MGA TIPS ARON MALIKAYAN ANG MGA

5. Undang ug sigarilyo
KOMPLIKASYON UG MGA LAWASNONG
KAKULIAN TUNGOD SA DIABETES
1. Kontrol ang ABC’s
A1C (blood sugar level sulod sa 2-3 Ka
bulan) ≤ 6.5%
Blood pressure: < 130/80 mmHg
Cholesterol: LDL < 2.5 mmol/L
Likayan ang panigarilyo o ang aso
sa sigarilyo. Ang pagkadaut sa
lawas tungod sa diabetes
mamahimong kaduhaon,
hinungdan sa pagkagahi sa mga
ugat nga moresulta sa high blood
pressure, sakit sa kasing-kasing ug
stroke.

2. Balanseng pagkaon
6. Saktong inom sa tambal
Mukaon ug saktong sukod sa
Ang tawong dunay diabetes
calories nga haum sa kadakuon sa
kinahanglang muinom ug tambal o
lawas ug sa trabaho kada-adlaw.
magtusok ug insulin. Sundon ang
Likayan ang mga tam-is, taba ug
mga giya o instructions sa
parat nga pagkaon. Likayan ang
pagtumar o pag-inject sa tambal.
softdrinks ug alak.

7. Kanunayong bisita sa doktor MGA PAMAAGI ARON MALIKAYAN ANG

3. Kontrol ang timbang
Ang regular nga check-up KOMPLIKASYON UG ANG MGA
Kung ikaw sobra sa timbang,
makatabang aron mabantayan ang LAWASNONG KAKULIAN TUNGOD SA
magpagamay aron makab-ot ang
imong kondisyon. Sayo mailhan ug DIABETES
saktong timbang. Ug ikaw kulang
malikayan ang pag-grabe niini.
sa timbang, magpabug-at hangtod
makab-ot ang hustong timbang.

4. Regular nga exercise

Mag-exercise 30 minutos kada
adlaw lima ka beses sa usa ka
semana.

Diabetes mellitus o ginatawag nga
diabetes ang sakit nga mudangat sa
pagtaas sa asukal sa dugo tungod sa
mga sumusunod nga kahimtang:
• Ang pancreas o lapay dili mugaman ug
insulin;
• Ang lawas dili mudawat sa insulin; o
• Ang duha.
Ang insulin mao ang ginatawag nga
hormone nga ginagaman sa pancreas.
Kini mutabang aron magpabilin nga
sakto ang level sa asukal sa dugo ug
gikinahanglan kini aron makasulod
ang asukar sa atong mga unod, taba
ug atay aron magamit.
Ang disability mao ang limitasyon sa
katakus sa usa ka tawo tungod sa
pagkawala sa bisan unsang normal
nga lihok o bahin sa lawas o mga
organo.
Ang diabetes mao ang usa sa
kasagarang hinungdan sa “disability”
sa tawong edad 45 anyos pataas.
Ang mga kasagarang lawasnong
“disabilities” tungod sa diabetes mao
ang mga musunod:
• Amputations (pagkaputol sa bisang
unsang parte sa lawas);
• Pagkabuta; ug
• Stroke.
DIABETES ug PAGKAPUTOL SA TIIL
Ang tawo nga adunay diabetes adunay peligro
sa pagkadaut sa nerves (neuropathy) ug adunay
problema sa pagdagan sa dugo didto sa mga tiil
(ischemia).
Ang duha muresulta sa pagkasamad o hinay’ng
pag-ayo sa mga samad sa tiil. Ang tawo nga
adunay pagdaut sa nerves mubati ug
pagbinhod, o sakit sa mga paa, ug kasagaran dili
makabati ug gamay nga pagkagaras,
pagkasunog o pagkasamad. Kining mga garas,
sunog o samad mamahimong maimpeksyon ug
muresulta sa pagkaputol.
DIABETES ug ang PAGKADAUT SA
MATA
DIABETES ug STROKE
Ang tawo nga adunay diabetes mas dako ang
peligro nga magka-heart attack ug stroke kaysa
mga walay diabetes.
Kini nga sakit maoy isa sa mga hinungdan sa
Kasagaran sa diabetes ang komplikasyon sa
pagkamatay tungod sa diabetes. Ang tawo nga
mata. Kon dili matambalan, hinayhinay’ng makalingkawas kasagarang mamahimong
mawala ang panan-aw hangtud mabuta. paralyzed, magkahinay ang kusog sa unod,
maglisod pag-istorya, magkadeperensya sa
Ang diabetic retinopathy o pagkadaut sa retina
pandungog ug madaut ang utok. Gawas sa
tungod sa diabetes kasagaran mahitabo sa 74%
sa tawong adunay diabetes sa 10 ka tuig
pagkontrol sa blood sugar, ang ubang peligro
sama sa high blood ug taas nga kolesterol
pataas. Kini tungod sa pagkadaut sa mga never
cells sa mga mata. kinahanglan usab nga i-control.