια σύνδεσης ανά νουκλεόνιο του Χ είναι μεγαλύτερη της ενέργειας σύνδεσης ανά
νουκλεόνιο του Ψ. Τότε το έλλειμμα μάζας ΔΜ x και ΔΜ y των δύο πυρήνων αντί-
στοιχα είναι: (α) ΔΜ x =ΔΜ y (β) ΔΜ x >ΔΜ y (γ) ΔΜ x <ΔΜ y . Να δικαιολογήσετε την
απάντησή σας. 81
82. Το ραδόνιο 222

86 Rn είναι ραδιενεργός πυρήνας που διασπάται με εκπομπή σω μα-
τίου α και σχηματίζει πολώνιο ( Po ).82

Α) Να γράψετε την αντίδραση της διάσπασης αυτής.
Β) Ο χρόνος ημιζωής του ραδονίου είναι 3, 45 105 s . Να βρείτε τη σταθερά διά-
σπασης του ραδονίου.
Γ) Αν κάποια χρονική στιγμή έχουμε 32 διασπάσεις/s , να βρείτε τον αριθμό των
πυρήνων του ραδονίου αυτή τη χρονική στιγμή.
Δ) Πόσοι πυρήνες ραδονίου παραμένουν αδιάσπαστοι μετά από χρόνο 1,38 106 s ;
234
Ε) Αν έχουμε τον ίδιο αριθμό διασπάσεων/s σε U που έχει χρόνο ημιζωής
92
6,9 1012 s , να βρείτε τον αριθμό των πυρήνων του ουρανίου.

Θεωρούμε ότι ln 2  0,69 .

83. Η ύπαρξη του νετρίνου προτάθηκε από τον Pauli για να μπορεί να ισχύει κατά
19/37
τη διάσπαση β: 83
Α) η αρχή διατήρησης της ενέργειας και της ορμής
Β) η αρχή διατήρησης του ηλεκτρικού φορτίου
Γ) η αρχή διατήρησης των νουκλεονίων
Δ) ο νόμος της αδράνειας
84. Τα ισότοπα ενός στοιχείου έχουν διαφορετικές χημικές ιδιότητες, διότι οι πυρ ή-
νες τους έχουν διαφορετικό μαζικό αριθμό. (Σ/Λ) 84
85. Οι ακτίνες γ είναι φωτόνια και παράγονται κατά την αποδιέγερση ενός πυρήνα.
(Σ/Λ) 85
86. Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς

από τα στοιχεία της Στήλης Ι του παρακάτω πί-
Μεγέθη Μονάδες
νακα και δίπλα σε κάθε αριθμό το γράμμα από
Μήκος κύματος s
τα στοιχεία της Στήλης ΙΙ ώστε να προκύπτει η
Συχνότητα nm
σωστή αντιστοίχιση. (Στη Στήλη Ι περισσεύει
Ενέργεια Hz
μια κατηγορία). 86
Ταχύτητα s –1
Χρόνος ημιζωής J
Σταθερά διάσπασης
40 80
87. Δίνονται δύο πυρήνες Z1 X και Y , οι οποίοι έχουν ενέργειες σύνδεσης
Z2
40
280 MeV και 480 MeV αντίστοιχα. Τότε σταθερότερος είναι ο πυρήνας (α) Z1 X
80
(β) Y . Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. 87
Z2
88. Ο πυρήνας ραδίου 226

88 Ra διασπάται σε ραδόνιο ( Rn ) με ταυτόχρονη εκπομπή
σωματίου α. 88
Α) Να γράψετε την αντίδραση της α διάσπασης.
Β) Αν τη χρονική στιγμή t 0 =0 η ενεργότητα του ραδίου είναι 3, 2 105 Bq , να βρεί-

τε την ενεργότητα τη χρονική στιγμή t  5T12 .

20/37
16
Ένα σωμάτιο α που προκύπτει από τη διάσπαση έχει ενέργεια 75 10 J και
111
κατευθύνεται μετωπικά προς πυρήνα 50Sn , ο οποίος είναι διαρκώς ακίνητος. Να
βρείτε:
Γ) Την ελάχιστη απόσταση d στην οποία μπορεί να πλησιάσει το σωμάτιο α τον π υ-
111
ρήνα 50Sn .
Δ) Την ηλεκτρική δύναμη αλληλεπίδρασης μεταξύ σωματίου α και πυρήνα στην ε-
λάχιστη απόσταση d.
Nm2 2
Δίνονται: k  9 109 , e  2 ,5  1038 C 2.
C
2006
89. Η ισχυρή πυρηνική δύναμη μεταξύ των νουκλεονίων: 89
Α) κάνει διάκριση μεταξύ πρωτονίων και νετρονίων
Β) είναι μικρότερη από την ηλεκτρική άπωση μεταξύ των πρωτονίων
Γ) δρα μόνο μεταξύ γειτονικών νουκλεονίων και μόνο στις πολύ κοντινές αποστ ά-
σεις
Δ) επηρεάζει άμεσα τα μακροσκοπικά φαινόμενα
90. Η πυρηνική αντίδραση 01 n  U 

235
92
88
38Sr  Xe  12 01n παριστάνει: 90
136
54
Α) διάσπαση γ
Β) σχάση
Γ) σύντηξη
Δ) διάσπαση β−
91. Τα σωματίδια γ έχουν μεγαλύτερη διεισδυτική ικανότητα από τα σωματίδια β.

(Σ/Λ) 91
92. Οι αντιδράσεις πυρηνικής σύντηξης πραγματοποιούνται σε 92

Α) πολύ χαμηλές θερμοκρασίες
Β) θερμοκρασία περιβάλλοντος

Γ) πολύ υψηλές θερμοκρασίες

21/37
N
93. Η ενεργότητα ενός
t
δείγματος ραδιενεργού στοιχεί-
ου μεταβάλλεται με τον αριθμό
των αδιάσπαστων πυρήνων Ν, όπως απεικονίζεται στο διάγραμμα 93
Α) (1)
Β) (2)
Γ) (3)
94. Τη χρονική στιγμή μηδέν δείγμα 2 1021 ραδιενεργών πυρήνων Χ με ατομικό

αριθμό Ζ και μαζικό αριθμό 222 διασπάται με εκπομπή σωματίου α προς τον θ υ-
γατρικό πυρήνα Ψ. Ο χρόνος υποδιπλασιασμού του ραδιενεργού πυρήνα Χ είναι
ίσος με 3, 45 105 s . 94
Α) Να γραφεί η αντίδραση της ραδιενεργού διάσπασης α.
Β) Να υπολογιστεί η σταθερά διάσπασης λ.
Γ) Να βρεθεί η ενεργότητα του δείγματος τη χρονική στιγμή 13,8 105 s .
Δ) Αν θεωρήσουμε ότι οι ενέργειες σύνδεσης ανά νουκλεόνιο είναι 7,9 MeV για τον
μητρικό πυρήνα Χ, 8 MeV για τον θυγατρικό πυρήνα Ψ και 7,5 MeV για το σω-
μάτιο α, να υπολογιστεί η ενέργεια που αποδεσμεύεται ανά σχάση.
Δίνεται ℓn2=0,69.
95. Οι πυρήνες 63
29Cu και 63
30 Zn (Σ/Λ) 95
Α) είναι ισότοποι
Β) έχουν περίπου την ίδια μάζα
Γ) αντιστοιχούν σε άτομα με τις ίδιες χημικές ιδιότητες
Δ) έχουν τον ίδιο αριθμό νετρονίων
Ε) έχουν τον ίδιο αριθμό νουκλεονίων

96. Δείγμα ραδιενεργού ισοτόπου με χρόνο ημιζωής T  7  10 5 s τη χρονική στιγμή

1
2 22/37
t 0 περιέχει Ν 0 αδιάσπαστους πυρήνες. Μετά από παρέλευση χρονικού διαστήματος
t  10s έχουν διασπαστεί N  100 . Να βρείτε:96
Α) τη σταθερά διάσπασης του ισοτόπου
Β) τον αριθμό των πυρήνων Ν 0 τη χρονική στιγμή t 0
Γ) την ενεργότητα του δείγματος 7  10 5 s μετά από τη χρονική στιγμή t 0
Δ) Πόσοι πυρήνες υπήρχαν 1,4  10 6 s πριν από τη χρονική στιγμή t 0
Θεωρούμε ότι ln 2  0,7
97. Η μάζα του πυρήνα 62

28 Ni είναι: 97
Α) ίση με 28u
Β) ίση με το άθροισμα 28mp  34mn
Γ) ίση με 62 g
Δ) μικρότερη από το άθροισμα 28mp  34mn
Όπου mp και mn οι μάζες του πρωτονίου και του νετρονίου αντίστοιχα σε ελεύθ ε-
ρη κατάσταση.
98. Η μονάδα ατομικής μάζας ( 1 u ) ορίζεται ως το 1

12 της μάζας του ατόμου C.
12
6
(Σ/Λ) 98
99. Τρεις ραδιενεργοί πυρήνες Α, Β, Γ με μαζικούς αριθμούς 12, 16 και 56 αντ ί-

στοιχα έχουν ενέργειες σύνδεσης EA  92 MeV , EB  127 MeV και
E  492 MeV . Σταθερότερος είναι: 99

Α) ο πυρήνας Α Β) ο πυρήνας Β Γ) ο πυρήνας Γ
100. Στο διάγραμμα ενεργειακών σταθ-

μών του σχήματος φαίνονται δύο δια-
σπάσεις, η (1) και η (2). Τη χρονική
στιγμή t=0 ένα ραδιενεργό δείγμα πε-

ριέχει 4 1020 πυρήνες 137

Cs με χρόνο υποδιπλασιασμού T1  9, 2 108 s για τη διά-
55
2 23/37
100
σπαση (1).
Α) Να γραφούν οι πυρηνικές αντιδράσεις που παριστάνουν τις διασπάσεις (1) και (2)
και να χαρακτηριστούν ως διάσπαση α ή διάσπαση β – ή διάσπαση γ.
Β) Σε μια από τις παραπάνω διασπάσεις παράγεται ένα φωτόνιο ορισμένης ενέργει-
ας. Να υπολογιστεί η συχνότητα του φωτονίου αυτού.
Γ) Να υπολογιστεί η σταθερά διάσπασης του 137
55 Cs για τη διάσπαση (1).
Δ) Πόση ενέργεια ελευθερώνεται κατά τη διάσπαση (1) μέχρι τη στιγμή που η α ρ-
χική ενεργότητα του δείγματος υποτετραπλασιάζεται.
Δίνονται: η σταθερά του Planck h  6,6  1034 J  s , 1 MeV  1,6 10-13 J ,
ln 2  0 ,69.
2007
101. Κατά τη διάσπαση γ 101
Α) μεταβάλλεται ο ατομικός αριθμός Ζ του μητρικού πυρήνα
Β) ο ατομικός αριθμός Ζ ελαττώνεται κατά 1 και ο μαζικός αριθμός Α αυξάνεται
κατά 2
Γ) δεν αλλάζει ούτε ο ατομικός αριθμός Ζ, ούτε ο μαζικός αριθμός Α
Δ) εκπέμπεται φωτόνιο με ενέργεια μερικών eV
102. Θερμοπυρηνική σύντηξη είναι η διαδικασία κατά την οποία 102

Α) ένας βαρύς πυρήνας διασπάται εκπέμποντας ένα ηλεκτρόνιο
Β) έχουμε συνένωση δύο ελαφρών πυρήνων και το σχηματισμό ενός βαρύτερου
Γ) ένας βαρύς πυρήνας διασπάται σε δύο ελαφρύτερους πυρήνες
Δ) ένας πυρήνας μετατρέπεται σε ελαφρύτερο με εκπομπή σωματίου α
103. Τα φωτόνια που εκπέμπονται κατά τις αποδιεγέρσεις των πυρήνων έχουν ενέρ-
γειες μικρότερες από τις ενέργειες των φωτονίων του ορατού φωτός. (Σ/Λ) 103
104. Η σταθερά διάσπασης λ εξαρτάται από τον αρχικό αριθμό των πυρήνων του
ραδιενεργού υλικού. (Σ/Λ) 104

24/37
105. Δύο ραδιενεργά υλικά Α και Β, κάποια χρονική στιγμή έχουν τον ίδιο αριθμό
αδιάσπαστων πυρήνων. Ξέρουμε επίσης ότι το υλικό Α έχει τετραπλάσιο χρόνο η-
μιζωής από το Β. Ποια από τις παρακάτω σχέσεις ισχύει για τις ενεργότητες των
δύο υλικών εκείνη τη χρονική στιγμή; 105
N 1 N N 1 N N 1 N
Α)  Β)  Γ) 
t A 4 t B t B 4 t A t A 2 t B
106. Λόγω της μεγάλης ενέργειας σύνδεσης των νουκλεονίων των σωματίων α είναι
δυνατές πυρηνικές αντιδράσεις κατά τις οποίες πρωτόνια, με σχετικά χαμηλή κιν η-
τική ενέργεια, προκαλούν τη διάσπαση ελαφρών πυρήνων. Έστω ότι πρωτόνιο με
κινητική ενέργεια 2 MeV προσπίπτει σε ακίνητο πυρήνα Βορίου 11
5 B με αποτέλε-
σμα να δημιουργούνται τρία σωμάτια α. 106
Α) Να γράψετε την πυρηνική αντίδραση.
Β) Να βρείτε την ενέργεια Q της αντίδρασης.
Γ) Η αντίδραση αυτή είναι εξώθερμη ή ενδόθερμη;
Δ) Να υπολογίσετε την κινητική ενέργεια των προϊόντων της αντίδρασης.
 11H : mH c 2  940 MeV 
 
Για τις μάζες ηρεμίας δίνονται:  115 B : mB c 2  10260 MeV 
4 
 2 He : ma c  3730 MeV 
2
107. Τις ακτίνες X μεγάλης ενέργειας απορροφά περισσότερο το άτομο του 107
Α) 12
C
6
Β) 24
12 Mg
Γ) 27
13 Al
Δ) 23
11 Na
108. Να προσδιορίσετε ποια από τις επόμενες αντιδράσεις είναι λανθασμένη. 108
Α) 86 Rn  
Rn*  222
222
86

Β) 14
C  147 N  e  ve
6
25/37
Γ) 226
88 Ra  220
86 Rn  He
4
2
Δ) 238
92 U  234
90Th  2 He
4
109. Κατά την εκπομπή ακτινοβολίας γ αλλάζει ο ατομικός αριθμός των πυρήνων.
(Σ/Λ) 109
110. Οι ισότοποι πυρήνες ανήκουν σε διαφορετικά στοιχεία. (Σ/Λ) 110
111. Η ενεργότητα ενός ραδιενεργού δείγματος αυξάνεται με την πάροδο του χρό-
νου. (Σ/Λ) 111
112. Ραδιενεργό ιώδιο έχει χρόνο ημιζωής 8 ημέρες και ραδιενεργό ραδόνιο 4 ημ έ-
ρες. Τη χρονική στιγμή t0 διαθέτουμε δείγμα από N 0 αδιάσπαστους πυρήνες ιω-
δίου και δείγμα από 2N 0 αδιάσπαστους πυρήνες ραδονίου. Για τις ενεργότητες
των δύο δειγμάτων τη χρονική στιγμή t0 , ισχύει
N N N 1 N N N
Α)  Β)  Γ) 2
t  ί t  ί t  ί 4 t  ί t  ί t  ί
Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. 112
113. To βισμούθιο ( Bi ) είναι ραδιενεργό και διασπάται προς πολώνιο ( Po ) με την

εκπομπή ενός ηλεκτρονίου (διάσπαση β-). Ο πυρήνας του Bi έχει έλλειμμα μάζας
M  1,75 u και τα νετρόνιά του είναι 44 περισσότερα από τα πρωτόνιά του. Ένα
δείγμα από το παραπάνω υλικό τη χρονική στιγμή t0 έχει N0  24 1015 αδιάσπα-
στους πυρήνες και μέσα στις επόμενες 10 ημέρες εκπέμπει 18 1015 ηλεκτρόνια.
Α) Να υπολογίσετε την ενέργεια σύνδεσης του πυρήνα Bi . 113
MeV
Β) Αν ο πυρήνας του Bi έχει ενέργεια σύνδεσης 7 ,75 , να βρείτε τον
νουκλεόνιο
αριθμό νουκλεονίων και πρωτονίων του πυρήνα.
Γ) Να γράψετε την αντίδραση διάσπασης του Bi προς Po .

Δ) Να βρείτε το χρόνο ημιζωής του Bi .

26/37
Δίνεται: 1 u  930 MeV
114. Η ισχυρή πυρηνική δύναμη μεταξύ δύο νουκλεονίων είναι σχεδόν μηδέν όταν η
απόσταση μεταξύ των κέντρων τους είναι: 114
Α) 4 1014 m
Β) 4 1016 m
Γ) 4 1018 m
Δ) 4 1020 m
115. Όσο μικρότερη είναι η ενέργεια σύνδεσης ανά νουκλεόνιο ενός πυρήνα τόσο
σταθερότερος είναι ο πυρήνας. (Σ/Λ) 115
116. Η διαδικασία κατά την οποία ένας πυρήνας μετατρέπεται σε έναν άλλο πυρήνα
διαφορετικού στοιχείου ονομάζεται μεταστοιχείωση. (Σ/Λ) 116
117. Σε κάποιο πέτρωμα το μόνο ραδιενεργό ισότοπο 238

92 U περιέχεται σε ποσοστό
50%. Το ισότοπο αυτό έχει ημιπερίοδο ζωής 4,6 109 έτη και διασπάται σε πυρήνα
Th με εκπομπή σωματίου α. 117
Α) Να υπολογίσετε τη σταθερά διάσπασης του πυρήνα 238
92U.
Β) Πόση μάζα πετρώματος έχει ενεργότητα 15 108 Bq ;

Γ) Πόσα σωμάτια α εκπέμπονται ανά δευτερόλεπτο από 47 ,6 g πετρώματος;
Δ) Ένα από τα εκπεμπόμενα σωμάτια α ενέργειας 4,5 MeV , κατευθύνεται από πολύ
μακριά προς πυρήνα 200
80 Hg οποίος παραμένει ακίνητος.. Να βρείτε την ελάχιστη
απόσταση από τον πυρήνα στην οποία μπορεί να πλησιάσει το σωμάτιο α.
Δίνονται: ln 2  0,69 , 1 έτος=3 107 s, e  1,6  10 19 C , N A  6 1023 . Για το U:
238
92
g
M mol  238 , 1 MeV=1,6 10-13 J. Σταθερά του νόμου του Coulomb:
mol
Nm2
k  9 109
.
C2

2008 27/37
118. Φωτόνιο που προήλθε από αποδιέγερση του πυρήνα ενός ατόμου, μπορεί να
έχει ενέργεια 118
Α) 5 eV
Β) 4 MeV
Γ) 10 eV
Δ) 15 eV
119. Για τη μέτρηση των μαζών των πυρήνων χρησιμοποιούμε τη μονάδα ατομικής
μάζας u, η οποία ορίζεται ως 119
Α) το 1
12 της μάζας του ατόμου του 12
C
6
Β) το 1
12 της μάζας του πυρήνα του ατόμου του 12
C
6
Γ) η μάζα του ατόμου του 126C
Δ) το 1
12 της μάζας του νετρονίου
120. Κατά τη διάσπαση   εκπέμπεται 120

Α) ένα ηλεκτρόνιο
Β) ένα νετρόνιο
Γ) ένας πυρήνας ατόμου ηλίου
Δ) ένα ποζιτρόνιο
121. Κατά τη διάσπαση α ενός πυρήνα εκπέμπεται ένα θετικά φορτισμένο σωματίδιο.
(Σ/Λ) 121
122. Πυρήνες ατόμων που έχουν τον ίδιο μαζικό αριθμό λέγον ται ισότοποι. (Σ/Λ) 122
123. Η ισχυρή πυρηνική δύναμη εμφανίζεται μεταξύ ενός πρωτονίου και ενός ηλ ε-
κτρονίου. (Σ/Λ) 123
124. Κάποια χρονική στιγμή t0 μια ποσότητα ραδιενεργού υλικού, το οποίο έχει

χρόνο υποδιπλασιασμού 272 ημέρες, περιέχει N 0 αδιάσπαστους πυρήνες. Μετά

28/37
από 816 ημέρες ο αριθμός των αδιάσπαστων πυρήνων θα είναι: 124
Α) 1
4 N0
Β) 1
3 N0
Γ) 1
8 N0
125. Κατά τη διάσπαση   ενός ραδιενεργού πυρήνα παράγεται ηλεκτρόνιο. Το

ηλεκτρόνιο αυτό προέρχεται 125
Α) από τα ηλεκτρόνια που περιφέρονται γύρω από τον πυρήνα
Β) από τον πυρήνα στον οποίο υπάρχουν ελεύθερα ηλεκτρόνια
Γ) από τη διάσπαση νετρονίου του πυρήνα
Δ) από τη διάσπαση πρωτονίου του πυρήνα
126. Οι ραδιενεργές ακτίνες α, β, γ, τα νετρόνια και η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβ ο-

λία μεγάλης ενέργειας ονομάζονται ιονίζουσες ακτινοβολίες διότι: 126
Α) είναι ιόντα
Β) είναι ραδιενεργές
Γ) προκαλούν βιολογικές βλάβες
Δ) προκαλούν το σχηματισμό ιόντων
127. Ο χρόνος του υποδιπλασιασμού ενός ραδιενεργού στοιχείου εξαρτάται: 127

Α) από τον αρχικό αριθμό πυρήνων
Β) από το είδος του ραδιενεργού στοιχείου
Γ) από την ενεργότητα του δείγματος
Δ) από τη μάζα του ραδιενεργού στοιχείου
128. Το ραδιενεργό κοβάλτιο χρησιμοποιείται για την επιλεκτική καταστροφή ιστών,

όπως είναι οι όγκοι. (Σ/Λ) 128
129. Η ακτινοβολία α δεν εκτρέπεται από το μαγνητικό πεδίο. (Σ/Λ) 129

29/37
130. Ραδιενεργός πυρήνας Α έχει ενέργεια σύνδεσης ανά νουκλεόνιο
MeV
7 ,9 . Ραδιενεργός πυρήνας Β έχει ενέργεια σύνδεσης EB  1200 MeV .
Αν ο πυρήνας Α είναι σταθερότερος από τον πυρήνα Β, τότε ο μαζικός αριθμός
του πυρήνα Β μπορεί να έχει την τιμή: 130
Α) 140
Β) 150
Γ) 160
131. Η σταθερά διάσπασης του ισοτόπου 131

I είναι 106 s -1 . 131
Α) Να υπολογίσετε τον χρόνο υποδιπλασιασμού του ισοτόπου 131
I.
Β) Να βρείτε τον αριθμό των πυρήνων του ισοτόπου 131
I που περιέχονται σε ένα
δείγμα ενεργότητας 106 Bq .
Γ) Θεωρώντας t=0 τη χρονική στιγμή που το παραπάνω δείγμα έχει ενεργότητα
106 Bq , ποιος αριθμός πυρήνων 131
I θα έχει διασπαστεί μέχρι τη χρονική στιγμή
t1  21105 s ;
Δ) Πόση θα είναι η τιμή της ενεργότητας του δείγματος τη χρονική στιγμή t1 ;

Δίνεται: ln 0 ,7 .
132. Το άγνωστο σωματίδιο Χ, που συμμετέχει στην πυρηνική αντίδραση

X  37 Li  24 He  24 He , είναι 132
Α) ηλεκτρόνιο
Β) πρωτόνιο
Γ) νετρόνιο
Δ) σωμάτιο α
133. Ο μαζικός αριθμός Α ενός πυρήνα εκφράζει 133

Α) τον αριθμό πρωτονίων
Β) τον αριθμό νετρονίων

Γ) το άθροισμα πρωτονίων και νετρονίων

30/37
Δ) το άθροισμα πρωτονίων και ηλεκτρονίων
134. Στην πυρηνική αντίδραση A  B     δίνονται οι μάζες ηρεμίας των πυρή-

νων mA  14,003 u, mB  1,009 u, m  14,004 u, m  1,007 u . Η ενέργεια Q της
αντίδρασης είναι (α) θετική (β) αρνητική (γ) μηδέν. Να επιλέξετε το γράμμα που
αντιστοιχεί στο σωστό συμπλήρωμα. Να αιτιολογήσετε την επιλογή σας. 134
2009
135. Ο αριθμός των ηλεκτρονίων κάθε ατόμου είναι: 135
Α) ίσος με τον αριθμό των νετρονίων του πυρήνα του ατόμου.
Β) ίσος με τον αριθμό των πρωτονίων του πυρήνα του ατόμου.
Γ) διπλάσιος του αριθμού των πρωτονίων του πυρήνα του ατόμου
Δ) διπλάσιος του αριθμού των νετρονίων του πυρήνα του ατόμου
136. Η ενέργεια σύνδεσης ανά νουκλεόνιο μετράει τη σταθερότητα ενός πυρήνα.

(Σ/Λ) 136
92U  38 Sr  54 Xe  x  0 n  . Τότε ισχύει:

137. Δίνεται η πυρηνική αντίδραση: 01n  235 88 136 1 137
Α) x  12
Β) x  8
Γ) x  6
138. Ως έλλειμμα μάζας ενός πυρήνα ορίζουμε τη διαφορά μάζας 138

Α) των νετρονίων και πρωτονίων του
Β) του πυρήνα από το άθροισμα των μαζών των ελευθέρων νουκλεονίων του
Γ) του πυρήνα από τη μάζα του ατόμου
Δ) του πυρήνα στη θεμελιώδη κατάστασή του από τη μάζα του στην πρώτη διεγερ-
μένη κατάστασή του
139. Μεταξύ δύο πυρήνων σταθερότερος είναι αυτός που έχει 139
Α) μεγαλύτερο ατομικό αριθμό

31/37
Β) μεγαλύτερο μαζικό αριθμό
Γ) μεγαλύτερη ενέργεια σύνδεσης ανά νουκλεόνιο
Δ) μικρότερο έλλειμμα μάζας ανά νουκλεόνιο
140. Στη διάσπαση γ εκπέμπεται ένα ηλεκτρόνιο. (Σ/Λ) 140
141. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας συμπληρωμένες τις παρακάτω διασπάσεις: 141
Α) ...
92 U  234...Th  24 He
Β) 14
6 C  ...... N  e  ve
142. Η σταθερά διάσπασης του φωσφόρου 60

P είναι   5 103 s-1 . Να υπολογίσε-
τε:142
Α) Το χρόνο ημιζωής του T1/ 2 .
Β) Τον αριθμό πυρήνων N 0 του 60

P τη χρονική στιγμή t0  0 , που η ενεργότητά
του είναι 2 1016 Bq .
Γ) Τον αριθμό των πυρήνων του 60

P που έχουν διασπασθεί από τη χρονική στιγμή
t0  0 μέχρι τη στιγμή t1  3T1/ 2 .
Δ) Την ενεργότητα του 60

P την παραπάνω χρονική στιγμή t1 .
Δίνεται n2  0,7 .
2010
143. Ποια από τις παρακάτω προτάσεις, που αναφέρονται στην πυρηνική σύντηξη
των πυρήνων 11H με τον κύκλο πρωτονίου-πρωτονίου, είναι λάθος; 143
Α) Τέσσερις πυρήνες 11H συντήκονται και δημιουργούν ένα πυρήνα 24 He
Β) Οι πυρήνες 11H πρέπει να έχουν πολύ μεγάλη κινητική ενέργεια, ώστε να πλ η-

σιάσουν σε απόσταση που δρουν οι ισχυρές πυρηνικές δυνάμεις
Γ) Η συνολική αντίδραση είναι ενδόθερμη
Δ) Οι πυρηνικές αυτές αντιδράσεις πιστεύεται ότι συμβαίνουν στο εσωτερικό του
Ηλίου και των άλλων άστρων
32/37
1
144. Η μονάδα ατομικής μάζας u ορίζεται ως το της μάζας του πυρήνα του 16
8 O.
12
(Σ/Λ) 144
145. Οι ισχυρές πυρηνικές δυνάμεις είναι διαφορετικές, όταν αναπτύσσονται μεταξύ

δύο πρωτονίων και διαφορετικές, όταν αναπτύσσονται μεταξύ δύο νετρονίων.
(Σ/Λ) 145
146. Ένας πυρήνας Χ με μαζικό αριθμό 250 και ενέργεια σύνδεσης ανά νουκλεόνιο
7,5 MeV , διασπάται σε 2 πυρήνες: 1) τον Υ με μαζικό αριθμό 100 και ενέργεια
σύνδεσης ανά νουκλεόνιο 8,8 MeV και 2) τον Ω με μαζικό αριθμό 150 και ενέρ-
γεια σύνδεσης ανά νουκλεόνιο 8, 2 MeV .Κατά την διαδικασία αυτή 146
Α) εκλύεται ενέργεια
Β) απορροφάται ενέργεια
Γ) ούτε εκλύεται ούτε απορροφάται ενέργεια
147. Το 214
83 Bi (βισμούθιο) είναι ένα ραδιενεργό ισότοπο. Οι πυρήνες του βισμουθίου
μπορούν να διασπασθούν με δύο διαφορετικούς τρόπους, με διάσπαση α ή με διά-
σπαση   . Κατά τις διασπάσεις αυτές ο χρόνος υποδιπλασιασμού του βισμουθίου
είναι T12  20 min . Κατά τη διάσπαση α παράγεται T (θάλιο) και κατά την διά-
σπαση   παράγεται Po (πολώνιο). Η διάσπαση α πραγματοποιείται σε ποσοστό
0, 4% ενώ κατά το υπόλοιπο ποσοστό πραγματοποιείται η διάσπαση   . Τη χρο-
νική στιγμή t0  0 διαθέτουμε ένα δείγμα N0  9,6 1018 πυρήνων 214

83 Bi . 147
Α) Να γράψετε τις πυρηνικές αντιδράσεις διάσπασης α και   που πραγματοποιού-

νται.
Β) Να υπολογίσετε την ενεργότητα του δείγματος αυτού τη χρονική στιγμή
t1  60 min . Να γίνει η γραφική παράσταση του αριθμού Ν των πυρήνων 214
83 Bi
που παραμένουν αδιάσπαστοι σε συνάρτηση με το χρόνο για χρονικό διάστημα
από t0  0 έως t1  60 min . Στη γραφική παράσταση να φαίνονται οι συντεταγμ έ-
νες 4 σημείων της καμπύλης. (Η γραφική παράσταση να γίνει με στυλό ή με μ ο-

33/37
λύβι στο μιλιμετρέ χαρτί που βρίσκεται στο τέλος του τετραδίου).
Γ) Να υπολογίσετε τον αριθμό των σωματίων α που παράχθηκαν στο χρονικό διά-
στημα από t0  0 έως t1  40 min .
Δίνεται ln 2  0,7 .
148. Κατά τη διάσπαση α ο μαζικός αριθμός του μητρικού πυρήνα 148

Α) μένει ίδιος
Β) μειώνεται κατά 4
Γ) μειώνεται κατά 2
Δ) αυξάνεται κατά 1
149. Κατά τη διάσπαση γ εκπέμπεται 149

Α) ένα ηλεκτρόνιο
Β) ένα φωτόνιο
Γ) ένα πρωτόνιο
Δ) ένας πυρήνας ηλίου
150. Οι πυρηνικές δυνάμεις ασκούνται μεταξύ του πυρήνα και των ηλεκτρονίων.
(Σ/Λ) 150
151. Στο σχήμα φαίνεται η καμπύλη

διάσπασης για ένα δείγμα ραδιενερ-
γού υλικού που αρχικά αποτελείται
από N 0 ραδιενεργούς πυρήνες. Ο
χρόνος ημιζωής είναι 151
Α) 10 ημέρες
Β) 20 ημέρες
Γ) 30 ημέρες
152. Πυρήνας σιδήρου έχει ενέργεια σύνδεσης περίπου 504 MeV και 56 νουκλεόνια.

Πυρήνας οξυγόνου έχει ενέργεια σύνδεσης περίπου 128 MeV και 16 νουκλεόνια. 152
34/37
Α) Σταθερότερος είναι ο πυρήνας σιδήρου.
Β) Σταθερότερος είναι ο πυρήνας οξυγόνου.
Γ) Οι δύο πυρήνες είναι εξίσου σταθεροί.
2011
153. Για τους πυρήνες Χ, Υ, Ζ
και Ω οι ενέργειες σύνδεσης
ανά νουκλεόνιο φαίνονται
στον παρακάτω πίνακα. Ο
πιο ασταθής πυρήνας είναι ο 153
Α) X Β) Y Γ) Z Δ) Ω
154. Σε μια πυρηνική αντίδραση της μορφής A  B     η ενέργεια Q της αντί-

δρασης είναι 154
Α) Q   M   M   M A  M B  c 2
Β) Q   M A  M B  M   M   c
Γ) Q   M A  M B  M   M   c 2
Δ) Q   M A  M B  M   M   c 2
Τα M A , M B , M  , και M  είναι οι μάζες των πυρήνων Α, Β, Γ, Δ αντίστοιχα και c

η ταχύτητα του φωτός στο κενό.
155. Κατά την εκπομπή ακτινοβολίας γ από πυρήνα, δεν αλλάζει το Ζ, αλλάζει όμως
το Α του πυρήνα. (Σ/Λ) 155
156. Η ακτινοβολία β ονομάζεται «ιονίζουσα», διότι αποτελείται από ιόντα. (Σ/Λ)156
157. Το ραδιενεργό ιώδιο χρησιμοποιείται για τη μελέτη της λειτουργίας του θυρε ο-
ειδούς αδένα. (Σ/Λ) 157

158. Οι πυρήνες ενός δείγματος ποσειδωνίου (Νp) διασπώνται αρχικά σε πυρήνες

35/37
πρωτακτινίου (Ρa), οι οποίοι στη συνέχεια διασπώνται σε πυρήνες ουρανίου (U),
όπως φαίνεται σχηματικά παρακάτω 237
93 Np  233
91 Pa  92U . Από τις αντιδράσεις
233
αυτές εκπέμπονται 158

Α) μόνο σωμάτια α Β) μόνο σωματίδια β Γ) σωμάτια α και σωματίδια β
159. Ο πυρήνας του σιδήρου 56

26 Fe έχει 159
Α) 56 νετρόνια και 26 πρωτόνια
Β) 26 νετρόνια και 56 πρωτόνια
Γ) 26 πρωτόνια και 30 νετρόνια
Δ) 30 πρωτόνια και 26 νετρόνια
2012
160. Όταν σωματίδια α, β, γ, εισέρχονται σε ομογενές μαγνητικό πεδίο με τις ταχ ύ-
τητές τους κάθετες στις δυναμικές γραμμές του πεδίου, τότε εκτρέπονται 160
Α) μόνο τα σωματίδια α
Β) τα σωματίδια β και γ
Γ) μόνο τα σωματίδια γ
Δ) τα σωματίδια α και β
161. Ο τομογράφος εκπομπής ποζιτρονίων PET ανιχνεύει γύρω από το κεφάλι του
ασθενούς ποζιτρόνια. (Σ/Λ) 161
162. Οι ισότοποι πυρήνες του ίδιου στοιχείου έχουν ίδιο αριθμό νετρονίων. (Σ/Λ) 162
163. Ένας πυρήνας 226

88 Ra (Ραδίου) διασπάται σε ένα διεγερμένο θυγατρικό πυρήνα
Rn (Ραδονίου) με ταυτόχρονη εκπομπή σωματίου α. 163

Α) Να γράψετε την αντίδραση διάσπασης.
Β) Να υπολογίσετε την ενέργεια που αποδεσμεύεται από τον πυρήνα του 226
88 Ra κα-
τά τη διάσπασή του.

Από την ενέργεια που αποδεσμεύεται το σωμάτιο α αποκτά κινητική ενέργεια

36/37
Κ. Από την υπόλοιπη ενέργεια το 72,8% γίνεται κινητική ενέργεια του ραδονίου. Το
σωμάτιο α, με την κινητική ενέργεια που έχει αποκτήσει, κατευθύνεται μετωπικά προς
πυρήνα 120
50 Sn (Κασσιτέρου) που βρίσκεται σε πολύ μεγάλη απόσταση. Θεωρούμε ότι
ο πυρήνας παραμένει ακίνητος στη θέση του σε όλη τη διάρκεια του φαινομένου. Η
ελάχιστη απόσταση στην οποία πλησιάζει το σωμάτιο α είναι dmin  3 1014 m .
Γ) Να βρείτε την κινητική ενέργεια Κ του σωματίου α.
Ο διεγερμένος πυρήνας μεταπίπτει στη θεμελιώδη ενεργειακή του στάθμη ε κ-
πέμποντας ένα φωτόνιο που προσπίπτει σε αέριο υδρογόνου, τα άτομα του οποίου
βρίσκονται στη θεμελιώδη κατάσταση
Δ) Να βρείτε το μέγιστο πλήθος των ατόμων υδρογόνου που μπορούν να ιονιστούν.
Δίνονται: Ενέργεια θεμελιώδους κατάστασης ατόμου υδρογόνου E1  13,6 eV ,
M Ra c 2  210542, 7 MeV,
Nm2 M Rn c  206809, 4 MeV,
2
Φορτίο πρωτονίου q  1,6 1019 C , k  9  109 ,

C 2 M  ά α c 2  3728, 4 MeV,
1 MeV=1, 6 1013 J
2013
164. Δίνονται οι πυρήνες 126 C, 168 O, 28

14 Si, U με αντίστοιχες ενέργειες σύνδεσης ανά
238
92
νουκλεόνιο 7,68 MeV , 7,97 MeV , 8,46 MeV , 7,57 MeV . Ο σταθερότερος πυρή-
νας είναι ο πυρήνας του: 164
Α) 12
6 C Β) 16
O
8 Γ) 28
14 Si Δ) 238
U
92
165. Οι αποστάσεις μεταξύ των ενεργειακών σταθμών στον πυρήνα είναι μερικά
ΜeV. (Σ/Λ) 165
166. Η ισχυρή πυρηνική δύναμη υπερνικά την αμοιβαία ηλεκτρική άπωση μεταξύ
των πρωτονίων ενός σταθερού πυρήνα. (Σ/Λ) 166
167. Πυρήνας Β με ατομικό αριθμό Ζ 1 και μαζικό αριθμό Α 1 μεταστοιχειώνεται σε

πυρήνα Δ με ατομικό αριθμό Ζ 2 και μαζικό αριθμό Α 2 μέσω μιας διάσπασης β- και

μιας διάσπασης α, περνώντας από την ενδιάμεση κατάσταση Γ, όπως φαίνεται στην
37/37
ά β- ά α
αντίδραση A1
Z1 B    Z2  . Τότε ισχύει:
A2 167
Α) A2  A1  4 και Z2  Z1  1
Β) A2  A1  4 και Z2  Z1  1
Γ) A2  A1  4 και Z2  Z1  1
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να τη δικαιολογήσετε.
2014
168. Όταν συμβαίνει εκπομπή σωματίων α από ένα βαρύ πυρήνα, τότε: 168
Α) ο μαζικός αριθμός του μειώνεται κατά 4 και ο ατομικός του μειώνεται κατά 2
Β) ο μαζικός αριθμός του μειώνεται κατά 2 και ο ατομικός του μειώνεται κατά 4
Γ) ο μαζικός αριθμός του αυξάνεται κατά 2 και ο ατομικός του μειώνεται κατά 2
Δ) ο μαζικός αριθμός του αυξάνεται κατά 4 και ο ατομικός του αυξάνεται κατά 2.
169. Η ισχυρή πυρηνική δύναμη είναι ίδια για τα ζεύγη πρωτόνιο-πρωτόνιο, πρωτό-
νιο-νετρόνιο. (Σ/Λ) 169
170. Το αντινετρίνο αλληλεπιδρά ισχυρά με την ύλη. (Σ/Λ) 170
171. Θεωρούμε πυρήνα Χ με μαζικό αριθμό 200 και ενέργεια σύνδεσης ανά νο υ-
MeV
κλεόνιο 7,8 που διασπάται σε δύο πυρήνες: τον Υ με μαζικό αριθμό
MeV
120 και ενέργεια σύνδεσης ανά νουκλεόνιο 8,5 και τον Ω με μαζικό
αριθμό 80. Αν η ενέργεια που εκλύεται κατά τη διάσπαση είναι 164 MeV , τότε η
ενέργεια σύνδεσης ανά νουκλεόνιο για τον πυρήνα Ω είναι: 171
MeV MeV MeV
Α) 9,1 Β) 8,8 Γ) 7, 4
νουκλεόνιο νουκλεόνιο νουκλεόνιο

38/37
Α ΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
1
B
2
Γ
3
B
4
Δ
5 224 220
8886 Y  24 He
6
Δ
7
Σωστή
8
Σωστή
EBX EBY
9
EBX  EBY   ,οΧ
A A
10 4
2 He  1874 N  O  11H ,
17
9-1 Rn* 
222
86
222
86 Rn +
11
Α
12
Στήλη 1 Στήλη 2 Στήλη 3

Ενέργεια σύνδεσης πυ- Ενέργεια σύνδεσης
Πυρήνας στοιχείου
ρήνα /νουκλεόνιο
MeV
MeV
νουκλ.
92, 4
12
C
6 92,4  7, 7
12
128
16
8 O 128 8
16
238
28
14 Si 238  8,5
28
492,8
56
26 Fe 492,8  8,8
56
222 4
13
U 
238
92
238-4
922 Th  4
2 He , Ra 
86 2 Rn
222
86 2
4
He, C 
14
7-1
14
7 N  e-  e ,
222
86 Rn *  222
86 Rn  

14
39/37
Δ
15
B
16
Δ
17
Γ
ln 2
ln 2 R  T T
18
   2 106 s -1 , N A  A  3, 6 1011 , A  A  B  4
TA A  B ln 2 TA
TB
19
B
20
Στήλη A
Ενεργότητα δείγματος (Bq)
Μήκος κύματος (nm)
Ενέργεια (J)
Χρόνος ημιζωής (s)
Συχνότητα (Hz)
N0
21
N t
 14 N 0  NΘυγ.  34 N 0
T
2
4 
22 226
88 Ra  226
88 2 Rn  2 He ,
4 222
86 Rn  Rn   , E  4, 871 4, 685 0,186MeV ,
222
86
0,186 106
f   4, 4 1019 Hz
4,18 1015
23
ενεργότητα
24
Β
25
σύντηξη
26
σταθερότερος
27
ηλεκτρόνιο
28
πρωτονίων
29 1
1 H  242411Li  24 He  24 He , 17
8O  24He  17 4 1
8 2Ne 01n
7 t
N0N0 N 7 7
30
N  t 2   2  0  4   2  T   3,5 s , η C
T T
N N0 T 2
2T
4
31
A
32
B

33
40/37
ποζιτρονίων
34
σύντηξης
92 MeV 492 MeV
35
 7, 66   8, 75 ,ηb
12 νουκλ. 56 νουκλ.
ln 2 R R
36
  2 1017 s 1 , R0   N0  0,16 Bq , R  t0  0  0,04 Bq ,
T 4
2T
ln 8,5
N 40  172 N 0, 40  t  T
ln 2
37
Γ
38
B
39
ακτινοβολίας, ραδιενέργεια
40
Α3, Β2, Γ5, Δ1
41
U 
238
92 Th 
234
90
4
2 He (Β)
MeV
  M U  M Th  M He  0,0326 u, ΔΕ=30,3669 R RT
διάσπαση (C) N 0  0  0  1011
 ln 2
   30,3669 1013 MeV
42
B
43
B
44
Λάθος
45
Λάθος
R N  
46
   1  R  R , η c
R   
236,88 Ε 236,88
47
A  2Z , A=  28  Z  14, ΔΜ= 2b   0, 25 u ,
8, 46 c 931, 48
M  Zmp  Nmn  M  14  1, 0072 14 ,1 0087
 ,0 25
 27
, 97
u
48
B
49
Λάθος
56 Ba  92 5636 Kr  3  0 n 
U  01n  2351923141
50 235 92 1
92
17 114 4
817  2 He  147 N  178 O  11H
51
απορρόφηση ενέργειας κατά τη διάσπαση  200  8  1600 MeV , απελευθέρωση ενέργειας
κατά τη συγκρότηση  2 100  8,8  1760 MeV . Άρα συνολικά εκλύονται 160 MeV οπότε η
αντίδραση είναι εξώθερμη. Διαφορετικά:
Q   M M  2M   C 2   2M   M M  C 2  2Εb,  Εb,  0

41/37
 238  4 x  206   x  8 διασπάσεις α 
52 238
U  x He  y 4 0
1 e 206
Pb    -
,
92  2 x  y  82  y=6 διασπάσεις β 
92 2 82
ln 2
  5 1018 s -1 ,
T
N Pb 1 N  NU 9 8 t
8 ln 9 ln 8
  Pb   NU  N0 ,U  2T   t  T  0, 64 109 χρόνια
NU 8 NU 8 9 9 ln 2
53
Γ
54
N>Z (Θεωρία)
 N  , 3 
  
ln 2 ln 2    N 0 ,X 4 
t
55
X   5 105 s -1 ,Y   104 s , N   N 0 1  2   
-1 T
,
TX TY    N  ,Y  15 
 N 0 ,Y 16 

 N0 ,X  N0 ,Y  1, 296 10 
9
   N 0 ,X  0, 288 10 
9

1 9
  9 
,
 4 N0 ,X  16 N 0 ,Y  1,350 10 
    N 0 ,Y  1,088 10 
1

R  RX  RY  X N X  Y NY  X 14 N0,X  Y 1
16 N0,Y  1,04 104 Bq
56
Β
R0
 R0  20 Bq  t
   0  4 , 2T  0  T   3 h  λ=
N0 R N t ln2
57
   0, 231 h-1 ,
 1R  5 Bq  N1
R1 R1 N 1 2 T

 t

N   N 0 1  2   N 0 1  e t 
T
 
58
Δ
A a A 4  A 4  A 4
Z X   Z  2Y   Z 1    ZX
59
οι β και α
60
ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΥΝΔΕΣΗΣ /

ΠΥΡΗΝΑΣ
ΠΥΡΗΝΑ ΝΟΥΚΛΕΟΝΙΟ
MeV MeV / νουκλεόνιο
238
28
14 X 238  8,5
28
492 ,8:8 ,856
26 Y 492,8 8,8

42/37
238
92Z 238  7,6  1808,8 7,6

61 226
88 Ra  222
86 Rn  2 He ,
4
Rn 
222
86
222
86 Rn  
62
Λάθος
ln 2  t
 3
63
  0,01 s -1 , ΔN=λN0 t  1,020 1 πυρήνας , N   N 0 1  2T   4 N0 ,
T  
hc
min   1012 m=1 pm
E
64
Α
65
Β
66
Σωστή
67
Σωστή
68 235
92 U  01n  235113924295Mo  92427139 1 
57 La  2 0 n  7e , Co 
60
27
60
28 Ni  e  e
t

69
R  R0 2 T
1    34 N0
70
B
71
Γ
72
μεταστοιχείωση
73
Υψηλότερες
t
R0
74
R t
 2T  32  t  5T  100 min , η γ
2T
 Eb  127 MeV  Eb  492 MeV
     
75
7 ,6 8, 7 ,ηβ
 A  X 16 u  A Y 56 u
Ni     10e   e ,
ln 2 R
76 60
Co  60 60
Ni  28
60
Ni   ,    4 109 s -1 , N   1022 ,

27 28 28
T
  
t
N  N0 1  2   34 N 0  34 1019 θυγατρικοί πυρήνες , άρα το ίδιο πλήθος ηλεκτρονίων
T
 
77
Γ
78
Δ
79
Λάθος
80
Λάθος
 b   b 
       b,X   b,Y  M X C  M Y C  M X  M Y , η β
81 2 2
 A  X  A Y

43/37
ln 2 R
82 222
Rn  218
Po  He ,  
4
 2 106 s -1 , N   16  106 πυρήνες ,

86 84 2
T

t
 
t
 15 R R
N  N0 2 T
 161 N0=106 , N  N 0 1  2 T   16 N 0=15 10 NU 
6
 TU  32 1013
  U ln 2
83
Α
84
Λάθος
85
Σωστή
86
1Β, 2Γ, 3E, 5A, 6Δ
 b  280 MeV   b  480 MeV

     
87
=7 =6 ,ηα
 A X 40 νουκλ.  A  80 νουκλ.
t
 kq1q2 kZ1Z 2e2
88 226
88 Ra  86 Rn  2 He , R  R0 2
222 4 T
 321 R0=104 Bq , rmin    3 1012 m ,
E E
kq1q 2 kZ 1Z 2e2
Frmin  2
 2  2,5 103 N
r min r min
89
Γ
90
B
91
Σωστή
92
Γ (θεωρία)
93
R  N  N , η Β
94
  2  10 6 s , R  2,5  1014 Bq ,
Q   M X  MY  M a  C 2   MY  M a  M X  C 2  218  8  7,5  4  222  7,9  20, 2 MeV
95
Β, Ε σωστές
N 
t t
96
  10 s , N0 
6 1
 10 , R  R0 2  5 Bq , N0  N 2  4  107
7 T T
t
97
Δ
98
Σωστή
 b  92 MeV   b  127 MeV   b  492 MeV

   =7 ,6      
99
=7,93 =8,75 ,
 A  A 12 νουκλ.  A  B 16 νουκλ.  A  56 νουκλ.
ηΓ
56 Ba    1 e   e διάσπαση β, 56 Ba   διάσπαση γ ,
 
100 137
55 Cs  137 0 137
56 Ba  137
f  16 1019 Hz ,   75 1011 s-1 , E  34  N0  E  1,53 1020 MeV

101
Γ

102
44/37
B
103
Λάθος
104
Λάθος
RA       1
105
    ,ηΑ
RB       4
106 1
1
p  115 B  3  24 He  , Q   mH  mB  4 mHe  C2 10 MeV>0, εξώθερμη,
Kπροϊοντ.  Q  Kαντιδρώντων  12 MeV

107
Γ
108
Γ
109
Λάθος
110
Λάθος
111
Λάθος
RI N T 1
112
 I 0  Rn  , η Β
RRn Rn 2 N 0 2TI 4
M  C 2 1627 ,5 210  44
113
A   210  Z   83 ,
 Eb  7 ,75 2
 
 A
   C 2 
EB  A     210 1,75  930  1627 ,5 MeV ,
210
83 Bi , Bi 
210
83 Po   10e  ve ,
210
84
 A 
  
t t
N0
Ne  N  N  N0  N 0 1  2   2 
T T
 T  5 ημέρες
  N0  Ne
114
Α
115
Λάθος
116
Σωστή
RM 1 m
117
  5 1018 s -1 , m  2   238 kg, R=  N A  3 105 s -1 , rmin  5,12 1014 m
NA 2 M
118
Β
119
Α
120
Α
121
Σωστή
122
Λάθος
123
Λάθος
t

124
N  N0 2 T
 18 N0 , η C

125
45/37
Γ
126
Δ
127
B
128
Σωστή
129
Λάθος
 b   b  1200 1200
      7 ,9   AY  =151,8  152 , η C
130
 A  X  A Y AY 7 ,9
131
T  7 105 s, N  1012 , N   78 1012  0,875 1012 , R  81 R0  81 106 Bq
132
B
133
Γ
134
mA B  m   0,001 u  0  Q   mA B  m   C 2  0 , έκλυση ενέργειας
135
B
136
Σωστή
137
Α
138
Β
139
Γ
140
Λάθος

141 238
92 U  234
90Th  2 He ,
4
C  14
14
6 7 N  e  ve
ln 2 R0   
t
T  140 s, N 0   4 10 , N  N 0  1  2   3,5 1018 ,
18
T
142    
t

R  R0  2 T
 0, 25 1016 Bq
143
ΗΓ
144
Λ
145
Λ
146
Για τη διάσπαση του Χ απορροφώνται 250  7,5  1875 MeV . Κατά το σχηματισμό των Υ
και Ω εκλύεται ενέργεια 100  8,8  150  8, 2  2110 MeV . Άρα συνολικά εκλύεται ενέργεια
2110 1875  235 MeV και η διάσπαση είναι εξώθερμη. Σωστή η Α

t

 t
147 214
83 Bi  He 4
2
210
81T , 214
83 Bi  214
84 Po  e  e , e
0
1  2 , ο χρόνος υποδιπλασιασμού
T
είναι ο ίδιος και στις δύο περιπτώσεις άρα και η σταθερά διάσπασης
ln 2 N 0 N 3 0, 4 3
R  N  t
 7 1014 Bq , N   N 0  t0  N 0  N a  N 0  2,88 1016
T T 4 100 4
2 2T

46/37
12
10
0; 9,6
N(x1018) 8
6
20; 4,8
4
2 40; 2,4
60; 1,2
0
0 20 40 60 80
t(min)
148
Β
149
Β
150
Λάθος
N0 N0
151
 t  T  10 ημέρες , η α
4
2T
504 128 MeV

152
 9  ;;  8 ,ηα
56 16  ό
153
Β
154
Δ
155
Λάθος
156
Λάθος
157
Λάθος
91 Pa  2 He  διάσπαση α 
Np  233
237 4
93
158
,ηC
92U  1 e   e  διάσπαση β 
Pa  233
233 0 -
91
159
Γ
160
Δ
161
Λάθος
162
Λάθος
86 Rn  2 He , Q  M Ra c  M Rn c  Mά  α c  4, 9 MeV,


163 226
88 Ra  222 4 2 2 2
Q  Ka  KRn  E  KRn  72,8% Q Ka , E  27, 2% Q Ka

47/37
2e  50e
K a ,  U   K a ,dmin  U dmin  Ka  k  7, 68 1013 J=4,8 MeV
dmin
Q  Ka  0,1 MeV, K Rn  72,8%  0,1 MeV , E  27, 2%  0,1 MeV=27, 2 103 MeV
E E 27, 2 103 MeV

N  =2000 , η σωστή απάντηση στο τελευταίο ερώτημα είναι ένας
Eion,1  E1 13, 6 eV
ιονισμός (ένα φωτόνιο αλληλεπιδρά μια φορά και απορροφάται εξ ολοκλήρου ή σκεδάζεται χωρίς
αλληλεπίδραση). Ίσως το σωστό ερώτημα θα ήταν «πόσα άτομα μπορούν να ιονιστούν ή πρωτογενώς
ή δευτερογενώς», οπότε το πρώτο ηλεκτρόνιο με ενέργεια το υπόλοιπο της ε νέργειας από τον ιονι-
σμό του να συγκρουσθεί με άλλα άτομα υδρογόνου, κλπ
164
Γ
165
Σ
166
Σ
 A1  0  4  A2 
 Z 1 2  Z   A
167
 1 2 
168
Α
169
Σ
170
Σ
171
200
X  120Y  80   Q  Q   M X  M Y  M   C 2  Eb,Y  Eb,  Eb, X
Eb, Q  Eb, X  Eb,Y 164  200  7,8  120  8,5 MeV
Eb,  Q  Eb, X  Eb,Y     8,8
80 80 80 .

Σημειώσεις Φυσικής Γενικής Παιδείας

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Σημειώσεις Φυσικής Γενικής Παιδείας

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Σημειώσεις Φυσικής Γενικής Παιδείας Γ Τάξης

Θέματα Εξετάσεων 2000-14, Σύντομες Απαντήσεις

Αν μείνουνε τα πράγματα όπως είναι είσαστε χαμένοι

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΔΕΡΒΕΝΙΟΥ

Στους λιγοστούς μαθητές που δεν επιλέγουν «εύκολο» μάθημα ως 2 ο

εξεταζόμενο Γενικής Παιδείας, αλλά τη Φυσική που, ίσως, σημαίνει

νια της διδασκαλίας της στο σχολείο

Θ ΕΜΑΤΑ Ε ΞΕΤΑΣΕΩΝ (Α ΤΟΜΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ) ............................... 1

Θ ΕΜΑΤΑ Ε ΞΕΤΑΣΕΩΝ (Π ΥΡΗΝΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ) ............................. 1

2. Μονοχρωματική ακτίνα φωτός, με συχνότητα f  5  1014 Hz , διαδίδεται στο κενό

Α) Να υπολογίσετε το μήκος κύματος 0 του μονοχρωματικού φωτός στο κενό.

Γ) το μήκος κύματος και η ταχύτητα διάδοσής της

5. Να αιτιολογήσετε γιατί ο δείκτης διάθλασης ενός οποιουδήποτε οπτικού μέσου

6. Μονοχρωματική ακτινοβολία διαδίδεται σε δύο διαφορετικά υλικά, με δείκτες

Σαράμπαλης Κωνσταντίνος Θέματα Εξετάσεων (Φως)

10. Μονοχρωματική ακτινοβολία συχνότητας f  5  1014 Hz προσπίπτει από το κενό

12. Η υπέρυθρη ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία έχει ........................... συχνότητα

14. Δύο μονοχρωματικές ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες Α και Β με συχνότητες,

το μήκος κύματος της ακτινοβολίας Α, τότε το μήκος κύματος B της ακτινοβολί-

ας Β είναι ίσο με: (α) 2 A (β) 12  A . Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. 14

Σαράμπαλης Κωνσταντίνος Θέματα Εξετάσεων (Φως)

20. Δυο παράλληλες ακτίνες μονοχρωματικού

Σαράμπαλης Κωνσταντίνος Θέματα Εξετάσεων (Φως)

τος; (α) Η ακτίνα Α (β) Η ακτίνα Β. Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. 20

21. Ακτίνα ορατής μονοχρωματικής ακτινοβολίας συχνότη τας 6  1014 Hz , διέρχεται

22. Η τιμή του δείκτη διάθλασης ενός οπτικού μέσου : 22

25. Όταν ένα φωτόνιο διαδίδεται σε διαφορετικά οπτικά μέσα, 25

Σαράμπαλης Κωνσταντίνος Θέματα Εξετάσεων (Φως)

27. Οι υπέρυθρες ακτινοβολίες 27

28. Οι υπέρυθρες ακτινοβολίες έχουν μεγαλύτερη συχνότητα από τις υπεριώδεις.

Σαράμπαλης Κωνσταντίνος Θέματα Εξετάσεων (Φως)

33. Η θεωρία των κβάντα: 33

40. Η υπεριώδης ακτινοβολία σε σχέση με την υπέρυθρη 40

Σαράμπαλης Κωνσταντίνος Θέματα Εξετάσεων (Φως)

Δ) έχει διαφορετική ταχύτητα διάδοσης στο κενό

42. Για το γυαλί ο δείκτης διάθλασης μπορεί να είναι 42

43. Ο δείκτης διάθλασης έχει μονάδα μέτρησης το 1 nm . (Σ/Λ)43

εισέρχεται σε οπτικό μέσο με δείκτη διάθλασης n  7 45

κύματος 0 ,  700 nm . Η δέσμη φωτός εισέρχεται σε γυαλί. Το γυαλί εμφανίζει

49. Μονοχρωματική ακτινοβολία, η οποία διέρχεται από το οπτικά αραιότερο μέσο

(β) 3 γ)2. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.51

54. Οι υπέρυθρες ακτινοβολίες d

55. Μονοχρωματικό φως, που δια- n2

Σαράμπαλης Κωνσταντίνος Θέματα Εξετάσεων (Φως)

56. Μονοχρωματική δέσμη φωτός διέρχεται

Σαράμπαλης Κωνσταντίνος Θέματα Εξετάσεων (Φως)

60. Ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία με συχνότητα 5  1014 Hz διαδίδεται στο κενό με

61. Η ηλεκτρομαγνητική θεωρία του Maxwell 61

63. Η υπεριώδης ακτινοβολία δεν προκαλεί φθορισμό. (Σ/Λ)63

Σαράμπαλης Κωνσταντίνος Θέματα Εξετάσεων (Φως)

67. Στο σχήμα φαίνεται ένα ενυδρείο

68. Η κβαντική θεωρία του Planck 68

69. Η υπεριώδης ακτινοβολία 69

70. Η αντίληψη ενός χρώματος είναι διαφορετική σε διαφορετικά διαφανή μέσα δι ά-

72. Μονοχρωματική ακτίνα φωτός ει-

Σαράμπαλης Κωνσταντίνος Θέματα Εξετάσεων (Φως)

76. Δύο ακτίνες της ίδιας μονοχρωματικής ακτινοβο-

77. Η κβαντική θεωρία77

79. Δύο παράλληλες ακτίνες μονοχρωματικού

80. Η θεωρία των κβάντα: 80

81. Το ανθρώπινο μάτι μπορεί να δει μονοχρωματική ηλεκτρομαγνητική ακτινοβ ο-

Σαράμπαλης Κωνσταντίνος Θέματα Εξετάσεων (Φως)

γ) nI  nII . Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.