You are on page 1of 416
NGUYEN DUC LOI HUONG DAN THIET KE HE THONG LANH in 1a a a ba et ; ja & ND OO mL Great On O MLS OU TRUONG DAI HOC BACH KHOA HA NOE NGUYEN DUC LOL _ HUGNG DAN THIET KE HE THONG LANH (In ln thir nim 06 b6 sung va sita chita) a NHA XUAT BAN KHOA HOC VA KY THUAT HA NOI - 2005 LGi NOI DAU Ky thudt lank da tham nhdp vao hon 70 nganh kinh té quan trong va hé trg tich cue cho cde nganh dé, dde biét la cde nganh céng nghiép thuc pham, ché bién thit cd, rau qud, rugu bia, nude gidi khdt, danh bat va xudt khdu thug, hai sdin, sinh hoc, hod chat, hod long vd tach khi, sot dét, may mde, thude ld, che, in dn, dién tt, thong tin, tin hoe, mdy tink, quang-hoc, cd khi chinh xde, y té, van hod, thé thao ud du lich... Neoai hang ngan co sé lanh hién c6 véi tong gid tri ude tink khodng gan mot ty USD, rat nhiéu don vi dang ty trang bi cho minh mdy, thiét bi vd hé thong lank phuc vu nghién ettu, sin xudt va addi séng. Ching tdi bién soan gido trinh nay dé giip sink vién nganh mdy lanh, diéu hoa khong khé, thiét bi nhiét va cde sinh vién cé lién quan dén lanh nam dude phuong phap tinh todn cdc kho lanh, cde hé thong lank, chu trinh lanh, tinh chon mdy nén vd ede thiét bi chinh, thiét bi phu vd cde thiét bj te ding diéu khién, diéu chink, bdo hiéu va bdo vé di kém. Gido trinh e6 nhiéu bang, hinh v8 vd dé thi, cling ode tht du tinh todn minh hoa dé hig va e6 thé ung dung ngay trong thie té. Gido trink ding iam tai libu gidng day vd hudng dan dé dn mén hoc lanh cho sinh vién nganh lanh, thiét bi nhiét, hoa, thu pharm, soi dét... nhung ciing 6 thé ding lam tai liéu tham khdo cho cdc kp su, cain bé ky thudt céng nhan dang sw dung hode 6 lién quan dén nganh lank. Dée biét d lan tdi ban nay, dé ddp ung nhu cau thiét ké thite t& etia ban doc, d phdn phu luc ching t6i gidi thigu nhiéu may nén, dan ngung, dan bay hoi va ede té ngung tu cila mét so hang. Ngodi va dé dé tra ctu, ching tdi ciing bd sung thém phén tit muc. Mée déu dé cé nhiéu 06 gang, gido irinh chde chdin khong trink hhoi thiéu st, ching toi mong nhan dice nhiéu ¥ kién déng gop cia ban doc nhém hoan thién gido trink. Cae ¥ kién xin giti vé Nha xudt bin Khoa hoc va Kj thudt 70 Tran Hung Dao Ha néi hode tée gid, Tel: NR: 04.7165860, Mobile; 0904113505. Xin tran trong cam on. PGS Nguyén Bite Lot Vién Khoa hoe va Céng nghé Nhiét - Lanh Truong Dai hoc Bach khoa Hé noi Pho Chil tich Hot Lanh vat Diéu hod khong khi Viet Nam Chuong I NHUNG 86 LIBU BAN DAU 1.1 NHONG SO LIEU VE KHi TUONG 4.1.4 Cac sé liéu vé khong khi bétr ngoai Nhimg thong sé vé khi wiong niu nbiet do, khong khi, dé am trong déi cella khéng khi, bite xa mat trdi, gid va hudng gid, lugng mua 1A nhitng thong 86 quan trong dé tinh toan, thiét ké xay dung kho lanh va hé théng Ianh. Ching 1 cde yet 16 Anh hudng uc tiép dén t6n that nhiét cha kho lanh gua vdch bao che. Dong nhiét tén that nay 1a gid tri co ban dé tinh todn thi¢t ke nang sual fanh cha he théng ianh. D6 dm khoug kh{ 1& thong sé dé tinh todn chiéu day ldp céch dm cho vacl cack ubiét, tinh cho vach cach abigt khong bj dong 4m khuéch t4n tie khong khi bén ngo’i wo; ngodi ra con ding dé tinh kiém tra dong sutong vach ngoai. Gié va tée dé gid cd anh huong dén ddng nhiét t6n that do su tang cutng trac déi nhiét d6i luu bén ngoai gifta khong khi va vach. Gié va mua la co sé dé Uniét ké bao che, wduh cho co cau cach nhiét khong bi tham 4m, ngap nitoc, [Am mat kha nang cach nhiét, [am gidm tudi the cfing nh hiu qua cach nhiét cua vach. Bic xa Mat trdi két hop voi huéng gid cha yéu diing dé chon hudng xay dyng kho lanh cho phi hop, gidm 14) that nhiét qua co cau bao che. Khi hau Viet nam chia ra lim hai mién chit yéu. Mién Bac, tis d&o Hai Van tro ra, cd hai mba hd va dong 6 rét, ma hé néng va dm, nhiét do tung binh thang nong nhat uén 30°C. Nhiét do téi cao ghi nhan duge trong bong ram 1én tsi hon 40"C. Mia dong gia rét, 4 cde ving Tay Bac 6 khi cé bang gid, wén ndi ¢6 thé 6 tuyét. O cdc wing trung du va déng bang, thoi tiét co 5 diu hon do gan bién nhung nhiét do truag binh thang lanh nhat trong nam cling tir 16 dén 15"C, nhiet do téi thép ghi nhan duve tir 3 dén SC. Mién Nam, tit déo Hai Van tr& vao cd thé chia lam hai mba, mila khd va mua mira. Nhiét do trong nam tong déi én dinh. 96 chénh nhiét do gitta cde mila khéng qué cao ti 6 dén 7°C. O toan bo Mién Nam héu ohu khong cé cim gide mita déng Dé tinh ton thict ké kho lanh 1é ra phai st’ dyng nhiét dd cao ahat da quan sat duge & dia phuong xay dung kho lanh, nfut vay dé an toan 1a wyét ddéi nhung cong sud mdy lén, von ddu ur ban dau cao. giam von dau ur ban dau ngudj ta chon nhi¢t do ben ngoai dé tinh todn thikt ké 14 trung binh cong cla nhiét d6 t6i cao ghi nhan duge va nhiét dQ wrung bink cue dai ihéng nong what. Gia tri ny da duc Uinh sin gidi thiéu trong bang 1-1 cot (4) phiét dd mita hé. Néu muén an toan tuyét déi cho kho lanh cén ting niet dO tinh todn dé len LO%. Vi du déi v6i Ha néi, nhiét do tinh todn 1a 37,2"C, mudn an toan tuyét 46i [ay 37,2 + 3,7 = 40,9°C. Do dm tinh todn mua hé lay theo do am trung bind thing néng nhat cot (6) bang 1-1. Cae gid cri nhigt dQ va dQ dm mia dong ding dé tinh cho kho lanh bao quin rau qua trudng hyp can sudi dm trong kho khi nhige do ben ngoai hap hon nbigt dé béo quan Wong kho. Digu nay héu nhu khong ady ra & Viet ham - Do dm trung binh thang néng nhdt mia hé o,, dung dé inh todn bé day cdch am, tinh kiém tra dong suong, dac biét ding dé xd4c dinh nhiet do uhiét ke ust, qua dé dé xde dinh nhiét do nude lam mat ra khoi thap gidi nhiét trong cdc hé théng lanh ding nude wan hoan qua thdp giai nhiét hoac nhiét do nude tudn hodn trong thap ngung tu. Hinh 1-1 gidi thiéu dé thi fi - (Entanpy - dé chita hoi) cba khong khi dm o 4p suat khi quyén B = 766 ‘Tort (hang Delair). Hinh 1-2 gidi thiéu phuong phap xdc dinh cdc gid ti nhiét do udt 7, va nhiét do dong suong 1, cha cdc trang thai khong khi (4m). Dau tién phai xdc dinh diém I 1a trang thai khong khi am. Diém [ a siao diém cia dudng nhiét do whiét.ké kho f, va dudng do am o,. Qua diém } ta dung dutng dang entanpi #, = const cat @ = 160% tai A. Nhict do diém \ chinh 1d nhiét do nhiét ké bade dt 7. Qua diém 1 dung dung dang dung Am x, = const, cat dudng @ = 100% tai B. Nhiét dé diém B chinh 1a nhiée do dong suong ¢, ella trang thai khong khi | 6 Bing 1-1. Nhiés do va d6 dm ding dé tinh todn hé théng lank ciia cde dia phuong Nhiét do, °C trung [muah] mia | miahe | mua TT Dia phuong binh dong dong ca nam qQ (2) (3) 4) (5) (6) a) 1 Lai Chau 23,1 37,7 9,0 80 80 2 Dién Bién 22,0 36.9 59 82 82 3 Lao Cai 22.8 37,8 77 81 85 4 Sa Pa 15,3 28,2 4] 88 86 5 Son La 21.0 35.6 4.0 16 8 6 Moc Chau 18,5 31,8 4,9 81 85 7 |Seng Ma 24] 368 59 78 80 8 Ha Giang 22,6 37,6 7,2 aL 86 9 Tuyén Quang 23,0 37,1 6,7 84 83 10 _|Cao Bing 21,5 37,2 61 79 78 1L Lang Son 21,3 35,7 61 82 76 12. |Thai Nguyén 23,0 37,2 8,0 82 78 13 |Bac Can 22.0 37.2 6.2 84 82 14 | Bac Giang 23,3 37,6 8,3 83 77 1S |H6én Gai 22,9 36,2 9,2 82 7 16 |Méng Cai 22,5 35,2 6,6 86 79 17 | Vinh Yén 23,6 37.4 8.0 81 78 18 | Yén Bai 22,7 37,2 74 87 88 19 | Viét Tri 23,3 37,5 84 83 82 20 _|Tam Dao 18,0 30,8 5.0 89 86 at Ha Noi 234 37,2 84 83 80 22 | Hai Duong 23,5 36,6 8,4 83 80 23 |Hung Yen 23,3 374 8.7 85 82 24 |Phi Lién 23,0 36,7 93 86 83 25 |Hai Phong, 23,5 37,0 9,6 8&3 16 26 = (| Thai Binh 23,2 37,2 9,6 82 84 27 |Son Tay 23.2 37.6 8,5 84 82, 28 ~~ | Hoa Binh 23,2 38.6 72 83 83 29° (Nam Dinh 23,5 374 9.0 82 84 30__| Ninh Binh 23.5 37,0 99 81 83 31 Nho Quan 23,4 38,1 V7 81 82 (Tiép bang 1-1) a) Q) G) (4) (5) (8) (9) 32 | Thanh Hoa 23.6 37.5 10,1 82 84 33 Yén Dinh 23,5 37,1 91 83 83 JH6i Xuan 231 38,4 85 86 85 Vinh 23,9 38,0 97 74 89 Tuong Duong 23,7 39,5 8.8 81 82 Ha Tinh 23,9 37,5 11,3 75 90 Dong Héi 244 38,2 12,1 72 88 Quang Tri 25,0 37,1 13,3 7 90 Hut 25,2 37,3 13,1 73 90 Da Ning 25,6 37,7 14.9 a7 86 Quang Ngai 25,8 37,8 16,0 81 89 Quy Nbon 26,7 37,9 17.8 74 82 Playcu 217 32.2 14,5 1% 76 Buén Ma Thuot 23,4 36,0 12,3 82 80 Tuy Hoa 26,5 37.0 18,2 7B 84 Nha Trang 26,5 36.6 17,7 19 78 Lién Khuong 21,0 31.9 10,0 16 74 Bao Loc 253 31.6 88 83 81 Phan Thiet 26,6 349 17.2 82 76 Phuéc Long 26,2 36,6 15,6 69 69 Loc Ninh 26,0 36,2 14,5 16 72 Viing Tau 25,8 35,1 18.4 85 82 Hiép Hoa 27,7 36.6 15,9 77 76 My Tho 279 36.8 179 74 78 Vinh Long 26,6 34,7 18,9 76 B Sée Trang 26,8 35,9 19,0 77 86 Cain Tho 26,7 373 174 78 82 Cén Son 27,1 32,9 21,2 81 78 Rach Gia 27,3 35,4 18,1 79 78 Pht Quéc 27,0 35,0 18,9 81 77 Ca Mau 26,5 35,7 18,3 al 83 Hoang Sa 26,8 35,6 18,4 83 82 TP H6 Chi Minh 27,0 37,3 17,4 74 74 Moskva 48 30 -26 350 83 Dusanbe 14,2 36, -10 24 64 Trkust “1d 29 -36 38 77 Taskent 13,3 37 -13 24 59 Askhabat 16,3 40 -12 21 BB S. Peterburg. 4327 | 24 59 82 ‘Tir 65 + 70 theo (9] 3 z ? 4p 2 Yrs 3b siass ae” Hinh 1-1, 86 thi Motier h - x clia knéng khi am 6 dp sudt khi quyén B= 760 mmHg [Delair} Exe, ee tS ws % x = Hinh 1-2 Phuong phap xac dinh cac gia trj trén d thi fi-x cba Knéng khi dm: 1 ~ Trang thai khéng khi mia hé f, = nhiét do khdng khi (nhigt 46 bu khd) «p, +48 dm khong khi = gg (9 dm khong khi Ide 13 h) 7, nbidt dO nhiét kE ust 1, = nhigt 46 dong suong Truéng hop tang thdi khong kh{ ding dé tinh todn thiét ke hé théng lanh thi /, = ty (nhiét 46 ngoai trai) va @; = @,, (dO dm khong khf lic 13+ 15 h). Doi v6i mia hd Ha noi lay t, = fy = 37,2°C sg) = Qs = 66%; ty = SUC, 1, = 29,5"C, thanh pho H6 Chi Minh 2, = 37,3°C; g, = 55%; ty = 30°C va 4, = 29,5°C. - Nhiét dé w6t 1, cling cd thé x4 dinh nhanh theo dé thi hinh 1-3. 6 day ur nhi¢t do khong khi kho 4, = ¢, déng ngang dén o, di cho sau d6 dong xudng vuong géc v6i tuc hoanh ta sé doc duge nhiét 46 wat t,. eg 35 soo ae Hinh 1-3. Sy phy thude cba nhidt | 5 Udt vao nhiét 46 khong Khi Ay va dé dm tuang déi 9. 5 Thi dy: | 4 72°C " + 4 66% 4 “ + 15°C 8 3160p 3 8 BEI Gy 4 10 “ 1.1.2 Chon nhiét dé nude lam mat binh ngung a) Khi sit dung nude tudn hoan qua thép gidi nhi¢t dé Jam mat binh ngung cé thé lay nhiét dé nude vao bink ngung (hay nude ra khdi thép gidi nhiet} bang nhiét do ohiét ké udt cong them 3 + 5°C: tor = hy + (3 = SPC Vi du déi véi mia he Ha ndi: tu, = 34,6 + (3 + 5) = 37,6 = 39,6°C Khi chon thap gidi nhiet lén ify t,, nhd (phia 37,6°C) khi chon thép gidi nhigt nhd Idy 2,, 16n phia (39,6"C). Co thé tham khao chuong Thap gidi hit, cdi ligu [15] va [18] b) Khi sit dung nude giéng khoan khong tun hoan (chi chay qua binh ngung mét lan) 6 ca mién Bac va mién Nam tit cdc giéng sau bén nam chuc mét trd lén co thé lay nhiét ¢9 nude vao binh ngung 7,, bang nhiét 46 trung binh nam cia ving dé. Vi dy o HA noi 1a 23,4°C va & thanh phd Hé Chi Minh Ja 27,0°C. Nhiét d6 nude gigng khoan thudng dn dinh trong cd nam, mila hé va mia déng. c) Khi sir dung nuée thanh pho khong tuan hoan: truéng hgp aude think pho 18 nuée gigng khoan thi lay 4, bing nhiét dé trung binh cd nam (cot 3 bang 1) cong 3 + 4°C do khau x& ly nude tai nha may nude. Trung hop nude thanh phé 1A nude mat khai thac tt s6ng hé chi cé thé chon Ay =, 1 nhiét dQ ust. Thé dw: Way xé¢ dinh nhiét dO ngung ty cha hé thong lanh ding binh ngung di thdp gidi nhigt lap dat tai Ha ndi va thanh phé Hé Chi Minh. - Tai Hang chon f,, = 38°C Chon fag - fy = ALE SK vay tus = aPC chon higu nbiét do wi thiéu Aryin = 5K do 46 . te Fay + Alga = 43 + 5 = 48°C - Tai thanh pho H6 Chi Minh: fey = 33 4G = 5)°C: chon 4, = 36°C fy te AHS AVCS te Aly HSE Nhdn xét: Do do am tuong déi Lie tai thanh phé H6 Chf Minh ahd hon 74% (< 83%) nén nhid dé ngung tu & cing diéu kién trao déi nhiét nhd hon kheang 2 49. lk 1.2 NHUNG S06 LIEU VE CHE BG BAO QUAN SAN PHAM Ché do bio quan sin phdm 1a van dé khé phite tap va di duoe nghicn cttu rit nhidu, né luén thay déi theo diéu kien, tinh chit san phdm, phuong phap lim lanh va bo quan. Vie chon ding din ché 46 bao quan nhu nhiét do. do dm, thong gid hodc khong. téc dé gid trong budng, s6 lén thay déi khong Khi... sé im tang dang ké thoi gian bao quan san phém. Bang 1-2, bang 1-3 va bang 1-4 gidi thiéu ché do bao quan rau hoa qua, ining (cde san pham séng, thd, cé thong gid khi bdo quan), cdc loai dé hop va cdc san pham dong vat, theo tigu chudn Nga va Ditc. Bang 1-2. Ché'd6 bdo quén raw qua tet San phim Nhiét do Dé am Ché dé Thoi gian e khong khi, % | théng gid bao quan Busi Ma 1-2 thang Cam . 1:2 thang Chant 1 +2 thang Chusi chin 5 =10 nghy Chuéi xenh " 3+10 wan Dita chin . 3+4tudn Dita xanh . 4+ 6 thing Dio " 4+ 6 thang Téo 3+ 10 thang Ca chua chin 1+61uin Ca chua xanh " 1+4tudn Ca rot " 1 +3 thing Dong 12 + 18 thang Dua chudt ” 5 thang " lnam Dgu tuoi Mo 4tudn Hanh " 1+ 2tuan Khoai tay " 6 +9 thang Nam tuoi 1=2tuaa Dong | 8 + 10 thang Cai bap, sip lo Mo ' Dong Su hao Mo Dia . Xoai Hoa néi chung ” Chic ” Hue ” Phong lan 2445 . Hoa héng 45 Doi vi cic san pham séng cd thé nhu rau hoa qua tuoi khi bao quan lanh, khéng duge dua nhiét do xuéng thap hon quy dinh. Nhidt dé tanh qua cé thé lam chet rau hoa qua ‘Yhi du chudi xanh, c& chua xanh néu bao quan qué lanh sé bi sugng. khéng chin duge nita. Céc san pham tit dong vat chét cd thé bao quan 6 nhiét do thdp hon quy dinh. Nhiét do cang thap, thoi gian bao quan sé cang lau, khong lam gidm chat luang san phéin. Thit bd. lon, gia cdm, cA thudng duge bao quan & -12 hoae -18°C. - Két dong mot pha: sin pham thit sau khi ra 1g mé cdn néng duge dua ngay vo thict bi két dong, nhi¢e do bé mat —12°C, 1am thit dat dudi -8"C. Biug 1-3. Ché dé va thei gian bdo quan dé hop rau qud Doan) Tho gian Sin phim Bao bt Nhiet do.°C| khong kh’, | bao quan, % thang, Compot qua Hop sat tay déng hom O<5 65+75 8 Dé hép rau . O=5 65 +75 8 Nude rau v8 nude qua | Chai dong hom. - Tigt wang 0#10 6575 7 - Thanh tring. 0=10 4 Rau ngam mudi, qua | Thing gé én ol 10 ngdm gidm Nam vép mudingam | Thing gé lén O+1 8 giam Qué say. nam say Hom, g6i 0+6 12 Rau sdy Hom, thing tréng 056 10 Lac cd va Goi +l 10 Lac nhan Goi ol 5 Mitt rim - Thanh trong Hop sat tay déng hom 2220 80+85 345 trong hop kin ~ Thanh tring Thing 26 Yen 10 =15 80+ 85 3 Mift déo + Thanh tring Hop sat tay déng hom} =O + 20 80 +85 345 tong hop kin - Thanh ting Thong g6 16n 10215 80+ 85 3 Mit ngot (mit min, | Thing g6 lon 022 80+ 85 226 mit nghién} Beng 1-4. Ché dé bdo quan sdn pham dong vat sin phim Nhiet do stone ei Ch€ds | Tae gian . "c G théng gid | bao quan Thit bd. huow, nai. ctu | -0.5+0.5 | 82285 | Dong |10+ 15 ngay Thit bo giy 0+05 80+ 85 " " Ga, wit ngan, ngdng mé sin “1-05 . . Thit lon tugi udp lanh Or4 10+ 12 thing ‘Thit lon tuoi udp dong “18s -23 " 12 + 18 thing Thit dng hop kin O+2 * . Ca tuci udp da te 50 dén 100% Ivong c4 -l 100 Dong {6+ 12 ngay Ca kha (W = 14 + 17%) 24 50 . . C4 thu mudi, sy 224 Mg 12 thang Luon séng 223 . vai thang Ge sing 243 . . Sa huyé slel " 15 + 30ngay Tom séng 243 * vai ngay Tom nau chin 223 vai ngay Bo mudi ngin ngay 1215 | 75780 Mo [38 wan Bo mudi lau ngay -Le4 75 = 80 . 12 wan Bo mudi lau ngay -18+-20 | 75280 ” 36 tuén Pho mat cttng 70 " 4+ 12 thing Pho mat nhao 30 +85. . fingay Sia bot déng hop 5 75+80 | Dong |3 +6 thang Sita dac c6 duong Or10 | 7586 . 6 thang Sita tet 0+2 75 +80 . 2ngay 4.3 CHON PHUONG PHAP LAM LANH Cé nhiéu phuong phép Tam tanh budng va xu If anh san phdm. Hinh 1-4 gidi thigu cach phan logi cde phuong phép Lim lanh buéng va hinh 1-5 - cach phan loai c4c phuong phap xir Ii lanh sin phaém. 14 Trye tép (nha méi chat ianh) Lam lanh buéng c mudi lanh) Déi luts khéng khi ty nhién (Dan tinh) | Mi luu khéng kh cu8ng ble (Dan quat) - Dan ng tron gan kiting va gin tan ~ Dan 6ng canh gan tudng va gan tran ~ Dan tam gn tuéng va gan tein Dan quat va cac loai, t6 dan quat huding truc va ly am Hinh 1-4. Phan logi cdc phucng phap lam lanh buéng, Lam lanh buéng truc tiép 14 Tam Janh budng bang dan bay hoi dat trong budng Janh. Moi chat lanh long soi thu nbiét cha méi trudmg budng Janh. Dan bay hoi cé thé 18 cdc Joai dan d6i luu khong khi tu nhién hoac cudng bu bing quat gid. Xitly lanh san phdm Truc tlép ye, Gidn tiép (nhd chat tai (nba mdi chat Janh $6} tanh, nu&c mudi) Tigp xie ‘98i lu khong khi cuang bite = Két déng nhanh tiép xu kieu tam + Két déng bang cach nhing sn phdm vao nuée mudi fanh + Kat dong bang cach nhdng san pham vao freén séi Té dan quat: gia lanh, két dang cham Tunel két dong: két déng ting cudng va két dong nhanh Hinkh 1-5. Pan joai cae phudng phap xif ly lanh san phdm, 15 Jam lanh buéng giin tiép 1a Lam ianh budng bing ede dan nude mudi lanh. Thiét bi bay hoi dat ngoai buéng lank. Moi chat lanh long soi dé am lanh nuée mudi. Nude mudi anh duoe mot bom tudn hoan bom dén céc dan lanh. Sau khi trao déi nhigt voi khong khi trong bung lanh, nude mudi ndng lon s@ due dua tri lai chigt bi bay hoi dé Lam lanh xudng dén trang thai ban du, Cie din nuée mudi bé uf trong buéng cing c6 loai déi Inu khéng khi tg nhién va déi uu khong khi cudng bic. Cac loai din truc tiép hoac gidn tiép déu duge bé tri trong budng lanh, nhung loai dan quat gié cudng bite cd thé bé tri ngoai budng. Khi dé ngudi ta phai bé tri kénh gid hit va kenh gid théi dé phan phéi déu khong khi Janh cho buéng. Dan quat khi dé phai cdch mhiet hodc at trong budng cach nhiét. Xir Ii lanh try uigp JA gia lanb san phém hodc két déng thyc phém truce ligp bang céc dan lanh bén trong 1a méi chat lanh séi. Gia lanh san phdm bang cdc t6 dan quat gio lank c6 téc dé gid trung binh nhd. Két dong bing céc 06 dan quat hodc bang cach bé tri tuncl cd quat gid cuténg bee manh. Ngudi ta ciing c6 thé két dong cuc nhanh bing may ket dong Liép xtc kidu tam. Trong cdc tém co bé tri dan bay hoi true tiép hoac nhung sdn phdm vio freon long dang soi. Xt If lanh gidn tifp qua nudc mudi 1a phai si dung thém vong tudn hoan nude mudi gifta mdy lanh va sén phdm. San phém thai nhiét gidn 1i¢p qua nude mudi téi méi chat lanh soi. Thue ra, céch phan loai theo hinh 1-4 va 1-5 chita thé hoan chinh vi luén luén co nhig két hop qua lai giita ede phuong phép lim lanh budng véi nhau cing niu giita cdc phitong phap lam lanh budng va phuong phap xir Vi lanh. Thi du, ngay trong mot buéng lanh cé thé vita sir dung din quat va dan doi Inu khong khi tr nhién hoae trong cdc buéng bao quan van c6é thé gia lanh sin phém hoac lam lanh dong b6 sung c&c san phdm chua dat duge nhiet do can thiét. Noi chung, méi phuong phép lam lanh buéng déu cé yéu cau thiét bi rieng biét va ciing tng dung higu qua cho timg trudng hop cu thé riéng biet. M6i phuong phdp lam lanh buéng déu cé wu va nhuge diém. Doi vai mor lrudng hyp tng dung cy thé, ngudi ta phai chon duge phuong php tam Janh budéng thich hgp, phat huy dude uu diém va han ché nhuge diém dén mic thap nhat. Thi du. dé duy tri d6 4m cao, giam kho hao san phdm trong buéng bie quan ngudi ta chon dan tanh doi luu khong khi tu ohién. 16 Tuy nhiéa, dan tinh Wn rat nhiéu kim loai ché tao dan, dién tich lap dat citng Idn. Ngay nay, dé gidm du w ban dau, hau hét ngudi ta sir dung dan quat. Dan quat lanh IA dan Gag xo4n c6 c4nh tan nhigt déi Iu khong khi cudng dite bing quat gid, bén trong 14 m6i chat lanh soi hose chat ti lanh nude mudi. Khi Lim lanh true tiép, su trao déi nhiét gitta khong khi v2 moi chat lanh s6i chi thuc hién qua yach ong. Nhung khi lam lanh gin tiép cd thé lam Sanh budng theo hai phuong phap: - Phuong phap kh6: aude mudi lanh di trong dan Ong co cénh, khong khf di bén ngoai (gidng nhu lam lanh try tiép). ~ Phuong phdp uét: nude mudi duge phun thanh hat min uiép xtc true tiép voi khong khi, Ngoai trao déi nhiet con din ra qua uinh wae Adi chat. Bé mat trao déi mhiet va chat rat 1dn va phu thudc vao thiét bi phun nude muéi trong budéng phun, Su tudn hoan khong khi trong buéng cé thé cé din hudng hoac khéng co din huéng. Hé théng Jam lanh khéng khi kiéu kho ¢6 hai kénh phan phoi va thu héi khong khf 1udn hoan biéu dién wén hinh 1-6. Khong khi tir buéng vio 66 tha héi khong khi theo Ong din khi qua dan lanh J di vao Ong phan phéi va tra lai buéng lanh, khép kin vong tudn hoan, nh¥ quat gis 4. Cn padi bé tei miéng théi gié lanh va miéng hit gid noéng sao cho khong khi lanh duge phan phéi déu trong toan bé dién tich buéng. Mieng théi cha kénh phan phéi c6 thé hudng xuéng dudi. Miéng hit 6 thé quay xuGng dudi, quay ngang hodc huéng lén trén sao cho su phan phdi khong khi [a hop Li nhat, két hyp duge cd véi céc dong dé6i luu khéng khi tu nhién. Trén kénh phan phéi khong khi cd b6 trf co cu diéu chinh luu lugng gid dang clape. He thing mot kénh gid biéu dién trén hinh 1-6. Cita lay gio 66 tri phia dudi dan quat, cfc hanh lang van chuyén hang va cdc khe hé giita cdc dong hang lam thém nhiém vu cia kénh gié phan phéi phia trén dé phan phdi cho toan bé dién tich budng qua céc cita gid & duéi hodc & hai ben sun cla kenh gid. Hinh 1-6c biéu dién hé thong 6ng phun lam lanh khong cé kénh gid. Khong kh( duge hilt vao phia dui dan lanh va duge ddy qua ng phun tré lai budng sau khi di duge Jam lanh. Téc dO gié & Ong phun khé 16n 15 + 20 17 m/s. Do khong cd kénh phan phdi nén phai ding tc do gié lon dé dam bao phan phdi khong khf mot edch déng déu hon déi véi cde budng lén, Tuy nhién phucng phap lam lanh nay ngudi ta cing khong str dung cho céc budng 16n, do phan phéi khong khi lanh khong déu. Hinh 1-6. So d6 cdc hé théng tuain hoan khong khi : a) Hé théng hai kénh gid: 1. Ong hdi; 2. Ong théi; 3. Dan tanh; 4. Quat gid; b) Hé thdng mot kénh gid; c) Hé théng éng phun : 1. Dan lanh; 2. Cla hut gid; 3. Ong xoan; 4. Quat gid; 5. Miéng phun; d) Dan quat treo; 1. Ong xoan; 2. Mang nudc; 3. Quat gid. Hinh 1-6d bigu dign he thong lam lanh khong khf kiéu dan quat treo trdn. Néu buéng bao quan duge bé tf mot s6 dan quat treo tran kiéu nay thi su phan phoi khong khi khé dong déu, Uu diém cia dan quat (lum thong khong khi cudng bite) 1a su phan bs nhiét do tuong déi déu khap thé tich cia budng. Su trao ddi nhiét gitta khong khi va dan lank, gida khong khi va sin phdm tang len, gidm dign tich bé mat trao déi nhiét, gidm tiéu t6n nguyén vat liu, dan gon nhe, chiém chd khong nhiéu, Kha nang diéu chinh nhiét do buéng lanh ciing cao hon. 18 Nhuoe diém cia hé thong 1a dn, tidu in nang lugng bd sung cho guat tieu ton lanh dé thai nhiét do quat toa ra, lam tang do kh6 hao san pham, tus nhién 6 thé gidm khé hao san phdm bang mot so bign phdp da trinh bay ¢ irén. 4.4 HIEU NHIET DO GIUA CAG VACH NGAN Khi thiét k€ cde kho lanh I6n, khong cdn x4e dinh nbi¢t 60 cia han! lang budng dém va buéng dgi. Dong nhiet t6n that qua cdc tudng ngdn gil cdc budng duce tam ianh (lank, lan dong) va cae budéng khong duge lar lanh (hanh lang, budng dém, budng dgi) duge tinh ton theo hieu nhiét d dinh hudng nhu sau: - bing 70% higu nhiét do gitta budng lanh va bea ngoai néu nhu han lang, budng dém cé cita thong vdi ben ngodi; - bing 60% a€u budng dém, hanh lang khéng cé cita thong véi ben ngoai, Déi voi cde kho lanh cia clta hang thuong nghiép co thé ldy nhiéi do buéng dém bang 28°C. Nhiét do hanh lang, buéng dém ly la 14°C, Tat nhién, n€u sO ligu ban dau cho nhiét do haah lang va buéng dém th lay theo 6 ligu dé dé tfah ton. 1.5 PRUONG PHAP XEP DG - MAY NANG HA Trong cde kho lanh nho thudng sis dung phuong phdp béc xép thi cSng nhung trong cdc kho lanh Ién tit 1000 tan «rd Lén can phai sir dung cdc loai may nang ha, co gid hoa hoan toan khau xép do hang. Viée sit dung may nang ha doi hdi hing duoc dong trong bao bi dang kién tien chudn phi hop cho qué trinh xép dé bang may. Cac kién hang duge xép len gid g6 hoac gid st tiéu chudn pht hop véi phuong tién béc do, Khi x€p hang vao kien va cdc kién hang vao gid cén bé tri sao cho thé tich hiw ich 1@ 16n obét (thé tich thira con lai khong qua 5 + 6%) va 16 hang dat do ving vang nhdt, khong bi x0 léch hoge dé nghiéng nga. Thong thudng ngudi ta ding cdch xép so le cae kign hang ging nhu céch xép cao céc chéng gach ad kién wén n6i lién cae mach dit cua kien duoi. Chi ¥, chi déng mét loai hang va mot danh muc sin phém vao kién. Khi lugng cla mot gid hang khong nén qué 1000 kg. Nén sit dung cdc loai gid xép d& hang cé tru chéng chung quanh dé chéng cao cde gid xp dé vi sin phdm ting duéi khong chiu tai clla téng trén. Tai trong s&n phdm duoc truyén vao cdc tru chong, Nhiéu kho lanh chon phuang 19 n bé tf gid dd c6 dinh hoae di dong sau dé ding phuong tién nang ha dé xép hang hoa vao gid. Hinh 1-7 gidi thigu so dé co gidi hod khau xép dé. Trong céc kho lanh mot tdng thudng str dung xe nang ha, xe ria di¢n (xem bang 1-5). Trong cdc kho lanh nhiéu ting sit dung thém cac thang may wr 3200 dén 5000 kg. Hinh 1-7. So 46 od gidi hoa khau xép 43: 1. Xe nia nang ha chay dién 1011-11801; 2. Gia xép (day tai); 3. Xe nla nang ha chay dién kiéu O11-201; 4. Gid xép do hang cé tru chdng; 5. Xe ra xép hang TB-630; 6. Buc do hang, 7. Tui khi bom cng lam kip otfa va xe tranh t6n that lanh khi bic xép hang. S6 lugng thiét bj va [ogi thiét bj nang ha cho timg loai kho vdi cdc dung tich khdc nhau gidi thiéu trong bang 1-5. 6i véi mOi loai san phdm cé c4c phuong phdp bao quan riéng phd hop véi sin phim, quy trinh cong nghé, dac tinh san phdm, chu ky bao quan... Vi du déi véi téo c6 thé bao quan trong cdc thing cOngtenng c6 vd chac, thanh cttng tiéu chudn nhung cé thé gdp lai durge. Thing no c6 thé xép chéng lén thing kia t6i chiéu cao 7 m. Khoai tay cé thé dung trong cdc bi tai day xép lén cdc ké cao téi 2 + 3. m hoac chat déng trong vaéch ngan céch vach buéng lanh méi chiéu khoang 0,4 m. Thit Ign dong lanh ca hoac nita con c6 thé bio quan theo phuong phap chat dong va phi bang bat trang bang. Viéc chat déng cé thé thuc hién nhd may bé xép dién cé cn dai. Dé dam bao su ving chic cia chéng san phim c6 thé ding cot chéng va day chang. Dé nang cao tinh co dong ciia cdc phuong tign van tdi boc xép hang trong kho lanh can bé ti céc hanh lang, phdng phu, dung van chuyén hop ly truc tigp trong kho bao quan, Cac dudng di lai cho phuong tién ca gidi 1a 1,6 m, d6i vi cdc phdng va kho nhé cé thé rit xudng con 1,2 m. Dé co thé xoay chuyén dé dang trong kho can b6 tri ngay tai cita dién lich 4 m x 4 m, trong phdng bao quan thit da déng bao va lam lanh 5,2 m x 5.2 m. 20 Khi x¢p hang di déng bao phai du tri trudée trén nén kho dé bé tr cdc gdi cho hop ly. Dé van chuyén dé dang cin dé Idi di rang 3 m sau dé xép vao [Si di d6 day san phdm cudi cing dé 16 di con lai 1a 1,6 m. Néi chung viéc xép tai can t6i uu dé c6 thé dat dung tich va higu qua cao. 6 cdc ga, hien or hoge tau hod can bd tri can dén 2000 kg dé xde dinh khéi lugng san phdm xuat, nhap. Bang 1-5. Duc trit thiét 61 nang ha cho kho lank (shiét bi sdn xudt tai Nga va Bungari) $8 lucmg. ‘hist bi theo dung tich Kho, Thiet bi Chife nang. of ngin vin 15+ 6+10 | 1.3410 Xe nia nding chay dign 4004 A, stéc nang 0,75: an chuyén va xép O16 | 135413] 13410 chigu cao nang 2.3m | hang tong kho chiéu cao Khong qué 4m SUNOS ste nang 1,04 hu tren 2.0416 | 135413] 13+10 do cao 2,8 m EB 677 - 45 site nang 0,8 4 hur tren 2416 | 135413] 1.3210 49 cao 4.5 m chigu cao kho dén 6 m 4004 ste nang 0,75 ¢ d8 van chuyén tong tou | 2.02135 | 1.2+09 | 0.9507 chiéu cao 1,6m va thang may Xe rita dién DKIL-750 site ning 0,751 dékéo ditxe uy cdi | 20408 | 0.67+06 | 055+05 1B-1-100 site wag 1,04 hu tren 20+08 | 067=06 | 0.55405 EMIS? sue nang 1,251 dé chat len thang vivian | 135208 | 0,67+06 | 0,55 +05 sai ts dng, Xe ria van tdi tay Sire nang 800 ~ 1000 kz dé vaa tai trong kho 200+ 250 | 260+ 300 | 310+ 350 Site nang 160 kg dé don ric, rita nén .. 344 6=8 9-11 Tam phing 2 lop 4 cita dé xép hing dung kign | 800+ 1000 |800 + 1000] 800 = 1000 Cor cheng ds hang dé bio ve hing khdi dd | 300+ 500 | 300 + S00 | 300+ 500 Can tinh tai dé can O10 . Gt0 c6 tai trong gidi han 30000 ke t tl 1 10000 ke 1 t 1 Can tinh tai Shien 614, au hod —_ [can Shien oto, thu hea 4e7 447 4+7 2000 ke Can Luu dong 1000 ke can trong budng lanl 427 427 Cong mhan phuc vw 46 déng g6i. phan logi sin 190 150 200 phim va phuc vy chung Ghi chi: Xe vita, xe ra cho 1000 t sin phd cin tai cho ton bo kho lanh. 2L Chuong 2 THIET KE THE TICH VA MAT BANG KHO LANH 2.4 BAT VAN DE 6 Viet Nam hien nay mdi chi cé b6n nam kho lenh phan phéi cé dung tich trén 1000t, véi hing trang bi k¥ thudt hién dai nhung vige sit dung cdc kho Janh nay ciing chua dat hiéu qua cao. Hién nay kho lanh hién dai nh&t dung tich 2000 tan da duge xay dung Ja kho lanh Swire Pacific (SPCS) cita Anh dat tai khu cong nghiép Song than | (anh bia 1). Day 14 kho lanh kinh doanh theo kiéu cho thué. Day cé thé 14 phuong théc méi phét trién kho lanh & Viet nam. Do kink doanh c6 higu qua nén cong ty Swire dy dinh \ép dat tiép cdc kho 2000¢ khong ahting & thanh pho H6 Chf Minh ma con 6 ca Ha ni va hign nay dung tich kho lanh Swire ¢ TP Hé Chi Minh di dat eren 12000 tan. Nude ta cd dae diém 1a ndm wai dai theo bé bign, Cc kho lanh phuc vu xuat khéu thit, rau, hoa, qua va thuy san voi dung tich dén 500t 06 1 sé van hoat dong higu qua nhét hién nay. Viéc thiét ké kho anh phai dim bao duge mét s6 yéu cdu co ban sau: - cdn phai tiéu chugn héa céc dang kho anh: - cin dap ting cdc yeu cfu khét khe cilia san pham xuat khdu; - cin c6 kha nang co gigi hod cao trong cdc khtu béc da, sip xép hang; - can phai kink 1: von dau cu nhd, cé thé sir dung may va thiét bj trong nude... V6i nhitng yéu c4u nhiéu khi mau thudn nhau nhu trén ta phai dua ra nhitng phuong 4n thiét ké phi hop voi hoan canh Viet Nam. 2.2 PHAN LOA! KHO LANH 1, Kho lanh ché bin (Xi nghiép ché bien lanh) 1a mot b6 phan cia cdc co sé ché bién thuc phdm nhw thit, cd, sila, rau, qua... Cac san pham la 22 thue pham lanh, lanh déng, dé hop... dé chuyén dén cdc kho lanh phan phoi, kho lanh trung chuyén hodc kho lanh thuong nghiép. Dac diém 1& nang suai lanh cita cdc thiét bi lén. Ching JA mat xich dau tién cha day chuyén Janh. 2. Kho lanh phan phéi thudng ding cho cdc thanh pho va céc tung tam céng nghiép dé bao quan céc san phém thye pham trong mgt mila thu hoach, phan phoi diéu hoa cho ca nam. Phan I6n cdc san phim duoc gia lanh hode két dong & xi nghiép ché bién nj khéc dua dén day dé bao quan. Mot phéin nhd c6 thé duoc gia lanh va két dong tai kho lanh tt 3 dén 6 thing. Dung tich ciia kho rat lén, t6i 10 dén 15 ngan tan, dac biet 30 + 35000t. Kho lanh chuyén ding dé bao quan mét loai mat hang va van nang dé bao quan nhiéu toai mat hing: thit, sita, cA, rau qua... Néu kho Janh 6 cdc phan xuéng kem, nude da, phan xuéng ché bién dong gdi, gia lanh va két dong thi goi Ja xf nghiép lien hiép lanh. 3. Kho tanh trung chuyén thudng dat 6 cdc hai cang, nhimg ¢iém mit dubng sit, bd... ding dé bao quan ngdn han nhimg san phdm tai ahiing nai trung chuyén. Kho lanh trung chuyén c6 thé két hop lam mét vdi kho lgnh phan phdi va kho lanh thyong nghiép. 4. Kho lanh tauong nghiép ding dé bao quan ngdn han thuc phém sdp dua ra thi trudng tiéu thu. Nguén hang chi yéu cla kho lanh nay 1a tir kho lanh phan phdi. Kho lanh thuong nghiép ditge chia lam hai loai theo dung tich: kho lanh thuong nghiép ldn cé dung tich tir 10 dén 150t ding cho céc rung tam cng nghiép, thi x8... Kho lanh nhé c6 dung tich dén 10 tan ding cho cdc cua hang, quay hang thuong nghiép, khach san... théi han bao quan trong vong 20 ngay. Kiéu nay bao g4m ca ede loai th lanh, tu kinh lank thuong nghiép. 5. Kho lanh van tai thuc té 1A cde ota lanh, tau hoa, t4u thuy hoac méy bay lanh ding dé van tai ede sn phdm bao quan lamh. Cac khoang lanh cé thé chiém to&n bo hoac mot phdn khoang hang ciia phuong tien van tai. 6. Kho lanh sinh hoat thuc chat 1 cdc Joai ti lanh, tu dOng cdc c& khdc nhau sir dung trong gia dink. Chung dude coi 14 mat xich cu6i cing cha day chuyén lanh, ding dé bao quan cac thuc phdm tiéu dig trong gia din hode tap thé, dé Jam dé 14p phuong, dé thdi thyc phém. Dung tich ti 501 dén mét vai mét khéi. 23, 2.3 PHAN LOAI BUONG LANH Kho !anh chuyén ding chi cé mot buéng véi mot ché do nhigt duy nhét. Nhung mot kho [anh thugng gdm nhiéu buéng lanh véi ohimg ché do nhiet khadc nhau dé bao quan cdc san phdm khac nhau. Ngay trong tu lanh gia dinh cing chia lam ba ngan voi ba ché do bao quin: lanh déng trong ngan da, bao quan lanh & phan gitta va bdo quan mat (7 + LOC) cho rau qua & ng&n dudi cing. Dudi day 1a dac tinh va phan loai cha cde budéng lanh dé: 1. Buéng bdo quan lank 0°C. Buéng bdo quan lanh thudng cé nhiét dé - 15 + 0°C véi do Am tuong ddi 90 + 95%, Cac san phdm bao quan nhu thit, ca c6 thé ditac xép trong cde bao bi khac nhau dat lén gid trong budng lanh. Budng lanh duge trang bi cdc dan lanh khong khi kiéu gan tudng, treo tén tran d6i hu khong khi ty nhién hoc ding dan quat. 2. Buéng bdo qudn déng -18 + -20°C. Budng bao quin dong ding dé bao quan cdc san phdm thit, c4, rau, qua... da duge két dang o may két dong hodc buéng két déng. Nhi¢t do buéng thudng 1d -18°C . Khi cd yeu cau dac biét nhiét d9 bao quan duge dua xudng dé -23°C. Budéng bao quan déng thudng ding dim quat 1am fanh khong khf nhung efing cd thé ding cdc dan tuéng hode dan tran khong khi d6i Iuu ty nhién. 3. Buéng bdo qudn da ndng -12°C. Budng bao quan da nang thedng duge thiét ké & -12°C nhung khi c4n béo quan lanh cé thé dua len nhiet do bdo quan 0°C hoac khi cén bao quan déng c6 thé dua xuéng nhiét dd bao quan -18°C tu¥ theo yéu cfu cong nghé. Khi can cé thé ding budng da nang dé gia lanh san phdm. Budng da nang thudng duc trang bi dan quat nhung cing cé thé dugc trang bj dan tdng hoac dan trdn d6i luu khong khi tw nhién. 4. Buéng gia lank 0°C. Buéng gia lanh ding dé lam lanh (gia lanh) sin pham tir nhiét 46 m6i trugng xudng dén nhiét dd bao quan lanh hode dé gia fanh so 46 cho nhing sin phdm lanh déng trong phuong phdp két dong hai pha. . Tuy theo quy trinh céng nghé gia lanh, nhiét do budng cé thé ha xudng -5°C va nang lén vai dé trén nhiet do déng bang cia cdc s4n phdm duoe gia tanh. Buéng gia lanh thudng duoc trang bi dan quat dé tang tc do gia lanh cho san phdm. 24 5. Buéng két dong -35°C. Budng két dong ding dé ket dong san phim nhur da gidi thiu & phan 1.3 va bing 1-5. Két dong mot pha, nhiet do sin pham vao 14 37°C. Ket déng hai pha, nhiét dé san phdm vao buéng kél dong la 4°C vi san phdm da duge gia lanh so b6. San pham ra od nhiét do tam nit dat - 8°C va nhiét do bé mat tuy theo bé day tam thit c6 thé dat - 18 + -12 °C, Sin phém ddn dat nhiét dé bao quan trong buéng bdo quan dong. Két dong mot pha cd nhiéu wu diém hon do dé ngay nay thudng ngudi va thiét k€ buéng két dong mOt pha cho kho lanh dé dam bdo chat lugng thit, gidm tiéu hao do khé ngét sdn pham. Budng két dong mot pha c6 nhi¢t dd khong kh dat -35°C, tc dd chuyén dong cla khong khi tir | dén 2 m/s, cé khi dat 3 dén 5 m/s. Thit dat tén gid hoae treo trén xe day va duge két dong theo itmg mé. Negoai buéng két dong, ngay nay ngudi ta cdn sit dung nhiéu loai thiét bj két déng khée nhau c6 tc dé két dong nhanh va cye nhanh dé dam bao chat lugng cao nhat cua cdc mat hang xudt khdu nher 16m va thuy san dong lanh, thit nae, thit than, gia cdm dong Janh... C&e thiét bi két dong 46 la: may két dong tiép xtic, may két dong bang chuyén, may két dong kiéu tam, may két dong tang si, may két dong nhiing chim truc Up trong freon long soi... (xem muc 5.5). 6, Buéng chat tdi va thdo tdi 0°C. Buéng chat tai va thdo tai cé nhiét do khong khi khoang 0°C phuc vu cho buéng két dong va budng gia lanh. Trong budng chat tai, thit duge treo vao céc méc treo ella xe két dong hodc duge xép vao cdc gid cla xe dé chudn bj dua vio budng két déng. Buéng thao tai dimg dé théo cdc san phdm da két dong chuyén qua cdc buéng bao quéa dong. Nhiét d6 khong khi buéng chai tai va théo tai c6 thé diéu chink xudéng duge -S°C dé gia lanh so b6 san phaém khi can thiét. 7. Buéng bdo quan dé -4°C, Budng bao quan nude dé cé nhigt dé khong khi - 4°C di kém bé d4 khéi. Dung tich buéng wy theo yéu cdu wit dé, thudng cé thé trit duge tir 2 dén 5 Jan nang suat ngay dém ciia bé da. Bu6ng bao quan nude dé thudng duge trang bj dan lanh treo tran, doi luu khong khé tu nhién. 8. Budng ché bién lanh +15°C. Buéng ché bién ignh wong cde xi nghiép ché bién thuc phdm cé cong nhan lam viéc ngdy lién tuc bén trong. Nhiét do tuy theo yéu céu cong nghé ché bién nhung thudng 1a tir 10 dén 18°C, 25

You might also like