Hove Anand Ghana by Sant Waryam Singh Ratwara Sahib Wale PDF

Ú¶Çå
Ú¶Çå ×¯Çò¿ç¹ ÁðÅèÆÁË Ô¯òË Áé¿ç¹ ØäÅ¨

Ã¿å ÜéÅ ÇîÇñ êÅÂÆÁË ðÃéÅ éÅî¹ íäÅ¨
ÇÜÇé êÅÇÂÁÅ êÌí¹ ÁÅêäÅ ÁÅÂ¶ ÇåÃÇÔ ×äÅ¨
ÇÂÕ° ÇÖé° ÇåÃ¹ Çìé° ÜÆòäÅ ÇìðæÅ Üéî¹ ÜäÅ¨
ÜÇñ æÇñ îÔÆÁÇñ êÈÇðÁÅ ðÇòÁÅ ÇòÇÚ òäÅ¨
Ã¯ êÌí¹ ÇÚÇå é ÁÅòÂÆ ÇÕåóÅ ç¹Ö¹ ×äÅ¨
ÇÜéÆ ðÅÇòÁÅ Ã¯ êÌíÈ Çå¿éÅ íÅ×° îäÅ¨
ÔÇð çðÃé Õ¿À° îé° ñ¯ÚçÅ éÅéÕ ÇêÁÅÃ îéÅ¨
Ú¶Çå ÇîñÅÂ¶ Ã¯ êÌíÈ ÇåÃ ÕË êÅÇÂ ñ×Å¨
ê³éÅ - ACC
ÁÃÅâ¶ ç¶ô ÇòÚ Ú¿çzîÅ éÅñ Ãì¿è ðÖçÅ ç¶ÃÆ ÃÅñ Ú¶å ç¶
îÔÆé¶ ÇòÚ ô¹ðÈ Ô¹¿çÅ ÔËÍ íÅðåÆ Ã¿ÃÇ´åÆ ÁéÃ¹Åð ÁÃÅâ¶ ì÷¹ð×,
ÇÜé·» é¶ ÁÅêä¶ ÜÆòé, Á³çðñÆ Ö¯Ü ÇòÚ ñÅ Ççå¶ ÇÜé·» ù ÇðôÆ-
î¹éÆ ÃÅèÈ Ã¿å ÕÇÔ Õ¶ ÃÇåÕÅÇðÁÅ Ü»çÅ ÃÆ À°é·» çÆ ÇçzôàÆ ÇòÚ
ÃÅðÆÁ» ÔÆ ôÕåÆÁ», êÀ°ä-êÅäÆ, ìËÃ¿åð, èðåÆ, Ú¿ç, ÃÈðÜ ÃÅð¶
×ÌÇÔ ÃÜÆò ðÈê ÇòÚ êÌåÆå Çç¿ç¶ Ãé ÇÜé·» ù ò¼Öð¶-ò¼Öð¶ å¼å»
ç¶ ÁÇèôáÅé ç¶òå¶ ç¶ éÅî éÅñ ê¹ÕÅÇðÁÅ Ü»çÅ ÃÆÍ À°é·» ×ÌËÔ»
çÆ òÆ Ö¯Ü ÕÆåÆ, À°é·» çÅ Ãì¿è ÜÆò ç¶ Çéå ¦Ø ðÔ¶ ÜÆòé
ç¶ éÅñ Ü¯ÇóÁÅ, À°é·» ×ÌËÔ», éÛ¼åð» ç¶ ÁÃð îé°¼Ö» À°å¶ êËºÇçÁ»
ù êðÇÖÁÅ, ì¶Á³å åÜðì¶ ÕÆå¶ Áå¶ Ü¯Çåô ÇòÇçÁÅ, ÕÖ¯ñ ÇòÇçÁÅ
é¶ Üéî ÇñÁÅÍ íÅðå òðô ÇòÚ Ãî¶º çÆ ò¿â Áé°ÃÅð ç¯ îÔÆÇéÁ»
ç¶ Ãî¶º Ç×ä Õ¶ ð¹å» ÃæÅÇêå ÕÆåÆÁ»Í ÇÂé·» éÅñ Ãì¿Çèå Ççé
ìäÅÂ¶, À°é·» Ççé» çÅ ÁÃð îé°¼Ö ÜÆòé éÅñ Ãì¿Çèå ÕÆåÅ Áå¶
íñ¶ ì¹ð¶ ô×é» çÅ ÁÃð í»ê Õ¶ ÁÅçîÆ ç¶ ÜÆòé éÅñ Ãì¿Çèå
ÕÆåÅÍ ÇÂÃ åð·» ÇÂÕ ÃèÅðé ÁÅçîÆ òÅåÅòðä ç¶ ÇÕ¿éÅ ÁèÆé
ÔË, ÇÂÔ òÆ Ü»Ú êðÖ ÕÆåÆ ÇÜÃ ç¶ ÁèÅð À°êð Ôð ÇÂÕ îé°¼Ö
çÆ Üéî êåðÆ ìäÅÂÆÍ ÇÂÔ ÇÂÕ ÇòÇçÁÅ ÃÆ ÇÜÃù AD
ÇòÇçÁÅò» ÇòÚ Ç×ÇäÁ» Ü»çÅ ÃÆ, ×ÌËÔ» å¯º ìÚä ñÂÆ èÅå» å¶
ê¼æð», ÔÆð¶ ÜòÅÔðÅå, êçî, ñÃä ò×ËðÅ çÆ Ö¯Ü ÕðÕ¶ À°é·»
ù bad conductor ÕðÕ¶ æÅÇêÁÅÍ ÇÂÔ èÅå» å¶ ê¼æð ×ÌËÔ» ç¶
ì¹ð¶ ÁÃð ù Öåî ÕðçÆÁ» ÃéÍ ÇÂÃ¶ åð·» éÅñ ÜÆòé çÆ ÚÅñ
Ôð ì¿ç¶ ù âð êËçÅ Õð ðÔÆ ÃÆÍ À°Ô éÔÄ ÜÅäçÅ ÃÆ Õñ· ù
1
ÕÆ Ô¯ ÜÅäÅ ÔË? ÇÕÔó¶ ×ÌÇÔ çÅ ÁÃð î¶ð¶ À°å¶ Úñ ÇðÔÅ ÔË? ÇÜÃ
åð·» éÅñ îËâÆÕñ ÃÅÇÂ¿Ã ù êåÅ ÔË ÇÕ ÁÅçîÆ çÆ ÇìðåÆ ÇÂÕ
ðÃ ÇÕÀ°º éÔÄ ðÇÔ¿çÆ, Õç¶ ÇÂÃçÅ nervous system êÈðÆ åð·»
Õ¿î ÕðçÅ ÔË, éÚçÅ ÔË, àêçÅ ÔË, Ö¹ôÆÁ» îéÅÀ°ºçÅ ÔË ìÔ¹å
À°åôÅÔ éÅñ ÜÆòé ìåÆå ÕðçÅ ÔË å¶ Üç¯º ñ×ÅåÅð ÇÚ¿åÅ éÅñ
nervous system weak Ô¯ ÜÅò¶ å» ÁÅçîÆ çÆ Ã¯Ú ÇòÚ ëðÕ
ÁÅ Ü»çÅ ÔË Áå¶ ÁÅçîÆ çÅ Ã¹íÅÁ ÇÚóÇÚóÅ Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ À°Ãù
Õ¯ÂÆ Ú¿×Å éÔÄ ñ×çÅ, ÇÕå¶ ÜÅä ù À°ÃçÅ ÜÆÁ éÔÄ ÕðçÅ,
ÇÕÃ¶ éÅñ ì¯ñä ù ÜÆÁ éÔÄ ÕðçÅÍ Á³çð¯º ÁÅê-î¹ÔÅð¶ À°í¶ ÃÅÔ,
¦ì¶ ÔÀ°Õ¶ ÁÅÀ°ºç¶ ÔéÍ À°Ãç¶ ÇÚÔð¶ å¶ À°çÅÃÆ ç¶ ÇÚ¿é é÷ð
ÁÅÀ°ä ñ× Ü»ç¶ ÔéÍ ÇÃÁÅä¶ âÅÕàð çòÅÂÆ Çç¿ç¶ Ôé,
òÅåÅòðé ìçñä ñÂÆ ÃñÅÔ Çç¿ ç ¶ ÔéÍ åÆðæ», êÔÅó» Ü»
ÃÅèÈÁ» Ã¿å» ç¶ çðôé Õðé çÆ ÃñÅÔ Çç¿ç¶ Ôé, À°é·» Çðôå¶çÅð»
éÅñ ÇÜé·» ç¶ Çîñä å¶ Ö¹ôÆÁ» Çîñä, À°é·» éÅñ Çîñä-Ü¹ñä
çÆ ÃñÅÔ Çç¿ç¶ ÔéÍ ð¹Þ¶ò¶º íÇðÁÅ ÜÆòé ×¹÷Åðé ñÂÆ ÁÅÖç¶ Ôé
Áå¶ çòÅÂÆ ç¶ Õ¶ Õ°Þ ÇÚð ÇòÚ ÔÆ À°Ãù ðÅ÷Æ Õð Çç¿ç¶ ÔéÍ
ÇÂÃ¶ åð·» éÅñ ÁÃÅâ¶ ê¹ðÅä¶ ì÷¹ð×» é¶, ÇÜÔó¶ Ççé ðÅå Ü¿×ñ»
ÇòÚ ìËá Õ¶ Á³çðñ¶ Áå¶ êÌÇ´åÆ ç¶ ÁÃð» çÆ Ö¯Ü ÇòÚ ñ¼×¶ ðÇÔ¿ç¶
Ãé, À°é·» ç¶ îå Áé¹ÃÅð ÇÂÔ òÆ ÜÅÇäÁ» Ü»çÅ ÃÆ ÇÕ Üç¯º
îÔÆéÅ Úó·çÅ ÔË, ÃÈðÜ ÁÅêäÆ ÚÅñ ìçñçÅ ÔË, Ú¿çðîÅ ÁÅêäÆ
éòÄ ÚÅñ çÅ îÅð× ÁêäÅÀ°ºçÅ ÔË å» À°Ã Ççé Ü¯ îÔÆéÅ ô¹ðÈ
Ô¹¿çÅ ÔË À°Ô ÇÕÃ¶ îÔ»ê¹ðô ç¶ î¹Ö å¯º Ã¹ÇäÁÅ ÜÅò¶Í À°Ã îÔ»ê¹ðô
ç¶ î¹Ö å¯º îÔÆé¶ çÅ éÅÀ°º Ã¹ä Õ¶ ÇéôÚ¶êÈðòÕ ÇÂÔ ÃîÞ Ü»çÅ
ÃÆ ÇÕ î¶ð¶ Ü¯ ÁÅÀ°ä òÅñ¶ îÔÆé¶ ÇòÚ ÇòØé Ôé À°é·» ç¶ ÁÃð
ìÔ¹ å ÔÆ Øà Õ¶ òðåä¶ Ôé Áå¶ îÔÆéÅ Ã¹ Ö -Ã»ç éÅñ ¦Ø
ÜÅò¶×ÅÍ ×¹ðîÇå Áé°ÃÅð ÇÂé·» ×ÌËÔ», Ççé», òÅð» ç¶ ÁÃð» ç¶
î¹ÕÅìñ¶ ÇòÚ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ é¶ éÅî ôÕåÆ éÅñ Ü¹óé çÅ ÃÅèé
çÇÃÁÅÍ éÅî ù ÇÔðç¶ ÇòÚ òÃÅÀ°äÅ Áå¶ ×¹ðÈ çÅ ÃðÈê ÇÔðç¶
ÇòÚ èÅðéÅ ÕðéÅ, òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ çÆ êÌÆêÈðéåÅ éÅñ ÃçÅ ÔÆ Ü¹ó¶
ðÇÔäÅ, À°Ô ÇÂÕ Õò¼Ú çÇÃÁÅ Ü¯ ÇÕñ¶ çÅ Õ¿î ÕðçÅ ÔË, Ã¿Ü¯Á
ìäçÅ ÔËÍ éÅî Üêä òÅñ¶ À°êð Õ¯ÂÆ ÇòØé ÔÅòÆ éÔÄ Ô¹¿çÅ ÇÜò¶º
ÇÕ ë¹ðîÅé ÔË -
êÌí ÇÃîðå ÕÛ° ÇìØé° é ñÅ×Ë¨ ê³éÅ - BFB
Áå¶ ÇÂÃ ç¶ î¹ÕÅìñ¶ ÇòÚ Ü¯ éÅî ôÕåÆ éÅñ Ü¹ó éÔÄ
ÃÕçÅ, ÇÜé·» ç¶ Á³çð éÅî è¹é ÁÜ¶ Ã¹äé éÔÄ ñ¼×Æ, Ü¯ òÅÇÔ×¹ðÈ
ÜÆ çÆ Ô¯ºç å¯º ÁÚ¶å Ôé, ÇÜé·» é¶ Õ¯ÂÆ ×¹ðÈ éÔÄ èÅðé ÕÇðÁÅ
Áå¶ ×¹ðÈ å¯º î³åð ñË Õ¶ À°Ã çÅ ÜÅê éÔÄ Õðç¶ Áå¶ éÅî çÆ
êðÆêÈðéåÅ À°å¶ ÇòôòÅô éÔÄ ðÖç¶ À°é·» ù Ççé, òÅð, îÔÆé¶,
×ÌÇÔ ÁÅêäÅ ÁÃð Ôð ÔÅñå ÇòÚ ÇçÖÅÀ°ºç¶ ÔéÍ À°Ô Üåé ÕðçÅ
2
ÔË êð ÇòØé» çÅ À°íÅð À°ÃçÆ ê¶ô éÔÄ ÜÅä Çç¿çÅÍ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ
ÜÆ é¶ ë¹ðîÅé ÕÆåÅ -
Õ¯Çà ÇìØé ÇåÃ¹ ñÅ×å¶ ÇÜÃ é¯ ÇòÃðË éÅÀ°¨
éÅéÕ ÁéÇçé° Çìñêå¶ ÇÜÀ° Ã¹¿ßË ØÇð ÕÅÀ°¨ ê³éÅ - EBD
ÇÂÃ åð· » ç¶ í¹ ¼ ñ ä éÅñ ÇòØé ÇìÁÅê Ü»ç¶ ÔéÍ Üç¯ º
òÅÇÔ×¹ ð È ÜÆ çÅ éÅî ÇÔðç¶ ÇòÚ òÃ ÜÅò¶ å» ×¹ ð È îÔÅðÅÜ
ë¹ðîÅÀ°ºç¶ Ôé -
ðÅî¹ ÜêÔ¹ òâíÅ×ÆÔ¯ ÜÇñ æÇñ êÈðé° Ã¯ÇÂ¨
éÅéÕ éÅÇî ÇèÁÅÇÂÁË ÇìØé° é ñÅ×Ë Õ¯ÇÂ¨ ê³éÅ - EBD
ô¯Õ ç¶ êðÛÅò¶º çÈð Ô¯ Ü»ç¶ ÔéÍ ÃÅð¶ îé¯ðæ êÈð¶ Ô¯ Ü»ç¶
Ôé, Ã¹Ö, ÃÇÔÜ å¶ Áé§ç çÆ êÌÅêåÆ Ô¯ Ü»çÆ ÔË ÇÂæ¯º åÕ ÇÕ
éÅî Üêä ç¶ éÅñ Ü¿îäÅ å¶ îðéÅ Öåî Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ òÅÇÔ×¹ðÈ
ÜÆ ÇòÚ éÅî çÅ òÅÃÅ Ô¯ Ü»çÅ ÔË ÇÜÃ ìÅð¶ ë¹ðîÅé ÔË -
ÇÃîÇð ÇÃîÇð çÅåÅð¹ îé¯ðæ êÈÇðÁÅ¨
ÇÂÛ ê¹¿éÆ îÇé ÁÅÃ ×Â¶ ÇòÃÈÇðÁÅ¨
êÅÇÂÁÅ éÅî¹ ÇéèÅé° ÇÜÃ é¯ íÅñçÅ¨
Ü¯Çå ÇîñÆ Ã¿Ç× Ü¯Çå ðÇÔÁÅ ØÅñçÅ¨
ÃÈÖ ÃÔÜ ÁÅé§ç ò¹á¶ Çåå° ØÇð¨
ÁÅòä ÜÅä ðÔ¶ Üéî¹ é åÔÅ îÇð¨
ÃÅÇÔì¹ Ã¶òÕ° ÇÂÕ° ÇÂÕ° ÇçzÃàÅÇÂÁÅ¨
×¹ð êÌÃÅÇç éÅéÕ ÃÇÚ ÃîÅÇÂÁÅ¨ ê³éÅ - EBD
Ã¯ ×¹ðîÇå ÇÃè»å ç¶ î¹åÅÇìÕ ×ÌÇÔ, òÅð, Çæå» À°Ã ÜÆòé
À°êð ÁÅêäÅ ÁÃð ÕðçÆÁ» Ôé ÇÜÔó¶ êÌî¶ôð ç¶ éÅî éÅñ¯º à¹¼à¶
Ô¯Â¶ ÔéÍ ÇÜÃ ç¶ ÇÔðç¶ ÇòÚ éÅî òÃ Ç×ÁÅ À°Ã ù Ü¯ ìðÕå»
êÌÅêå Ô¹¿çÆÁ» Ôé À°Ôç¶ ìÅð¶ Ã¹ÖîéÆ ÃÅÇÔì çÆ êÇÔñÆ ÁôàêçÆ
ÇòÚ Ö¯ñ· Õ¶ òðäé ÕÆåÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ À°Ã ÁôàêçÆ ù ÇòÚÅðé
çÆ Ö¶Úñ Õð¯Í ÁÃÄ ÇÂÃ æ» Ü¯åô ÇòÇçÁÅ ù ×ñå éÔÄ ÁÅÖç¶Í
À°Ô ÇÂÕ ÇòÇçÁÅ ÔË, ÇÔÃÅì ÔË Ü¯ ÇÕÃ¶ Ãî¶º êÈðÆ åð·» éÅñ Ö¯ÜÆ
ç¶ ÇÔðç¶ ÇòÚ Ç×ÁÅå ðÖçÆ ÃÆ êð Ãî¶º ç¶ ë¶ð éÅñ À°Ô ÇòÇçÁÅ
çÆ ÃÈÞ òÆ ÁèÈðÆ Ô¯ ×ÂÆ, À°Ãù òÆ computrise Õð ÇçåÅ Ç×ÁÅ
Áå¶ Ûê¶ ÛêÅÂ¶ êðÚ¶ Ü¯åôÆ ñ¯Õ computer çÅ ìàé ç¼ì Õ¶ Ô¼æ
ÇòÚ ëóÅ Çç¿ç¶ ÔéÍ ÇÂæ¶ ÁÃÅâ¶ ÃÅî·ä¶ îÃñÅ ÇÂÔ éÔÄ ÔË ÇÕ
ÁÃÄ Ü¯åô ÇòÇçÁÅ À°å¶ Õ¯ÂÆ ÇÕ¿å± ÕðÆÂ¶ Ü» À°Ãù support
(Ãîð¼æé) ÕðÆÂ¶Í ×¹ðîÇå çÅ Ü¯ ÇÃè»å ÔË À°Ô ÇÂÔ ÔË ÇÕ éÅî
Üêä òÅñ¶ ù ÇòØé» å¯º Û°àÕÅðÅ ÇîñçÅ ÔË Áå¶ À°ÃçÆÁ» îé
çÆÁ» ô¹è òÅôéÅò» êÈðÆÁ» Ô¹¿çÆÁ» Ôé -
3
êÌí ÕË ÇÃîðÇé ÇðÇè ÇÃÇè éÀ° ÇéÇè¨
êÌí ÕË ÇÃîðÇé Ç×ÁÅé° ÇèÁÅé° åå° ì¹Çè¨
ê³éÅ - BFB
éÅî Üêä òÅñÅ éÅî ç¶ ÁÅÃð¶ ÁÅêäÆ ÇÕÃîå ìçñ ñËºçÅ
ÔË Áå¶ ÇÜÃ ÚÆ÷ ù À°Ô êÌíÈ å¯º î³×çÅ ÔË À°Ô À°Ãù êÌÅêå Ô¯
Ü»çÆ ÔË ÇÕÀ°ºÇÕ ×¹êå ôÕåÆÁ» À°ÃçÆ ÁÅÇ×ÁÅ ÇòÚ Úñ Õ¶
ÁÅêäÅ íñÅ îéÅÀ°ºçÆÁ» Ôé ÇÜÃ åð·» ÇÕ -
éò ÇéèÆ ÁáÅðÔ ÇÃèÆ ÇêÛË ñ×ÆÁÅ ÇëðÇÔ
Ü¯ ÔÇð ÇÔðçË ÃçÅ òÃÅÇÂ¨ ê³éÅ - FDI
Áå¶
Ü¯ îÅ×ÇÔ Ã¯ÂÆ Ã¯ÂÆ êÅòÇÔ
Ã¶Çò ÔÇð Õ¶ Úðä ðÃÅÇÂä¨ ê³éÅ - GAD
Ã¯ ÁÃÅâÅ ÇÜæ¶ åÕ Ãì¿è ÔË ÁÃÄ ÇòôòÅô ðÖç¶ Ô» ÇÕ éÅî
Üêä ç¶ éÅñ ÁÃÅâ¶ ÜÆòé çÆ ÚÅñ Ã¹ÖÅñÆ ÚñçÆ ðÔ¶×ÆÍ ×ÌËÔ»
çÅ âð ÁÃÅù éÔÄ Ã¿ å Åò¶ × Å Áå¶ éÅ ÔÆ ÁÃÅâ¶ À° ê ð ÁÃð
Õð¶×ÅÍ ÁÃÅù ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ é¶ Áé¶Õ ÇÕÃî ç¶ ×ÌÇÔ-çÅé»,
ìÌå», òÅðÇäÁ», àÈÇäÁ»-ÜÅçÈÁ» å¯º Û°àÕÅðÅ ÇçòÅ ÇçåÅÍ ÁÃÅâ¶
òÅÃå¶ îÔÆé¶ çÅ éÅî ÇÕÃ¶ êÇò¼åð ÇòÁÕåÆ å¯º Ã¹äéÅ Ü» éÅ
Ã¹äéÅ Õ¯ÂÆ ìÔ¹å ÁÃðçÅÇÂÕ éÔÄ ÔË ÇÕÀ°ºÇÕ ×¹ðÇÃ¼Ö ç¶ ÇÔðç¶
ÇòÚ ÃçÅ ÔÆ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ çÆ êÇò¼åð ÔÃåÆ çÅ ÇéòÅÃ ðÇÔ¿çÅ
ÔË, À°Ô ÃÇå ÇÚå ÁËéðÜÆ ÁÅêä¶ ÇêÁÅð¶ ç¶ ÚÅð¶ êÅÃ¶ ðÅî ÕÅð
ÇÖÚ Õ¶ ðÖçÆ ÔËÍ À°Ãù Õ¯ÂÆ å¼åÆ ÔòÅ çÅ Þ¯ñÅ, ç¹Ö éÔÄ ç¶
ÃÕçÅ -
åÅåÆ òÅÀ° é ñ×ÂÆ êÅðìÌÔî ÃðäÅÂÆ¨
ÚÀ°Ç×ðç ÔîÅðË ðÅî ÕÅð ç¹Ö¹ ñ×Ë é íÅÂÆ¨
ÃÇå×¹ð¹ êÈðÅ í¶ÇàÁÅ ÇÜÇé ìäå ìäÅÂÆ¨
ðÅî éÅî¹ ÁÀ°Öè¹ çÆÁÅ Â¶ÕÅ Çñò ñÅÂÆ¨
ðÅÇÖ ñÆÂ¶ ÇåÇé ðÖéÔÅÇð Ãí ÇìÁÅÇè ÇîàÅÂÆ¨
ÕÔ¹ éÅéÕ ÇÕðêÅ íÂÆ êÌí íÂ¶ ÃÔÅÂÆ¨ ê³éÅ - HAI
×¹ðÈ çôî¶ô ÇêåÅ ÜÆ ×¹ðÈ éÅñ Ü¹ó¶ Ô¯Â¶ ÜÇ×ÁÅÃÈ À°êð ×¹ðÈ
çÆ Ç´êÅ çÅ ò¶ðòÅ Çç¿ç¶ Ô¯Â¶ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé -
ð¯×é å¶ Áð Ã¯×é å¶
Üñ Ü¯×é å¶ ìÔ¹ í»Çå ìÚÅòË¨
Ãåz Áé¶Õ ÚñÅòå ØÅò,
åÀ± åé Â¶Õ é ñÅ×é êÅòË¨
4
ðÅÖå ÔË Áêé¯ Õð çË Õð,
êÅê ÃîÈ¿Ô é í¶àé êÅòË¨
Á½ð ÕÆ ìÅå ÕÔÅ ÕÔ å¯ Ã¯º
Ã¹ ê¶à ÔÆ Õ¶ êà ìÆÚ ìÚÅòË¨ (ÁÕÅñ À°ÃåÇå)
×¹ðÈ ôÕåÆ, òÅÇÔ×¹ðÈ ôÕåÆ Ü¯ ÇÂÕ¯ ðÈê Ôé, ÇÜé·» ç¶ ç¹ÁÅñ¶
ÇÂé· » ôÕåÆÁ» çÆ ÕÅð Ô¯ Ü»çÆ ÔË À° Ô ÇòØé» å¯ º ðÇÔå Ô¯
ÜÅÇÂÁÅ Õðç¶ ÔéÍ ×¹ðÈ ê³Üò¶º êÅåôÅÔ ÜÆ é¶ ìÅðÅî»Ô çÅ À°ÚÅðé
ÇÂÃ ÕðÕ¶ éÔÄ ÕÆåÅ ÇÕ îÔÆé¶ çÅ éÅî Õ¯ÂÆ íñÅ ê¹ðô Ã¿×å
ù Ã¹äÅò¶, ÇÂÃ ç¶ ÇòêðÆå ìÅðÅî»Ô ÇÂÕ ×Èó· ÇëñÅÃëÆ ÔË, ÇÂÕ
ÜÆò çÆ êÌî êç åÕ êÔ¹¿Úä çÆ å»Ø ÔËÍ ÜÇ×ÁÅÃÈÁ» ñÂÆ ×ÅâÆ
ðÅÔ îÅð× ÔË, ÇÜÃù Ãé¶-Ãé¶ Ôð îÔÆé¶ ÇòÚÅðç¶ Ô¯Â¶, ÁÃÄ ÁÅÖðÆ
îÔÆé¶ ÇòÚ -
ëñ×¹Çä Áé§ç À°êÅðÜéÅ ÔÇð ÃÜä êÌ×à¶ ÁÅÇÂ¨
ê³éÅ - ACF
ç¶ îÔÅé ìðÕå» íð¶ ÇîñÅê ÇòÚ êÔ¹¿Ú Õ¶ ç¯ å¯º ÇÂÕ ðÈê Ô¯ ÃÕç¶
Ô»Í Ã¯ ìÅðÅî»Ô çÆ ÇòÚÅð îÔÆé¶ òÅðÆ Ã¹äéÆ ë¶ð îÔÆéÅ íð
Á³åð¿× Ã¿×å ÕðéÆ, Ô½ñÆ-Ô½ñÆ Áî¯ó îé ù éÅî ÇòÚ ñÅ Õ¶
ìËðÅ× ðÅÔÄ êÌíÈ ç¶ ÇêÁÅð ÇòÚ Ü¯óéÅ Áå¶ êÌíÈ ÇîñÅê ÇòÚ ê¹Ü
Õ¶ çÉË å¯º ÇÂÕ ðÈê ÇòÚ Ô¯ ÜÅäÅ, ÇÂÔ À°ç¶ô ÔË - ìÅðÅî»Ô çÅÍ
Ã¯ ÁÅê AB îÔÆÇéÁ» ç¶ éÅñ êÇÔñ» òÆ ×¹ð ôìç ðÅÔÄ
î³åò êÌ×à Õðç¶ Ôé Áå¶ ìÅð» îÔÆÇéÁ» ç¶ À°êç¶ô ÇòÚ¯º ¦Øä
À°êð¿å ÁÅê ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé ÇÕ -
ÇÜÇé ÇÜÇé éÅî¹ ÇèÁÅÇÂÁÅ Çåé Õ¶ ÕÅÜ Ãð¶¨
ê³éÅ - ACF
ÇÂÔ ëñ çÃç¶ Ôé - ÇÂÃ ¦îÆ ÇòÚÅð ù ÇÔðç¶ ÇòÚ èÅðé
Õðé çÅÍ ÇÜé·» é¶ êÈð¶ ×¹ðÈ ù ÁðÅÇèÁÅ ÔË À°Ô çð×ÅÔ ÇòÚ
Ö¯à¶ éÔÄ ÕÔ¶ ÜÅä×¶, Öð¶ ÕÔ¶ ÜÅä×¶ Áå¶ Ã¹Ö» çÅ Ö÷ÅéÅ À°é·»
ù êÌÅêå Ô¯ Ü»çÅ ÔË; ÇÜé·» é¶ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ç¶ Úðé» çÆ ôðé
ñË ñÂÆ, À°é·» é¶ êÌ¶îÅ í×åÆ êÅ ñÂÆÍ îÅÇÂÁÅ çÆ Ãóé ÇòÚ
éÔÄ Ãó¶, À°é·» çÆ Õ±ó çÆ ÔÀ°îË ðÈêÆ çÆòÅð å¶ ç¹ÇìèÅ çÅ éÅô
Ô¯ Ç×ÁÅ Áå¶ êÈðé Ã¼Ú ÇòÚ ÁÅêäÆ ÔÀ°º Û¼â Õ¶ ÃîÅÁ ×Â¶Í
ÇÂÔ êÌÅêåÆ À°é·» ù ÔÆ Ô¹¿çÆ ÔË ÇÜé·» À°å¶ ×¹ðÈ çÆ ÇîÔð Ô¯ Ü»çÆ
ÔË; òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ çÆ éçð Ô¯ ÜÅò¶ Çëð -
îÅÔ ÇçòÃ îÈðå íñ¶ ÇÜÃ ÕÀ° éçÇð Õð¶¨
éÅéÕ° î³×Ë çðÃ çÅé° ÇÕðêÅ ÕðÔ¹ Ôð¶¨ ê³éÅ - ACF
ÕÇÔ Õ¶ ÁÅê ÇÂÃ ¦îÆ ÇëñÅÃëÆ ÇòÚ ÁÅÂ¶ ÇÃè»å» òñ ÇèÁÅé
5
ÇçòÅÀ°ºç¶ ÔéÍ ìÅðÅî»Ô ç¶ ÁÅð¿íÕ ôìç ÇòÚ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé-
ÇÕðÇå Õðî Õ¶ òÆÛ°ó¶ ÕÇð ÇÕðêÅ î¶ñÔ¹ ðÅî¨
ê³éÅ - ACC
Ã¿ÃÅð çÆ ðÚéÅ ç¶ Áð¿í ÇòÚ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ÁÅêä¶ ÁÅê å¯º
ÔÆ Áé¶Õ Ô¯Â¶ Ô¯Â¶ ÔéÍ Â¶Õ¿ÕÅð çÆ ÃÅÕÅðåÅ èÅðé Õðé À°êð¿å
Ô¹Õî çÆ Ç´ÁÅ Ú¼ñÆ, ÇÂÃ Ô¹Õî ç¶ ÁèÆé Ö³â»-ìÌÇÔî³â», å¼å»,
ç¶òÆ ç¶òÇåÁ», ÃÈÖî ÁÃæÈñ, Ü×å çÆ À°åêåÆ Ô¯ÂÆÍ ÇÂÃ èðåÆ
ÇòÚ ÚÅð ÜÆòå ÖÅäÆÁ» é¶ ÜÆòé Ãëð ô¹ ð È ÕÆåÅ ÇÜé· » ù
Á³âÜ, Ü¶ðÜ, Ã¶åÜ, À°åí¹Ü ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔËÍ êÌíÈ Ô¹Õî ÇòÚ ÔÆ
ÃÅð¶ ÁÅÕÅð òÜÈç ÇòÚ ÁÅÂ¶ Áå¶ À°Ã¶ Ô¹Õî Áé°ÃÅð Áé§å ÇÚå»
ÇòÚ ÜÅ×Ì å Áé° í ò Ô¯ Â Æ, ÇÜÃ å¯ º À° Ô Çéð¿ Õ ÅðÆ ÇÕðé Ü»
Çéð¿ Õ ÅðÆ Ú¶ å é ìÈ ¿ ç , êÌ Ç ´åÆ éÅñ Çîñ Õ¶ ÃðÆð èÅðé ÕðÕ¶
òÅåÅòðä ç¶ Áé°Õ±ñ êÌÇ´åÆ ç¶ Çå¿é ×¹ä ðÜ¯ ×¹ä, åî¯ ×¹ä,
Ãå¯ ×¹ä ç¶ ÁèÆé Ç´ÁÅôÆñ Ô¯ÂÆ, ÇÜé·» ù ÜÆò çÆ À°êÅèÆ
ÇîñÆ -
Ô¹ÕîÆ Ô¯òÇé ÁÅÕÅð Ô¹Õî¹ é ÕÇÔÁÅ ÜÅÂÆ¨
Ô¹ÕîÆ Ô¯òÇé ÜÆÁ Ô¹ÕÇî ÇîñË òÇâÁÅÂÆ¨ ê³éÅ - A
ìÅäÆ ÇòÚ ë¹ðîÅé ÁÅÀ°ºçÅ ÔË ÇÕ ÇÂÃ ÜÅ×Ìå Ü¯å ç¶ êÌÇ´åÆ
éÅñ êÌåÆÇì¿ìå ÇîñÅê ç¶ ÕÅðé Üó· ÇÚå ÇòÚ Ú¶åéåÅ À°åê³é
Ô¯ÂÆ Áå¶ À°Ãé¶ ÁÅêä¶ ÁÅê çÆ Ô¯ºç ù ÇòÕñ¯åðÆ Áé°íò ÕÆåÅÍ
ÇÂÃ ÁÃð ù ÔÀ°îË çÅ éÅî ÇçåÅ Ç×ÁÅÍ ÔÀ°îË å¶ Ô¹Õî ç¯ò¶º
ôÕåÆÁ» êÌíÈ çÆÁ» Ôé ÔÀ°îË å¼å é¶ ÁÕÅô çÆ Çéðîñ Ú¶åéåÅ
ù êÌÇ´åÆ ç¶ éÅñ ÇîñÅ ÇçåÅ, êÌî¶ôð éÅñ¯º Çòï¯× Õð ÇçåÅÍ
ÕìÆð Çéðîñ ìÈ¿ç ÁÕÅÃ ÕÆ êÇð ×ÂÆ íÈÇî ÇìÕÅðÍ¨
Çìé° Ã¿×Çå ÇÂÀ° î»éÂÆ Ô¯ÇÂ ×ÂÆ íá ÛÅð¨
ê³éÅ - ACGD
òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ éÅñ¯º à¹¼à Õ¶ êÌÇ´åÆ ÔÆ ÁÅêä¶ ÁÅê ù ÃîÞä
ñ¼×ÆÍ Áé§å éÅñ¯º òÖðÆ Ô¯ Õ¶ ÇÂÔ À°åî Ü¯å ÜÆò ÕÔÅÂÆÍ ê³Ü êóç¶
ÇÂÃç¶ À°å¶ Çñêà ×Â¶Í êÇÔñÅ êóçÅ Áé§ç çÅ ÃÆ ÇÜÃ ÇòÚ ÁÇ×ÁÅé
çÆ À°åêåÆ Ô¯ Õ¶ ÁÅêäÆ òÖðÆ Ã¯ÞÆ çÅ Ç×ÁÅé Ô¯ÇÂÁÅ, ÇÂÃù
Áé§çîÂÆ Õ¯ô ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔËÍ êÌÇ´åÆ ç¶ è¼Õ¶ éÅñ ÇÂÔ¯ Ú¶åé Ãå·Å
Ô¶á» Çåñ·ÕÆ Áå¶ À°Ã ÇòÚ ÇéðéÅ ôÕåÆ êËçÅ Ô¯ÂÆ ÇÜÃù
ÇòÇ×ÁÅéîÂÆ Õ¯ô ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÃ ÁòÃæÅ ÇòÚ¯º ë¶ð è¼ÕÅ ñ¼Ç×ÁÅ,
Ô¯ð Ô¶á» ÃðÕäÅ ÇêÁÅÍ ë¹ðÇéÁ» ç¶ î³âñ ÇòÚ ÇØð ×ÂÆ, Áé¶Õ ÇÕÃî
ç¶ ë¹ðé¶, Áé¶Õ ÇÕÃî çÆÁ» ðÚéÅò» çÅ Áé°íò ÇÂÃ çÆ Ã¹ðå ù
Ø¶ð ÇðÔÅ ÃÆÍ ÇÂÃ ÁòÃæÅ ÇòÚ¯º À°Ã¶ êÌî Ü¯å çÆ ìÈ¿ç ù îé¯îÂÆ Õ¯ô
é¶ êÈðÆ åð·» éÅñ ÁÅêäÆ òñ×ä ÇòÚ ñË ÇñÁÅÍ Ô¯ð è¼ÕÅ ÖÅèÅ,
6
ÇÂÔÆ ÃÈÖôî å¼å, êÌÅä ôÕåÆ éÅñ Çîñ Ç×ÁÅÍ êÌÇÕÌåÆ ÇòÚ¯º å¼å ñË
Õ¶ ÇÂÔ êÌÅä ÇòÚ¯º Ô¯ð Ô¶á» ÃðÇÕÁÅ Áå¶ ê³Ü» å¼å» ÇòÚ mix Ô¯ Õ¶
ÇÂÕ éòÄ ôÕñ, éò» ðÈê ò¶ÇÖÁÅÍ ÇÂÔ ðÈê À°âÅðÆÁ» éÔÄ îÅð ÃÕçÅ
ÃÆÍ ÇÂÔ ðÈê ì¿èé ÇòÚ ÃÆ, òÅåÅòðé ç¶ î¹åÅÇìÕ ÇÂÔ Ã¹ðå ì¿èé»
ÇòÚ Çñêà ×ÂÆ Áå¶ ÇÂÔ ÁÅêä¶ ÁÅê ù êÈðÆ åð·» í¹¼ñ Õ¶ ÃÅã¶ Çå¿é
Ô¼æ çÆ ç¶Ô î³éä ñ× ×ÂÆÍ ÇÂÃ ù ÔÆ ÒîËºÓ ÁÅÖä ñÇ×ÁÅÍ ñ¼Ö Üåé
Õðé å¶ òÆ ÇÂÔ ÁÅêä¶ ÁÃñÆ ÃðÈê ù éÔÄ ÜÅäçÅÍ ÇÂÃ ÜÆò çÅ
î½ÇñÕ ÃðÈê êÈðÆ åð·» Á×¿î, ÁÚÅÔ Çéðñ¶ê ÔË Õ¶òñ À°Ã çÅ êÌåÆÇì¿ì
ôÕåÆ Ãî¶å, ÃÈÞ Ãî¶å Ô¶á» Çåñ·ÇÕÁÅ Áå¶ ÃðÆð ìä Ç×ÁÅÍ ÇÂÃù
ÇÂÔ êåÅ í¹¼ñ Ç×ÁÅ ÇÕ êÇÔñÆ ÁòÃæÅ ÇòÚ Üç¯º îËù ÁÅåî î³âñ
ÇòÚ¯º êÌÇ´åÆ é¶ èÈÇÔÁÅ Áå¶ ÁÅåîÅ çÅ êÌåÆÇì¿ì ÜÅ×Ìå ç¶ Õ¶ Áé§ç
ÕÔÅÇÂÁÅ, À°Ã ò¶ñ¶ ÇÂÃ çÆ À°êÅèÆ ÜÆò çÆ Ô¯ ×ÂÆÍ Ü¯ Áé§çîÂÆ
Õ¯ô ÇòÚ ÇØðÆ Ô½ñÆ-Ô½ñÆ Áé§çîÂÆ Õ¯ô ÇòÚ ëÃ Õ¶ ÁÅêäÅ ÃðÈê
í¹ñ ×ÂÆÍ ÃðÈê å» ÇÂÃ çÅ ÁÅåîÅ ÃÆ êð ÇÂÔ ÔÀ°îË ç¶ ÁÃð ÇòÚ
ÁÅ Õ¶ ÁÅêäÆ Ã¹ðå ×¹ÁÅ ìËÇáÁÅÍ ÁÅêä¶ ÁÅê ù òÅÇÔ×¹ðÈ å¯º ò¼ÖðÅ
ÜÆò ÃîÞä ñ× Ç×ÁÅÍ ÇÂÔ ÜÆò ÃðÆð éÅñ Çîñ Õ¶ ÁÅêä¶ ÁÅê
ù ÃðÆð Áå¶ ÃðÆð çÅ ÔÆ ð¼ÇÖÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ éÅî ÃîÞä ñ× Ç×ÁÅÍ
ÇÂÃ ÃðÆð ÇòÚ ÁÅ Õ¶ ÁÅêä¶ ÁÅê ù ÃðÆð ÃîÞ Õ¶ ÇÂÃé¶ Ú¿×¶ å¶
î³ç¶ Õðî Õðé¶ ô¹ðÈ Õð Ççå¶, ÇÂÕé» ù ô¹í Õðî ÁÅÇÖÁÅ Ü»çÅ ÔË,
ÇÂÕé» ù Áô¹í Õðî ÁÅÇÖÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ ÜÆò ç¶ ì¿é·ä òÅÃå¶ ç¯ò¶º
ÔæÕóÆÁ» Ôé; ÇÂÕ Ã¯é¶ çÆ ÔæÕóÆ ÔË, çÈÃðÆ ñ¯Ô¶ çÆ ÔËÍ Ã¯é¶ çÆ
ÔæÕóÆ ÇÂÃù Ø¹î¶àäÆÁ» Çç¿çÆ Ãòð× ñ¯Õ» ÇòÚ ÇéòÅÃ ÕðÅ Çç¿çÆ
ÔË Áå¶ ñ¯Ô¶ çÆ ÔæÕóÆ ÇÂÃù éðÕ» ÇòÚ Ã¹à Çç¿çÆ ÔËÍ ÇÂÃ çÆ Ã¹ðå
ù Ô¶á» Ô¯ð è¼ÕÅ îÅð Õ¶ êôÈÁ», ê³ÛÆÁ», éÇÖè ÜÈéÆÁ» ç¶ ÃðÆð èÅðé
ÕðÅ Çç¿çÆ ÔË -
ÕÂÆ Üéî íÂ¶ ÕÆà êå¿×Å¨
ÕÂÆ Üéî ×Ü îÆé Õ°ð¿×Å¨
ÕÂÆ Üéî ê³ÖÆ Ãðê Ô¯ÇÂú¨
ÕÂÆ Üéî ÔËòð ÇìÌÖ Ü¯ÇÂú¨
Çî« Ü×çÆÃ Çîñé ÕÆ ìðÆÁÅ¨
ÇÚð¿ÕÅñ ÇÂÔ ç¶Ô Ã¿ÜðÆÁÅ¨
ÕÂÆ Üéî ÃËñ Ç×Çð ÕÇðÁÅ¨
ÕÂÆ Üéî ×ðí ÇÔÇð ÖÇðÁÅ¨
ÕÂÆ Üéî ÃÅÖ ÕÇð À°êÅÇÂÁÅ¨
ñÖ ÚÀ°ðÅÃÆÔ Ü¯Çé íÌîÅÇÂÁÅ¨ ê³éÅ - AGF
Ã¯ ÇÂÃ åð·» éÅñ ÇÂÔ Çéðîñ ìÈ¿ç ÁÅåî å¼å çÆ Õðî» çÆ
ì¿é·Æ Ô¯ÂÆ Ø¹î¶àäÆÁ» Ö»çÆ ÔË Áå¶ ÁäÇ×äå Ãî¶º å¯º ÇÂÃçÅ òÅÇÔ×¹ðÈ
ÜÆ éÅñ¯º ÇòÜ¯× Ô¯ Ç×ÁÅÍ ÇÂÔ úéÄ ç¶ð åÕ ÇàÕÅú ÇòÚ éÔÄ ÁÅ
7
ÃÕçÆ Üç¯º åÕ ÇÂÃçÅ ÇîñÅê òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ éÅñ éÔÄ Ô¹¿çÅÍ ÇÂÃ
ÜÆò é¶ ÁÅêäÆ íàÕäÅ çÅ Áé°íò ÕÆåÅ Áå¶ íàÕä» ÇòÚ îÇÔÃÈÃ
ÕÆåÅ ÇÕ ÇÜ¿éÆÁ» À°âÅðÆÁ» îËº îÅðçÅ Ô» úé¶ ÔÆ ç¹Ö î¶ð¶ ÃÅî·ä¶
ÁÅ Ü»ç¶ Ôé ÇÜÃ ìÅð¶ îÔÅðÅÜ ÜÆ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé-
ê³ÖÆ ÇìðÖ Ã¹ÔÅòó¶ À±âÇÔ ÚÔ¹ ÇçÇÃ ÜÅÇÔ¨
Ü¶åÅ À±âÇÔ ç¹Ö Øä¶ Çéå çÅÞÇÔ åË ÇìññÅÇÔ¨
ê³éÅ - FF
ÇÂÔ îÅÇÂÁÅ ç¶ ÜÅñ ÇòÚ êÈðÆ åð·» éÅñ ëÃ Ç×ÁÅÍ Ô¹ä
ÇéÕñä çÅ ÃÅèé ÇÂÃù éÔÄ Õ¯ÂÆ ÇçÃçÅ -
îÅÇÂÁÅ ÜÅ« êÃÅÇðÁÅ íÆåÇð Ú¯× ìäÅÇÂ¨
ÇåzÃéÅ ê³ÖÆ ëÅÇÃÁÅ ÇéÕÃ¹ é êÅÂ¶ îÅÇÂ¨ ê³éÅ - E@
Ã¯ ÇÂÔ ÔË ÇÂÇåÔÅÃ, ÇÂÔ ÔË Ãëð À°Ã Çéðîñ ìÈ¿ç çÅ; Ü¯
êÌÇ´åÆ éÅñ ðñ Õ¶ ÁÅêä¶ ÁÅê ù êÌÇ´åÆ çÅ Á³ô ÃîÞä ñ×
×ÂÆÍ ÇÂÃù îé°¼Ö çÅ ÃðÆð êÌÅêå Ô¯ÇÂÁÅ, ÁÅêäÆ ç¹ðçôÅ çÆ
Ã¯ÞÆ Ô¯ÂÆ Áå¶ ÇÂÔ êåÅ ñÇ×ÁÅ ÇÕ î¶ðÆ íàÕäÅ êÌíÈ çÆ Ã¯ÞÆ
ÁÅÂ¶ Çìé» éÔÄ Ôà ÃÕäÆÍ ð¯-ð¯ Õ¶ ê¹ÕÅð» Õðé ñ¼Ç×ÁÅ, Ô¶ êÌíÈ!
î¶ð¶ å¶ Ç´êÅ Õð, îËù ÁÅêäÆ çð×ÅÔ ÇòÚ òÅÃÅ ç¶Ô, î¶ðÆ ÒîËºÓ
ù êÈðÆ åð·» ÇîàÅ ç¶, ÇÂÃ ÒîËºÓ é¶ è¯Ö¶ Ççå¶ Ôé, ÇÂÃ ÒîËºÓ é¶ ÔÆ
éðÕ» çÆÁ» í¹ÁÅàäÆÁ» ÇçòÅÀ°äÆÁ» ÔéÍ Ô¶ êÌíÈ! Ô¹ä îËù î¶ñ
ñËÍ ÁËÃÅ ÇêÁÅðÅ Õ¯ÂÆ ÇîñÅ ÇÜÔóÅ åËù ÇîñÅ ç¶ò¶Í î¶ðÅ Ü¯ Ã¹íÅÁ
ÔË ÇÜÃù ÇÕðå ÁÅÖç¶ Ôé îËº À°Ãç¶ ÁèÆé ì¶òÃ Ô»Í îËº Õðî
ÕðçÅ Ô» å¶ îË º ÜÅäçÅ Ô» ÇÕ ÕÆ Õðî ÕðçÅ Ô» ÇÂÃ ìÅð¶
ë¹ðîÅé ÔË -
Üì ÇÂÔ ÜÅéË îË ÇÕÛ° ÕðåÅ¨
åì ñ×¹ ×ðí Ü¯Çé îÇÔ ÇëðåÅ¨
Üì èÅðË Õ¯À± ìËðÆ îÆå°¨
åì ñ×¹ ÇéÔÚ« éÅÔÆ ÚÆå¹¨
Üì ñ×¹ î¯Ô î×é Ã¿Ç× îÅÇÂ¨
åì ñ×¹ èðî ðÅÇÂ ç¶ÇÂ ÃÜÅÇÂ¨ ê³éÅ - BGH
Ã¯ Ô¹ä î¶ð¶ À°êð Ç´êÅ Õð, î¶ðÆ íàÕä Çîà ÜÅò¶Í îËº æÕ
Ç×ÁÅ Ô», HD ñ¼Ö ÜÈé» ç¶ ´¯ó» Ú¼Õð îËº Õ¼à Ú¹ÇÕÁÅ Ô», ÁÇå
ç¹ÖÆ Ô¯ Ç×ÁÅ Ô», îËº å¶ðÆ ôðé ÇòÚ êÔ¹¿ÇÚÁÅ Ô»Í î¶ðÆ ÔÅñå
À°Ã ×À± òð×Æ ÔË Ü¯ ç¹¼è éÔÄ Çç¿çÆÍ À°Ô ì¶ÕÅð ÃîÞÆ Ü»çÆ ÔË
ÇÕÀ°ºÇÕ éÅ å» À°Ô Ôñ ÇÖÚ ÃÕçÆ ÔË, éÅ ×¼âÅ ÇÖÚ ÃÕçÆ ÔË
Áå¶ éÅ ÔÆ ÇÕÃ¶ Ô¯ð ÕÅðÜ ù Õð ÃÕçÆ ÔËÍ îËº À°Ã ÇìÌÛ òð×Å
Ô» ÇÜÃù Õ¯ÂÆ ëñ éÔÄ ñ×çÅ ÇÜÃ çÆÁ» Üó·» ù ì¶Á³å Ãî¶º
å¯ º êÅäÆ éÔÄ ÇîÇñÁÅ, À° Ã çÆÁ» ôÅÖ» î¹ ð ÞÅ ×ÂÆÁ», À° Ã çÆ
8
ÖÈìÃÈðåÆ Çîà ×ÂÆÍ À°Ô ëñ ç¶ä å¯º êÈðÆ åð·» ÁÃîðæ Ô¯ ×ÂÆÍ
îËù êÌíÈ éÔÄ ÇîÇñÁÅ, î¶ðÅ ÜÆòé Çéðëñ ÔË, îËº îÅÇÂÁÅ ç¶ ðÃ»-
ÕÃ» ÇòÚ êðÇÚÁÅ ÇðÔÅÍ À°Ô îÅÇÂÁÅ î¶ðÆ Çîåð éÔÄ ÃÆ, À°Ô
éÅ×äÆ ÔË ÇÜÃ é¶ îËù î¯Ô ÇñÁÅ å¶ å¶ð¶ éÅñ¯º ÇòÛ¯ó Õ¶ ð¼ÇÖÁÅÍ
å¶ð¶ ÇîñÅê å¯º Çìé» îËù Ô¯ð Õ¯ÂÆ ÇàÕÅäÅ éÔÄ ÔË, î¶ðÆ
íàÕä, î¶ðÆÁ» À°âÅðÆÁ», î¶ðÆÁ» HD ñ¼Ö ÜÈé» ÇòÚ Ø¹î¶àäÆÁ»,
å» ÔÆ ì¿ç Ô¯ä×ÆÁ» Ü¶ å¶ðÅ ÇîñÅê Ô¯ ÜÅò¶, ÇÜÃ ÃðÆð ç¶ Á³çð
å±¿ ôÅÖôÅåÕÅð éÔÄ Ô¯ ÃÇÕÁÅ À°Ô ÃðÆð ÜÇñÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÃðÆð
ÔË, ÇåzôéÅ çÆ Á¼× ç¶ í»ìó é¶ À°Ãù ÜÅñ ÇçåÅ Áå¶ í¼á òð×Å
ìäÅ ÇçåÅ ÔËÍ ÇÂÃ í¼á Ô¯ Ú¹Õ¶ ÃðÆð ÇòÚ ÚËé ÇÕæ¯º ÁÅÀ°äÅ ÔË,
ÇÕæ¯º Ã¹Ö À°êÜäÅ ÔË? Ô¶ êÌíÈ Ü¶ åÈ±¿ ÇÚå éÔÄ ÁÅÀ°ºçÅ, Áå¶ ÇÚå
å¶ð¶ ÇòÚ éÔÄ òÃçÅ å» î¶ðÆ ÔÅñå À°Ã ÕÆó¶ òð×Æ ÔË Ü¯ ×¿ç×Æ
ç¶ ã¶ð çÆ ×ðîÆ ÇòÚ Þ¹ñÇÃÁÅ ÜÅ ÇðÔÅ ÔËÍ î¶ð¶ òñ¯º å¶ð¶ ÇîñÅê
òÅÃå¶ ÕÆå¶ í¶Ö ÇòÖÅò¶, å¶ð¶ Çîñä ÇòÚ î¶ðÅ Õ¯ÂÆ ÃÅæ éÔÄ ç¶
ðÔ¶Í ÃÅð¶ Õ¼Ú¶ Ôé, ÖÅî Ôé, î¶ðÆ íàÕä éÔÄ ÇîàÅ ÃÕç¶Í ç¹éÆÁ»
ù îËº è¯ÖÅ ç¶ ÇðÔÅ Ô» - í¶Ö ìäÅ-ìäÅ Õ¶, êð îËù êåÅ ÔË åÈ¿
ÇÂé·» í¶Ö» å¶ ðÆÞ éÔÄ ÃÕçÅ ÇÕÀ°ºÇÕ ÇÂÔ ÃÅð¶ ìçìÈçÅð Ôé,
ÇÂé·» À°å¶ îÅÇÂÁÅ çÅ êÅÔ ÚÇó·ÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË-
ÇÂÔ¹ åé° îÅÇÂÁÅ êÅÇÔÁÅ ÇêÁÅð¶ ñÆåóÅ ñÇì ð¿×ÅÂ¶¨
î¶ðË Õ¿å é íÅòË Ú¯ñóÅ ÇêÁÅð¶ ÇÕÀ° èé Ã¶ÜË ÜÅÂ¶¨
ê³éÅ - GBA
Ã¯ î¶ðÆ ÔÅñå ×¿ç×Æ ç¶ ÕÆó¶ òð×Æ ÔËÍ ç¹éÆÁ» îËù ÁîÆð
ÕÇÔ¿çÆ ÔË êð Üç¯º åÕ å±¿ ÇÔðç¶ ÇòÚ éÔÄ òÃçÅ, îËº ÔÆ ÜÅäçÅ
Ô» ÇÕ îËº ÇÕ¿é» ç¹ÖÆ Ô» ÇÕÀ°ºÇÕ å¶ð¶ éÅî å¯º Çìé» Òô»åÆÓ çÅ
éÅî ñËäÅ ÁÅêä¶ ÁÅê ù ò¼â¶ è¯Ö¶ ÇòÚ ðÖäÅ ÔË ÇÜò¶º ÇÕ å¶ðÅ
ë¹ðîÅé ÔË-
Ã¹¿çð Ã¶Ü Áé¶Õ Ã¹Ö ðÃ í¯×ä êÈð¶¨
Ç×ÌÔ Ã¯ÇÂé Ú¿çé Ã¹×¿è ñÅÇÂ î¯åÆ ÔÆð¶¨
îé ÇÂÛ¶ Ã¹Ö îÅäçÅ ÇÕÛ° éÅÇÔ ÇòÃÈð¶¨
Ã¯ êÌí¹ ÇÚÇå é ÁÅòÂÆ ÇòÃàÅ Õ¶ ÕÆð¶¨ ê³éÅ - G@G
ç¹éÆÁ» ÇòÚ ÁÅêä¶ ÇÔå ç¶ ì¿é·¶ Ô¯Â¶ ê¹åð, èÆÁ», Çðôå¶çÅð,
Ã¼Üä, Çîåð ÇÂÔ Õ¯ÂÆ ðÃ éÔÄ Çç¿ç¶, ÇÂé·» çÆÁ» îé½å» ÇòÚ
ëÃ Õ¶ ÁÅçîÆ Ç×ð ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔË, Çðôòå ñËºçÅ ÔË, è¯Ö¶ ÕðçÅ
ÔË, ì¶ÇòôòÅôÆÁ» ÕðÕ¶ ç¹éÆÁ» ù ëÃÅÀ°ºçÅ ÔË, ÁÇ´åØäåÅ ç¶
éÅñ îÅÇÂÁÅ Ü¯óçÅ ÔË; ÇéôÅéÅ ÕÆ Ô¹¿çÅ ÔË ÇÕ î¶ð¶ ê¹¼å èÆ, î¶ðÆ
ÇÂÕ¼áÆ ÕÆåÆ Ô¯ÂÆ îÅÇÂÁÅ ù òðåä êð êÅåôÅÔ! ÇÂÔ å» ÜîçÈå
ìä ×Â¶ å¶ Á³å Ãî¶º îËº ÜîçÈå» ç¶ òÃ êË Õ¶ ç¹ÖÆ Ô¯ò»×ÅÍ Ô¶
êÌíÈ! îËº ÇéîÅäÅ, ÇéåÅäÅ ÜÆò Ô» îËù Ã¯ÞÆ éÔÄ êð îËù ÇÂÔ
9
êåÅ ÔË å±¿ çÇÂÁÅñÈ ÔËº, êÇåå êÅòé ÔºËÍ Ü¯ å¶ðÆ ôðé ÁÅ Ü»ç¶
Ôé À°é·» À°å¶ å±¿ Ç´êÅ íðÆ ÇçzôàÆ ÕðçÅ ÔËºÍ å±¿ ÔÆ ×éÕÅ
òð×ÆÁ» êÅêä» ù ÁÅêä¶ éÅî çÆ ñ×é ñÅ Õ¶ À°åî êçòÆ
ÇçåÆ, å±¿ ÔÆ Õ½â¶ òð×¶ ÁÅçîÖ¯ð ðÅÕô» À°å¶ ÇÕÌêÅ ÕðÕ¶ éÅî
ç¶ ðÃ çÆ ë¹ÔÅð çÅ Áé§ç ÇçåÅ, å±¿ ÔÆ Ã¼Üä á¼× òðÇ×Á» ù
íÅÂÆ Ã¼Üä ìäÅ Õ¶ éÅî çÆ Ö¹îÅðÆ ÇòÚ êÌÇòðå ÕÆåÅÍ Ô¶ êÌíÈ!
îËº òÆ å¶ðÆ ôðé Ã¼Ú¶ Ççñ¯º ÁÅÇÂÁÅ Ô», îËº å» ÁðÜ¯ÂÆ ÔÆ Õð
ÃÕçÅ Ô» êð å±¿-
ÃçÅ ÃçÅ ÃçÅ çÇÂÁÅñ¨
ÇÃîÇð ÇÃîÇð éÅéÕ íÂ¶ ÇéÔÅñ¨ ê³éÅ - BGE
çÅ òÜÈç ÔËº, å±¿ î¶ð¶ å¶ Ç´êÅ ÕðÍ îËº å¶ð¶ êÅÃ ì¶éåÆ ÕðçÅ Ô»
ÇÕ å±¿ îËù ÁÅêäÅ êÇò¼åð éÅî ìÖô ç¶Í Ô¶ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ! å±¿ òÆ
Çéð¿ÕÅð çÅ ÔÆ ðÈê ÔËº, å¶ð¶ ì×Ëð ÇÕÃ¶ ù Á¼Ü åÕ êÌíÈ êÌÅêåÆ
éÔÄ Ô¯ÂÆ, å±¿ î¶ð¶ ç¹Ö» çÆ ÕÔÅäÆ Ã¹äÆ ÔË î¶ð¶ À°å¶ Ç´êÅ Õð,
î¶ð¶ À°å¶ Ç´êÅ ÕðÕ¶ Ü¯ êÌíÈ î¶ð¶ Á³× Ã¿× òÃçÅ ÔË À°Ãù î¶ð¶
éÅñ ÇîñÅ Õ¶ ÇéÔÚñ Øð çÅ òÅÃÅ ÕðÅ ç¶Í ÇÂÔ ÃÅðÅ åðñÅ
Ü¯ À°êð ÇñÇÖÁÅ ÔË À°ÃçÅ ÃÅð Á³ô ÇÂÃ åð·» ÔË -
ÚÅÇð Õ°¿à çÔ ÇçÃ ízî¶ æÇÕ ÁÅÂ¶ êÌí ÕÆ ÃÅî¨
è¶é° ç¹èË å¶ ìÅÔðÆ ÇÕåË é ÁÅòË ÕÅî¨
Ü« Çìé° ÃÅÖ Õ°îñÅòåÆ À°êÜÇÔ éÅÔÆ çÅî¨
ÔÇð éÅÔ é ÇîñÆÁË ÃÅÜéË Õå êÅÂÆÁË ÇìÃðÅî¨
ÇÜå° ØÇð ÔÇð Õ¿å° é êÌ×àÂÆ íÇá é×ð Ã¶ ×ÌÅî¨
ÃÌì ÃÆ×Åð å¿ì¯ñ ðÃ Ãä° ç¶ÔÆ Ãí ÖÅî¨
êÌí Ã¹ÁÅîÆ Õ¿å ÇòÔÈäÆÁÅ îÆå ÃÜä ÃÇí ÜÅî¨
éÅéÕ ÕÆ ì¶é§åÆÁÅ ÕÇð ÇÕðêÅ çÆÜË éÅî¹¨
ÔÇð î¶ñÔ¹ Ã¹ÁÅîÆ Ã¿Ç× êÌí ÇÜÃ ÕÅ ÇéÔÚñ èÅî¨
ê³éÅ - ACC
×¹ðÈ é¶ ÇÂÃ íàÕç¶ ÇéîÅä¶ ÇéåÅä¶ ÜÆò çÆ êÌÅæéÅ Ã¹äÆ
Áå¶ ÇÂÃ çÆ Áè¯×åÆ ù Áé°íò Õðç¶ Ô¯Â¶, ÁÇå Ç´êÅñåÅ èÅðç¶
Ô¯Â¶ ë¹ðîÅé ÕÆåÅ ÇÕ Ô¶ ÜÆò! å¶ð¶ åðñ¶, å¶ð¶ ð¯ä¶-è¯ä¶ ÇÂÃ ÕðÕ¶
Ôé ÇÕ å±¿ îÅÇÂÁÅ çÆ ÁðÅèäÅ ÕðçÅ ÇðÔÅ ÔËºÍ îÅÇÂÁÅ é¶ åËù
ÃçÅ ÔÆ è¯ÖÅ ÇçåÅ ÔËÍ ÇÂÔ éÅ×äÆ ÔË, ÇÂÃçÆ Ü¯ òÆ Ã¶òÅ ÕðçÅ
ÔË À°Ãù ÖÅ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔËÍ Ô¹ä å±¿ ÇèÁÅé ç¶ Õ¶ Ã¹ä, åËù
îÅéÃ Üéî êÌÅêå Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ ÇÂÃ ÇòÚ å±¿ ×¯Çì¿ç çÆ ÁðÅèäÅ
Õð, å» åËù ÃÇå ÇÚå Áé§ç çÅ ÇîñÅê Ô¯ Õ¶ îÔÅé Áé§ç êÌÅêå
Ô¯ ÃÕçÅ ÔËÍ ÜÆò é¶ À°êç¶ô Ã¹ÇäÁÅ, îé ÇòÚ Õ°Þ ãÅðÃ ÁÅÂÆ,
10
¦îÅ ÔÀ°ÕÅ ÇñÁÅ Áå¶ ÁÅÃ ì¼ÞÆ ÇÕ î¶ð¶ ç¹Ö» çÅ Û°àÕÅðÅ ×¹ðÈ
ç¶ ìÚé Ã¹ä Õ¶ Ô¯ ÜÅò¶×ÅÍ îËº ÇÂÃ íòÃÅ×ð ç¶ ÇìÖó¶ òÅ-òð¯ÇñÁ»
ÇòÚ¯º ÇÕÃ¶ Õ¿ã¶ ñ× ÜÅò»×ÅÍ ÇÕÀ°ºÇÕ ë¹ðîÅé ÔË -
Ã¿åÔ¹ ÃÅ×ð¹ êÅÇð À°åðÆÁË¨
Ü¶ Õ¯ ìÚé° ÕîÅòË Ã¿åé ÕÅ Ã¯ ×¹ð êðÃÅçÆ åðÆÁË¨
ê³éÅ - GDG
À°Ã ò¶ñ¶ ÜÆò é¶ ÁÇå ÁèÆé×Æ ç¶ éÅñ ì¶éåÆ ÕÆåÆ ÇÕ
îËù ÁðÅèä çÅ Õ¯ÂÆ òÆ Ç×ÁÅé éÔÄ ÔË, ÁÅê ë¹ðîÅé Õðç¶ Ô¯º
ÇÕ À°Ô òÅÇÔ×¹ðÈ Øà-Øà ÇòÚ ÇòÁÅêÕ ÔË î¶ð¶ Á¿çð òÆ ÔË, ìÅÔð
òÆ ÔË îËº À°ÃçÆ ÁðÅèäÅ ÇÕò¶º Õð», îËº À°Ãù ÇÕò¶º ÁÅêä¶ Á³çð
òÃÅò»? À°Ã ò¶ñ¶ ÃÇå×¹ðÈ çÆ ÁòÅ÷ ÁÅÂÆ ÇÕ Ô¶ ÜÆò! òÅÇÔ×¹ðÈ
ÜÆ é¶ Ã¿ÃÅð ç¶ À°êð ìÔ¹å ÔÆ çïÅ ÕðÕ¶ ÁÅêä¶ ÇêÁÅÇðÁ» ù
ô¹í ÕÅðÜ Ãº½ÇêÁÅ ÔË, íàÕçÆÁ» ðÈÔ» ù Ü¯ î¶ð¶ å¯º Áé§å ÕÅñ
å¯º ÇòÛóÆÁ» ð¯ ðÔÆÁ» Ôé, ÃÇÔÕ ðÔÆÁ» Ôé À°é·» ù î¶ð¶ éÅñ
ÇîñÅÀ°ä ñÂÆ îÅð× êÌçðôé Õð¯Í À°é·» ù Ã¿å ÕÇÔ ñú, êÆð
ÕÇÔ ñú, ×¹ðÈ ÕÇÔ ñú, À°Ô å¶ðÆ íÅòéÅ ÔË, À°Ô å» òÅÇÔ×¹ðÈ
òñ¯º æÅê¶ Ô¯Â¶ ê¹ðô Ô¯ÇÂÁÅ Õðç¶ Ôé Áå¶ Ã¿ÃÅð ÇòÚ ÁÅÀ°ºç¶ ÔÆ
ÇÂÃ ÕðÕ¶ Ôé ÇÕ à¹àÆÁ» ðÈÔ» ù êÌíÈ éÅñ Ü¯ó ç¶ä ÇÜé·» ìÅð¶
ë¹ðîÅé ÔË -
Üéî îðä ç¹ÔÔÈ îÇÔ éÅÔÆ Üé êðÀ°êÕÅðÆ ÁÅÂ¶¨
ÜÆÁ çÅé° ç¶ í×åÆ ñÅÇÂÇé ÔÇð ÇÃÀ° ñËÇé ÇîñÅÂ¶¨
ê³éÅ - GDI
ÕìÆð ÃÅÇÔì ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé -
ÕìÆð Ã¶òÅ ÕÀ° ç¹ÇÂ íñ¶ Â¶Õ° Ã¿å° ÇÂÕ° ðÅî¹¨
ðÅî¹ Ü¹ çÅåÅ î¹ÕÇå Õ¯ Ã¿å° ÜêÅòË éÅî¹¨
ê³éÅ - ACGC
Ã¯ ÇÂÃ ÕðÕ¶ åËù ðÃéÅ ç¶ éÅñ òÅÇÔ×¹ðÈ çÅ éÅî ÇÜÃù
×¹ðî³åz ÁÅÖç¶ Ôé À°Ô À°ÚÅðé ÕðéÅ êò¶×Å ÇÕÀ°ºÇÕ ÇÜÃ ÁòÃæÅ
ÇòÚ Ô¹ä å±¿ ðÇÔ¿çÅ ÔËº, å±¿ ÁÅêä¶ ÁÅê ù ÃðÆð ÃîÞçÅ ÔËº, ÁÃÄ
À°Ãù Á§éîÂÆ Õ¯ô ÕÇÔ¿ç¶ Ô», å±¿ ÇÂÃ ÇòÚ¯º ÇéÕñ éÔÄ ÃÕçÅ
Üç¯º åÕ ÇÂÃç¶ ô¹í ÇÂ¿çz¶ éÅñ ìÅð-ìÅð î³åz çÅ ÜÅê éÔÄ ÕðçÅ
Áå¶ ÃðÆð éÅñ ÃÇåÃ¿×, Ã¶òÅ éÔÄ ÕðçÅ ÇÜÃ ìÅð¶ ë¹ðîÅé ÔË-
ìÅð¿ ìÅð ìÅð êÌí¹ ÜêÆÁË¨
êÆ Á³ÇîÌå° ÇÂÔ¹ îé° åé° èÌêÆÁË¨ ê³éÅ - BHF
Ã¯ ÇÂÔ åðÆÕÅ ÔËÍ Üç¯º éÅî å¶ð¶ Á³çð ðÃéÅ ÇòÚ òÃ Ç×ÁÅ
À°Ã ò¶ñ¶ å±¿ Ã¹ÁÅÃ éÅñ éÅî Üê-
11
ÃÅÇÃ ÃÅÇÃ ÇÃîðÔ¹ ×¯Çì¿çÍÍ
îé Á¿åð ÕÆ À°åðË ÇÚ¿çÍÍ ê¿éÅ - BIE
êÌî¶ôð ç¶ ÇêÁÅð¶ åËù ðÃåÅ çÃç¶ ðÇÔä×¶Í å¶ðÅ Õ¿î ÔË À°é·»
À°å¶ êÈðé ÇòôòÅô ðÖäÅ Áå¶ À°é·» ç¶ ìÚé çÆ ÕîÅÂÆ ÕðéÆÍ
Ô½ñÆ-Ô½ñÆ À°Ô åËù ÃÅðÆÁ» Ü¹×å» çÃ Õ¶ êÌíÈ éÅñ ÇîñÅê ÕðÅ
ç¶ä×¶, å¶ð¶ Õ¯ñ ÃðÆð çÆ Ã¹¿çðåÅÂÆ, îÅÇÂÁÅ, À°ÚÆÁ» êçòÆÁ»,
êÇðòÅð ç¶ îËºìð ê¹åð èÆÁ» éÅî ç¶ î¹ÕÅìñ¶ ÇòÚ Õ°Þ òÆ îÔ¼ååÅ
éÔÄ ðÖçÆÁ»Í Ã¿ÃÅð ÇòÚ ÁÅÀ°äÅ À°ÃçÅ Ç×ÇäÁÅ Ü»çÅ ÔË ÇÜÃ
çÆ ðÃéÅ ÇòÚ¯º Ôð òÕå êÌíÈ çÅ éÅî À°ÚÅðé Ô¹¿çÅ ÔËÍ
ÁÅÇÂÁÅ Ãëñ åÅÔÈ Õ¯À° ×éÆÁË¨
ÜÅÃ¹ ðÃé ÔÇð ÔÇð ÜÃ¹ íéÆÁË¨
ÁÅÇÂ ìÃÇÔ ÃÅèÈ ÕË Ã¿×¶¨
ÁéÇçé° éÅî¹ ÇèÁÅòÇÔ ð¿×¶¨
ÁÅòå Ã¯ Üé° éÅîÇÔ ðÅåÅ¨
ÜÅ ÕÀ° çÇÂÁÅ îÇÂÁÅ ÇìèÅåÅ¨
Â¶ÕÇÔ ÁÅòé ÇëÇð Ü¯Çé é ÁÅÇÂÁÅ¨
éÅéÕ ÔÇð ÕË çðÇÃ ÃîÅÇÂÁÅ¨ ê³éÅ - BEB
À°Ô ê¹ðô è¿é Ôé ÇÜÔó¶ ÁÅ Õ¶ êÌíÈ çÅ éÅî Üêç¶ Ôé ÇÜÃ
ìÅð¶ ë¹ðîÅé ÔË -
ÁÅåî ðÃ¹ ÇÜÔ ÜÅÇéÁÅ ÔÇð ð¿× ÃÔÜ¶ îÅä°¨
éÅéÕ èÇé èÇé è¿Çé Üé ÁÅÂ¶ å¶ êðòÅä°¨ ê³éÅ - BEB
Ã¯ ÇÜé·» ù êÌíÈ çÅ ÇîñÅê Ô¯ Ç×ÁÅ, Ã¿ÃÅð å¶ ÁÅÀ°äÅ À°é·»
çÅ ÔÆ Ãëñ Ç×ÇäÁÅ Ü»çÅ ÔË ÇÕÀ°ºÇÕ òÅÇÔ×¹ðÈ å¯º ì×Ëð ÇÂÕ ÇÖé
ÇÜÀ°äÅ êÈðÆ åð·» ÇìðæÅ ÔËÍ ÇÜÃ åð·» ë¹ðîÅé ÔË -
ÇÜÀ° îÛ°ñÆ Çìé° êÅäÆÁË ÇÕÀ° ÜÆòä° êÅòË¨
ìÈ¿ç ÇòÔÈäÅ ÚÅÇåzÕ¯ ÇÕÀ° ÕÇð ÇåÌêåÅòË¨
éÅç Õ°ð¿ÕÇÔ ì¶ÇèÁÅ Ãéî¹Ö À°Çá èÅòË¨
íòð¹ ñ¯íÆ Õ°Ãî ìÅÃ¹ ÕÅ ÇîÇñ ÁÅê¹ ì¿èÅòË¨
ÇåÀ° Ã¿å ÜéÅ ÔÇð êÌÆÇå ÔË ç¶ÇÖ çðÃ¹ ÁØÅòË¨
ê³éÅ - G@H
ÇÜÃ òÅÇÔ×¹ðÈ ç¶ éÅñ å±¿ ÇîñÅê ÕðéÅ ÚÅÔ¹¿çÅ ÔËº, ÁË ÜÆò!
ÇéôÚ¶ êÈðòÕ å±¿ ÇÂÔ ÇÔðç¶ ÇòÚ òÃÅ ñË ÇÕ Õ¯ÂÆ æ» ÁËÃÅ éÔÄ
ÇÜæ¶ À°Ô ÃÈÖî ÃðÈê ÇòÚ éÅ ðÇîÁÅ Ô¯ò¶Í å¶ð¶ Á³çð ìÅÔð, èðåÆ,
êÔÅó», êÀ°ä êÅäÆ ÇòÚ òÆ ÔË, Õ¯ÂÆ æ» ÁËÃÆ éÔÄ ÇÜæ¶ À°Ô
éÔÄ ÔËÍ À°Ãù ÇÔðç¶ ÇòÚ òÃÅ Õ¶ À°ÃçÆ ÔÅ÷ðÆ ÇòÚ éÅî ÜêÍ
Üç¯º ÇÂÃ åð·» å±¿ Õð¶º×Å, å¶ð¶ À°êð À°Ã êÌíÈ çÆ çÇÂÁÅ Ô¯ ÜÅò¶×Æ,
12
å¶ð¶ ç¹Ö» çÅ ÖÅåîÅ À°Ãç¶ ÇîñÅê éÅñ Ô¯ ÜÅò¶×ÅÍ
Ã¯ Á³åÇð Ã¯ ìÅÔÇð Áé§å¨
ØÇà ØÇà ÇìÁÅÇê ðÇÔÁÅ í×ò¿å¨
èðÇé îÅÇÔ ÁÅÕÅÃ êÇÂÁÅñÍÍ
Ãðì ñ¯Õ êÈðé êÌÇåêÅñ¨
ìÇé ÇåÇé êðìÇå ÔË êÅðìÌÔî¹¨
ÜËÃÆ ÁÅÇ×ÁÅ åËÃÅ Õðî¹ÍÍ
êÀ°ä êÅäÆ ìËÃ¿åð îÅÇÔ¨
ÚÅÇð Õ°¿à çÔ ÇçÃ¶ ÃîÅÇÔ¨
ÇåÃ å¶ Çí¿é éÔÆ Õ¯ áÅÀ°¨
×¹ð êÌÃÅÇç éÅéÕ Ã¹Ö¹ êÅÀ°ÍÍ ê³éÅ - BID
À°Ô ìÖÇôô» çÅ Ö÷ÅéÅ ÔË À°Ô ÁÅêä¶ ðÚ¶ Ô¯Â¶ Ã¿ÃÅð ù ÇêÁÅð
ÕðçÅ ÔË Áå¶ ÇêÁÅð çÅ ðÈê èÅð Õ¶ ÔÆ Ã¿ÃÅð ÇòÚ ðÇîÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË -
Üåz ååz ÇçÃÅ ÇòÃÅ Ô¹ÇÂ ëËÇñú Áé°ðÅ×¨ ÜÅê¹ ÃÅÇÔì
ë¶ð å±¿ ÔÆ ç¼Ã, ÇÜÔóÅ À°Ãù ÇêÁÅð éÔÄ ÕðçÅ À°Ôç¶ òð×Å Ö¹àð
Õ½ä ÔË? À°Ô Ãí ù ÖÅä êÆä ù Çç¿çÅ ÔË, åËù êÆä òÅÃå¶
Çéðîñ Üñ ÇçåÅ ÔË, ÃÅÔ òÅÃå¶ ô¹è ÔòÅ, ÜÆÁ ñ×ÅÀ°ä òÅÃå¶
ì¼Ú¶, ì¹ãÅê¶ ÇòÚ Ã¶òÅ Õðé ñÂÆ ÇêÁÅð òÅñ¶ Ãì¿èÆ Ççå¶ Ôé,
åËù ôÕåÆ ÇçåÆ ÔË, ÃÈÞ ÇçåÆ ÔË, åËù êÅñä òÅÃå¶ Á³é ÇçåÅ
ÔË, Ô¯ð Áé¶Õ ÇÕÃî çÆÁ» òÃå» êËçÅ ÕÆåÆÁ» Ôé, ë¶ð çÃ å±¿
À°Ãù ÇÕÀ°º í¹ÇñÁÅ ðÇÔ¿çÅ ÔËº? ÇêÁÅÇðÁÅ! ïÅç ð¼Ö, À°Ãù í¹¼ñ
Õ¶ Ü¯ ÃÅÔ ñËºçÅ ÔËº Ôð ÃòÅÃ åËù ç¹Ö» òñ è¼ÕÅ ç¶ ÇðÔÅ ÔË
ÇÕÀ°ºÇÕ ë¹ðîÅé ÔË -
ç¹Ö¹ åç¶ ÜÅ ÇòÃÇð ÜÅòË¨
í¹Ö ÇòÁÅêË ìÔ¹ ÇìÇè èÅòË¨ ê³éÅ - IH
ÇåzôéÅ çÆ í¹¼Ö ñ× Ü»çÆ ÔË Áå¶ ÁÅêäÆÁ» òÅôéÅò» çÆ
êÈðåÆ ñÂÆ Ã¿ÃÅð ÇòÚ ízîä ÕðçÅ ÔËÍ êÌî¶ôð ù í¹¹¼ñ Ü»çÅ ÔËÍ
Ü¶ ÇÂÔ¯ éÅî Üê¶ -
ÇÃîðå éÅî¹ ÃçÅ Ã¹Ô¶ñÅ
ÇÜÃ¹ ç¶òË çÆé çÇÂÁÅñÅ ÜÆÀ°¨ ê³éÅ - IH
Ã¯ ÇêÁÅÇðÁÅ! åËù Ü¹×å çÃç¶ Ô» ÇÕ å±¿ Çéå ÁðçÅÃ Õð
ÇÕ îËù ÁÅêä¶ ÇêÁÅÇðÁ» çÆ Úðé èÈó ç¶Ô, å¶ðÅ çðôé ÕðÕ¶
î¶ðÅ îé ðÜçÅ ÔËÍ
ÖÅÕ Ã¿åé ÕÆ ç¶Ô¹ ÇêÁÅð¶¨
ÁÅÇÂ êÇÂÁÅ ÔÇð å¶ðË ç¹ÁÅðË¨
13
çðÃé° ê¶Öå îé° ÁÅØÅòË
éÅéÕ Çîñä° Ã¹íÅÂÆ ÜÆÀ°¨ ê³éÅ - IH
ÇÜé·» é¶ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ù ðÅÇòÁÅ ÔË À°Ã é¶ éÅî çÅ ðÃ
í¯Ç×ÁÅ ÔË À°é·» ç¶ ò¼â¶ íÅ× ÔéÍ À°Ã ò¶ñ¶ ÜÆò åðñÅ ñËºçÅ ÔË
ÇÕ î¶ð¶ Á³çð çðôé çÆ ñ¯ÚÅ ñ× ×ÂÆ ÔË å¶ î¶ðÅ îé çðôé»
çÆ ÇêÁÅÃ éÅñ åóë ÇðÔÅ ÔË, ÇìðÔ¹ çÆ îËº êÆóÅ éÔÄ Þñ ÃÕçÅ
ÇÕÀ°ºÇÕ À°Ô ÇÂÕ ìÔ¹å ÔÆ êÌìñ ôÕåÆ ÔË -
ÕìÆð ÇìðÔ¹ í¹ï¿×î¹ îÇé ìÃË î³å° é îÅéË Õ¯ÇÂ¨
ðÅî Çìú×Æ éÅ ÜÆÁË ÜÆÁË å ìÀ°ðÅ Ô¯ÇÂ¨
ê³éÅ - ACFH
Ô¶ ÃÇå×¹ðÈ! î¶ð¶ îé çÆ ÇåÌÖÅ ÔË, À°Ô å¶ð¶ çðôé» çÆ ÇåzÖÅ
ÔË; Ü¯ òÆ îËù î¶ð¶ êÌíÈ éÅñ ÇîñÅ ç¶ò¶ îËº À°Ãç¶ Úðé» å¶ ãÇÔ
Õ¶ ÁÅêäÅ ÁÅêÅ ò¶Ú ç¶ò»×Å ÇÕÀ°ºÇÕ î¶ð¶ îé ÇòÚ çðôé» ñÂÆ
ÁæÅÔ ÇêÁÅð ÜÅ× ÇêÁÅ ÔË, êÌíÈ ç¶ ÇîñÅê çÆ êÌÆå é¶ î¶ð¶ îé
ù Ø¶ð ÇñÁÅ ÔËÍ îËº À°Ãç¶ Á¼×¶ ÁÅêäÅ åé òÆ, èé òÆ ð¼Ö
ç¶ò»×Å Áå¶ îé çÆ îå òÆ ç¶ Õ¶ À°Ã å¯º êÌíÈ çÆ ÕæÅ Ã¹ä» å¶
Ççé ðÅå ìËðÅ×Æ Ô¯ Õ¶ À°ÃçÆ Ã¶òÅ ÇòÚ ÇëðçÅ ðÔ» -
êÌí Çîñì¶ ÕÀ° êÌÆÇå îÇé ñÅ×Æ¨
êÅÇÂ ñ×À° î¯ÇÔ ÕðÀ° ì¶éåÆ
Õ¯À± Ã¿å° ÇîñË ìâíÅ×Æ¨
îé° ÁðêÀ° èé° ðÅÖÀ° ÁÅ×Ë
îé ÕÆ îÇå î¯ÇÔ Ã×ñ ÇåÁÅ×Æ¨
Ü¯ êÌí ÕÆ ÔÇð ÕæÅ Ã¹éÅòË
ÁéÇçé° ÇëðÀ° ÇåÃ¹ ÇêÛË ÇòðÅ×Æ¨ ê³éÅ - B@D
Ã¯ î¶ðÅ îé çðôé» ù ñ¯ÚçÅ ÔË îËº À°Ãç¶ Úðé» éÅñ ÇÚ¿ìó
ÜÅò» Ü¯ îËù î¶ðÅ êÌíÈ ÇîñÅ ç¶ò¶; ÁÅêä¶ Õ¯ñ Õ°Þ òÆ éÅ ð¼Ö»,
Ãí Õ°Þ Áðêä Õð ç¶ò»Í
ÔÇð çðÃé Õ¿À° îé¹ ñ¯ÚçÅ éÅéÕ ÇêÁÅÃ îéÅ¨
ê³éÅ - ACC
Ã¯ ÇÂÔ ÇÂÕ ÔÈÕ ÔË Ü¯ ÇÂÃ íàÕç¶ ÜÆò ç¶ îé ÇòÚ êËçÅ
Ô¯ ×ÂÆ, À°ÃçÆ ÜÇ×ÁÅÃÅ êÌíÈ é¶ Ã¹ä ñÂÆ Áå¶ À°Ãù êÌíÈ ù
Çîñä çÅ í¶å ç¶ ÇçåÅÍ
Ã¯ ÇêÁÅÇðú! ÜÆò íàÕçÅ Çëð ÇðÔÅ ÔË, ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ é¶
ÇÂÃ îÔ» êÇò¼åð ìÅäÆ ðÅÔÄ ÁÃÅù êÌíÈ éÅñ Çîñä çÆ Ü¹×å
çÃ ÇçåÆ ÔË ÇÕ À°é·» ÇêÁÅÇðÁ» éÅñ Çîñ, À°é·» éÅñ Çîñ Õ¶
ÃÇåÃ¿× Õð ÇÜé·» ÇòÚ ôÕåÆ ÔË ÇÕ À°Ô åËù òÆ À°Ã éÅñ ÇîñÅ
14
ç¶äÍ À°é·» ÇêÁÅÇðÁ» ç¶ ÇîñÅê å¯º Çìé» Õ¯ÂÆ òÆ À°Ã êÌî ôÕåÆ
ù åËù ÇîñÅ éÔÄ ÃÕçÅ ÇÕÀ°ºÇÕ åËù Õ¯ÂÆ òÆ ðÃå¶ çÆ Ã¯ÞÆ éÔÄ
ÔËÍ À°é·» ÇêÁÅÇðÁ» çÆ ÇâÀ±àÆ êÌíÈ é¶ ñÅÂÆ Ô¯ÂÆ ÔË À¹é·» À°êð
ô¿ÕÅ éÅ ÕðÍ Ççé ¦Ø ðÔ¶ Ôé, Ôëå¶ ¦Ø ðÔ¶ Ôé; ò¶ñÅ ÔË å±¿
Ô¹ä ÁÅêä¶ ÁÅê ù Ã¿íÅñ -
À°îð úÔÅ ÇòÚ ñ¶Ö¶ ç¶
Ü¯ ïÅç Ã»ÂÆ ÇòÚ ×¹Üð¶,
êËºçÆ î¹Üð¶Í
éÔÆº å» ÃÅù ÔÅÃñ ÕÆ ÔË
ÇÂÃ ÇòÚ éÆñ¶ Ô¹Üð¶, Ã¿Þ å¶ ëÜð¶Í
íÅÂÆ òÆð ÇÃ¿Ø
Ã¯ ÇÂÃ ÕðÕ¶ å±¿ ÁÅêäÅ ÕÅðÜ Õð, Ãî¶º ù Ã¿íÅñÍ
Ú¶åéÅ ÔË åÀ° Ú¶å ñË ÇéÇÃ ÇçÇé îË êÌÅéÆ¨
ÇÛé° ÇÛé° ÁÀ°è ÇìÔÅå° ÔË ëÈàË Øà ÇÜÀ° êÅéÆ¨
ÔÇð ×¹é ÕÅÇÔ é ×ÅòÔÆ îÈðÖ ÁÇ×ÁÅéÅ¨
ÞÈáË ñÅñÇÚ ñÅÇ× ÕË éÇÔ îðé° êÛÅéÅ¨
ÁÜÔÈ ÕÛ° Çì×Çðú éÔÆ Ü¯ êÌí ×¹é ×ÅòË¨
ÕÔ¹ éÅéÕ ÇåÔ íÜé å¶ ÇéðíË êç¹ êÅòË¨ ê³éÅ - GBF
Ã¯ ÇÂÃ ÕðÕ¶ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ç¶ À°êç¶ô» ù ÇÔðç¶ ÇòÚ òÃÅú
ÇÕÀ°ºÇÕ ÁÃÅâÅ îÅéÃ Üéî ÇÜÃ çÆ ñ¯ÚÅ ç¶ò ñ¯Õ ç¶ ç¶òå¶ òÆ
Õð ðÔ¶ Ôé, ÁÃÅù êÌÅêå Ô¯ÇÂÁÅ ÔË -
íÂÆ êðÅêÇå îÅé°Ö ç¶Ô¹ðÆÁÅ¨
×¯Çì¿ç Çîñä ÕÆ ÇÂÔ å¶ðÆ ìðÆÁÅ¨
ÁòÇð ÕÅÜ å¶ðË ÇÕåË é ÕÅî¨
Çî« ÃÅèÃ¿×Çå íÜ¹ Õ¶òñ éÅî¨
Ãð¿ÜÅÇî ñÅ×¹ íòÜñ åðé ÕË¨
Üéî¹ ÇìÌæÅ ÜÅå ð¿Ç× îÅÇÂÁÅ ÕË¨ ê³éÅ - AB
nnnnnnn
15
òËÃÅÇÖ
òËÃÅÇÖ èÆðÇé ÇÕÀ° òÅãÆÁÅ ÇÜéÅ êÌ¶î ÇìÛ¯Ô¹¨
ÔÇð ÃÅÜé° ê¹ðÖ¹ ÇòÃÅÇð ÕË ñ×Æ îÅÇÂÁÅ è¯Ô¹¨
ê¹åz Õñåz é Ã¿Ç× èéÅ ÔÇð ÁÇòéÅÃÆ úÔ¹¨
êñÇÚ êñÇÚ Ã×ñÆ î¹ÂÆ ÞÈáË è¿èË î¯Ô¹¨
ÇÂÕÃ¹ ÔÇð Õ¶ éÅî Çìé° Á×Ë ñÂÆÁÇÔ Ö¯ÇÔ¨
çï° ÇòÃÅÇð Çò×¹ÚäÅ êÌí Çìé° Áòð¹ é Õ¯ÇÂ¨
êÌÆåî ÚðäÆ Ü¯ ñ×¶ Çåé ÕÆ Çéðîñ Ã¯ÇÂ¨
éÅéÕ ÕÆ êÌí ì¶éåÆ êÌí ÇîñÔ¹ êðÅêÇå Ô¯ÇÂ¨
òËÃÅÖ¹ Ã¹ÔÅòÅ å» ñ×Ë ÜÅ Ã¿å¹ í¶àË ÔÇð Ã¯ÇÂ¨
ê³éÅ - ACC
ÇêÛñ¶ Ú¶å ç¶ îÔÆé¶ ÇòÚ ÇÕðå Õðî ç¶ ÇòÛ°ó¶ Ô¯Â¶ ÜÆò
çÆ ê¹ÕÅð Ã¹ä Õ¶ Ü¯ ÁäÇ×äå òÅðÆ HD ç¶ ÚµÕð» ÇòÚ Ø¿¹î Õ¶
îÔÅé ç¹Ö» ù êÌÅêå ÕðÕ¶ ÁÅêäÆ ÔÆäåÅ ù çÃçÅ, ÁÅêä¶ ç¹Ö»
íð¶ åÜðÇìÁ» ù çÃä ñÂÆ ìÅð-ìÅð ì¶éåÆÁ» ÕðçÅ ÔË ÇÕ Ô¶
êÌíÈ! î¶ð¶ å¶ ÇÕÌêÅ Õð¯, î¶ðÅ ÜÆòé ÇòÁðæ ÜÅ ÇðÔÅ ÔËÍ îËº ÕÂÆ
òÅðÆ îé°¼Ö ìä Ú¹ÇÕÁÅ Ô» êð Ôð òÅðÆ îÅÇÂÁÅ ç¶ Ú¼Õð» ÇòÚ
êË Ü»çÅ Ô»Í ×¹ðÈ êÅÃ ÁðçÅÃ ÕðçÅ Ô» ÇÕ îËù -
ìËð¹ Çìð¯è ÕÅî ´¯è î¯Ô¨
ÞÈá ÇìÕÅð îÔÅ ñ¯í èÌ¯Ô¨
ÇÂÁÅÔÈ Ü¹×Çå ÇìÔÅé¶ ÕÂÆ Üéî¨
éÅéÕ ðÅÇÖ ñ¶Ô¹ ÁÅêé ÕÇð Õðî¨ ê³éÅ - BFH
Ô¹ä îËù å°ÃÄ ÁÅêä¶ êÇò¼åð éÅî çÆ çÅå ìÖô¯Í å°ÔÅâ¶
î¹ÖÅðÇì¿ç å¯º îËº Ã¹ÇäÁÅ ÔË ÇÕ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ Ôð ÇÂÕ éÅñ Øà-
Øà ÇòÚ òÃç¶ Ôé Áå¶ À°é·» çÅ ÇÂÃ¶ ÃðÆð ÇòÚ ÇéôÚñ æ»
ÔË ÇÜÃ çÅ ÃðÈê ÃçÅ Çæð ÔË -
ÕÅÇÂÁÅ é×ð¹ é×ð ×ó Á³çÇð¨
ÃÅÚÅ òÅÃÅ ê¹Çð ××é§çÇð¨
ÁÃÇæð¹ æÅé° ÃçÅ ÇéðîÅÇÂ«
ÁÅê¶ ÁÅê¹ À°êÅÇÂçÅ¨
Á³çÇð Õ¯à ÛÜ¶ ÔàéÅñ¶¨
ÁÅê¶ ñ¶òË òÃå° ÃîÅñ¶¨
16
ìÜð ÕêÅà Üó¶ ÜÇó ÜÅäË
×¹ð ÃìçÆ Ö¯ñÅÇÂçÅ¨
íÆåÇð Õ¯à ×¹ëÅ Øð ÜÅÂÆ¨
éÀ° Øð æÅê¶ Ô¹ÕÇî ðÜÅÂÆ¨
çÃòË ê¹ðÖ¹ Áñ¶Ö¹ ÁêÅðÆ
ÁÅê¶ ÁñÖ¹ ñÖÅÇÂçÅ¨ ê³éÅ - A@CC
îËº îéî¹Ö Ô¯ÇÂÁÅ-Ô¯ÇÂÁÅ å¶ðÅ ìÚé Ãðòä éÔÄ Õð ÇðÔÅÍ
î¶ð¶ Õ¯ñ À°Ô éËä éÔÄ ÇÜÃ éÅñ êÌíÈ ç¶ çðôé Ô¯ ÜÅäÍ îËº å¶ð¶
ÇêÁÅð å¯º ò»ÞÅ ðÇÔ Õ¶ ÇÛ¿é í¿×ð îÅÇÂÁÅ ç¶ Ã¹Ö» ÇòÚ ñÇ×ÁÅ
Ô¯ÇÂÁÅ Ô»Í îËº ÕÅñ¶ ñ¶Ö ÇñÖ ÇðÔÅ Ô» ÇÜÃ çÅ ëñ îËù í¹×åäÅ
ìÔ¹å î¹ôÕñ Ô¯ ÜÅò¶×ÅÍ ÁÇÜÔ¶ î¶ð¶ ÜÆòé ÇòÚ Ã¹Ö éÅî çÆ Õ¯ÂÆ
ÚÆ÷ ÁÅ ÔÆ éÔÄ ÃÕçÆÍ
ðåé¹ êçÅðæ¹ êñÇð ÇåÁÅ×Ë¨
îéî¹Ö¹ Á³èÅ çÈÜË íÅÇÂ ñÅ×Ë¨
Ü¯ ìÆÜË Ã¯ÂÆ ë« êÅÂ¶ Ã¹êéË Ã¹Ö¹ é êÅòÇäÁÅ¨
ê³éÅ - AAC
î¶ðÅ îé îËñÅ ÔË, îËº òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ù ÇèÁÅÀ°ºçÅ ÇðÔÅ ÇÕÀ°ºÇÕ
îËù Ã¯ÞÆ éÔÄ ÔË ÇÂÃ ×¼ñ çÆ; Ü¶ îËº Õ¯ÂÆ é¶Õ Õ¿î íÆ ÕðçÅ Ô»
å» î¶ð¶ Á³çð ÁÇíîÅé êËçÅ Ô¯ Ü»çÅ ÔË å¶ î¶ð¶ îé ù ÔÀ°îË çÆ
Ô¯ð îËñ ñ× Ü»çÆ ÔËÍ î¶ðÅ ÜÆòé ÇÂÕ î¹ðç¶ òð×Å ÜÆòé ÔË ÇÜÃ
ìÅð¶ ÁÅê çÅ ë¹ðîÅé ÔË -
è¶é¹ ç¹èË å¶ ìÅÔðÆ ÇÕåË é ÁÅòË ÕÅî¨
Üñ Çìé° ÃÅÖ Õ°îñÅòåÆ À°êÜÇÔ éÅÔÆ çÅî¨ ê³éÅ - ACC
î¶ðÆ å» ÇÂÔ ÔÅñå ÔË -
ÇÂÔ¹ îé° îËñÅ ÇÂÕ° é ÇèÁÅÂ¶¨
Á³åÇð îË« ñÅ×Æ ìÔ¹ çÈÜË íÅÂ¶¨
åÇà åÆðÇæ ÇçÃ¿åÇð íòË ÁÔ¿ÕÅðÆ
Ô¯ð¹ òè¶ðË ÔÀ°îË î« ñÅòÇäÁÅ¨ ê³éÅ - AAF
Ô¶ ÃÇå×¹ðÈ! îËº å¶ð¶ îÔ»ê¹ðô» çÆ Ã¿×å ÕÆåÆ Áå¶ À°Ôé»
çÇÃÁÅ ÇÕ Ü¶ î¶ð¶ òð×Å ×¹ðÈ çÆ ôðé ÇòÚ ÁÅ ÜÅò¶ å» î¶ð¶
òð×¶ ù êÌÅêåÆ Ô¯ Ü»çÆ ÔË ÇÕÀ°ºÇÕ ×¹ðÈ ç¶ Õ¯ñ Áé¶Õ-Áé¶Õ À°åî
êçÅðæ ÔéÍ ÇÂÃ ÃðÆð ÇòÚ å¶ðÅ éÀ°Çéè éÅî òÃçÅ ÔË ÇÜò¶º
éÀ° ÇéÇè Á³ÇîÌå° êÌí ÕÅ éÅî¹¨
ç¶ÔÆ îÇÔ ÇÂÃ ÕÅ ÇìÃÌÅî¹¨
17
Ã¹¿é ÃîÅÇè ÁéÔå åÔ éÅç¨
ÕÔé° é ÜÅÂÆ ÁÚðÜ ÇìÃîÅç¨ ê³éÅ - BIC
ÁÃÄ ìÔ¹å ÔÆ ÁäÜÅä Ô»Í ÁÅê é¶ ë¹ðîÅé ÕÆåÅ ÔË ÇÕ
ÇÂÃ ÃðÆð ÇòÚ éÅî çÅ í¿âÅðÅ ÁÖ¹¼à ÔË ÇÂÃ¶ ÃðÆð ÇòÚ ÁñÖ
å¶ ÁêÅð òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ òÃçÅ ÔË, ÁÅê¶ íÈå å¶ ÁÅê¶ êÌ×à ðÈê ÇòÚ
òðåçÅ ÔËÍ Ü¯ ×¹ð ôìç ç¹ÁÅðÅ ÁÅêÅ íÅò ×¹ÁÅ ñËºç¶ Ôé À°é·»
À°å¶ êÌ×à Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÔ Á³ÇîÌå éÅî Ü¯ îÔ» îÆáÅ ðÃ ÔË,
À°Ãç¶ ç¹ÁÅñ¶ ìÜð ÕêÅà Ôé À°Ô íÆ ÁÅê ë¹ðîÅÀ°ºç¶ Ô¯ ÇÕ ÔÀ°îË
ç¶ Çîàä éÅñ Ö¹ñ· Ü»ç¶ Ôé Áå¶ Áî¯ñÕ éÅî ×¹ðÈ çÆ Ç´êÅ éÅñ
êÌÅêå Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ ôìç çÆ ÕîÅÂÆ Çìé» éÅî çÆ êÌÅêåÆ éÔÄ
Ô¹¿çÆ, å¶ðÆ Ç´êÅ éÅñ ÔÆ îé ÇòÚ éÅî òÃçÅ ÔËÍ Üç¯º éÅî Á³çð
òÃ Ç×ÁÅ, ÔÀ°îË à¹¼à ×ÂÆ ë¶ð ×¹ðÈ ç¶ Ç×ÁÅé çÅ Ã¹ðîÅ Á³åzÆòÆ
Á¼Ö» ÇòÚ êÅ ÇñÁÅ, Çëð ÚÅéä Ô¯ Ü»çÅ ÔË Áå¶ ÁÇ×ÁÅé çÅ
Ôé·¶ðÅ çÈð Ô¯ Õ¶ î¶ðÆ Ü¯åÆ À°Ã êÌî Ü¯åÆ ÁÅåîÅ êÌîÅåîÅ ÇòÚ
ðñ ×ÂÆ ÇÜò¶º ÇÕ ë¹ðîÅé ÔË -
ÇÂÃ¹ ×¹ëÅ îÇÔ ÁÖ¹à í¿âÅðÅ¨
ÇåÃ¹ ÇòÇÚ òÃË ÔÇð ÁñÖ ÁêÅðÅ¨
ÁÅê¶ ×¹êå° êð×à¹ ÔË ÁÅê¶
×¹ð ÃìçÆ ÁÅê¹ ò¿ßÅòÇäÁÅ¨
ÔÀ° òÅðÆ ÜÆÀ° òÅðÆ
Á³ÇîÌå éÅî¹ î³Çé òÃÅòÇäÁÅ¨
Á³ÇîÌå éÅî¹ îÔÅ ðÃ¹ îÆáÅ
×¹ðîåÆ Á³ÇîÌå° êÆÁÅòÇäÁÅ¨
ÔÀ°îË îÅÇð ìÜð ÕêÅà Ö¹ñÅÇÂÁÅ¨
éÅî¹ Áî¯ñÕ° ×¹ð êðÃÅçÆ êÅÇÂÁÅ¨
Çìé° ÃìçË éÅî¹ é êÅÂ¶ Õ¯ÂÆ
×¹ð ÇÕðêÅ î³Çé òÃÅòÇäÁÅ¨
×¹ð Ç×ÁÅé Á³Üé° ÃÚ¹ é¶åzÆ êÅÇÂÁÅ¨
Á³åÇð ÚÅéä° ÁÇ×ÁÅé° Á³è¶ð¹ ×òÅÇÂÁÅ¨
Ü¯åÆ Ü¯Çå ÇîñÆ îé° îÅÇéÁÅ
ÔÇð çÇð Ã¯íÅ êÅòÇäÁÅÍÍ ê³éÅ - ABD
ÃÅè Ã¿×å! ÇÕðå Õðî ç¶ ÇòÛ¯ó¶ ÕðÕ¶ ÁÃÄ ÁÅêä¶ Øð
Ô¹¿çÆ òÃå± ù êÛÅä éÔÄ ÃÕç¶ Áå¶ HD ñ¼Ö ÜÈé» ç¶ ×¶ó¶ Ö»ç¶
Ô»Í ÁÃÄ ÁÅêä¶ Á³çð çÆ Ö¯Ü Û¼â Õ¶ ìÅÔð îÅÇÂÁÅ ç¶ ÇòÚ
íàÕç¶ Çëðç¶ Ô»Í ÇÂÔ ÃÅðÅ ÔÀ°îË çÆ îËñ ÕÅðé ÁÃÅâÅ òðåÅðÅ
ÔËÍ Üç¯º åÕ ÁÃÄ Ç×ÁÅé ÇÂ¿ÇçzÁ», Õðî ÇÂ¿ÇçzÁ» ù ÁÅêä¶ Ã¿Üî
ÇòÚ éÔÄ ÇñÁÅÀ°ºç¶ úé» ÇÚð Á³çð çÆ Õ¯ÂÆ òÆ Ã¯ÞÆ ÃÅù êÌÅêå
18
éÔÄ Ô¹¿çÆÍ ôìç å¯º ì×Ëð ÁÃÅâ¶ Á³çð êÈðÆ åð·» Ôé·¶ðÅ ÔËÍ ôìç
çÆ Ã¯ÞÆ ç¶ä òÅñÅ ÃÇå×¹ðÈ ÔË ÇÜÃ ôìç çÆ ØÅñ ÕîÅÂÆ ÕðÕ¶
ÁÃÅâ¶ Ô¼æ Õ°¿ÜÆ ÁÅ Ü»çÆ ÔËÍ Üç¯º ÇÂÃ Õ°¿ÜÆ éÅñ ÁÃÄ Á³çð
Úó·ÅÂÆ Õðç¶ Ô» å» ÔËðÅéÆ Ô¹¿çÆ ÔË ÇÕ ÇÜÃ çÆ åñÅô ÇòÚ ´¯ó»
Üéî ìðìÅç Õð Ççå¶, À°Ô å» î¶ð¶ Á³çð ÔÆ ÔË å¶ îËº Çé×¹ðÅ
ðÇÔ Õ¶ ÇÂÃ Ã¯ÞÆ å¯º ò»ÞÅ ÇðÔÅ Ô», îËº ×¹ðî¹Ö çÆ Ã¿×å éÅ ÕðÕ¶
íàÕçÅ ÇðÔÅÍ Ô¹ä îËù ×¹ðî¹Ö çÆ Ã¿×å çÆ îÔÅéåÅ çÅ êåÅ
ñÇ×ÁÅ ÔË À°Ãç¶ ìÚé» å¶ êÌåÆå ÁÅÂÆ ÔËÍ Ô¶ ÃÇå×¹ðÈ! å±¿ Ç´êÅ
ÕðÕ¶ îËù À°Ãç¶ éÅî çÆ çÅå ìÖôÍ ÃðÆð å¯º ìÅÔð îËº êÌÇ´åÆ
ç¶ Ã¹Ö» ÇòÚ¯º êÌî Ã¹Ö ù íÅñçÅ ÇðÔÅ êð î¶ð¶ Ç×ÁÅé ÚÕôÈ éÅ
Ô¯ä ÕðÕ¶ êåÅ éÅ ñ¼Ç×ÁÅ ÇÕ ÇÂÔ òÃå± å» ×¹ðî¹Ö çÆ ÇîÔð
éÅñ ÔÆ êÌÅêå Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔË À°Ãç¶ êÅÃ Áî¹¼ñ çÅå éÅî çÆ
ÔË, ë¹ðîÅé ÔË -
ÃðÆðÔ¹ íÅñÇä Õ¯ ìÅÔÇð ÜÅÂ¶¨
éÅî¹ é ñÔË ìÔ¹å° ò¶×ÅÇð ç¹Ö¹ êÅÂ¶¨
îéî¹Ö Á³è¶ ÃÈÞË éÅÔÆ
ÇëÇð ÇØÇð ÁÅÇÂ ×¹ðî¹ÇÖ òæ¹ êÅòÇäÁÅ¨
×¹ð êðÃÅçÆ ÃÚÅ ÔÇð êÅÂ¶¨
îÇé åÇé ò¶ÖË ÔÀ°îË îË« ÜÅÂ¶¨
ìËÇÃ Ã¹æÅÇé Ãç ÔÇð ×¹ä ×ÅòË
ÃÚË ÃìÇç ÃîÅòÇäÁÅ¨
éÀ° çð áÅÕ¶ èÅòå° ðÔÅÂ¶ÍÍ
çÃòË ÇéÜ ØÇð òÅÃÅ êÅÂ¶¨
úæË ÁéÔç Ãìç òÜÇÔ Ççé¹ ðÅåÆ
×¹ðîåÆ Ãìç¹ Ã¹äÅòÇäÁÅ¨
Çìé° ÃìçË Á³åÇð ÁÅé¶ðÅ¨
é òÃå¹ ñÔË é ÚÈÕË ë¶ðÅ¨
ÃÇå×¹ð ÔÇæ Õ¿¹ÜÆ Ô¯ðå° çð¹ Ö¹ñË éÅÔÆ
×¹ð¹ êÈðË íÅÇ× ÇîñÅòÇäÁÅ¨ ê³éÅ - ABD
ÇÂÃ åð·» ÜÇ×ÁÅÃÈ ç¶ êÌåÆÕ ç¶ Øð ÇòÚ¯º À°á¶ ÇòðñÅê ù
Ã¹ä Õ¶ êÈð¶ ÃÇå×¹ðÈ é¶ çÃ ÇçåÅ ÇÕ å¶ð¶ ÇìðÔÅ çÅ ÕÅðé å¶ðÆ
ÁÅêäÆ ÔÆ í¹¼ñ ÔË, å±¿ êÌî¶ôð ù í¹ÇñÁÅ å» ÇÂÃ ÔÅñå ÇòÚ HD
ñ¼Ö ÜÈé» ÇòÚ Ø¹î¶àäÆÁ» Ö»çÅ ÇðÔÅÍ Ú¶å ç¶ îÔÆé¶ ù êÌåÆÕ
ìäÅ Õ¶ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ é¶ ç¼ÇÃÁÅ ÇÕ -
Ú¶Çå ×¯Çò¿ç¹ ÁðÅèÆÁË Ô¯òË Áé§ç¹ ØäÅ¨ ê³éÅ - ACC
êð ÇÂÃ Áé§ç çÆ êÌÅêåÆ çÅ ×¹êå í¶å ÇÂÔ ÔË ÇÕ ×¹ðÈ å¯º
19
ôìç êÌÅêå ÕðÕ¶ ðÃéÅ ç¶ éÅñ À°Ã ×¹ðî³åz çÅ ÜÅê ÕðÍ ×¹ðî¹Ö
ç¶ Ççå¶ ôìç çÆ ÕîÅÂÆ ÕðÇçÁ» Ú¶å çÅ îÔÆéÅ ìÆå Ç×ÁÅ,
Á³çð ñ×é ñ¼× ×ÂÆÍ ÇÜÃ ÇòÚ ñ×é Ô¯ð òè¶ð¶ ñ×çÆ ÔË Áå¶
ÁÅê ÇÂÃ ÇìðÔé ù îÅð× çÃç¶ Ô¯Â¶ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé ÇÕ Ü¯
îÅÇÂÁÅ ç¶ ÇêÁÅð ÇòÚ ñ× Õ¶ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ù í¹¼ñ Ú¹¼Õ¶ Ôé,
òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ç¶ êÌ¶î å¯º ÇÕå¶ ò¼è îÅÇÂÁÅ ç¶ êÌ¶î ù ÜÅäç¶ Ôé
À°Ô ÇòÛ¯ó¶ ÇòÚ êÂ¶ Ô¯Â¶ Ôé À°é·» ç¶ ÃÅî·ä¶ îÅÇÂÁÅ çÆ ìÔ¹å
ÃÖå çÆòÅð ÔË, Ü¯ Á³çð òÃç¶ êÌíÈ éÅñ î¶ñ éÔÄ Ô¯ä Çç¿çÆÍ
À°Ô ÔðÆ òð×¶ êÌî ÇêÁÅð¶ Ã¼Üä ù í¹¼ñ Õ¶ îÅÇÂÁÅ ç¶ ÛñÅÇòÁ»
ÇòÚ ÁÅ Õ¶, ÇÜÃ ÇòÚ Ã¹Ö çÅ éÅî ÇéôÅé éÔÄ ÔË À°ÃçÆ êÌÆå
ÇòÚ À°ñÞ ×Â¶ ÔéÍ êÌå¼Ö ðÈê ÇòÚ ç¶Ö ñò¯ ÇÕ ÇÂÕ êÅÃ¶ òÅÇÔ×¹ðÈ
ÜÆ Ôé, ÇÂÕ êÅÃ¶ ÇÂÃåzÆ ÔË, ê¹¼åð ÔË, èé ÔË, ÁÅêäÅ îÅä ÔË,
êÌíåÅ ÔË; ÇÂé·» ÇòÚ¯º Õ¯ÂÆ òÆ ÚÆ÷ ÃðÆð Û¼âä À°êð¿å êÌñ¯Õ ÇòÚ
éÅñ éÔÄ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÆ; ÇÂæ¯º åÕ òÆ ÔË ÇÂÔ ÃÅð¶ Ãì¿èÆ Ã¹Ö»
ç¶ Ãì¿èÆ Ôé ÇÂé·» çÅ ÇêÁÅð ÞÈáÅ ÇêÁÅð ÔËÍ ÇÂÔ ÜÅäç¶ Ô¯ÇÂÁ»
òÆ À°Ô ÇÂÃ ÛñÅò¶ ÇòÚ¯º éÔÄ ÇéÕñ ÃÕçÅÍ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ éÅñ
ÇÕ¿Úå îÅåð òÆ ÇêÁÅð éÔÄ ÔËÍ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ÜÆò» ç¶ ÇÚå Ú¶å¶
òÆ éÔÄ ÔË À°ÃçÅ Õç¶ òÆ ÁíÅò éÔÄ Ô¹¿çÅ, À°Ô ÃçÅ ÔÆ ÇêÁÅð
ÇçzôàÆ éÅñ Ãí ù ç¶ÖçÅ ÔËÍ À°é·» çÆÁ» ñ¯ó» êÈðÆÁ» ÕðçÅ
ÔË Áå¶ Çìé» î³Ç×Á» ÁäÇ×äå çÅå» çÆ òðôÅ ÃçÅ ÔÆ ÕðçÅ
ðÇÔ¿çÅ ÔËÍ ÁÃÅâ¶ ÜÆòé ñÂÆ ÁÅÕÃÆÜé çÆ ÇÕ¿éÆ ñ¯ó ÔË, À°Ã
êÌíÈ é¶ ÇÂÃ ÔòÅ ÇòÚ ÕÅðìé çÆ æ» ÃÅù ÇÜÀ°ºçÅ ð¼Öä ñÂÆ
ÁÅÕÃÆÜé ÇçåÆ ÔË, Á¼Ö» ÇòÚ Ü¯åÆ ÇçåÆ, Õ¿é» ÇòÚ Ã¹äé çÆ
ôÕåÆ, Ô¼æ» êËð» ÇòÚ Úñä å¶ Õ¿î Õðé çÆ ôÕåÆ ÇçåÆ ÔË,
ÁÃÄ éÔÄ ÜÅäç¶ ÇÕ ìÔ¹å ÃÅð¶ òÆÚÅðòÅé» é¶ ÇÂÃ ÃðÆð ÇòÚ
GB Õð¯ó, GB ñ¼Ö, GB Ô÷Åð, ç¯ Ã½ blood channel çÃ¶ ÔéÍ
ÇÂÃ ÃðÆð ù AD Öðì ÃËñ ñ¼×¶ ÕÔ¶ Ü»ç¶ Ôé ÇÜé·» ðÅÔÄ ÁÃÅâ¶
Á³çð ÜÆòé ð½ ÃÅù ÜÆòå ðÖçÆ ÔËÍ ÇÂóÅ, Çê³×ñÅ, Ã¹ÖîéÅ ÃÅù
ÇÜÀ°ºä òÅñÆÁ» éÅóÆÁ» ÇçåÆÁ» ÔéÍ Ã¹ÖîéÅ ç¶ ÇòÚ ÇìÜñÆ
çÅ í¿âÅð ÔË, í¹Ü¿×Å éÅóÆ é¶ Õ°¿âñéÆ ù Ã»í Õ¶ ð¼ÇÖÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ
ÔËÍ ÇÂÃ ôÕåÆ ù Üç¯º ÁÃÄ Ü×Å ñÂÆÂ¶ å» ÁÃÅù Çå¿é» ñ¯Õ»
çÆ Ã¯ÞÆ Ô¯ Ü»çÆ ÔËÍ ÇÂÃ¶ åð·» éÅñ À°Ã êÌíÈ é¶ ÇçìÝ é¶åð ìÖô¶
Ôé ÇÜÃ ç¶ ðÅÔÄ À°Ãù, ÁÃÄ Øà-Øà ÇòÚ ðÇîÁÅ ç¶Ö ÃÕç¶
Ô»Í ÇçìÝ Õ¿é» çÆ ìÖÇôô ÕÆåÆ ÔË ÇÜÃ ðÅÔÄ ÁÃÄ îÔÅé Ã¹ðÆñ¶
ÁéÔç ôìç» ù Ã¹ä ÃÕç¶ Ô»; ÇçìÝ éÅÃÕÅ ðÅÔÄ ÁÃÄ ÁÅêä¶
Á³çð Ôð òÕå Ã¹×¿èå Ô¯Â¶-Ô¯Â¶ îÇÔÃÈÃ Õð ÃÕç¶ Ô»Í ÇçìÝ ðÃéÅ
ðÅÔÄ ÁÃÄ ÃÅÇðÁ» ðÃ» å¯º ô¯ÌîäÆ ðÃ ÇÜÃù éÅî ðÃ ÇÕÔÅ Ü»çÅ
ÔË À°ÃçÅ ÃòÅç îÅä ÃÕç¶ Ô»Í À°Ã îÔÅé êÌíÈ ù ÁÅêä¶ Á¿çð¯º
20
ÔÆ åñÅô ÕðÕ¶ Õ¶òñ ÁÃÄ ÁÅê ÔÆ Üéî îðé ç¶ Ú¼Õð ÇòÚ¯º
éÔÄ Û°¼àç¶ êÌ¿å± Áé¶Õ-Áé¶Õ ÜÆò» ù ÁÃÄ Û°âÅ ÃÕç¶ Ô» ÇÜò¶º
ÇÜéÆ éÅî¹ ÇèÁÅÇÂÁÅ ×Â¶ îÃÕÇå ØÅÇñ¨
éÅéÕ å¶ î¹Ö À°Üñ¶ Õ¶åÆ Û°àÆ éÅÇñ¨ ê³éÅ - H
Ã¯ ÁÅê¶ ÔÆ ÇòÚÅð Õ¶ ç¶Ö ñËäÅ ÇÜò¶º ÇÕ ÇÂÕ êÅÃ¶ ÇÛé
í¿×ð îÅÇÂÁÅ ç¶ Ã¹Ö Ôé ÇÜé·» ÇòÚ ç¹Ö ÔÆ ç¹Ö Ôé ÇÜò¶º ÇÕ
ë¹ðîÅé ÔË -
Ã¹¿çð Ã¶Ü Áé¶Õ Ã¹Ö ðÃ í¯×ä êÈð¶¨
Ç×ÌÔ Ã¯ÇÂé Ú¿çé Ã¹×¿è ñÅÇÂ î¯åÆ ÔÆð¶¨
îé ÇÂÛ¶ Ã¹Ö îÅäçÅ ÇÕÛ° éÅÇÔ ÇòÃÈð¶¨
Ã¯ êÌí¹ ÇÚÇå é ÁÅòÂÆ ÇòÃàÅ Õ¶ ÕÆð¶¨ ê³éÅ - G@G
êð éÅñ ÔÆ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ é¶ ÁÃÅù çÃ ÇçåÅ ÔË ÇÕ êÌíÈ éÅî
çÆ êÌÅêåÆ å¯º ì×Ëð ÜÆò ÇÕÃ¶ åð·» òÆ ô»åÆ êÌÅêå éÔÄ Õð
ÃÕçÅÍ
Çìé° ÔÇð éÅî é Ã»Çå Ô¯ÇÂ ÇÕå° ÇìÇè îé° èÆð¶¨ ê³éÅ - G@G
Ã¯ ÇÂÃ òËÃÅÖ ç¶ îÔÆé¶ ÇòÚ ÃÅù êÈðÆ åð·» Ö¯ñ· Õ¶ ç¼Ã ÇçåÅ
ÔË -
òËÃÅÇÖ èÆðÇé ÇÕÀ° òÅãÆÁÅ ÇÜéÅ êÌ¶î ÇìÛ¯Ô¹¨
ê¹åz Õñåz é Ã¿Ç× èéÅ ÔÇð ÁÇòéÅÃÆ úÔ¹¨
êñÇÚ êñÇÚ Ã×ñÆ î¹ÂÆ ÞÈáË è¿èË î¯Ô¹¨ ê³éÅ - ACC
Ã¯ ÇÂÃ åð·» éÅñ ÇÂÕ êÅÃ¶ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ çÅ ÇêÁÅð ÔË Ü¯
éÅñ ÇéíçÅ ÔËÍ ÇÜæ¶ ÇÕÃ¶ çÆ êÔ¹¿Úä çÆ ÃîðæÅ éÔÄ ÔË À°æ¶
éÅî ÃÔÅÇÂåÅ ÕðçÅ ÔË -
ÜÔ îÅå ÇêåÅ Ã¹å îÆå é íÅÂÆ¨
îé À±ÔÅ éÅî¹ å¶ðË Ã¿Ç× ÃÔÅÂÆ¨
ÜÔ îÔÅ íÇÂÁÅé çÈå Üî çñË¨
åÔ Õ¶òñ éÅî¹ Ã¿Ç× å¶ðË ÚñË¨
ÜÔ î¹ÃÕñ Ô¯òË ÁÇå íÅðÆ¨
ÔÇð Õ¯ éÅî¹ ÇÖé îÅÇÔ À°èÅðÆ¨
ÁÇéÕ ê¹éÔ Úðé Õðå éÔÆ åðË¨
ÔÇð Õ¯ éÅî¹ Õ¯Çà êÅê êðÔðË¨
×¹ðî¹ÇÖ éÅî¹ ÜêÔ¹ îé î¶ð¶¨
éÅéÕ êÅòÔ¹ ÃÈÖ Øé¶ð¶¨ ê³éÅ - BFD
21
çÈÃð¶ êÅÃ¶ À°Ô îÅÇÂÁÅ ÔË ÇÜÃ éÅñ êÌ¶î êÅ Õ¶ ÁÃÅù ç¹Ö
ÔÆ ç¹Ö Ô¯ÇÂÁÅ Õðç¶ ÔéÍ À°ÃçÆ êÌÆå Ã¹Ö éÔÄ Çç¿çÆ, À°ÃçÆ ïÅç
îé ÇòÚ òÃÆ Ô¯ Â Æ ÁÃÅù éÇÖ¼ è ÜÈ é ÆÁ» çÆÁ» Ø¹ î ¶ à äÆÁ»
ÇÖñÅÀ°ºçÆ ÔË ÇÜò¶º ÇÕ-
ÇÜÃ ÕË Á³åÇð ðÅÜ ÁÇíîÅé°¨
Ã¯ éðÕêÅåÆ Ô¯òå Ã¹ÁÅé°¨ ê³éÅ - BGH
Õ°¼åÅ Ô¹¿çÅ ÔË - éðÕ» ÇòÚÍ
Ü¯ ÜÅéË îË Ü¯ìéò¿å°¨
Ã¯ Ô¯òå ÇìÃàÅ ÕÅ Ü¿å°¨ ê³éÅ - BGH
ÁÅêä¶ ÁÅê ù Ã¯ÔäÅ ÃîÞä òÅñÅ êÌî¶ôð ù í¹ÇñÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÇÂÕ
ÇòôàÅ ç¶ Ü¿å çÆ ìðÅìðÆ ðÖçÅ ÔËÍ îé¹°¼Ö ÃðÆð ÇòÚ ÃÅð¶ ×¹ä
òÅÇÔ×¹ðÈ çÆ ìÖÇôô ÕðÕ¶ ÔéÍ ÃðÆðÕ å¿çð¹ÃåÆ, Ü¯ìé, ÷ðîÅéÆ
ÇÖ¼Ú òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ çÆ ÇîÔð ÔËÍ À°Ã îÅñÕ ù í¹¼ñ Õ¶ Üç¯º ÕÇÔ¿çÅ
ÔË - îËº Ã¹¿çð Ô», îËº Ü¯ìéò¿å Ô», îËº èéÆ Ô», îËº ÇÂÔ Ô»Í îËº
À°Ô Ô»Í òÅÇÔ×¹ðÈ òñ¯º í¹ÇñÁÅ ÜÆò ÇòôàÅ ç¶ ÕÆó¶ çÆ å°ñéÅ
ðÖçÅ ÔËÍ Ã¯ ÇÂÔ îÅÇÂÁÅ ç¶ ÇêÁÅð çÆÁ» ×¼ñ» ÔéÍ Ü¶ Á¿å Ãî¶º
îÅÇÂÁÅ ç¶ ÇòÚ Ã¹ðå ðÇÔ ÜÅò¶ å» Ã¼ê çÆ ÜÈéÆ ÇîñçÆ ÔË -
Á³Çå ÕÅÇñ Ü¯ ñÛîÆ ÇÃîðË
ÁËÃÆ ÇÚ¿åÅ îÇÔ Ü¶ îðË¨
Ãðê Ü¯Çé òÇñ òÇñ ÁÀ°åðË¨ ê³éÅ - EBF
ÇÂÃ¶ åð·» éÅñ îÕÅé», ÇÂ¿âÃàðÆÁ», Ô¯ð Áé¶Õ» ÜÅÇÂçÅç» ÇòÚ
Ã¹ðå ðÇÔ ÜÅò¶ å» êÌ¶å Çê³Üð êÅ Õ¶, ÇÜÃ ÇòÚ ç¹Ö ÔÆ ç¹Ö Ôé,
ÁÅê òÆ ç¹ÖÆ Ô¹¿çÅ ÔË å¶ ç¹éÆÁ» ù òÆ ç¹ÖÆ ÕðçÅ ÔË -
Á³Çå ÕÅÇñ Ü¯ î¿çð ÇÃîðË
ÁËÃÆ ÇÚ¿åÅ îÇÔ Ü¶ îðË¨
êÌ¶å Ü¯Çé òÇñ òÇñ ÁÀ°åðË¨ ê³éÅ - EBF
ÇÂÃ ÕðÕ¶ îÔÅðÅÜ ÜÆ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé ÇÕ ÇÂÔ ÚÆ÷» éÅñ
òÅÇÔ×¹ðÈ ù í¹ñ ÔÆ Ü»çÅ ÔËÍ òÅÇÔ×¹ðÈ ù ÇòÃÅð Õ¶ îÅÇÂÁÅ çÆ
è¯Ö¶ òÅñÆ ÇÖÚ ñ×Æ Ô¯ÂÆ ÔË Ã¿ÃÅð ù -
ê³éÅ - ACC
Ü¯ ÇÂÃç¶ Ãì¿èÆ Ôé êÇÔñ» å» À°Ô ÇÜÀ°ºç¶-ÇÜÀ°ºç¶ ÔÆ ì¶ð¹ÖÆÁ»
èÅðé Õð ñËºç¶ ÔéÍ Ü¶ ÁÅçîÆ ç¶ îé ÇòÚ í¹ñ¶ÖÅ Ô¯ò¶ ÇÕ ê¹¼åð
Ã¹Ö çÅ ÃÅèé Ô¹¿ç¶ Ôé Áå¶ À°Ô ì¹ãÅê¶ ÇòÚ Üç¯º éËä-êÌÅä Úñä
å¯º ÜòÅì ç¶ ç¶ä×¶, À°Ô Ã»í ñËä×¶Í ÇÂÔ ÇÂÕ ìÔ¹å ò¼âÅ ÛñÅòÅ
22
ÔËÍ ÕñÜ¹×Æ ê¹åð» ÇòÚ¯º Õç¶ òÆ ÇÕÃ¶ é¶ ÁÅêä¶ î»-ìÅê çÆ Ã¿íÅñ
éÔÄ ÕÆåÆÍ î» ìÅê çÆ Ã¶òÅ Û¼â Õ¶ À°Ô ÁÅêä¶ êÇðòÅð ÇòÚ,
ÁÅêäÆ ç¹éÆÁ» ÇòÚ, ÁÅêä¶ ð¿×» ÇòÚ ÔÆ îÃå ðÇÔ¿ç¶ ÔéÍ ÇÂÔ
å» ê¹ðÅä¶ Ãî¶º Ãé Üç¯º Ãðòä òð×¶ ê¹¼åð é¶åð» ÔÆä¶ î» ìÅê
ù Çîñ ×Â¶ Ãé Áå¶ À°Ô ÁÅêä¶ ÃÅð¶ Ã¹¼Ö Û¼â Õ¶ î»-ìÅê ù
òÇÔ¿×Æ ÇòÚ ÇìáÅ Õ¶ FH åÆðæ» çÅ ÇÂôéÅé ÕðÅ ÇðÔÅ ÃÆÍ Ô¹ä
òÅñ¶ ê¹åð î» ìÅê éÅñ Õ¯ÂÆ Ãì¿è éÔÄ ðÖç¶Í Üç¯º ôÅçÆ Ô¯ ÜÅò¶
å» ÁÅêäÆ òÖðÆ ç¹éÆÁ» ìäÅ ñËºç¶ Ôé Áå¶ ÞÈá¶ ÇêÁÅð ç¶ ð¿×»
ÇòÚ êË Õ¶ ÁÅêä¶ ëð÷ å¯º êÈðÆ åð·» Õ°åÅÔÆ Õðç¶ ÔéÍ î» ìÅê
ù Ã¿íÅñäÅ å» ÕÆ, À°Ô Çê¼á ç¶ Õ¶ é¼á Ü»ç¶ Ôé Áå¶ ÇÂÔ¯ ÁÅÃ
ðÖç¶ Ôé ÇÕ ÁÃÅù Õ¯ÂÆ Ô¯ð ì¿çÅ À°é·» çÅ Ç´ÁÅ Õðî ÕðÕ¶
çÃ ç¶ò¶ ÇÕ À°Ô Ã¿ÃÅð å¯º Úó·ÅÂÆ Õð ×Â¶ ÔéÍ ÇÂÔ îËº ÃÇå çÆ
×¼ñ Õð ÇðÔÅ Ô» ÇÕÀ°ºÇÕ îËº ÇÂÔ åÜðìÅ ç¶ÇÖÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ î¶ð¶
êÅÃ ìÔ¹å ÁËÃ¶ î»-ìÅê ÁÅÀ°ºç¶ ÔÆ ðÇÔ¿ç¶ ÔéÍ ÕÂÆ ì÷¹ð× å»
ÁÃÅâ¶ êÅÃ ÔÆ ÁÅ ×Â¶ ÇÕ îËù ÁÅêä¶ ÔÆ ê¹¼åð å¯º âð ÔË ÇÕ
î¶ðÅ ×ñ éÅ Ø¹à ç¶ò¶Í Üç¯º ê¹¼åð ù êÅñäÅ Ô¹¿çÅ ÔË å» ÇÕ¿éÆ
Ö¶ç, ÇÕ¿éÆ Ö¶Úñ ÁÅêä¶ À°êð ÃÇÔ¿çÅ ÔËÍ êð ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ çÅ Ü¯
ìÚé ÔË À°Ãù êÈðÆ åð·» ÇòÃÅð Õ¶ ÁÅêäÅ ÜÆòé, ÁÅêäÅ Ã¹Ö
éôà Õð ÇñÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂæ¯º åÕ òÆ îËº ç¶ÇÖÁÅ ÔË ÇÕ ÇÜÃù
ê¹¼åð çÆ çÅå éÔÄ ÇîñÆ Ô¯ÂÆ, À°Ô ìÔ¹å ÔÆ À°çÅÃÆ ÇòÚ ÜÆòé
ìåÆå Õðç¶ ÔéÍ Ôð ÃÉÅÃ ê¹¼åð ÁÅÀ°ä çÆ ÁÅÃ îé ÇòÚ ðÖç¶
ÔéÍ ÁÇÜÔ¶ êÌ¶îÆ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ù Ôî¶ôÅ ÔÆ í¹¼ñ¶ ðÇÔ¿ç¶ Ôé ÇÜÃ é¶
ÃçÅ ÔÆ ÃÅæ ç¶äÅ ÔË Ü¯ ÇêÁÅð ÇòÚ òÃ ÁÅÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÁÅêä¶
ÇêÁÅÇðÁ» çÆ ×¼ñ î³é Õ¶ Ãí Õ°Þ ç¶ Çç¿çÅ ÔË -
Ü¯ ÇÕÛ° ÕðË Ã¯ÂÆ êÌí îÅéÇÔ
úÇÂ ðÅî éÅî ð¿Ç× ðÅå¶¨
Çåé ÕÆ Ã¯íÅ ÃíéÆ æÅÂÆ
ÇÜé êÌí Õ¶ Úðä êðÅå¶¨ ê³éÅ - GDH
Ã¯ ÁËÃ¶ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ù Û¼â Õ¶ î¯Ô îÅÇÂÁÅ ç¶ ÞÈá¶ è¿ÇçÁ»
ÇòÚ êË Õ¶ ÜÆò ëÃ-ëÃ Õ¶ îð ðÔ¶ ÔéÍ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÇÂé·» ù
Õ¼ãä òÅÃå¶ ÁðôÆ ìÅäÆ ðÅÔÄ êÌÕÅô ìÖôç¶ Ôé êð ÇÂÔ ÜÆò
ÁËÃÅ ãÆá ÔË Ü¯ ×¹ðÈ êÆð çÅ Õ¯ÂÆ ìÚé ÁÅêä¶ ÇÔðç¶ ÇòÚ éÔÄ
òÃÅÀ°ºçÅÍ êó·çÅ òÆ ÔË, ñ¯Õ» ù ÃîÞ½åÆÁ» íÆ Çç¿çÅ ÔËÍ êð ÁÅê
ÇÂé·» À°Ú ÁÃÈñ» å¯º ÁÛ¯Ô ÔÆ ðÇÔ¿çÅ ÔËÍ Ã¯ îÔÅðÅÜ ÜÆ ë¹ðîÅé
Õðç¶ Ôé -
Ôð ÃÅÜé¹ ê¹ðÖ¹ ÇòÃÅÇð ÕË ñ×Æ îÅÇÂÁÅ è¯Ô¹¨ ê³éÅ-ACC
23
îÅÇÂÁÅ çÆ ÇÖÚ êÂÆ Ô¯ÂÆ ÔË Ççé ðÅåÍ ÇÂÃ ÇÖÚ ÇòÚ ÜÆò
èÈÇÔÁÅ ÜÅ ÇðÔÅ ÔËÍ BD@@@ ÃÉÅÃ À°ÃçÅ Ôð ð¯÷ ÇÂÃ ÛñÅò¶ çÆ
í¶à Úó· Ü»çÅ ÔË Ô¹Õî å» ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ çÅ ÇÂÔ ÃÆ ÇÕ -
ÃÅÇÃ ÃÅÇÃ ÇÃîðÔ¹ ×¯Çì¿ç¨
îé Á³åð ÕÆ À°åðË ÇÚ¿ç¨ ê³éÅ - BIE
Áå¶ îÔÅåîÅ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé ÇÕ -
ÃÅÃ ÃÅÃ ÔÇð éÅî Üê ÇìÌæÅ ÃÅÃ îÇå Ö¯ÇÂÍ
ÇÕÁÅ ÜÅéË ÇÕ Á³å ÕÀ° ÇÂÔÆ ÃÅÃ îÇå Ô¯ÇÂÍ
ÃÉÅÃ» çÆ ÕÆîå Õ¯ÂÆ êÅ éÔÄ ÃÕçÅÍ ÁÜÅîñ êÅÃ ÇÃðë
ÇÂÕ ÃÉÅÃ ÁÅÖðÆ ìÇÚÁÅ ÃÆ ÇÜÃ ÇòÚ À°Ã é¶ ÜîçÈå» å¯º âð
Õ¶ ÁÅêä¶ ê¹¼åð ù ÁòÅ÷ îÅðÆ å¶ ÇÕÔÅ, ú éðÅÇÂä! ñ¶ÇÕé
À°ÃçÅ ×¹ðÈ Ãîð¼æ ÃÆ ÇÜÃ ç¶ çðôé» ç¶ ëñ ÕðÕ¶ À°Ãù ÇÂÕ¯
ÃÉÅÃ ÇòÚ Ã¯ÞÆ ÁÅ ×ÂÆ ÇÕ î¶ð¶ ê¹åð é¶ ÇÂé·» ÜîçÈå» å¯º éÔÄ
ìÚÅÀ°äÅ, À°Ãé¶ îÔÅé ÇçÁÅ¬ Ç´êÅ¬ éðÅÇÂä ù ÁòÅ÷ îÅð
ÇçåÆ ÇÜÃ ç¶ êÇðäÅî ÃðÈ ê ÜîçÈ å » çÆ îÅð å¯ º Û° à Ç×ÁÅÍ
ç¶ò×ä» é¶ À°Ãù ÇìòÅé» ÇòÚ ÇìáÅ Õ¶ ìËÕ°¿á èÅî ÇòÚ êÔ¹¿ÚÅ
ÇçåÅÍ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé -
ÁÜÅîñ êÌÆÇå ê¹åz êÌÇå ÕÆéÆ
ÕÇð éÅðÅÇÂä ì¯ñÅð¶¨
î¶ð¶ áÅÕ¹ð ÕË îÇé íÅÇÂ íÅòéÆ
ÜîÕ¿Õð îÅÇð ÇìçÅð¶¨ ê³éÅ - IHA
×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ ÇÂÕ æ» ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé -
ÁÜÅîñ ÕÀ° Á³å ÕÅñ îÇÔ éÅðÅÇÂé Ã¹Çè ÁÅÂÆ¨
Ü» ×Çå ÕÀ° Ü¯×ÆÃ¹ð ìÅÛå
Ã¯ ×Çå ÇÛé îÇÔ êÅÂÆ¨ ê³éÅ - I@B
Ã¯ ÇÕÔ¯ ÇÜÔ¶ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ Ô¯Â¶, ÇÕ¿é¶ ÇçÁÅ¬, ÇÕ¿é¶ êÇåå
êÅòé, ÇÕ íÅòéÆ ÔÆ ç¶ÖÆÍ Ã¯ ÁËÃ¶ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ù Û¼â Õ¶ ÒÔÇð
ÃÅÜä ê¹ðÖ ÇòÃÅð ÕËÓ îÅÇÂÁÅ ç¶ ÛñÅÇòÁ» ÇòÚ ÁÃÄ ëÃ ×Â¶
Áå¶ ê¹åð», Çðôå¶çÅð», êÇðòÅð ÇòÚ ëÃ Õ¶ ÃçÅ ÔÆ À°Ãù í¹¼ñ¶
ðÇÔ¿ç¶ Ô» Áå¶ ÞÈÇáÁ» è¿ÇçÁ» ÇòÚ ëÃ Õ¶ ÁÅêäÅ ÜÆòé ìðìÅç
Õð Çç¿ç¶ Ô»Í
ê¹åz ÕñåÌ é Ã¿Ç× èéÅ ÔÇð ÁÇòéÅÃÆ úÔ¹¨
êñÇÚ êñÇÚ Ã×ñÆ î¹ÂÆ ÞÈáË è¿èË î¯Ô¹ÍÍ ê³éÅ - ACC
À°Ãç¶ Ã¼Ú¶ éÅî ù í¹ñÅ ÇçåÅ Ü»çÅ ÔË, À°ÃçÆ æ» ÃÉÅÃ»
çÆ Õçð éÅ Õðç¶ Ô¯Â¶ îÅÇÂÁÅ çÆ Õ¼ÚÆ êÌÆå éÅñ ñ× Õ¶ ÁÃÄ
24
ÁÅêäÅ Ãî» ìðìÅç Õð ñËºç¶ Ô»Í ÁÜÅîñ å¯º ê¹Û¯ ÃÉÅÃ çÆ ÇÕ¿éÆ
ÕÆîå ÔËÍ
ÇÂÕ ÁÇèÁÅåîÕ ÇÂÇåÔÅÃ ÇòÚ ÕæÅ ÁÅÀ°ºçÆ ÔË ÇÕ ï±éÅé

çÅ ÇÂÕ é½Ü¹ÁÅé ìÅçôÅÔ ÇÜÃ çÅ éÅî ÇÃÕ¿çð ÃÆ Ü¯ îÕçÈéÆÁ»
çÅ ðÇÔä òÅñÅ ÃÆ, À°Ãé¶ B@ ÃÅñ çÆ À°îð ÇòÚ ×¼çÆ å¶ ìËá
Õ¶ ÇÂÕ ìÔ¹å ò¼âÅ ñôÕð ÇåÁÅð ÕÆåÅÍ À°Ãé¶ ï±ðê ç¶ ç¶ô» À°êð
Úó·ÅÂÆ ÕÆåÆ, Ôð æ» ÃëñåÅ é¶ À°Ãç¶ Úðé Ú¹¿î¶Í À°Ãé¶ êÈðì
òñ òÆ ð¹Ö ÕÆåÅ Áå¶ ÇÂðÅé òð×ÆÁ» ÁÇÜå ìÅçôÅÔÆÁ» ù Üó·¯º
À°Ö¶ó ÇçåÅÍ íÅðå òðô ÇòÚ çÅÖñ Ô¯ÇÂÁÅ, íÅðåÆ ÃÈðÇîÁ» é¶
ÜÅé» å¯ó Õ¶ î¹ÕÅìñÅ ÕÆåÅÍ ÇìÁÅÃ å¶ ðÅòÆ ç¶ çðÇîÁÅé ðÅÜ
Õðç¶ ðÅÜÅ ê¯ðÃ é¶ ìÔ¹å ÔÆ Çéïî íðÆ ñóÅÂÆ ÕÆåÆÍ À°Ãç¶
ÇÃêÅÔÆ, íÅðåÆ ÃÈðÇîÁ» çÆ ìÔÅçðÆ å¼Õ Õ¶ ÇêÛ¶ î¹óé çÆ ×¼ñ
Ã¯Úä ñ¼×¶ Áå¶ ÇìÁÅÃÅ çÇðÁÅ êÅð éÅ ÕÆåÅÍ òÅêÃÆ ÇòÚ Ö¹ôÕÆ
çÅ ðÅÔ Û¼â Õ¶ ÕðÅÚÆ å¯º ÜÔÅ÷» ðÅÔÄ Ãëð Õðé çÅ êÌ¯×ðÅî
ìäÅÇÂÁÅÍ À°Ô Áçé ÇòÚ çÆ Ô¹¿ç¶ Ô¯Â¶ ìÅòñÕ°¿àÆ ç¶ î¹ÕÅî å¶
ÇÂôéÅé ÕðÕ¶ ×ðî Ãðç Ô¯ Ç×ÁÅ Áå¶ ÁËÃÆ ÇìîÅðÆ ñ¼×Æ ÇÕ À°Ô
ÇÜÀ°º-ÇÜÀ°º çòÅÂÆ ÕðçÅ ÔË ÇåÀ°º-ÇåÀ°º ð¯× òèçÅ ÔÆ Ü»çÅ ÔËÍ
À°Ã é¶ Ü¯åôÆÁ» ù ì¹ñÅÇÂÁÅ å¶ ÇÕÔÅ ÇÕ Ü¯åô ñÅ Õ¶ ç¶Ö¯ î¶ðÅ
Á³å çÅ Ãî» ÇÕé·» ÔÅñÅå ÇòÚ ÁÅò¶×Å? Ü¯åôÆÁ» é¶ ç¼ÇÃÁÅ
ÇÕ Ô¶ îÔÅðÅÜ! ÇÃÕ¿çð ìÅçôÅÔ! ÁÃÄ ÃÅÇðÁ» Ü¯åôÆÁ» é¶ ×ÌÇÔ»
çÅ ÇÔÃÅì ñÅÇÂÁÅ ÔË Áå¶ ÁÃÅâ¶ ÇÔÃÅì ÇòÚ ìÔ¹å ÔÆ ÁÜÆì
×¼ñ ÇÂÔ ÁÅÂÆ ÔË ÇÕ ÁÅê çÅ Á³å À°Ã Ãî¶º Ô¯ò¶×Å Üç¯º Ô¶á èðåÆ
ñ¯Ô¶ çÆ Ô¯ò¶×Æ Áå¶ ÁÃîÅé Ã¹éÇÔðÆ Ô¯ ÜÅò¶×ÅÍ À°ÃçÆÁ» Ã¯é¶
ð¿×ÆÁ» ÇÕðé» î¹Ö À°å¶ êËºçÆÁ» Ô¯ä×ÆÁ» êð ÇÕÃ¶ ù ÇÂÔ ×¼ñ
Ãêôà å½ð å¶ ÃîÞ éÅ ÁÅÂÆÍ ÇÃÕ¿çð é¶ À°Ã¶ ÔÅñå ÇòÚ Ãëð
ÜÅðÆ ð¼ÇÖÁÅÍ ÃðÆð î÷ìÈå ÃÆ, êÅñÕÆ À°å¶ Ãëð Õðé çÆ æ»
Ø¯ó¶ À°å¶ ÔÆ Ãëð ÕðçÅ ÇðÔÅÍ Ü»ç¶-Ü»ç¶ ÇÂÕ ÁËÃ¶ æ» ÜÅ ÇðÔÅ
ÔË ÇÜæ¶ é¶ó¶ Õ¯ÂÆ çðÖå éÔÄ ÔË, Ô¶á» èðåÆ ×ðî ÔËÍ À°Ãù ×ô
êÂÆ, Á³× ðÖôÕ» é¶ ÇÂÕ çî Ã¿íÅñ ÇñÁÅÍ À°Ãç¶ êÇÔé¶ Ô¯Â¶ ñ¯Ô¶
ç¶ ÷ðÅ ìÕåð èðåÆ À°å¶ ÇòÛÅ Ççå¶Í ÃÈðÜ ìÔ¹å å¶Ü ×ðîÆ ç¶
ÇðÔÅ ÃÆ, À°Ã ×ðîÆ å¯º À°ÃçÅ î¹Ö ìÚÅÀ°ä ñÂÆ À°ÃçÆ Ã¯é¶ éÅñ
îó·Æ ãÅñ ìðÛ¶ å¶ à¿× Õ¶ À°Ã å¶ Û» Õð ÇçåÆÍ Üç¯º À°Ã ù
Ã¹ðå ÁÅÂÆ å» ÇÃÕ¿çð ÕÆ ç¶ÖçÅ ÔË ÇÕ î¶ð¶ Ô¶á ñ¯ÔÅ ÇòÇÛÁÅ
Ô¯ÇÂÁÅ ÔË Áå¶ î¶ð¶ î¹Ö À°êð ÇÕðé» Ã¯é¶ çÅ Çì¿ì ñË Õ¶ êË ðÔÆÁ»
Ôé, ÇÂÕ çî ïÅç ÁÅ Ç×ÁÅ ÇÕ Ü¯åôÆÁ» é¶ Ü¯ à¯Ô ñÅÂÆ ÃÆ
À°Ã ç¶ î¹åÅÇìÕ îËº Ô¹ä ñ¯Ô¶ À°êð ÇêÁÅ Ô» Áå¶ îËù ÁÃîÅé
Ã¹éÇÔðÆ é÷ð ÁÅ ÇðÔÅ ÔËÍ Ô¹ä î¶ðÅ Á³å Ãî» ÁÅ Ç×ÁÅÍ À°Ã
25
ò¶ñ¶ ìÔÅçð ÇÃÕ¿çð ìÔ¹å ð¯ÇÂÁÅÍ ì¼ÇÚÁ» ò»×È¿ ÇòðñÅê ÕðçÅ
ÔËÍ òËç» ù ÇÕÔÅ ÇÕ îËù Õ¯ÂÆ ÁËÃÆ çòÅÂÆ ç¶ò¯ ÇÜÃ éÅñ îËº
ÁÅêä¶ ç¶ ô ×ðÆÕ (ï± é Åé) åÕ êÔ¹ ¿ Ú ÜÅò» å¶ ìÅð· » ÃÅñ ç¶
ÇòÛ¯ó¶ ÇêÛ¯º ÁÅêäÆ î» ù ×ñòÕóÆ ÇòÚ ñË ÃÕ» Áå¶ çÃ ÃÕ»
ÇÕ å¶ð¶ ê¹¼åð é¶ ÇÕò¶º Ã¿ÃÅð À°å¶ ò¼â¶-òµâ¶ ðÅÇÜÁ» ù ÔÅð ÇçåÆÍ
îËº å°ÔÅâÅ ÁÇÔÃÅé ÕçÆ éÔÄ í¹ñ»×Å Áå¶ ÁÅêä¶ òñ¯º Á¼èÅ ðÅÜ
òËç ÜÆ å°ÔÅù ç¶ ç¶ò»×ÅÍ òËç Ú¹ê Õð ÇðÔÅÍ Çëð À°Ãé¶ åðñÅ
ÕÆåÅ Áå¶ ÇÕÔÅ, ÒÒÕ¯ÂÆ ÁËÃÆ çòÅÂÆ ç¶ò¯ ÇÕ î¶ðÆ ÁÅÖðÆ åî³éÅ
(òÅôéÅ) êÈðÆ Ô¯ ÜÅò¶ÍÓÓ å» À°Ã Ãî¶º ò¼â¶ òËç ÜÆ é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ
ÁË ìÅçôÅÔ! èðåÆ çÅ ðÅÜ å» ÕÆ, Ü¶ å±¿ ÁÃÅù Çå¿é» ñ¯Õ» çÅ
ðÅÜ òÆ ç¶ò¶º å» òÆ ÁÃÄ åËù ÇÂÕ ÃÉÅÃ éÔÄ ÇçòÅ ÃÕç¶Í å¶ð¶
ÃÉÅÃ» çÆ ×¿ã éÅíÆ ÇòÚ¯º Ö¹ñ· Ú¹ÕÆ ÔË, Ô¹ä Ç×äò¶º ÃÉÅÃ ðÇÔ ×Â¶
ÔéÍ Ü¯ Õ°Þ ÕÇÔäÅ ÔË æ¯ó·¶ Ãî¶º ñÂÆ ÕÇÔ ÃÕçÅ ÔËº ÇÕÀ°ºÇÕ Ô¹ä
å¶ðÅ Á³å Ãî» ÁÅ Ç×ÁÅÍ À°Ã ò¶ñ¶ ÇÃÕ¿çð ìÔ¹å ð¯ÇÂÁÅ ÇÕ îËº
ÇÕ¿é» ì¶Öìð ÇðÔÅ ÇÕ êÌîÅåîÅ ç¶ Ççå¶ Ô¯Â¶ ÃÉÅÃ» çÆ ÕÆîå éÅ
êÅ ÃÇÕÁÅ, î¶ð¶ À°êð ÇÕ¼âÆ çÇÂÁÅ ÕÆåÆ ÃÆ ÇÕ ÇÂÕ ÃÉÅÃ Çå§é»
ñ¯Õ» ç¶ ðÅÜ å¯º òÆ ÕÆîåÆ ÔËÍ Ú¿×Å! å°ÃÄ ç¹éÆÁ» ù ç¼Ã ç¶äÅ
ÇÕ ÃÉÅÃ çÆ ÕÆîå ÇÕ¿éÆ ÔËÍ
Ã¯ ÇÂÃ åð·» ÁÃÄ îÅÇÂÁÅ ç¶ î¯Ô ÇòÚ êÂ¶ Ô¯Â¶ ÁÅêä¶ ÃÉÅÃ
Çìðæ¶ ×¹ÁÅ ñËºç¶ Ô»Í ÇÂÕ ÃòÃæ ì¿ç¶ ù ÇÂÕ Ø³à¶ ÇòÚ BD@@@
ÃÉÅÃ ÁÅÀ°ºç¶ Ôé Ü¯ À°ÃçÆ Ç´ÁÅ éÅñ Øàç¶ Ü» òèç¶ òÆ ÔéÍ
éÅî Üêä òÅñ¶ ù ÇÂÕ Çî³à ÇòÚ ê³Ü Ü» Û¶ ÃÉÅÃ ÁÅÇÂÁÅ Õðç¶
ÔéÍ ÇàÕ Õ¶ ìËá¶ Ô¯Â¶ ù AB ÃÉÅÃ ÁÅÀ°ºç¶ ÔéÍ Ã¹¼å¶ êÂ¶ ù BD
ÃÉÅÃ ÇÂÕ Çî³à ÇòÚ ÁÅÀ°ºç¶ ÔéÍ í¯× ÇòÚ å¶ îËæ¹é ÇòÚ êÌÇòðå
ù FD ÃÉÅÃ ÁÅÇÂÁÅ Õðç¶ ÔéÍ Ã½ ÃÅñ çÆ Ü¶ Áð¯× À°îð Ô¯ò¶
å» HH Õð¯ó FF ñ¼Ö ÃÉÅÃ ÃÅðÆ À°îð ÇòÚ ÁÅÀ°ºç¶ ÔéÍ Ü¶ GE
ÃÅñ çÆ À°îð ÔË å» FF Õð¯ó DD ñ¼Ö ÃÉÅÃ ÁÅÇÂÁÅ Õðç¶ ÔéÍ
ÇÂÔ ÜÆò ÇÕ¼â¶ è¯Ö¶ ÇòÚ ëÇÃÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË ÇÕ ÃÅð¶ ç¶ ÃÅð¶ ÃÉÅÃ
Çìðæ¶ ×¹ÁÅ ñËºçÅ ÔË À°ÃçÅ ÜÆòé ÇÕÃ¶ òÆ Õ¿î éÔÄ ÁÅÀ°ºçÅ ÇÜò¶º
ÇÕÃ¶ îÔ»ê¹ðô é¶ ë¹ðîÅÇÂÁÅ ÔË -
À°îð À¹ÔÅ ÇòÚ ñ¶Ö¶ ç¶ Ü¯ ïÅç Ã»ÂÆ ÇòÚ ×¹Üð¶
êËºçÆ î¹Üð¶,
éÔÄ å» ÃÅù ÔÅÃñ ÕÆ ÔË ÇÂÃ ÇòÚ éÆñ¶ Ô¹Üð¶
Ã¿Þ å¶ ë÷ð¶Í
Ã¯ îÔÅðÅÜ ÜÆ ë¹ðîÅÀ°ºç¶ Ôé ÇÕ ÇêÁÅÇðÁÅ! å¶ðÆ ÃîÞ ÇòÚ
Õ°Þ òÆ éÔÄ ÁÅÀ°ºçÅÍ
26
ê¹åÌ Õñåz é Ã¿Ç× èéÅ ÔÇð ÁÇòéÅÃÆ úÔ¹¨
êñÇÚ êñÇÚ Ã×ñÆ î¹ÂÆ ÞÈáË è¿èË î¯Ô¹ÍÍ ê³éÅ - ACC
À°Ã ÁÇìéÅÃÆ é¶ å¶ð¶ éÅñ ÃÔÅÇÂåÅ ÕðéÆ ÔË -
ÇÜÔ îÅð× Õ¶ ×é¶ ÜÅÇÔ é Õ¯ÃÅ¨
ÔÇð ÕÅ éÅî¹ À±ÔÅ Ã¿Ç× å¯ÃÅ¨
ÇÜÔ êËâ¶ îÔÅ Á³è ×¹ìÅðÅ¨
ÔÇð ÕÅ éÅî¹ Ã¿Ç× À°ÇÜÁÅðÅÍÍ
ÜÔÅ ê³Çæ å¶ðÅ Õ¯ é ÇÃßÅé±¨
ÔÇð ÕÅ éÅî¹ åÔ éÅÇñ êÛÅé±¨
ÜÔ îÔÅ íÇÂÁÅé åêÇå ìÔ¹ ØÅî¨
åÔ ÔÇð Õ¶ éÅî ÕÆ å°î À±êÇð ÛÅî¨
ÜÔÅ ÇåÌÖÅ îé å¹Þ¹ ÁÅÕðÖË¨
åÔ éÅéÕ ÔÇð ÔÇð Á³ÇîÌå° ìðÖË¨ ê³éÅ - BFD
ÃÅðÅ Ã¿ÃÅð ëÃ-ëÃ Õ¶ îð ÇðÔÅ ÔËÍ ìÅÕÆ ÇÜé·» Õðî» èðî»
ç¶ ÇòÚ ÁÅçîÆ ëÃ Õ¶ ÁÅêäÅ ÜÆòé ¦ØÅ Çç¿çÅ ÔË À°Ã ìÅð¶
îÔÅðÅÜ ÜÆ çÅ ë¹ðîÅé ÔË ÇÕ Üç¯º À°Ô êÌñ¯Õ ù Ü»çÅ ÔË å»
ÇÜò¶º ÇÂæ¶ ÃóÕ» å¶ à¯ñ àËÕÃ ÁÅÀ°ºç¶ Ôé ÇÂÃ¶ åð·» çð×ÅÔ ÇòÚ
æ»-æ» å¶ ¦ØÅÀ°ä òÅñ¶, ÇÜò¶º Â¶æ¶ ÃóÕ å¶ ÜÅä òÅÇñÁ» å¯º
êËÃ¶ ñËºç¶ Ôé ÇÂÃ¶ åð·» À°æ¶ ô¹í Õðî ñË ÇñÁÅ Ü»çÅ ÔË ÇÕÀ°ºÇÕ
Ôé·¶ð¶ ÇòÚ ÜÆò á¯Õð» Ö»çÅ ÔË À°æ¶ ÕÆåÅ Ô¯ÇÂÁÅ ê¹¿é Õðî ç¶
Õ¶, ÜÆò ¦ØçÅ ÔË À°Ãù æ¯ó·¶ Ãî¶º ñÂÆ êÌÕÅô Çîñ Ü»çÅ ÔË -
Õðî èðî êÅÖ³â Ü¯ çÆÃÇÔ Çåé Üî¹ ÜÅ×ÅåÆ ¬àË¨
ÇéðìÅä ÕÆðåé° ×ÅòÔ¹ Õðå¶ ÕÅ ÇéîÖ ÇÃîðå ÇÜå° Û±àË¨
ê³éÅ - GDG
Ã¯ ë¹ðîÅé ÔË -
ÇÂÕÃ¹ ÔÇð Õ¶ éÅî Çìé° Á×Ë ñÂÆÁÇÔ Ö¯ÇÔ¨ ê³éÅ - ACC
Õðî èðî Ö¯Ô ñÂ¶ Ü»ç¶ Ôé, Üî ÜÅ×ÅåÆ «à ñËºç¶ ÔéÍ
Ã¯ ÇÂÃ ÕðÕ¶ òÅÇÔ×¹ðÈ å¯º Çìé» ÇÂÃçÅ ðÅÖÅ Ô¯ð Õ¯ÂÆ éÔÄ, À°Ãù
í¹¼ñ Õ¶ Çò×¯ÚÅ ÁÅÀ°ºçÅ ÔË, Ö¹ÁÅð Ô¹¿çÅ ÔËÍ êð îÔ»ê¹ðô ÇÂÃù
À°ÚÆ-À°ÚÆ ì¯ñ Õ¶ çÃç¶ Ôé Áå¶ Áé¶Õ» åðÆÇÕÁ» éÅñ ÃîÞÅÀ°ºç¶
Ôé êð ÇÂÔ Õ¿é» å¯º êÈðÆ åð·» ì¯ñ·Å ÔË, ÃÇå ôìç ù éÔÄ Ã¹äçÅ-
îÅÇÂÁÅèÅðÆ ÁÇå Á³éÅ ì¯ñÅ¨
Ãìç¹ é Ã¹äÂÆ ìÔ¹ ð¯ñ ØÚ¯ñÅ¨ ê³éÅ - CAC
ìÅìÅ ëðÆç ÜÆ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé ÇÕ ÇÂÃ ÜÆò ù ÚÅð¶ ò¶ç,
Û¶ÂÆ ÃÅôåð, ÃåÅÂÆ ÇÃîÌåÆÁ», À°êÇéôç», ×ÆåÅ, Õ°ðÅé ôðÆë,
27
ìÅÂÆìñ, å½ð¶å, Á³ÜÆñ, Ü¿ìÈð, ìÅÂÆìñ ÁÅÇç Áé¶Õ» ×Ì¿æ Ãî¶å
×¹ðÈ ×Ì¿æ ÃÅÇÔì ÜÆ ç¶ Áå¶ Áé¶Õ» îÔÅåîÅ À°êç¶ô Çç¿ç¶ Ôé ÇÕ
ÁË ì¿ç¶! åËù îé°ÖÅ Üéî ìÔ¹å î¹ôÕñ éÅñ êÌÅêå Ô¯ÇÂÁÅ ÔË å±¿
ÇÂÃù ÇìðæÅ éÅ ×¹ÁÅ; ê¹ÕÅð-ê¹ÕÅð Õ¶ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé -
ÇÂÔÆ å¶ðÅ ÁÀ°Ãð¹ ÇÂÔ å¶ðÆ ìÅð¨
Øà íÆåÇð å± ç¶Ö¹ ÇìÚÅÇð¨
ÕÔå ÕìÆð¹ ÜÆÇå ÕË ÔÅÇð¨
ìÔ¹ ÇìÇè ÕÇÔú ê¹ÕÅÇð ê¹ÕÅÇð¨ ê³éÅ - AAEI
Áå¶ ìÔ¹å ÇòÃæÅð éÅñ ÃîÞÅÀ°ºç¶ Ôé -
Üì ñ×¹ ÜðÅ ð¯×¹ éÔÆ ÁÅÇÂÁÅ¨
Üì ñ×¹ ÕÅÇñ ×ÌÃÆ éÔÆ ÕÅÇÂÁÅÍÍ
Üì ñ×¹ ÇìÕñ íÂÆ éÔÆ ìÅéÆ¨
íÇÜ ñ¶ÇÔ ð¶ îé ÃÅÇð×êÅéÆ¨
Áì é íÜÇÃ íÜÇÃ Õì íÅÂÆ¨
ÁÅòË Á³å° é íÇÜÁÅ ÜÅÂÆ¨
Ü¯ ÇÕÛ° ÕðÇÔ Ã¯ÂÆ Áì ÃÅð¹¨
ÇëÇð êÛ°åÅÔ¹ é êÅòÔ¹ êÅð¹¨ ê³éÅ - AAEI
Ã¯ ÇÂÃ åð·» éÅñ ÃîÞÅÀ°ä ç¶ ìÅòÜÈç ÇÂÔ ÜÆò îÅÇÂÁÅ ç¶
÷ÇÔð íð¶ â¿× éÅñ îÈðÛå Ô¯ÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ Ã¹äçÅ ÔÆ éÔÄ, ÇèÁÅé
éÔÄ Çç³çÅ, À°Ã Ãî¶º åÕ Üç¯º åÕ ÕÅñ ÁÅ Õ¶ ÇÂÃçÆ ×ðçé éÔÄ
îð¯ó Çç¿çÅÍ Çëð ÇÂÔ êÛåÅÀ°ºçÅ ÔË, ÛàêàÅÀ°ºçÅ ÔË êð Ô¹ä Õ°Þ ìä
éÔÄ ÃÕçÅ ÇÕÀ°ºÇÕ Ãî» å» ÇÂÃé¶ ×¹ÁÅ ÇñÁÅÍ îÔ»ê¹ðô» çÅ
ÕÇÔäÅ éÔÄ î³ÇéÁÅÍ ìÅìÅ ëðÆç ÜÆ çÅ ë¹ðîÅé ÔË -
ëðÆçÅ Õ±Õ¶ÇçÁÅ Ú»×¶ÇçÁÅ îåÆ ç¶ÇçÁÅ Çéå¨
Ü¯ ÃËåÅÇé ò¿ßÅÇÂÁÅ Ã¶ ÇÕå ë¶ðÇÔ ÇÚå¨ ê³éÅ - ACGH
Ã¯ îÔÅðÅÜ ÜÆ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé ÇÕ -
ÇÂÕÃ¹ ÔÇð Õ¶ éÅî Çìé° Á×Ë ñÂÆÁÇÔ Ö¯ÇÔ¨ ê³éÅ - ACC
òÅÇÔ×¹ðÈ ù ÇòÃÅð Õ¶ Ö¹ÁÅð ÔÆ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔË ÇÕÀ°ºÇÕ À°Ã
å¯º ì×Ëð Õ¯ÂÆ òÆ ÃÔÅÇÂåÅ éÔÄ Õð ÃÕçÅÍ À°Ãé¶ ×¹ðÈ çÆ Ç´êÅ,
×¹ðÈ çÆ guidance ðÅÔÄ ÁÅêä¶ Á³çð Ö¯Ü Õ¶ ÔÀ°îË çÆ îËñ çÈð
ÕðÕ¶, ÁÅåîÅ êÌîÅåîÅ ù ÇÂÕ ÕðÕ¶ ç¶ÖäÅ ÔË Áå¶ À°Ã éÅñ êÈðÆ
åð·» Áí¶ç Ô¯äÅ ÔË ÇÕÀ°ºÇÕ ÇÂÔ îÅéÃ Üéî çÆ òÅðÆ ÁÃÅù ÇÂÃ
ÕðÕ¶ ÔÆ êÌÅêå Ô¯ÂÆ ÔË -
×¯Çì¿ç Çîñä ÕÆ ÇÂÔ å¶ðÆ ìðÆÁÅ¨
28
Çî« ÃÅèÃ¿×Çå íÜ¹ Õ¶òñ éÅî¨
Ãð¿ÜÅÇî ñÅ×¹ íòÜñ åðé ÕË¨
Üéî¹ ÇìÌæÅ ÜÅå ð¿Ç× îÅÇÂÁÅ ÕË¨ ê³éÅ - AB
Ã¯ ÇÂÃ ÕðÕ¶ -
çï° ÇòÃÅÇð Çò×¹ÚäÅ êÌí Çìé° Áòð¹ é Õ¯ÇÂ¨ ê³éÅ-ACD
Á¼×¶ ÜÅ Õ¶ å» À°é·» ù ÔÆ è¿é-è¿é ÁÅÖ Õ¶ Ã¯íÅ êÌÅêå
Ô¯ò¶×Æ, ÇÜé·» é¶ ÇÂÃ ÃðÆð ç¶ Ô¹¿ÇçÁ» êÈð¶ Ãîðæ ×¹ðÈ çÆ ôðé
ÇòÚ ÁÅ Õ¶ ôìç çÆ ÕîÅÂÆ ÕðÕ¶ ÁÅêä¶ Á³çðñ¶ Ôé·¶ð¶ ÇòÚ ôìç
çÆ Ü¯å Ü×ÅÂÆ ÔËÍ À°é·» ìÅð¶ ë¹ðîÅé ÔË -
è¿Çé è¿Çé ÕÔË Ãí¹ Õ¯ÇÂ¨
î¹Ö À±Üñ ÔÇð çð×Ô Ã¯ÇÂ¨ ê³éÅ - BHC
êð ÇÂÃ À°êç¶ô ù ìÔ¹å ÔÆ Ø¼à ì¿ç¶ Ã¹äç¶ Ôé, ìÅÕÆ ÁÅêäÆ
îÈó· îå ç¶ Á¼×¶ Þ¹Õ¶ Ô¯Â¶ Ô¯ä ÕðÕ¶ ÃÇå À°êç¶ô ù éÔÄ Ã¹äç¶Í
ÇòÚÅð ç¶ é¶åð» å¯º Ã¹¿é Ô¯Â¶ Ô¯Â¶ Á³é·¶ ðÇÔ¿ç¶ Ôé Áå¶ ×¹ðÈ çÅ
À°êç¶ô Ã¹ä Õ¶ ÇÔðç¶ ÇòÚ éÔÄ òÃÅÀ°ºç¶Í îÔÅðÅÜ ÜÆ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé
ÇÕ Ü¯ ÇÂÃ îé°¼ÖÅ Üéî ÇòÚ êÌíÈ çÆ ôðé ñË ñËºçÅ ÔË, À°ÃçÆ
ôðé ÇòÚ ÁÅ Õ¶ À°Ã éÅñ Ü¹ó Ü»çÅ ÔË, À°é·» çÆ Çéðîñ Ã¯íÅ
ÇÂæ¶ òÆ Ô¹¿çÆ ÔË çð×ÅÔ ÇòÚ òÆ Ô¹¿çÆ ÔËÍ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ çÅ
ë¹ðîÅé ÔË -
îé ð¶ êÌí ÕÆ ÃðÇé ÇìÚÅð¯¨
ÇÜÔ ÇÃîðå ×éÕÅ ÃÆ À°èðÆ
åÅ Õ¯ ÜÃ¹ À°ð èÅð¯¨ ê³éÅ - FCB
×éÕÅ òð×Æ êÅêä, êÌíÈ çÆ ôðé ÇòÚ ÁÅ Õ¶ À°Ãç¶ éÅî
ÇòÚ ñÆé Ô¯ÂÆÍ ç¹éÆÁ» ñÂÆ ÇÂÕ ÇîÃÅñ ìä ×ÂÆ ÇÕ îÔ» êÅêÆ
òÆ À°Ãç¶ éÅî éÅñ À°ÚÆ ÁòÃæÅ êÌÅêå Õð ÃÕçÅ ÔË Áå¶ éÅî
À°é·» ç¶ êÅê» ù Öåî Õðé çÆ ôÕåÆ ðÖçÅ ÔËÍ íÅÂÆ ×¹ðçÅÃ
ÜÆ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé -
×ÇéÕÅ êÅêä Ô¯ÇÂÕË êÅê» çÅ ×ñ ÔÅð êð¯åÅ¨
îÔ» ê¹ðÖ ÁÚÅäÚÕ ×ÇéÕÅ òÅó¶ ÁÅÇÂ Öñ¯åÅ¨
ç¹ðîÇå ç¶Ö çÇÂÁÅñ Ô¯ÇÂ Ô¼æÔ¹¿ À°Ãé¯ Ççå¯Ã¹ å¯åÅ¨
ðÅî éÅî À°êç¶ô Õð Ö¶ñ ×ÇÂÁÅ çË òäÜ ÃúåÅ¨
Çñò ñÅ×Æ ÇåÃ å¯ÇåÁÔ¹¿ Çéå êó·ÅÂ¶ ÕðË ÁÃ¯åÅÍÍ
êÇåå À°èÅðä ðÅîéÅî ç¹ðîÇå êÅê Õñ¶òð è¯åÅÍÍ
Á³å ÕÅñ Üî ÜÅñ å¯ó éðÕË ÇòÚ é ÖÅè¯Ã¹ ×¯åÅ¨
29
×ÂÆ ìËÕ°¿á ÇììÅä Úó· éÅÀ° éÅðÅÇÂä Û¯å ÁÛ¯åÅ¨
æÅÀ°º ÇéæÅòËº îÅä îÅä¯åÅ¨
íÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆ, òÅð A@/BA
Ã¯ ÇÂÃ òÅÃå¶ òÅÇÔ×¹ðÈ çÆ Úðé ôðé ÁÅÀ°ä òÅñ¶ çÆ ÇÂæ¶
òÆ Ã¯íÅ Ô¹¿çÆ ÔË Áå¶ çð×ÅÔ ÇòÚ òÆ Ã¯íÅ Ô¹¿çÆ ÔË Áå¶ À°Ãù -
ð¶ ð¶ çð×Ô ÕÔË é Õ¯À±¨
ÁÅÀ° ìËá° ÁÅçð¹ Ã¹í ç¶À±¨ ê³éÅ - BEB
Áå¶ À°Ô ×¹ðÈ çÆ Ç´êÅ éÅñ Üî» çÆ îÅð å¯º ìÚ Ü»çÅ ÔË ÇÕÀ°ºÇÕ
×¹ðÈ é¶ À°Ãù ÁÅêä¶ ê¼ñ¶ ñÅ Õ¶ éÅî çÆ ìÖÇôô ÕÆåÆ, À°Ãé¶
ÕîÅÂÆ ÕÆåÆ ÇÜÃ ìÅð¶ ë¹ðîÅé ÔË -
ÕìÆð Üî ÕÅ á¶º×Å ì¹ðÅ ÔË úÔ¹ éÔÆ ÃÇÔÁÅ ÜÅÇÂÍÍ
Â¶Õ° Ü¹ ÃÅèÈ î¯ÇÔ ÇîÇñú ÇåÇé ñÆÁÅ Á³ÚÇñ ñÅÇÂ¨
ê³éÅ - ACFH
Á¿ å ÇòÚ ×¹ ð È îÔÅðÅÜ ÜÆ ÁÃÅù çÃç¶ Ôé ÇÕ ÇêÁÅÇðú!
òÅÇÔ×¹ ð È ÜÆ ç¶ Úðé» ÇòÚ ì¶ é åÆ Õð¯ ÇÕ Ô¶ êÌ í È ! î¶ ð ¶ ÇòÚ åË ù
Çîñä çÆ ÃîðæÅ éÔÄ ÔËÍ îËº ÇÂÕ Áèî ÜÆò Ô» îËº îÅÇÂÁÅ ç¶ ÜÅñ
ÇòÚ ì¹ðÆ åð·» ëÇÃÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ Ô»Í îËº îÅÇÂÁÅ çÆ çñçñ ÇòÚ¯º À°Ã
åð· » éÔÄ ÇéÕñ ÃÕçÅ ÇÜò¶ º ¦×óÅ ×èÅ çñçñ ÇòÚ ëÇÃÁÅ
Ô¯ÇÂÁÅ Ô¶á» ÔÆ Ô¶á» ÇéØðçÅ Ü»çÅ ÔËÍ å°ÃÄ îËù ÁÅê ÔÆ êÌå¼Ö Ô¯
Õ¶ ÇÂÃ îÅÇÂÁÅ çÆ çñçñ ÇòÚ¯ º Õ¼ ã ñò¯ å» ÇÕ îË º À° Ã Áé§ ç
î³âñ ÇòÚ êÔ¹¿Ú ÜÅò» ÇÜÃ ìÅð¶ ÁÅê é¶ ë¹ðîÅé ÕÆåÅ ÔË -
Ú¶å ×¯Çì¿ç¹ ÁÅðÅèÆÁË Ô¯òË Áé§ç¹ ØäÅ¨ ê³éÅ - ACC
ÇÂÃ îÔÆé¶ ç¶ ÁÖÆð ÇòÚ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé
ÇÕ ÇêÁÅÇðú! ÇéôÚ¶êÈðòÕ ÁÃÅâÅ ìÚé î³é¯ ÇÕ êÇÔñ» å°ÔÅù
Ãîðæ ×¹ðÈ Çîñ ÜÅò¶ Áå¶ À°Ô å¹ÔÅù òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ éÅñ ÇîñÅ ç¶ò¶Í
Ã¯ ÇòÃÅÖ çÅ îÔÆéÅ, å» Ã¹ÔÅòÅ ñ×çÅ ÔË -
êÌÆåî ÚðéÆ Ü¯ ñ×¶ Çåé ÕÆ Çéðîñ Ã¯ÇÂ¨
éÅéÕ ÕÆ êÌí ì¶éåÆ êÌí ÇîñÔ¹ êðÅêÇå Ô¯ÇÂ¨
ê³éÅ - ACD
Ã¯ êÇÔñ¶ îÔÆé¶ Ú¶å ÇòÚ ì¶éåÆ ÕÆåÆ ×ÂÆ ÃÆ ÇÕ Ô¶ òÅÇÔ×¹ðÈ
ÜÆ, Ü¯ îËù å¶ð¶ éÅñ ÇîñÅê ÕðÅ ç¶ò¶ îËº À°Ãç¶ Úðé» çÆ èÈó
ìä ÜÅò» ÇÕÀ°ºÇÕ î¶ðÅ îé å¶ð¶ çðôé» ù ñ¯ÚçÅ ÔËÍ å¶ð¶ ÇîñÅê
å¯º Çìé» Ü¯ îËù ç¹Ö Ô¯ ÇðÔÅ ÔË À°Ô îËº ÔÆ ÜÅäçÅ Ô»Í å¶ð¶ ÇêÁÅð
å¯º Çìé» î¶ðÅ Üéî ÇìðæÅ ÔËÍ Ú¶å ç¶ îÔÆé¶ ÇòÚ Ã¿å» é¶ ðÃéÅ
éÅñ éÅî Üêä çÆ åÅÕÆç ÕÆåÆ ÃÆÍ Ô¹ä îËº ì¶éåÆ ÕðçÅ Ô»
30
ÇÕ îËù å°ÃÄ ÁÅê îçç ÕðÕ¶ ÁÅêä¶ Úðé» ç¶ éÅñ ñÅò¯Í îËº
åËù í¹¼ñ Õ¶ ì¶Á³å îÅÇÂÁÅ ç¶ ÁÅâ¿ìð» ÇòÚ ÖÇÚå Ô¯ÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ
Ô», îËù ÇÂÃ ×¼ñ çÆ Ã¯ÞÆ ×¹ðÈ ç¹ÁÅðÅ Ô¯ ×ÂÆ ÔËÍ ÇÂÃ îÅéÃ
Üéî ç¶ Ô¹¿ÇçÁ»-Ô¹¿ÇçÁ» Ü¶ îËº ÁÅêä¶ Á³çð åËù éÅ ò¶Ö ÃÇÕÁÅ
å» îËº ìÅ÷Æ ÇÜ¼å Õ¶ ÔÅÇðÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ êåÅ éÔÄ ÇÕÔóÆÁ»-ÇÕÔóÆÁ»
ÜÈé» ÇòÚ Ø¹î¶àäÆÁ» ÖÅò»×ÅÍ å¶ðÆ ðÇÔîå çÆ ñ¯ó ÔËÍ Ç´êÅ Õð!
ÇîñÅ ÁÅêäÅ Õ¯ÂÆ ÇêÁÅðÅÍ îËº ÁÅêäÅ Ãí Õ°Þ À°Ã ÇêÁÅð¶ ç¶
Úðé» å¶ ÇéÛÅòð Õð ç¶ò»×Å ÇÜÔóÅ îËù å¶ð¶ éÅñ ÇîñÅ ç¶ò¶Í
î¶ðÆ ÁðçÅÃ ÔË, ÁÅê Ãðòä Õð¯-
ÔÀ° ìÇñÔÅðÆ Çå¿é Õ¿À° Ü¯ ×¹ðî¹ÇÖ ÇÃÖÅ¨
Ü¯ ÔÇð éÅî¹ ÇèÁÅÇÂç¶ Çåé çðÃé° ÇêÖÅ¨ ê³éÅ - FE@
ÇÕÀ°ºÇÕ À°é·» çÆ Ã¿×å ÕðÕ¶ î¶ðÆ ïÅç ÇòÚ å±¿ òÃçÅ ÔËº -
À°é ÕË Ã¿Ç× î¯ÇÔ êÌí¹ ÇÚÇå ÁÅòË
Ã¿å êÌÃÅÇç î¯ÇÔ ÜÅ×Æ¨
Ã¹Çé À°êç¶Ã¹ íÂ¶ îé Çéðîñ
×¹é ×ÅÂ¶ ð¿Ç× ð»×Æ¨
ÇÂÔ¹ îé° ç¶ÇÂ ÕÆÂ¶ Ã¿å îÆåÅ
Ç´êÅñ íÂ¶ ìâíÅ×Æ¨
îÔÅ Ã¹Ö¹ êÅÇÂÁÅ ìðÇé é ÃÅÕÀ°
ð¶é° éÅéÕ Üé êÅ×Æ¨ ê³éÅ - ABFG
Ô¶ êÌ í È ! Ü¯ îË ù ì¿ è é» å¯ º Û¹ â Å ç¶ ò ¶ , å¶ ð ¶ éÅî çÆ ÕæÅ
Ã¹äÅò¶, î¶ð¶ îé ÇòÚ å¶ðÅ ÇêÁÅð Ççzó· ÕðÅ ç¶ò¶ å¶ î¶ðÅ îé ë¶ð
îÅÇÂÁÅ ÇòÚ ×¯å¶ éÅ ÖÅò¶, îËù ÁËÃÅ ÇêÁÅðÅ ÇîñÅ ç¶Í Ü¯ Õ°Þ
î¶ð¶ Õ¯ñ ÔË îËº À°Ãç¶ Úðé» å¶ Áðê ç¶ò»×Å -
ì¿èé å¶ Û°àÕÅòË êÌíÈ ÇîñÅòË ÔÇð ÔÇð éÅî¹ Ã¹éÅòË¨
ÁÃÇæð¹ Õð¶ ÇéÔÚ« ÇÂÔ¹ îé±ÁÅ ìÔ¹Çð é ÕåÔÈ èÅòË¨
ÔË Õ¯À± ÁËÃ¯ ÔîðÅ îÆå°ÍÍ
Ã×« Ãî×ÌÆ ÜÆÀ° ÔÆÀ° ç¶À° ÁðêÀ° Áêé¯ ÚÆå°¨
ê³éÅ - FGD
åé îé èé Áðêú ÇåÃË êÌíÈ ÇîñÅòË î¯ÇÔ¨
éÅéÕ ízî íÀ° ÕàÆÁË ÚÈÕË Üî ÕÆ Ü¯Ô¨ ê³éÅ - BEF
Ô¶ êÌíÈ! Ô¹ä î¶ð¶ Çîåð úÔÆ Ôé ÇÜÔó¶ îËù å¶ð¶ éÅñ Ü¯óç¶
ÔéÍ å¯óé òÅÇñÁ» å¯º òÆ åÈ¿ îËù ÁÅê ÔÆ ìÚÅ ñËºçÅ ÔËºÍ Ô¹ä
îËù ê¹åÌ-Õñåz, èé úêð¶ ñ× ðÔ¶ Ôé Áå¶ å¶ðÅ ÇêÁÅð ÔÆ î¶ð¶
ÇÔðç¶ ÇòÚ ÃîÅÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ îËº À°é·» Çîåð» ù ÇÜé·» ç¶ çðôé
Õðé éÅñ å¶ðÅ éÅî ÇÚå ÁÅ ÜÅò¶ Áå¶ Ö¯àÆ îå çÈð Ô¯ ÜÅò¶,
31
Ã¿ÃÅð ÇòÚ íÅñ ÇðÔÅ Ô»Í êð îËº ò¶ÇÖÁÅ ÔË í¶Ö» òÅñ¶ ìÔ¹å Ôé,
ÇÜé·» ç¶ ò¼â¶-ò¼â¶ ÁÅôðî Ôé, ìÔ¹å ò¼â¶-ò¼â¶ éÅî Ôé, ñ¯Õ»
å¯º ÃÇåÕÅð êÌÅêå Õðé ñÂÆ ì¶Á³å ÇÕÃî ç¶ Ôðì¶ òðåç¶ ÔéÍ
ÁÖìÅð» ÇòÚ, àËñÆòÆ÷é» ÇòÚ À°é·» çÆ ÜË-ÜËÕÅð Ô¹¿çÆ ÔËÍ ÇÂÕ
çÈÜ¶ éÅñ Çîñ Õ¶ ÇÂÕ çÈÜ¶ ù À°ÚÅ Ú¹Õä çÅ Üåé Õðç¶ Ôé
ò¼â¶-ò¼â¶ ÁËòÅðâ êÌÅêå Õðç¶ Ôé, ç¹éÆÁ» À°ÃåÇå ÕðçÆ éÔÄ
æÕçÆ, êð îËº ÔËðÅé Ô» ÇÕ å¶ðÅ ÇêÁÅðÅ å» Õ¯ÂÆ òÆ éÔÄ ÔËÍ
ÇÂÔ í¶ÖèÅðÆ òÆ ìó¶ Áâ¿ìð» ÇòÚ èé êÌÅêåÆ ñÂÆ ëÃ¶ Ô¯Â¶ ÔéÍ
î¶ñ À°é·» ÇêÁÅÇðÁ» ù ÇÜé·» ç¶ çðôé Õðç¶ ÃÅð î¶ðÆ Ö¯àÆ îå
çÈð Ô¯ ÜÅò¶ å¶ î¶ð¶ Á³çð¯º éÅî çÆ ë¹ÔÅð, ë¹ÔÅð¶ ò»×È¿ ë¹ÔÅð» êÅò¶Í
ÇÂÔ î¶ðÆ ì¶éåÆ ÷ðÈð ÔÆ îé÷Èð Õð ñò¯ -
ÇÜéÅ ÇçÃ¿çÇóÁÅ ç¹ðîÇå ò¿ßË Çîåz ÁÃÅâó¶ Ã¶ÂÆ¨
ÔÀ° ãÈã¶çÆ Ü×¹ ÃìÅÇÂÁÅ Üé éÅéÕ Çòðñ¶ Õ¶ÂÆÍÍ
ê³éÅ - EB@
nnnnnnn
32
Ü¶Çá
ÔÇð Ü¶Çá Ü¹ó³çÅ ñ¯óÆÁË ÇÜÃ¹ Á×Ë ÃÇí Çéò³ÇéÍÍ
ÔÇð ÃÜä çÅòÇä ñÇ×ÁÅ ÇÕÃË é ç¶ÂÆ ì³ÇéÍÍ
îÅäÕ î¯åÆ éÅî¹ êÌí À°é ñ×Ë éÅÔÆ Ã³ÇéÍÍ
ð³× Ãí¶ éÅðÅÇÂäË Ü¶å¶ îÇé íÅò³ÇéÍÍ
Ü¯ ÔÇð ñ¯ó¶ Ã¯ Õð¶ Ã¯ÂÆ ÜÆÁ Õð³ÇéÍÍ
Ü¯ êÌÇí ÕÆå¶ ÁÅêä¶ Ã¶ÂÆ ÕÔÆÁÇÔ è³ÇéÍÍ
ÁÅêä ñÆÁÅ Ü¶ ÇîñË ÇòÛ°Çó ÇÕÀ° ð¯ò³ÇéÍÍ
ÃÅèÈ Ã³×¹ êðÅêå¶ éÅéÕ ð³× îÅä³ÇéÍÍ
ÔÇð Ü¶á¹° ð¿×ÆñÅ ÇåÃ¹ èäÆ ÇÜÃ ÕË íÅ×¹ îæ¿ÇéÍÍ
ê³éÅ - ACD
òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ Ãí çÅ ðÖäÔÅðÅ, êÅñäÔÅðÅ, Çð÷ÕçÅåÅ, Ãí
å¯º ò¼âÅ, Øà-Øà ÇòÚ ÇòÁÅêÕ, Üñ æñ îÔÆÁÇñ ÇòÚ êÃÇðÁÅ
Ô¯ÇÂÁÅ îÔÅé ÁÅêÅ ÃÇå ÇÚå Áé¿ç ÇêÌÁ ÔËÍ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ
Ü¶á ç¶ îÔÆé¶ ÇòÚ ÇÂÃ ÜÆò ù, òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ Ü¯ Ãí å¯º ò¼âÅ
ÔË, ÇÜÃ ç¶ Á¼×¶ ÃÅðÆ ÇÃÌôàÆ ç¶ Áé¶Õ» ÖÅäÆÁ», Áé¶Õ» Ö³â»
ìÌÇÔî³â» ç¶ ÜÆò Çéòç¶ Ôé, À°Ã ç¶ éÅñ Ü¹óé ñÂÆ Ã³Õ¶å Õðç¶
ÔéÍ Ü¹óéÅ Õ¶òñ ÇêÁÅð ÕðÕ¶ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔË, Ô¯ð Õ¯ÂÆ ÃÅèé
Ü¯óé ù Ãîð¼æ éÔÄ Ô¯ÇÂÁÅ Õðç¶Í ÁÇÜÔ¶ ÔðÆ éÅñ ÇêÁÅð ÕðÕ¶
À°ÃçÆ Ã¼ååÅ ù Ôð Ãî¶º îÇÔÃÈÃ ÕðéÅ Áå¶ ÇêÁÅð ÇÖ¼Ú» ÇòÚ
ÇÖ¼Ú Ö»ç¶ ðÇÔäÅ; ÇÂÃù Ü¹óéÅ ÁÅÖç¶ ÔéÍ îÔÅðÅÜ ÜÆ ë¹ðîÅé
Õðç¶ Ôé ÇÕ Ã¼Ú¶ Ã¼Üä òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ç¶ Ü¶ ñó ñ× ÜÅÂÆÂ¶ å»
ÜîçÈå» çÆ ôÕåÆ éÔÄ ÔË ÇÕ À°Ô ÁËÃ¶ êÌ¶îÆ ù ì³é· ÃÕäÍ À°Ô
ì³é· Õ¶ èðîðÅÜ ç¶ î³âñ ÇòÚ À°Ã ÜÆò ù éÔÄ ÇñÜÅ ÃÇÕÁÅ
Õðç¶, Ã×ò» èðîðÅÜ ù å» Ô¹Õî ÔË ÇÕ Ü¯ êÌî¶ôð ç¶ ÇêÁÅð
ÇòÚ ð¼åÅ Ô¯ò¶, À°ÃçÆ À°Ô Ã¶òÅ Õð¶ -
èðî ðÅÇÂ é¯ Ô¹Õî¹ ÔË ìÇÔ ÃÚÅ èðî¹ ìÆÚÅÇðÍÍ
çÈÜË íÅÇÂ ç¹Ãà¹ ÁÅåîÅ úÔ¹ å¶ðÆ ÃðÕÅðÍÍ
ÁÇèÁÅåîÆ ÔÇð ×¹ä åÅÃ¹ îÇé ÜêÇÔ Â¶Õ° î¹ðÅÇðÍÍ
Çåé ÕÆ Ã¶òÅ èðî ðÅÇÂ ÕðË è³é° ÃòÅðäÔÅð¹ÍÍ
ê³éÅ - CH-CI
èðîðÅÇÂ ù å» ÇÂæ¯º åÕ Ô¹Õî ÔË ÇÕ Ü¶ Õ¯ÂÆ êÌíÈ ÇêÁÅð
ÇòÚ ð¼ÇåÁ» ù ÁÅçð ÃÇÔå, ÃÇåÕÅð ç¶ ôìç òðå Õ¶ ÜÆÀ°
ÁÅÇÂÁ» ÕÔ¶, À°Ã ù Üî çÆ åñì éÔÄ Ô¯ ÃÇÕÁÅ ÕðçÆ -
33
å°è¹ ÃÅñÅÔÇé Çåé èé° êñË éÅéÕ ÕÅ èé° Ã¯ÂÆÍÍ
Ü¶ Õ¯ ÜÆÀ° ÕÔË úéÅ ÕÀ° Üî ÕÆ åñì é Ô¯ÂÆÍÍ
ê³éÅ - ACBH
ÁËÃÅ òÆ ë¹ðîÅé ÔË ÇÕ Ü¯ êÌî¶ôð ç¶ ÇêÁÅð ÇòÚ ð¼ÇåÁ» çÆ
Ã³×å Õðç¶ Ôé Áå¶ À°é·» ç¶ À°êç¶ô Ã¹ä Õ¶ ÕîÅÀ°ºç¶ Ôé, À°é·»
çÆ Ã¯íÅ èðîðÅÜ çÆ çð×ÅÔ ÇòÚ Ô¯äÆ ô¹ðÈ Ô¯ Ü»çÆ ÔË Áå¶
èðîðÅÜ, ÁÇÜÔ¶ ÃÅèÈ Á » éÅñ ÇêÁÅð Õðé òÅÇñÁ» çÆ Ã¶ ò Å
ÕðçÅ ÔË -
ÃÅèÃ³Ç× èðî ðÅÇÂ Õð¶ Ã¶òÅÍÍ
ÃÅè ÕË Ã³Ç× Ã¯íÅ Ã¹ðç¶òÅÍÍ ê³éÅ - BGA
Ã¯ ÇÂÃ òÅÃå¶ Ü¯ Ã¼Ú¶ Ã»ÂÆ ç¶ ñó ñ×¶ Ôé, ÇÜé·» ç¶ ÇÔðç¶
ÇòÚ À°ÃçÅ ÇêÁÅð ð¹îÕ ÇðÔÅ ÔË, À°Ô èðîðÅÜ êÅÃ ì³é·¶ Ô¯Â¶ éÔÄ
Ø¼ñ¶ ÜÅ ÃÕç¶Í èðîðÅÜ êÅÃ ÇÃðë úÔÆ Ü»ç¶ Ôé ÇÜé·» é¶ îÅéÃ
Üéî êÌÅêå ÕðÕ¶, îé ç¶ ÇêÛ¶ ñ× Õ¶ êÌíÈ ù ÇòÃÅð Õ¶ ðÃ»-
ÕÃ», á¾×ÆÁ»-Ú¯ðÆÁ», è¯ÇÖÁ»-êÅÖ³â», Çòô¶-ÇòÕÅð» ÇòÚ ÁÅêäÅ
ÜÆòé ìåÆå ÕÆåÅ ÔËÍ êÌíÈ ÇêÁÅÇðÁ» êÅÃ îÅäÕ î¯åÆÁ» å¯º òÆ
ÕÆîåÆ ÒéÅî ðåéÓ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔË ÇÜÃ çÆ Çòô¶ôåÅ ÇÂÔ ÔË ÇÕ
À°Ãù Ö¯ÇÔÁÅ éÔÄ ÜÅ ÃÕçÅÍ ÇÂÃ éÅî À°êð Õ¯ÂÆ ÷×Åå éÔÄ
ñ×çÆ, éÅ ÔÆ ÇÂÔ éÅî èé Õ¯ÂÆ Ú¯ðÆ Õð ÃÕçÅ ÔË, éÅ ÔÆ Á¼×
ÇòÚ Üñ ÃÕçÅ ÔË, éÅ ÔÆ êÅäÆ ÇòÚ â°¼ì ÃÕçÅ ÔË; ÇÂÔ ÜÆÁð¶
ÇòÚ òÃ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ éÅî çÆ Ã¹×³èÆ ÃÅð¶ Ö³â»-ìÌÇÔî³â»
ÇòÚ ëËñ Ü»çÆ ÔË Áå¶ Ôð æ» ç¶ À°å¶ éÅî ç¶ òêÅðÆ çÅ ÁÅçð
Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔË -
è³Çé è³Çé ÕÔË Ãí¹ Õ¯ÇÂÍÍ
î¹Ö À±Üñ ÔÇð çð×Ô Ã¯ÇÂÍÍ ê³éÅ - BHC
ÔÇð èé° ðåé° Üò¶Ôð¹ îÅäÕ°
ÔÇð èéË éÅÇñ Á³ÇîÌå ò¶ñË òåË
ÔÇð í×åÆ ÔÇð Çñò ñÅÂÆÍÍ
ÔÇð èé° Á³ÇîÌå ò¶ñË òåË ÕÅ ìÆÇÜÁÅ
í×å ÖÅÇÂ ÖðÇÚ ðÔ¶ ÇéÖ¹àË éÅÔÆÍÍ
ÔñÇå êñÇå ÔÇð èéË ÕÆ
í×åÅ ÕÀ° ÇîñÆ òÇâÁÅÂÆÍÍ
ÔÇð èé° ÇéðíÀ° ÃçÅ ÃçÅ ÁÃÇæð¹ ÔË ÃÅÚÅ
ÇÂÔ¹ ÔÇð èé° Á×éÆ åÃÕðË êÅäÆÁË ÜîçÈåË
ÇÕÃË ÕÅ ×òÅÇÂÁÅ é ÜÅÂÆÍÍ
ÔÇð èé ÕÀ° À°ÚÕÅ é¶Çó é ÁÅòÂÆ
Üî¹ ÜÅ×ÅåÆ â³â° é ñ×ÅÂÆÍÍ ê³éÅ - GCD
Ã³ÃÅðÆ èé ÇÂÕ¼áÅ Õðé òÅÇñÁ» òÅÃå¶ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ
34
ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé ÇÕ ÇÂÕ òÃå òÆ éÅñ éÔÄ Ü»çÆÍ À°æ¶ ÜÅ
Õ¶ ÇÂÃ èé ÇòÚ ÜÆòé ×¹÷Åðé òÅñ¶ êÛåÅÀ°ºç¶ Ôé, ð¯ºç¶¶ Ôé
Áå¶ éðÕ» ÇòÚ Ãóç¶ ÔÅÇÂ-ÔÅÇÂ Õðç¶ Ôé ÇÕÀ°ºÇÕ Ã³ÃÅðÆ èé,
êÅê» ìÅÞ¯º ÇÂÕ¼áÅ éÔÄ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅÍ ÇÂÃù ÇÂÕ¼áÅ Õðé òÅÃå¶
ìÔ¹ êðê³Ú Õðé¶ êËºç¶ Ôé -
ÇÂÃ¹ Üð ÕÅðÇä ØäÆ Çò×¹åÆ
ÇÂÇé Üð ØäÆ Ö¹ÁÅÂÆÍÍ
êÅêÅ ìÅÞÔ¹ Ô¯òË éÅÔÆ î¹ÇÂÁÅ ÃÅÇæ é ÜÅÂÆÍÍ
ê³éÅ - DAG
ÃÅÕåÆ êÅê ÕÇð ÕË ÇìÇÖÁÅ èé° Ã³ÇÚÁÅ
ÇåéÅ ÇÂÕ ÇòÖ éÅÇñ é ÜÅÂÆÍÍ
ÔñåË ÇòÇÚ ÃÅÕå ç¹Ô¶ñ¶ íÂ¶
ÔæÔ¹ Û°óÇÕ ×ÇÂÁÅ Á×Ë êñÇå ÃÅÕå°
ÔÇð çð×Ô ã¯ÂÆ é êÅÂÆÍÍ ê³éÅ - GCD
ÔðÆ ç¶ éÅî çÅ èé Ü¯ ÜÆò ÇÂÕ¼áÅ ÕðçÅ ÔË, ÇÂÃ çÅ Ü¯
Ã¼ÚÅ ôÅÔ ÔË, À°Ô òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ÁÅê ÔÆ ÔéÍ ÇÂÔ ÃÅðÅ Ü×å éÅî
çÅ òäÜÅðÅ ìä Õ¶ ÁÅÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË-
ÃÚ¹ ÃÅÔ¹ ÔîÅðÅ å±³ èäÆ
Ãí¹ Ü×å° òäÜÅðÅ ðÅî ðÅÜ¶ÍÍ
Ãí í»â¶ å°èË ÃÅÇÜÁÅ ÇòÇÚ òÃå° ÔÇð æÅðÅÍÍ
Ü¯ êÅòÇÔ í»â¶ ÇòÇÚ òÃå° ÃÅ ÇéÕñË
ÇÕÁÅ Õ¯ÂÆ Õð¶ ò¶ÚÅðÅÍÍ
Üé éÅéÕ ÕÀ° ÔÇð ìÖÇÃÁÅ
ÔÇð í×Çå í³âÅðÅÍÍ ê³éÅ - DDI-E@
ÇÂÃ¹ ÔÇð èé ÕÅ ÃÅÔ¹ ÔÇð ÁÅÇê ÔË Ã³åÔ¹
ÇÜÃ é¯ ç¶ÇÂ Ã¹ ÔÇð èé° ñÇç ÚñÅÂÆÍÍ
ÇÂÃ¹ ÔÇð èéË ÕÅ å¯àÅ Õç¶ é ÁÅòÂÆ
Üé éÅéÕ ÕÀ° ×¹Çð Ã¯ÞÆ êÅÂÆÍÍ ê³éÅ - GCD
Ã¯ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ ë¹ðîÅÀ°ºç¶ Ôé -
îÅäÕ î¯åÆ éÅî¹ êÌí À°é ñ×Ë éÅÔÆ Ã³ÇéÍÍ
ð³× Ãí¶ éÅðÅÇÂäË Ü¶å¶ îÇé íÅò³ÇéÍÍ
Ü¯ ÔÇð ñ¯ó¶ Ã¯ Õð¶ Ã¯ÂÆ ÜÆÁ Õð³ÇéÍÍ
Ü¯ êÌÇí ÕÆå¶ ÁÅêä¶ Ã¶ÂÆ ÕÔÆÁÇÔ è³ÇéÍÍ ê³éÅ - ACD
ÇÜé·» é¶ ×¹ðîÇå Áé°ÃÅð ØÅñ ÕîÅÂÆ ÕðÕ¶ éÅî èé êÌÅêå
ÕÆåÅ ÔË, À°Ã èé ù Üî-Ü×ÅåÆ ÇÕÃ¶ ê¼Ü éÅñ òÆ Ö¯Ô éÔÄ
ÃÕç¶Í çÈÃðÅ èé ç¹éÆÁ» çÅ, À°Ãù Ú¯ð «¼à ñËºç¶ ÔéÍ Õ³è ÇòÚ
Ã³é· ñÅ Õ¶ èé ñË Ü»ç¶ Ôé êð ÔÆÁð¶ ç¶ éÅñ ðÇòÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ
èé, êÌÅä» ÇòÚ òÇÃÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ éÅî, Õ¯ÂÆ Ö¯Ô éÔÄ ÃÕçÅÍ À°Ã
35
çÅ ëñ çÃç¶ Ôé -
Â¶Õ° Ãìç¹ î¶ðË êÌÅÇé ìÃå° ÔË ìÅÔ¹Çó ÜéÇî é ÁÅòÅÍÍ
ê³éÅ - GIE
òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ îÔÅé Áé¿ç ç¶ Ã¯î¶ ÔéÍ Õ¯ÂÆ ÁËÃÆ ÚÆ÷ éÔÄ,
Ü¯ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ êÅÃ éÔÄ ÔË -
ÃÅÚ¶ ÃÅÇÔìÅ ÇÕÁÅ éÅÔÆ ØÇð å¶ðËÍÍ
ØÇð å å¶ðË Ãí¹ ÇÕÛ° ÔË ÇÜÃ¹ ç¶ÇÔ Ã¹ êÅòÂ¶ÍÍ
ê³éÅ - IAG
ÇÂÔ Ö¹ôÆÁ», Áé¿ç, ÇÜé·» é¶ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ çÅ ê¼ñÅ ëÇóÁÅ
ÔË, À°Ôç¶ åé¯-îé¯ Ô¯ Õ¶ ñó ñ× ×Â¶ Ôé Áå¶ À°ÃçÆ ð÷Å éÅñ
ÇÂÕ Ã¹ð Ô¯ Õ¶, ÇÂÕ ðÃ ÇìðåÆ ÇòÚ ðÇÔ Õ¶ ÇêÁÅð ç¶ î³âñ çÅ
Áé¿ç îÅäç¶ Ôé; À°é·» ù Ãí çÅå» ÇîñçÆÁ» Ôé -
Ü¯ ÔÇð ñ¯ó¶ Ã¯ Õð¶ Ã¯ÂÆ ÜÆÁ Õð³ÇéÍÍ ê³éÅ - ACD
òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ Ü¯ ÚÅÔ¹³ç¶ Ôé, úÔÆ Õðç¶ ÔéÍ À°Ô ÇÕÃ¶ å¯º îåÅ
îÃÈðå éÔÄ ê¹Ûç¶, çÅå» ç¶ä ñÇ×Á» ÇÕÃ¶ çÆ ÃñÅÔ éÔÄ ñËºç¶Í À°Ô
í¯ñÅ çÅåÅ, Ü¯ òÆ À°Ã å¯º Õ°Þ î³×çÅ ÔË, À°Ô Çç³çÅ ÔÆ ðÇÔ³çÅ ÔËÍ
ç¶çÅ ç¶ ñËç¶ æÇÕ êÅÇÔÍÍ
Ü¹×Å Ü¹×³åÇð ÖÅÔÆ ÖÅÇÔÍÍ ê³éÅ - B
êð ÜÆò çÅ ÁËÃÅ Ã¹íÅÁ ÔË ÇÕ ÇÂÃ çÆ ç¶Ô-ç¶Ô - Ô¯ð ç¶Ô -
Ô¯ð ç¶Ô - Ô¯ð ç¶Ô; ÇÂÔ ÃÅðÆ Ç÷³ç×Æ éÔÄ î¹ÕçÆÍ ÇçåÆÁ» Ô¯ÂÆÁ»
ÚÆ÷» ÇòÚ ÇÂÃ çÅ ÇÚå ñ×çÅ ÔË, êÌíÈ ù Ôð ÇÛé í¹ñçÅ ÇÂÔ
îåñìÆ ÜÆò, ÇçåÆÁ» çÅå» ÇòÚ ÔÆ îÃå ðÇÔ³çÅ ÔË, êð ë¶ð
òÆ À°Ô ç¶ÂÆ Ü»çÅ ÔË -
ÁÅÖÇÔ î³×ÇÔ ç¶ÇÔ ç¶ÇÔ çÅÇå Õð¶ çÅåÅð¹ÍÍ ê³éÅ - B
ÇÜé·» çÅ Á³åð ÁÅåî¶ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ éÅñ Áà¼¹à ÇêÁÅð ÔË,
À°Ô ð÷Å ÇòÚ ðÇÔ Õ¶ úÔÆ Õ°Þ ÕðçÅ ÔË Ü¯ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ù íÅÀ°ºçÅ
ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ ÁËÃ¶ òâíÅ×¶, ÇÜé·» ù êÌî¶ôð é¶ ÁÅêäÅ ìäÅ ÇñÁÅ
ÔË, À°é·» çÅ Ã³ÃÅð ÇòÚ ÁÅÀ°äÅ è³é ÔË, À°é·» ù ÃÅðÅ Ã³ÃÅð
è³é-è³é ÁÅÖçÅ ÔË, çð×ÅÔ ÇòÚ òÆ À°é·» çÅ ÁÅçð Ô¹³çÅ ÔË -
ð¶ ð¶ çð×Ô ÕÔË éÅ Õ¯À±ÍÍ
ÁÅÀ° ìËá° ÁÅçð¹ Ã¹í ç¶À°¨ ê³éÅ - BEB
ÇÂé·» îÔ»òÅÕ» ÇòÚ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ é¶ ë¹ðîÅé ÕÆåÅ ÔË
ÇÕ ÇÜÔó¶ êÌíÈ éÅñ ÇêÁÅð éÔÄ Õðç¶, À°Ô ÁÅêäÆ ÔÀ°îË ç¶ òÃ
Ô¯Â¶ çÅå» êÌÅêå Õðé çÆ ñ¯ÚÅ ðÖç¶ ÔéÍ êÌî¶ôð éÅñ Çîñä çÆ
ñ¯ÚÅ éÔÄ ðÖç¶ êð À°é·» ù ÇÂÔ í¹¼ñ Ü»çÅ ÔË ÇÕ êÌíÈ é¶ ÁÅêä¶
çð çÅ çðòÅ÷Å ì¿ç ÕðÕ¶ Õ°¿ÜÆ îÔ»ê¹ðÖ» ù Ã½ºêÆ Ô¯ÂÆ ÔËÍ Üç¯º
åÕ îÔ»ê¹ðÖ» çÆ ôðé ÇòÚ éÔÄ ÁÅÀ°ºçÅ Áå¶ ÁÅêäÅ åé îé
36
èé éÔÄ Ã½ºê Çç¿çÅ, úé» ÇÚð À°Ãù êÌíÈ ç¶ ç¹ÁÅð¶ çÆ Õ°¿ÜÆ çÆ
êÌÅêåÆ éÔÄ Ô¹¿çÆÍ ë¹ðîÅé ÔË -
ÇÜÃ ÕÅ Ç×ÌÔ¹ ÇåÇé çÆÁÅ åÅñÅ Õ°¿ÜÆ ×¹ð ÃÀ°êÅÂÆ¨
ÁÇéÕ À°êÅò Õð¶ éÔÆ êÅòË Çìé° ÃÇå×¹ð ÃðäÅÂÆ¨
ê³éÅ - B@E
Çìé° ÃìçË Á³åÇð ÁÅé¶ðÅ¨
é òÃå° ñÔË é ÚÈÕË ë¶ðÅ¨
ÃÇå×¹ð ÔÇæ Õ°¿ÜÆ Ô¯ðå° çð¹ Ö¹ñË éÅÔÆ
×¹ð¹ êÈðË íÅÇ× ÇîñÅòÇäÁÅ¨ ê³éÅ - ABD
×¹ðîÇå ÇòÚ ÇÂÔ Ãêôà ÕðÕ¶ ç¼ÇÃÁÅ Ç×ÁÅ ÔË ÇÕ ÃÇå×¹ðÈ
å¯º ì×Ëð éÅî êÌÅêå éÔÄ Ô¯ ÃÕçÅÍ ÃÇå×¹ðÈ çÅ ÇîñÅê êÈðìñ¶
Õðî» å¯º Çìé» éÔÄ Ô¯ ÃÕçÅÍ è¹ð çð×ÅÔ å¯º îÃåÕ ÇòÚ ñ¶Ö
ÇñÖ¶ Ü»ç¶ Ôé ÇÜé·» ÕðÕ¶ êÈðÅ ÃÇå×¹ðÈ ÇîñçÅ ÔËÍ Ü¶ Çîñ ÜÅò¶
å» éÅî êÌÅêå Ô¹¿çÅ ÔË -
Çìé° ÃÇå×¹ð éÅÀ° é êÅÂÆÁË ì¹ÞÔ¹ ÕÇð òÆÚÅð¹¨
éÅéÕ êÈðË íÅÇ× ÃÇå×¹ð¹ ÇîñË Ã¹Ö¹ êÅÂ¶ Ü¹× ÚÅÇð¨
ê³éÅ - FDI
êÈðì Õðî Á³Õ°ð Üì êÌ×à¶
í¶Çàú ê¹ðÖ¹ ðÇÃÕ ìËðÅ×Æ¨
ÇîÇàú Á³è¶ð¹ Çîñå ÔÇð éÅéÕ
Üéî Üéî ÕÆ Ã¯ÂÆ ÜÅ×Æ¨ ê³éÅ - B@D
ÇÜé îÃåÇÕ è¹Çð ÔÇð ÇñÇÖÁÅ
ÇåéÅ ÃÇå×¹ð¹ ÇîÇñÁÅ ðÅî ðÅÜ¶¨ ê³éÅ - DE@
Ã¯ ÇÂÃ ÕðÕ¶ ÁÅêä¶ ÁÅê Ü¯ êÌíÈ çÆ êÌÅêåÆ ÕðéÅ ÚÅÔ¹¿çÅ
ÔË, éÔÄ Ô¯ ÃÇÕÁÅ ÕðçÆ Áå¶ ÇòÛ¯ó¶ ÇòÚ ð¯äÅ ÔÆ ê¼ñ¶ êËºçÅ ÔËÍ
ÁÅêä ñÆÁÅ Ü¶ ÇîñË ÇòÛ°Çó ÇÕÀ° ð¯ò¿Çé¨ ê³éÅ - ACD
Üç¯º åÕ ÃÅèÈ çÆ Ã¿×å êÌÅêå éÔÄ Ô¹¿çÆ, À°Ã Ãî¶º åÕ ÇÂÔ
Çé×¹ðÅ ê¹ðô ÇÕÃ¶ ÇÕéÅð¶ éÔÄ ê¹Ü ÃÇÕÁÅ ÕðçÅÍ ÃÅèÈ çÆ Ã¿×å
Çîñä å¶ ÔÆ ÇêÁÅð ç¶ î³âñ ÇòÚ êÔ¹¿Ú ÃÇÕÁÅ ÕðçÅ ÔË Áå¶
ÇêÁÅð çÅ Áé§ç îÅä ÃÕçÅ ÔËÍ ÇÜÃ ç¶ î¼æ¶ å¶ íÅ× ÇñÇÖÁÅ
Ô¯ò¶, À°Ãù ÔðÆ ðÈê Áé§ççÅÇÂÕ îÅñÕ êÌÅêå Ô¹¿çÅ ÔËÍ À°Ãù ÇÂÔ
Ü¶á çÅ îÔÆéÅ íÅò¶º ÕóÕçÆ è¹¼ê, ×ðî ¬Ô ÕðÕ¶ ÁÇå ç¹ÖÆ ÕðçÅ
ÔË, êð Áé§ççÅÇÂÕ Ô¹¿çÅ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ ÁÃÄ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ ç¶
ç¼Ã¶ Ô¯Â¶ îÅð× å¶ Ú¼ñ Õ¶ ÁÅêä¶ îÅéÃ Üéî ðÈêÆ Ü¶á îÔÆé¶ çÆÁ»
åêô» å¯º ìÚ Õ¶ êÌî ô»å çÅ Áé§ç, ÃÅèÈÁ» çÆ Ã¿×å êÌÅêå
ÕðÕ¶, ×¹ðÈ ð÷Å ÇòÚ ðÇÔ Õ¶ îÅäÆÂ¶Í
nnnnnnn
37
ÁÅÃÅó¹
ÁÅÃÅó° åê³çÅ ÇåÃ¹ ñ×Ë ÔÇð éÅÔ¹ é ÇÜ³éÅ êÅÇÃÍÍ
Ü×ÜÆòé ê¹ðÖ¹ ÇåÁÅÇ× ÕË îÅäÃ Ã³çÆ ÁÅÃÍÍ
ç¹ïË íÅÇÂ Çò×¹ÚÆÁË ×Çñ êÂÆÃ¹ Üî ÕÆ ëÅÃÍÍ
Ü¶ÔÅ ìÆÜË Ã¯ «äË îæË Ü¯ ÇñÇÖÁÅÃ¹ÍÍ
ðËÇä ÇòÔÅäÆ êÛ°åÅäÆ À°Çá ÚñÆ ×ÂÆ ÇéðÅÃÍÍ
ÇÜé Õ½ ÃÅèÈ í¶àÆÁË Ã¯ çð×Ô Ô¯ÇÂ ÖñÅÃ¹ÍÍ
ÕÇð ÇÕðêÅ êÌí ÁÅêäÆ å¶ð¶ çðÃé Ô¯ÇÂ ÇêÁÅÃÍÍ
êÌí å°è¹ Çìé° çÈÜÅ Õ¯ éÔÆ éÅéÕ ÕÆ ÁðçÅÇÃÍÍ
ÁÅÃÅó° Ã¹ Ô ³ ç Å ÇåÃ¹ ñ×Ë ÇÜÃ¹ îÇé ÔÇð Úðä ÇéòÅÃÍÍ
ê³éÅ - ACD
Ü¶á ç¶ îÔÆé¶ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ é¶ Ãêôà ÕÆåÅ ÃÆ ÇÕ êÌíÈ
Á¼×¶ ÃÅð¶ Ö³â-ìÌÇÔî³â, ç¶òÆ, ç¶ò-çÅéò Çéò ðÔ¶ ÔéÍ Õ¯ÂÆ òÆ
À°Ã å¯º ÁÅÕÆ éÔÄ ÔËÍ À°Ã ç¶ éÅñ ÁÃÅù Ü¹óéÅ êÌî Ã¹Ö» çÅ
çÅåÅ ÔËÍ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ å¯º ìÅÔð Õ¯ÂÆ òÆ éÔÄ ÔË íÅò¶º ÕÂÆ èÅðÇîÕ
ÇéôÇÚÁ» ç¶ ÇòÚ ÇÂÔ ×¼ñ ÁÅÀ°ºçÆ ÔË ÇÕ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ å¯º ôËåÅé
ìÅ×Æ Ô¯ Ç×ÁÅ Áå¶ ç¹éÆÁ» ù íñ¶ Õ³î» å¯º íàÕÅ Õ¶ ÁËô¯ ÇÂôðå,
êÅê» ç¶ ÇòÚ êÌ Ç òðå ÕðÅ Õ¶ ç¯ ÷ Õ çÆ Á¼ × ÇòÚ Ãóé çÅ
ÁÇèÕÅðÆ ìäÅ ÇçåÅÍ À°Ô éÅ å» Õ¯ÂÆ À°êç¶ô Ã¹äé Çç³çÅ ÔË
Áå¶ éÅ ÔÆ Õ¯ÂÆ Üê åê Õðé Çç³çÅ ÔË, À°Ãù ôËåÅé ÁÅÇÖÁÅ
Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÔ ëÇðôåÅ Ö¹çÅ ç¶ Ô¹Õî ç¶ ÃÅî·ä¶ éÅ ë¹ðîÅéÆ ÇòÚ
ÁÅ Ç×ÁÅ, ÇÂÃù ð¼ìÆ ÃíÅ ÇòÚ¯º Õ¼ã ÇçåÅ Ç×ÁÅ Áå¶ ÇÂÃ é¶
ÇÕÔÅ ÇÕ ÁË Ö¹çÅ! îËº ÇÕÃ¶ ù òÆ å¶ð¶ éÅñ ÇêÁÅð éÔÄ Õðé
ç¶ò»×Å Áå¶ éÅ ÔÆ ÇÕÃ¶ ù Ã¼Ú ç¶ ðÅÔ å¶ å°ðé ç¶ò»×ÅÍ Ü¯
å¶ð¶ ì³ç¶ ÔçÅÇÂå» Õðé òÅñ¶, éÃÆÔå» Õðé òÅñ¶ Ô¯ä×¶, À°Ô
òÆ î¶ð¶ ÔÆ ì³ç¶ Ô¯ä×¶, À°Ô î¶ðÆ ì¯ñÆ ì¯ñä×¶Í ñ¯Õ» ù îçðÅ, îÅÃ
Áå¶ í¯× ÇòñÅÃ» ÇòÚ ñ×Å ç¶ò»×ÅÍ À°Ô çÈÇÜÁ» ù òÆ ÁÇÜÔÅ
ÔÆ À°êç¶ô ç¶ä×¶Í ìÅìÅ ëðÆç ÜÆ ÇÂÃ ëÇðôå¶ çÆ ôÕåÆ Áé°íò
ÕðÕ¶ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé ÇÕ -
ëðÆçÅ Õ±Õ¶ÇçÁÅ Ú»×¶ÇçÁÅ îåÆ ç¶ÇçÁÅ ÇéåÍÍ
Ü¯ ÃËåÅÇé ò³ßÅÇÂÁÅ Ã¶ ÇÕå ë¶ðÇÔ ÇÚåÍÍ ê³éÅ - ACGH
Â¶Ã¶ åð·» éÅñ íÅðåÆ ÇÖÁÅñ òÆ ÔË ÇÕ Ô¹ä ÕñÜ¹× çÅ Ãî»
Úñ ÇðÔÅ ÔËÍ Õðî èðî ù ÇÂÔ ëñÆíÈå éÔÄ Ô¯ä Çç³çÅÍ ì¹¼è èðî
38
ç¶ ÁÚÅðÆÁÅ çÅ ÇÖÁÅñ ÔË ÇÕ îÅð ç¶òåÅ ÁÅçîÆ ù ê¹¼á¶ ðÅÔ
êÅÀ°ºçÅ ÔË, ÇÂé·» ù êÌíÈ å¯º ÁÅÕÆ çÃç¶ Ôé êð ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ
ÜÆ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé ÇÕ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ Ãí å¯º ò¼â¶ Ôé Áå¶ À°Ã
ç¶ Á¼×¶ ÃÅð¶ Çéòç¶ ÔéÍ
Ô¹ä ÁÃÅó ç¶ îÔÆé¶ ìÅð¶ ë¹ðîÅé ÔË ÇÕ ÁÃÅó ÇòÚ ÁÇå
çÆ ×ðîÆ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔË êð ÇÜé·» ç¶ Á³çð òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ç¶
ÇêÁÅð çÆÁ» Õ»×» À°áçÆÁ» Ôé, À°é·» ù ÁÃÅó çÆ ×ðîÆ ê¯Ô
éÔÄ ÃÕçÆÍ ÇÜÔó¶ ÇÔðç¶ îÅÇÂÁÅ Á×é é¶ ÜÅñ Ççå¶ Ôé, À°é·»
ù ÇÂÔ îÔÆéÅ åêô íÇðÁÅ ñ×çÅ ÔË êð Ü¯ éÅî éÅñ Ü¹ó¶ Ôé,
À°é·» çÅ îé å¶ åé ç¯ò¶º ÃÆåñ Ô¯Â¶ Ô¯Â¶ Ôé - éÅî çÆ á¿ãÕ
éÅñÍ ë¹ðîÅé ÔË -
À°á³ÇçÁÅ ìÇÔ³ÇçÁÅ Ãò³ÇçÁÅ Ã¹Ö¹ Ã¯ÇÂÍÍ
éÅéÕ éÅÇî ÃñÅÇÔÁË îé° åé° ÃÆå« Ô¯ÇÂÍÍ ê³éÅ - CBA
ÇêÛñ¶ îÔÆé¶ ÇòÚ ×¹ðÈ ê³Üò¶º êÅåôÅÔ ÜÆ ñÅÔ½ð ç¶ Á³çð
ì¹ñÅÂ¶ ×Â¶ Ãé Áå¶ ÁÅê ù À°ìñçÆÁ» ç¶×» ÇòÚ À°ìÅÇñÁÅ
Ç×ÁÅ, Á¼× òð×Æ ñÅñ Ô¯ÂÆ åòÆ ç¶ À°êð ÇìáÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅ, ÃÆÃ
À°å¶ Á¼× òð×Å ð¶åÅ Â¶Ã ÕðÕ¶¶ êÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅ ÇÕ ÁÅê Ã¹ðå ù
çÃò¶º ç¹ÁÅð ÇòÚ ÃÇæå éÅ Õð ñËä ÇÜæ¶ ç¹Ö-Ã¹Ö, í¹Ö, ÇêÁÅÃ
éÔÄ ÇòÁÅÇêÁÅ ÕðçÆ ÇÜò¶º ÇÕ ìÅäÆ Á³çð çÃç¶ Ôé -
×¹ðî¹ÇÖ Á³åÇð ÃÔÜ¹ ÔË îé° ÚÇóÁÅ çÃòË ÁÅÕÅÇÃÍÍ
ÇåæË À±ºØ é í¹Ö ÔË ÔÇð Á³ÇîÌå éÅî¹ Ã¹Ö òÅÃ¹ÍÍ
éÅéÕ ç¹Ö¹ Ã¹Ö¹ ÇòÁÅêå éÔÆ ÇÜæË ÁÅåî ðÅî êÌ×ÅÃ¹ÍÍ
ê³éÅ - ADAD
êð ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ é¶ éÅî çÆ ÃÆåñåÅ ÁËåéÆ òðåÅ ÇçåÆ
ÇÕ Üç¯º îÆÁ» îÆð ÜÆ ÇÂÔ ÔÅñå ò¶Ö Õ¶ À°ÚÆ ÁÅÖç¶ Ôé, ÒÒîÔÅé
÷¹ñî! îÔÅé ÷¹ñî! Ø¯ð ÷¹ñî! ÇÂÔ ÔÕ±îå ÇÂÃ ÷¹ñî ç¶ íÅð
éÅñ à¹¼à Õ¶ à¹Õó¶-à¹Õó¶ Ô¯ ÜÅò¶×ÆÍÓÓ À°Ã ò¶ñ¶ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ
êÆð îÆÁ» îÆð ù òÆ ð¯Õ Çç³ç¶ Ôé ÇÕ êÆð ÜÆ! ç¶ÇÖú Õ¯ÂÆ ìÚé
éÅ Õð Ççú, ìç-ç¹ Á Å éÅ ç¶ ç¶ ä ÆÍ êÆð ÕÇÔä ñ¾ Ç ×ÁÅ ÇÕ
îÔÅðÅÜ! å°ÃÄ ÁËåéÅ ÷¹ñî ÇÕÀ°º ÃÇÔé Õð ðÔ¶ Ô¯? å°ÔÅâÆ ÇÂÕ
Çé×·Å ÇÂÃ ÃÅð¶¶ ìÌÇÔî³â ù Ãî¶à ÃÕçÆ ÔË, Çëð å°ÃÄ ÇÕÀ°º éÔÄ
ÕÇÔ ðÔ¶? îÔÅðÅÜ ÕÇÔä ñ¾×¶ ÇÕ îÆÁ» îÆð! ÇÕÃ ù ÃðÅê ç¶ÂÆÂ¶?
ÁËæ¶ å» òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ å¯º ì×Ëð Ô¯ð ÔË ÔÆ Õ¯ÂÆ éÔÄÍ ÇÕåéÆ ô»åÆ
åé å¶ îé ç¶ Á³çð ÔËÍ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ é¶ êÌå¼Ö ðÈê ÇòÚ ÜäÅ
ÇçåÅ ÇÕ ÁÃÅó çÆ åêô, éÅî ÇòÔÈÇäÁ» ù Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔË,
ÇÜÔó¶ ÁÅêä¶ ÁÅê ù ÃÅã¶ Çå³é Ô¼æ çÆ, ê³Ü» å¼å» çÆ ìäÆ Ô¯ÂÆ
ç¶Ô î³éç¶ ÔéÍ ÇÜé·» çÆ ÃÇæåÆ ÁÅåî ÃðÈê ÇòÚ Ô¯ Ú¹¼ÕÆ ÔË,
39
À°æ¶ ÃçÆò Ö¶óÅ ÔÆ Ö¶óÅ, Áé¿ç ÔÆ Áé¿ç ÔË; ÁËéÆ á¿ãÕ ÔË ÇÕ
ÃÅðÆ ç¹éÆÁ» çÆ åêô çÈð Õðé ç¶ Ãîð¼æ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔËÍ éÅî
å¯º ÇòÔÈäÅ air conditioned ÕîÇðÁ» ç¶ Á³çð ìËáÅ òÆ îé çÆ
åêô ç¶ ÕÅðé frustration ÓÚ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔË, À°Ã ù Ã¹³çð
Ã¶Ü», Áé¶Õ Ã¹Ö, Ã¹×³èÆÁ»; Ã¹Ö éÔÄ ç¶ ÃÕçÆÁ»Í òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ
çÆ êÛÅä å¯º Çìé», Ü¯ ÇÂÃ¶ ÃðÆð ÇòÚ ÁÅêäÅ ÁÅÃä ñÅÂÆº Ãí
Õ°Þ Õð ðÔ¶ Ôé, ÇòôàÅ ç¶ ÕÆó¶ ò»×È³ Õ°ðìñ-Õ°ðìñ ÕðçÅ,
êçÅðæ» ÇòÚ Á³Ã îÅåð òÆ Ã¹Ö éÔÄ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅÍ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ
ÜÆ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé -
Ã¹³çð Ã¶Ü Áé¶Õ Ã¹Ö ðÃ í¯×ä êÈð¶ÍÍ
Ç×ÌÔ Ã¯ÇÂé Ú³çé Ã¹×³è ñÅÇÂ î¯åÆ ÔÆð¶ÍÍ
îé ÇÂÛ¶ Ã¹Ö îÅäçÅ ÇÕÛ° éÅÇÔ ÇòÃÈð¶ÍÍ
Ã¯ êÌí¹ ÇÚÇå é ÁÅòÂÆ ÇòÃàÅ Õ¶ ÕÆð¶ÍÍ
Çìé° ÔÇð éÅî é Ã»Çå Ô¯ÇÂ ÇÕå° ÇìÇè îé¹ èÆð¶ÍÍ
ê³éÅ - G@G
òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ù Û¼â Õ¶, Ü¯ ç¹éÆÁ» ç¶ ÇÕÃ¶ îé°¼Ö çÆ ÁÅÃ
ÇòÚ ðÇÔ³ç¶ Ôé, À°Ô Ã¹Ö éÔÄ îÅä ÃÇÕÁÅ Õðç¶ -
Ü×ÜÆòé ê¹ðÖ¹ ÇåÁÅÇ× ÕË îÅäÃ Ã³çÆ ÁÅÃÍÍ ê³éÅ-ACD
ÇÕÀ°ºÇÕ ÇÜÃ îé°¼Ö çÆ À°Ô ÁÅÃ ð¼Öç¶ Ôé, À°Ô îé°¼Ö å»
ÁÅê ÔÆ ç¹Ö» éÅñ íÇðÁÅ ÇêÁÅ ÔË, À°Ô ÇÕÃ¶ ù ÕÆ Ã¹Ö ç¶ ÃÕçÅ
ÔËÍ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ çÃç¶ Ôé ÇÕ ÁË îé°¼Ö! Ü¶ å±³ ÁÅÃ ÕðéÆ ÔË
å» ÇÂÕ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ çÆ ÁÅÃ ð¼Ö, ÇÜÃ ç¶ Øð Ãí Õ°Þ ÔË, Ü¯
å¶ð¶ ÃÅð¶ ç¹Ö» çÅ ÇÂñÅÜ Õð ÃÕçÅ ÔËÍ À°Ã é¶ å¶ðÆÁ» ÕîÆÁ»
ù ç¶Ö Õ¶ å¶ð¶ Á³çð êÇÔñ» ÔÆ Ã¹Ö» çÅ ðåé ðÈêÆ éÅî, ÃðÆð
ÇòÚ ð¼Ö ÇçåÅ ÔË -
éÀ°ÇéÇè Á³ÇîÌå° êÌí ÕÅ éÅî¹ÍÍ
ç¶ÔÆ îÇÔ ÇÂÃ ÕÅ ÇìÃÌÅî¹ÍÍ
Ã¹³é ÃîÅÇè ÁéÔå åÔ éÅçÍÍ
ÕÔé° é ÜÅÂÆ ÁÚðÜ ÇìÃîÅçÍÍ ê³éÅ - BIC
ÔÇð ÁÀ°Öè¹ Ãí Øà ÔË íÅÂÆÍÍ
×¹ð êÈð¶ Çìé° ÇìÇè é ìéÅÂÆÍÍ
×¹Çð êÈðË Ã³Üî¹ ÕÇð çÆÁÅÍÍ
éÅéÕ åÀ° ÇëÇð çÈÖ é æÆÁÅÍÍ ê³éÅ - BEI
ÇÂÔ çòÅÂÆ Ãîð¼æ ×¹ðÈ çÆ ç¼ÃÆ Ô¯ÂÆ Ü¹×å ç¶¶ î¹åÅÇìÕ Á³çð¯º
êÌÅêå Ô¯ ÃÕçÆ ÔËÍ ÇÂÃ ÕðÕ¶ å±³ îÅéÃ çÆ ÁÅÃ Û¼â Õ¶ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ
çÆ ÁÅÃ ÇòÚ ðÇÔ, Ü¯ å¶ð¶ Øà-Øà ÇòÚ ÇòÁÅêÕ ÔËÍ À°Ô ÁÅê ÔÆ
40
ÁÅêäÆ î½Ü ÇòÚ Ç´ÁÅ Õð ÇðÔÅ ÔË, ÇÂÕ Á×³îÆ Ö¶ñ· Ö¶â ÇðÔÅ ÔË, À°Ã
Á×¯Úð ù êÛÅä Áå¶ Ü¯ å¶ð¶ Á³çð îËº íÅò ÔË, À°Ô ÇÂÕ êÌÛÅò» ÔË,
ÞÈ á Å ÔË , À° Ô ÁäÔ¯ ä Æ ÚÆ÷ ÔË , ÇÜÃù ÁÇ×ÁÅé çÅ íðî í¹ ñ ÅòÅ
ÁÅÇÖÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ å±³ ÁÅêä¶ ÁÅê ù òÅÇÔ×¹ðÈ å¯º òÖðÅ î³é Õ¶ Üéî
îðé ç¶ Ú¼Õð ÇòÚ ÇêÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËº Áå¶ Üî» çÆ ëÅÔÆ Öðì»-Öðì»
ÃÅñ çÆ å¶ð¶ ×ñ ÇòÚ êË Ú¹¼ÕÆ ÔË êð å±³ êÈð¶ ÃÇå×¹ðÈ ù Çîñ Õ¶ ÇÂÃ ÞÈá¶
ÁÇèÁÅÃ ç¶ ÜÅñ ÇòÚ¯ º ìÅÔð éÔÄ ÇéÕñ ÃÇÕÁÅÍ êÇÔñ» å» å± ³
ÁÅêä¶ ÁÅê ù ÃÅã¶ Çå³é Ô¼æ çÆ ç¶Ô î³éçÅ ÔËº, ë¶ð å±³ ÁÅêä¶ ÁÅê ù
ÃÈÖôî ÃðÆð î³éä ñ× Ü»çÅ ÔËº, ÕÅðé ÃðÆð î³éçÅ ÔËº Áå¶ ÇÂÃ å¯º òÆ
À°êð Ü¶ Ã¹ðå À°ÚÆ Ô¯ ÜÅò¶ å» å±³ ÁÅêä¶ ÁÅê ù ÜÆò î³éçÅ ðÇÔ³çÅ
ÔË º êð Ôé¶ ð · ¶ ÇòÚ í¹ ¼ Ç ñÁÅ Ô¯ Ç ÂÁÅ å± ³ éÔÄ ÜÅäçÅ ÇÕ å¶ ð Å ÃðÈ ê
ÒÁÅåîÅÓ ÔË; å¶ð¶ Áå¶ òÅÇÔ×¹ðÈ ÇòÚ Õ¯ÂÆ òÆ ëðÕ éÔÄ ÔËÍ ÇÂÃ êÌÕÅô
å¯º ÔÆäÅ ðÇÔ Õ¶ å±³ Üî» çÆ ëÅÃÆ ×ñ ÇòÚ êÅÂÆ Ô¯ÂÆ ÔË-
ç¹ïË íÅÇÂ Çò×¹ÚÆÁË ×Çñ êÂÆÃ¹ Üî ÕÆ ëÅÃÍÍ
ê³éÅ - ACD
ÇÂÔ å¶ð¶ ÔÆ ÕÆå¶ Ô¯Â¶ Õðî» çÅ ëñ ÔË Ü¯ åËù í¯×ä¶ êË ðÔ¶
Ôé -
Ü¶ÔÅ ìÆÜË Ã¹ «äË îæË Ü¯ ÇñÇÖÁÅÃ¹ÍÍ ê³éÅ - ACD
ÕÆå¶ Ô¯Â¶ Õðî» çÅ ëñ ÁËæ¶ òÆ í¹×åäÅ êËºçÅ ÔË, çð×ÅÔ ÇòÚ
ÜÅ Õ¶ òÆ í¯×çÅ ÔËÍ îÅó¶ Õðî» ç¶ ëñ ÕðÕ¶ -
êÅêÆ Õðî ÕîÅòç¶ Õðç¶ ÔÅÂ¶ ÔÅÇÂÍÍ
éÅéÕ ÇÜÀ° îæÇé îÅèÅäÆÁÅ ÇåÀ° îæ¶ èÌî ðÅÇÂÍÍ
ê³éÅ - ADBE
Õðî Ôî¶ô» ÔÀ°îË ù í¯×ä¶ êËºç¶ ÔéÍ ÔÀ°îË ÇÂÕ Ü÷ìÅ ÔË ÇÜÃ
ç¶ ÁèÆé Ô¯ÂÆ Ú¶åé Ã¹ðå ÁÅêä¶ ÁÅê ù òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ å¯º òÖðÆ
î³éçÆ ÔËÍ ÃÇåÃ³×, îÔ»ê¹ðô» çÆ Ã³×å å¯º ÔÆäÅ ðÇÔ Õ¶ ê¹ðô
îÅÇÂÁÅ ç¶ ðÃ»-ÕÃ» ÇòÚ À°ñÞ Ü»çÅ ÔË Áå¶ î¶ðÆ ÔÆ î¶ðÆ ÕðÕ¶
Üéî ÇìðæÅ ×¹ÁÅ ñËºçÅ ÔËÍ ÇÂÔ À°îð ðÈêÆ ðËä ñ¿Ø Ü»çÆ ÔË,
êÛåÅòÅ ê¼ñ¶ ðÇÔ Ü»çÅ ÔË; ÁÅÇÂÁÅ å» êÌî¶ôð ù Çîñä òÅÃå¶
ÃÆÍ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ÇÂÃ ç¶ Á³çð ÁÅÃä ñÅÂÆ ÇÂÃ çÅ ÇÂ³å÷Åð Õð
ðÔ¶ ÔéÍ Ã³å, îÔ»ê¹ðô ÔÅÕ» îÅð-îÅð Õ¶ ÇÂÃù ÖìðçÅð Õðç¶
Ôé, ïÅç ÕðÅÀ¹ºç¶ Ôé ÇÕ å±³ îÅåÅ ç¶ À°çð ÇòÚ ÃòÅÃ-ÃòÅÃ
éÅî è¹é ÇòÚ îÃå ÃÆ, À°Ã éÅî è¹é ÕðÕ¶ å¶ð¶ Á³çð êÌÕÅô
ÃÆÍ ÇÂÕ ÃîÅèÆ çÆ ÁòÃæÅ ÇòÚ ñÆé Ô¯ÇÂÁÅ ×ðí Á×é å¯º
ìÚ Õ¶ Ã³ÃÅð ÇòÚ ÁÅÇÂÁÅÍ êð Çëð îÅÇÂÁÅ ç¶ ÁÃð ÇòÚ ëÃ
Õ¶ À°Ã êÌíÈ ù í¼¹ñ Õ¶ Çëð À°é·» Õ³î» ÇòÚ ñ× Ç×ÁÅ ÇÜé·» éÅñ
Áé¶Õ» òÅðÆ Üéî îðé ç¶ ç¹Ö Õ¼à Ú¹ÇÕÁÅ ÔË -
41
ïÅ Ü¹× îÇÔ Â¶ÕÇÔ ÕÀ° ÁÅÇÂÁÅÍÍ
Üéîå î¯ÇÔú î¯ÔéÆ îÅÇÂÁÅÍÍ
×ðí Õ°³à îÇÔ À°ðè åê Õðå¶ÍÍ
ÃÅÇÃ ÃÅÇÃ ÇÃîðå êÌí¹ ðÔå¶ÍÍ
À°ðÇÞ êð¶ Ü¯ Û¯Çâ ÛâÅéÅÍÍ
ç¶òéÔÅð¹ îéÇÔ ÇìÃðÅéÅÍÍ ê³éÅ - BEA
ÇÂÔ ×¼ñ» å¶ð¶ ÇÚå Ú¶å¶ òÆ éÅ ðÔÆÁ» Áå¶ éÅ ÔÆ ÃÇåê¹ðô»
çÆ ÃÇå çÆ ÁÅòÅ÷ å±³ î³éÆº, Ã×ò» ÇÂÃ ç¶ ÇòêðÆå, ÃÇåê¹ðô»
çÆ Çé¿ÇçÁÅ ÕðçÅ ÇðÔÅÍ ëñ ÕÆ Ô¯ÇÂÁÅ? Ãî» ×¹÷ð Ç×ÁÅ, Üî
ë¶ð ë³èÅ ñË Õ¶ ÁÅ ×Â¶, ×ñ ÇòÚ êÅ ÇñÁÅ; ë¶ð êÛåÅÇÂÁÅ -
ðËÇä ÇòÔÅäÆ êÛ°åÅäÆ À°Çá ÚñÆ ×ÂÆ ÇéðÅÃÍÍ
ÇÜé Õ½ ÃÅèÈ í¶àÆÁË Ã¯ çð×Ô Ô¯ÇÂ ÖñÅÃ¹ÍÍ ê³éÅ - ACD
ÁÅêÆéË í¯× í¯Ç× ÕË Ô¯ÇÂ íÃîÇó íÀ°ð¹ ÇÃèÅÇÂÁÅÍÍ
òâÅ Ô¯ÁÅ ç¹éÆçÅð¹ ×Çñ Ã³×« ØÇå ÚñÅÇÂÁÅÍÍ
Á×Ë ÕðäÆ ÕÆÇðå òÅÚÆÁË ìÇÔ ñ¶ÖÅ ÕÇð ÃîÞÅÇÂÁÅÍÍ
æÅÀ° é Ô¯òÆ êÀ°çÆÂÆ Ô¹Çä Ã¹äÆÁË ÇÕÁÅ ðÈÁÅÇÂÁÅÍÍ
îÇé Á³èË Üéî¹ ×òÅÇÂÁÅÍÍ ê³éÅ - DFD
Ü¯ Õ°Þ Ã³ÃÅð ÇòÚ êÅê» éÅñ, îÅÇÂÁÅ ÇÂÕ¼áÆ ÕÆåÆ ÃÆ,
À°Ô å°ðÇçÁ» éÅñ éÅ ×ÂÆÍ îÅÇÂÁÅ çÅ î¯Ô êðñ¯Õ ÇòÚ òÆ
ÇÂÃù ÜñÅÀ°ºçÅ ÔËÍ êð ÇÂÕé» ù Ã¯ÞÆ ÁÅ ×ÂÆ, À°Ãé¶ ÃÇåê¹ðô»,
ÃÅèÈÁ», Ã³å», ÁÅðë», êÆð», ëÕÆð» çÆ Ô¼Õ çÆ ÁòÅ÷ Ã¹äÆ Áå¶
Ãîð¼æ ×¹ðÈ å¯º ôìç êÌÅêå ÕðÕ¶ ØÅñ ÕîÅÂÆ ÕÆåÆ; À°Ô Üç¯º ÇÂÃ
Ã³ÃÅð å¯º Ü»çÅ ÔË å» è³é-è³é Ô¹³çÆ ÔË, ÜË-ÜË ÕÅð Ô¹³çÆ ÔËÍ À°é·»
ù ÜîçÈå Áð¶-Áð¶ éÔÄ ÕÇÔ³ç¶, Ã×î» Üî ÁÅçð Çç³ç¶ Ôé, Ã¶òÅ
Õðç¶ Ôé -
ÇÜé Õ½ ÃÅèÈ í¶àÆÁË Ã¯ çð×Ô Ô¯ÇÂ ÖñÅÃ¹ÍÍ ê³éÅ - ACD
ÃÅèÈÁ» çÆ Ã³×å ÕðÕ¶¶ ÕÆ ÇîÇñÁÅ å¶¶ ÕÆ ØÅñ ÕîÅÂÆ ÕÆåÆ -
ÇÜÃ¹ òÖð ÕÀ° ñËÇé å± ÁÅÇÂÁÅÍÍ
ðÅî éÅî¹ Ã³åé ØÇð êÅÇÂÁÅÍÍ
åÇÜ ÁÇíîÅé° ñ¶Ô¹ îé î¯ÇñÍÍ
ðÅî éÅî¹ ÇÔðç¶ îÇÔ å¯ÇñÍÍ
ñÅÇç Ö¶ê Ã³åÔ Ã³Ç× ÚÅ«ÍÍ
Áòð ÇåÁÅÇ× ÇìÇÖÁÅ Ü³ÜÅñÍÍ
î¹Ö À±Üñ ÔÇð çð×Ô Ã¯ÇÂÍÍ
42
ÇÂÔ¹ òÅêÅð¹ ÇòðñÅ òÅêÅðËÍÍ
éÅéÕ åÅ ÕË Ãç ìÇñÔÅðËÍÍ ê³éÅ - BHC
êð ÔËðÅéÆ çÆ ×¼ñ ÔË ÇÕ Çòðñ¶ ÔÆ ÁËÃ¶ ê¹ðô Ôé ÇÜÔó¶
ÁòÅ÷-Â¶-Ô¼Õ ù Ã¹äç¶ Ôé Áå¶¶ çð×ÅÔ ñÂÆ êÈ³ÜÆ ì³é·ç¶ Ôé,
ÇÜæ¶ ç¹éÆÁ» çÆ Õ¯ÂÆ ÚÆ÷ éÅñ éÔÄ Ü»çÆ Áå¶ éÅ ÔÆ ç¹ÇéÁÅòÆ
ÇðôÇåÁ» ÇòÚ¯º ÇÕÃ¶ çÅ Ô¼æ À°æ¶ ÁêóçÅ ÔË -
ÇÜÔ îÅð× Õ¶ ×é¶ ÜÅÇÔ é Õ¯ÃÅÍÍ
ÔÇð ÕÅ éÅî¹ À±ÔÅ Ã³Ç× å¯ÃÅÍÍ
ÇÜÔ êËâ¶ îÔÅ Á³è ×¹ìÅðÅÍÍ
ÔÇð ÕÅ éÅî¹ Ã³Ç× À°ÇÜÁÅðÅÍÍ
ÜÔÅ ê³Çæ å¶ðÅ Õ¯ é ÇÃßÅé±ÍÍ
ÔÇð ÕÅ éÅî¹ åÔ éÅÇñ êÛÅé±ÍÍ
ÜÔ îÔÅ íÇÂÁÅé åêÇå ìÔ¹ ØÅîÍÍ
åÔ ÔÇð Õ¶ éÅî ÕÆ å°î À±êÇð ÛÅîÍÍ
ÜÔÅ ÇåÌÖÅ îé å°Þ¹ ÁÅÕðÖËÍÍ
åÔ éÅéÕ ÔÇð ÔÇð Á³ÇîÌå° ìðÖËÍÍ ê³éÅ - BFD
×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ ç¼Ãç¶ Ôé ÇÕ ÇêÁÅÇðú! ÁðçÅÃ Õð¯ À°Ã
ç¹éÆÁ» ç¶ îÅñÕ Á¼×¶ ÇÜÃ å¯º å°ÃÄ ÔÀ°îË ç¶ ÁèÆé Ô¯Â¶ òÖð¶ Ô¯
Ú¹¼Õ¶ Ô¯ºÍ ÇÔðç¶ å¯º, ìÅð-ìÅð ÕÔ¯ -
ÕÇð ÇÕðêÅ êÌí ÁÅêäÆ å¶ð¶ çðÃé Ô¯ÇÂ ÇêÁÅÃÍÍ
êÌí å°è¹ Çìé° çÈÜÅ Õ¯ éÔÆ éÅéÕ ÕÆ ÁðçÅÇÃÍÍ
ê³éÅ - ACD
ÇÜÃ ç¶ îé ÇòÚ òÅÇÔ×¹ðÈ çÅ éÅî òÃ Ç×ÁÅ, À°Ã ù ÇÂÔ
ÁÃÅó âðÅÀ°äÅ å¶ åêô íÇðÁÅ éÔÄ ñ×çÅ, À°Ãç¶ Á³çð á¿ãÕ
çÅ òÅÃ Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ îé çÆ ô»åÆ ÁËéÆ òè Ü»çÆ ÔË
ÇÕ À°Ô ÃçÅ Áé¿ç ÇòÚ ðÇÔ³çÅ ÔË Áå¶ ÁÃÅó çÅ îÔÆéÅ Ôð
åð·» ç¶ éÅñ À°Ãù Ã¹ÔÅòäÅ ñ¾×ä ñ¾× Ü»çÅ ÔË, ÇÜÃ ç¶ Á³çð
éÅî è¹é Ô¹³çÆ ÔË -
ÁÃÅó¹ Ã¹Ô³çÅ ÇåÃ¹ ñ×Ë
ÇÜÃ¹ îÇé ÔÇð Úðä ÇéòÅÃÍÍ ê³éÅ - ACD
nnnnnnn
43
ÃÅòÇä
ÃÅòÇä ÃðÃÆ ÕÅîäÆ Úðé Õîñ ÇÃÀ° ÇêÁÅð¹ÍÍ
îé° åé° ðåÅ ÃÚ ð³Ç× ÇÂÕ¯ éÅî¹ ÁèÅð¹ÍÍ
ÇìÇÖÁÅ ð³× Õ±óÅÇòÁÅ ÇçÃÇé Ãí¶ ÛÅð¹ÍÍ
ÔÇð Á³ÇîÌå ìÈ³ç Ã¹ÔÅòäÆ ÇîÇñ ÃÅèÈ êÆòäÔÅð¹ÍÍ
òä° Çåä° êÌí Ã³Ç× îÀ°ÇñÁÅ Ã³îÌæ ê¹ðÖ ÁêÅð¹ÍÍ
ÔÇð ÇîñäË é¯ îé° ñ¯ÚçÅ ÕðÇî ÇîñÅòäÔÅð¹ÍÍ
ÇÜéÆ ÃÖÆÂ¶ êÌí¹ êÅÇÂÁÅ Ô³À° Çåé ÕË Ãç ìÇñÔÅðÍÍ
éÅéÕ ÔÇð ÜÆ îÇÂÁÅ ÕÇð ÃìÇç ÃòÅðäÔÅð¹ÍÍ
ÃÅòä° ÇåéÅ Ã¹ÔÅ×äÆ ÇÜé ðÅî éÅî¹ À°Çð ÔÅð¹ÍÍ
ê³éÅ - ACD
ÔÅó çÅ îÔÆéÅ À°é·» ù åêçÅ êÌåÆå éÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÇÜé·» é¶
Á³çð òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ç¶ Úðé» çÅ òÅÃÅ ÃÅÖôÅå ðÈê ÇòÚ êÌ×à
å¼ÇÕÁÅ ÇÜò¶º ÔÅó· ç¶ îÔÆé¶ Á¼è¶ ÔÅó· å¯º Øà» À°î³â êËºçÆÁ» Ôé
Áå¶ ì¼çñ ÁÃîÅé ù ã¼Õ ñËºç¶ Ôé, á¿ãÆ òÅï± ð¹îÕ êËºçÆ ÔË,
îÄÔ òð·ç¶ Ôé, éçÆÁ», éÅñ¶ À°Ûñ-À°Ûñ Õ¶ Úñç¶ Ôé, ÜÆò
Ü³å± Ã¹Ö çÅ ÃÅÔ ñËºç¶ Ôé Áå¶ èðåÆ À°êð ÔÇðÁÅòñ ÇçÌôàÆ×¯Úð¶
Ô¯ä ñ× Ü»çÆ ÔËÍ ÃÅðÆ êÌÇ´åÆ îÄÔ çÅ ÇîñÅê Ô¯ä éÅñ ÇéÖÅð
ÇòÚ ÁÅ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔËÍ êÔÅó» çÆÁ» Ú¯àÆÁ», Õ°áÅð» è¯ Ô¯¯
Ü»çÆÁ» Ôé, çðÖå» ç¶ î¹ðÞÅÂ¶ Ô¯Â¶ ê¼å¶ Ôé¶ð·ÆÁ» Úñ Õ¶ èÈó éÅñ
ñ¾æ-ê¼æ Ô¯Â¶ è¯å¶ Ü»ç¶ Ôé Áå¶ ÇéÖð Õ¶ ÞÈ³îäÆÁ» ÇòÚ ÁÅ Ü»ç¶
ÔéÍ ê»èÆ ÁðÅî Õðé ñÂÆ ÇéÖð¶¶ Ô¯Â¶ ÇìÌÛ» Ô¶á ìËá Õ¶ ÁðÅî
Õðç¶ ÔéÍ ÇÂÃ òÅåÅòðä çÅ ÁÃð, ÇÂÃ ÇéÖÅð çÅ ÇçÌô ÁÅçîÆ
ç¶ ÃðÆð Á³çð ÇÂÕ ÁÜÆì ÔÆ ÁÃð êËçÅ ÕÇðÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ Ü¶á
å¶ ÔÅó· çÆ åêô ÇòÚ ÇÂÔ åìçÆñÆ ÁÅçîÆ ç¶ Á³çð ÇÂÕ Þ¹ä-
Þ¹äÆ òÆ êËçÅ ÕðçÆ ÔË Áå¶ ÃÅòä ô¹ðÈ Ô¹³ç¶ ÔÆ ÃÅðÅ òÅåÅòðä
ìçñ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔË Í êåÆ ç¶ ÇîñÅê ÇòÚ ÇòÁÅÕ° ñ Ô¯ Â Æ
Ã¹ÔÅ×ä ÇÂÃ á¿ãÕ ù îÇÔÃÈÃ ÕðÕ¶ ÇêÁÅð ç¶ ð³× ÇòÚ ð¼åÆ Ü»çÆ
ÔË Áå¶ Ö¶óÅ À°Ã å¯º Ã»ÇíÁÅ éÔÄ Ü»çÅ, À°Ã çÅ ð¯î-ð¯î ÇÖóçÅ
ÔË-ÇÖóçÅ ÔË; À°Ô ÇÖó Ü»çÆ ÔË -
ÃÅòÇä ÃðÃÆ ÕÅîäÆ Úðé Õîñ ÇÃÀ° ÇêÁÅð¹ÍÍ
ê³éÅ - ACD
ÇÂÃ åð·» êÌíÈ ç¶ ÇêÁÅð ÇòÚ åóë ðÔ¶ ÇêÁÅð¶ ÇÂÃ á¿ãÕ
44
ù îÇÔÃÈÃ Õðç¶ ÔéÍ ÇêÁÅð çÆÁ» ÇÖ¼Ú» À°é·» ç¶ ÜÆòé ù ÇÕÃ¶
ÖÅÃ ð³× ÇòÚ ð³× Çç³çÆÁ» Ôé Áå¶ éÅî è¹é ÇÂÃ ÇêÁÅð ÇòÚ¯º
×¹È³ÜçÆ ÔË Áå¶ êÌíÈ ù Á³åôÕðä çÆ Ã¶ÜÅ À°å¶ ÁÅÇÂÁÅ îÇÔÃÈÃ
Õðç¶ ÔéÍ ÇÂÃ Ã¼Ú¶ ÇêÁÅð ÇòÚ îé å¶ åé Çí¼Ü Ü»çÅ ÔË Áå¶
ÇÂÔ ÇêÁÅð, ÇÂÔ éÅî è¹é À°Ãç¶ ÜÆòé çÅ ÁèÅð ìä Ü»çÅ ÔË-
îé° åé° ðåÅ ÃÚ ð³Ç× ÇÂÕ¯ éÅî¹ ÁèÅð¹ÍÍ ê³éÅ - ACD
À°Ã ÜÇ×ÁÅÃÈ çÅ ÜÆÁ ÕðçÅ ÔË ÇÕ Ô¹ä î¶ð¶ éÅñ¯º êÌíÈ ÇÂÕ
ÇÛé òÆ çÈ ð éÅ Ô¯ ò ¶ Áå¶ îË º ÇÂÃ ÇêÁÅð ç¶ ð³ × ù ÁÅêä¶
Á³åôÕðä çÆ Ã¶ÜÅ À°êð ÜÆÁ íð Õ¶ îÅä»Í À°Ãù êÌå¼Ö ðÈê ÇòÚ
îÅÇÂÁÅ ç¶ ÇêÁÅð Áå¶ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ç¶ ÇêÁÅð çÅ ëðÕ îÇÔÃÈÃ
Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ îÅÇÂÁÅ ç¶ ð³× ÃÅð¶ Çë¼Õ¶ Ôé, ÇÂÔ Õ°Ã³í¶
ç¶ ð³× ò»×È³ Õ¼Ú¶ ð³× ÔéÍ ÇÂÕ ÇÛé ñÂÆ Úó·ç¶ Ôé å¶ çÈÜ¶ ÇÛé
À°åð Ü»ç¶ Ôé êð À°Ô Ã¹íÅ×¶ Ôé, ÇÜÔó¶ éÅî ç¶ ð³× ÇòÚ ð³×¶
×Â¶ ÔéÍ ÇÂÔ ð³× Õç¶ îËñÅ éÔÄ Ô¹³çÅ Áå¶ éÅ ÔÆ ñÇÔ³çÅ ÔË-
ðÅî ð³×¹ Õç¶ À°åÇð é ÜÅÇÂÍÍ
×¹ð¹ êÈðÅ ÇÜÃ¹ ç¶ÇÂ ì¹ÞÅÇÂÍÍ ê³éÅ - AID
À°Ô íÅ×» òÅñ¶ Ôé ÇÜé·» ù êÌíÈ çÅ ÇêÁÅð êÌÅêå Ô¯ Ü»çÅ ÔË
Áå¶ À°Ã ÇêÁÅð ù îÅäç¶ ÔéÍ À°Ô ÇêÁÅð ÇÂÕ òÅðÆ ÁÅ Ç×ÁÅ ë¶ð
ÃÅð¶ ÃðÆð ç¶ Á³çð, ðÃéÅ ç¶ Á³çð, ÃòÅÃ» ç¶ Á³çð, êÃ³åÆ ìÅäÆ ç¶
Á³çð, êðÅ ìÅäÆ ç¶ Á³çð, ÁÅÇ×ÁÅ Ú¼Õð ç¶ Á³çð, ÇåÌÕ°àÆ ç¶ Á³çð,
ÃÔ³ÃðÅð çñ Õîñ ç¶ Á³çð, çÃò¶º ç¹ÁÅð ç¶ Á³çð, ð¯î-ð¯î ÇòÚ,
Õä-Õä ÇòÚ ÃîÅÁ Ü»çÅ ÔËÍ À°Ô ë¶ð Û¼²â éÔÄ Ô¹³çÅÍ ÇÂÃ Á³ÇîÌå çÆ
ÕÆîå ç¹éÆÁ» ÇòÚ Õ¯ÂÆ éÔÄ êÅ ÃÕçÅ -
ñÅñ ð³×¹ ÇåÃ ÕÀ° ñ×Å ÇÜÃ Õ¶ òâíÅ×ÅÍÍ
îËñÅ Õç¶ é Ô¯òÂÆ éÔ ñÅ×Ë çÅ×ÅÍÍ
êÌí¹ êÅÇÂÁÅ Ã¹ÖçÅÂÆÁÅ ÇîÇñÁÅ Ã¹Ö íÅÇÂÍÍ
ÃÔÇÜ ÃîÅéÅ íÆåð¶ Û¯ÇâÁÅ éÔ ÜÅÇÂÍÍ
ÜðÅ îðÅ éÔ ÇòÁÅêÂÆ ÇëÇð çÈÖ¹ é êÅÇÂÁÅÍÍ
êÆ Á³ÇîÌå° ÁÅØÅÇéÁÅ ×¹Çð Áîð¹ ÕðÅÇÂÁÅÍÍ
Ã¯ ÜÅéË ÇÜÇé ÚÅÇÖÁÅ ÔÇð éÅî¹ Áî¯ñÅÍÍ
ÕÆîÇå ÕÔÆ é ÜÅÂÆÁË ÇÕÁÅ ÕÇÔ î¹ÇÖ ì¯ñÅÍÍ
ê³éÅ - H@H
ÕÅÇÂÁÅ ÕÅêð¹ ÚÆð ìÔ¹ ëÅð¶
ÔÇð ð³×¹ é ñÔË ÃíÅ×ÅÍÍ ê³éÅ - IHE
ÇÂÔ ð³× Ú¬ñ ÔË, ÇÂÃ ð³× ç¶ ÇòÚ îÃåÆ ÔËÍ ÇÂÔ ÇêÁÅð
Üç¯º é¶¶åð» ÇòÚ òÃçÅ ÔË å» ÁÅêä¶ ÇêÁÅð¶ å¯º ì×Ëð Ô¯ð Õ¯ÂÆ
45
é÷ð ÔÆ éÔÄ ÁÅÀ°ºçÅÍ ÇÂÔ òèçÅ ÔÆ Ü»çÅ ÔË -
ÃÇåÃ³× ÕÆ ð¶ä¹ î¹ÇÖ ñÅ×Æ
ÕÆÂ¶ Ã×ñ åÆðæ îÜéÆáÅÍÍ
ÕÔ¹ éÅéÕ ð³Ç× Ú¬ñ íÂ¶ ÔË
ÔÇð ð³×¹ é ñÔË îÜÆáÅÍÍ ê³éÅ - ABAB
Áé¿çê¹ð ÃÅÇÔì ç¶ Á³çð ÇíÁ³Õð Ü¹¼è Ô¯ ÇðÔÅ ÔËÍ Á¼Ü ç¶
Ü¹¼è çÆ ÕîÅé î¹×ñ ë½Ü» ç¶ ÜðéËñ, ð¯êó ç¶ êáÅä, î¹×ñ ÖÅé
ç¶¶ Ô¼æ ÇòÚ ÔËÍ À°Ãé¶ êÌä ÕÆåÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË ÇÕ Á¼Ü ×¹ðÈ ×¯Çì³ç
ÇÃ³Ø ÜÆ îÔÅðÅÜ ù Ü» ôÔÆç ÕðÕ¶ Ü» ÇÜÀ°ºç¶ ëó Õ¶ òÅêÃ
ÁÅò»×¶Í éÔÄ å» îËçÅé¶ Ü³× ÇòÚ ÔÆ ÜÈÞ Õ¶ îð ÜÅò»×¶Í ÃÅðÅ
Ççé ÇÂÔ Ü¹¼è ìÔ¹å ÔÆ ÇíÁÅéÕ ÚñçÅ ÇðÔÅ, ðÅå êË ×ÂÆÍ ×¹ðÈ
îÔÅðÅÜ é¶ Ü¹¼è çÅ ÔÅñ ê¹ÇÛÁÅÍ ÇÂÕ ôÕÅÇÂå Ô¯ÂÆ ÇÕ íÅÂÆ
ØéÂÆÁÅ î¹×ñ» ù ïÅÇé ÇÕ Ü¯ òÆ ÷ÖîÆ Ô¯ Õ¶ Ç×ðçÅ ÃÆ À°Ã
ç¶ î³ÈÔ ÇòÚ êÅäÆ êÅÀ°ºçÅ ÃÆÍ À°Ô Ô¯ô ÇòÚ ÁÅ Õ¶ ë¶ð Öó·Å Ô¯
Ü»çÅ ÃÆÍ À°Ãé¶ î¹×ñ» çÆ ë½Ü ç¶ ëàó» ù êÅäÆ ÇêñÅÇÂÁÅ,
êÔÅóÆÁ» çÆ ë½Ü ç¶ ÇÃêÅÔÆÁ» ù êÅäÆ ÇêñÅÇÂÁÅ ÔËÍ îÔÅðÅÜ
ÜÆ! À°Ã å¯º ê¹¼Û ÕðéÆ ÚÅÔÆçÆ ÔËÍ îÔÅðÅÜ ÜÆ é¶ íÅÂÆ ØéÂÆÁÅ
ù ì¹ñÅÇÂÁÅ Ü¯ ÁÜ¶ åÕ ò¼âÆ ðÅå ÜÅä ç¶ ÇòêðÆå òÆ ë¼àó»
ù à¯ñ·-à¯ñ· Õ¶ êÅäÆ ÇêñÅ ÇðÔÅ ÃÆÍ ç¶ò é¶å éÅñ À°Ã¶ î¹×ñ
ÜðéËñ ÖÅé çÆ ç³çñ í³é Õ¶, À°Ã çÅ ÃÆÃ ÁÅêä¶¶ ê¼à å¶ ð¼Ö
Õ¶ À°Ãù êÅäÆ ÇêñÅ ÇðÔÅ ÃÆÍ ×¹ðÈ ÃÅÇÔì çÆ Ô÷ÈðÆ ÇòÚ ÁÅÀ°ä
å¶ À°Ãù ê¹ÇÛÁÅ Ç×ÁÅ ÇÕ å±³ êÅäÆ ÇÕÃù ÇêñÅÀ°ºçÅ ÃÆÍ ÇÂÃ
ð³× ðåó¶ ÇêÁÅð¶ ç¶ ð¯î-ð¯î ÇòÚ êÌíÈ ÇêÁÅð çÆ ÁÇå á¿ãÆ áÅð
ð½ Úñ ðÔÆ ÃÆÍ ÇÂÃ ç¶ é¶åð» çÆ îËñ À°Ã ÇêÁÅð¶ é¶ è¯ ÇçåÆ
ÃÆÍ À°Ãù Ã³ÃÅð å¯º ÇòêðÆå ÇçÃçÅ ÃÆÍ À°Ã é¶ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ
ù ÇÕÔÅ, ÒÒêÅåôÅÔ! îËº å¶ð¶ ÇêÁÅð ÇòÚ ð¼ÇåÁÅ Ç×ÁÅ Ô», îËù
éÅ å°ðÕ ÇçÃçÅ ÔË Áå¶ éÅ ÔÆ Õ¯ÂÆ Áå°ðÕ ÇçÃçÅ ÔË; Ü¶ ÇçÃçÅ
ÔË å» å¶ðÅ ÇêÁÅðÅ é±ð íÇðÁÅ çÆçÅð ÔÆ Ô¹³çÅ ÔË, îËº ÕÆ Õð»
î¶ð¶ Á³çð Ô¹ä ÁÅêä¶-ì¶×Åé¶ çÆ êðÖ Çîà ×ÂÆ ÔËÍ å±³ î¶ð¶ é¶åð»
ÇòÚ êÌÕÅô ÕðÕ¶ ÁÅêäÅ ÔÆ ðÈê Ãí æ» ÇòÖÅÀ°äÅ ô¹ðÈ ÕÆåÅ
Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍÓÓ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ î¹ÃÕðÅÂ¶, ê¼àÆÁ» å¶ îñ·î çÆ â¼ìÆ
ëóÅ Õ¶ ÇÕÔÅ ÇÕ î¶ð¶ ÇêÁÅð¶ ð³× ð¼ÇåÁÅ Ã¼Üä»! å±³ ñÅñ ð³× ÇòÚ
ð¼ÇåÁÅ Ç×ÁÅ, Ô¹ä å³È î¶ð¶ ÜÖî ÃÅë ÕðÕ¶ îñ·î ñÅÂÆº Áå¶ ê¼àÆÁ»
òÆ ì³é·ÆºÍ
ÇÂÔ ÔË ÁòÃæÅ À°é·» ð³× ð¼åÇóÁ» çÆ ÇÜé·» ç¶ é¶åð» å¯º
îÅÇÂÁÅ çÅ Õ°Ã³íÅ ð³× ñÇÔ Ú¹¼ÇÕÁÅ ÔËÍ îÅÇÂÁÅ çÅ ð³× À°é·» ù
ÇòÔ¹ çÅ íÇðÁÅ êÌåÆå Çç³çÅ ÔË Áå¶ ÞÈáÅ ð³× Ô¯ä ÕðÕ¶ Ã¹ÁÅÔ
(ðÅÖ) å¯º ò¼è î¹¼ñ éÔÄ ðÖçÅÍ À°é·» ù î¯åÆÁ» ç¶ î³çð, ðåé»
46
éÅñ Üó¶ Ô¯Â¶, ÕÃå±ðÆ å¶ ñêà» îÅðçÆÁ» Ã¹×³èÆÁ» Õ°Þ îÔ¼ååÅ
éÔÄ ðÖçÆÁ» ÇÕÀ°ºÇÕ À°é·» é¶ éÅî ç¶ ð³× ù Ú¼Ö ÇñÁÅ ÔË, îÅä
ÇñÁÅ ÔËÍ À°é·» ù êåÅ ÔË ÇÕ ÁÃñÆ ð³× êÌíÈ ç¶ ÇêÁÅð çÅ ÔËÍ
ÔÇð Çìé ÜÆÀ° ÜÇñ ìÇñ ÜÅÀ°ÍÍ
îË ÁÅêäÅ ×¹ð¹ êÈÇÛ ç¶ÇÖÁÅ Áòð¹ éÅÔÆ æÅÀ°ÍÍ
ê³éÅ - AD
ÇìÇÖÁÅ ð³× Õ±óÅÇòÁÅ ÇçÃÇé Ãí¶ ÛÅð¹ÍÍ
ê³éÅ - ACD
ÕÅî, Õ¯Ìè, ñ¯í, î¯Ô, ÁÔ³ÕÅð, ôìç, Ãêðô, ðÈê, ðÃ, ×³è
ç¶ Çòô¶ À°é·» ç¶ îé ù ð¼åÆ íð òÆ éÔÄ ÇÖÚç¶ ÇÕÀ°ºÇÕ À°é·» ù
Ãí å¯º À°åî ðÃ çÅ Ç×ÁÅé Ô¯ Ç×ÁÅ ÔËÍ ç¹éÆÁ» ç¶ ÞÈá¶ åîÅÇôÁ»
ÇòÚ éÔÄ ëÃç¶ Í À° Ô ÃÅèÈ Á » çÆ Ã³ × å, å¼ å ì¶ å ¶ ÃÅèÈ Á » çÆ
é¶óåÅ ÇòÚ ðÇÔ³ç¶ Ôé ÇÜæ¯º Ã¹Á»åÆ ìÈ³ç ÞðçÆ ÔË Áå¶ Üéî»-
Üéî»åð» çÆ îËñ ñÇÔ Ü»çÆ ÔËÍ ÇêÁÅÃ, íàÕäÅ ì¹Þ Ü»çÆ ÔËÍ
ÔÇð Á³ÇîÌå ìÈ³ç Ã¹ÔÅòäÆ ÇîÇñ ÃÅèÈ êÆòäÔÅð¹ÍÍ
ê³éÅ - ACD
êÌíÈ Õä-Õä ç¶ ÇòÚ ÇçÌôàÆ ÁÅÀ°ä ñ× Ü»çÅ ÔË -
Ã¯¯ Á³åÇð Ã¯ ìÅÔÇð Áé¿åÍÍ
ØÇà ØÇà ÇìÁÅÇê ðÇÔÁÅ í×ò³åÍÍ
èðÇé îÅÇÔ ÁÅÕÅÃ êÇÂÁÅñÍÍ
Ãðì ñ¯Õ êÈðé êÌÇåêÅñÍÍ
ìÇé ÇåÇé êðìÇå ÔË êÅðìÌÔî¹ÍÍ
ÜËÃÆ ÁÅÇ×ÁÅ åËÃÅ Õðî¹ÍÍ
êÀ°ä êÅäÆ ìËÃ³åð îÅÇÔÍÍ
ÚÅÇð Õ°³à çÔ ÇçÃ¶ ÃîÅÇÔÍÍ
ÇåÃ å¶ Çí³é éÔÆ Õ¯ áÅÀ°ÍÍ
×¹ð êÌÃÅÇç éÅéÕ Ã¹Ö¹ êÅÀ°ÍÍ ê³éÅ - BIC
òä° Çåä° êÌí Ã³Ç× îÀ°ÇñÁÅ Ã³îÌæ ê¹ðÖ ÁêÅð¹ÍÍ
ê³éÅ - ACD
À°Ô è³é Ôé ÇÜé·» ç¶ Á³çð êÌÌíÈ ÇîñÅê çÆ ÇÂ¼ÛÅ ÜÅ× êËºçÆ
ÔË ÇÕÀ°ºÇÕ ÇÂÔ ÃÅòä çÅ îÔÆéÅ ÇîñÅê ñ¯ÚçÅ ÔËÍ ÇÂÃ ÇòÚ íÅç¯º
òÅñÅ Ô¼¹Ãó éÔÄ Ô¹³çÅÍ á¿ãÆÁ» ÔòÅò» ð¹îÕçÆÁ» Ôé, ìéÃêåÆ
ÞÈ³îçÆ ÔË, Ôð æ» ÁÅêäÅ êÈðé ðÈê é×é ðÈê ÇòÚ ÇçÌôàÆ×¯Úð¶
Ô¹³çÅ ÔËÍ êÌíÈ çÆ ïÅç çÆÁ» ÞÈ³îäÆÁ» Á³çð Þðé·Åà» Çç³çÆÁ»
îÇÔÃÈÃ Ô¹³çÆÁ» ÔéÍ òÅÇÔ×¹ðÈ çÆ î¶Ôð çÆ ñ¯ÚÅ ÕðçÅ ÔË -
47
ÔÇð ÇîñäË é¯ îé° ñ¯ÚçÅ ÕðÇî ÇîñÅòäÔÅð¹ÍÍ
ê³éÅ - ACD
ìÇñÔÅð Ü»ç¶ Ô» À°é·» êÌíÈ ÇêÁÅÇðÁ» å¯º, ÇÜé·» ç¶ À°å¶ êÌíÈ
çÆ ÇçÌôàÆ Ô¯ ×ÂÆ, ÇÜé·» ù ÇîñÅê çÅ ðÃ êÌÅêå Ô¯ Ç×ÁÅ -
ÇÜéÆ ÃÖÆÂ¶ êÌí¹ êÅÇÂÁÅ Ô³À° Çåé ÕË Ãç ìÇñÔÅðÍÍ
ê³éÅ - ACD
ìÇñÔÅð Ü»ç¶ Ô» À°é·» ÇêÁÅÇðÁ» å¯º ÇÜé·» é¶ ÜÆòé îé¯ðæ ù
êÌÅêå Õð ÇñÁÅ ÔË Áå¶ ðÃÆÂ¶ Ô¯ Õ¶ ÁÅêä¶ ÇêÁÅð¶ ç¶ ÇêÁÅð ÇòÚ
ÇòÚð ðÔ¶ ÔéÍ ÇÜé·» ù ôìç çÆ êÌÅêåÆ Ô¯ ×ÂÆ, ôìç ÃçÕ¶
À°Ô Ã³òÅð¶ ×Â¶ -
éÅéÕ ÔÇð ÜÆ îÇÂÁÅ ÕÇð ÃìÇç ÃòÅðäÔÅð¹ÍÍ
ê³éÅ - ACD
À°Ô Ã¯ÔÅ×äÆÁ» Ôé Áå¶ À°é·» é¶ Ã¹ÔÅ× çÅ ðÃ êÈðÆ åð·» éÅñ
îÅä ÇñÁÅ ÔË ÇÜé·» ç¶ ÇÔðç¶ ÇòÚ òÅÇÔ×¹ðÈ ç¶ éÅî çÆ è¹é ÃçÅ ÔÆ
×¹³ÜÅð» êÅÀ°ºçÆ ÔË; ÇÞî-ÇÞî ÕðÕ¶ Á³ÇîÌå òðÃÅÀ°ºçÆ ÔË å¶ ÇêÁÅð çÆÁ»
ØàÅò» À°î³â-À°î³â Õ¶ ÁÅÀ°ºçÆÁ» ÔéÍ ÇÂÔ ÃÅòä çÅ îÔÆéÅ À°é·»
Ã¹ÔÅ×ä» ù ÃçÅ ÔÆ ÃÔÅÂÆ ìÇäÁÅ ðÇÔ³çÅ ÔË -
ÃÅòä° ÇåéÅ Ã¹ÔÅ×äÆ ÇÜé ðÅî éÅî¹ À°Çð ÔÅð¹ÍÍ
ê³éÅ - ACD
ðÅî éÅî çÅ ÔÅð ÇÜé·» ç¶ ×ñ ÇòÚ éÔÄ Ã¯í ÇðÔÅ, À°Ô
ÁÅêä¶ îé çÆ îå, ë¯ÕÆ ÇòÇçÁÅ çÆ Á×é Áå¶ êçÅðæ» çÆ ñ¯ÚÅ
çÆ Á×é ÇòÚ Ãó Õ¶ Ã¹ÁÅÔ ìä¶ ðÇÔ³ç¶ Ôé Áå¶ ÜÆòé ÇòÁðæ
×¹ÁÅ Õ¶ Ã³ÃÅð å¯º êÛåÅÀ°ºç¶ Ô¯Â¶ Úñ¶ Ü»ç¶ ÔéÍ
ÁðçÅÃ ÕðÆÂ¶ ÇÕ Ô¶ î¶ð¶ ÇêÁÅð¶! î¶ð¶ Á³çð ìÅÔð Øà-Øà
ÇòÚ ÇòÁÅêÕ, î¶ð¶ êÌî ÁÅê¶! îËù òÆ îÅÇÂÁÅ Á×é ÇòÚ¯º ÇÖ¼Ú
Õ¶, ÇÂÃ Ú¬ñ¶ ð³× ç¶ éÅñ ð³× ç¶, Áå¶ ÁÅêä¶ ðÃÕ ìËðÅ×ÆÁ»
çÆ Ã³×å ç¶Ô ÇÜÃ ÕðÕ¶ î¶ð¶ À°å¶ òÆ ÃÅòä çÆ ë¹ÔÅð ò»×È³ À°Ã
éÅî ë¹ÔÅð çÅ ðÃ ñËä çÅ ÁòÃð ìä ÃÕ¶Í îËº ðÃÆÁÅ Ô¯ Õ¶ ð³×
ðåóÅ Ô¯ ÜÅò», ÇÂÃ ÔÀ°îË çÆ Õ¯ÔÞÆ Ã¹ðå ÇòÚ¯º À°á Õ¶ ÁÅåî
ð³× ç¶ Ô¹ñÅð¶ îÅä»Í ÇÂ³å÷Åð ÕðÇçÁ» À°îð» ìÆå ×ÂÆÁ»Í Ô¹ä
å¶ðÅ ÜñòÅ å¼Õ» Áå¶ åÕçÅ ÔÆ ðÔ»Í îÈÃÅ ÜÆ é¶ Õ¯Ô¶-å±ð å¶
å¶ðÅ ÜñòÅ å¼ÇÕÁÅ, å¶ðÅ ÔÆ ìä Ç×ÁÅÍ
ÁÃÅâÆÁ» í¹ñ» éÅ å¼Õ, ÁÃÄ í¹¼ñä ÇòÚ êË ×Â¶ Ô»Í å±³
Øà-Øà ÇòÚ ÇòÁÅêÕ ÔËº, îËº ÁÅêäÆ ÔÀ°º çÆ Õ³è úÔñ¶ ðÇÔ Õ¶
ÇÂÃ îÔÅé á¿ã¶ êÌÕÅô å¯º ÔÆäÅ ðÇÔ Ü»çÅ Ô»Í î¶ð¶ Á³çð íÆ Ôé·¶ðÅ
ÔË, ìÅÔð íÆ Ôé¶·ðÅ ÔËÍ î¶ðÆÁ» Á¼ÖÆÁ» ù î¯åÆÁÅ Çì³ç Ô¯ Ç×ÁÅ
48
ÔËÍ Á¼Ö» òÅñ¶ ç¼Ã ðÔ¶ Ôé å¶ðÅ êÌÕÅô Õä-Õä å¶ é±ð ÞñÕÅð¶
îÅðçÅ ÔË Í À° Ô ÕÇÔ³ ç ¶ Ôé å¶ ð ÆÁ» Á¼ Ö ÆÁ» Á³ é · Æ Á» Ôé, ×¹ ð È
âÅÕàð êÅÃ ÜÅäÅ î³é ñËÍ À°é·» çÅ ÕÇÔäÅ ÔË ÇÕ ÇÜÃ ù å±³
à¯ñ· ÇðÔÅ ÔËº, À°Ô å» å±³ ÁÅê ÔÆ ÔËº, ÒÒîËº ÇÕò¶º î³é»?ÓÓ å¶ðÆ ÒîËºÓ
ÔÆ ÇÂÃ ÇòÚ êóçÅ ÔË, êóç¶ éÅñ éÅ ÇÚ³³ìóÍ ×¹ðÈ ôìç å¶ ÂÆîÅé
ÇñÁÅ Ü¯ ë¹ðîÅ ÇðÔÅ ÔË -
ÁÅê¶ êàÆ Õñî ÁÅÇê À°êÇð ñ¶Ö¹ Çí å±³ÍÍ
Â¶Õ¯ ÕÔÆÁË éÅéÕÅ çÈÜÅ ÕÅÔ¶ Õ±ÍÍ ê³éÅ - ABIA
êÃÇðú ÁÅÇê Ô¯ÇÂ Áéå åð³×ÍÍ
ñÖ¶ é ÜÅÇÔ êÅðìÌÔî Õ¶ ð³×ÍÍ ê³éÅ - BGE
nnnnnnn
49
íÅç¹ÇÂ
íÅç¹ÇÂ íðÇî í¹ñÅäÆÁÅ çÈÜË ñ×Å Ô¶å°ÍÍ
ñÖ ÃÆ×Åð ìäÅÇÂÁÅ ÕÅðÇÜ éÅÔÆ Õ¶å°ÍÍ
ÇÜå° ÇçÇé ç¶Ô ÇìéÃÃÆ Çåå° ò¶ñË ÕÔÃÇé êÌ¶å°ÍÍ
êÕÇó ÚñÅÇÂÇé çÈå Üî ÇÕÃË é ç¶éÆ í¶å°ÍÍ
ÛÇâ Öó¯å¶ ÇÖéË îÅÇÔ ÇÜé ÇÃÀ° ñ×Å Ô¶å°ÍÍ
Ôæ îð¯óË åé° Õê¶ ÇÃÁÅÔÔ¹ Ô¯ÁÅ Ã¶å°ÍÍ
Ü¶ÔÅ ìÆÜË Ã¹ «äË ÕðîÅ Ã³çóÅ Ö¶å°ÍÍ
éÅéÕ êÌí ÃðäÅ×åÆ Úðä ì¯ÇÔæ êÌí ç¶å°ÍÍ
Ã¶ íÅç¹ÇÂ éðÇÕ é êÅÂÆÁÇÔ ×¹ð¹ ðÖäòÅñÅ Ô¶å°ÍÍ
ê³éÅ - ACD
ÃÅòä ÞóÆÁ» ñÅÀ°ºçÅ á¿ã» ò³âçÅ, ðÃ, ð³× ÇòÚ ð¼å¶ Õðé
òÅñÅ ÁÅêäÆ ÚÅñ ÇêÁÅ, ÁÅêäÅ ÇçÌô ÇçÖÅ Õ¶ Ãî¶º ç¶ êóç¶
úÔñ¶ Û°ê Ç×ÁÅÍ Ô¹ä òÅðÆ ÁÅÂÆ - íÅç¯º ç¶ îÔÆé¶ çÆ ÇÜÃ ÇòÚ
Ô¹¼Ãó êËºç¶ Ôé Áå¶ ×ðîÆ òè Ü»çÆ ÔË, çî Ø¹àçÅ ÔË, Úñç¶ ðÅÔÆ
çðÖå» çÆ Ã³ØäÆ Û» Ô¶á ìËá Õ¶ ÔòÅ çÆ ÁÅÃ ðÖç¶ ÔéÍ Áé¶Õ
ÜÆò - Ã¼ê, Çì¼Û±, ÕÆó¶-îÕ½ó¶ èðåÆ ç¶ Ô¹¼Ãó ÇòÚ¯º ìÅÔð ÁÅ Õ¶
á¿ãÕ çÆ ÁÅÃ ðÖç¶ ÔéÍ îÄÔ ÁÅÀ°ºç¶ Ôé - ÛðÅÇàÁ» ç¶ ðÈê
ÇòÚ; ÔòÅ ì³ç Ô¯ Ü»çÆ ÔË, îÄÔ å¯º ìÅç ò¼à êË Ü»çÅ ÔË; îÄÔ
çÆ á¿ãÕ îÇÔÃÈÃ éÔÄ Ô¹³çÆÍ À°Ô ÃÅòä ÔÆ ÃÆ ÇÜÃ ÇòÚ îÄÔ ç¶
éÅñ á¿ãÆ ÔòÅ òÆ ð¹îÕçÆ ÃÆÍ êÌíÈ ç¶ ÇêÁÅð ù í¹¼ñ Õ¶ îÅÇÂÁÅ
ç¶ ÇêÁÅð ÇòÚ ÇÂÔ ÜÆò ×¹ñåÅé Ô¯ Ç×ÁÅÍ Á³çðñÅ Ç×ÁÅé Áñ¯ê
Ô¯ Ç×ÁÅÍ îÅÇÂÁÅ ç¶¶ ðÃ» ÇòÚ À°ñÞ Ç×ÁÅ Áå¶ íðî ÇòÚ êË
Õ¶ êÌî å¼å å¯º ÁÃÈÞ Ô¯ Ç×ÁÅÍ í¶ç íðî é¶ êËçÅ Ô¯ Õ¶ ÇÂÃ ÁÖ³â
Ü¯å å¯º ÁÅêä¶ ÁÅê ù òÖðÅ ÃîÞ ÇñÁÅ ÇÜò¶º ÃÈðÜ, Ú³çðîÅ,
××é ÇòÚ ÚîÕ ðÔ¶ ÔéÍ À° é · » çÅ êðÛÅò» êÅäÆ éÅñ íð¶
ìðåé» ÇòÚ êË ÇðÔÅ ÔËÍ À°Ã Çì³ì çÅ êÌåÆÇì³ì, Çì³ì éÅñ¯º òÖðÅ
êÌåÆå Çç³çÅ ÔËÍ êÅäÆ ÇÔñçÅ ÔË å» êðÛÅò¶º çÅ Ú³çðîÅ å¶ ÃÈðÜ
òÆ ÇÔñç¶ é÷ð ÁÅÀ°ºç¶ Ôé êð ÃÈðÜ å¶ Ú³çðîÅ ÁÅêäÆ æ» å¶
Áâ¯ñ Ôé, À°é·» ç¶¶ Á³çð Õ¯ÂÆ ñÇÔðÅú éÔÄ; ÇÂÔ ÇÔñ-Ü¹ñ êÌåÆå
ç¶ ðÔÆ ÔË Õ¶òñ êÌåÆÇì³ì ÇòÚÍ ÇÂÃ¶ åð·» éÅñ êÌî Ú¶åé Ü¯å
ÁÅêäÅ Ö¶ñ· Õð ðÔÆ ÔË, À°ÃçÅ êÌåÆÇì³ì ÁÃÅâ¶ Á³åôÕðä ÇòÚ
êË ÇðÔÅ ÔË Áå¶ ÔÀ°îË çÆ òñ×ä ÇòÚ ÇÂÕ òÖðÆ Ô¯ô ÁÃÅâ¶ ÇòÚ
êËçÅ Ô¯ ×ÂÆ ÇÜÃ ù ÔÀ°îË çÆ Ã¹ðå ÁÅÇÖÁÅ Ü»çÅ ÔË ÇÜÃ ìÅð¶
50
îÔÅðÅÜ ÜÆ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé -
í¯ÇñÁÅ ÔÀ°îË Ã¹ðÇå ÇòÃÅÇðÍÍ
ÔÀ°îË îÅÇð ìÆÚÅÇð îé ×¹ä ÇòÇÚ ×¹ä¹ ñË ÃÅÇðÍÍ
ê³éÅ - AAFH
ÇÂÃ¶ åð·» éÅñ Õðå¼åò Õðî çÅ íðî êË Ç×ÁÅÍ ç¹Ö-Ã¹Ö,
Ö¹ôÆ-×îÆ, ÁÅêäÅ-êðÅÇÂÁÅ, ÜÅå-Üéî, ç¶Ã-êÌç¶Ã, ÁÅêä¶-ì¶×Åé¶
À°Ã Ã¹ðå ÇòÚ¯º ÇçÃä ñ× ×Â¶ Áå¶ íðî ÇòÚ ÇêÁÅ ÇÂÔ ÇìñÕ°ñ
ÁÇ×ÁÅéåÅ ç¶ Á³é·¶ ÖÈÔ ÇòÚ Ç×ð Õ¶ ì¶-òÃ Ô¯ Õ¶ ð¯ºçÅ Õ°ðñÅÀ°ºçÅ
ÔËÍ ÇÂÃ çÅ ÇêÁÅð À°é·» ÚÆ÷» éÅñ Ô¯ Ç×ÁÅ ÇÜÔóÆÁ» Ã³Ü¯×
éÅñ êÌÅêå Ô¹³çÆÁ» Ôé Áå¶ ÇòÜ¯× ç¶ ò¼Ã Ô¯ Õ¶ ÇòÛ°ó ÜÅÇÂÁÅ
ÕðçÆÁ» ÔéÍ ÇÂÔ ÜÅçÈ çÅ ÜÅñ, ÜÅçÈ ç¶ ÇîñÅê å¶ ÇòÛ¯ó¶ ÇÂÃ
ç¶ îé ÇòÚ ÇÔå å¶ ÁÇÔå êËçÅ Õð ðÔ¶ ÔéÍ Õ°Þ ÚÆ÷» éÅñ
ðÅ× Ô¯ Ç×ÁÅ Áå¶ Õ°Þ ÚÆ÷» éÅñ çÉËô Ô¯ ×ÂÆÍ òÅÇÔ×¹ðÈ ù Û¼â
Õ¶, Ü¯ ÇÂÃ ç¶ ÃçÅ ÔÆ Ã³× ÃÔÅÂÆ ðÇÔ³çÅ ÔË, À°é·» ÚÆ÷» éÅñ
ÇÂÃ çÅ ÇêÁÅð êË Ç×ÁÅ Ü¯ ÇÂÃ ù Üéî îðé çÆÁ» Ø¹î¶àäÆÁ»
ÇòÚ ç¹ÖÆ ÕðçÆÁ» Ôé -
Ã³Ç× ÃÔÅÂÆ Ã¹ ÁÅòË é ÚÆÇåÍÍ
Ü¯ ìËðÅÂÆ åÅ ÇÃÀ° êÌÆÇåÍÍ ê³éÅ - BFG
îÔÅðÅÜ ÜÆ é¶ íÅç¯º ç¶ îÔÆé¶ ÇòÚ ÇÂÃ í¹¼ñó ÜÆò ù êÌ×à
ÕðÇçÁ» ë¹ðîÅé ÕÆåÅ ÔË ÇÕ ÁË ÜÆò! å±³ À°é·» ÚÆ÷» ÇòÚ êðÚ
Ç×ÁÅ ÔËº ÇÜé·» é¶ å¶ð¶ éÅñ éÔÄ ÇéíäÅÍ åËù ÚÅÔÆçÅ å» ÃÆ
ÇÕ å³È À°Ô Çô³×Åð ìäÅÀ°ºçÅ ÇÜé·» å¯º êÌíÅÇòå Ô¯ Õ¶ åËù Â¶Õ³ÕÅð
ÜÆ çÅ Ã¼ÚÅ-Ã¹¼ÚÅ ÇêÁÅð êÌÅêå Ô¹³çÅ -
íË ÕÆÁÅ ç¶ÇÔ ÃñÅÂÆÁÅ éËäÆ íÅò ÕÅ ÕÇð ÃÆ×Åð¯ÍÍ
ê³éÅ - GBB
êð ÇÂÃ ç¶ ÇòêðÆå å±³ ÁÅêä¶ Ú¯ñ¶ ù îÅÇÂÁÅ ç¶ ìçìÈçÅð
Õ¯ÔÞ¶ ð³× ÇòÚ ð³× ÇñÁÅÍ Ô¹ä ç¼Ã, ÁËéÆ ìçìÈ òÅñ¶ ù Õ½ä é¶ó¶
ÁÅÀ°ä ç¶ò¶ ÇÕÀ°ºÇÕ À°Ã Ã¼Ú¶ Õ³å ù ÕÅî, ÕÌ¯è, ñ¯í, î¯Ô, ÂÆðÖÅ,
Çé¿ÇçÁÅ, Ú¹×ñÆ, ÁÅÃÅ, ÇåÌôéÅ, Á³ç¶ÃÅ, âð, ì¶-êÌåÆåÆ ç¶ í¼ç¶
Áå¶ ìçìÈçÅð ð³×» ÇòÚ ð³Ç×ÁÅ Ú¯ñÅ ÇÕò¶º íÅò¶?
ÇÂÔ¹ åé° îÅÇÂÁÅ êÅÇÔÁÅ ÇêÁÅð¶
ñÆåóÅ ñÇì ð³×ÅÂ¶ÍÍ
î¶ðË Õ³å é íÅòË Ú¯ñóÅ ÇêÁÅð¶ ÇÕÀ° èé Ã¶ÜË ÜÅÂ¶ÍÍ
ê³éÅ - GBA
Ã¯ ÇÜé·» Çô³×Åð» éÅñ ÁÅêäÆ ç¶ÔÆ ù Çô³×ÅðçÅ ÔË - òèÆÁÅ
å¯º òèÆÁÅ êÅÀ±âð ÁÅÇç òðå Õ¶, Ã¯Ôä¶ å¯º Ã¯Ôä¶ Õêó¶ êÇÔé
51
Õ¶, Ô¯ð Áé¶Õ» Çô³×Åð ñÅ Õ¶, êð ÇêÁÅÇðÁÅ! å±³ ÁÅêä¶ Á³åôÕðä
ù éÅ Çô³×ÅÇðÁÅ, À°Ãù ô¹¼è éÅ ÕÆåÅ; À°Ãù éÅî çÅ ÃÅìä ñÅ
Õ¶ ÃÅë éÅ ÕÆåÅ å» ë¶ð ç¼Ã ÇÂé·» ìçìÈçÅð Çô³×Åð» ù ç¶Ö Õ¶
å» êÌíÈ é¶ ÁÅêäÅ ÇêÁÅð åËù éÔÄ ìÖô ç¶äÅ! ÇÂÃ çÆ æ» ÇÂÃ
Çô³×ÅðÆ ç¶Ô é¶ ÇÂÕ ðÃ éÔÄ ðÇÔäÅ, ÇÂÔç¶ ÇòÚ Çå³é ð³× Áò¼ô
ÁÅÀ°ºç¶ Ôé -
ìÅñ Ü¹ÁÅéÆ Áð¹ ÇìðÇè ë¹Çé åÆÇé ÁòÃæÅ ÜÅÇéÍÍ
ê³éÅ - ADBH
å¶ Ú½æÆ ÁòÃæÅ ÇÂÃ ç¶ ÇìéÃä çÆ Ô¹³çÆ ÔËÍ ÇÂÔ ÇìéÇÃÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ
ìâðÈê Ô¯ Ü»çÅ ÔË Áå¶ êÌ¶å ÕÔÅÀ°ºçÅ ÔËÍ Õðî» çÅ ëñ ç¶ä
òÅñÆÁ» ôÕåÆÁ», ×¹êå åÅÕå», ÁÇòÁÕå ðÈê ÇòÚ ÁÅ Õ¶ ÇÂÃ
í¹¼ñó ÜÆò-ÁÅåîÅ ù ×ÌÃ ñËºçÆÁ» ÔéÍ ð¯ºçÅ-Õ°ðñ»çÅ êðñ¯Õ ù
Ü»çÅ ÔË -
ìÅÇð ÇòâÅéóË Ô¹³îÃ è¹³îÃ Õ±ÕÅ êÂÆÁÅ ðÅÔÆÍÍ
ê³éÅ - EB@
ÇÜé·» ç¶ òÅÃå¶ ÃÅðÅ ÜÆòé ìðìÅç Õð ÇçåÅ Áå¶ ×ñåÆ
éÅñ ÇÂÃ ×¼ñ ÇòÚ êðÇÚÁÅ ÇðÔÅ ÇÕ îËº ÁÅêäÅ Ôñå ÃòÅðéÅ
ÔË, êËÃ¶ ÇÂÕ¼á¶ Õðé¶ Ôé, Õ¯áÆÁ», ç¹ÕÅé», ÇÂ³âÃàðÆÁ» å¶ ÷îÆé»
ìäÅÀ°äÆÁ» ÔéÍ îÅÇÂÁÅ, êÅê» ìÅÞÔ¹ Ô¼æ éÔÄ ÁÅÀ°ºçÆÍ Ã¯ ìÔ¹
êðê³Ú ÕðÕ¶ èé ÇÂÕ¼áÅ ÕðçÅ ÇðÔÅ Áå¶ Ôñå ÇòÚ êðÇÚÁÅ
ÇðÔÅ, Ôñå ù Ã³òÅðçÅ ÇðÔÅÍ ÇÂÃ ù Ã¯ÞÆ éÔÄ ÃÆ ÇÕ îËº ÇÂÃ
Ã³ÃÅð ÇòÚ ðÇÔ³çÅ Ô¯ÇÂÁÅ êðñ¯Õ ù Çô³×Åð ñò» ÇÜæ¶ ÜÅ Õ¶ îËº
ðÇÔäÅ å¶ òÃäÅ ÔËÍ îÈðÖ Ô¯ Õ¶ ç¹éÆÁ» ÇòÚ À°ñÇÞÁÅ ÇðÔÅ êð
Ü¶ ÇÂÔ êðñ¯Õ ù Ã³òÅð ñËºçÅ å» ÇÂæ¯º¯ ÜÅä ò¶ñ¶ ÇÂÃ ù î½å
òð×Æ ÇíÁÅéÕ ØàéÅ å¯º ÇìñÕ°ñ âð éÅ ñ×çÅ ÇÕÀ°ºÇÕ À°Ãé¶
êÇÔñ» ÔÆ ÁÅêäÅ êÌñ¯Õ ðÅÃ Õð ÇñÁÅ ÃÆÍ
ÇÂÕ ÃÅÖÆ ÁÅÀ°ºçÆ ÔË ÇÕ ÇÂÕ ðÅÜ ÇòÚ êìÇñÕ é¶ ÇÂÔ
ÕÅùé ìäÅ ÇçåÅ ÃÆ ÇÕ Õ¯ÂÆ íÆ ðÅÜÅ òÆÔ ÃÅñ å¯º ò¼è åÖå
å¶ éÔÄ ìËá ÃÕçÅÍ òÆÔ ÃÅñ ÇêÛ¯º À°Ãù åÖå å¯º À°åÅð Õ¶ çÈÜÅ
ðÅÜÅ À°Ã çÆ æ» æÅê ÇçåÅ Ü»çÅ Áå¶ êÇÔñ¶ ðÅÜ¶ ù, ÇÜÃé¶
ðÅÜ Ã¹Ö» çÅ Áé¿ç îÅÇäÁÅ, Çòô¶ í¯×» ç¶ ÇëÕ¶ ðÃ» ÇòÚ ×¹ñåÅé
ÇðÔÅ, Çòô¶ ÇòÕÅð» çÆ Ôé¶ð·Æ ÇòÚ ð¹ÇñÁÅ ÇðÔÅ; Ô¹ä Üç À°Ãù
ÇéðÜé àÅêÈ ÇòÚ í¶Üä ñÂÆ ship (Ãî¹¿çðÆ ÜÔÅ÷) ÇòÚ ÇìáÅ
ðÔ¶ Ôé å» À°Ô ð¯ºçÅ-Õ°ðñÅÀ°ºçÅ ÔË ÇÕ À°æ¶ å» ÇéðÜé òä ÔË,
Õ°Þ ÖÅä êÆä ù éÔÄ ÇîñçÅ, ë¹ñ ÇòÔÈä¶ ÇìÌÛ Ôé, ò¼â¶-ò¼â¶
Ü³×ñÆ ÜÅéòð» éÅñ íð¶ êÂ¶ Ôé, îËº ÇÕæ¶ ìËá»×Å, ÇÕæ¶ Ã½ºò»×Å:
î¶ðÆ ðÅÖÆ ÁËæ¶ å» body guard (Á³× ðÖôÕ) Õðç¶ Ãé, Ô¹ä î¶ðÆ
ðÅÖÆ Õ½ä Õð¶×Å, Õ¯ÂÆ ôôåð òÆ å°ÃÄ îËù ÇñÜÅä éÔÄ Çç³ç¶; À°æ¶
52
éÅñ ÇñÜÅä ñÂÆ Õ°Þ òÆ ê¼ñ¶ éÔÄ ì³é·ä Çç³ç¶Í ÔÅÇÂ! î¶ð¶ î³ç¶
íÅ×, îËº êÇÔñ» ÇÕÀ°º éÅ Ã¯ÇÚÁÅÍ Ü¶ îËº êÇÔñ» ÇèÁÅé ÇçåÅ Ô¹³çÅ
å» îËº ÷ðÈð Õ¯ÂÆ À°êðÅñÅ ÕðçÅ, Õ°Þ Ã¯ÚçÅ, À°Ã ÁÃæÅé ù
Çô³×ÅðçÅ, ÇÜæ¶ ÜÅ Õ¶ Á³åñÆ ØóÆ åÕ ðÇÔäÅ ÃÆÍ Ã¯ ÇÂÃ åð·»
ð¯ºç¶-Õ°ðñ»ç¶ ù À°Ã ÇéðÜé àÅêÈ ÇòÚ ÇñÜÅ Õ¶ Û¼â ÇçåÅÍ À°æ¶
åóë-åóë Õ¶ , í¹ ¼ Ö Å, ÇêÁÅÃÅ ðÇÔ Õ¶ ÇÕÃ¶ éÅ ÇÕÃ¶ Ü³ × ñÆ
ÜÅéòð çÆ Ö¹ðÅÕ ìä Ü»çÅÍ À°Ã çÆ æ» çÈÃðÅ ðÅÜÅ ìäÅ ÇñÁÅ
Ü»çÅÍ
ÇÂÕ ðÅÜÅ Üç¯º åÖå å¶ ìËáÅ å» À°Ãé¶ ÇÜæ¶ åÖå å¯º ñÇÔ
Õ¶ ÜÅäÅ ÃÆ, À°Ã ìÅð¶ êÈðÆ òÅÕëÆÁå ÔÅÃñ ÕÆåÆ Áå¶ ÁÅêä¶
ðÅÜ ç¶ Ãî¶º ÇòÚ ÔÆ ò¼â¶-ò¼â¶ ñÅÇÂÕ ÇÂ³ÜéÆÁð í¶Ü Õ¶ À°Ã ÇéðÜé
òä ù ÁÇÜÔÅ Çô³×ÅÇðÁÅ ÇÕ À°Ã ù ò¶Ö Õ¶ ïÅåðÆ ìÔ¹å ÔÆ
ÁÅÕðÇôå Ô¹³ç¶Í íòé» çÅ ÇéðîÅä Õð ÇçåÅ, ÇÕå¶ ò¼â¶-ò¼â¶ Ã¯Ôä¶
êÅðÕ, ÇÕå¶ á¿ã ç¶ä òÅñ¶ ò¼â¶ ë¹ÔÅð¶, ÇÕå¶ ëñ ç¶äÔÅð¶ Áé¶Õ
ÇÕÃî ç¶ ÇìÌÛ ñ×òÅ Ççå¶, Ö¶åÆìÅóÆ ñÂÆ ÷îÆé», ê¼èð ÕðÅ
ÇçåÆÁ» Áå¶ ÁÅêä¶ Çîåð», ÃÇÔï¯×ÆÁ», ÃÈÞòÅé ÇòÁÕåÆÁ» ù
ÇÂÕ ìÔ¹å ÔÆ Ã¹³çð ôÇÔð ìäÅ Õ¶ Õ¯áÆÁ» ç¶ ÇçåÆÁ», êó·ÅÂÆ Õðé
ñÂÆ À°Ú Õ¯àÆ çÆ ï±éÆòðÇÃàÆ ÃæÅÇêå Õð ÇçåÆÍ Ôð ÇÕÃ¶ çÅ
ÜÆÁ Õð¶ ÇÕ ÜÅ Õ¶ À°Ã ê¹ðÅä¶ ÇéðÜé òä ÇòÚ òÃäÅ ô¹ðÈ Õð
ç¶ò¶Í çÈð-çðÅ÷ å¯º ÃÅðÆ ç¹éÆÁ» ç¶ ñ¯Õ À°Ã ÁÅÕðôÕ àÅêÈ ù
ç¶Öä ÁÅÀ°ºç¶ Áå¶ ÁÇÜÔÅ ÇçÌô ç¶Ö Õ¶ î¯ÇÔå Ô¹³ç¶Í À°é·» çÅ ÜÆÁ
ÕðçÅ ÇÕ À°æ¶ ÔÆ ÇðÔÅÇÂô Õð ñÂÆ ÜÅò¶Í òÆÔ ÃÅñ ç¶ Á³çð
ÇÂÕ ìËÕ°³á ê¹ðÆ ìäÅ ÇçåÆÍ ÖðÚ» ñÂÆ îÅÇÂÁÅ Üî·» ÕðÅ ÇçåÆ,
ìËºÕ íð Ççå¶ - ÇÕå¶ å¯àÅ éÅ ÁÅò¶Í Üç¯º ðÅÜ¶ ç¶ ç¯ îÔÆé¶ ÁÅêä¶
ÜÅä å¯º êÇÔñ» ðÇÔ³ç¶ Ãé å» À°Ã é¶ ÁÅêäÆ êÌÜÅ ù ÇÕÔÅ ÇÕ
å°ÃÄ îËù Û°¼àÆ ç¶ò¯ Áå¶ ÁÅêäÅ éò» ðÅÜÅ Ú¹ä ñò¯Í
êìÇñÕ ìÔ¹å ÇÃÁÅäÆ ÃÆ, À°é·» é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ îÔÅðÅÜ! Ô¹ä
ÁÅê ù åÖå Û¼âä çÆ ñ¯ó éÔÄÍ å°ÔÅâ¶ òð×Å ðÅÜÅ ÁÃÅù òÆ
éÔÄ ÇîñäÅ, å°ÃÄ Â¶æ¶ ÔÆ ðÔ¯Í êð À°Ô ðÅÜÅ À°æ¶ ÜÅä ÇòÚ ìÔ¹å
ÔÆ Ö¹ôÆ îÇÔÃÈÃ Õð ÇðÔÅ ÃÆÍ
Ô¹ ä å° Ã Ä ÁÅê ÔÆ Ã¯ Ú ¯ ÇÕ À° Ã ðÅÜ¶ é¶ ÇÂÃ ðÅÜ ÇòÚ
ðÇÔ³ÇçÁ», ÇÜæ¶ ÜÅ Õ¶ ðÇÔäÅ-òÃäÅ ÃÆ, Ã³òÅð ÇñÁÅÍ ÇÂÃ¶ åð·»
ÇÜé·» ù ÜÆòé Ü¹×åÆ çÆ Ã¯ÞÆ Ô¯ ×ÂÆ ÔË, À°Ô ÁÅêäÅ êðñ¯Õ
ô¹¼è Õðç¶ Ôé, ÇÜæ¶ ÜÅ Õ¶ À°é·» çÅ ÁÅçð ÃÇåÕÅð Ô¯äÅ ÔËÍ À°é·»
ù ÇÂÔ Ü×å Û¼âä ò¶ñ¶ Õ¯ÂÆ ç¹Ö éÔÄ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ, Ã×ò» Ö¹ôÆ
îÇÔÃÈÃ Ô¹³çÆ ÔËÍ ÇÂÃ æ» ç¶ ñ¯Õ òÆ À°Ã ç¶ ÇêÁÅð ÇòÚ ÃçÆÁ»
ñ¿Ø ÜÅä å¯º ÇêÛ¯º éÔÄ í¹ñç¶, À°ÃçÆÁ» ìðÃÆÁ» îéÅÀ°ºç¶ Ôé,
ïÅç» îéÅÀ°ºç¶ Ôé, À°êç¶ô» ù ÇÂÕ¼á¶ ÕðÕ¶ îÅð× ãÈ³âç¶ ÔéÍ
53
À°Ô ÇÂæ¶ íÆ Ö¹ô Ôé Áå¶ Á¼×¶ òÆ Ö¹ôÆ-Ö¹ôÆ ÜÅ ðÇÔ³ç¶ Ôé -
ÕìÆð ÇÜÃ¹ îðé¶ å¶ Ü×¹ âðË î¶ðË îÇé ÁÅé¿ç¹ÍÍ
îðé¶ ÔÆ å¶ êÅÂÆÁË êÈðé° êðîÅé¿ç¹ÍÍ
ê³éÅ - ACFE
ÕìÆð ÜÅ å±³ ÜéÇîÁÅ Ü× îÇÔ Ü× ÔÃË å±³ ð¯ÇÂÍÍ
ÁËÃÆ ÕðéÆ Õð ÚñÀ° ÇêÁÅð¶ å±³ ÔÃË Ü× ð¯ÇÂÍÍ
Ã¯ ÇÂÔ ÇÂÕ ÇçÌ ô à»å ÔË - ×¼ ñ ù íñÆí»å ÃîÞ ÇòÚ
ÇñÁÅÀ°ä ñÂÆ, Ü¯ ÇÂÃ îÔÆé¶ ÇòÚ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ é¶ ç¼ÇÃÁÅ
ÔËÍ ÇÂÔ ÜÆòé ç¶ ç¯Â¶ ê¼Ö ÔéÍ íÅç¯º ç¶ îÔÆé¶ ÇòÚ À°é·» î³ç
íÅ×ÆÁ» çÅ Ç÷Õð ÕÆåÅ ÔË ÇÜé·» é¶ Ã³ÃÅð ÇòÚ ÁÅ Õ¶ ÒÁÅÔ
Ü× Çî¼áÅ Á×ñÅ ÇÕé Çâ¼áÅÓ ç¶ è¹³èñ¶ ÇÖÁÅñ Áé°ÃÅð ÁÅêäÅ
ÜÆòé éôà Õð ÇñÁÅÍ À°Ã çÅ Ã³ÃÅð å¶ ÁÅÀ°ä çÅ êÌî îé¯ðæ
êÌíÈ êÌÅêåÆ ÃÆ -
×¹ð Ã¶òÅ å¶ í×Çå ÕîÅÂÆÍÍ
åì ÇÂÔ îÅéÃ ç¶ÔÆ êÅÂÆÍÍ
ÇÂÃ ç¶ÔÆ ÕÀ° ÇÃîðÇÔ ç¶òÍÍ
Ã¯ ç¶ÔÆ íÜ¹ ÔÇð ÕÆ Ã¶òÍÍ
íÜÔ¹ ×¯¹Çì³ç íÈÇñ îå ÜÅÔ¹ÍÍ
îÅéÃ Üéî ÕÅ Â¶ÔÆ ñÅÔ¹ÍÍ ê³éÅ - AAEI
íÂÆ êðÅêÇå îÅé°Ö ç¶Ô¹ðÆÁÅÍÍ
×¯Çì³ç Çîñä ÕÆ ÇÂÔ å¶ðÆ ìðÆÁÅÍÍ
ÁòÇð ÕÅÜ å¶ðË ÇÕåË é ÕÅîÍÍ
Çî« ÃÅèÃ³×Çå íÜ¹ Õ¶òñ éÅîÍÍ ê³éÅ - AB
êð ÇÂÃçÆ æ», íðî ÇòÚ í¹¼ñ Õ¶ îÅÇÂÁÅ éÅñ Ô¶å ñÅ ÇñÁÅÍ
îÅÇÂÁÅ ç¶ ÇêÁÅð ÇòÚ ç¹Ö ÔÆ ç¹Ö Ô¹³çÅ ÔË, Ã¹Ö çÅ éÅî ÇéôÅé
éÔÄ Ô¹³çÅÍ ÇÜò¶º ð¶å¶ ÇòÚ¯º å¶ñ éÔÄ ÇéÕÇñÁÅ ÕðçÅ, ÇÂò¶º îÅÇÂÕ
êçÅðæ» ÇòÚ¯º Õç¶ òÆ Ã¹Ö çÆ êÌÅêåÆ éÔÄ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÆÍ
íÅç¯º ç¶ îÔÆé¶ ìÅð¶ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé-
íÅç¹ÇÂ íðÇî í¹ñÅäÆÁÅ çÈÜË ñ×Å Ô¶å°ÍÍ
ñÖ ÃÆ×Åð ìäÅÇÂÁÅ ÕÅðÇÜ éÅÔÆ Õ¶å°ÍÍ
ÇÜå° ÇçÇé ç¶Ô ÇìéÃÃÆ Çåå° ò¶ñË ÕÔÃÇé êÌ¶å°ÍÍ
êÕÇó ÚñÅÇÂÇé çÈå Üî ÇÕÃË é ç¶éÆ í¶å°ÍÍ
ÛÇâ Öó¯å¶ ÇÖéË îÅÇÔ ÇÜé ÇÃÀ° ñ×Å Ô¶å°ÍÍ
Ôæ îð¯óË åé° Õê¶ ÇÃÁÅÔÔ¹ Ô¯ÁÅ Ã¶å°ÍÍ ê³éÅ - ACD
Ã¯ ÇÂÔ ÜÆò ÁËéÅ í¹¼ÇñÁÅ ÇÕ ÇÂÃ ù ÇÂÔ í¹¼ñ ÔÆ Ç×ÁÅ
54
ÇÕ îËº ÇÂÃ Ã³ÃÅð ÇòÚ¯º ÜÅäÅ ÔË, í¹¼ñ Ç×ÁÅ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ çÆ
Õ°çðå ù, Áà¼ñ Çéïî ù -
Ü¶ÔÅ ìÆÜË Ã¯ «äË ÕðîÅ Ã³çóÅ Ö¶å°ÍÍ ê³éÅ - ACE
ÇÂÔ å» ÁÅî ÁÃÈñ ÔË ÇÕ ÷îÆé ç¶ ÇòÚ Ü¶ ÁÃÄ ÇÕ¼Õð»
ìÆÜÆÂ¶ å¶ ÇÕ¼Õð» å¯º Á³×Èð êÌÅêå Õðé çÆ ÁÅÃ ð¼ÖÆÂ¶Í ÃÅðÅ ÃÅñ
À¹¼é çÆ ÕåÅÂÆ ÕÆåÆ ÜÅò¶ å¶ îé ÇòÚ ñ¯ÚÅ ð¼ÖÆ ÜÅò¶ ÇÕ ð¶ôî
êÇÔé»×¶; ÇÂÔ ÇÕÃ åð·» Ô¯ ÃÕçÅ ÔË?
ëðÆçÅ ñ¯óË çÅÖ ÇìÜÀ°ðÆÁÅ ÇÕÕÇð ìÆÜË Üà¹ÍÍ
Ô³ãË À°ºé ÕåÅÇÂçÅ êËèÅ ñ¯óË êà¹ÍÍ ê³éÅ - ACGI
ÇÂÔ å» å±³ ÇÂÃ èðåÆ ÇòÚ Ü¯ ìÆÜ¶º×Å, À°ÔÆ ëñ åËù êÌÅêå
Ô¯Â¶×ÅÍ Á¼Õ ìÆÜ Õ¶, Á¼Õ çÆÁ» â¯âÆÁ» Õç¶ òÆ Á³ì çÆ ÇîáÅÃ
êËçÅ éÔÄ ÕðçÆÁ»Í Á³ì ÖÅä ñÂÆ åËù êÇÔñ» ÔÆ êÈðÆ ÃÅòèÅéÆ
éÅñ À°Ô Á³ì ìÆÜä¶ êËä×¶ ÇÜé·» çÆ ÇîáÅÃ, ÇÜé·» çÅ ×¹¼çÅ
Á³çð, Áé¿ç êËçÅ ÕðçÅ ÔËÍ í¯×» ç¶ ìÆÜ ìÆÜ Õ¶ Õç¶ òÆ éÅî
ðÃ çÆ êÌÅêåÆ éÔÄ Ô¯¯ ÃÕçÆÍ îÔÅðÅÜ ÜÆ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé -
Ü¶ÔÅ ìÆÜË Ã¹ «äË ÕðîÅ Ã³çóÅ Ö¶å°ÍÍ ê³éÅ - ACE
Á³å ÇòÚ ÃÅù ÁÅê ÜÆ êÌ¶ðéÅ Çç³ç¶ Ôé ÇÕ å°ÃÄ Çé×¹ð¶ ðÇÔ
Õ¶ ÁÅêäÅ ÜÆòé ìðìÅç éÅ Õð¯Í êÌíÈ çÅ éÅî íòÜñ êÅð Õðé
ñÂÆ ò¼âÅ ÜÔÅ÷ ÔË Áå¶ ×¹ðÈ çÅ ÇêÁÅð, éðÕ» çÆ Á¼× ù é¶ó¶
éÔÄ ÁÅÀ°ä Çç³çÅÍ
éÅéÕ êÌí ÃðäÅ×åÆ Úðä ì¯ÇÔæ êÌí ç¶å°ÍÍ
Ã¶ íÅç¹ÇÂ éðÇÕ é êÅÂÆÁÇÔ ×¹ð¹ ðÖäòÅñÅ Ô¶å°ÍÍ
ê³éÅ - ACE
ð¶ ð¶ çð×Ô ÕðË é Õ¯À±ÍÍ
ÁÅÀ° ìËá° ÁÅçð¹ Ã¹í ç¶À±ÍÍ ê³éÅ - BEB
ÇÜÃ Õ³î ù Õðé òÅÃå¶ ÁÃÄ Ã³ÃÅð ÇòÚ ÁÅÂ¶ Ô», ÃÅòèÅé
Ô¯ Õ¶ Çòô¶ ÇòÕÅð» ù Çê¼á ç¶ Õ¶, Çòô¶ ÇòÕÅð» çÆ ÁÃñÆÁå ù
ÃîÞ Õ¶ À°Ô Õ³î Õð¯ ÇÜÃ éÅñ ÃÅù Ö¹ôÆÁ» êÌÅêå Ô¯äÍ À°Ô ÔË
êÌíÈ çÅ ÇÃîðé, êÌíÈ ç¶ ÇêÁÅð çÆ êÌÅêåÆ Ü¯ êÌíÈ ç¶ ÇêÁÅÇðÁ»
êÅÃ¯º êÌÅêå Ô³¹çÆ ÔËÍ
ÇÜÃ¹ òÖð ÕÀ° ñËÇé å± ÁÅÇÂÁÅÍÍ
ðÅî éÅî¹ Ã³åé ØÇð êÅÇÂÁÅÍÍ
åÇÜ ÁÇíîÅé° ñ¶Ô¹ îé î¯ÇñÍÍ
ðÅî éÅî¹ ÇÔðç¶ îÇÔ å¯ÇñÍÍ
ñÅÇç Ö¶ê Ã³åÔ Ã³Ç× ÚÅ«ÍÍ
55
Áòð ÇåÁÅÇ× ÇìÇÖÁÅ Ü³ÜÅñÍÍ
î¹Ö À±Üñ ÔÇð çð×Ô Ã¯ÇÂÍÍ ê³éÅ - BHC
ÁÅê ÇÂé·» Áà¼ñ ÃÚÅÂÆÁ» ù ÃîÞ¯, å¼å ì¶å¶ îÔ»ê¹ðô» çÆ
Ã³×å Õð¯! ÇÜé·» ç¶ Á³çð ðÅ× çÉËô çÆ ÇÂÕ ÕäÆ òÆ éÔÄ Ô¯ÇÂÁÅ
ÕðçÆ, À°é·» çÆ Ã³×å Õð¯Í ×¹ðÈ ×Ì³æ ÃÅÇÔì ÜÆ çÆ ìÅäÆ À°êð
ÇÂîÅé ÇñÁÅúÍ ìÅäÆ ù ÃÇå-ÃÇå ÕðÕ¶ î³é¯, ìÅäÆ ù ÕîÅúÍ
ìÅäÆ å¼å ì¶å¶ îÔ»ê¹ðô» çÆ Ã³×å Õðé ñÂÆ ìÅð-ìÅð í¶ÜçÆ ÔË-
êÌíÈ ÇêÁÅÇðÁ» çÆ îÔ¼ååÅ çÃçÆ Ô¯ÂÆÍ ë¹ðîÅé ÔË ÇÕ -
ÃÅè ÕÆ îÇÔîÅ ì¶ç é ÜÅéÇÔÍÍ
Ü¶åÅ Ã¹éÇÔ å¶åÅ ìÇÖÁÅéÇÔÍÍ
ÃÅè ÕÆ À°êîÅ ÇåÔ¹ ×¹ä å¶ çÈÇðÍÍ
ÃÅè ÕÆ À°êîÅ ðÔÆ íðêÈÇðÍÍ
ÃÅè ÕÆ Ã¯íÅ ÕÅ éÅÔÆ Á³åÍÍ
ÃÅè ÕÆ Ã¯íÅ ÃçÅ ì¶Á³åÍÍ
ÃÅè ÕÆ Ã¯íÅ À°Ú å¶ À±ÚÆÍÍ
ÃÅè ÕÆ Ã¯íÅ îÈÚ å¶ îÈÚÆÍÍ
ÃÅè ÕÆ Ã¯íÅ ÃÅè ìÇé ÁÅÂÆÍÍ
éÅéÕ ÃÅè êÌí í¶ç¹ é íÅÂÆÍÍ ê³éÅ - BGB
êð ÁëÃ¯Ã, ÇÂÔ éÅî òêÅð Çòðñ¶ ÔÆ Õðç¶ ÔéÍ ìÇñÔÅð Ô» À°é·»
å¯º Ü¯ éÅî ç¶ òêÅðÆ Ôé; ÁÅê åðç¶ Ôé Ã¿ÃÅð ù åÅðç¶ ÔéÍ
nnnnnnn
56
ÁÃ¹Çé
ÁÃ¹Çé êÌ¶î À°îÅÔóÅ ÇÕÀ° ÇîñÆÁË ÔÇð ÜÅÇÂÍÍ
îÇé åÇé ÇêÁÅÃ çðÃé ØäÆ Õ¯ÂÆ ÁÅÇä ÇîñÅòË îÅÇÂÍÍ
Ã³å ÃÔÅÂÆ êÌ¶î Õ¶ ÔÀ° Çåé ÕË ñÅ×Å êÅÇÂÍÍ
Çòä° êÌí ÇÕÀ° Ã¹Ö¹ êÅÂÆÁË çÈÜÆ éÅÔÆ ÜÅÇÂÍÍ
ÇÜ³éÆ ÚÅÇÖÁÅ êÌ¶î ðÃ¹ Ã¶ ÇåÌêÇå ðÔ¶ ÁØÅÇÂÍÍ
ÁÅê¹ ÇåÁÅÇ× ÇìéåÆ ÕðÇÔ ñ¶Ô¹ êÌíÈ ñÇó ñÅÇÂÍÍ
Ü¯ ÔÇð Õ³Çå ÇîñÅÂÆÁÅ ÇÃ ÇòÛ°Çó ÕåÇÔ é ÜÅÇÂÍÍ
êÌí Çòä° çÈÜÅ Õ¯ éÔÆ éÅéÕ ÔÇð ÃðäÅÇÂÍÍ
ÁÃÈ Ã¹ÖÆ òÃ³çÆÁÅ ÇÜéÅ îÇÂÁÅ ÔÇð ðÅÇÂÍÍ
ê³éÅ - ACD
ÇêÛñÅ îÔÆéÅ íÅçð¯º çÅ ñ¿Ø Ç×ÁÅ ÇÂÃ ÇòÚ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ
ÜÆ é¶ ç¹ é ÆÁ» ç¶ Ãì³ è » ù Ô¶ Ú ÇçÖÅÇÂÁÅ Áå¶ ç¹ é ÆÁ» éÅñ
ÇêÁÅð êÅÀ°ä òÅñ¶ í¹¼ñó» ù Ã¹Ú¶å (warn) ÕÆåÅ ÇÕ ÇêÁÅÇðÁÅ!
Üç¯º Üî» çÅ åÕóÅ Ô¼æ êË Ç×ÁÅ, À°Ã ò¶ñ¶ ì¯ñä çÅ ò¶Ôñ éÔÄ
ÇîñäÅ-
ÇÂÕ ðåÆ Çìñî é ç¶òéÆ òäÜÅÇðÁÅ ÇîåÌÅ
úéÆ åÕó¶ êÅÂ¶ ÔÅæÍÍ ê³éÅ - GH
ÇÕÃ¶ ù í¶å éÔÄ ÇîñäÅ, ÃÅÇðÁ» ç¶¶ ÃÅî·ä¶ ÜÆò ÁÅåîÅ
ù ëó ÇñÁÅÍ ÇÜé·» ç¶ éÅñ êðÇÚÁÅ ÇðÔÅ - ÕÅî, Õ¯Ìè, ñ¯í,
î¯Ô, ÁÔ³ÕÅð, Çé¿ÇçÁÅ, Ú¹×ñÆ, ÂÆðÖÅ, òÖÆñÆ; À°Ô Ãí ÃÅæ Û¼â
Õ¶ í¼Ü ×Â¶ Áå¶ ÁÅêä¶ ìÆÜ¶ Ô¯Â¶ Õðî» çÅ ëñ í¯×ä ñÂÆ Ã¼Ú
çÆ ÕÚÇÔðÆ ÇòÚ ÇñÜÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅÍ êð éÅñ ÔÆ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ
é¶ ÇÂÃ âÅò»â¯ñ Ô¯Â¶ ÜÆò ù ç¼Ã ÇçåÅ ÇÕ êÌíÈ ç¶ Úðé» çÅ
ÜÔÅ÷ ì¯ÇÔæÅ À°ÛÅñ¶ îÅðç¶ Á×é ÃÅ×ð ù êÅð ÕðÅÀ°ä ñÂÆ
Ãîð¼æ ÔË Áå¶ Ç´êÅ ÕðÕ¶ ÇÂÔ òÆ í¶å çÆ ×¼ñ ç¼Ã ÇçåÆ ÇÕ
éðÕ» ÇòÚ úÔÆ Ü»ç¶ Ôé ÇÜé·» çÅ ÇêÁÅð îÅÇÂÁÅ ç¶ ÛñÅÇòÁ»,
í¹ñÅÇòÁ» ÇòÚ êðÇÚÁÅ ðÇÔ³çÅ ÔËÍ À°Ô ÇêÁÅð ÇìéÃ Ü»çÅ ÔË,
éÅñ éÔÄ Ü»çÅ êð ÇÂÃ ç¶ ÇòêðÆå Ãîð¼æ ×¹ðÈ çÅ ÇêÁÅð ÇÂÃù
íòÜñ ÇòÚ â°¼ìä éÔÄ Çç³çÅÍ ÃÅðÅ îÔÆéÅ íÅçð¯º ç¶ Ô¹¼Ãó» ÇòÚ
ÇÂÔ Ã¯ÚçÅ ÇðÔÅ ÇÕ ×¹ðÈ çÅ ÇêÁÅð ÇÕæ¯º Çîñ¶, ×¹ðÈ ÇÕæ¯º Çîñ¶?
ÁðçÅÃ» ÕðçÅ ÇðÔÅ ÇÕ Ô¶ êÌíÈ! Ç´êÅ Õð, îËù Õ¯ÂÆ î¶ñ, Õ¯ÂÆ
ðÃÕ ìËðÅ×Æ ÇêÁÅðÅ ÇÜÔóÅ å¶ðÅ ÔÆ ðÈê ìä Ú¹¼ÇÕÁÅ Ô¯ò¶Í ÁðçÅÃ
57
Ã¹äÆ ×ÂÆ, êÈð¶ ÃÇå×¹ðÈ çÅ î¶ñ Ô¯ Ç×ÁÅÍ ×¹ðÈ é¶ À°Ô î³åð ç¶
ÇçåÅ ÇÜÃ çÅ ÜÅê Õðé éÅñ ÔÀ°îË çÅ Ôé¶ð·Å êÈðÆ åð·» éÅñ
çÈð Ô¯ Ü»çÅ ÔË Áå¶ ÇÂÔ ÜÆò ò¶Ö ñò¶ ÇÕ îËº ÕÆ Ô», îËº Õ½ä
Ô»Í éÅñ ÔÆ Ãîð¼æ ×¹ðÈ é¶ ÁÅç¶ô ÇçåÅ ÇÕ ÁË í¹¼ñó ÜÆò! å±³
ÞÈÇáÁ» çÆ, Õ¼ÇÚÁ» çÆ Ã³×å Û¼â ç¶Ô Áå¶ ÇêÁÅð Õð - À°é·»
ð³× ð¼åÇóÁ» ù ÇÜÔó¶ î¶ð¶ éÅñ ÃçÅ ÔÆ Ü¹ó¶ ðÇÔ³ç¶ Ôé, Áí¶ç
ðÇÔ³ç¶ Ôé å¶ ÇÜé·» ù ÁÃÄ Ã³å ÕÇÔ Õ¶ ÇéòÅÜç¶ Ô»Í À°Ô å¶ð¶
éÅñ Â¶æ¶ òÆ Çéíä×¶ Áå¶ çð×ÅÔ ÇòÚ òÆ Çéíä×¶ -
éÅéÕ ÕÚÇóÁÅ ÇÃÀ° å¯Çó ãÈÇã ÃÜä Ã³å êÇÕÁÅÍÍ
úÇÂ ÜÆò³ç¶ ÇòÛ°óÇÔ úÇÂ î¹ÇÂÁÅ é ÜÅÔÆ Û¯ÇóÍÍ
ê³éÅ - AA@B
ÁÇÜÔ¶ ð³× ð¼åó¶, êÌíÈ çÅ ÇêÁÅð ð¯î-ð¯î ÇòÚ êÌò¶ô Õð Çç³ç¶
ÔéÍ ÁÅêä¶ êÌíÈ çÆÁ» ÕæÅò» ç¼Ã-ç¼Ã Õ¶ îÅÇÂÁÅ ç¶ ÇêÁÅð ÇòÚ¯º
Õ¼ã Çç³ç¶ ÔéÍ Ô¹ä ÜÇ×ÁÅÃÅ êÈð¶ ò¶× éÅñ ÜÅ×Æ, ÇÂÕ À°îÅÔ
ÜÅ× ÇêÁÅ, ÇÔðç¶ ÇòÚ ÇÂÕ Õ»× À°áÆ, ñÇÔð òèçÆ ÔÆ ×ÂÆ,
Çîñä çÆ ñ¯ÚÅ é¶ ÇÖ¼Ú êÅÂÆ, ÇìðÔ¹ ÜÅ× ÇêÁÅ, éËä» ç¶ ÇòÚ
éÆð ò×ä ñ¾× Ç×ÁÅ Áå¶ åðñÅ ñË ÇðÔÅ ÔË -
ÔÇð ÔÇð ÃÜä¹ î¶ðÅ êÌÆåî¹ ðÅÇÂÁÅÍÍ
Õ¯ÂÆ ÁÅÇä ÇîñÅòË î¶ð¶ êÌÅä ÜÆòÅÇÂÁÅÍÍ
ÔÀ° ðÇÔ é ÃÕÅ Çìé° ç¶Ö¶ êÌÆåîÅ
îË éÆð¹ òÔ¶ òÇÔ ÚñË ÜÆÀ¹ÍÍ
ÃÇå×¹ð¹ ÇîåÌ î¶ðÅ ìÅñ ÃÖÅÂÆÍÍ
ÔÀ° ðÇÔ é ÃÕÅ Çìé° ç¶Ö¶ î¶ðÆ îÅÂÆÍÍ
ÔÇð ÜÆÀ° Ç´êÅ ÕðÔ¹ ×¹ð¹ î¶ñÔ¹
Üé éÅéÕ ÔÇð èé° êñË ÜÆÀ°ÍÍ ê³éÅ - ID
Á³çð ÇìðÔ¹ çÆ êÆó ÜÅ× ×ÂÆÍ îÅÇÂÁÅ ç¶ í¹¼ñ¶ Ô¯Â¶ ÜÆò
ÕÆ ÜÅéä - ÇÂÃ ÇìðÔ¹ çÆ êÆó ù? ÇêÁÅð ç¶ ìÅä» é¶ ØÅÇÂñ
Õð ÇçåÅÍ î¼ÛÆ ò»×È³ åóë ÇðÔÅ ÔË- Çìé» êÅäÆ å¯º -
ÔÇð çðÃé ÕÀ° î¶ðÅ îé° ìÔ¹ åêåË
ÇÜÀ° ÇåÌÖÅò³å° Çìé° éÆðÍÍ
î¶ðË îÇé êÌ¶î¹ ñ×¯ ÔÇð åÆðÍÍ
ÔîðÆ ì¶çé ÔÇð êÌí¹ ÜÅéË
î¶ð¶ îé Á³åð ÕÆ êÆðÍÍ ê³éÅ - HFB
Çéå Á³çð¯º Ã³ç¶ô¶ í¶Ü¶ Ü»ç¶ Ôé - ÁÅêä¶ ÇêÁÅð¶ ùÍ êð
Õ¯ÂÆ À°ÎÎ¼åð éÔÄ ÁÅ ÇðÔÅÍ ôÅÇÂç Õ¯ÂÆ Ã³ç¶ôÅ êÔ¹³ÚÅÀ°ä òÅñÅ
ÇòÚ¯ñÅ éÅ Çîñ ÃÇÕÁÅ Ô¯ò¶Í åóë ÔË Á³çð, ò¼âÆ å¯º ò¼âÆ í¶àÅ
58
Õðé ù ÇåÁÅð ÔË -
ÔÀ° îé° ÁðêÆ Ãí¹ åé° ÁðêÆ ÁðêÆ ÃÇí ç¶ÃÅÍÍ
ÔÀ° ÇÃð¹ ÁðêÆ ÇåÃ¹ îÆå ÇêÁÅð¶ Ü¯ êÌí ç¶ÇÂ Ãç¶ÃÅÍÍ
ê³éÅ - BDG
ÇìðÔ¹ Õ°¼áÆ ðÈÔ ù Ô¼Õ çÆ ÁòÅ÷ Ã¹äÅÂÆ ÇçåÆ, Ã¼Ú ç¶ ì¯ñ êÌ×à
Ô¯Â¶ ÇÕ å¶ðÆ ÁÅòÅ÷ À°Ã ÇêÁÅð¶ åÕ éÔÄ êÔ¹³ÚçÆ ÇÕÀ°ºÇÕ å±³ ÁÅê
ÔÆ ÇÂÕ Õ³è ÁÅêä¶ ÁÅê ù òÖðÅ ð¼Ö Õ¶ ìäÅ ñÂÆÍ ÇÜÃù å±³
ÇîñäÅ ÚÅÔ¹³çÅ ÔËº, À°Ô å» ÇìñÕ°ñ å¶ð¶ éÅñ ÔË êð å¶ðÆ Õ³è éÅ
À°Ã ç¶ çðôé Ô¯ä Çç³çÆ ÔË Áå¶ éÅ ÔÆ å¶ðÆ ÁòÅ÷ ÇÂÃ ÕðóÆ
òñ×ä å¯º ìÅÔð ÜÅä Çç³çÆ ÔË -
ÔÀ° ÔÀ° íÆÇå íÇÂú ÔË ìÆÚ¯ Ã¹éå ç¶ÇÃ ÇéÕàÅÇÂúÍÍ
í»íÆðÆ Õ¶ êÅå êÅðç¯ Çìé° ê¶Ö¶ çÈðÅÇÂúÍÍ
ê³éÅ - FBD
å±³ êÈð¶ ×¹ðÈ çÆ ôðé ñË, À°ÃçÆ ÇîÔð Çìé» åËù ÇîñÅê éÔÄ
Ô¯ ÃÕäÅÍ À°Ã çÆ Ç´êÅ î³×, À°Ã ç¶ Úðé Ã¶òÍ À°Ô å¶ð¶ å¶
åð¹á¶×Å å¶ ÇÂÃ Õ³è ù å¯ó ç¶ò¶×ÅÍ åËù Ã¼Ú çÆ ×¼ñ çÅ ÇÂÕ
í¶å ÇçåÅ Ü»çÅ ÔË, ÇÂÃ ù ÃîÞ -
èé Çêð ÕÅ ÇÂÕ ÔÆ Ã³Ç× òÅÃÅ ÇòÇÚ ÔÀ°îË íÆÇå ÕðÅðÆÍÍ
×¹Çð êÈðË ÔÀ°îË íÆÇå å¯ðÆ Üé éÅéÕ Çîñ¶ ìéòÅðÆÍÍ
ê³éÅ - ABFC
×¹ðÈ çÇÂÁÅñ Ô¯ Ç×ÁÅ -
íÇÂú ÇÕðêÅ« Ãðì Õ¯ áÅÕ°ð¹ Ã×ð¯ çÈÖ¹ ÇîàÅÇÂúÍÍ
ÕÔ¹ éÅéÕ ÔÀ°îË íÆÇå ×¹Çð Ö¯ÂÆ
åÀ° çÇÂÁÅð¹ ìÆáñ¯ êÅÇÂúÍÍ ê³éÅ - FBD
è³é Ôé À°Ô ÇÜé·» ç¶ îé ÇòÚ ñ¯ÚÅ ñ× ×ÂÆÍ çðôé çÆ
ñ¯ÚÅ ñ× ÜÅäÆ ÔÆ ÇîÔð ÔËÍ À°Ô ÇÜÀ°ºçÅ ÔË ÇÜÃ ç¶ Á³çð ÇêÁÅð
çÆ ð½ ð¹îÕçÆ ÔË, çðôé çÆ ñ¯ÚÅ ç¶ ÇòÚ À°âÆÕòÅé ðÇÔ³çÅ ÔË-
Í
ÇÜÃ¹ Üé ÕÀ° êÌí çðÃ ÇêÁÅÃÅÍÍ
éÅéÕ åÅ ÕË ìÇñ ìÇñ ÜÅÃÅÍÍ ê³éÅ - BFF
çðôé çÆ ÇêÁÅÃ òÅñÅ ÇÜÀ°ºÇçÁ» ÇòÚ Ç×ÇäÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ
À°Ã ç¶ Á³çð ÇêÁÅð çÆ ð½ ð¹îÕçÆ ÔË, À°Ãù Ô¯ð ÇÕÃ¶ ÇÕÃî çÆ
ñ¯ÚÅ éÔÄ ÔËÍ À°Ô ÇÜÀ°ºçÅ ÔË, Ã¿ÃÅð î¹ðçÅ ÔË - ÇêÁÅð Çìé» -
ÁÇå Ã³¹çð Õ°ñÆé Úå°ð î¹ÇÖ ÇÙÁÅéÆ èéò³åÍÍ
ÇîðåÕ ÕÔÆÁÇÔ éÅéÕÅ ÇÜÔ êÌÆÇå éÔÆ í×ò³åÍÍ
ê³éÅ - BEC
59
À°Ô ÁÅêä¶ ÇêÁÅð¶¶ ç¶ çðôé ñÂÆ, Ü¯ Õ°Þ òÆ À°Ã ç¶ êÅÃ
ÔË, À°Ô Áðêä Õðé ù ÇåÁÅð ÔË -
Üê åê Ã³Üî ê¹³é ÃÇí Ô¯îÀ°
ÇåÃ¹ ÁðêÀ° ÃÇí Ã¹Ö Ü»ÂÆÍÍ
Â¶Õ ÇéîÖ ÇêÌÁ çðÃ¹ ÇçÖÅòË
ÇåÃ¹ Ã³åé ÕË ìÇñ Ü»ÂÆÍÍ
ÕðÀ° ÇéÔ¯ðÅ ìÔ¹å° ì¶éåÆ
Ã¶òÀ° Ççé° ðËéÅÂÆÍÍ
îÅé° ÁÇíîÅé° ÔÀ° Ã×ñ ÇåÁÅ×À°
Ü¯ ÇêÌÁ ìÅå Ã¹éÅÂÆÍÍ ê³éÅ - AB@G
íÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆ é¶ ÇòÜ¯×ä ç¶ Ççñ çÆ ÔÈÕ ù òðäé
ÕðÇçÁ» Á³ÇÕå ÕÆåÅ ÔË ÇÕ -
ìÅïÃ À°âÔ ìñ ÜÅÀ° ì¶× Çîñ½ êÆï
ÇîàË ç¹Ö ð¯×¹ Ã¯×¹ ÇìðÔ ÇìÝ¯× Õ¯ÍÍ
Áòè ÇìÕà ÕàË Õêà Á³åÇð êà¹
ç¶ÖÀ° Ççé êÌ¶î ðÃ ÃÔÜ Ã³Ü¯× Õ¯Í
ñÅñ é ÁÅòå ô¹í ñ×é Ã×é íñ¶
Ô¯ÇÂ é Çìñ¿í ÕÛ° í¶ç¹ ì¶ç ñ¯Õ Õ¯Í
ÁÇåÇÔ ÁÅå°ð íÂÆ ÁÇèÕ Á½Ã¶ð ñÅ×ÆÍ
èÆðÜ é èð¯ Ö¯Ü½ èÅÇð í¶Ö Ü¯× Õ¯ÍÍ
ÕÇì¼å íÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆ
Ã¯ ÇîñÅê òÅÃå¶ Ô¹ä Á¼ÃÈ ç¶ ÇÂÃ îÔÆé¶ ÇòÚ À°îÅÔ À°á
Öó·Å Ô¯ÇÂÁÅÍ ÇÂÃ ÇÖ¼Ú çÅ òðäé ÃÖÆÁ» ÃÔ¶ñÆÁ» éÅñ ÕðÇçÁ»
ç¼Ãç¶ Ôé -
ÃÖÆ ÃÔ¶ñÆ ×ðÇì ×Ô¶ñÆÍÍ
Ã¹Çä ÃÔ ÕÆ ÇÂÕ ìÅå Ã¹Ô¶ñÆÍÍ
Ü¯ îË ì¶çé ÃÅ ÇÕÃ¹ ÁÅÖÅ îÅÂÆÍÍ
ÔÇð Çìé° ÜÆÀ° é ðÔË ÕËÃ¶ ðÅÖÅ îÅÂÆÍÍ
ÔÀ° ç¯ÔÅ×Çä ÖðÆ ð³ßÅäÆÍÍ
×ÇÂÁÅ Ã¹ Ü¯ìé° èé êÛ°åÅäÆÍÍ
å± çÅéÅ ÃÅÇÔì¹ ÇÃÇð î¶ðÅÍÍ
ÇÖÜîÇå ÕðÆ Üé° ì¿çÅ å¶ðÅÍÍ
íäÇå éÅéÕ° Á³ç¶ÃÅ Â¶ÔÆÍÍ
Çìé° çðÃé ÕËÃ¶ ðòÀ° Ãé¶ÔÆÍÍ ê³éÅ - II@
åðñÅ ÔË çðôé ç¶Öä çÅ -
60
ÁÃ¹Çé êÌ¶î À°îÅÔóÅ ÇÕÀ° ÇîñÆÁË ÔÇð ÜÅÇÂÍÍ
îÇé åÇé ÇêÁÅÃ çðÃé ØäÆ
Õ¯ÂÆ ÁÅÇä ÇîñÅòË îÅÇÂÍÍ ê³éÅ - ACD
ÔË Õ¯ÂÆ Ã³ÃÅð ç¶ Á³çð, îÅÇÂÁÅ ç¶ î³âñ ÇòÚ ÇÜÔóÅ ÃÔÅÇÂåÅ
Õð ÃÕçÅ Ô¯ò¶ å¶ ÇîñÅê ÕðÅ ç¶ò¶? îÅÇÂÁÅ ç¶ î¯Ô¶ Ô¯Â¶ ÃÅð¶ î¹ðç¶
ÔéÍ ÜÆòé ð½ À°é·» ÇòÚ ð¹îÕ éÔÄ ðÔÆÍ Á³é, êÅäÆ éÅñ ÃðÆð
Úñ ðÔ¶ ÔéÍ î¹ðÇçÁ» å¯º ÕÆ ÁÅÃ ÔË ÇÕ À°Ô ÇîñÅê ÕðÅ ç¶ä?
Ã¯ ÜÆÇòÁÅ ÇÜÃ¹ îÇé òÇÃÁÅ Ã¯ÇÂÍÍ
éÅéÕ Áòð¹ é ÜÆòË Õ¯ÇÂÍÍ
Ü¶ ÜÆòË êÇå ñæÆ ÜÅÇÂÍÍ
Ãí¹ ÔðÅî¹ Ü¶åÅ ÇÕÛ° ÖÅÇÂÍÍ ê³éÅ - ADB
ÇÂé·» é¶ ÕÆ î¶ñäÅ Ô¯ÇÂÁÅÍ î¶ñç¶ À°Ô Ôé ÇÜÔó¶ ÁÅê Çîñ¶
Ô¯Â¶ Ôé, ÇÜÔó¶ ÁÅêäÅ ÁÅê ÇåÁÅ× Õ¶ êÌíÈ çÅ ðÈê ìä ×Â¶
Ôé ÇÜé·» ìÅð¶¶ ë¹ðîÅé ÔË -
ÇÜéÅ é ÇòÃðË éÅî¹ Ã¶ ÇÕé¶ÇÔÁÅÍÍ
í¶ç¹ é ÜÅäÔ¹ îÈÇñ Ã»ÂÆ Ü¶ÇÔÁÅÍÍ ê³éÅ - CIG
À°é·» ù ÕÆ ÁÅÇÖÁÅ ÜÅò¶? ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ ë¹ðîÅé Õðç¶
Ôé ÇÕ À°Ô î¶ð¶ ÇêÁÅð¶ Ã³å ÔéÍ À°Ô îËù Õç¶ éÔÄ í¹¼ñç¶ Áå¶
î¶ð¶ éÅñ Áí¶ç Ô¯Â¶ Ô¯Â¶ î¶ðÅ ÔÆ ðÈê ìä ×Â¶ Ôé -
çÅÃ ÁÇé³é î¶ð¯ ÇéÜ ðÈêÍÍ ê³éÅ - ABEB
ÇÜéÅ ÃÅÇÃ Ç×ðÅÇÃ é ÇòÃðË ÔÇð éÅî» îÇé î³å°ÍÍ
è³é° ÇÃ Ã¶ÂÆ éÅéÕÅ êÈðé° Ã¯ÂÆ Ã³å°ÍÍ ê³éÅ - CAI
ÇêÁÅÇðÁÅ! Ç×äåÆ Û¼â ç¶ÔÍ åËù ×¹ðÈ ìÅð-ìÅð ÁÇÜÔ¶ Áí¶ç
ê¹ðô» çÆ ç¼Ã êÅÀ°ºç¶ Ôé, í¶Üç¶ Ôé åËù À°é·» Õ¯ñ ÇÜÔó¶ ÇîñÅ
ÃÕç¶ Ôé; Ü¯ ÁÅê Çîñ¶ Ô¯Â¶ ÔéÍ Çîñä å¯º Çìé» Ã¹Ö éÔÄ Áå¶
Ô¯ð Õ¯ÂÆ æ» òÆ ÁËÃÆ éÔÄ ÇÜæ¶ Ã¹Ö à¯ñ· ÇñÁÅ ÜÅò¶Í
Ã³å ÃÔÅÂÆ êÌ¶î Õ¶ ÔÀ° Çåé ÕË ñÅ×Å êÅÇÂÍÍ
Çòä° êÌí ÇÕÀ° Ã¹Ö¹ êÅÂÆÁË çÈÜÆ éÅÔÆ ÜÅÇÂÍÍ
ÇÜ³éÆ ÚÅÇÖÁÅ êÌ¶î ðÃ¹ Ã¶ ÇåÌêÇå ðÔ¶ ÁÅØÅÇÂÍÍ
ê³éÅ - ACE
×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé ÇÕ ÇÂÔ êÌ¶î ðÃ ÇÕò¶º êÌÅêå
Õð ÃÕçÅ ÔË Áå¶ éÅñ ÔÆ ÕÇÔ³ç¶ Ôé å°ÃÄ ÜÅú, ê¹Û¯ À°é·» ù ÇÜé·» é¶
êÌ¶î çÅ ðÃ îÅÇäÁÅ ÔËÍ ÇÂÔ êÌ¶î çÅ ðÃ ÇîñçÅ ÇÕæ¯º ÔË?
ðÃ¹ Á³ÇîÌå° éÅî¹ ðÃ¹ ÁÇå íñÅ
ÇÕå° ÇìÇè ÇîñË ðÃ¹ ÖÅÇÂÍÍ
61
ÜÅÇÂ ê¹ÛÔ¹ Ã¯ÔÅ×äÆ å°ÃÅ ÇÕÀ° ÕÇð ÇîÇñÁÅ êÌí¹ ÁÅÇÂÍÍ
úÇÂ ò¶êðòÅÔ é ì¯ñéÆ ÔÀ° îÇñ îÇñ è¯òÅ Çåé êÅÇÂÍÍ
íÅÂÆ ð¶ ÇîÇñ ÃÜä ÔÇð ×¹ä ÃÅÇðÍÍ
ÃÜä° ÃÇå×¹ð¹ ê¹ðÖ¹ ÔË ç¹Ö¹ ÕãË ÔÀ°îË îÅÇðÍÍ
×¹ðî¹ÖÆÁÅ Ã¯ÔÅ×äÆ Çåé çÇÂÁÅ êÂÆ îÇé ÁÅÇÂÍÍ
ÃÇå×¹ð òÚé° ðå³é¹ ÔË Ü¯ î³é¶ Ã¹ ÔÇð ðÃ¹ ÖÅÇÂÍÍ
ê³éÅ - DA
í¶ å ç¶ ÇçåÅ À° é · » é¶ ÇÕ ÃÇå×¹ ð È çÅ Ü¯ ìÚé ÔË Ü¯ À° Ã ù
ÕîÅÀ°ºçÅ ÔË, î³éçÅ ÔË À°Ãù ÔÇð ðÃ êÌÅêå Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ íÅ×»
òÅñ¶ Ôé, ÇÜé·» ù ×¹ðÈ ç¶ íÅä¶ ÇòÚ ÇÂÃ ðÃ çÆ êÌÅêåÆ Ô¯ Ü»çÆ
ÔË -
Ã¶ òâíÅ×Æ òâ ÜÅäÆÁÇÔ
ÇÜé ÔÇð ðÃ¹ ÖÅèÅ ×¹ð íÅÇÂÍÍ ê³éÅ - DA
ÇÂÔ ðÃ ÇÞî-ÇÞî ÕðÕ¶ ÃçÅ ÔÆ ×¹ðî¹Ö» ç¶ ÇÔðÇçÁ» ÇòÚ
òðÃçÅ ÔËÍ ÇÂÃ çÆ òðÖÅ ÃÅð¶ òä», êÔÅó», æñ», Ãî¹³çð» À°å¶
Ôð Ãî¶º Ô¯ ðÔÆ ÔËÍ
ÇÂÔ¹ ÔÇð ðÃ¹ òÇä ÇåÇä Ãíå° ÔË íÅ×ÔÆä éÔÆ ÖÅÇÂÍÍ
Çìé° ÃÇå×¹ð êñË éÅ êòË îéî¹Ö ðÔ¶ ÇìññÅÇÂÍÍ
ê³éÅ- DA
À°Ô ÇÕÀ°º ÇòðñÅê Õðç¶ ÔéÍ ÇÕÀ°ºÇÕ îÅÇÂÁÅ çÆ Á×é
À°é·» ù Ççé ðÅå ÃÅó ðÔÆ ÔË Áå¶ ÇòôàÅ ç¶ ÕÆÇóÁ» ò»×È³
Õ°ðìñ-Õ°ðìñ Õð ðÔ¶ ÔéÍ î¯åÆÁ» ç¶ î³çð ðåé» éÅñ Üó¶ Ô¯Â¶,
îé î¯ Ô ä òÅñÆÁ» ÇÂÃåÌ Æ Á», Ã¹ ³ ç ð Ã¶ Ü », Çð¼ è ÆÁ»-ÇÃ¼ è ÆÁ»,
îôÔÈðÆÁ», ðÅÜÃÆ ôÕåÆÁ», ðÅÜÃÆ êÌÅêåÆÁ» ÇÂÔ Õ°Þ òÆ éÔÄ
ÃÅð ðÔÆÁ»Í ÇÔðçÅ Üñ ÇðÔÅ ÔË, ÔÅÇÂ-ÔÅÇÂ çÆ ÁòÅ÷ Ã¹äçÆ ÔË
ÇÕÀ°ºÇÕ ×¹ðÈ é¶ éÅî ðÃ çÆ Ã¯ÞÆ ìÅð¶ ç¼ÇÃÁÅ ÔË -
ÔÇð Çìé¹ ÜÆÀ° ÜÇñ ìÇñ ÜÅÀ°ÍÍ
îË ÁÅêäÅ ×¹ð¹ êÈÇÛ ç¶ÇÖÁÅ Áòð¹ éÅÔÆ æÅÀ°ÍÍ
ê³éÅ - AD
Ã¯ ÇÂÔ íÅ×ÔÆä ÇòðñÅê Õð ðÔ¶ ÔéÍ À° é · » çÅ ÇêÁÅð
ÃÇå×¹ ð È éÅñ éÔÄ, îÅÇÂÁÅ éÅñ ÔË Í ÃÇå×¹ ð È å¶ ôðèÅ éÔÄ
ÇñÁÅÀ°ºçÅÍ ÕÅî, Õ¯Ìè, ñ¯í, î¯Ô, ÁÔ³ÕÅð ÇòÚ Üñ ðÔ¶ Ôé -
úÇÂ ÃÇå×¹ð ÁÅ×Ë é ÇéòÇÔ
úéÅ Á³åÇð ´¯è¹ ìñÅÇÂÍÍ ê³éÅ - DA
Á³å ÇòÚ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé ÇÕ òÅÇÔ×¹ðÈ
62
ÜÆ ÇéðÅ ÔÆ êÌ¶î ÔéÍ êÌ¶î ç¶ ðÈê ÇòÚ ÔÆ Ö³â», ìÌÇÔî³â» Ôð æ»
ç¶ À°å¶ Ü¯åÆ ÃðÈê Ô¯¯ Õ¶ ÁÅêäÆ ÕÆåÆ ÇÕðå ù ò¶Ö Õ¶ êÌÃ³é Ô¯
ðÔ¶ ÔéÍ
ÇÜîÆ ÜîÅé Õ¶ ÇìÖË Ãî¼ÃÇå Â¶Õ Ü¯å ÔËÍÍ
é ØÅà ÔË é ìÅã ÔË é ØÅÇà ìÅÇã Ô¯å ÔËÍÍ
ÁÕÅñ À°ÃåÇå
ÇÂÔ êÌî Ü¯å êÌ¶î çÅ ðÈê Ô¯ Õ¶ ÃÅð¶ Ã³ÃÅð ÇòÚ ëËñÆ Ô¯ÂÆ ÔË -
ÜåÌ ååÌ ÇçÃÅ ÇòÃÅ Ô¹ÇÂ ëËÇñú Áé°ðÅ×ÍÍ ÜÅê¹ ÃÅÇÔì
Ã¯ îÔÅðÅÜ ÜÆ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé -
ÔÇð ÔÇð ÔÇð ðÃ¹ ÁÅÇê ÔË ÁÅê¶ ÔÇð ðÃ¹ Ô¯ÇÂÍÍ
ÁÅÇê çÇÂÁÅ ÕÇð ç¶òÃÆ ×¹ðî¹ÇÖ Á³ÇîÌå° Ú¯ÇÂÍÍ
Ãí¹ åé° îé° ÔÇðÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ
éÅéÕ ÔÇð òÇÃÁÅ îÇé Ã¯ÇÂÍÍ ê³éÅ - DA
Ã¯ ÇÂÔ êÌ¶î çÅ ðÃ ÇÜé·» é¶ ÚÖ ÇñÁÅ À°é·» çÆÁ» òÅôéÅò»
Öåî Ô¯ ×ÂÆÁ»Í îé Á-îé Ô¯ Ç×ÁÅ Áå¶ ÇêÁÅð ÇòÚ ×ó±³ç Ô¯
Õ¶ òÅÇÔ×¹ðÈ ç¶ ðÈê ÇòÚ ÃîÅÂÆ Õð ñÂÆÍ Ô¹ä êåÅ éÔÄ ñ×çÅ,
ÒîËºÓ Òå±³Ó ìä ×ÂÆ å¶ Òå±³Ó ÒîËºÓ ìä ×ÂÆÍ Õ½ä êðÖ¶, ÇÕÃ ù ÇòÔñ
ÔË ÇÂÃ ðÃ ÇòÚ¯º òÖðÅ Ô¯ä çÆÍ
×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé ÇÕ Û¼â ç¶ò¯ ÒîËºÓ íÅò,
Áå¶ ÁðçÅÃ Õð¯ ÇÕ Ô¶ êÌíÈ! ÇëðÇçÁ» ù Ü¹× ìÆå ×Â¶, Ô¹ä å»
Ç´êÅ ÕðÕ¶ ÁÅêä¶ ñó ñÅ ñò¯ -
ê³éÅ - ACE
ÇÜÔó¶ ñó ñ× Ü»ç¶ Ôé À°Ô ë¶ð éÔÄ ÇòÛóç¶ ÇÕÀ°ºÇÕ êÌíÈ å¯º
ì×Ëð Ô¯ð À°Ã ç¶ òð×Å Õ¯ÂÆ ÔË ÔÆ éÔÄÍ Ã¼Ú å» ÇÂÔ ÔË ÇÕ ÁÅê
ÔÆ ÁÅê ÔË, À°Ã Çìé çÈÜÅ Õ¯ÂÆ éÔÄÍ
Ü¯ ÔÇð Õ³Çå ÇîñÅÂÆÁÅ ÇÃ ÇòÛ°Çó ÕåÇÔ é ÜÅÇÂÍÍ
êÌí Çòä° çÈÜÅ Õ¯ éÔÆ éÅéÕ ÔÇð ÃðäÅÇÂÍÍ
ÁÃÈ Ã¹ÖÆ òÃ³çÆÁÅ ÇÜéÅ îÇÂÁÅ ÔÇð ðÅÇÂÍÍ
ê³éÅ - ACE
Ã¯, Ã¹ÖÆ òÃç¶ Ôé À°Ô, ÇÜé·» ç¶ À°å¶ êÌíÈ çÆ Ç´êÅ Ô¯ ×ÂÆÍ
Ô¶ êÌíÈ! îËº í¹¼ÇñÁÅ Ô», ìÔ¹å Ãî» ìÆå Ç×ÁÅ-
ìÔ¹å Üéî ÇìÛ°ð¶ æ¶ îÅèÀ° ÇÂÔ¹ Üéî¹ å°îÅð¶ ñ¶Ö¶ÍÍ
63
ÕÇÔ ðÇòçÅÃ ÁÅÃ ñÇ× ÜÆòÀ° ÇÚð íÇÂú çðÃé° ç¶Ö¶ÍÍ
ê³éÅ - FID
ÇÕ³ÇéÁ» ðÈê» ç¶ ÇòÚ îËº Ø¹î¶àäÆÁ» ÖÅèÆÁ», Õ¯ÂÆ Ç×ä éÔÄ
ÃÕçÅÍ ÕÆ-ÕÆ îËº ìäçÅ ÇðÔÅ, ÇÕÔ¯ ÇÜÔ¶ îËº ÃðÆð èÅðçÅ ÇðÔÅ -
ÕÂÆ Üéî íÂ¶ ÕÆà êå³×ÅÍÍ
ÕÂÆ Üéî ×Ü îÆé Õ°ð³×ÅÍÍ
ÕÂÆ Üéî ê³ÖÆ Ãðê Ô¯ÇÂúÍÍ
ÕÂÆ Üéî ÔËòð ÇìÌÖ Ü¯ÇÂúÍÍ ê³éÅ - AGF
Ô¹ä Ç´êÅ Õð! îËù ÁÅêäÅ ìäÅ ñË, îËù î¶ñ ÁËÃÅ ÃÇå×¹ðÈ
ÇÜÔóÅ ÔÃ³ÇçÁ», Ö¶ñ¿ÇçÁ», êÇÔé¿ÇçÁ», ÖÅò¿ÇçÁ» ÇòÚ¶ ÔÆ Ü¹×å
ç¼Ã Õ¶ î¶ñ ÕðÅ ç¶ò¶ -
éÅéÕ ÃÇå×¹Çð í¶ÇàÁË êÈðÆ Ô¯òË Ü¹×ÇåÍÍ
ÔÃ³ÇçÁÅ Ö¶ñ¿ÇçÁÅ êËé¿ÇçÁÅ ÖÅò³ÇçÁÅ ÇòÚ¶ Ô¯òË î¹ÕÇåÍÍ
ê³éÅ - EBB
nnnnnnn
64
ÕÇåÇÕ
ÕÇåÇÕ Õðî ÕîÅòä¶ ç¯Ã¹ é ÕÅÔÈ Ü¯×¹ÍÍ
êðî¶Ãð å¶ í¹ÇñÁ» ÇòÁÅêÇé Ãí¶ ð¯×ÍÍ
ò¶î¹Ö Ô¯Â¶ ðÅî å¶ ñ×Çé Üéî ÇòÜ¯×ÍÍ
ÇÖé îÇÔ ÕÀ°ó¶ Ô¯ÇÂ ×Â¶ ÇÜåó¶ îÅÇÂÁÅ í¯×ÍÍ
ÇòÚ¹ é Õ¯ÂÆ ÕÇð ÃÕË ÇÕÃ æË ð¯òÇÔ ð¯ÜÍÍ
ÕÆåÅ ÇÕÛ± é Ô¯òÂÆ ÇñÇÖÁÅ è¹Çð Ã³Ü¯×ÍÍ
òâíÅ×Æ î¶ðÅ êÌí¹¹ ÇîñË å» À°åðÇÔ ÃÇí Çìú×ÍÍ
éÅéÕ ÕÀ° êÌí ðÅÇÖ ñ¶ÇÔ î¶ð¶ ÃÅÇÔì ì³çÆ î¯ÚÍÍ
ÕÇåÕ Ô¯òË ÃÅèÃ³×¹ ÇìéÃÇÔ Ãí¶ Ã¯ÚÍÍ
ê³éÅ - ACE
íÅðå ÇÂÕ Ö¶åÆìÅóÆ êÌèÅé ç¶ô ÔË ÇÜÃ ÇòÚ Û¶ ð¹¼å» òÅðÆ-
òÅðÆ Áà¼ñ Ô¹Õî Áé°ÃÅð ÁÅÀ°ºçÆÁ» Ôé Áå¶ ÁÅêäÅ Ãî» êÈðÅ
ÕðÕ¶ ÚñÆÁ» Ü»çÆÁ» ÔéÍ Ú³×Å ÇÕÃÅé ÇÂé·» ð¹¼å» ç¶ ×¹ÔÜ í¶ç»
ù ÜÅäçÅ ÔË Áå¶ Ãî¶º-Ãî¶º ÇåÁÅðÆ ÇòÚ ðÇÔ³çÅ ÔË ÇÕ ÇÕÔóÆ ëÃñ
ìÆÜÆ ÜÅò¶, Õç¯º ÇÂÃ çÅ íðêÈð ÞÅó Çîñ¶×ÅÍ ÇÂÃ¶ åð·» éÅñ ÜÆòé
ç¶ Á³çð íÅò» ç¶ ×¶ó Úñç¶ ðÇÔ³ç¶ ÔéÍ Ü¶á, ÔÅó· ÇòÚ åêô
Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔË, ÃÅòä òðÖÅ çÆ ð¹¼å ÔËÍ íÅçð¯º ÃÖå ×ðîÆÁ»
êÅ Õ¶ ëÃñ» ù òèä, î½ñä çÅ î½ÕÅ êÌçÅé ÕðçÅ ÔËÍ Á¼ÃÈ ÇòÚ
ëÃñ» ê¼Õ Ü»çÆÁ» Ôé, î¼ÕÆ ò¼ã ñÂÆ Ü»çÆ ÔË, Úð·ÆÁ» Õ¼à
ñÂÆÁ» Ü»çÆÁ» Ôé Áå¶ ÇÕÃÅé Á¼ÃÈ ç¶ îÔÆé¶ ÁÅÀ°ä òÅñÆ ëÃñ
ñÂÆ ÇåÁÅðÆ ÕðçÅ ÔËÍ ÃÈÞòÅé ÇÕÃÅé ù êåÅ ÔË ÇÕ Õ¼åÕ ç¶
îÔÆé¶ èðåÆ ÇòÚ ìÆÜ êÅÀ°ä¶ Ôé å¶ Ãî¶º ÇÃð êÅÂ¶ ìÆÜ ìÔ¹å
Ç÷ÁÅçÅ ÞÅó Çç³ç¶ ÔéÍ Á¼ÃÈ çÅ îÔÆéÅ ÇÖ¼Ú ÇòÚ ñ¿Ø Ç×ÁÅÍ
ÇîñÅê ñÂÆ À°îÅÔ À°ÇáÁÅ, ÇîñÅÀ°ä òÅÇñÁ» ñÂÆ ÁÅêäÅ Ãí
Õ°Þ í¶àÅ Õðé ñÂÆ Õ»×» ÜÅ×ÆÁ»Í Ô¹ä Õ¼åÕ çÅ îÔÆéÅ ÁÅ
êÔ¹³ÇÚÁÅ, Ü¯ ìÆÜä çÆ ð¹¼å ÔËÍ ÇÂÃ ÇòÚ îÔÅðÅÜ ÜÆ ë¹ðîÅé
Õðç¶ Ôé ÇÕ ÇÂÔ ÜÆò ìÆÜ ÇðÔÅ ÔË, Çéð³åð ìÆÜ ÇðÔÅ ÔËÍ ÇÂÔ
ÁÃÈÞ ÔË ÇÕ ÇÕÔóÅ ìÆÜ êÅÀ°ä å¶ îËº Ã¹ÖÆ Ô¯ ÃÕçÅ Ô» Áå¶
ÇÕÔóÅ ìÆÜ êÅÀ°ä å¶ îËº Ô½ºÇÕÁ» å¶ ÔÅÇòÁ» ÇòÚ ç¹ÖÆ Ô¯ ÃÕçÅ
Ô» ÇÕÀ°ºÇÕ Õ°çðå çÅ Áà¼ñ Çéïî ÔË -
Ü¶ÔÅ ìÆÜË Ã¯ «äË ÕðîÅ Ã³çóÅ Ö¶å°ÍÍ ê³éÅ - ACD
Ã¯ ÁÅçîÆ Üéî ñËºçÅ ÔË, Üç å¯º Ô¯ô ÁÅÀ°ºçÆ ÔË À°Ã Ãî¶º å¯º ÔÆ
65
ìÆÜäÅ ô¹ðÈ Õð Çç³çÅ ÔËÍ ÇÂÔ Õðî» ç¶ ìÆÜ ÁÅêä¶ Ãî¶º Áé°ÃÅð ëñ
Çç³ç¶ Ôé ÇÜÃ çÅ ÇÃ¼àÅ ç¹Ö å¶ Ã¹Ö ÇòÚ ÇéÕñçÅ ÔËÍ
ÇÂÕ òÅðÆ ×¹ðÈ çôî¶ô ÇêåÅ ù Ã³×å é¶ ê¹ÇÛÁÅ ÇÕ êÅåôÅÔ!
ÇÂÃ ÜÆò ç¶ À°å¶ ÁÚÅéÕ ÔÆ ç¹¼Ö ÇÕÀ°º ÁÅ êËºç¶ Ôé å¶ Ã¹Ö»
ÇòÚ ÁÚÅéÕ ÔÆ ÇÕÀ°º êÌÇòðå Ô¯ Ü»çÅ ÔË å» ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ
é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ ÇêÁÅÇðú! ÇÂÔ ÇÂÕ ìÔ¹å ñ¿îÅ Ú¼Õð ÔË, À°Ô ÇÂÃ
åð·» ÔË ÇÕ ÇÂÔ ÜÆò êÌî¶ôð çÅ ðÈê Ô¹³çÅ Ô¯ÇÂÁÅ íÆ ÔÀ°îË ç¶ ÁÃð
ÇòÚ ÁÅ Õ¶ ÒÜÆòÓ çÆ À°êÅèÆ èÅðé Õð ñËºçÅ ÔËÍ íÅò¶º Ãí Õ°Þ
òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ç¶ Ô¹Õî ÇòÚ Ô¯ ÇðÔÅ ÔËÍ ÇÂÃ Ô¹Õî ù í¹¼ñ Õ¶ ÇÂÔ
Õðî ÕðçÅ ÔË Áå¶ ÇÂÔ ÃîÞçÅ ÔË ÇÕ Õðî îËº ÕÆå¶ Ôé, îËº Ã¶òÅ
ÕÆåÆ ÔË, îËº çÅé ÕðçÅ Ô»Í ÇÂÔ êÈðÆ åð·» éÅñ Ô¹Õî ç¶ òÃ
Ô¯ÇÂÁÅ Üç¯º Õðî ÕðçÅ ÔË å» ÇÂé·» Õðî» çÅ ëñ À°Ã¶ ù í¹×åäÅ
êËºçÅ ÔË, Õðî» çÅ Ú¼Õð Úñ êËºçÅ ÔËÍ À°é·» Õðî» ÕðÕ¶ ÇÂÃù
ç¹Ö Ã¹Ö êÌÅêå Ô¹³ç¶ ÔéÍ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ ë¹ðîÅé Õðé ñ¾×¶ ÇÕ
ÇêÁÅÇðú! íÅÂÆ çÇÂÁÅ ÇÃ³Ø ÜÆ î¶ðÅ ÔÆ ðÈê ÔéÍ ÇÜ³é¶ êÌôé Õðé¶
Ôé À°é·» ÃÅÇðÁ» çÅ ÜòÅì ÇÂÔ ÁÅê ù ç¶ä×¶Í
ôÌÆ î¹Ö å¶ ÃÇíÔÈ³Çé À°ÚÅðÅÍÍ
ÒçÇÂÁÅ ÇÃ³Ø îî ðÈê À°çÅðÅÍÍ
ÕðÔ¹ êÌôé Ü¶ÇåÕ ð¹ÇÚ Ô¯ÇÂÍÍ
À°åð ÕÔË ÃÕñ ÔÆ Ã¯ÇÂÍÍ
ÃÌÆ ×¹ð êÌåÅê ÃÈðÜ ×Ì³æ, ê³éÅ - EFE@
ÇÂÔ ë¹ðîÅ Õ¶ ÁÅê Á³çð Úñ¶ ×Â¶Í íÅÂÆ çÇÂÁÅ ÇÃ³Ø ÜÆ
ÕÇÔä ñ¾×¶ ÃÅèÃ³×å ÜÆ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ ÁÅê Ãðì¼× Ôé, îËº
å» Áñê¼× Ô»Í ÇÜò¶º îËù ì¹ñÅÀ°ä×¶ îËº À°Ã åð·» ì¶éåÆ ÕðçÅ
Ô»Í å°ÃÄ Õðî ìÅð¶ Ãðòä Õð¯ ÇÜé·» ç¶ ëñ ÕðÕ¶ éðÕ å¶ Ãòð×
êÌÅêå Ô¹³ç¶ ÔéÍ Õðî Çå³é ÇÕÃî ç¶ Ô¹³ç¶ Ôé -
A. Ã³ÇÚå Õðî, B. êðÅñìè Õðî, C. Ç´ÁÅîÅé ÕðîÍ
ÜÆò ç¶ Á³åôÕðä ÇòÚ, ìÆÜ ðÈê ÇòÚ ÇÂÔ Çå³é¶ êÌÕÅð ç¶
Õðî ÇàÕ¶ ðÇÔ³ç¶ ÔéÍ Ú¶åé ÁÅåîÅ çÅ ÁÕô (êÌåÆÇì³ì) Á³åôÕðä
ÇòÚ êËºçÅ ÔËÍ ÇÂÃ ÁÕô ÕðÕ¶ Á³åôÕðä Ü¯ ÔË À°Ô êÌåÆÇì³ìå
ÔËÍ À°Ãù ÁÅåîÅ å¯º Ã¼å·Å êÔ¹³ÚçÆ ÔËÍ Üç¯º åÕ ÁÇ×ÁÅé çÆ Á³Ã
ÕÅÇÂî ÔË, ÇÂÔ ÃÅð¶ Õðî» ç¶ ìÆÜ Á³åôÕðä ÇòÚ Üî·» ðÇÔ³ç¶
ÔéÍ Á³åôÕðä ÁÅê Üó· ÔË, ÇÜ³éÆ ç¶ð åÕ ÇÂÔ ÁÅåîÅ å¯º Ãå·Å
éÔÄ ñËºçÅ úéÆ ç¶ð å¼Õ ÇÂÔ Õðî» ù Ã»í Õ¶ ð¼Öä ç¶ Ãîð¼æ
éÔÄ ÔËÍ Õðî» ù èÅðé ÇòÚ Á³åôÕðä åç åÕ Ãîð¼æ éÔÄ Ô¹³çÅÍ
Üç¯ º ÇÂÔç¶ ÇòÚ Ú¶ å é çÅ ÁÕÃ êË º çÅ ÔË å» ÇÂÔ êÌ å ÆÇì³ ì å
Á³åôÕðä Õðî èÅðé ÕðçÅ ÔËÍ Á³åôÕðä ç¶ ÚÅð í¶ç Ô¯ÇÂÁÅ
66
Õðç¶ Ôé - îé, ÇÚ¼å, ì¹¼è å¶ ÁÔ³íÅòÍ Üç¯º åÕ Á³åôÕðä
ÁÇ×ÁÅé ÃÇÔå ÔË À°Ã Ãî¶º åÕ ÇÂÔ Õðî èÅðé ù Ãîð¼æ ÔËÍ
ÁÇ×ÁÅé å¯º ì×Ëð Õðî èÅð¶ éÔÄ ÜÅ ÃÕç¶Í Ã¯ Çå³é ÚÆ÷» Üç¯º
åÕ ÇÂÕ¼áÆÁ» éÔÄ Ô¹³çÆÁ» úéÄ ç¶ð åÕ Õðî èÅð¶ ÔÆ éÔÄ ÜÅ
ÃÕç¶Í ïÅÇé Õðî ÇÂÕ¼á¶ Ã»í¶ éÔÄ ÜÅ ÃÕç¶Í À°Ô Ôé - ÇÂÕ
Á³ å ôÕðä, çÈ Ü Å ÁÇ×ÁÅé å¶ åÆÜÅ Ú¶ å é ÁÅåîÅÍ Üç¯ º ÇÂÔ
ÇÂÕ¼á¶ Ô¯ Ü»ç¶ Ôé å» Õðî Üî·» Ô¯ä¶ ô¹ðÈ Ô¯ Ü»ç¶ ÔéÍ Ü¶ ÇÂé·»
ÇòÚ¯º ÇÂÕ éÅ Ô¯ò¶ å» Õðî éÔÄ Üî·» Ô¹³ç¶Í Ü¶ ÁÇ×ÁÅé çÅ éÅô
Ô¯ ÜÅò¶ å» Õðî òÆ Öåî Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ Õðç¶ ÔéÍ ÃîÞä òÅÃå¶,
Ãå¯ ×¹ä ðÈêÆ îÅé¯ ÇÕ ÇÂÕ Çî¼àÆ ÔË, Çî¼àÆ çÅ ã¶ñÅ ÔË, Ú¶åé
ÁÅåîÅ ðÈêÆ ÁÕÅô ÔË, ÁÇ×ÁÅé êÅäÆ ÔËÍ Çî¼àÆ å¶ êÅäÆ ðñ Õ¶
ìðåé ìäÅÀ°ºç¶ Ôé å¶ À°Ã ÇòÚ ÁÕÅô Ô¯ä ÕðÕ¶ À°Ãù ìðåé
ÁÅÖç¶ ÔéÍ ÇÜò¶º Øó¶ ç¶ Á³çð ÁÕÅô Ô¹³çÅ ÔË ÇÂÃ¶ åð·» éÅñ
Á³åôÕðä å¶ ÁÇ×ÁÅé ÇòÚ ÁÅåîÅ Ô¹³çÅ ÔËÍ ÇÂÃ åð·» éÅñ ÇÂÕ
ìðåé ìä Ç×ÁÅÍ Ô¹ä ÇÂÔ ìðåé ÇÂÃ ÇòÚ êÅÂÆ Ô¯ÂÆ òÃå± ù
Ã»í ñËºçÅ ÔË À°Ã¶ åð·» éÅñ ÇÂÔ Á³åôÕðä ðÈêÆ ØóÅ Õðî» ù
Ã»í ñËºçÅ ÔËÍ Çå³é¯ íÅò¶º Á¼â-Á¼â Ôé, Á¼â-Á¼â Ô¯ä ÕðÕ¶ ÇÂÔ
ÇÕÃ¶ ÚÆ÷ ù ÁÅêä¶ ÇòÚ èÅðé éÔÄ Õð ÃÕç¶Í Üç¯º ÇÂÔ Çå³é
ÇÂÕ¼á¶ Ô¯ Ü»ç¶ Ôé å» ÇÂÃ ÇòÚ ôÕåÆ Ô¯ Ü»çÆ ÔË - ÚÆ÷» ù
Ã³ í Åñä çÆÍ Ã¯ ÁÅåîÅ ÇòÚ Õðî èÅðé çÆ ÃîðæÅ éÔÄ ÔË Í
Á³åôÕðä Ü¯ ÔË ÇÂÔ Õðî» ç¶ ìÆÜ» ù Ã³íÅñçÅ ÔËÍ ÁËº ÃîÞ¯ ÇÕ
Á³åôÕðä åðÕô ÔË ÇÜÃ ÇòÚ ìÅä (åÆð), Ã³íÅñ Õ¶ ð¼Ö¶ Ô¯Â¶ ÔéÍ
ÇÜÔóÅ åðÕô ÇòÚ¯º åÆð Õ¼ã Õ¶ ÕîÅé ç¶ À°å¶ Úó·Å ÇñÁÅ, Üç¯º
ÕîÅé ÇÖ¼Ú Õ¶ åÆð Û¼â ÇçåÅ å» À°Ô ÁÅêä¶ ÇéôÅé¶ òñ ù Úñ
êËºçÅ ÔËÍ À°Ô åÆð ÜÅ Õ¶ ÁÅêä¶ ÇéôÅé¶ å¶ ñ×çÅ ÔË å¶ ë¶ð èðåÆ
À°å¶ Ç×ð Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÃ¶ åð·» éÅñ Á³åôÕðä ÇòÚ¯º Üç¯º ÜÆò éò»
Üéî èÅðçÅ ÔË å» ÇÂÔ Õðî ÇÜÔó¶ À°Ãé¶ À°Ã Üéî ÇòÚ í¯×ä¶
Ô¹³ç¶ Ôé À°Ô ÕîÅé å¶ Úó·é òÅÃå¶ ÇåÁÅð Ô¹³ç¶ ÔéÍ ÇÂé·» Õðî»
ù êðÅðìè Õðî Ü» êðÅñìè Õðî ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÔ Õðî ÜÆò
ù, èÅð¶ Ô¯Â¶ Üéî ÇòÚ, Áòô í¯×ä¶ êËºç¶ Ôé ÇÕÀ°ºÇÕ ÇÂÔ ÕîÅé
À¹êð¯º Úñ êËºç¶ Ôé Áå¶ Ãî¶º ç¶ î¹åÅÇìÕ ÇÂé·» Õðî» é¶ ÜÆò ù,
Ã¹Ö å¶ ç¹Ö Çç³ç¶ ÔÆ ðÇÔäÅ ÔËÍ Ã¯ ÇÂé·» êðÅñìè Õðî» ìÅð¶
×¹ðìÅäÆ ÇòÚ ë¹ðîÅé ÁÅÀ°ºçÅ ÔË-
ñ¶Ö¹ é ÇîàÂÆ Ô¶ ÃÖÆ Ü¯ ÇñÇÖÁÅ ÕðåÅÇðÍÍ ê³éÅ - ICG
Áå¶ îÔ»ê¹ðô» çÅ íÆ îå ÔË -
í¯×¶ Çìé íÅ×¶ éÔÄ Õðî ×åÆ ìñòÅéÍÍ
ÇÂÔ Õðî ÜÆò ù Áòô í¯×ä¶ êËºç¶ ÔéÍ Ü¯ åðÕô ç¶ ÇòÚ Õðî
ìÅÕÆ ìÚ ×Â¶, À°é·» ù Ã³ÇÚå Õðî ÁÅÇÖÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ ïÅÇé ÇÕ À°Ô
67
Á³åôÕðä ç¶ Ãà¯ð ÇòÚ Üî» êÂ¶ Ôé Áå¶ Ãî¶º çÅ ÇÂ³å÷Åð Õðç¶¶ ðÇÔ³ç¶
Ôé ÇÕ Õç¯º À°é·» é¶ ÕîÅé ðÅÔÄ Úñ ÜÅäÅ ÔË, Õç¯º ÜÆò ù ç¹Ö Ã¹Ö
çÅ ëñ ç¶äÅ ÔË, Ã³Ü¯× ÇòÜ¯× çÅ òðåÅðÅ ÕðéÅ ÔËÍ Ã¯ ÇÂÔ Ã³ÇÚå
Õðî ìÔ¹å Ãî¶º åÕ ÁÅêäÆ òÅðÆ çÆ À°âÆÕ Õðç¶ ðÇÔ³ç¶ Ôé Áå¶
êðÅñìè Õðî» ÇòÚ ìçñ Õ¶ Ã¹Ö ç¹Ö Çç³ç¶ ÔéÍ
ÇÂÕ ÃÅÖÆ ÁÅÀ°ºçÆ ÔË ÇÕ Üç¯º îÔ»íÅðå çÅ Ü¹¼è ÃîÅêå Ô¯
Ç×ÁÅ å» Ç´ôé îÔÅðÅÜ, ê³Ü¶ ê»âò» Ãî¶å êðÚ½äÆ Õðé òÅÃå¶
ÔÅð¶ Ô¯Â¶ ðÅÜ¶ ÇèÌåðÅôàð êÅÃ êÔ¹³Úç¶ ÔéÍ À°Ãé¶ Ç´ôé îÔÅðÅÜ
ÜÆ À°êð êÌôé ÕÆåÅ ÇÕ îÔÅðÅÜ! î¶ðÆ Ã¹ðå Ã¹ÖîéÅ éÅóÆ ÇòÚ
êÌò¶ô Õðé ÕðÕ¶ Ã½ Üéî çÅ Ç×ÁÅé ðÖçÆ ÔË, ÇÂé·» Üéî» ÇòÚ
îËº Õ¯ÂÆ ÁËÃÅ Õðî éÔÄ ÕÆåÅ ÇÜÃ ÇòÚ î¶ð¶ ê¹¼åð, î¶ð¶ ìËÇáÁ»
ÔÆ êðñ¯Õ ù ÇÃèÅð ÜÅäÍ Ç´ôé îÔÅðÅÜ ÜÆ é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ ðÅÜé!
ÇÂÔ Õðî å±³ A@G Üéî êÇÔñ» ÕÆåÅ ÃÆ ÇÜÃ çÅ ëñ åËù í¯×äÅ
êË ÇðÔÅ ÔËÍ ÁÃÄ åËù ï¯× ìñ éÅñ ÇçÌôàÆ×¯Úð¶ ÕðÅ Çç³ç¶ Ô»Í
ðÅÜÅ ç¶ÖçÅ ÔË ÇÕ À°Ã é¶ Ã½ Ô³Ã êÅñ¶ Ô¯Â¶ ÔéÍ ÇÂÕ Ççé ÇÕå¯º
îÅÃ éÅ Çîñä ÕðÕ¶ ÁÅÇ×ÁÅ ç¶ ÇçåÆ ÇÕ Á¼Ü Ô³Ã çÅ îÅÃ ìäÅ
ñò¯Í ÖÅä À°êð³å À°Ãù ÃòÅÇçôà êÌåÆå Ô¯ÇÂÁÅ å» À°Ãé¶ ÇÕÔÅ
Ôð ð¯÷ ÔÆ ìäÅÇÂÁÅ Õð¯Í ÇÂÃ åð·» ÇÂÕ-ÇÂÕ ÕðÕ¶ ÃÅð¶ ì¼Ú¶ ÖÅè¶¶
×Â¶Í À°é·» ç¶ îÅåÅ ÇêåÅ Üç¯º îÅé Ãð¯òð ÞÆñ å¯º òÅêÃ ÁÅÂ¶
å» ÁÅêä¶ ì¼ÇÚÁ» ù éÅ ç¶Ö Õ¶, î¯Ô òÃ Ô¯ Õ¶ ÁÅêä¶ êÌÅä
ÇåÁÅ× ×Â¶Í Ô³Ã Áå¶ ÃÅðÃ ç¯ ÁËÃ¶ ê³ÛÆ Ôé Ü¶ ÇÂé·» ç¶ Ü¯ó¶
ÇòÚ¯ º ÇÂÕ îð ÜÅò¶ å» çÈ Ü Å ÇÜÀ° º çÅ éÔÄ ÇðÔÅ ÕðçÅÍ À° Ô
ÇòðñÅê Õðç¶ Ø¹³îç¶ ðÇÔ³ç¶ Ôé Áå¶ ÁÖÆð À°é·» ç¶ êÌÅä ê³Ö¶ðÈ
À°â Ü»ç¶ ÔéÍ Ã¯ ÇÂÔ Ü¯óÅ ÇìðÔ¹ ù éÅ ÃÔÅðçÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÁÅêä¶
êÌÅä Û¼â Ç×ÁÅÍ ÇÂÔ ÇçÌô ÇèÌåðÅôàð é¶ ç¶Ö ÇñÁÅÍ ìÔ¹å ÁëÃ¯Ã
Ô¯ÇÂÁÅ ÇÕ Ü¶ îËù êåÅ Ô¹³çÅ ÇÕ Õðî» çÅ ëñ Áòô ÇîñäÅ ÔË
å» îËº Ã¯Ú Õ¶ Õðî ÕðçÅ êð Ô¹ä å» Õ°Þ òÆ éÔÄ Ô¯¯ ÃÕçÅ ÃÆ
ÇÕÀ°ºÇÕ ÇÂÔ Õðî êðÅñìè Õðî ìä Ú¹Õ¶ ÃéÍ À°Ã é¶ ë¶ð Ç´ôé
îÔÅðÅÜ ù ÃòÅñ ÕÆåÅ ÇÕ îÔÅðÅÜ! îËº Üî»çðÈ ÔÆ é¶åÌÔÆä Ô»Í
Ç´êÅ ÕðÕ¶ À°Ô Õðî òÆ ÇçÖÅ ç¶ò¯ ÇÜé·» ÕðÕ¶ îËù é¶åð êÌÅêå
éÔÄ Ô¯Â¶? A@Dò» Üéî Ç´ôé îÔÅðÅÜ é¶ ÇçÖÇÂÁÅ, å» ÕÆ ç¶ÖçÅ
ÔË ÇÕ ì¼ÇÚÁ» éÅñ Ö¶ñ· ÇðÔÅ ÔËÍ ì¼ÇÚÁ» é¶ Á¼Õ ç¶ Ôð¶ Çà¼â¶ ëó¶
Ô¯Â¶ ÔéÍ ÇÂÃ é¶ òÆ ÇÂÕ ëó ÇñÁÅ å¶ ÇÂÕ ÇÕ¼Õð å¯º ê¼ÕÆ ÃÈñ
å¯ó Õ¶ ÇÂÃ Çà¼â¶ çÆÁ» ç¯Ô» Á¼Ö» ÇòÚ¯º ÃÅð-êÅð ñ¿ØÅ ÇçåÆ å¶
À°Ãù ò×ÅÔ Õ¶ îÅÇðÁÅÍ À°Ô åóë-åóë Õ¶ îð Ç×ÁÅÍ
åÆÃðÅ êÌôé À°Ãé¶ ÕÆåÅ ÇÕ îÔÅðÅÜ! ÇÂé·» Õðî» çÅ ëñ
104ò¶º å¶ 107ò¶º Üéî ÇêÛ¯º ÇÕÀ°º îËù ÇîÇñÁÅ? Ç´ôé îÔÅðÅÜ
ÜÆ é¶ ë¹ðîÅÇÂÁÅ ÇÕ ðÅÜé! Õðî í¯×ä ç¶ ÇòÚ ìÔ¹å ÃÅð¶ ÜÆò
68
ôÅÇîñ Ô¯ÇÂÁÅ Õðç¶ ÔéÍ Üç¯º Ãî¶º çÅ î¯ó ÇÂé·» ÃÅÇðÁ» ù ÇÂÕ
æ» ÇÂÕ¼á¶ Õð Çç³çÅ ÔË å» À°Ã ò¶ñ¶ í¯×òÅÇÂÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ Ã¯ ÇÂÃ
åð·» ç¶ éÅñ ÇÂÔ Ã³ÇÚå Õðî òÅðÆ ÁÅÂÆ å¶ í¯×ä¶ êËºç¶ ÔéÍ
Ô¹ä åÆÃðÅ Ü¯ Õðî ÔË À°Ã çÅ éÅî Ç´ÁÅîÅé Õðî ÔËÍ ÁÃÄ
Ôð ð¯÷ Õðî Õðç¶ Ô» Áå¶ éÅñ Õðî» çÅ ÁÇíîÅé òÆ îé ÇòÚ
èÅðé Õðç¶ Ô» å» À°Ô Õðî Á³åôÕðä ç¶ ìðåé ÇòÚ ÜÅ Õ¶
Üî·» Ô¯ Ü»ç¶ Ôé Áå¶ Ã³ÇÚå Õðî ìä Ü»çÅ ÔË Áå¶ Ãî» ÁÅÀ°ä
å¶ êðÅñìè Õðî ìä Õ¶ ÁÅêäÅ ëñ Çç³çÅ ÔËÍ êðÅñìè Õðî»
ç¶ Çå³é ëñ Ô¯ÇÂÁÅ Õðç¶ Ôé - ÜÅå, À°îð å¶ í¯×Í ÜÅå Ú½ðÅÃÆ
ÇòÚ í¯×¶ ÜÅä òÅñ¶ ÃðÆð» ù ÁÅÖç¶ ÔéÍ êðÅñìè Áé°ÃÅð ëñ
ÇÂÔ Ô¹³çÅ ÔË ÇÕ ÜÆò ù Ú½ðÅÃÆ ÇòÚ¯º ÇÕÔóÅ ÃðÆð ç¶äÅ ÔË, ÇÂÃù
ç¶òåÅ ìäÅÀ°äÅ ÔË Ü» ÕÆó¶-îÕ½ó¶, êôÈ ÁÅÇçÕ Ü» ÇÕÃ¶ éÇÖ¼è
ÜÈéÆ ÇòÚ í¶ÜäÅ ÔËÍ ÇÂÃù Ãî», ÁÅðìñÅ êðÅñìè Õðî» ç¶
Áé°ÃÅð ÇîñäÆ ÔËÍ ÇÂÃ ÇòÚ Ççé, ØóÆ, ÇéîÖ êÈðÆ åð·» éÅñ
Ç×ä¶ Çîæ¶ Ô¹³ç¶ ÔéÍ
ÙÇä ØÅñ¶ Ãí ÇçòÃ ÃÅÃ
éÔ ìãé Øàé Çå« ÃÅðÍÍ
ÜÆòé ñ¯ðÇÔ íðî î¯Ô éÅéÕ å¶À± ×òÅðÍÍ ê³éÅ - BED
åÆÃðÅ í¯×» ç¶ ÇòÚ ÇÕÔóÆÁ»-ÇÕÔóÆÁ» ÚÆ÷» ÇÂÃù êÌÅêå
Ô¯ ä ÆÁ» Ôé, ÇÕ³ é ¶ ç¹ Ö å¶ Ã¹ Ö ÇÂÃé¶ í¯ × ä¶ Ôé, ÇÕÔ¯ ÇÜÔÅ
å³çð¹Ãå Ü» ÇìîÅð, ðÈê Ü» ÕðÈê òÅñÅ ÃðÆð ÇÂÃù êÌÅêå Ô¯äÅ
ÔËÍ ÇÂÔ Ãí Õ°Þ êðÅñìè ç¶ î¹åÅÇìÕ Ô¹³çÅ ÔËÍ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ
å» Â¶æ¯º åÕ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé ÇÕ î¼æ¶ ÇòÚ ÇÂÔ ñ¶Ö òÆ ÇñÖ¶
Ü»ç¶ Ôé ÇÕ ÇÂÃù ×¹ðÈ çÆ êÌÅêåÆ Ô¯äÆ ÔË Ü» éÔÄ Ô¯äÆÍ À°Ô
òÆ Õðî» ç¶ Áé°ÃÅð Ô¹³çÅ ÔËÍ ë¹ðîÅé ÔË -
êÈðì Õðî Á³Õ°ð Üì êÌ×à¶
í¶Çàú ê¹ðÖ¹ ðÇÃÕ ìËðÅ×ÆÍÍ
ÇîÇàú Á³è¶ð¹ Çîñå ÔÇð éÅéÕ
Üéî Üéî ÕÆ Ã¯ÂÆ ÜÅ×ÆÍÍ ê³éÅ - B@D
ÇÜé îÃåÇÕ è¹Çð ÔÇð ÇñÇÖÁÅ
ÇåéÅ ÃÇå×¹ð¹ ÇîÇñÁÅ ðÅî ðÅÜ¶ÍÍ
ÁÇ×ÁÅé° Á³è¶ðÅ ÕÇàÁÅ
×¹ð Ç×ÁÅé° ØÇà ìÇñÁÅÍÍ ê³éÅ - DE@
ÇÂé·» Õðî» çÅ úéÄ ç¶ð åÕ éÅô éÔÄ Ô¹³çÅ Üç¯º åÕ ÜÆò
ù ÁÅåî Ç×ÁÅé çÆ êÌÅêåÆ Ô¯ Õ¶, ÜÆò íÅò êÈðÆ åð·» Çîà Õ¶
ÁÅåîÅ ðÈê ÁÅêä¶ ÁÅê ù éÔÄ î³éçÅÍ Üç¯º Ç×ÁÅé êÌ×à Ô¯
Ç×ÁÅ, ÁÅåîÅ ÃÅÖôÅå Õð ÇñÁÅ å» ÇÜ³é¶ òÆ Õð¯ó», Áðì» ÃÅñ»
ç¶ Õðî Á³åôÕðä ÇòÚ Ã³ÇÚå ðÈê ÇòÚ êÂ¶ Ôé À°Ô ÃÅð¶ ç¶
ÃÅð¶ éÅô Ô¯ Ü»ç¶ ÔéÍ
69
ÔÇð ÕÅ éÅî ÕÅà¶ Õ¯à ÕðîÍÍ ê³éÅ -
Ç×ÁÅé Ô¯ä å¶ ÔÆ Ã³ÇÚå Õðî» çÅ éÅô Ô¹³çÅ ÔËÍ Ç´ÁÅîÅé
Õðî ÁÔ³íÅò éÅ Ô¯ä ÕðÕ¶ ëñ ç¶ä å¯º ÁÃîðæ ðÇÔ³ç¶ Ôé Áå¶
êðÅñìè Õðî ÜÆò ù Ç×ÁÅé ÁòÃæÅ ÇòÚ òÆ í¯×ä¶ êËºç¶ Ôé
êð Ãîð¼æ ×¹ðÈ êÅÃ ÇÂÔ ðÅÖòÄ ôÕåÆ ÔË ÇÕ ÇÕÃ¶ ù íÅò¶º Ã¹êé¶
ÇòÚ í¯×òÅ ç¶äÅ, ÃÈñÆ å¯º ÃÈñ ìäÅ Õ¶ í¯×òÅ ç¶ä êð ÇÕÃ¶ éÅ
ÇÕÃ¶ ðÈê ë¶ð òÆ í¯×ä¶ êËºç¶ ÔéÍ Ã¯ ÇÜ³é¶ Õðî Á³åôÕðä ÇòÚ
êÂ¶ Ôé À°é·» çÅ éÅô ÇÂÃ åð·» Ô¹³çÅ ÔË ÇÜÃ åð·» ÇÕÃ¶ Õîð¶
ÇòÚ ñ¾Ö» îä ìÆÜ Ã»í Õ¶ ð¼ÇÖÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË, Ü¶ À°Ã Øð ù Á¼×
ñ× ÜÅò¶ å» À°Ô ç×è Ô¯ Ü»ç¶ ÔéÍ ÇÂÃ¶ åð·» éÅñ Ç×ÁÅé
ôÕåÆ êÌ Ú ³ â Ô¯ Ç ÂÁ», ÃÅð¶ Õðî ç×è Ô¯ Õ¶ ÁÅêä¶ ëñ ç¶ ä ¯
ÁÃîðæ Ô¯ Ü»ç¶ ÔéÍ Á³åôÕðä ÇòÚ ÇÚå, Ç×ÁÅé Ô¯ÇÂÁ», ÃÇå
ÃðÈê Ô¯ Õ¶ ô»å Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ Üç¯º ÁÅåî ì¹¼èÆ çÅ êÌÕÅô Ô¯ Ü»çÅ
ÔË, ÇÂÃ ÁÅåî ÇòÚ ÁéÅåî ì¹¼èÆ çÅ éÅô Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ ÁÅåîÅ
ÃÇå ÔË À°Ã ÇòÚ ÁÃ¼Çå çÆ Ã¯ÞÆ Ô¯ Ü»çÆ ÔË, íÅò ÇÕ ÁÅåîÅ
ÔÆ ÁÅåîÅ ÇçÃçÅ ÔË Áå¶ ÁéÅåîÅ (éÅî ðÈê îÅÇÂÁÅ) çÅ éÅô
Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ Ã¯ ÃÇå çÆ êÌÅêåÆ ÕðÕ¶ Ç´ÁÅîÅé Õðî Ç×ÁÅéòÅé
ù ëñ éÔÄ ÇçÁÅ Õðç¶Í Ã³ÇÚå Õðî» çÅ Ãà¯ð ç×è Ô¯ Ç×ÁÅ,
êðÅñìè ç¶ Õðî í¯× ñÂ¶ ë¶ð Õðî éÅ ìÚä ÕðÕ¶ Ç×ÁÅéÆ ç¶,
ÇÜÃ é¶ ÁÅêä¶ ÁÅåî ÃðÈê ÇòÚ ÇéòÅÃ Õð ÇñÁÅ ÔË, ÕÆå¶ Õðî
Ç´ÁÅîÅé ´î éÔÄ ìÇäÁÅ Õðç¶ Áå¶ Õ¯ÂÆ òÆ ì³èé À°Ã ñÂÆ
êËçÅ éÔÄ Ô¹³çÅÍ Õðî À°Ã Ãî¶º åÕ ÔÆ ëñ Çç³ç¶ Ôé Üç¯º åÕ
ÇÂÔ ÜÆò ÁÅêä¶ ÁÅê ù ç¶Ô î³éçÅ ÔËÍ ç¶Ô Ô³×åÅ çÅ ÇåÁÅ×Æ
Õðî» çÅ ì¯Þ Ã¹¼à Çç³çÅ ÔËÍ åé Ô³×åÅ ÕðÕ¶ ´¯²ó» Üéî» åÕ
ÇÂÔ ÜÆò Ø³¹îçÅ ðÇÔ³çÅ ÔËÍ ×¹ðÈ ÜÆ çÅ ë¹ðîÅé ÔË -
ÔÀ°îË Â¶ÔÅ ÜÅÇå ÔË ÔÀ°îË Õðî ÕîÅÇÔÍÍ
ÔÀ°îË Â¶ÂÆ ì³èéÅ ÇëÇð ÇëÇð Ü¯éÆ êÅÇÔÍÍ ê³éÅ - DFF
Ã¯ ÇòÃæÅð éÅñ Õðî» çÆ ×åÆ çÅ òðäé ÇÂÃ ñÂÆ ÕÆåÅ
Ç×ÁÅ ÔË ÇÕ ÃÅù ÃîÞ êË ÜÅò¶ ÇÕ Õðî ÕÆ Ô¹³ç¶ Ôé, Áå¶ ÇÕò¶º
Õ³î Õðç¶ ÔéÍ Ã¯ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÇÂÃ îÔÆé¶ ÇòÚ À°êç¶ô Çç³ç¶ Ô¯Â¶
ÃÅù Ã¹Ú¶å Õðç¶ Ôé ÇÕ ÇêÁÅÇðú! Üç¯º å°ÃÄ Õðî» çÅ ëñ í¯×
ðÔ¶ Ô¯º å» Çëð çÈÇÜÁ» ù ÇÕÀ°º ç¯ô Çç³ç¶ Ô¯ -
ÕÇåÇÕ Õðî ÕîÅòä¶ ç¯Ã¹ é ÕÅÔÈ Ü¯×¹ÍÍ ê³éÅ - ACE
ççË ç¯Ã¹ é ç¶À± ÇÕÃË ç¯Ã¹ Õð³îÅ ÁÅêÇäÁÅÍÍ
Ü¯ îË ÕÆÁÅ Ã¯ îË êÅÇÂÁÅ ç¯Ã¹ é çÆÜË Áòð ÜéÅÍÍ
ê³éÅ - DCC
×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ ÃÅù Ã¹Ú¶å Õðç¶ Ô¯Â¶ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ çÅ Áà¼ñ
70
Çéïî ÇÜÃ å¯º ÁÃÄ í¹¼ñ¶ Ô¯Â¶ Ô», ÃÅù êÈðÆ åð·» éÅñ ç¼Ã Õ¶
ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé ÇÕ ÇÜ³é¶ òÆ Ã³ÃÅð ÇòÚ ð¯× Ôé, À°Ô ÃÅð¶
òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ù êÈðÆ åð·» éÅñ í¹¼ñä ÕðÕ¶ ÁÅêä¶ ÁÅê ÔÆ ÁÅ
Õ¶ ÃðÆð ù, îé ù, ì¹¼èÆ ù, Á³åôÕðä ù Ø¶ð ÇñÁÅ Õðç¶ ÔéÍ
Ü¶ ÁÃÄ ÇòÚÅð ÕðÆÂ¶ å» ÇÂÔ ×¼ñ Ãêôà å½ð å¶ ÃÅù î³éäÆ
êò¶×Æ ÇÕ êÇÔñ» îé ÇìîÅð Ô¹³çÅ ÔËÍ À°Ãç¶ ÁÃð òÜ¯º ÃðÆð ÇòÚ
ÇìîÅðÆ êÌò¶ô Õð ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔËÍ îé î÷ìÈå ðÔ¶, Áð¯× ðÔ¶,
ÇÚ³åÅ ðÇÔå å¶ ´¯è ðÇÔå ðÔ¶ å» ç¹Ö» ù ÇÂÃ ÃðÆð ÇòÚ êÌò¶ô
Õðé çÅ î½ÕÅ ÔÆ éÔÄ ÇîñçÅÍ Ü¯ ÃðÆðÕ ð¯× Ô¯ÇÂÁÅ Õðç¶ Ôé,
îé çÆ î÷ìÈåÆ ÕðÕ¶ ÇÂé·» ç¶ ÇòÚ ð¯×» ç¶ éÅñ êÈðÆ ôÕåÆ éÅñ
Ü¹¼è Õðé çÆ ÁæÅÔ ôÕåÆ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔËÍ Ãí é¶ ÁÅî ç¶ÇÖÁÅ
Ô¯äÅ ÔË ÇÕ Ü¶ ÇÂÕ ì³ç¶ ù ´¯è ÁÅ ÜÅò¶ å» À°Ã çÅ ÖÈé ×ðî
Ô¯ Ü»çÅ ÔË, ÖÈé çÆ ÚÅñ ìÔ¹å òè Ü»çÆ ÔË, éì÷ å¶÷ ÚñçÆ
ÔË; Ççñ ù ç¹×äÆ-Çå×äÆ åÅÕå éÅñ Õ³î ÕðÕ¶ ´¯è éÅñ Ô¯Â¶
ÇòÃë¯à ù ÕÅìÈ Õðé ñÂÆ Çå³é ÚÅð ×¹äÆ ôÕåÆ éÅñ Õ³î ÕðéÅ
êËºçÅ ÔËÍ Ççñ çÆ èóÕä, êÅÂ¶ Ô¯Â¶ ÕêÇóÁ» ç¶ ÇòÚ é÷ð ÁÅÀ°ºçÆ
ÔË, ñ¾å» Õ³ìçÆÁ» Ôé, Ô¼æ Õ³ìç¶ Ôé, ì¹¼èÆ ù ´¯è çÅ èÈ³Á» êÈðÆ
åð·» éÅñ ÁÛÅçé Õð ñËºçÅ ÔË Áå¶ À°Ô ÁÅêäÅ Õ³î Õðé å¯º
ÁÃîðæ Ô¯¯ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔËÍ ÇÚ¼å ç¶ ÇòÚ À°æ¼ñ-ê¹æ¼ñ êËçÅ Ô¯
Ü»çÆ ÔË, À±ñ-Ü¬ñ îÈ³Ô ÇòÚ¯º ìÀ°ÇðÁ» ò»×È³ ì¯ñçÅ ÔË Áå¶ ÔñÕ¶
Ô¯Â¶ Õ°¼å¶ ò»×È³ Þ¾× Ã¹àçÅ ÔË; Ü¶ æ¯óÅ Ô¯ð òè ÜÅò¶, À°Ã ç¶ Ô¼æ
ÇòÚ ðÅÂÆëñ Ô¯ò¶ å» ×¯ñÆ íð Õ¶ îÅð òÆ ÇçÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ ÇêÛ¯º
ÃÅðÆ Ç÷³ç×Æ À°Ãù ÇÂé·» Õðî» ìçñ¶ êÛåÅÀ°äÅ êËºçÅ ÔËÍ ´¯è
éÅñ Ô¯Â¶ îÅéÇÃÕ ÇòÃë¯à çÅ ÁËÃÅ ÁÃð Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔË ÇÕ ÃðÆð
ç¶ ´¯ó» ÃËñ Üñ Ü»ç¶ Ôé, Õ³î ÕðéÅ Û¼â Çç³ç¶ Ôé, í¹¼Ö éÔÄ
ñ×çÆ, ÇÕÃ¶ éÅñ ì¯ñä ù ÜÆÁ éÔÄ ÕðçÅ, ÖÅèÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÖÅäÅ
Ô÷î éÔÄ Ô¹³çÅ, ÇÃð ç¹Öä ñ× Ü»çÅ ÔËÍ Ã¯ ÇÂÃ åð·» ´¯è ÇÂÕ
ÇÖÁÅñ ÔÆ å» ÔËÍ ÇÂÃ ÇÖÁÅñ é¶ ÃðÆð À°å¶ ÇÕ³éÅ ÁÃð ÕÆåÅÍ
ÇÂÃ¶ åð·» éÅñ ÁÅçîÆ ç¶ îé ÇòÚ ÇÚ³åÅ êËçÅ Ô¯ Ü»çÆ ÔË À°Ã
çÆ í¹¼Ö, åÌ¶Ô êÈðÆ åð·» éÅñ Çîà Ü»çÆ ÔËÍ ÃÅð¶ ÃðÆð çÆ ÇÕÇðÁÅ
À°ñà-ê¹ñà Ô¯ Ü»çÆ ÔË, á¿ã¶ ÃÅÔ ÁÅÀ°ºç¶ Ôé, ÔÀ¹Õ¶ ÁÅÀ°ºç¶ Ôé,
ç¹éÆÁ» ÇòÚ ÇÕÃ¶ éÅñ ì¯ñä ù ÜÆÁ éÔÄ ÕðçÅ, Ö¹ôÆÁ» ç¶
ÃîÅ×î À° Ã ñÂÆ ì¶ - îÅÇÂé¶ ÔéÍ ´¯ ó » ð¹ ê ÇÂÁÅ ÖðÚ Õ¶ ô¹ è
îÅðìñ çÅ Øð êÈðÆ åð·» éÅñ ÃÜÅÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ, ÇÚ³åÅòÅé ê¶ÌîÆ
ç¶ òÅÃå¶ Õ¯ÂÆ ÇÖ¼Ú çÅ ÕÅðé éÔÄ ìäçÅÍ ç¹éÆÁ» òñ¯º ÁÚ¶å
Ô¯ Ü»çÅ ÔË, ÇÂÕ è¹é ñ× Ü»çÆ ÔË À°Ã ÇòÚ ÔÆ â°¼ÇìÁÅ ðÇÔ³çÅ
ÔË Áå¶ ÃðÆð ç¶ ÃÅð¶ ÃËñ, nervous system ìÔ¹å ÔÆ ì¯Þñ Ô¯
Õ¶ ÁÅêäÅ function (Õ³î) ÇéíÅÀ°ºçÅ ÔËÍ ÖÅè¶ Ô¯Â¶ ÁÔÅð ç¶ Á³Ã
ÁÅêäÆ-ÁÅêäÆ æ» ÇÜ×ð å¯º í¶Ü¶ éÔÄ Ü»ç¶, Õì÷ Ô¯¯ Ü»çÆ ÔË
Ü» Çëð loose motions ñ× Ü»ç¶ Ôé, éÄç ÇìñÕ°ñ Öåî Ô¯
71
Ü»çÆ ÔË, éÄç çÆÁ» ×¯ñÆÁ» ÖÅ Õ¶ Õ°Þ Ã½ä çÅ Üåé ÕðçÅ ÔË
êð ë¶ð òÆ Ã½º éÔÄ Ô¹³çÅ, Ã¹êé¶ âðÅòä¶ ÁÅÀ°ºç¶ Ôé, êð¶ôÅéÆ òÅñ¶
ÁÅÀ°ºç¶ Ôé; À°Ô Ã¹ÇåÁ» ÇêÁ» òÆ ÃðÆð ç¶ À°å¶ ÁÃð Õðç¶ ÔéÍ
Ã¯ ÇÂÃ åð·» éÅñ ÁÅçîÆ À°êð ÇÖÁÅñ çÅ ÁÃð Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ
ÔËÍ ÕÅî¹Õ ÇìðåÆ òÅñ¶ ç¶ ÃðÆðÕ ÃËñ Ôð òÕå Üñç¶ (burn)
ðÇÔ³ç¶ ÔéÍ òÆðï ÇÂÃ ÃðÆð ÇòÚ Ãí å¯º supreme ôÕåÆ ÔËÍ
À°Ô Ö¹ðÅÕ ç¶ å¼å» ù compress ÕðÕ¶ ÇÂÕ ìÈ³ç ÇòÚ Üî·» Ô¯
Ü»çÅ ÔËÍ ÕÅî¹Õ ê¹ðô ÁÇ×ÁÅé òÃ Ô¯ÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÇÂÃ ôÕåÆ
ù òÅôéÅ ç¶ ÁèÆé ÁËéÆ Çéðìñ Õð Çç³çÅ ÔË ÇÕ ÃðÆð ÇòÚ
Áé¶Õ» ð¯× ÁÅêä¶ ê¼Õ¶ Øð ìäÅ ñËºç¶ Ôé Áå¶ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ
ç¶ ë¹ðîÅé ç¶ î¹åÅÇìÕ ÃðÆð ù ×ÅñäÅ ô¹ðÈ Õð Çç³ç¶ Ôé ÇÜò¶º
Ã¹ÔÅ×Å êÅ Õ¶ Ã¯éÅ ãñçÅ ÔË ÇÂò¶º ÇÜò¶º ÕÅî å¶ ´¯è ÃðÆð ù
×Åñç¶ ÔéÍ ë¹ðîÅé ÔË -
ÕÅî¹ ´¯è¹ ÕÅÇÂÁÅ ÕÀ° ×ÅñËÍÍ
ÇÜÀ° Õ³Úé Ã¯ÔÅ×Å ãÅñËÍÍ ê³éÅ - ICB
ÇÂÃ¶ åð·» éÅñ âð ÁÅçîÆ ç¶ ÖÈé ù êÅäÆ ìäÅ Çç³çÅ ÔËÍ
ÃÅðÆ ÁÕñ, Ô¯ô ×¹³î Õð Çç³çÅ ÔËÍ âð ÇòÚ ÁÅçîÆ éÅ Õ°Þ ÖÅ
ÃÕçÅ ÔË Áå¶ éÅ ÔÆ À°Ã ç¶ ÃðÆð ù Õ¯ÂÆ ôÕåÆôÅñÆ Á³ô ÖÅä
êÆä ÇòÚ¯º êÌÅêå Ô¹³ç¶ ÔéÍ âð éÅñ ÁÅçîÆ Õ¶òñ Õ³ìçÅ ÔÆ éÔÄ
Ã×¯º À°Ãç¶ ÃÅð¶ system ÇòÚ ÇíÁÅéÕ ÁÃð êËçÅ Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ
âð ç¶ îÅð¶ ÇêôÅì ÇéÕñ Ü»çÅ ÔË, ÇòôàÅ ÁÅêä¶ ÁÅê ÕêÇóÁ»
ÇòÚ ÔÆ ÇéÕñ Ü»çÅ ÔË, ì¯ñ Õ³ìçÅ ÔË, ÁÕñ Õ¯ÂÆ Õ³î éÔÄ
ÕðçÆÍ Ã¯ ÃðÆð À°å¶ ÇÂÃ çÅ êÌìñ ÁÃð êËºçÅ ÔË Ü¯ ìÔ¹å Ãî¶º
åÕ Ãå°³ñé ÇòÚ éÔÄ ÁÅÀ°ºçÅÍ ÷ìðçÃå ÞàÕÅ ñ× Ü»çÅ ÔËÍ
ÇÂÃ¶ åð·» éÅñ ÁÅôÅò» Áå¶ Á³ç¶ô¶ ÃðÆð À°å¶ ÁÃð Õðç¶ ðÇÔ³ç¶
ÔéÍ ê³Ü» Ú¯ð» çÅ Ô¼ñÅ ÁËéÅ ÷¯ðçÅð Ô¹³çÅ ÔË ÇÕ À°Ã ç¶ Ã³å°ñé
ù åÔ¼Ã-éÔ¼Ã Õð Çç³çÅ ÔËÍ êÈðÆ åð·» éÅñ ì¶-îÇðÁÅç×Æ ÇòÚ
è¼ÕÅ ç¶ Çç³çÅ ÔËÍ ÷¹ìÅé ç¶ éÅñ ÇÕÃ¶ çÆ Çé¿ÇçÁÅ ÕðéÆ, ì¹ðÅ
íñÅ ÕÇÔäÅ, ç¯ô Õ¼ãä¶, ÇÂÔ îÅéÇÃÕ ÇìîÅðÆ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔË
ÇÜÃ çÅ Üéî ÂÆðÖÅ å¯º Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ ÂÆðÖÅ¬ ê¹ðô ç¶ î¼æ¶
À° å ¶ ÇåÀ± ó ÆÁ» êË Ü»çÆÁ» Ôé, Ú¶ Ô ðÅ âðÅÀ° ä Å Ô¯ Ü»çÅ ÔË ,
é¶åð» çÆ ÇîáÅÃ Öåî Ô¯ Õ¶ À°Ã ÇòÚ ÕðÈðåÅ ÁÅ Ü»çÆ ÔË À°Ãç¶
ì¯ñ» çÆ ÇîáÅÃ êÈðÆ åð·» éÅñ Öåî Ô¯ Ü»çÆ ÔË Áå¶ Çë¼Õ¶ ì¯ñ
À°Ã ç¶ îÈ³Ô ÇòÚ¯º ÁÅê î¹ÔÅð¶ ÇéÕñç¶ ÔéÍ ÇÂÃ ð¯× çÆ íóÅÃ
Õ¼ãä ñÂÆ À°Ô çÈÃÇðÁ» ÇòÚ ç¯ô Áð¯êä ÕðçÅ ÔË Áå¶ Çé¿çÅ
ÕðÕ¶ çÈÃÇðÁ» ç¶ îé» ÇòÚ ÁÕÅðé ÔÆ ÁËÃÆÁ» ÚÆ÷» êÅÀ°ä çÅ
Üåé ÕðçÅ ÔË ÇÜÃ éÅñ À°é·» ç¶ îÅéÇÃÕ Ã³å°ñé ù ÔÅéÆ êÔ¹³Ú
ÃÕ¶Í Ã¯ ÇÂÔ Ãí Õ°Þ ÇÕÀ°º Ô¯ÇÂÁÅ? ÇÂÔ ÇòÚÅð ÁÃÅù Áòô ÕðéÆ
êËºçÆ ÔËÍ îé¯ ÇòÇ×ÁÅéÆ ÇÂÃ ç¶ ìÔ¹å ÕÅðé çÃç¶ Ôé Áå¶ ÇÂñÅÜ
72
ç¼Ãä çÆ òÆ Õ¯Çôô Õðç¶ Ôé êÌ³å± ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ ×¹ðìÅäÆ ðÅÔÄ
ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé -
îÅÇÂÁÅ î¯Ô¹ î¶ðË êÌÇí ÕÆéÅ ÁÅê¶ íðÇî í¹ñÅÂ¶ÍÍ
îéî¹ÇÖ Õðî ÕðÇÔ éÔÆ ìÈÞÇÔ ÇìðæÅ Üéî¹ ×òÅÂ¶ÍÍ
×¹ðìÅäÆ ÇÂÃ¹ Ü× îÇÔ ÚÅéä° ÕðÇî òÃË îÇé ÁÅÂ¶ÍÍ
ê³éÅ - FG
×¹ðìÅäÆ ç¶ êÌÕÅô ÇòÚ Üç¯º ÁÃÄ ÇòÚÅð Õðç¶ Ô» å» ×¹ðÈ
îÔÅðÅÜ ÜÆ çÅ ë¹ðîÅé Ãêôà çÃçÅ ÔË-
êðî¶Ãð å¶ í¹ÇñÁ» ÇòÁÅêÇé Ãí¶ ð¯×ÍÍ ê³éÅ - ACE
Üç¯º ÁÃÄ ÇÂÃ çÆ ×ÇÔðÆ ÇòÚÅð Õðç¶ Ô» å» ÃÅâ¶ Á³çð
Õ°Þ êÌÕÅô êËºçÅ ÔË ÇÜÃ å¯º Õ°Þ Áé°íò Ö¹ñ·çÅ ÔËÍ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ
ÃÇå, ÇÚå, Áé¿ç Áå¶ Çéð¶ ÔÆ ÇêÁÅð çÅ ÃðÈê Ôé Áå¶ ÁÇîå¯Ü
(éÅ ÇîäÆ, éÅ å¯ñÆ ÜÅä òÅñÆ ôÕåÆ) ç¶ îÅñÕ ÔéÍ Üç¯º ÇÂÔ
ÜÆò êÌíÈ òñ ù ð¹Ö ÕðçÅ ÔË å» À°Ã êÌíÈ ÇòÚ¯º ðÃ Áå¶ ÇêÁÅð
Çç³çÆ èÅð ÇÂÃ ç¶ Á³åôÕðä ÇòÚ êËäÆ ô¹ðÈ Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔË
ÇÜÃ ÕðÕ¶ ÇÂÃ çÆ Ã¯Úä ôÕåÆ, ÃÇÔé ôÕåÆ ÁËéÆ î÷ìÈå Ô¯
ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔË ÇÕ Õ¯ÂÆ òÆ âð, Õ¯ÂÆ òÆ ÇÚ³åÅ, ÁÅÃÅ Á³ç¶ÃÅ,
ê³Ü Ú¯ð - ÕÅî, ´¯è, ñ¯í, î¯Ô, ÁÔ³ÕÅð; ê³Ü¶ Çòô¶ - Ãìç,
Ãêðô, ðÈê, ðÃ, ×³è; ÚÅð Á³çðñÆÁ» Á×éÆÁ» - Ô³Ã, Ô¶å, Õ¯ê,
ñ¯í ÁÅÇç ÃÅð¶ Ã³å°ñé ÇòÚ ì¼Þ Ü»ç¶ Ôé Áå¶ éÅî ç¶ ÜÅê Õðé
éÅñ ÇÂÃ ÜÆò ç¶ Á³çð ÁæÅÔ ôÕåÆ êËçÅ Ô¯ Ü»çÆ ÔË, íð¯Ã¶ çÅ
Áî¹¼Õ í³âÅð ÇÂÃ ç¶ Á³åôÕðä ÇòÚ ÃîÅÁ Ü»çÅ ÔË ÇÜÃ ÕðÕ¶
ÃðÆð ç¶ ÃÅð¶ ÃËñ Ü¯ ÁÜÕ¼ñ ç¶ ÇòÇ×ÁÅéÕÅðÆÁ» òñ¯º AD Öðì,
AE Áðì ç¼Ã¶ Ü»ç¶ Ôé, ÃÅð¶¶ ÇÂÕ Çéïî ÇòÚ À°îÅÔ íðÆ Ã¯ÚäÆ
ÇòÚ Áé¿ç çÆÁ» À°áçÆÁ» ñÇÔð» ù Áé°íò Õðç¶ Ô¯Â¶ ì¼Þ Ü»ç¶
Ôé ÇÕÀ°ºÇÕ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ÁÇî¼å ôÕåÆ ÔéÍ Ã¯ À°é·» ÇòÚ¯º ÃðÆð
ç¶ ÃÇÔé-ï¯× ÁËéðÜÆ, À°é·» éÅñ ÇêÁÅð ÇòÚ Ü¹ÇóÁ», ÃÇÔÜ
éÅñ ÔÆ ÃÅâ¶ ÃðÆð ÇòÚ ÇÃ³ÜðçÆ ðÇÔ³çÆ ÔËÍ ÇÜ³é¶ òÆ ÃðÆðÕ ÃËñ
ÇëÀ±÷ Ô¯¯ Ú¹¼Õ¶ Ô¹³ç¶ Ôé À°Ô î¹ó Õ¶ Ú¶åéåÅ ç¶ ò¶× éÅñ ðñ Õ¶
êÈðÆ åð·» éÅñ àÇÔÕ Ü»ç¶ ÔéÍ ò¼â¶ å¯º ò¼âÅ Ô¯ÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ð¯×
Çîà ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ ÇÂÃ ù Ã³Ö¶ê å½ð å¶ çÃç¶¶
Ôé ÇÕ Ü¯ êÌ¶îÆ éÅî çÆ çÅðÈ òðå ñò¶×Å À°Ãù Õç¶ Ã¹êé¶ ÇòÚ
òÆ ð¯× çÅ êÌíÅò éÔÄ êò¶×Å, ë¹ðîÅé ÔË -
ÔÇð ÁÀ°Öè¹ Ãí Øà ÔË íÅÂÆÍÍ
×¹ð êÈð¶ Çìé° ÇìÇè é ìéÅÂÆÍÍ
×¹Çð êÈðË Ã³Üî¹ ÕÇð çÆÁÅÍÍ
éÅéÕ åÀ° ÇëÇð çÈÖ é æÆÁÅÍÍ ê³éÅ - BEI
73
Ã¯ ÇÂÔ ÁÀ° Ö è éÅî ÔË , éÅî ÁÅçîÆ ç¶ Õä-Õä ÇòÚ
ÃîÅÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ ÇÜÃ æ» éÅî çÅ Áé°íò ÇÂÃ ÃðÆð ÇòÚ
Ô¹³çÅ ÔË À°Ãù îÔÅðÅÜ ÜÆ Ã¹³é î³âñ ÁÅÖ Õ¶ Ã³ì¯èé Õðç¶ ÔéÍ
ÇÜæ¶ Õ¯ÂÆ ë¹ðéÅ éÔÄ ÔË, ÇÜæ¶ Õ¯ÂÆ ÕñêéÅ éÔÄ, Õ¯ÂÆ íðî í¹ñ¶ÖÅ
éÔÄ ÔË, À°Ã æ» éÅî çÅ Áé°íò Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ ë¹ðîÅé ÔË -
éÀ° ÇéÇè Á³ÇîÌå° êÌí ÕÅ éÅî¹ÍÍ
ç¶ÔÆ îÇÔ ÇÂÃ ÕÅ ÇìÃÌÅî¹ÍÍ
Ã¹³é ÃîÅÇè ÁéÔå åÔ éÅçÍÍ
ÕÔé° é ÜÅÂÆ ÁÚðÜ ÇìÃîÅçÍÍ ê³éÅ - BIC
Ã¯ Üç¯ º êÌ î ¶ ô ð çÆ ïÅç Á³ å ôÕðä ÇòÚ ÇàÕ ÜÅò¶ å»
ÁÅçîÆ ç¶ Õ°ñ ð¯× Çìé» çòÅÂÆ ÖÅÇèÁ» ÁÅêä¶ ÁÅê ÔÆ çÈð Ô¯
ÜÅÇÂÁÅ Õðç¶ ÔéÍ ÇÂæ¯º åÕ òÆ êÌå¼Ö åÜðìÅ ÕÆåÅ ÔË ÇÕ ÇÜÃç¶
Á³çð éÅî çÆ ð½ êÈðÆ ôÕåÆ éÅñ ð¹îÕ ðÔÆ ÔË À°Ã òñ¯º ÇÃð å¶
Ô¼æ ð¼ÇÖÁ» Ü» î¹Ö å¯º ô¹í òÅÕ ÕÆÇåÁ» Ü» À°Ã çÆ Úðé èÈó
òðÇåÁ» ÇíÁ³Õð ð¯×» çÅ ÖÅåîÅ Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ ÇÂÔ ÃÅð¶
ìÚé ÇéðÅðæÕ éÔÄ ÔéÍ ÇÂÔ êðÖ Õ¶, ç¶Ö Õ¶ åÜðìÅ ÕðÕ¶ ÇñÖ¶
ÜÅ ðÔ¶ ÔéÍ ÃËºÕó¶ êÌ¶îÆ ÇÜé·» ù âÅÕàð» é¶¶ ÇÂÔ ÕÇÔ Õ¶ ÔÃêåÅñ»
ÓÚ¯º ÖÅðÜ Õð ÇçåÅ ÃÆ ÇÕ å°ÔÅâÅ ð¯× ÁÃÅè ÔË ÇÂÃ çÅ Õ¯ÂÆ
ÇÂñÅÜ éÔÄ, À°é·» é¶ òÆ Üç¯º ÒéÅîÓ çòÅÂÆ êÈðÆ ÇòèÆ éÅñ åé
îé ÓÚ òðåÆ å» À° é · » ç¶ ÇíÁ³ Õ ð ð¯ × , Çìé» ÜÅå-êÅå çÅ
ÇÖÁÅñ ÕÆÇåÁ» çÈð Ô¯ ×Â¶Í Ã¯ ÇÂÃ ÕðÕ¶ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ ÇÜÃ
Áà¼ñ Çéïî òñ ÃÅâÅ ÇèÁÅé ÇçòÅÀ°ºç¶ Ôé, À°Ô ÔË -
êðî¶Ãð å¶ í¹ÇñÁ» ÇòÁÅêÇé Ãí¶ ð¯×ÍÍ ê³éÅ - ACE
ÇÂÃ å¯º Á¼×¶ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ ÇÂÕ Ô¯ð Áà¼ñ Çéïî òñ
ÇèÁÅé ÇçòÅÀ°ºÇçÁ» ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé ÇÕ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ å¯º ì¶î¹Ö
Ô¯ Õ¶ ÜÆòé ×¹÷Åðé éÅñ Ü³îä å¶ îðé ÇòÚ êËºçÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÁÅçîÆ
ÃçÅ ÔÆ ÇòÜ¯× çÆ ÁòÃæÅ éÅñ êÆóå ðÇÔ³çÅ ÔËÍ îÅÇÂÁÅ ç¶
í¯× Õ¯ÂÆ ðÃ éÔÄ Çç³ç¶ Ã×î» ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ å» ÁËÃÅ ë¹ðîÅé Õðç¶,
îÅÇÂÁÅ ìÅð¶ çÃç¶¶ Ôé ÇÕ -
Ã¹³çð Ã¶Ü Áé¶Õ Ã¹Ö ðÃ í¯×ä êÈð¶ÍÍ
Ç×ÌÔ Ã¯ÇÂé Ú³çé Ã¹×³è ñÅÇÂ î¯åÆ ÔÆð¶ÍÍ
îé ÇÂÛ¶ Ã¹Ö îÅäçÅ ÇÕÛ° éÅÇÔ ÇòÃÈð¶ÍÍ
Ã¯ êÌí¹ ÇÚÇå é ÁÅòÂÆ ÇòÃàÅ Õ¶ ÕÆð¶ÍÍ
Çìé° ÔÇð éÅî é Ã»Çå Ô¯ÇÂ ÇÕå° ÇìÇè îé° èÆð¶ÍÍ
ê³éÅ - G@G
Ã¯ êÌî¶ôð å¯º í¹¼ñ¶ Ô¯Â¶, îÔ» ç¹ÖÆ Ô¯Â¶ ÜÆò çÆ Õ¯ÂÆ ÇòÚ¯ñ×Æ
éÔÄ Õð ÃÕçÅ ÇÕÀ°ºÇÕ Áà¼ñ Çéïî» Áé°ÃÅð À°Ãé¶ ÁÅêä¶ ÕÆå¶
74
Õðî» çÅ ç¹Ö ÷ðÈð í¯×äÅ ÔË êð ÁÅê ÜÆò ù ÇéðÅôÅòÅç ÇòÚ
â°¼ìä å¯º ìÚÅÀ°ä òÅÃå¶ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé ÇÕ Ü¶ íÅ× ìä ÜÅä
Áå¶ ÇÂÔ ÜÆò êÌî¶ôð À°å¶ ÇÂîÅé ñË ÁÅò¶, À°Ã çÆ ïÅç ÇòÚ
×¹ñåÅé Ô¯ ÜÅò¶ Áå¶ å¼å ì¶å¶ îÔ»ê¹ðô» çÆ Ã³×å ÕðÕ¶ À°Ã ù
ÁÅêä¶ Á³çð¯º ÔÆ êÌíÈ çÅ Ç×ÁÅé Ô¯ ÜÅò¶ Áå¶ ÜÆò íÅò, ÁÅåî
íÅò ÇòÚ ìçñ ÜÅò¶ å» ÃÅð¶ ÇòÜ¯× Öåî Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ Õðç¶ ÔéÍ
Á³å ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ ÁÃÅù ì¶éåÆ Õðé çÆ Ü»Ú çÃÇçÁ» ë¹ðîÅé
Õðç¶ Ôé ÇÕ Ô¶ êÌíÈ! ÁÃÅâ¶ ì³èé» ù Õ¼à ç¶, ÃÅâ¶ Á½×¹ä» ù
éÅ ÇÚåÅð, î¶ñ ç¶ ÁÅêäÅ Õ¯ÂÆ ÇêÁÅðÅ, À°Ã çÆ Ã³×å ÇòÚ îËº
å¶ð¶ ×¹ä ×Åò», å¶ðÅ ìä Õ¶ Úñ» å» ÃÅðÆÁ» Ã¯Ú», ÃÅð¶ ç¹Ö»
çÅ ÖÅåîÅ Ô¯ ÜÅò¶Í ´îòÅð ×¹ðìÅäÆ ÇòÚ ÇÂÃ åð·» ë¹ðîÅé ÔË-
ò¶î¹Ö Ô¯Â¶ ðÅî å¶¶ ñ×Çé Üéî ÇòÜ¯×ÍÍ
ÇÖé îÇÔ ÕÀ°ó¶ Ô¯ÇÂ ×Â¶ ÇÜåó¶ îÅÇÂÁÅ í¯×ÍÍ
ÇòÚ¹ é Õ¯ÂÆ ÕÇð ÃÕË ÇÕÃ æË ð¯òÇÔ ð¯ÜÍÍ
ÕÆåÅ ÇÕÛÈ é Ô¯òÂÆ ÇñÇÖÁÅ è¹Çð Ã³Ü¯×ÍÍ
òâíÅ×Æ î¶ðÅ êÌí¹ ÇîñË å» À°åðÇÔ ÃÇí Çìú×ÍÍ
éÅéÕ ÕÀ° êÌí ðÅÇÖ ñ¶ÇÔ î¶ð¶ ÃÅÇÔì ì³çÆ î¯ÚÍÍ
ÕÇåÕ Ô¯òË ÃÅèÃ³×¹ ÇìéÃÇÔ Ãí¶ Ã¯ÚÍÍ ê³éÅ - ACE
Ã¯ ÇÂÃ À°åî À°êç¶ô ù ÕåÕ ç¶ îÔÆé¶ ðÅÔÄ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ
ÜÆ é¶ êÌ×à ÕðÕ¶ Áà¼ñ Çéïî» òñ ÃÅâÅ ÇèÁÅé çòÅÇÂÁÅ ÔË,
ÁÃÄ ÇÂé·» Çéïî» ù ×Ô¹ êÈðòÕ ÇòÚÅðÆÂ¶Í òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ç¶ ÇêÁÅð
ÇòÚ ÁÅêäÅ ÜÆòé ìåÆå ÕðÆÂ¶, å¼å ì¶å¶ îÔ»ê¹ðô» çÆ Ã³×å
ÕðÕ¶ ÃÅðÆÁ» Ã¯Ú» ù ÇîàÅÀ°ä çÆ Ü¹×å ÇÃÖÆÂ¶Í ×¹ðÈ Øð ÇòÚ
ÇÂÃ åð·» ÔË ÇÕ ê³Ü» ÇêÁÅÇðÁ» å¯º Á³ÇîÌå ÛÕ Õ¶ éÅî çÆ çÅå
êÌÅêå ÕÆåÆ ÜÅò¶Í À°Ô éÅî å¼å ì¶å¶ îÔ»ê¹ðô», ÃÅèÈÁ», ÁÅðë»,
Ã³å», ×¹ðî¹Ö êçòÆ ù êÌÅêå Ô¯ÂÆÁ» êÌòÅé ðÈÔ» çÆ Ã³×å ÇòÚ
ëñÆíÈ å Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔË Í ÃÅèÈ çÆ Ã³ × å ÕðÇçÁ» îÔÅé
ÇíÁ³Õð çÈå ç¹Ãà òÃ ÇòÚ Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ Õðç¶ ÔéÍ Ã¯ ÁðçÅÃ Õð¯
ÇÕ Ô¶ êÌíÈ! î¶ñ ÇêÁÅðÅ, î¶ñ À°Ô ×¹ðî¹Ö ÇÜé·» ç¶ çðôé ÕðÇçÁ»
ÔÆ å¶ð¶ éÅî çÆ è¹é Á³çð Ã¹äÅÂÆ ç¶ä ñ× ÜÅò¶ å¶ ô»åÆ çÆÁ»
á¿ãÆÁ» ð½ºÁ» ð¹îÕä ñ× ÜÅä ÇÜò¶º ÇÕ ÁÅê çÅ ë¹ðîÅé ÔË-
ÁÅòË ÃÅÇÔì¹ ÇÚÇå å¶ÇðÁÅ í×åÅ ÇâÇáÁÅÍÍ
îé ÕÆ ÕàÆÁË îË« ÃÅèÃ³Ç× ò¹ÇáÁÅÍÍ
Üéî îðä íÀ° ÕàÆÁË Üé ÕÅ Ãìç¹ ÜÇêÍÍ
ì³èé Ö¯ñÇé Ã³å çÈå ÃÇí ÜÅÇÔ ÛÇêÍÍ
ÇåÃ¹ ÇÃÀ° ñÅÇÂÇé ð³×¹ ÇÜÃ çÆ Ãí èÅðÆÁÅÍÍ
À±ÚÆ ÔÈ³ À±ÚÅ æÅé° Á×î ÁêÅðÆÁÅÍÍ
75
ðËÇä ÇçéÃ¹ Õð Ü¯Çó ÃÅÇÃ ÃÅÇÃ ÇèÁÅÂÆÁËÍÍ
ÜÅ ÁÅê¶ Ô¯ÇÂ çÇÂÁÅ« å» í×å Ã³×¹ êÅÂÆÁËÍÍ
ê³éÅ - EB@
Ã¯ ÇÜé·» ç¶ çðôé ÕðÕ¶ Ö¯àÆ îå çÈð Ô¯ ÜÅò¶ À°Ô ÔÆ Ã¼Ú¶
Çî¼åð Ô¯ÇÂÁÅ Õðç¶ ÔéÍ ë¹ðîÅé ÔË -
ÇÜéÅ ÇçÃ³çÇóÁÅ ç¹ðîÇå ò³ßË ÇîåÌ ÁÃÅâó¶ Ã¶ÂÆÍÍ
ÔÀ° ãÈã¶çÆ Ü×¹ ÃìÅÇÂÁÅ Üé éÅéÕ Çòðñ¶ Õ¶ÂÆÍÍ
ê³éÅ - EB@
Ã¯ À°é·» çÆ Ã³×å ÇòÚ ðÇÔ Õ¶ êÌíÈ çÅ éÅî ÜÇêÁÅ Ü»çÅ
ÔËÍ Üç¯º ÁÃÅâÅ ÇèÁÅé êÌíÈ ç¶ éÅî ÇòÚ ñ× Ü»çÅ ÔË å» ÃÅð¶
Ã¹Ö ÁÅ ÜÅÇÂÁÅ Õðç¶ Ôé Áå¶ ð¯×» çÅ ØÅä, ÁäÇ×äå
ÇìîÅðÆÁ» Öåî Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÆÁ» ÔéÍ Á³çð á¿ã òðå Ü»çÆ
ÔË, ÁÅÃ» ÃÅðÆÁ» êÈðÆÁ» Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÆÁ» Ôé, ÇòØé Õ¯ÂÆ
éÔÄ ñ¾Ç×ÁÅ ÕðçÅÍ Ç×ÁÅé ðÈêÆ Áî¹¼ñ êçÅðæ ×¹ðÈ å¯º ÇîñçÅ
ÔËÍ Ã¯ ë¹ðîÅé ÔË -
Ô¯òË Ã¹Ö¹ ØäÅ çÇï ÇèÁÅÇÂÁËÍÍ
ò³ßË ð¯×Å ØÅÇä ÔÇð ×¹ä ×ÅÇÂÁËÍÍ
Á³çÇð òðåË áÅÇã êÌÇí ÇÚÇå ÁÅÇÂÁËÍÍ
êÈðé Ô¯òË ÁÅÃ éÅÇÂ î³Çé òÃÅÇÂÁËÍÍ
Õ¯ÇÂ é ñ×Ë ÇìØé° ÁÅê¹ ×òÅÇÂÁËÍÍ
Ç×ÁÅé êçÅðæ¹ îÇå ×¹ð å¶ êÅÇÂÁËÍÍ
ÇåÇé êÅÂ¶ Ãí¶ æ¯Õ ÇÜÃ¹ ÁÅÇê ÇçòÅÇÂÁËÍÍ
å±³ ÃíéÅ ÕÅ ÖÃî¹ Ãí å¶ðÆ ÛÅÇÂÁËÍÍ ê³éÅ - EB@
Ã¯ ÃÅèÈÁ» çÆ Ã³×å Õðé éÅñ êÌ¶î çÅ ðÃ êÌÅêå Ô¯
ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔË ÇÕÀ°ºÇÕ À°é·» çÆ ìÅäÆ ÇòÚ ÇêÁÅð ç¶ Þðé¶
ÚÇñÁÅ Õðç¶ Ôé, êÌíÈ éÅñ ÇÚå ñ× ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔË ÇÜò¶º
ÇÕ À°Ã Ã³×å òÅÃå¶ ë¹ðîÅé ÔË -
úæË Á³ÇîÌå¹ ò³âÆÁË Ã¹ÖÆÁÅ ÔÇð Õðä¶ÍÍ
Üî ÕË ê³Çæ é êÅÂÆÁÇÔ ÇëÇð éÅÔÆ îðä¶ÍÍ
ÇÜÃ é¯ ÁÅÇÂÁÅ êÌ¶î ðÃ¹ ÇåÃË ÔÆ Üðä¶ÍÍ
ìÅäÆ À°ÚðÇÔ ÃÅè Üé ÁÇîÀ° ÚñÇÔ Þðä¶ÍÍ
ê¶ÇÖ çðÃé° éÅéÕ° ÜÆÇòÁÅ îé Á³çÇð èðä¶ÍÍ
ê³éÅ - CB@
Ã¯ ÁËÃ¶ ê¹ðô» çÆ Ã¯íÅ çÅ Õ¯ÂÆ Á³å éÔÄ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ -
76
ÃÅè ÕÆ Ã¯íÅ ÀÈÚ å¶ À±ÚÆÍÍ
Ã¯ ÇÂÃ òÅÃå¶ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ ÃÅèÈÁ» çÆ Ã³×å, ÇÜæ¶ ÃçÅ
ÔÆ Á³ÇîÌå ç¶ Þðé¶ Úñç¶ Ôé À°Ã ÇòÚ êÌò¶ô Õðé ñÂÆ ÃÅù
êÌ¶ðéÅ Õðç¶ ÔéÍ À°é·» çÆ Ã³×å ÕÇðÁ» ÁÅçîÆ ÔÀ°îË ç¶ Õðó¶
ì³èé» ÓÚ¯º Û°à Ü»çÅ ÔË Áå¶ Üéî îðé çÅ ÖÅåîÅ Õð ñËºçÅ ÔËÍ
À°é·» ìÅð¶¶ ÁÅê çÅ ë¹ðîÅé ÔË -
Çåé ÕÆ Ã¯íÅ ÇÕÁÅ ×äÆ ÇÜéÆ ÔÇð ÔÇð ñèÅÍÍ
ÃÅèÅ ÃðäÆ Ü¯ êòË Ã¹ Û°àË ìèÅÍÍ
×¹ä ×ÅòË ÁÇìéÅÃÆÁË Ü¯Çé ×ðÇí é çèÅÍÍ
×¹ð¹ í¶ÇàÁÅ êÅðìÌÔî¹ ÔÇð êÇó ì¹ÇÞ ÃîèÅÍÍ
éÅéÕ êÅÇÂÁÅ Ã¯ èäÆ ÔÇð Á×î Á×èÅÍÍ ê³éÅ - CB@
×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ Ç´êÅ Õðé ÃÅù ÁÅêäÆ ìÅäÆ ç¶¶ ÚÅéä¶
ÇòÚ Úñä çÅ ìñ ìÖôäÍ
nnnnnnn
77
î³ÇØÇð
î³ÇØÇð îÅÇÔ Ã¯Ô³çÆÁÅ ÔÇð Çêð Ã³Ç× ìËáóÆÁÅÔÍÍ
Çåé ÕÆ Ã¯íÅ ÇÕÁÅ ×äÆ ÇÜ ÃÅÇÔÇì î¶ñóÆÁÅÔÍÍ
åé° îé° îÀ°ÇñÁÅ ðÅî ÇÃÀ° Ã³Ç× ÃÅè ÃÔ¶ñóÆÁÅÔÍÍ
ÃÅè ÜéÅ å¶ ìÅÔðÆ Ã¶¶ ðÔÇé ÇÂÕ¶ñóÆÁÅÔÍÍ
Çåé ç¹Ö¹ é ÕìÔÈ À°åðË Ã¶ Üî ÕË òÇÃ êóÆÁÅÔÍÍ
ÇÜéÆ ðÅÇòÁÅ êÌí¹ ÁÅêäÅ Ã¶ ÇçÃÇé Çéå ÖóÆÁÅÔÍÍ
ðåé Üò¶Ôð ñÅñ ÔÇð Õ³Çá ÇåéÅ ÜóÆÁÅÔÍÍ
éÅéÕ ì»ÛË èÈÇó Çåé êÌí ÃðäÆ çÇð êóÆÁÅÔÍÍ
î³ÇØÇð êÌí¹ ÁÅðÅèäÅ ìÔ¹Çó é ÜéîóÆÁÅÔ¨
ê³éÅ - ACE
òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ é¶ ÇÃÌôàÆ çÆ ðÚéÅ ÁÅêäÆ î½Ü ÇòÚ ÕÆåÆÍ
´¯ ó » ÃÈ ð Ü, ´¯ ó » Ú³ ç ðîÅ, ÁÃ³ Ö åÅð¶ - ÇÃåÅð¶ , ÁÃ³ Ö ìÌ Ç Ôî³ â ,
ÇÕ³éÆÁ» ÔÆ ÖÅäÆÁ», ÇÕ³éÆÁ» ÔÆ ìÅäÆÁ», ÇÕ³éÆÁ» ÔÆ ÔòÅò»
çÆ ðÚéÅ ÕÆåÆ; À°Ã¶ ðÚéÅ ÇòÚ ÁÃÅâÆ ÇÂÔ Çé¾ÕÆ ÇÜÔÆ èðåÆ
çÆ íÆ ðÚéÅ Ô¯ÂÆÍ ÇÂÃ ÇòÚ Áé°íòÆ îÔ»ê¹ðô» ç¶ Õæé Áé°ÃÅð
Ú½ðÅÃÆ ñ¾Ö ÇÕÃî çÆÁ» ÜÅå» ÇÜéÃ», ÜÈé» çÆ À°åêåÆ ÕÆåÆ
×ÂÆÍ À°Ã çÆ ÕÆåÆ Ô¯ÂÆ ðÚéÅ ìÅð¶ ÁÃÄ Õ°Þ òÆ éÔÄ ÕÇÔ ÃÕç¶Í
ÁÃÄ ÇÂÕ î¼ÛñÆ ç¶ íÅò» ù éÔÄ ÜÅä ÃÕç¶, À°âÅðÆÁ» îÅðç¶
ê³ÛÆ çÆ Á³çðÈéÆ ÁòÃæÅ ù éÔÄ ÜÅä ÃÕç¶, ìéÃêåÆ çÆ ÃÈÞ
ìÅð¶ ÁÃÅù Õ°Þ òÆ êåÅ éÔÄ ñ× ÃÕçÅÍ Õ°çðåÆ Çéïî» Áé°ÃÅð
ÜÆòé çÆ ð½ Úñ ðÔÆ ÔËÍ ÔËðÅé Ô¯ ÜÅÂÆçÅ ÔË ÇÕ êÌíÈ é¶ ÇÂÕ
Õ°¼å¶ ù ÁËÃÆ ôÕåÆ êÌçÅé ÕðÆ ÔË ÇÕ À°Ô ÇÂÕ òÅðÆ ÇÕÃ¶ ç¶ êËð
ÇÚ¼åð Ã¹³Ø ñò¶, Õ¯ÂÆ òÃåð Ã¹³Ø ñò¶ å» Ô÷Åð» ÁÅçîÆÁ» ÇòÚ¯º
ÜÅ Õ¶, ÃËºÕó¶ îÆñ» å¶ ×Â¶ Ô¯Â¶ À°Ã îé°¼Ö ù êÛÅä ñËºçÅ ÔËÍ ÇÂÃ¶
åð·» éÅñ ÇÂÕ ÕÆóÆ çÈð çðÅ÷ å°ðÆ Ü»çÆ Øð ÇòÚ Ã¹ðÖÇôå
êÂ¶ ÖÅä ç¶ êçÅðæ» çÆ ÃÈ Ô ñÅ ñË º çÆ ÔË Í ô¶ ð å¶ Ã¼ ê òð×¶
ÖåðéÅÕ ÜÆò, êÌíÈ ç¶ ÇêÁÅð¶ ù, ÇÜÃ ç¶ Á³çð êÈðé Ç×ÁÅé ÔË
Áå¶ Øà Øà ÇòÚ ÇòÁÅêÕ ÁÅêä¶ ÔÆ êÌíÈ ù ç¶ÖçÅ ÔË, À°Ãù
êÛÅä Ü»ç¶ ÔéÍ ÁËÃÆÁ» ìÔ¹å ÇîÃÅñ» Çîñ Ü»çÆÁ» ÔéÍ
Ã³å îÔ»ê¹ðô ìÅìÅ íÅ× ÇÃ³Ø ÜÆ Õ°ðÆ òÅñ¶ Ãî ÇçÌôàÆ òÅñ¶
îÔ»ê¹ðô ÃéÍ ÁÅê çÆ ÇçÌôàÆ ÇòÚ ÃÅð¶ êÌíÈ çÅ ðÈê ÔÆ êðÆêÈðé
ÇçÌôàÆ×¯Úð¶ Ô¹³çÅ ÃÆÍ ÁÅê ç¶ ÜÆòé ÇòÚ ÇÂÕ ØàéÅ ÁÅÀ°ºçÆ ÔË
78
Üç¯º ÁÅê êËçñ ÔÆ Ô÷Èð ÃÅÇÔì òñ çðôé ç¶ À°îÅÔ éÅñ ÜÅ ðÔ¶
Ôé, ÁÅêä¶ ð³× ÇòÚ ð¼å¶ Õçî ê¹¼àç¶ ÔéÍ Ôð Õçî ÃÇåéÅî òÅÇÔ×¹ðÈ
ÜÆ çÆ ïÅç ÇòÚ ê¹¼ÇàÁÅ ÜÅ ÇðÔÅ ÔË, Á¼Ö» Ö¹ñ·ÆÁ» éÅñ ÁÖ³â ÃîÅèÆ
ñ¾×Æ Ô¯ÂÆ ÔË, À°Ã òÕå ÁÅê çÆ ÃðÆðÕ ÁÅï± BB ÃÅñ ç¶ ÕðÆì
çÃç¶ ÔéÍ ÁÅê ÜÆ î¼è êÌç¶ô ç¶ ÕÅÔéÅ ÕÅÛÅ òð×¶ ÇíÁÅéÕ Ü³×ñ
ÇòÚ¯º ñ¿Ø ðÔ¶ Ôé ÇÜÃ æ» ô¶ð» ç¶ Þ¹³â Çëðç¶ ðÇÔ³ç¶ ÃéÍ Á¼Ü òÆ
À°Ô ðÅÖò» Ü³×ñ ÔË Áå¶ ÃËºÕó¶ ô¶ð ÁÅêäÅ ÜÆòé ÇéðìÅÔ Õð ðÔ¶
ÔéÍ ìÅìÅ ÜÆ ×¹ðÈ çôî¶ô ÇêÁÅð ÇòÚ îÃå Ô¯Â¶ Ô¯Â¶ ÜÅ ðÔ¶ Ãé,
À°é·» ù òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ çÆ Ü¯å Çìé» Ô¯ð Õ°Þ ÇçÃ ÔÆ éÔÄ ÇðÔÅ ÃÆÍ
ÃÈðÜ Û°êä ç¶ é¶¶²ó¶ ÁÅ Ç×ÁÅ, ÕÅñÆ ì¯ñÆ ðÅå ÇÂÃ ÇíÁÅéÕ Ü³×ñ
ÇòÚ ÃÅî·ä¶ ÁÅ ×ÂÆÍ ÁÅê ÜÆ çÆ ÇçÌôàÆ À°Ã êÔÅóÆ ÇÂñÅÕ¶ ÇòÚ
ÇÕÃ¶ êÅäÆ ç¶ ÃÌ¯å ù íÅñ ðÔÆ ÃÆÍ êÔÅóÆ å¯º À°åð Õ¶ Ô¶á» ÇÂÕ
ÚôîÅ Úñ ÇðÔÅ ÃÆÍ À°Ã ç¶ ÃÅî·ä¶ Çéðîñ Üñ ÇÂÕ Û¯à¶ ÇÜÔ¶ Ãò¼Û
æ» ÇòÚ Üî·» Ô¯ Õ¶ Á¼×¶ ÜÅ ÇðÔÅ ÃÆÍ À°Ã æ» ù ìÅìÅ ÜÆ é¶ êÃ³ç
ÕÆåÅ Áå¶ ÁÅê Û¯àÅ ÇÜÔÅ ÁÅÃä ñÅ Õ¶ À°æ¶ ÇìðÅÜîÅé Ô¯ ×Â¶Í
À°Ã¶ æ» å¯º Õ°Þ ñ¯Õñ ì³ç¶ ÁÅêäÆ ÃÅð¶ Ççé çÆ ÇÕðå ÕðÕ¶ òÅêÃ
ÁÅêä¶ Øð» ù ÜÅ ðÔ¶ Ãé Áå¶¶ ÃÅð¶ ÇÂÃ Õ¯Çôô ÇòÚ Ãé ÇÕ ÃÈðÜ
ÇÛêä å¯º êÇÔñ»-êÇÔñ» Øð êÔ¹³Ú ÜÅä, ÇÜæ¶ ÜÅ Õ¶ ðÅå ù Çê³â
ç¶ ÚÅð¶ êÅÃ¶ ò¼âÆÁ» ñ¾Õó» ù Á¼× ñÅ Õ¶ ÁÅêäÆ ðÖôÅ Ü³×ñÆ
ÜÅéòð» å¯º ÕÇðÁÅ Õðç¶ ÃéÍ À°é·» é¶ ìÅìÅ ÜÆ ù ç¶ÇÖÁÅ Áå¶
ÇÕÔÅ ÇÕ ìÅñ ï¯×Æ! ÇÂÃ ÇÂñÅÕ¶ ÇòÚ ÇÂÕ¯ ÇÂÕ êÅäÆ êÆä çÅ
ÚôîÅ ÇÂÔ¯ ÔÆ ÔËÍ Ü³×ñ ç¶ ÃÅð¶ ÜÅéòð ðÅå ù ÇÂæ¶ êÅäÆ êÄç¶ Ôé
å°ÃÄ Â¶Ã æ» éÅ ìËá¯, Õ¯ÂÆ ô¶ð å°ÔÅù ÖÅ ÜÅò¶×Å; ÁÃÅâ¶ éÅñ Ú¼ñ¯Í
ÁÃÄ å°ÔÅù ðÅå ðÇÔä ù æ» ç¶ò»×¶, å°ÃÄ ÁËæ¶ éÅ ðÔ¯Í ìÅìÅ ÜÆ
é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ ÇêÁÅÇðú! îËù Õ¯ÂÆ âð éÔÄ ÔË ÇÕÀ°ºÇÕ î¶ðÅ êÌíÈ ÃçÅ
î¶ð¶ éÅñ ðÇÔ³çÅ ÔËÍ îËù éÅ Õ¯ÂÆ ÖÅ ÃÕçÅ ÔË, éÅ Á¼× ÜñÅ ÃÕçÆ
ÔË, éÅ êÅäÆ â¯ì ÃÕçÅ ÔË, éÅ Õ¯ÂÆ ôôåð Õ¼à ÃÕçÅ ÔËÍ î¶ðÅ ÃðÈê
ÇÂé·» ÇìÁÅèÆÁ» å¯º ÁêÔ¹³Ú ÔË å°ÃÄ ÇëÕð éÅ Õð¯, Û¶åÆº ÁÅêä¶ Øð»
ù ÜÅú; îËº ÇÂÃ æ» ÔÆ ÇìðÅÜ»×ÅÍ ðÅå ñ¿Ø ×ÂÆ, Ãò¶ðÅ Ô¯ ÁÅÇÂÁÅ
À°Ô ê¶ºâ± ë¶ð à¯ñÆÁ» ìäÅ Õ¶ À°ÚÆ-À°ÚÆ ÁòÅ÷» Çç³ç¶, ÁÅêä¶ Õ³î»
À°å¶ ÜÅ ðÔ¶ ÃéÍ À°é·» ç¶ îé ÇòÚ ìóÆ ÜÇ×ÁÅÃÅ ÃÆ ÇÕ À°Ã ìÅñ
ï¯×Æ ù ç¶ÖÆÂ¶ ÇÜÔóÅ ðÅå ÁËé¶ ÇíÁÅéÕ æ» å¶ ðÇÔä çÅ ÇÂðÅçÅ
Õð ÇðÔÅ ÃÆÍ ÔËðÅé Ô¯ ×Â¶ Üç¯º À°é·» é¶ ç¶ÇÖÁÅ ÇÕ ìÅñ ï¯×Æ å»
À°Ã¶ åð·» ÁÅÃä ÜîÅÂ¶ ÃîÅèÆ ÃÇæå ìËáÅ ÔËÍ é¶ó¶ ÁÅ Õ¶ ÕÆ ç¶Öç¶
Ôé ÇÕ ÕÂÆ ô¶ð» çÆÁ» êËó» À°Ã ç¶ ÇÂðç-Ç×ðç é÷ð ÁÅ ðÔÆÁ»
ÔéÍ À°é·» é¶ Áé°îÅé ñÅ ÇñÁÅ ÇÕ ÕÂÆ ô¶ð» é¶ ÇÂÃù Ã¹³ÇØÁÅ, êð
ÖÅèÅ ÇÕÀ°º éÔÄ? Á³å ÁÅêäÅ Ã³ÃÅ çÈð Õðé òÅÃå¶ À°é·» é¶ ìÅìÅ
ÜÆ ù ê¹ÇÛÁÅ ÇÕ ô¶ð» çÆÁ» êËó» å°ÔÅâ¶ ÇÂðç-Ç×ðç Ôé ÇÕÀ°ºÇÕ
Ôð ð¯÷ êÅäÆ êÆä ÁÅÇÂÁÅ Õðç¶ ÔéÍ À°é·» é¶ å°ÔÅù ÇÕÀ°º éÔÄ
ÖÅèÅ? ìÅìÅ ÜÆ é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ ÇêÁÅÇðú! ÇÂæ¶ ÇÂÕ¯ ÇÂÕ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ
79
êðÆêÈðé Ôé, ô¶ð» ÇòÚ òÆ úÔÆ Ôé Áå¶ î¶ð¶ ÇòÚ òÆ úÔÆ ÔéÍ Ü¯
òÆ ÇçÃçÅ ÔË ÇÂÔ Ãí òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ çÅ ÔÆ ÃðÈê ÔËÍ å°ÃÄ ç¼Ã¯ ÇÕ Ü¶
å°ÔÅù í¹¼Ö ñ×Æ Ô¯ò¶ å» å°ÃÄ ÁÅêä¶ Ô¼æ Õ¼à Õ¶ ÖÅ ñò¯º×¶? À°é·»
é¶ ÇÕÔÅ, ÒÒéÔÄÍÓÓ ìÅìÅ ÜÆ é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ ô¶ð òÆ î¶ðÅ ÔÆ ðÈê Ôé, À°Ô
òÆ îËº ÔÆ Ô»Í îËº ÁÅêä¶ ÁÅê ù ÇÕò¶º ÖÅ ñËºçÅÍ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ é¶ ÇÂé·»
ù òÆ Ã¯ÞÆ ìÖôÆ Ô¯ÂÆ ÔË ÇÕ À°Ô êÌíÈ ç¶ ÇêÁÅð òÅÇñÁ» ù Õ°Þ éÔÄ
ÕÇÔ³ç¶Í ÇÂÔ¯ ÇÜÔÆÁ» ìÔ¹å ìÇÚ¼åð ÕæÅò» Ôé ÇÜÔóÆÁ» Áé¶Õ ×¹ðî¹Ö»
é¶¶ ÁÅêä¶ ÜÆòé å¶ êðÇåÁÅ Õ¶ ç¶ÖÆÁ» ÔéÍ Ã¯ î¶ðÅ ÇñÖä å¯º íÅò
ÔË ÇÕ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ é¶ Áé¶Õ ÇÕÃî çÆ ðÚéÅ ÕÆåÆ å¶ ÁÃÄ À°é·» ç¶
îé» çÆ ÔÅñå éÔÄ ÜÅäç¶, À°é·» ÇòÚ ÕÆ-ÕÆ ×¹ä ÔéÍ êôÈÁ» ù
Ã¯ÞÆ ÇçåÆ ÔË ÇÕ À°Ô ÁËÃÆ ÚÆ÷ ÇìñÕ°ñ éÔÄ Ö»ç¶ ÇÜÔóÆ À°é·» ù
ÃðÆðÕ å½ð å¶ ð¯×Æ Õð ç¶ò¶Í ÁÅêä¶ ÜÆòé Çéïî» çÆ êÈðÆ åð·»
éÅñ êÅñäÅ Õðç¶ ÔéÍ ÁËÃÆÁ» ÜÈé», ÇÜéÃ» Áé°íòÆ îÔ»ê¹ðô» é¶
HD ñ¾Ö Ç×äÆÁ» ÔéÍ ÇÂé·» ÃÅðÆÁ» ÇòÚ¯º îÅéÃ ÃðÆð ù òÇâÁÅÂÆ
ÇçåÆ ÔË ÇÕ ÇÂÔ ÃðÆð Ãí å¯º À°åî ÔË Áå¶ éÅñ ÔÆ ÃðçÅðÆ íÆ
îé°¼Ö ù ÇçåÆ ×ÂÆ ÔËÍ À°Ô çÈÃðÆÁ» ÜÈé» å¯º Õ³î ñË ÃÕçÅ ÔË êð
À°Ô ÜÈé» ÁÅçîÆ å¯º Õ³î éÔÄ ñË ÃÕçÆÁ» ÇÕÀ°ºÇÕ ÇÂÔ À°é·» çÅ
ÃðçÅð ÔËÍ
Áòð Ü¯Çé å¶ðÆ êÇéÔÅðÆÍÍ
ÇÂÃ¹ èðåÆ îÇÔ å¶ðÆ ÇÃÕçÅðÆÍÍ
Ã¹ÇÂéÅ ðÈêÅ å°Þ êÇÔ çÅîÍÍ
ÃÆ« Çì×ÅÇðú å¶ðÅ ÕÅîÍÍ ê³éÅ - CGD
îÅéÃ ÜÈé ù ç¶òÆ ç¶òå¶ òÆ ñ¯Úç¶ Ôé ÇÕÀ°ºÇÕ ÃÅðÆ ðÚéÅ
ÇòÚ ÇÂÕ¯ ÇÂÕ îÅéÃ ÜÅå ÔÆ ÔË ÇÜÃ ÇòÚ êÌíÈ çÆ êÌÅêåÆ Ô¯
ÃÕçÆ ÔËÍ ç¶òÇåÁ» êÅÃ ÁÃ³Ö Ã¹¼Ö Ôé, ÁÃ³Ö í¯× Ôé, ì¶Á³å
ôÕåÆ ÔË, ÃðÆðÕ ç¹Ö Õ¯ÂÆ òÆ éÔÄ ÔË êð À°Ô êÌíÈ ç¶ çðôé
éÔÄ Õð ÃÕç¶Í ÁËÃÅ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ çÅ ë¹ðîÅé ÔË -
Â¶ÕÅ îÅÂÆ Ü¹×Çå ÇòÁÅÂÆ ÇåÇé Ú¶ñ¶ êðòÅä°ÍÍ
ÇÂÕ° Ã³ÃÅðÆ ÇÂÕ° í³âÅðÆ ÇÂÕ° ñÅÂ¶ çÆìÅä°ÍÍ
ÇÜò ÇåÃ¹ íÅòË ÇåòË ÚñÅòË ÇÜò Ô¯òË ë¹ðîÅä°ÍÍ
úÔ¹ ò¶ÖË úéÅ éçÇð é ÁÅòË ìÔ¹åÅ Â¶Ô¹ ÇòâÅä°ÍÍ
ê³éÅ - G
À°Ô êÌíÈ ç¶ çðôé, êÈðé îÔ»ê¹ðô Ü¯ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ éÅñ êÈðÆ åð·»
Áí¶ç Ô¯ Ú¹¼Õ¶ Ôé, ÇÜé·» ù ÁÃÄ ìÌÔîÇ×ÁÅéÆ ÁÅÖç¶ Ô», À°é·» ðÅÔÄ
ÔÆ, Õðé çÅ Üåé Õðç¶ Ôé ÇÕÀ°ºÇÕ -
ìÌÔî Ç×ÁÅéÆ ÕÀ° Ö¯ÜÇÔ îÔ¶Ã¹ðÍÍ
éÅéÕ ìÌÔî Ç×ÁÅéÆ ÁÅÇê êðî¶Ãð¹ÍÍ ê³éÅ - BGC
80
ÇÂÔ îÅéÃ ÃðÆð ÇòÚ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ é¶ ÇÜæ¶ ÁÅêäÅ ÇéòÅÃ
ÕÆåÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË À°æ¶ çðôé ç¶ä ñÂÆ ìÖÇôô ÕðÇçÁ» çÃî ç¹ÁÅð
ù ê¹¼Üä çÅ ðÅÔ íÆ ð¼ÇÖÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË, Ü¯ îÅéÃ ÃðÆð ÇòÚ ×¹êå
ÔËÍ êÈðé îÔ»ê¹ðô» çÆ Ã³×å Áå¶¶ êÈð¶ ÃÇå×¹ðÈ ç¶ ÇîñÅê å¯º Çìé»
À°Ã çÆ Ã¯ÞÆ Ô¯äÆ ÁÇå î¹ôÇÕñ ÔË; êÔ¹³ÇÚÁÅ éÔÄ ÜÅ ÃÕçÅÍ
ë¹ðîÅé ÔË -
éÀ° çðòÅÜ¶ ÕÅÇÂÁÅ Õ¯à¹ ÔË çÃòË ×¹êå° ðÖÆÜËÍÍ
ìÜð ÕêÅà é Ö¹ñéÆ ×¹ð ÃìÇç Ö¹ñÆÜËÍÍ
ÁéÔç òÅÜ¶ è¹Çé òÜç¶ ×¹ð ÃìÇç Ã¹äÆÜËÍÍ
Çåå° Øà Á³åÇð ÚÅéäÅ ÕÇð í×Çå ÇîñÆÜËÍÍ
Ãí îÇÔ Â¶Õ° òðåçÅ ÇÜÇé ÁÅê¶ ðÚé ðÚÅÂÆÍÍ
òÅÔ¹ òÅÔ¹ ÃÚ¶ êÅÇåÃÅÔ å± ÃÚÆ éÅÂÆÍÍ ê³éÅ - IED
ÇÂÕ Ô¯ð æ» ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ Ãêôà Õðç¶ Ôé -
ÕÅÇÂÁÅ é×ð¹ é×ð ×ó Á³çÇðÍÍ
ÃÅÚÅ òÅÃÅ ê¹Çð ××é¿çÇðÍÍ
ÁÃÇæð¹ æÅé° ÃçÅ ÇéðîÅÇÂ« ÁÅê¶ ÁÅê¹ À°êÅÇÂçÅÍÍ
Á³çÇð Õ¯à ÛÜ¶ ÔàéÅñ¶ÍÍ ÁÅê¶ ñ¶òË òÃå° ÃîÅñ¶Í
ìÜð ÕêÅà Üó¶ ÜÇó ÜÅäË ×¹ð ÃìçÆ Ö¯ñÅÇÂçÅÍÍ
íÆåÇð Õ¯à ×¹ëÅ Øð ÜÅÂÆÍÍ éÀ° Øð æÅê¶ Ô¹ÕÇî ðÜÅÂÆÍÍ
çÃòË ê¹ðÖ¹ Áñ¶Ö¹ ÁêÅðÆ ÁÅê¶ ÁñÖ¹ ñÖÅÇÂçÅÍÍ
ê³éÅ - A@CC
ÁÅçîÆ çÅ Ü¯ êÌî îé¯ðæ ÔË Õ¶òñ êÌíÈ êÌÅêåÆ ÔËÍ Ô¯ð îÅÇÂÕ
Õ³î» ù ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ é¶ Õ¯ÂÆ òÆ îÔ¼ååÅ éÔÄ ÇçåÆ Áå¶ ÇÂé·»
ç¹ÇéÁÅòÆ Õ³î» ù ÁÅê ë÷Èñ (worthless) ÁÅÖç¶ ÔéÍ
íÂÆ êðÅêÇå îÅé°Ö ç¶Ô¹ðÆÁÅÍÍ
×¯Çì³ç Çîñä ÕÆ ÇÂÔ å¶ðÆ ìðÆÁÅÍÍ
ÁòÇð ÕÅÜ å¶ðË ÇÕåË é ÕÅîÍÍ
Çî« ÃÅèÃ³×Çå íÜ¹ Õ¶òñ éÅîÍÍ ê³éÅ - AB
Ã¯ÞÆ òÅÇñÁ» ù ÃÅèÈ çÆ Ã³×å êÌÅêå Ô¯¯ Ü»çÆ ÔË ÇÜé·» ù Çîñ
Õ¶ À°Ô êÌíÈ çÆ Ö¯Ü ÇòÚ ñ× Ü»ç¶ Ôé Áå¶ ñ×é ñ× Ü»çÆ ÔË
ÇÕ ÇÂÃ¶ Üéî ÇòÚ îËº êÌíÈ ç¶ çð åÕ êÔ¹³Ú ÜÅò»Í ÁËÃÅ éÅ Ô¯ò¶
ÇÕ î¶ðÅ ÃðÆð Û°à ÜÅò¶ Áå¶ îËº ÁÅêä¶ îé¯ðæ ù êÌÅêå éÅ Õð
ÃÕ»Í ÃÅèÈ çÆ Ã³×å ÕðçÅ ÔË, À°Ã¶ æ» å¶ ñ×é ñ×çÆ ÔË êÌíÈ
ç¶ ÇîñÅê çÆ ñ¯ÚÅ Á³çð ÜÅ×çÆ ÔËÍ îÔÅðÅÜ ÜÆ ë¹ðîÅé Õðç¶
Ôé ÇÕ ÇÜÃ êÌ¶îÆ ç¶ Á³çð çðôé» çÆ ÁÇíñÅôÅ ÜÅ× êò¶, ÁÃÄ
À°Ã ç¶ ìÇñÔÅð Ü»ç¶ Ô» -
81
ÇÜÃ¹ Üé ÕÀ° êÌí çðÃ ÇêÁÅÃÅÍÍ
éÅéÕ åÅ ÕË ìÇñ ìÇñ ÜÅÃÅÍÍ ê³éÅ - BFF
Ã³å» çÆ Ã³×å ÕðÇçÁ» ÕðÇçÁ» òËðÅ× Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÅ
ÔË, ç¹ÇéÁÅòÆ êçÅðæ» éÅñ êÕó ØàçÆ ÚñÆ Ü»çÆ ÔËÍ êÇðòÅð
çÅ î¯Ô Ü¯ Üéî» Üéî»åð» ÇòÚ Ø¹î¶àäÆÁ» ç¶ä ù Ãîð¼æ ÔË,
ØàçÅ Ü»çÅ ÔË; Á³çð ÇìðÔÅ ÜÅ× êËºçÅ ÔËÍ À°Ã ò¶ñ¶ òËðÅ× ÇòÚ
êÌíÈ Á¼×¶ åðñ¶ íðÆÁ» ì¶éåÆÁ» ÕðçÅ ÔË -
å± ÚÀ° ÃÜä îËÇâÁÅ â¶ÂÆ ÇÃÃ¹ À¹åÅÇðÍÍ
éËä îÇÔ³Ü¶ åðÃç¶ ÕÇç êÃÆ çÆçÅð¹ÍÍ ê³éÅ - A@ID
ÇÜÀ°º-ÇÜÀ°º ÇÖ¼Ú òèçÆ ÔË é¶åð» ÇòÚ Ô³ÞÈ ò× å°ðç¶ ÔéÍ ×¹ðÈ
îÔÅðÅÜ ÜÆ ÇÂÃ íÅò ù êÌ×à Õðç¶ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé -
ÃÇå×¹ð¹ çÇÂÁÅ Õð¶ êÌí¹ î¶ñ¶
îË ÇåÃ¹ ÁÅ×Ë ÇÃð¹ ÕÇà ÕÇà êÂÆÁÅÍÍ ê³éÅ - HCF
ò¼âÆ å¯º ò¼âÆ Õ°ðìÅéÆ ç¶ä ù ååêð ðÇÔ³çÅ ÔË ÇÕÀ°ºÇÕ êÌ¶î çÆ
ÇÖ¼Ú Á³çð ÜÅ× êÂÆ ÔË -
Ú³ç ÚÕ¯ð êðÆå ÔË ñÅÇÂ åÅð ÇéÔÅñ¶Í
ÚÕòÆ ÃÈðÜ Ô¶å ÔË Çîñ Ô¯ä Ã¹ÖÅñ¶Í
é¶Ô¹³ Õòñ Üñ ÜÅäÆÁË ÇÖó îÈ³Ô òÖÅñ¶Í
î¯ð ììÆÔ¶ ì¯ñç¶ ç¶Ö ì¼çñ ÕÅñ¶Í
éÅÇð íåÅð ÇêÁÅð ÔË î» ê¹¼å Ãî·Åñ¶Í
êÆð î¹ðÆç» ÇêðÔóÆ úÔ ÇéìÔË éÅñ¶ÍÍ
íÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆ, òÅð - BG/D
Á³çð ÇìðÔ¹ çÆ êÆóÅ À°áçÆ ÔË -
ð¯Çî ð¯Çî îÇé åÇé ÇÂÕ ì¶çé
îË êÌí ç¶Ö¶ Çìé° éÆç é êÂÆÁÅÍÍ
ìËçÕ éÅÇàÕ ç¶ÇÖ í¹ñÅé¶
îË ÇÔðçË îÇé åÇé êÌ¶î êÆð ñ×ÂÆÁÅÍÍ
ÔÀ° ÇÖé° ê« ðÇÔ é ÃÕÀ° Çìé° êÌÆåî
ÇÜÀ° Çìé° ÁîñË ÁîñÆ îÇð ×ÂÆÁÅÍÍ
ÇÜé ÕÀ° ÇêÁÅÃ Ô¯ÇÂ êÌí Õ¶ðÆ
Çåé Áòð¹ é íÅòË Çìé¹° ÔÇð Õ¯ ç¹ÂÆÁÅÍÍ ê³éÅ - HCF
ÇÂÃ ÇìðÔ¹ çÆ ÁòÃæÅ ÇòÚ Õ¶òñ ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ ÔÆ ÃÔÅÇÂåÅ
Õð ÃÕç¶ ÔéÍ
Õ¯ÂÆ ÁÅÇé ÁÅÇé î¶ðÅ êÌíÈ ÇîñÅòË
ÔÀ° ÇåÃ¹ ÇòàÔ¹ ìÇñ ìÇñ Ø¹Çî ×ÂÆÁÅÍÍ
82
Áé¶Õ Üéî Õ¶ ÇòÛ°ó¶ Üé î¶ñ¶
ÜÅ ÃÇå ÃÇå ÃÇå×¹ð ÃðÇä êòÂÆÁÅÍÍ ê³éÅ - HCF
êð ÁÅòÅ÷ ÁÅÀ°ºçÆ ÔË ÇÕ ÇêÁÅÇðÁÅ! ÇÕÀ°º ÇÕÃ¶ ù ç¯ô Çç³çÅ
ÔËº, ÇòÛ¯óÅ å¶ð¶ Õðî» é¶ ÔÆ êÅÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ å±³ ÁðçÅÃ ÕðçÅ
ðÇÔ, çÇÂÁÅñ Ô¯ò¶×Å À°Ô åËù ÷ðÈð î¶ñ ñò¶×ÅÍ
ÇÕðÇå Õðî Õ¶ òÆÛ°ó¶ ÕÇð ÇÕðêÅ î¶ñÔ¹ ðÅîÍÍ
ê³éÅ - ACC
îÔ»ê¹ðô ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé ÇÕ ÇêÁÅÇðÁÅ! å¶ð¶ Õðî» é¶ ÔÆ ÇòÛ¯óÅ
êÅÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË, òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ å» å¶ð¶ éÅñ ðÇÔ³ç¶ Ôé, å¶ð¶ Á³çð
òÃç¶ Ôé êð å±³ ÁÅêäÆ Ô¯ºç çÆ Õ³è ìäÅ Õ¶ ÁÅêä¶ ÁÅê ù òÖ Õð
ÇñÁÅ ÔË Áå¶ îÅÇÂÁÅ çÆ éÄç ÇòÚ Ã½º Õ¶ Ã¹êé¶ ñË ÇðÔÅ ÔËºÍ
Â¶ÕÅ Ã¶Ü ÇòÛÆ èé Õ³åÅÍÍ
èé ÃÈåÆ Çêð¹ Ãç ÜÅ×³åÅÍÍ
êÆú îçð¯ èé îåò³åÅÍÍ
èé ÜÅ×Ë Ü¶ Çêð¹ ì¯ñ¿åÅÍÍ ê³éÅ - GCG
áÆÕ ÔË å¶ðÆ À°âÆÕ å¯º Õ°ðìÅé Ô» êð Üç¯º åÕ å±³ Ãîð¼æ ÃÇå×¹ðÈ
çÆ ôðé ÇòÚ éÔÄ Ü»çÅ Áå¶ À°é·» å¯º î³åÌ êÌÅêå ÕðÕ¶ ØÅñ
ÕîÅÂÆ éÔÄ ÕðçÅ, ÁÅêä¶ ×¹ðÈ ù êÌÃ³é éÔÄ Õð ñËºçÅ; ÇÂÔ Õ³è
éÔÄ à¹àäÆ íÅò¶º å±³ êÌî¶ôð ç¶ ÇìñÕ°ñ éÅñ ÔÆ ðÇÔ³çÅ ÔËº êð ÇÂÕ
êåñÅ êðçÅ ÇòÚÅñ¶ Ô¯ä ÕðÕ¶ å±³ Çîñ éÔÄ ÃÕçÅ-
èé Çêð ÕÅ ÇÂÕ ÔÆ Ã³Ç× òÅÃÅ
ÇòÇÚ ÔÀ°îË íÆÇå ÕðÅðÆÍÍ
×¹Çð êÈðË ÔÀ°îË íÆÇå å¯ðÆ
Üé éÅéÕ Çîñ¶ ìéòÅðÆÍÍ ê³éÅ - ABFC
ÔÀ° ÔÀ° íÆÇå íÇÂú ÔË ìÆÚ¯ Ã¹éå ç¶ÇÃ ÇéÕàÅÇÂúÍÍ
í»íÆðÆ Õ¶ êÅå êÅðç¯ Çìé° ê¶Ö¶ çÈðÅÇÂúÍÍ ê³éÅ - FBD
Ã¯ ÇÂÃ åð·» ç¶ éÅñ ÇÕÃ¶ ×¹ðî¹Ö ù Ã¯ÞÆ ÁÅ Ü»çÆ ÔËÍ êð
ìÔ¹å ÃÅð¶ Ø¯ð åê Õðç¶ Ôé, ÃðÆð Ã¹¼Õ Ü»ç¶ ÔéÍ çÃç¶ Ôé
ÇÕ ìÅìÅ ëðÆç ÜÆ é¶ Ø¯ð åê ÕÆåÅ, ÃðÆð Ã¹¼Õ Ç×ÁÅ êð ÁÜ¶
åÕ ÁÅêä¶ êÌÆåî çÆ éÅ ÔÆ Õ¯ÂÆ Öìð Ã¹äÆ Áå¶ éÅ ÔÆ À°Ã
çÅ ÇîñÅê Ô¯ÇÂÁÅ, ì¶ìÃ Ô¯Â¶ Ô¯Â¶ ëðÆç ÜÆ ÁÅêä¶ íÅò ÇÂÃ åð·»
êÌ×à Õðç¶ Ôé -
ëðÆçÅ åé¹ Ã¹ÕÅ Çê³Üð¹ æÆÁÅ åñÆÁ» ÖÈ³âÇÔ ÕÅ×ÍÍ
ÁÜË Ã¹ ðì¹ é ìÅÔ¹Çóú ç¶Ö¹ ì³ç¶ Õ¶ íÅ×ÍÍ ê³éÅ - ACHB
ÃðÆð Ô¯ð Ã¹¼Õ Ç×ÁÅ, Õ»ò» é¶ À°Ãù î¹ðçÅ ÜÅä Õ¶ åñÆÁ»
ç¶ ÇòÚ¯º îÅÃ Õ¼ãäÅ ô¹ðÈ Õð ÇçåÅ êð ìÅìÅ ÜÆ ù ÁÜ¶ òÆ ÁÅÃ
83
ÔË ÇÕ î¶ðÅ êÌíÈ! î¶ð¶ ç¹Ö» ù Áé°íò ÕðÕ¶, î¶ðÆ ÁÃÇÔ êÆóÅ ù
ÜÅä Õ¶ îËù ²÷ðÈð î¶ñ ñò¶×ÅÍ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé -
ÕÅ×Å Õð³× ãã¯ÇñÁÅ Ã×ñÅ ÖÅÇÂÁÅ îÅÃ¹ÍÍ
Â¶ ç¹ÇÂ éËéÅ îÇå Û°ÔÀ° Çêð ç¶Öé ÕÆ ÁÅÃÍÍ
ê³éÅ - ACHB
ÁÅòÅ÷ ÁÅÂÆ -
ëðÆçÅ Ü³×ñ¹ Ü³×« ÇÕÁÅ íòÇÔ òÇä Õ³âÅ î¯ó¶ÇÔÍÍ
òÃÆ ðì¹ ÇÔÁÅñÆÁË Ü³×« ÇÕÁÅ ãÈã¶ÇÔÍÍ ê³éÅ - ACGH
ÜÅÔ ÇÕÃ¶ î¹ðôç¶ ÕÅîñ çÆ ôðé ÇòÚ, ÇÜÔóÅ ÁÅê ÇîÇñÁÅ
Ô¯ÇÂÁÅ ÔË, À°Ô åËù í¶å ç¶ ç¶ò¶×Å ÇÕ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ å» Á³× Ã³×
ÃçÅ ÔÆ ÇçÁÅñåÅ éÅñ å¶ðÅ ÇÂ³å÷Åð Õð ðÔ¶ Ôé êð î¹ðôç¶
ÕÅîñ å¯º Çìé» å±³ êÔ¹³Ú éÔÄ ÃÕäÅÍ À°Ã ç¶ Á³çð êÌíÈ ù î¶ñä
çÆ ÃîðæÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔË -
ÇÜÃ ÕÅ Ç×ÌÔ¹ ÇåÇé çÆÁÅ åÅñÅ Õ°³ÜÆ ×¹ð ÃÀ°êÅÂÆÍÍ
ÁÇéÕ À°êÅò Õð¶ éÔÆ êÅòË Çìé° ÃÇå×¹ð ÃðäÅÂÆÍÍ
ê³éÅ - B@E
å¶ð¶ À°å¶ ×¹ðÈ åð¹á¶×Å, î¹ðôç çÆ Ö¹ôÆ ÔÅÃñ Ô¯ò¶×Æ, À°Ô ÇÂÃ ÃðÆð
ÇòÚ¯º åËù À°Ô Øð ÇçÖÅ ç¶ò¶×Å ÇÜæ¶ ÇòÃîÅç ÔÆ ÇòÃîÅç ÔË,
îÔÅé Áé¿ç ÔÆ Áé¿ç ÔË, ÇÜÃ æ» ç¶ À°å¶ åÅð Ø¯ð ÃçÅ ÔÆ
ÁÅêäÆÁ» è¹éÆÁ» ÇòÚ îÃå ðÖç¶ Ôé, À°Ô åËù òÅçÆ-Â¶-ÔËðÅé
(ÇòÃîÅç) çÆ ÞÅåÆ ÇçòÅ ç¶ò¶×ÅÍ ÜÅÔ, î¹ðôç¶ ÕÅîñ ù ãÈ³âÍ
Øð îÇÔ Øð¹ ç¶ÖÅÇÂ ç¶ÇÂ Ã¯ ÃÇå×¹ð¹ ê¹ðÖ¹ Ã¹ÜÅä°ÍÍ
ê³Ú Ãìç è¹ÇéÕÅð è¹Çé åÔ ìÅÜË Ãìç¹ éÆÃÅä°ÍÍ
çÆê ñ¯Á êÅåÅñ åÔ Ö³â î³âñ ÔËðÅé°ÍÍ
åÅð Ø¯ð ìÅÇÜ³åÌ åÔ ÃÅÇÚ åÖÇå Ã¹ñåÅé°ÍÍ
Ã¹Öîé ÕË ØÇð ðÅ×¹ Ã¹Çé Ã¹³Çé î³âÇñ Çñò ñÅÇÂÍÍ
ÁÕæ ÕæÅ ìÆÚÅðÆÁË îéÃÅ îéÇÔ ÃîÅÇÂÍÍ
À°ñÇà Õî« Á³ÇîÌÇå íÇðÁÅ ÇÂÔ¹ îé° ÕåÔ¹ é ÜÅÇÂÍÍ
ÁÜêÅ ÜÅê¹ é òÆÃðË ÁÅÇç Ü¹×ÅÇç ÃîÅÇÂÍÍ
ê³éÅ - ABIA
Ã¯ ×¹ðî¹Ö çÆ îçç éÅñ ÇÂÃ Øð çÅ òÅÃÅ Çîñ ÜÅò¶×ÅÍ
å±³ êÌòÅé Ô¯ ÜÅò¶º×ÅÍ ê³Ú êðòÅé Áå¶ ê³Ú êðèÅé ÇòÚ å¶ðÆ
ôîÈñÆÁå Ô¯ ÜÅò¶×Æ, å±³ íÅ×ôÅñÆ Ô¯¯ ÜÅò¶º×Å êð ôìç çÆ Ö¯Ü
å¯º Çìé» ÁÅêä¶ ÇÂÃ Øð çÆ êÌÅêåÆ éÔÄ Ô¯ ÃÕçÆÍ
ÃÇí ÃÖÆÁÅ ê³Ú¶ Çîñ¶ ×¹ðî¹ÇÖ ÇéÜ ØÇð òÅÃ¹ÍÍ
Ãìç¹ Ö¯ÇÜ ÇÂÔ¹ Øð¹ ñÔË éÅéÕ° åÅ ÕÅ çÅÃ¹ÍÍ ê³éÅ-ABIA
84
Ô¹ä ÇÂÔ íàÕçÅ ÜÇ×ÁÅÃÈ, êÌíÈ ç¶ çð À°å¶ êÌòÅé Ô¯ Ç×ÁÅ
Áå¶ ÇêÁÅð¶ çÅ Ã³× êÌÅêå Ô¯ Ç×ÁÅ, Ô¹ä ÇÂé·» çÆ îÇÔîÅ Õ½ä
Õð ÃÕ¶?
ÃÅè ÕÆ Ã¯íÅ ÀÈÚ å¶ À±ÚÆÍÍ
×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ ÇÂÃ ÁòÃæÅ ù î³Øð ç¶ îÔÆé¶ ðÅÔÄ êÌ×à
Õðç¶ Ô¯Â¶ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé -
î³ÇØÇð îÅÇÔ Ã¯Ô³çÆÁÅ ÔÇð Çêð Ã³Ç× ìËáóÆÁÅÔÍÍ
Çåé ÕÆ Ã¯íÅ ÇÕÁÅ ×äÆ ÇÜ ÃÅÇÔÇì î¶ñóÆÁÅÔÍÍ
ê³éÅ - ACE
ðÅî Á³çð¯º ÔÆ êÌ×à Ô¯ Ç×ÁÅ, ÒîËºÓ çÅ êÈðÆ åð·» éÅñ éÅô
Ô¯ Ç×ÁÅ, Ô¹ä ÒîËºÓ-ÒîËºÓ éÅ ðÔÆ, ÒîËºÓ Òå±³Ó ìä ×ÂÆ, ÒåÈ³Ó îËº ìä
×ÂÆ; îÔÅé Áé¿ç çÆ êÌÅêåÆ Ô¯ ×ÂÆÍ Ô¹ä êÌòÅé Ô¯ÂÆÁ» ÃÔ¶ñÆÁ»
çÅ Ã³× Çîñ Ç×ÁÅÍ
åé¹ îé¹ îÀ°ÇñÁÅ ðÅî ÇÃÀ° Ã³Ç× ÃÅè ÃÔ¶ñóÆÁÅÔÍÍ
ÃÅè ÜéÅ å¶ ìÅÔðÆ Ã¶ ðÔÇé ÇÂÕ¶ñóÆÁÅÔÍÍ
ê³éÅ - ACE
ÇÂÃ ÇîñÅê å¯º ÇòÔÈä¶ ÜÆò, Ã³å» çÆ Ã³×å å¯º ÔÆä¶ ÇÂÕ¼ñ¶
íàÕ ðÔ¶ ÔéÍ îÅÇÂÁÅ ç¶ ç¹Ö» Ã¹Ö» ç¶ æê¶ó Ö»ç¶ Ô¯Â¶ ì¶Ô¯ôÆ çÆ
Ô¼ç åÕ êÔ¹³Ú¶ Ô¯Â¶ Ôé Áå¶ Üî» ç¶ òÃ êËºç¶ Ôé, éðÕ» ç¶ ç¹Ö
í¯×ç¶ Ôé ÇÕÀ°ºÇÕ À°é·» é¶ ×¹ðÈ çÆ Ã¼Ú çÆ ÁòÅ÷ ù ÃÌòä éÅ
ÕÆåÅÍ
×¹ð Ã¶òÅ å¶ í×Çå ÕîÅÂÆÍÍ
åì ÇÂÔ îÅéÃ ç¶ÔÆ êÅÂÆÍÍ
ÇÂÃ ç¶ÔÆ ÕÀ° ÇÃîðÇÔ ç¶òÍÍ
Ã¯ ç¶ÔÆ íÜ¹ ÔÇð ÕÆ Ã¶òÍÍ
íÜÔ¹ ×¹¯Çì³ç íÈÇñ îå ÜÅÔ¹ÍÍ
85
îÅéÃ Üéî ÕÅ Â¶ÔÆ ñÅÔ¹ÍÍ
Üì ñ×¹ ÜðÅ ð¯×¹ éÔÆ ÁÅÇÂÁÅÍÍ
Üì ñ×¹ ÕÅÇñ ×ÌÃÆ éÔÆ ÕÅÇÂÁÅÍÍ
Üì ñ×¹ ÇìÕñ íÂÆ éÔÆ ìÅéÆÍÍ
íÇÜ ñ¶ÇÔ ð¶ îé ÃÅÇð×êÅéÆÍÍ
Áì é íÜÇÃ íÜÇÃ Õì íÅÂÆÍÍ
ÁÅòË Á³å° é íÇÜÁÅ ÜÅÂÆÍÍ
Ü¯ ÇÕÛ° ÕðÇÔ Ã¯ÂÆ Áì ÃÅð¹ÍÍ
ÇëÇð êÛ°åÅÔ¹ é êÅòÔ¹ êÅð¹ÍÍ ê³éÅ - AAEI
Ã¯ ÇÂÃ åð·» éÅñ ÃÅèÈÁ» çÆ Ã³×å å¯º ÇòÔÈäÅ Ô¯ Õ¶ îÅÇÂÁÅ
ç¶ î³âñ ÇòÚ Õ¯ÂÆ òÆ ÇîåÌ éÅ ìä ÃÇÕÁÅ ÇÕÀ°ºÇÕ À°Ô ×ðÜ»
çÆ ç¹éÆÁ» ÔËÍ ÁÅêä¶ Ã¹Ö» ù î¹¼Ö ð¼Öä òÅñÆ ç¹éÆÁ» ÔË, Ã¹Ö»
ÇòÚ ÃÅð¶ Ã³×Æ ìäç¶ Ôé êð ç¹Ö» ÇòÚ Õ¯ÂÆ éÔÄ ìäçÅÍ ÇÂÃù
ÇèÁÅé éÅ ÁÅÇÂÁÅ ÇÕ ÃÅèÈ Ã¼Ú¶ Çîåð Ô¹³ç¶ Ôé ÇÜÔó¶ ÇÂæ¶ òÆ
ÃÔÅÇÂåÅ Õðç¶ Ôé å¶ çð×ÅÔ ÇòÚ À°é·» çÅ Ô¼æ êÔ³¹ÚçÅ ÔË -
îéî¹Ö Á×Ë ñ¶ÖÅ î³×ÆÁË ìÔ¹åÆ Ô¯òË îÅðÍÍ
×¹ðî¹ÇÖ êÇå ÇÃÀ° ñ¶ÖÅ ÇéìóË ìÖÃ¶ ÇÃëÇå í³âÅðÍÍ
úæË Ôæ¹ é ÁêóË Õ±Õ é Ã¹äÆÁË ê¹ÕÅðÍÍ
úæ¶ ÃÇå×¹ð¹ ì¶ñÆ Ô¯òË ÕÇã ñÂ¶ Á³åÆòÅðÍÍ ê³éÅ - ABHA
êÈ ð ¶ ÃÇå×¹ ð È çÅ ÇîñÅê éÅ Ô¯ ä ÕðÕ¶ îÅÇÂÁÅ î³ â ñ ç¶
ÇíÁÅéÕ Ü³×ñ ÇòÚ ÜÆò ÇÂÕ¼ñÅ íàÕ ÇðÔÅ ÔË Áå¶ Üéî îðé
ç¶ Ú¼Õð ÇòÚ Ø¹î¶àäÆÁ» ÖÅ ÇðÔÅ ÔËÍ
ÃÅè ÜéÅ å¶ ìÅÔðÆ Ã¶ ðÔÇé ÇÂÕ¶ñóÆÁÅÔÍÍ
Çåé ç¹Ö¹ é ÕìÔÈ À°åðË Ã¶ Üî ÕË òÇÃ êóÆÁÅÔÍÍ
ê³éÅ - ACE
ìÅìÅ ëðÆç ÜÆ î¹ðôç¶ ÕÅîñ çÆ ôðé ÇòÚ ÜÅ Õ¶ ÁÅêäÅ
Ãðì³Ã î¹ðôç ç¶ Úðé» ÇòÚ í¶à ÕðÕ¶, ×ÅÖóÆ Ã¶òÅ Õð ðÔ¶ ÔéÍ
Á³å î¹ðôç ù êÌÃ³é Õð ÇñÁÅ, À°Ãé¶ êÌíÈ ç¶ ç¹ÁÅð¶ çÆ ÚÅìÆ
ñÅ Õ¶ ìÜð ÕêÅà Ö¯ñ· Ççå¶Í êÌíÈ ç¶ çð å¶ êÌòÅé Ô¯ Ç×ÁÅ Áå¶
×¹ðÈ ×Ì³æ ÃÅÇÔì ÜÆ ÇòÚ ÁÅçð ï¯× ÁÃæÅé êÌÅêå ÕðÕ¶ îÔÅé
Ã¯íÅ çÅ êÅåð ìÇäÁÅÍ
ÇÜÇé ðÅÇòÁÅ êÌí¹ ÁÅêäÅ Ã¶ ÇçÃÇé Çéå ÖóÆÁÅÔÍÍ
ðåé Üò¶Ôð ñÅñ ÔÇð Õ³Çá ÇåéÅ ÜóÆÁÅÔÍÍ
éÅéÕ ì»ÛË èÈÇó Çåé êÌí ÃðäÆ çÇð êóÆÁÅÔÍÍ
î³ÇØÇð êÌí¹ ÁÅðÅèäÅ ìÔ¹Çó é ÜéîóÆÁÅÔÍÍ ê³éÅ-ACE
86
Üéî îðé ç¶ Ú¼Õð ÇòÚ¯º Û°¼à Ç×ÁÅÍ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ î³Øð
ç¶ îÔÆé¶ ÇòÚ À°êç¶ô Çç³ç¶ Ôé, êÌíÈ å¶ êÌòÅé Ô¯ÂÆÁ» ðÈÔ» ìÅð¶¶
ÜÅäÕÅðÆ Çç³ç¶ Ô¯Â¶ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé ÇÕ ÁËÃ¶ îÔ»ê¹ðô» çÆ îÇÔîÅ
ù Õ¯ÂÆ ñÖ éÔÄ ÃÕçÅÍ ÇÜÔó¶ Çîñ ×Â¶ Ôé À°é·» çÆ èÈóÆ çÆ
ò»ÛÅ ÕðéÆ Ãí å¯º ô¶Ìôà çÅå ÔË ÇÕÀ°ºÇÕ ÇÂÃ èÈóÆ ù ç¶òå¶ òÆ
ñ¯Ú ðÔ¶ Ôé, åÆðæ» ç¶ ç¶òå¶ òÆ ñ¯Ú ðÔ¶ ÔéÍ ÇÂÔ èÈóÆ ´¯ó»
Üéî» ç¶ êÅê» çÅ éÅô ÕðçÆ ÔË -
×³×Å Üî¹éÅ ×¯çÅòðÆ ÃðÃ¹åÆ
å¶ ÕðÇÔ À°çî¹ èÈÇð ÃÅèÈ ÕÆ åÅÂÆÍÍ
ÇÕñÇòÖ îË« íð¶ êð¶ ÔîðË ÇòÇÚ
ÔîðÆ îË« ÃÅèÈ ÕÆ èÈÇð ×òÅÂÆÍÍ
åÆðÇæ ÁáÃÇá îÜé° éÅÂÆÍÍ
ÃåÃ³×Çå ÕÆ èÈÇð êðÆ À°Çâ é¶åÌÆ
Ãí ç¹ðîÇå îË« ×òÅÂÆÍÍ ê³éÅ - ABFC
Ã¯ ÇÂÃ ÕðÕ¶ ÇòÚÅð Õð¯, ì¶-îðïÅçÅ ÜÆòé ÜÆÇòÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ
çð×ÅÔ ÇòÚ ôðÇî³çÅ Õð¶×Å Áå¶ îÔÅé ç¹Ö» çÅ ÃÅî·äÅ ÕðéÅ
êò¶×Å -
ÁËÃÆ ÕñÅ é Ö¶âÆÁË ÇÜå° çð×Ô ×ÇÂÁÅ ÔÅðÆÁËÍÍ
ê³éÅ - DFI
îé¹¼Ö ÇÂé·» ìÚé» å¯º ÁÚ¶å ðÇÔ Õ¶ Çòô¶ ÇòÕÅð» ç¶ í¯×»
ÇòÚ ñ¾Ç×ÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÁÅêäÅ ÜÆòé ÇìðæÅ ×òÅ Õ¶ Ã³ÃÅð å¯º ð¯ºçÅ
Ô¯ÇÂÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ îÔÅðÅÜ ÕÇÔ³ç¶ Ôé ÇÕ ÇêÁÅÇðÁÅ! å±³ Á³é·Å Ô¯
Õ¶ ÜÆòé ×¹ÁÅ ÇñÁÅ -
ÁÅêÆéË í¯× í¯Ç× ÕË Ô¯ÇÂ íÃîÇó íÀ°ð¹ ÇÃèÅÇÂÁÅÍÍ
òâÅ Ô¯ÁÅ ç¹éÆçÅð¹ ×Çñ Ã³×« ØÇå ÚñÅÇÂÁÅÍÍ
Á×Ë ÕðäÆ ÕÆðÇå òÅÚÆÁË ìÇÔ ñ¶ÖÅ ÕÇð ÃîÞÅÇÂÁÅÍÍ
æÅÀ° é Ô¯òÆ êÀ°çÆÂÆ Ô¹Çä Ã¹äÆÁË ÇÕÁÅ ðÈÁÅÇÂÁÅÍÍ
îÇé Á³èË Üéî¹ ×òÅÇÂÁÅÍÍ ê³éÅ - DFD
Ã¯ ÇÂÃ ÕðÕ¶ ×¹ðÈ òÅñ¶ ìä¯, ×¹ðÈ Øð ÇòÚ ê³Ü ÇêÁÅÇðÁ»
êÅÃ éÅî çÆ çÅå Ã¹ð¼ÖÇôå ÕÆåÆ ×ÂÆ ÔËÍ ×¹ðÈ ×ÌÌ³æ ÃÅÇÔì ÜÆ
çÆ ìÅäÆ À°å¶ êÈðé ôðèÅ ÇñÁÅò¯Í ìÅäÆ ù ÕîÅò¯, îÔ»ê¹ðô» çÆ
Ã³×å ÕðÕ¶ ÁÅêä¶ ÜÆòé çÅ ñÅÔÅ êÌÅêå Õð¯, ÇÂÔ¯ À°êç¶ô ÇÂÃ
îÔÆé¶ çÅ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ é¶ ìÖÇôô ÕÆåÅ ÔËÍ ÕîÅú! ×¹ðÈ ìðÕå
êÅò¶×ÅÍ
nnnnnnn
87
ê¯ÇÖ
ê¯ÇÖ å°ÖÅð¹ é ÇòÁÅêÂÆ Õ¿Çá ÇîÇñÁÅ ÔÇð éÅÔ¹¨
îé° ì¶ÇèÁÅ ÚðéÅðÇì¿ç çðÃÇé ñ×óÅ ÃÅÔ¹¨
úà ×¯Çò¿ç ×¯êÅñ ðÅÇÂ Ã¶òÅ Ã¹ÁÅîÆ ñÅÔ¹¨
ÇìÇÖÁÅ ê¯ÇÔ é ÃÕÂÆ ÇîÇñ ÃÅèÈ ×¹ä ×ÅÔ¹¨
ÜÔ å¶ À°êÜÆ åÔ ÇîñÆ ÃÚÆ êÌÆÇå ÃîÅÔ¹¨
Õð¹ ×ÇÔ ñÆéÆ êÅðìÌÔÇî ìÔ¹Çó é ÇòÛ°óÆÁÅÔ¹¨
ìÅÇð ÜÅÀ° ñÖ ì¶ðÆÁÅ ÔÇð ÃÜä° Á×î Á×ÅÔ¹ÍÍ
Ãðî êÂÆ éÅðÅÇÂäË éÅéÕ çÇð êÂÆÁÅÔ¹ÍÍ
ê¯Ö¹ Ã¹¯Ô¿çÅ Ãðì Ã¹Ö ÇÜÃ¹ ìÖÃ¶ ò¶êðòÅÔ¹¨
ê³éÅ - ACE
Ãî» ÁÅêäÆ ÚÅñ éÅñ ÚñçÅ ðÇÔ¿çÅ ÔË ÇÂÔ ÇÕÃ¶ ç¶ ð¯ÇÕÁ»
ð¹ÇÕÁÅ éÔÄ ÕðçÅÍ ÇÜÃ åð·» éÅñ ÇÂÕ ×¯ñ êÔÆÁÅ Ø¹¿îçÅ ÔË
À°Ã¶ åð·» éÅñ Ãî» Ø¹³îçÅ Ô¯ÇÂÁÅ Á¼×¶ òèçÅ ÚÇñÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ
Ãî¶º çÆ ò¿â Õðé òÅÇñÁ» é¶ ÇÂÃù Õñê», Ü¹×», ÃçÆÁ», ÃÅñ»,
îÔÆÇéÁ», ÔëÇåÁ» Áå¶ Ççé» ÇòÚ ò¿ÇâÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ íÈåÕÅñ
ù ÇÂÔ ÇêÛ¶ ÛâçÅ å°ÇðÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ íÇò¼Öå ù ëóé çÅ ÇÂÔ
ìÔ¹å Üåé ÕðçÅ ÔË êð Üç¯º íÇò¼Öå ù Ô¼æ êÅÀ°ä ñ×çÅ ÔË
å» À°Ô òðåîÅé ÇòÚ êñà Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÃ åð·» ÇÂÔ Ãî» ÁÅêäÆ
åÆìð ×åÆ ÇòÚ Úñ ÇðÔÅ ÔËÍ Á¼Ü ÇÂÕ ì¼Ú¶ ù ò¶Öç¶ Ô», æ¯ó·Æ
ç¶ð ìÅç À°Ô Õ°Û Ô¯ð ÁòÃæÅ ÇòÚ é÷ðÆ êËºçÅ ÔËÍ ë¶ð Ü¹ÁÅéÆ
ÁÅ Ü»çÆ ÔË, Ü¹ÁÅéÆ ù ì¹ã¶êÅ Ô½ñÆ-Ô½ñÆ ÖÅ Ü»çÅ ÔË Áå¶ Ü¹ÁÅéÆ
çÅ ÇÕå¶ éÅî ÇéôÅé ÔÆ éÔÄ ðÇÔ¿çÅÍ ì¹ã¶êÅ î½å ç¶ Áà¼ñ Çéïî
ÇòÚ ñÆé Ô¯ Ü»çÅ ÔË Í ÒÁÅÇÂÁÅ ×ÇÂÁÅ î¹ Ç ÂÁÅ éÅÀ° Ó òÅñÆ
ÁòÃæÅ ÇòÚ¯ º ÇÂÔ Ã¿ Ã Åð ¦Ø ÇðÔÅ ÔË Í ÇÂÃ Ã¿ Ã Åð À° ê ð À° Ô
îÔÅé ê¹ðô òÆ ÁÅÂ¶ ÇÜé·» é¶ ÁÅêä¶ â½ÇñÁ» ç¶ ìñ ÕðÕ¶ Ãî¶º
ù ìçñäÅ ÚÅÇÔÁÅÍ ò¼ â ¶ - ò¼ â ¶ ÇðôÆ-î¹ é Æ, ×¹ ð È , êÆð, êË × ¿ ì ð,
ÁÀ°ñÆÂ¶ ÇÂÃ Ã¿ÃÅð å¯º ¦Ø ×Â¶Í èðåÆ, ÇÜÃ À°êð ÇÂÔ ÁÅêä¶
ÜÆòé çÅ éÅà Õðç¶ ðÔ¶ Áå¶ ìÔ¹å îÔ¼åòêÈðé ÇÂÇåÔÅÃ çÆ ðÚéÅ
ðÚç¶ ðÔ¶Í À°Ã çÅ êåÅ ÔÆ éÔÄ ñ×çÅ ÇÕ À°Ô ÇÕæ¯º ÁÅÂ¶ Ãé
å¶ ÇÕæ¶ Úñ¶ ×Â¶, ÁËéÅ ÷ðÈð ÔË ÇÕ Õ°Þ Ãî» À°é·» çÆÁ» ÕæÅò»
ÁÃÅù êÌ¶ðéÅ Çç¿çÆÁ» ðÇÔä×ÆÁ»Í ×¹ðìÅäÆ ÇòÚ òÅÕ ÁÅÀ°ºçÅ
ÔË ÇÕ èðåÆ ÁÃîÅé ù ê¹ÛçÆ ÔË, ÇÂÔ ÕÇÔ Õ¶, ÇÕ îËº å» Û¯àÆ
ÇÜÔÆ Ô», î¶ðÆ Ç×äåÆ-ÇîäåÆ, éÅê, å¯ñ, á§ãÅ, å¼åÅ îé°¼Ö é¶
88
Ãí éÅê ÇñÁÅ ÔË Áå¶ î¶ð¶ ê¶à ÇòÚ Û°êÅÂ¶ Áé¶Õ í¶å» å¯º À°Ô
ÜÅä±¿ Ô¯ Ç×ÁÅ ÔËÍ ÇÂÔ Ã¿ÃÅð ù åÅðé òÅñ¶ æ¯ó·Æ ç¶ð î¶ð¶ À°å¶
ÁÅ Õ¶ ÁÅêäÅ éÅà Õðç¶ Ôé Áå¶ ë¶ð êåÅ éÔÄ ñ×çÅ ÇÕ ÇÕæ¶
Úñ¶ Ü»ç¶ ÔéÍ Á¼Ü å¼Õ ìÔ¹å ÃîðæÅòÅé êÆð, êË×¿ìð, ×¹ðÈ,
ÃÅèÕ, ÇðôÆ-î¹éÆ, ÁìçÅñ Áå¶ Ô¯ð Áé¶Õ» ÁÅ Õ¶ Úñ¶ ×Â¶Í î¶ðÆ
êÔ¹¿Ú ìÔ¹å ÃÆîå ÔË, îËº éÔÄ ÜÅä ÃÕçÆ ÇÕ À°Ô ÇÕæ¶ Úñ¶ ×Â¶Í
Ô¶ ÁÃîÅé! å¶ðÅ ëËñÅú ì¶Á³å ÔË, ÇÜæ¯º å¼Õ Çéð¿ÕÅð çÆ ðÚéÅ ÔË
å±¿ òÆ éÅñ ÔÆ ðÇÔ¿çÅ ÔËº, å±¿ ÃÅÇðÁ» æÅò» çÅ ÜÅä±¿ ÔËº, ÕÆ å±¿
çÃ ÃÕçÅ ÔËº ÇÕ À°Ô ÇÕæ¶ Úñ¶ ×Â¶? ÁÃîÅé é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ åËù
êåÅ Ô¯äÅ ÚÅÔÆçÅ ÔË, å±¿ îÅåÅ èðå îÔå ÕÔÅÀ°ºçÆ ÔËº, å¶ð¶ ÇòÚ¯º
ÔÆ Áé¶Õ ÇÕÃî çÆ ìéÃêåÆ, ÜÆò Ü¿å±, Ãîð¼æ ê¹ðô, ÇðôÆ-î¹éÆ,
×¹ðÈ, êÆð, êË×¿ìð, ÁÀ°ñÆÂ¶ ðÈêîÅé Ô¹¿ç¶ ÔéÍ å¶ð¶ å¯º Ö¹ðÅÕ ñË Õ¶
òèç¶ ë¹ñç¶ Ôé, å¶ð¶ å¯º êÅäÆ ñË Õ¶ ÜÆòé ù Á¼×¶ å¯ðç¶ ÔéÍ
åËù òÆ Õ°Û êåÅ Ô¯äÅ ÚÅÔÆçÅ ÔË ÇÕ À°Ô ÇÕæ¶ Úñ¶ ×Â¶Í À°Ã
ò¶ñ¶ ÷îÆé é¶ ÇÕÔÅ, ÁË ÁÃîÅé! îËº å» ÇÂÃ ×¼ñ ù íñÆí»å
ÜÅÇäÁÅ ÔË ÇÕ ÜÆò Ü¿å±Á», ÇðôÆÁ»-î¹éÆÁ», ê¹¿éÆÁ»-êÅêÆÁ» çÅ
Ü¯ ÃæÈñ ÇÔ¼ÃÅ ÔË ÇÜÃù ÃðÆð ÕÇÔ¿ç¶ Ôé À°Ô îðé À°êð¿å ÁÅêä¶-
ÁÅêä¶ å¼å» ÇòÚ ÃîÅÁ Ü»çÅ ÔËÍ êð ÇÂÃ ÇòÚ Ü¯ ì¯ñä òÅñÅ
Ãîð¼æÅòÅé Á³Ã ðÇÔ¿çÅ ÃÆ, ÇÜÃ ÕðÕ¶ ÃðÆð ÇÜÀ°ºçÅ ÃÆ, ÇÜÃ
ÕðÕ¶ ÃðÆð ðÅÔÄ ÃÅð¶ Õ¿î Ô¹¿ç¶ Ãé À°Ã çÅ îËù êåÅ éÔÄ ñ×çÅ
ÇÕ À°Ô ÇÕæ¶ ÚÇñÁÅ Ü»çÅ ÔË? î¶ð¶ êÅÃ¯º å» Üó· å¼å êÌÅêå ÕðÕ¶
ÃðÆð ìäçÅ ÔË ÇÜÃù ê³Ü å¼å ÕÇÔ¿ç¶ Ôé ÇÜÃ ÇòÚ Ô¶ ÁÕÅô,
å±¿ òÆ ÁÅ Ü»çÅ ÔËºÍ ÇÂÃ ìÅð¶ å» îËù Ã¯ÞÆ ÔË êð ÇÂÃ ç¶ ÇòÚ
Ü¯ ÁÃñÆ éÅà Õð ÇðÔÅ ÃÆ, Ô¼Ã ÇðÔÅ ÃÆ, ì¯ñ ÇðÔÅ ÃÆ, Áé¶Õ
ÇÕÃî ç¶ Õ½åÕ Õð ÇðÔÅ ÃÆ, ÇÜÃç¶ Úñ¶ ÜÅä å¯º ÇêÛ¯º ÇÂÔ ÃðÆð
×ñÆ Ô¯ÂÆ Çî¼àÆ çÆ ã¶ðÆ å¯º ÇÂñÅòÅ Õ°Þ òÆ éÔÄ ðÇÔ¿çÅÍ Ü¯ ÇÂÃ
ÃðÆð ÇòÚ ÁÃñ ÚÆ÷ ÔË îËº À°Ã ìÅð¶ ÜÅäéÅ ÚÅÔ¹¿çÆ Ô» -
ìÅìÅ ì¯ñå¶ å¶ ÕÔÅ ×Â¶ ç¶ÔÆ Õ¶ Ã¿Ç× ðÔå¶¨
Ã¹ðÇå îÅÇÔ Ü¯ Çéðå¶ Õðå¶ ÕæÅ ìÅðåÅ ÕÔå¶¨
ê³éÅ - DH@
À°Ã ò¶ñ¶ ÁÃîÅé é¶ ç¼ÇÃÁÅ ÇÕ Ô¶ èðåÆ îÅåÅ! Üç¯º ÁÅçîÆ
ÃðÆð Û¼âçÅ ÔË å» å¶ð¶ ê³Ü» å¼å» ÇòÚ¯º ñÂÆÁ» Ô¯ÂÆÁ» ÚÆ÷»
ÁÅêä¶ å¼å» ÇòÚ ÃîÅÁ Ü»çÆÁ» ÔéÍ Õ¯ÂÆ ÇÂÃ ÃðÆð ù ÜñÅ
Çç¿çÅ ÔË, Õ¯ÂÆ Çî¼àÆ ÇòÚ çìÅ Çç¿çÅ ÔË, Õ¯ÂÆ êÅäÆ ÇòÚ Ôó·Å
Çç¿çÅ ÔË, êð Ü¯ ÃæÈñ å¼å êÌíÈ é¶ êËçÅ Õð Ççå¶ À°Ô éÅ ÔÆ
Õç¶ Øàç¶ Ôé å¶ éÅ ÔÆ òÇèÁÅ Õðç¶ Ôé êð ÇÂÔç¶ ÇòÚ Ü¯
ÁÃñÆ Á³Ã ÃÆ ÇÜÃ ù ÜÆò ÁÅåîÅ ÁÅÇÖÁÅ Ü»çÅ ÔË, ÇÂÔ ÁÅêä¶
ÕÆå¶ Ô¯Â¶ Õðî» çÅ ëñ í¯×ä ñÂÆ èðîðÅÜ çÆ ÕÚÇÔðÆ ÇòÚ
ÚÇñÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ À°Ã æ» ç¶ À°å¶ À°Ãù À°ñ»í¶ êËºç¶ Ôé Áå¶ À°Ô
89
ÃçÅ À°ñ»í¶ ÃÇÔ¿çÅ ðÇÔ¿çÅ ÔËÍ
ÇÜîÆ ê¹ÛË ÁÃîÅé ëðÆçÅ Ö¶òà ÇÕ¿Çé ×Â¶¨
ÜÅñä ×¯ð» éÅÇñ À°ñÅî¶ ÜÆÁ ÃÔ¶¨
ê³éÅ - DHH
Ã¯ ÇÂÔ Ç´ÁÅ ÃçÆò ÕÅñ å¯º Úñ ðÔÆ ÔË ÇÜÃ ÚÅñ ÇòÚ Õç¶ Ã¹Ö
ÁÅ Ü»ç¶ Ôé Áå¶ Õç¶ ç¹Ö ÁÅ Ü»ç¶ Ôé, Õç¶ Ö¹ôÆÁ» ÁÅ Ü»çÆÁ» Ôé,
Õç¶ ×îÆÁ» ÁÅ Ü»çÆÁ» Ôé, Õç¶ î¶ñ Ô¯ Ü»ç¶ Ôé, Õç¶ ÇòÜ¯× Ô¯
Ü»ç¶ ÔéÍ ÜÆò Ü¹ó-Ü¹ó Õ¶ à¹àç¶ Ôé, ÇòÛó-ÇòÛó Õ¶ Ü¹óç¶ Ôé,
Áé¶Õ» ðÈê èÅðé Õðç¶ Ôé ÇÜÃ éÅñ êÌÇ´åÆ Ãî¶º ç¶ éÅñ ÁÅêäÅ ðÈê
òàÅÀ°ºçÆ ÔËÍ îÅØ ç¶ îÔÆé¶ ìéÃêåÆ ÇòÚ ðÃ íð Ü»çÅ ÔË Áå¶ À°Ô
ÔðÆ ×¹ñ÷Åð ÇòÚ ÇçzôàîÅé Ô¹¿çÆ ÔË êð Ãî» ¦ØçÅ Ü»çÅ ÔËÍ î¼Øð å¯º
ÇêÛ¯º ê¯Ô çÅ îÔÆéÅ ÁÅÀ°ºçÅ ÔË ÇÜÃ ÇòÚ Õ¼Õð å¶ ìðë çÅ ìÔ¹å ÷¯ð
Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ ÇÂÔ ÃÅðÆ ìéÃêåÆ ù Ã¹ÕÅ Çç¿çÆ ÔË Áå¶ êåÞó
òÅñÆ ÔÅñå Ô¯ Ü»çÆ ÔËÍ ÔÇðÁÅòñ Öåî Ô¯ Ü»çÆ ÔË êð Õ°Þ
ìéÃêåÆ ÁËÃÆ ÔË ÇÜÃ ç¶ À°å¶ î½Ãî çÅ ÁÃð ìÔ¹å Øà Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ
ÔËÍ À°é·» çÆ ÔÇðÁÅòñ ÕÅÇÂî ðÇÔ¿çÆ ÔËÍ ÇÂÃ¶ åð·» éÅñ îé°¼ÖÆ îé»
ÇòÚ ð¹å», Çæå», òÅð» ç¶ î¹åÅÇìÕ À°åðÅÁ Úó·ÅÁ ÁÅÀ°ºç¶ ðÇÔ¿ç¶ ÔéÍ
Õç¶ ÁÅçîÆ Ö¹ôÆÁ» ç¶ Ô¹ñÅð¶ îÅðçÅ ÔË, Áé§ç ç¶ ÃÅ×ð ÇòÚ à¹¼íÆÁ»
ñÅÀ°ºçÅ ÔËÍ À°Ã ò¶ñ¶ Õ°Þ òÆ ïÅç éÔÄ ðÇÔ¿çÅÍ Õ¶òñ Áé§ç îÅéäÅ ÔÆ
À°Ã çÅ è¶Á ìä Ü»çÅ ÔË êð Üç¯º Ãî» ìçñçÅ ÔË À°Ã ç¶ Ô¼æ¯º ÇÂÔ
Ö¹ôÆÁ», Ô¹ñÅð, ÚÅú, À°çÅÃÆÁ» ÇòÚ ìçñ Ü»ç¶ ÔéÍ ÁËÀ°º ÃîÞ¯ ÇÕ
ñÇÔ-ñÔÅÀ°ºçÆ ìéÃêåÆ î½Ãî ç¶ Õ¯ê ç¶ Ã¿åÅê éÅñ À°çÅÃ Ô¯ Ü»çÆ ÔË,
êåÞó ÁÅ Ü»çÆ ÔËÍ ÇÂÃ¶ åð·» éÅñ ÁÅçîÆ ç¶ îé ÇòÚ Ãî¶º çÆ ÚÅñ
éÅñ Ö¹ôÆÁ» çÆ æ» å¶ À°çÅÃÆÁ» ÁÅ Ü»çÆÁ» ÔéÍ ÇÂÃ¶ ÔÅñå ù ×¹ðÈ
îÔÅðÅÜ ÜÆ ìÅðÅîÅÔ ÇòÚ ê¯Ô ç¶ îÔÆé¶ ÇòÚ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ô¯Â¶ çÃç¶
Ôé ÇÕ ÇÂÕ å» À°Ô ÇòÁÕåÆ Ôé ÇÜé·» À°å¶ ç¹Ö» ç¶ Õ¼Õð å¶ Ãî¶º
çÆÁ» æê¶ó», çÆÁ» ìðëÅéÆ ÔòÅò» ÇÚ¿åÅò», å¯à¶, ÇòØé, ÁÅêäÅ
ÁÃð êÅÀ°ºç¶ Ôé Áå¶ ÁÅçîÆ ÇéðÅôÅÜéÕ ÔÅñå ÇòÚ Ç×ð Ü»çÅ ÔËÍ
ÇÂÕ À°Ô Ôé ÇÜÔó¶ ÇÕÃ¶ Ã¹Øó îÅñÆ çÆ ç¶Ö-ð¶Ö ÇòÚ êñîç¶ Ôé, À°Ô
îÅñÆ À°é·» ù ôÆå å¯º ìÚÅÀ°ä ñÂÆ Çé¼Ø Çç¿çÅ ÔË, á§ãÆÁ» ÔòÅò»
òÅñ¶ êÅÃ¶ ð¯Õ ÕðçÅ ÔË, ÁÇÜÔ¶ ÜÆòé êÌë¹¼ñå ðÇÔ¿ç¶ ÔéÍ
Ã¯ ÇÂÃ ê¯Ô ç¶ îÔÆé¶ å¯º ÃÅù ÇÂÕ ÜìðçÃå À°êç¶ô ÇîñçÅ
ÔË ÇÕ ÇÂÕ å» À°Ô ÜÆòé Ôé Ü¯ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ç¶ ÇêÁÅð å¯º à¹¼à¶
Ô¯Â¶ Ôé, ÇÃîðé å¯º ÔÆä¶ Ôé, Ã¶òÅ å¶ ÇêÁÅð å¯º ÖÅñÆ Ôé, À°Ô
ÁÅêä¶ ÇÛ¿é í¿×ð Ã¹Ö» ÇòÚ êðÚ Õ¶ êÌî¶ôð ù í¹¼ñ Ü»ç¶ Ôé êð
Üç¯º ç¹¼Ö», ØÅÇàÁ» ç¶ Þ¼Öó Þ¹ñç¶ Ôé À°Ã ò¶ñ¶ À°Ô ìÔ¹å À°çÅÃ
Ô¯ Õ¶ ÇéðÅÃåÅ çÆ Ö¼â ÇòÚ Ç×ð Ü»ç¶ Ôé êð çÈÜ¶ êÅÃ¶ À°Ô
êÌ¶îÆ Ôé ÇÜÔó¶ êÌíÈ ç¶ éÅñ, ×¹ðÈ çÆ Ç´êÅ ç¶ ÃçÕ¶ ÃçÅ ÔÆ
90
Ü¹ó¶ ðÇÔ¿ç¶ ÔéÍ Á³ÇîÌå ò¶ñ¶ À°áç¶ Ôé, ÃðÆð çÆ êÇò¼åðåÅ ñÂÆ
Áå¶ ÃÅòèÅéåÅ ñÂÆ ÇÂôéÅé Õðç¶ Ôé, ×¹ðÈ çÆ ìÅäÆ íÅòñÆé
Ô¯ Õ¶, ÇòÚÅð Õ¶ êó·ç¶ Ôé Áå¶ êÌíÈ çÆ ïÅç ÇòÚ Ø³ÇàÁ» ì¼èÆ
ìËáç¶ Ôé Áå¶ À°Ô ïÅç ù òèÅÀ°ºç¶ Úñ¶ Ü»ç¶ Ôé; ÇÂæ¯º å¼Õ
ÇÕ À°Ô Çñò çÆ ÁòÃæÅ ÇòÚ ìçñ ÜÅò¶ Áå¶ ÁÇÜÔÆ ÁòÃæÅ
Ô¯ ÜÅò¶ ÇÕ Üç¯º êÌíÈ ÇòÃð¶ å» î½å ç¶ ìðÅìð ÃîÞç¶ Ô¯äÍ íÅò
ÇÂÔ ÔË ÇÕ À°é·» çÅ ÜÆòé À°Ã î¼ÛÆ òð×Å Ô¯ò¶ ÇÜÔóÆ êÅäÆ å¯º
ÇòÛó Õ¶ ÁÅêä¶ êÌÅä åÜ Çç¿çÆ ÔË ÇÜò¶º ÇÕ -
ÇÜÀ° îÛ°ñÆ Çìé¹ êÅäÆÁË ÇÕÀ° ÜÆòä° êÅòË¨
ìÈ¿ç ÇòÔÈäÅ ÚÅÇåzÕ¯ ÇÕÀ° ÕÇð ÇåzêåÅòË¨
éÅç Õ°ð¿ÕÇÔ ì¶ÇèÁÅ Ãéî¹Ö À°Çá èÅòË¨
íòð¹ ñ¯íÆ Õ°Ãî ìÅÃ¹ ÕÅ ÇîÇñ ÁÅê¹ ì¿èÅòË¨
ÇåÀ° Ã¿å ÜéÅ ÔÇð êÌÆÇå ÔË ç¶ÇÖ çðÃ¹ ÁØÅòË¨
ê³éÅ - G@H
ÁÅÖÅ ÜÆòÅ ÇòÃðË îÇð ÜÅÀ°¨ ê³éÅ - I
À°é·» ç¶ ð¯î-ð¯î ç¶ ÇòÚ¯º òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ çÅ Þðé·Åà» Çç¿çÅ, ÁÇ×ÁÅé
ç¶ Û½ó ÕàçÅ ÇêÁÅð ðÇîÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË Áå¶ À°Ô ÃçÆò òÅÇÔ×¹ðÈ
ÜÆ ç¶ ÇêÁÅð ÇòÚ ð¼å¶, À°Ã ç¶ éÅñ Áí¶ç ÁòÃæÅ ÇòÚ Ü¹ó¶
ðÇÔ¿ç¶ ÔéÍ ÁÇÜÔ¶ ê¹ðô» ù ç¹Ö», åÕñÆë», ÇòØé» ç¶ Þ¯ñ¶ Õ°Þ
òÆ é°ÕÃÅé éÔÄ êÔ¹¿ÚÅ ÃÇÕÁÅ Õðç¶ ÇÜÃ ç¶ ìÅð¶ ë¹ðîÅé ÔË -
ê¯ÇÖ å°ÖÅð¹ é ÇòÁÅêÂÆ Õ¿Çá ÇîÇñÁÅ ÔÇð éÅÔ¹¨
ê³éÅ - ACE
À°é·» çÅ ÇêÁÅð ÇçÖÅò¶ çÅ éÔÄ Ô¹¿çÅ êð À°é·» ç¶ îé ÇòÚ
ÇêÁÅð ç¶ ÁäÆÁ» òÅñ¶ åÆð ñ× Õ¶ Û¶Õ êË Ü»ç¶ Ôé Áå¶ Ôð
òÕå êÌíÈ ç¶ çðôé ÇòÚ ñÆé ðÇÔ¿ç¶ ÔéÍ À°Ô ÁÅêä¶ ÇêÁÅð¶
çÆ úà ÇòÚ ðÇÔ¿ç¶ Ôé Áå¶ êÌíÈ çÆ Ã¶òÅ, ÇÃîðé ÇòÚ ÁÅêäÅ
ÜÆòé ìåÆå Õðç¶ ÔéÍ À°é·» ù êÌíÈ çÆ Çåz×¹äÆ îÅÇÂÁÅ ÇÕÃ¶
åð·» òÆ í¹ñÅ éÔÄ ÃÕçÆ Áå¶ éÅ ÔÆ À°é·» çÆ êÌÆåÆ ù å¯ó
ÃÕçÆ ÔË, À°é·» ù îÅÇÂÁÅ î¯Ô éÔÄ ÃÕçÆÍ ÇÂæ¯º åÕ ÇÕ ò¼âÆÁ»
å¯º ò¼âÆÁ» êÌÅêåÆÁ» Ô¯ ÜÅä ÕðÕ¶ òÆ À°Ô ÁÅêä¶ ÇêÁÅð¶ ù ÇÕÃ¶
ÃÉÅÃ òÆ í¹ñç¶ éÔÄ ÔéÍ îÔÅðÅÜ ÜÆ çÅ ë¹ðîÅé ÔË -
îé° ì¶ÇèÁÅ ÚðéÅðÇì¿ç çðÃÇé ñ×óÅ ÃÅÔ¹¨
úà ×¯Çò¿ç ×¯êÅñ ðÅÇÂ Ã¶òÅ Ã¹ÁÅîÆ ñÅÔ¹¨
ÇìÇÖÁÅ ê¯ÇÔ é ÃÕÂÆ ÇîÇñ ÃÅèÈ ×¹ä ×ÅÔ¹¨ ê³éÅ - ACE
À°Ô îÔ»ê¹ðô» ç¶ éÅñ Çîñ Õ¶ ÁÅêä¶ ÇêÁÅð¶ ç¶ ×¹ä ×Å
Õ¶ ÜÆòé êçòÆ ç¶ Ô¹ñÅð¶ ÃçÆòÆ ñËºç¶ Ôé, À°é·» À°å¶ Õç¶ òÆ
î¹ðçÅê¹äÅ éÔÄ ÛÅÀ°ºçÅÍ êÌÆå ÇòÔÈä¶ ÇÕÃ¶ Ãî¶º òÆ éÔÄ Ô¹¿ç¶, êÌÆå
91
å¯º ÖÅñÆ Ô¯äÅ ÔÆ î¹ðçÅê¹ä Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔË -
ÁÇå Ã¹¿çð Õ°ñÆé Úå°ð î¹ÇÖ ÇÙÁÅéÆ èéò¿å¨
ÇîðåÕ ÕÔÆÁÇÔ éÅéÕÅ ÇÜÔ êÌÆÇå éÔÆ í×ò¿å¨
ê³éÅ - BEC
òÅÇÔ×¹ ð È ÜÆ å¯ º ÇòÛó Õ¶ ÇÂÔ ÜÆò HD ç¶ Ú¼ Õ ð ÇòÚ
Ø¹î¶àäÆÁ» ÖÅ ÇðÔÅ ÃÆ ÇÕÀ°ºÇÕ ÔÀ°îË å¼å é¶ ÇÂÃ ù ÇòÛ¯ÇóÁ»
ÇòÚ êÅ ÇçåÅ ÃÆ, ç¹ÖÆ Ô¯ Ô¯ Õ¶ ð¯ºçÅ-Õ°ðñÅÀ°ºçÅ ÃÆ êð Üç¯º Ã¼ÚÆ
Çñò Áå¶ ÃÅèÈÁ» çÆ Ã¿×å ÕðÕ¶ À°Ô ÁÅêä¶ îÆå ç¶ ×¹ä ×ÅÀ°ºçÅ
ÔË å» À°Ô ÇêÁÅð ÁËéÅ êÌìñ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔË ÇÕ À°Ô ÔÀ°îË ç¶
ì¿èé Õ¼à Õ¶ êÌíÈ ÇòÚ ÁËÀ°º Çîñ Ü»çÅ ÔË ÇÜò¶º -
ÇÜÀ° Üñ îÇÔ Ü« ÁÅÇÂ ÖàÅéÅ¨
ÇåÀ° Ü¯åÆ Ã¿Ç× Ü¯Çå ÃîÅéÅ¨ ê³éÅ - BGH
À°Ô ÇêÁÅðÅ êÌíÈ ÇÂÃ ÇéîÅä¶ ÇéåÅä¶ ÁÅêä¶ Á³Ã, ÇÜÃù
ÜÆò ÁÅåîÅ ÁÅÇÖÁÅ Ü»çÅ ÔË, À°Ãù Ô¼æ ëó Õ¶ Ü» ìÅÔ¯º ëó
Õ¶ ÁÅêä¶ ÃðÈê ÇòÚ ÃîÅÂÆ ÕðÅ Çç¿çÅ ÔËÍ ÁÅêäÆ êÌî Ü¯å ÇòÚ
ÇéòÅÃ ç¶ Çç¿çÅ ÔË Áå¶ ÁËÀ°º Áí¶ç Õð Çç¿çÅ ÔË ÇÜÃ åð·» éÅñ
Ãî¹¿çð ÇòÚ Áé¶Õ çÇðÁÅò» ÇòÚ¯º ÁÅÇÂÁÅ êÅäÆ ÁÅêäÆ Ô¯ºç Öåî
ÕðÕ¶ î¹ó Ãî¹¿çð ìä Ü»çÅ ÔË Çëð À°Ã çÅ Õç¶ òÆ ÇòÛ¯óÅ éÔÄ
Ô¹¿çÅ, ÇÕÀ°ºÇÕ êÌíÈ é¶ À°Ã ù Õç¶ òÆ Á¼â éÔÄ ðÇÔä ÇçåÅ,
ÁÅêäÅ ÔÆ ÃðÈê ìäÅ ÇñÁÅÍ Ô¹ä À°Ô ÜÆò ÁÅåîÅ éÅ ÇðÔÅ, Ô¹ä
À°Ô éÅ îËº ÇðÔÅ, éÅ å±¿ ÇðÔÅ, À°Ô ÁÅê¶ ÁÅê Ô¯ Ç×ÁÅÍ ÇÜÃ åð·»
êÅäÆ çÆ ñÇÔð Ãî¹¿çð ÇòÚ ÔÆ ÃîÅÁ Ü»çÆ ÔË, êÅäÆ ÇòÚ À°á¶
ì¹ñìñ¶ êÅäÆ ÇòÚ ÔÆ ÃîÅÁ Ü»ç¶ Ôé ÇÂÃ¶ åð·» éÅñ êÈðé êÌ¶î
ç¶ Áé§ç ÇòÚ ñÆé Ô¯ÇÂÁÅ ÇÂÔ ÜÆò ÁÅê ÔÆ êÌî¶ôð ìä ÜÅÇÂÁÅ
ÕðçÅ ÔË -
ÕìÆð å±¿ å±¿ ÕðåÅ å± ÔÈÁÅ î¹Þ îÇÔ ðÔÅ é ÔÈ¿¨
Üì ÁÅêÅ êð ÕÅ ÇîÇà ×ÇÂÁÅ Üå ç¶ÖÀ° åå å±¨
ê³éÅ - ACGE
ÜÔ å¶ À°êÜÆ åÔ ÇîñÆ ÃÚÆ êÌÆÇå ÃîÅÔ¹¨ ê³éÅ - ACE
Ô¹ä ÇòÛ¯ó¶ çÅ ÃòÅñ ÔÆ êËçÅ éÔÄ Ô¹¿çÅ, ÁËÃ¶ êÌíÈ å¯º ñ¼Ö»
òÅðÆ òÅðé¶ Ô¹¿ç¶ Ô», Õ°ðìÅé Ô¹¿ç¶ Ô» Ü¯ ×¿îåÅ ÇòÚ éÔÄ ÁÅ
ÃÕçÅ, ÇÜÃ çÅ Õ¯ÂÆ æÅÔ éÔÄ êÅÇÂÁÅ ÜÅ ÃÕçÅ êð ÁÅêäÆ
Ô¯ºç ÇòÚ ÁÃÇæå Ô¯ Õ¶ ÁÅê¶ ÁÅê ÁÅêäÆ îÇÔîÅ ÇòÚ ÁÅê ÔÆ
Áé¶Õ ðÈê» ÇòÚ òðåçÅ ÔË ÇÜÃ ìÅð¶ ÇÂÃ ÜÆò Õ¯ñ Õ¯ÂÆ ÁËÃÆ
ÚÆ÷ éÔÄ ÇÜÃ éÅñ À°Ô À°Ã çÅ æÅÔ êÅ ÃÕ¶Í
92
Õð¹ ×ÇÔ ñÆéÆ êÅðìÌÔÇî ìÔ¹Çó é ÇòÛ°óÆÁÅÔ¹¨
ìÅÇð ÜÅÀ° ñÖ ì¶ðÆÁÅ ÔÇð ÃÜä° Á×î Á×ÅÔ¹ÍÍ
ê³éÅ - ACE
éÔÆ ÜÅé ÜÅÂÆ ÕÛ± ðÈê ð¶Ö³¨
ÕÔÅ ìÅÃ å»Õ¯ ÇëðË ÕÀ°é í¶Ö³¨
ÕÔÅ éÅî åÅÕ¯ ÕÔÅ ÕË ÕÔÅòË¨
ÕÔÅ ÕË ìÖÅé¯ ÕÔË îË é ÁÅòË¨ (ÁÕÅñ À°ÃåÇå)
ÇÜÔó¶ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ç¶ çð ÁÅä ã¼á¶, Ãí ÁÅÃð¶ ÇÜé·» é¶ Û¼â
Õ¶ ÇÂÃ îÔÅé Â¶Õ¿ÕÅð éÅñ ÇêÁÅð êÆØ» êÅ ñÂÆÁ», À°Ô éðÅÇÂä
çÅ ðÈê Ô¯ Õ¶ ÔÆ Çéìóç¶ Ôé ÇÂÔ À°Ã êÌíÈ çÅ ÔÆ Çìðè ÔËÍ ÇÂÔ
ÜÆòé Ü¯ êÌíÈ ç¶ éÅñ ÃçÆòÆ ÇêÁÅð ÇòÚ ÇêúºÇçÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË
À°Ã ù ì¹ð¶ Ãî¶º ê¯Ô éÔÄ ÃÇÕÁÅ Õðç¶Í À°Ô êÌíÈ çÆ ìÖÇôô ç¶
êÅåð Ô¯ Õ¶ À°Ã ç¶ ÔÆ Ô¯ Ú¹ÇÕÁÅ Õðç¶ Ôé -
Ãðî êÂÆ éÅðÅÇÂäË éÅéÕ çÇð êÂÆÁÅÔ¹ÍÍ
ê¯Ö¹ Ã¹¯Ô¿çÅ Ãðì Ã¹Ö ÇÜÃ¹ ìÖÃ¶ ò¶êðòÅÔ¹¨
ê³éÅ - ACE
òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ç¶ Úðé» ÇòÚ ÁðçÅÃ ÔË, ÁÃÄ å¶ðÅ ÇêÁÅð
Û¼â Õ¶ îÅÇÂÁÅ éÅñ ÇêÁÅð êÅÇÂÁÅ ÇÜÃçÆ Ô¯ºç ÇÛ¿é í¿×ð ÔËÍ
ÁÃÄ éÔÄ î³éç¶ ÇÕ å±¿ ÃçÆòÆ ÔËº, ÃçÅ ÁÃÅù êÅñçÅ ÔËº, ò¶ÖçÅ
ÔËº, Ôð Ãî¶º éÅñ ðÇÔ¿çÅ ÔËºÍ å±¿ ÃçÆò Ã¹Ö» çÅ í¿âÅð ÔËº, ÇÜÃ ç¶
ÇìêÌÆå îÅÇÂÁÅ ÃçÅ ÔÆ ç¹Ö» çÅ Øð ÔËÍ ÕÆ Ô¯ Ç×ÁÅ ÁÃÅâÆ ì¹¼èÆ
ù, åËù í¹¼ñ Õ¶ îÅÇÂÁÅ ç¶ Áé¶Õ ðÈê» ÇòÚ êðÚ¶ ðÇÔ¿ç¶ Ô»Í ÇÕå¶
îÅÇÂÁÅ ç¶ ðÈê Øð î³çð Ôé, éÅîä¶ Ôé, Ãì¿èÆ ê¹åz èÆÁ» ÔéÍ
Ô¶ êÌíÈ! Ç´êÅ Õð, ÁÅêä¶ éÅñ Ü¯ó ñË, ÁÃÄ íÆ å¼ÇåÁ» Þ¯ÇñÁ»
å¯º ìÚ Õ¶ å¶ð¶ ÇêÁÅð çÅ Áé§ç îÅä ÃÕÆÂ¶Í
nnnnnnn
93
îÅÇØ
îÅÇØ îÜé° Ã¿Ç× ÃÅèÈÁÅ èÈóÆ ÕÇð ÇÂÃéÅé°¨
ÔÇð ÕÅ éÅî¹ ÇèÁÅÇÂ Ã¹Çä ÃíéÅ é¯ ÕÇð çÅé°¨
Üéî Õðî î« À°åðË îé å¶ ÜÅÇÂ ×¹îÅé°¨
ÕÅÇî Õð¯Çè é î¯ÔÆÁË ÇìéÃË ñ¯í¹ Ã¹ÁÅé°¨
ÃÚË îÅðÇ× ÚñÇçÁÅ À°ÃåÇå Õð¶ ÜÔÅé°¨
ÁáÃÇá åÆðæ Ã×ñ ê¹¿é ÜÆÁ çÇÂÁÅ êðòÅé°¨
ÇÜÃ é¯ ç¶òË çÇÂÁÅ ÕÇð Ã¯ÂÆ ê¹ðÖ¹ Ã¹ÜÅé°¨
ÇÜéÅ ÇîÇñÁÅ êÌí¹ ÁÅêäÅ éÅéÕ Çåé Õ°ðìÅé°¨
îÅÇØ Ã¹Ú¶ Ã¶ Õ»ãÆÁÇÔ ÇÜé êÈðÅ ×¹ð¹ ÇîÔðòÅé°¨
ê³éÅ - ACF
ÃÅâ¶ íÅðå òðô ÇòÚ ÁáÅÔá åÆðæ Ç×ä¶ Ü»ç¶ Ôé Áå¶
À°é·» ç¶ ÇÂôéÅé çÅ ìÔ¹å ÔÆ ÁÇèÕ ëñ ç¼ÇÃÁÅ Ü»çÅ ÇðÔÅ ÔËÍ
ÇÂé·» åÆðæ» À°å¶ ÕÆå¶ Ô¯Â¶ êÅê ñÇÔ Ü»ç¶ ÃéÍ íÅðå òðô ç¶
çÇðÁÅò» çÅ êÅäÆ ìÔ¹å ÔÆ êÇò¼åð ÃÆÍ ÇÂé·» ÃÅð¶ çÇðÁÅò» çÆ
ÁÅÇç Ãð¯å é¶ó¶ ò¼â¶-ò¼â¶ ÇðôÆÁ» î¹éÆÁ», ÁòåÅð» é¶ åê ÕÆå¶
Ô¯Â¶ Ôé ÇÜÃ ÕðÕ¶ ÇÂé·» çÇðÁÅò» çÆ êÇòåðåÅ Ô¯ð òÆ òè
Ü»çÆ ÔËÍ êÅäÆ ìÔ¹å ÇéÖÇðÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÚñçÅ ÃÆ Áå¶ ÇÕ¿é¶ ð¯×»
çÅ éÅô ÇÂôéÅé ÕðÕ¶ Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÅ ÃÆÍ ÇÂé·» ç¶ ÇÕéÅð¶
À° ê ð ìÔ¹ å ÃÅð¶ åÆðæ ÃæÅêå Ôé ÇÜò¶ º ×¿ × Å ç¶ ÇÕéÅð¶ å¶
ÇðôÆÕ¶ ô , ÔÇðç¹ Á Åð, ÇÂñÅÔìÅç ÁÅÇç åÆðæ ÔéÍ ÇÂé· » ÇòÚ
ÇÂôéÅé ç¶ Ççé î¹Õ¼ðð Ô¯Â¶ Ãé À°é·» Ççé» ÇòÚ ÇÂôéÅé Õðé
ñÂÆ Ô¹¿î-Ô¹îÅ Õ¶ Ç×ÌÔÃåÆ Áå¶ ÃÅèÈ êÔ¹¿Úç¶ ÃéÍ Ç×ÌÔÃåÆ ñ¯Õ
ÇÂôéÅé Õðç¶ Ãé, çÅé Çç¿ç¶ Ãé, ô¶åð» (ñ¿¿×ð») òÅÃå¶ îÅÇÂÁÅ
Áðêä Õðç¶ Ãé, Áå¶ ÇÂé·» çÆ êÇò¼åðåÅ çÅ ÕÅðé ç¶òÇåÁ»
ç¶ éÅñ Ü¹ÇóÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆ ÇÜò¶º ÇÕ ×¿×Å çÅ î¹¼Ö ÃÌ¯å Çôò ÜÆ
îÔÅðÅÜ ù î³ÇéÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ çÇðÁÅò» ù ÃÅë-Ã¹æðÅ ð¼ÇÖÁÅ Ü»çÅ
ÃÆ ÇÕÃ¶ ÇÕÃî çÆ ÇÃ¼èÆ îËñ ÇÂÃ ÇòÚ ìðçÅôå éÔÄ ÕÆåÆ Ü»çÆ
ÃÆÍ Ã¯ ñ¯Õ» ç¶ ÇéôÚ¶ ìÔ¹å ×ÇÔð¶ Ãé Áå¶ ìÔ¹å ôðèÅ íÅòéÅ
éÅñ åÆðæ» éÅñ Ü¹ó¶ Ô¯Â¶ ÃéÍ ÁÅêä¶ ÕÅð¯ìÅð Ã¿Õ¯Úç¶ Ô¯Â¶ ìÔ¹å
ÃÅð¶ êÌ¶îÆ å» Ôð ÃÅñ ÔÆ ÇÂôéÅé Õðé òÅÃå¶ ÜÅÇÂÁÅ Õðç¶
ÃéÍ À°é·» åÆðæ» À°å¶ Ü¯ îÔÅé ëñçÅÇÂÕ, ëñçÅåÆ ÃÅèÈ çÆ
Ã¿×å Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÆ ÃÆ, å¼å ì¶å¶ îÔ»ê¹ðô ÁÅêäÆÁ» ÃÅðÆÁ»
ÜîÅå» Ãî¶å ÁÅêä¶ Ã¿êðçÅÇÂÕ êÌ¶îÆÁ» ÃÇÔå Ô¹¿î-Ô¹îÅ Õ¶ åÆðæ»
94
À°êð Ü»ç¶ Ãé Áå¶ ÇÂÕ»å æ» ò¶Ö Õ¶ ÃÇåÃ¿× ÕÇðÁÅ Õðç¶ Ãé
Áå¶ ç¶ô òÅÃÆÁ» ù ÒÁÅåî îÅð×Ó Áå¶ ÇòòÔÅÇðÕ ÇÃÇÖÁÅò»
ÇçÁÅ Õðç¶ ÃéÍ À°é·» Ççé» ÇòÚ ÔÆ ìÔ¹å ÃÅð¶ ÜÇ×ÁÅÃÈÁ» ù
éÅî çÆ çÅå ò¿ÇâÁÅ Õðç¶ ÃéÍ ÇÂÃ¶ åð·» ç¶ éÅñ ÇÂÕ ëñ å»
åÆðæ ç¶ ÇÂôéÅé Õðé ÕðÕ¶ ÇîÇñÁÅ ÕðçÅ ÃÆ Áå¶ ÚÅð ëñ
îÔ»ê¹ðô» ç¶ ìÚé Ã¹äé ÕðÕ¶ êÌÅêå Ô¯ÇÂÁÅ Õðç¶ Ãé ÇÜé·» ÇòÚ
çÇñ¼çð çÈð Ô¯ Õ¶ òÅÇÔ×¹ðÈ çÆ ìÖÇôô Ô¯ä éÅñ êËÃ¶ àÕ¶ çÆ Ã¹ÖÅñ
Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÆ ÃÆ Áå¶ òÅôéÅò» êÈðÆÁ» Ô¯ Ü»çÆÁ» ÃéÍ ÜÆòé
ÇòÚ êÌÇòðåÆ Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÆ ÃÆ Áå¶ èÅðÇîÕ ×¹ä - ÇÖîÅ,
ÁÇÔ¿ÃÅ, çÇÂÁÅ, ÇîÌç (Çî¼á¶ ìÚé), ÃÇå ìÚé, åê, çÅé, ÃÆñ,
Ã½Ú, Ã¿å¯Ö, ÂÆðÖÅ ðÇÔå Áå¶ òËð íÅò ðÇÔå ÜÆòé êÌÅêå Ô¯ Õ¶
èðî çÆ êÌÅêåÆ Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÆ ÃÆÍ ì¿ç×Æ Õðé ñÂÆ ìÔ¹å
À°åôÅÔ ÇîÇñÁÅ ÕðçÅ ÃÆÍ ÃÇå çÅ ÜÆòé ÇÜÀ°º Õ¶ îÔ»ê¹ðô» ç¶
å¼å ìÚé ÕîÅ Õ¶ î¯Öô çÆ êÌÅêåÆ çÅ ÃÅèé åÆðæ» å¶ ÕÆå¶
ÃÇåÃ¿× Ô¯ÇÂÁÅ Õðç¶ ÃéÍ ÇÂÃ ÕðÕ¶ ÃÇåÜ¹×, åz¶åÅ, ç¹ÁÅêð ç¶
ñ¿î¶ Ãî¶º ñÂÆ ÇÂé·» åÆðæ» çÆ îÔÅéåÅ ìäÆ ðÔÆ êð ÕñÜ¹×
ÁÅÀ°ºç¶ ÃÅð ÁÅçîÆ çÆ ì¹¼èÆ, Ã¯Ú, òðå-ÇòÔÅð ÁÅêäÆ À°ÚåÅ
å¯º Çåñ·Õ Õ¶ ðÃÅåñ òñ ù Çðó· ÇêÁÅÍ ÁÅçîÆ ç¶ ÜÆòé ÇòÚ
ì¶Á³å Á½×¹ä êÌò¶ô Õð ×Â¶, éÅÃÇåÕåÅ ëËñ ×ÂÆÍ ÕÂÆ éÅÃÇåÕ
îÇå À°íð Õ¶ ÃîÅÜ ÇòÚ êÌÇòðå Ô¯ ×Â¶Í ÜÇ×ÁÅÃÈ âÅò»â¯ñ Ô¯
Ç×ÁÅ êð ë¶ð òÆ ¦î¶-Ãî¶º å¼Õ åÆðæ» ç¶ ÇÂôéÅé íÅðå òÅÃÆÁ»
ù ÁÅÕðôå Õðç¶ ðÔ¶Í
Ãî¶º ìçñ¶, åÆðæ» À°êð êÅÖ³â çÅ ÜÅñ ëËñ Ç×ÁÅ Áå¶ åÆðæ
îé°¼Ö» çÆ îé¯ÇòðåÆ éÅñ îËñ¶ Ô¯ ×Â¶Í êÌíÈ êÅÃ ê¹ÕÅð Õðé ñ¼×¶
ÇÕ Ô¶ êÌíÈ! ÃÅâ¶ À°å¶ Ç´êÅ Õð, ÁÃÅâ¶ ÇòÚ ÁËéÆ îËñ íð ×ÂÆ
ÔË ÇÕ ÁÃÅâÅ ÇñÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ òðçÅé Ççñ çÆ îËñ éÔÄ À°åÅð
ÃÕçÅÍ ÁÅêäÅ ìÖÇôÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ, êÌòÅé ÕÆåÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÃÅèÈ í¶Ü
Ü¯ ÁÃÅâ¶ ÇòÚ ÇÂôéÅé Õð¶ Áå¶ ÁÃÅâÆ îËñ çÈð ÕðÕ¶ ÁÃÅù
ë¶ð ÜÆòé ìÖô¶Í ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé -
×¿×Å Üî¹éÅ ×¯çÅòðÆ ÃðÃ¹åÆ
å¶ ÕðÇÔ À°çî¹ èÈÇð ÃÅèÈ ÕÆ åÅÂÆ¨
ÇÕñÇòÖ îË« íð¶ êð¶ ÔîðË ÇòÇÚ
ÔîðÆ îË« ÃÅèÈ ÕÆ èÈÇð ×òÅÂÆ¨
åÆðÇæ ÁáÃÇá îÜé° éÅÂÆ¨
ÃåÃ¿×Çå ÕÆ èÈÇð êðÆ À°Çâ é¶åzÆ
Ãí ç¹ðîÇå îË« ×òÅÂÆ¨ ê³éÅ - ABFC
Ãî¶º ìçñ¶, ÕñÜ¹× ç¶ ò¶× é¶ ô¶Ìôà ì¹¼èÆ çÆ æ» Õì¹¼èÆ ù
Üéî ÇçåÅÍ Ôð ÜÆòé ÇòÚ Õ±ó çÅ òðåÅðÅ Ô¯ Ç×ÁÅÍ ÜÆòé
95
ç¶ Ôð ê¼Ö ÇòÚ; ÕÆ ÃîÅÇÜÕ, ÕÆ èÅðÇîÕ, ÕÆ ÁÅðÇæÕ, ÕÆ Õðî
ÕðÅÀ°ä òÅñÅ ê³âå òð× Ãíé» ÇòÚ Õ±ó çÅ òðåÅðÅ Ô¯ Ç×ÁÅ-
ÃÇÚ ÕÅ« Õ±ó° òðÇåÁÅ ÕÇñ ÕÅñÖ ì¶åÅñ¨
ìÆÀ° ìÆÇÜ êÇå ñË ×Â¶ Áì ÇÕÀ° À°×òË çÅÇñ¨
ê³éÅ - DFH
îÔÅåîÅò» ÇòÚ êÅÖ³â êÌèÅé Ô¯ Ç×ÁÅÍ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ çÆ Çñò
ÇòÚ¯º ÇéÕñ Õ¶ îÅÇÂÁÅ çÅ ÇêÁÅð ÁÇèÕ ÇçÖÅÂÆ ç¶ä ñ¼Ç×ÁÅÍ
åÆðæ òÆ ÇòðñÅê Õð ðÔ¶ Ãé, ÃÅèÈ çÆ Úðé Û¯Ô çÆ î³× Õð
ðÔ¶ ÃéÍ ÁÜÕ¼ñ å» ÇÂæ¯º å¼Õ ÔÅñå ÇéØÅð ÇòÚ ÁÅ Ç×ÁÅ ÇÕ
åÆðæ» ç¶ ç¶òå¶ ÁÅêä¶ ÁÃæÅé Û¼â Õ¶ ç¶ò ñ¯Õ» ù êèÅð ×Â¶
Áå¶ Çízôà ì¹¼èÆ òÅÇñÁ» é¶ íÅòéÅò» çÆ Õçð éÅ Õðç¶ Ô¯Â¶
ôÇÔð» çÅ ×¿ç-î³ç ÇÂé·» êÇò¼åð çÇðÁÅò» ÇòÚ êÅ ÇçåÅÍ Ô¹ä
åÆðæ éÅî çÆ Õ¯ÂÆ ÚÆ÷ éÔÄ ðÔÆÍ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ é¶ ÇÂÃ íÇò¼Ö
ÇòÚ ÁÅÀ°ä òÅñ¶ êåé ù òÅÇÚÁÅ, ÃÅð¶ ÔÅñÅå ù òÅÇÚÁÅ Áå¶
ÜÆò» ç¶ À°èÅð òÅÃå¶ ë¹ðîÅé ÕÆåÅ ÇÕ Ãí å¯º ò¼âÅ åÆðæ êÌíÈ
çÅ éÅî ÜêäÅ, é½èÅ í×åÆ ÕðéÆ, ÕÆðåé ÕðéÅ, ×¹ðÈ çÆ Ã¶òÅ
ÕðéÆ ÔË Áå¶ Ã¼ÚÅ ÇÂôéÅé Õðé çÆ ÜÅÚ çÃÇçÁ» ë¹ðîÅÇÂÁÅ
ÇÕ Üç¯º å¼Õ îé îËñÅ ÔË Õ¶òñ åé ç¶ è¯ä éÅñ îé çÆ îËñ
éÔÄ ñÇÔ ÃÕçÆÍ
îÇé îËñË Ãí¹ ÇÕÛ° îËñÅ åÇé è¯åË îé° ÔÛÅ é Ô¯ÇÂ¨
ê³éÅ - EEH
ÇÜ¿éÆ ç¶ð å¼Õ îé ç¶ Á³çð ÕÅî, ´¯è, ñ¯í, î¯Ô, ÁÔ¿ÕÅð;
ê³Ü Ú¯ð Ö¹óç¹¼î îÚÅ ðÔ¶ Ôé; ê¿Ü Çòô¶, ÇÂÃ ÜÆò ù îÈðÛå Õð
ðÔ¶ Ôé; ôìç, Ãêðô, ðÈê, ðÃ, ×¿è ÁÅêä¶ êÌíÅò êÅ ðÔ¶ Ôé
Áå¶ ðÅÜ, îÅñ, ðÈê, ÜÅå, Ü¯ìé, á¼× ÇÂÃ ÜÆò ù á¼× Õ¶ éÅî
òñ¯ º í¹ ñ Å ðÔ¶ Ôé, À° Ã Ãî¶ º å¼ Õ ÂÆðÖÅ, Çé§ Ç çÁÅ, Ú¹ × ñÆ,
ÇòíÚÅð, ñÅñÚ, ÁÇíîÅé å¶ Áé¶Õ òÅôéÅò» çÆ îËñ åÇÔ çð
åÇÔ îé À°å¶ ñ×çÆ ÔÆ ÚñÆ Ü»çÆ ÔËÍ Õ¶òñ ÃðÆð è¯ä éÅñ
ÇÕò¶º êÇò¼åðåÅ ÁÅò¶×Æ, ë¹ðîÅé ÔË-
îÇé îËñË Ãí¹ ÇÕÛ° îËñÅ åÇé è¯åË îé° ÔÛÅ é Ô¯ÇÂ¨
ÇÂÔ Ü×å° íðÇî í¹ñÅÇÂÁÅ ÇòðñÅ ìÈÞË Õ¯ÇÂ¨ ê³éÅ - EEH
×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ é¶ Á¼×¶ ë¹ðîÅé ÕÆåÅ ÇÕ Ô¶ î¶ð¶ îé! å±¿
êÌíÈ çÅ éÅî Üê ÇÕÀ°ºÇÕ êÌíÈ çÅ éÅî ÃÅðÆÁ» îËñ» ù Õ¼àä ù
Ãîð¼æ ÔË -
íðÆÁË îÇå êÅêÅ ÕË Ã¿Ç×¨ úÔ¹ è¯êË éÅòË ÕË ð¿Ç×¨
ê³éÅ - D
96
éÅî çÆ êÌÅêåÆ êÈð¶ ÃÇå×¹ðÈ å¯º êÌÅêå Ô¹¿çÆ ÔË -
ÜÇê îÇé î¶ð¶ å± Â¶Õ¯ éÅî¹¨
ÃÇå×¹Çð çÆÁÅ î¯ ÕÀ° Â¶Ô¹ ÇéèÅé°¨ ê³éÅ - EEH
ÇÃ¼è» ç¶ HD ÁÅÃä» çÅ ÁÇíÁÅÃ Õðé éÅñ îé çÆ îËñ
éÔÄ À°åðçÆÍ ÇÂÃ îé ù ÖðÅìÆÁ» å¯º ìÚÅÀ°ä çÅ Ü¶ ÇÂÕ¯ ÇÂÕ
ÃÅèé ÔË å» À° Ô ÔË ÇÕ ÃÇå×¹ ð È çÆ ôðé ÇòÚ åé îé èé
Áðêä ÕðÕ¶ ÁÅ ÜÅò¶Í ÃÇå×¹ðÈ ù Çîñ Õ¶ À°é·» ç¶ À°êç¶ô çÆ
ÕîÅÂÆ ÕðÕ¶, À°é·» çÆ ÇçÁÅñåÅ íðÆ ÇçzôàÆ Áå¶ çðôé çÅ
íÅ×Æ ìäçÅ Ô¯ Ç ÂÁÅ ÁÅêäÆ ÇìðåÆ ù Ã¿ Ã Åð òñ¯ º À° ñ àÆ Õð
ñò¶×Å Áå¶ Ã¹íÅÁ ìçñ ÜÅò¶×ÅÍ é¶ÕÆ çÅ ÚôîÅ ÁÅê î¹ÔÅð¶
ÃÇÔÜ Ã¹íÅÁ Á³çð¯º ò× å°ð¶×ÅÍ Üç¯º ÃÇå×¹ðÈ ù Çîñ Õ¶ ÁÅêäÆ
ÔÀ°îË ç¶ ÜÅñ ÇòÚ¯º Û°¼à Õ¶ ×¹ðÈ ç¶ Øð ÁÅåî ðÈê Ô¯ Õ¶ ÜÆò¶×Å
å» ÃÅðÆÁ» îËñ» ÇÕå¶ çÈð ÔÆ ðÇÔ ÜÅä×ÆÁ»Í Ã¯ îé çÆ îËñ çÈð
Õðé ñÂÆ åÆðæ» çÅ ÇÂôéÅé ÇÕÃ¶ åð·» òÆ Ãîð¼æ éÔÄ ÔË -
îîåÅ ÕÆ î« À°åðË ÇÂÔ¹ îé° ÔÛÅ Ô¯ÇÂ¨ ê³éÅ - EEH
ÁÅê Ã¿Õ¶å Õðç¶ Ôé -
åÆðÇæ éÅòä ÜÅÀ° åÆðæ¹ éÅî¹ ÔË¨
åÆðæ¹ Ãìç ìÆÚÅð¹ Á¿åÇð Ç×ÁÅé° ÔË¨
×¹ð Ç×ÁÅé° ÃÅÚÅ æÅé° åÆðæ¹ çÃ ê¹ðì ÃçÅ çÃÅÔðÅ¨
ÔÀ° éÅî¹ ÔÇð ÕÅ ÃçÅ ÜÅÚÀ° ç¶Ô¹ êÌí èðäÆèðÅ¨
Ã¿ÃÅð¹ ð¯×Æ éÅî¹ çÅðÈ îË« ñÅ×Ë ÃÚ ÇìéÅ¨
×¹ð òÅÕ° Çéðî« ÃçÅ ÚÅéä° Çéå ÃÅÚ¹ åÆðæ¹ îÜéÅ¨
ê³éÅ - FHG
Üç¯º ÇÂÔ ÜÆò ù Á³çðñ¶ åÆðæ çÆ Ã¯ÞÆ Ô¯ Ü»çÆ ÔË, ÃÇå×¹ðÈ
ÇÂÃù ÁÅåî åÆðæ ÇòÚ ÇÂôéÅé Õðé çÆ Ã¯ÞÆ ç¶ Çç¿ç¶ Ôé å»
ÇÂÔ îÔ» êÇò¼åð Ô¯ Ü»çÅ ÔË Áå¶ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ çÆ êÌÅêåÆ, Á³çðñÆ
Ã¹¼Ú Ô¯ä å¶ ÇîñçÆ ÔË -
Ã¹ÇÚ Ô¯òË åÅ ÃÚ¹ êÅÂÆÁË¨ ê³éÅ - DGB
×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ Á³çðñ¶ åÆðæ çÅ Ç×ÁÅé Çç¿ç¶ Ôé Áå¶
Á³ÇîÌå Ãð¯òð ÇòÚ ÇÂôéÅé Õðé çÆ ÜÅÚ ÇÃÖÅ Çç¿ç¶ ÔéÍ Ã¯ ÇÂÔ
Á³ÇîÌåÃð åÆðæ Ãí å¯º ÃÌ¶Ãà åÆðæ ÔË Ü¯ Ôð êÌÅäÆ ù êÌÅêå Ô¯
ÃÕçÅ ÔË -
Á³åÇð åÆðæ¹ Ç×ÁÅé° ÔË ÃÇå×¹Çð çÆÁÅ ì¹ÞÅÇÂ¨
îË« ×ÂÆ îé° Çéðî« Ô¯ÁÅ Á³Çîzå ÃÇð åÆðÇæ éÅÇÂ¨
ê³éÅ - EHG
97
ÇÂÔ Á³ÇîÌåÃð åÆðæ ÁÅåî ôÅÖôÅå çÆ ÁòÃæÅ ÔË ÇÜÃ
ÇòÚ ÇÂôéÅé ÕðéÅ ×¹ðÇÃÖ» ñÂÆ ÷ðÈðÆ Õð ÇçåÅ Ç×ÁÅ ÔË-
×¹ð ÃÇå×¹ð ÕÅ Ü¯ ÇÃÖ¹ ÁÖÅÂ¶
Ã¹ íñÕ¶ À°Çá ÔÇð éÅî¹ ÇèÁÅòË¨
À°çî¹ Õð¶ íñÕ¶ êðíÅåÆ
ÇÂÃéÅé° Õð¶ Á³ÇîÌåÃÇð éÅòË¨ ê³éÅ - C@E
Ã¯ åÆðæ, ÇÜæ¶ ÃÅèÈ Úðé ð¼ Ö Çç¿ ç ¶ Ôé À° æ ¶ ÔÆ ìä ÜÅÇÂÁÅ
ÕðçÅ ÔË Áå¶ ìËÕ°¿á À°Ã æ» ç¶ À°å¶ êÌ×à Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔË -
ÁáÃÇá åÆðæ ÜÔ ÃÅè ê× èðÇÔ¨
åÔ ìËÕ°¿á° ÜÔ éÅî¹ À°ÚðÇÔ¨ ê³éÅ - HI@
ÕìÆð ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ ÇÂé·» îÔÅé ÇÃè»å» ù ÇÂÕ Ü¹×å éÅñ
êÌ×à ÕÆåÅÍ Üç¯º ìÔ¹å ÃÅð¶ ôðèÅ¬Á» Áå¶ ÃÅèÈÁ» é¶ ÁÅ Õ¶
ÕìÆð ÃÅÇÔì ù ÇÕÔÅ ÇÕ îÔÅðÅÜ! ÁÅê åÆðæ» çÅ ÇÂôéÅé éÔÄ
Õðç¶? å» ÃÇÔÜ Ã¹íÅÁ ÕìÆð ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ åÆðæ À°êð
Õ¶òñ îÜé Õðé éÅñ î¶ð¶ À°å¶ ÕÆ ÁÃð Ô¯ò¶×ÅÍ À°é·» é¶ ÇÕÔÅ,
ÒÒîÔÅðÅÜ! åÆðæ ç¶ Üñ ÇòÚ ÇÂôéÅé Õðé éÅñ êÅê» çÅ éÅô
Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ ÇòÕÅð Öåî Ô¯ Ü»ç¶ Ôé Áå¶ ìÔ¹å ê¹¿é ëñ êÌÅêå
Ô¹¿çÅ ÔËÍ å» ÕìÆð ÜÆ é¶ ÇÂÕ Õ½óÆ å±¿ìÆ ç¶ Õ¶ ÇÕÔÅ ÇÕ å°ÃÄ
ÇÂÃ å± ¿ ì Æ çÅ ÇÂôéÅé Ú¿ × Æ åð· » îñ-îñ Õ¶ Ôð åÆðæ ÇòÚ
ÕðÅÀ°äÅ, å°ÔÅâ¶ ÕÇÔä ç¶ î¹åÅÇìÕ ÇÂÃ Üñ çÅ Ã¹íÅÁ ÇÂÔç¶
À°êð Ô¯ò¶×Å, ÇÂÃçÅ Õ½óÅ Ã¹íÅÁ ìçñ ÜÅò¶×Å, ÇÂÔ îËù ÚÅÔÆçÆ
ÔË îËº ÇÂÃ çÆ å±¿ìÆ ìäÅò»×ÅÍ ÃÅèÈÁ» é¶ å±¿ìÆ ñË Õ¶ ÇÂôéÅé
ÕðÅÇÂÁÅÍ ÃÅð¶ åÆðæ» å¶ ÇÂôéÅé ÕðÅ Õ¶ Üç¯º òÅêÃ ÁÅÂ¶ å»
À°é·» é¶ å±¿ìÆ ÕìÆð ÃÅÇÔì ÜÆ ù ÇçåÆ å» ÕìÆð ÃÅÇÔì ÜÆ é¶
ÇÕÔÅ ÇÕ íÅÂÆ! ÇÂÔçÆ Õ°ó¼åä çÈð Ô¯ ×ÂÆ Ô¯ò¶×Æ, Úñ¯ ÇÂÃçÅ
êÌôÅç ìäÅ Õ¶ ÇÂÔÆ ò¿â ñËºç¶ Ô»Í Üç¯º êÌôÅç ç¶ ðÈê ÇòÚ Û¯àÅ-
Û¯àÅ à¹ÕóÅ Ôð¶Õ ù ÇîÇñÁÅ å» À°é·» é¶ ÇÕÔÅ, ÒÒÛÕ¯ íÅÂÆ!ÓÓ Üç¯º
îÈ¿Ô ñÅÇÂÁÅ å» À°Ô ìÔ¹å ÔÆ Õ½óÆ ÷ÇÔð òð×Æ ÔË, Õ¯ÂÆ ÖÅò¶
éÅÍ ÕÇÔä ñ¼×¶, ÒÒÁÅê êÌôÅç éÔÄ ÛÕç¶ÍÓÓ À°Ô ÕÇÔä ñ¼×¶,
îÔÅðÅÜ! ÇÂÔ å» Õ½óÆ ÔËÍ ÕìÆð ÃÅÇÔì é¶ ÇÕÔÅ, ÇÜò¶º ÇÂÔ Õ½óÆ
ðÇÔ ×ÂÆ ÔË ÇÂÃ¶ åð· » ÇÜé· » ç¶ Á³ ç ð éÅÃÇåÕåÅ, ÁôðèÅ,
ÇòíÚÅð, Õ°ó¼åä, ì¶î¹ÖåÅÂÆ, îéî¹ÖåÅÂÆ ÔË, À°é·» ç¶ À°êð Õ¶òñ
êÅäÆ éÅñ ÇÂôéÅé ÕðÕ¶ Õ¯ÂÆ ÁÃð éÔÄ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅÍ ÇÂÔ
ÇÂôéÅé Õ¶ ò ñ ÃðÆðÕ êÇò¼ å ðåÅ òÅÃå¶ Ô¯ Ç ÂÁÅ ÕðçÅ ÔË êð
ÁÅåÇîÕ ÜÆòé éÅñ ÇÂé·» çÅ ìÔ¹åÅ Ãì¿è éÔÄ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅÍ
×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ çÅ ë¹ðîÅé ÔË -
éÅòä Úñ¶ åÆðæÆ îÇé Ö¯àË åÇé Ú¯ð¨
ÇÂÕ° íÅÀ° ñæÆ éÅÇåÁÅ ç¹ÇÂ íÅ ÚóÆÁÃ¹ Ô¯ð¨
98
ìÅÔÇð è¯åÆ å±îóÆ Á³çÇð ÇòÃ¹ ÇéÕ¯ð¨
ÃÅè íñ¶ ÁäéÅÇåÁÅ Ú¯ð ÇÃ Ú¯ðÅ Ú¯ð¨ ê³éÅ - GHI
åÆðÇæ éÅÇÂ é À°åðÇÃ îË«¨
Õðî èðî ÃÇí ÔÀ°îË ëË«¨
ñ¯Õ êÚÅðË ×Çå éÔÆ Ô¯ÇÂ¨
éÅî ÇìÔÈä¶ ÚñÃÇÔ ð¯ÇÂ¨ ê³éÅ - HI@
ÁáÃÇá åÆðæ ÜÔ ÃÅè ê× èðÇÔ¨
åÔ ìËÕ°¿á° ÜÔ éÅî¹ À°ÚðÇÔ¨ ê³éÅ - HI@
×¹ðìÅäÆ ç¶ êÌÕÅô ÇòÚ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ é¶ ÁÃÅâ¶ ñÂÆ Ã¼Ú¶
åÆðæ å¶ ÇÂôéÅé Õðé çÆ ÜÅÚ ç¼ÃÆ ÔËÍ êÌî¶ôð ç¶ ÇêÁÅð¶, å¼å
ì¶å¶, ìÌÔîÇ×ÁÅéÆ, Áí¶ç ÁòÃæÅ òÅñ¶ ×¹ðÇÃ¼Ö çÆ ÁËéÆ êÇò¼åðåÅ
çðÃÅÂÆ ×ÂÆ ÔË ÇÕ ÇÜæ¶ À°Ô Úðé èð ç¶ò¶ À°Ã æ» çÆ îÔÅéåÅ
´¯ó» ×¿×Å å¯º òÆ ò¼è Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔË -
Üé êÅðìÌÔî ÜÅ ÕÆ Çéðîñ îÇÔîÅ
Üé Õ¶ Úðé åÆðæ Õ¯Çà ×¿×Å¨
Üé ÕÆ èÈÇð ÕÆú îÜé° éÅéÕ
Üéî Üéî Õ¶ Ôð¶ Õ¦×Å¨ ê³éÅ - HBH
Ã¯ Üñ ç¶ ÇÂôéÅé éÅñ ÇÕÃ¶ À°åî ×åÆ ù êÌÅêå Õð ñËäÅ
ÇÂÕ ÁÃ¼Çå îé½å ÔËÍ À°åî ×åÆ Õ¶òñ éÅî çÆ ÕîÅÂÆ ÕðÕ¶,
ÁÇ×ÁÅéåÅ çÅ éÅô Ô¯ä À°êð¿å Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔË -
Üñ ÕË îÜÇé Ü¶ ×Çå Ô¯òË Çéå Çéå î¶ºâ°Õ éÅòÇÔ¨
ÜËÃ¶ î¶ºâ°Õ åËÃ¶ úÇÂ éð ÇëÇð ÇëÇð Ü¯éÆ ÁÅòÇÔ¨
ê³éÅ - DHD
Ã¯ ÇÂÃ îÔÆé¶ çÅ Ü¯ À°êç¶ô ÃÅù ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ å¯º êÌÅêå
Ô¯ ÇðÔÅ ÔË, À°Ô òÅÇÔ×¹ðÈ ç¶ éÅî ç¶ Üñ ÇòÚ Çéðîñ îé Ô¯ Õ¶
ÇÂôéÅé ÕðéÅ ÔË -
ÔÇð Üñ¹ Çéðîñ¹ îé° ÇÂÃéÅéÆ îÜé° ÃÇå×¹ð¹ íÅÂÆ¨
ê¹éðÇê Üéî¹ éÅÔÆ Üé Ã¿×Çå Ü¯åÆ Ü¯Çå ÇîñÅÂÆ¨
ê³éÅ - E@E
ÔðÆ çÅ éÅî Çéðîñ Üñ, å¶ ÃÇå×¹ðÈ ÇÂôéÅé ÕðÅÀ°ä òÅñ¶
ÔéÍ ÔðÆ ç¶ çÅÃ» çÆ Ã¿×å ÕðÕ¶ ë¶ð Üéî îðé å¯º Û°àÕÅðÅ Ô¯
Ü»çÅ ÔË, ÔðÆ ç¶ ðÈê ÇòÚ ÃÅâÆ ÁÅåîÅ Áí¶ç Ô¯ Ü»çÆ ÔË -
ÔÇð Üñ¹ Çéðîñ¹ îé° ÇÂÃéÅéÆ îÜé° ÃÇå×¹ð¹ íÅÂÆ¨
ê¹éðÇê Üéî¹ éÅÔÆ Üé Ã¿×Çå Ü¯åÆ Ü¯Çå ÇîñÅÂÆ¨
ê³éÅ - E@E
99
éÅî ç¶ ÇÂôéÅé çÆ êÌ¯óåÅ Õðç¶ Ô¯Â¶ ÁÅê ë¹ðîÅÀ°ºç¶ Ôé -
ÜÇñ îÇñ ÕÅÇÂÁÅ îÅÜÆÁË íÅÂÆ íÆ îËñÅ åé° Ô¯ÇÂ¨
Ç×ÁÅÇé îÔÅ ðÇÃ éÅÂÆÁË íÅÂÆ îé° åé° Çéðî« Ô¯ÇÂ¨
ê³éÅ - FCG
Ã¯ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ çÅ ÁÅç¶ô ÔË -
îÅÇØ îÜé° Ã¿Ç× ÃÅèÈÁÅ èÈóÆ ÕÇð ÇÂÃéÅé°¨ ê³éÅ - ACF
ÃÅèÈÁ» çÆ Ã¿×å ÇòÚ ðÇÔ Õ¶ Áå¶ À°é·» ç¶ å¼å ìÚé» ù
Ãðòä ÕðÕ¶ , î³ é ä ÕðÕ¶ Áå¶ ÇéÇèÁÅÃä ðÅÔÄ å¼ å êç çÆ
êÌÅêåÆ ÕðÕ¶ Ãëñ éÔÅÀ°äÅ ÔËÍ òÅÇÔ×¹ðÈ çÅ éÅî ÁÅê ÜêäÅ
ÔË Áå¶ Üç¯º ÁÅåî êÌÅêåÆ Ô¯ ×ÂÆ, çÈÃÇðÁ» ù òÆ ÜêÅÀ°äÅ ÔË-
ê³éÅ - ACF
ÇÂÃ çÆ êçòÆ ìÔ¹å À°ÚÆ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔË Ü¯ ÁÅê éÅî
ÜêçÅ ÔË Áå¶ çÈÃÇðÁ» ù ÜêÅÀ°ºçÅ ÔË -
Üé¹ éÅéÕ° èÈÇó î³×Ë ÇåÃ¹ ×¹ðÇÃÖ ÕÆ
Ü¯ ÁÅÇê ÜêË ÁòðÔ éÅî¹ ÜêÅòË¨ ê³éÅ - C@F
ÕìÆð ÜÆ çÅ ÇÂÕ¯-ÇÂÕ êÌî¹¼Ö ÃÅèé éÅî ÜêäÅ ÔËÍ ÔðÆ çÅ
ÕÆðåé ÕðéÅ, ÔðÆ ç¶ ×¹ä» çÆ ÇòÚÅð ÕðéÆ, À°ÃçÆ ì¶Á³ååÅÂÆ
ÇòÚ ñÆé Ô¯äÅ, êÌíÈ ðÈê ×¹ðÈ ç¶ ÇèÁÅé ÇòÚ îÇÔò Ô¯äÅ Áå¶
îé¯ îé åð¼ÕÆ ÕðÕ¶ ÁÅåî ÇÚ¿åé çÆ ÁòÃæÅ ÇòÚ êÔ¹¿ÚäÅ; ÇÂÔ
ÁÅåî îÅð× ÇòÚ éÅî çÆÁ» êÀ°óÆÁ» ÔéÍ Ã¯ ÁËÃ¶ éÅî çÆ ØÅñ
ÕîÅÂÆ Õðé òÅñÅ ÁÅê Û°à Ü»çÅ ÔË Áå¶ ñ¼Ö» ÕÆ, ´¯ó» ù åÅð
Çç¿çÅ ÔË -
×¹ðî¹ÇÖ Õ¯Çà À°èÅðçÅ íÅÂÆ ç¶ éÅòË Â¶Õ ÕäÆ¨
ê³éÅ - F@H
Ã¯ îÔÅðÅÜ ÜÆ çÅ Ô¹Õî ÔË -
ê³éÅ - ACF
Á³åôÕðä ÇòÚ Ü¯ Üéî»-Üéî»åð» çÆ îËñ ñ¼×Æ Ô¯ÂÆ ÔË
Áå¶ îé ÕÅñÅ ÇÃÁÅÔ Ô¯ Ç×ÁÅ ÔË, Ü¯ éÅî å¯º ì×Ëð Ô¯ð ÇÕÃ¶
ÃÅèé éÅñ ÇÂÔ îËñ éÔÄ À°åðçÆ, ë¯Õ¶ ÃÅèé Ô¯ð åËÔ» ÇÂÃ îé
À°êð Á³çðñÆ îËñ ÕÅðé ñÅÂÆ Ü»ç¶ ÔéÍ êð Üç¯º ÃÅèÈÁ» çÆ
Ã¿×å ÇòÚ ÇÂôéÅé ÕÆåÅ å» îé À°êð¯º ÔÀ°îË çÆ îËñ, éÅî
ÕîÅÂÆ ÕðÕ¶ ñÇÔ Ü»çÆ ÔË -
Üéî Üéî ÕÆ ÇÂÃ¹ îé ÕÀ° î« ñÅ×Æ ÕÅñÅ Ô¯ÁÅ ÇÃÁÅÔ¹¨
Ö³éñÆ è¯åÆ À°ÜñÆ é Ô¯òÂÆ Ü¶ ÃÀ° è¯òÇä êÅÔ¹¨
ê³éÅ - FEA
100
Üéî Õðî îñ¹ À°åðË îé å¶ ÜÅÇÂ ×¹îÅé°¨ ê³éÅ - ACF
Üç¯º ÃÅèÈÁ» çÆ Ã¿×å Çîñ ×ÂÆ, À°é·» å¯º êÌÅêå å¼å ìÚé»
çÆ ÕîÅÂÆ ÕÆåÆ å» ÕÅî òð×¶ îÔÅé ôåðÈ Áå¶ ´¯è òð×¶ ç¹¿çð
ôåðÈ ÇÂÃ ÜÆò ù î¯Ô éÔÄ ÃÕç¶Í ñ¯í çÅ ÖÅåîÅ Ô¯ Ü»çÅ ÔË
ÇÕÀ°ºÇÕ Ã¿å» çÆ Ã¿×å ÕðÕ¶ Áå¶ éÅî çÆ ÕîÅÂÆ ÕðÕ¶ Ççì é¶åð
Ö¹ñ· ×Â¶, Ôð æ» À°êð ÇÂÕ¯ Ü¯å -
ÇÜîÆ ÜîÅé Õ¶ ÇìÖË ÃîÃÇå Â¶Õ Ü¯å ÔË¨
é ØÅà ÔË é ìÅã ÔË éÅ ØÅÇà ìÅã Ô¯å ÔËÍÍ
(ÁÕÅñ À°ÃåÇå)
é÷ð ÁÅÀ°ºçÆ ÔËÍ çÈÃðÅ Õ¯ÂÆ ÇçÃçÅ éÔÄ ë¶ð ÇÂé·» ÁÅÃ¹ðÆ Ã¿êÌçÅ
ç¶ ÇíÁÅéÕ ôåðÈÁ» çÅ, ÃÇåÃ¿× ç¶ êÌíÅò ÕðÕ¶ Õ¯ÂÆ ÁÃð éÔÄ
Ô¹¿çÅÍ Üç¯º ÁÃÄ ÁÅåî îÅð× ç¶ Ã¼Ú¶ ðÃå¶ À°å¶ ÁÅêäÆ ÜÆòé
éÂÆÁÅ ù êÅò»×¶ å» ÜÆò ç¶ Á³çð çËòÆ Ã¿êÌçÅ çÅ À°íÅð òèçÅ
ÔÆ ÜÅò¶×ÅÍ Üç¯º ÇÂÃ çÅ ÜÆò íÅò Öåî Ô¯ Õ¶ ÜÆòé î¹Õå
ÁòÃæÅ çÆ êÌÅêåÆ Ô¯ ×ÂÆ å» ÃÅðÅ ÔÆ Ã¿ÃÅð ÇÂæ¶ è§é-è¿é Õð¶×Å
Áå¶ çð×ÅÔ ÇòÚ òÆ ç¶ò ñ¯Õ» ÇòÚ è¿é-è¿é ç¶ ÁòÅ÷¶
ÁÅÀ°ä×¶-
ÃÚË îÅðÇ× ÚñÇçÁÅ À°ÃåÇå Õð¶ ÜÔÅé°¨ ê³éÅ - ACF
è¿Çé è¿Çé ÕÔË Ãí¹ Õ¯ÇÂ¨
î¹Ö À±Üñ ÔÇð çð×Ô Ã¯ÇÂ¨ ê³éÅ - BHC
FH åÆðæ» çÅ ëñ À°Ãù êÌÅêå Ô¯ Ü»çÅ ÔË Ü¯ ÜÆò» À°êð
çÇÂÁÅ Õðç¶ ÔéÍ îÔÅðÅÜ ÜÆ çÅ ë¹ðîÅé ÔË ÇÕ ÇÕÃ¶ ÜÆò ù
ç¹¼Ö éÅ ç¶ÔÍ ÃÅð¶ Ã¿ÃÅð çÅ íñÅ îéÅ, ÇÂÃ åð·» Õðé éÅñ êÇå
ç¶ éÅñ å±¿ ×¹ðÈ ñ¯Õ ÇòÚ ÜÅò¶º×Å -
çÈÖ¹ é ç¶ÂÆ ÇÕÃË ÜÆÁ êÇå ÇÃÀ° ØÇð ÜÅòÀ°¨
ê³éÅ - CBB
×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé ÇÕ ÇÜÃù Ã¼Ú çÆ êÌÅêåÆ
Ô¯ ×ÂÆ, À°Ô ÃÅð¶ ÜÆò» å¶ çÇÂÁÅ ÕðÕ¶ ê¹¿é çÅé ÕðçÅ ÔËÍ ÇÜò¶º
ÇÕ Á§é çÅé, òÃåð çÅé, ÔðÆ ç¶ ÜÃ çÅ çÅé Áå¶ Ãí å¯º
À°åî éÅî çÅé Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ Ã¯ çÇÂÁÅ èÅðé Õðé éÅñ
FH åÆðæ» ç¶ ÇÂôéÅé çÅ ëñ êÌÅêå Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔË -
ÁáÃÇá åÆðæ Ã×ñ ê¹¿é ÜÆÁ çÇÂÁÅ êðòÅé°¨
ê³éÅ - ACF
ÇÜÃ ù òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ çÇÂÁÅ ÕðÕ¶ ÁÅêä¶ ÃÅèÈÁ» çÆ Ã¿×å
ìÖôç¶ Ôé, Ãîð¼æ ×¹ðÈ çÆ Úðé ôðé í¶Üç¶ Ôé, À°Ô ×¹ðÈ å¯º
éÅî êÌÅêå ÕðÕ¶ À°ÃçÆ ÕîÅÂÆ ÕðçÅ ÔË, À°Ô ê¹ðÖ Ã¹ÜÅé ÔË -
101
ÇÜÃ é¯ ç¶òË çÇÂÁÅ ÕÇð Ã¯ÂÆ ê¹ðÖ¹ Ã¹ÜÅé°¨
ê³éÅ - ACF
Õ°ðìÅé Ü»ç¶ Ô» À°é·» ê¹ðô» å¯º, ÇÜé·» é¶ ÃÅèÈ çÆ Ã¿×å
ÕðÕ¶ éÅî çÆ ÕîÅÂÆ ÕÆåÆÍ Á³çðñÆ Ö¯Ü ÕðÕ¶ ÁÅåî î³âñ ÇòÚ
êÌ ò ¶ ô ÕðÕ¶ , À° é îéÆ î³ â ñ ÇòÚ êÔ¹ ¿ Ú Õ¶ ÁÅêäÆ ÁÅåîÅ ù
òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ÇòÚ Áí¶ç ÕÆåÅ -
ÇÜéÅ ÇîÇñÁÅ êÌí¹ ÁÅêäÅ éÅéÕ Çåé Õ°ðìÅé°¨
ê³éÅ - ACF
ÇÜé·» À°êð êÈðÅ ×¹ðÈ ÇîÔðòÅé Ô¯ Ç×ÁÅ, À°Ô ê¹ðÖ êÇò¼åð
Ç×ä¶ Ü»ç¶ ÔéÍ Ã¯ ÇÂÃ À°êç¶ô å¯º ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ é¶ ÁÃÅù îÅØ
ç¶ îÔÆé¶ ç¶ ÇÂôéÅé ìÅð¶ Ç×ÁÅå ÕðÅÇÂÁÅ Áå¶ çÇðÁÅò» å¶ ÜÅ
Õ¶ çÈð-çÈð Üñ Õ¶ îÜé å¯º Ã¼Ú ç¶ îÜé çÆ ÜÅÚ ÇçåÆ -
îÅÇØ Ã¹Ú¶ Ã¶ Õ»ãÆÁÇÔ ÇÜé êÈðÅ ×¹ð¹ ÇîÔðòÅé°¨
ê³éÅ - ACF
nnnnnnn
102
ëñ×¹Çä
ëñ×¹Çä Áé³ç À°êÅðÜéÅ ÔÇð ÃÜä êÌ×à¶ ÁÅÇÂ¨
Ã¿å ÃÔÅÂÆ ðÅî Õ¶ ÕÇð ÇÕðêÅ çÆÁÅ ÇîñÅÇÂ¨
Ã¶Ü Ã¹ÔÅòÆ Ãðì Ã¹Ö Ô¹Çä ç¹ÖÅ éÅÔÆ ÜÅÇÂ¨
ÇÂÛ ê¹éÆ òâíÅ×äÆ òð¹ êÅÇÂÁÅ ÔÇð ðÅÇÂ¨
ÇîÇñ ÃÔÆÁÅ î³×« ×ÅòÔÆ ×Æå ×¯Çò¿ç ÁñÅÇÂ¨
ÔÇð Ü¶ÔÅ Áòð¹ é ÇçÃÂÆ Õ¯ÂÆ çÈÜÅ ñòË é ñÅÇÂ¨
Ôñå° êñå° ÃòÅÇðúé° ÇéÔÚñ ÇçåÆÁé° ÜÅÇÂ¨
Ã¿ÃÅð ÃÅ×ð å¶ ðÇÖÁé° ìÔ¹Çó é ÜéîË èÅÇÂ¨
ÇÜÔòÅ Â¶Õ Áé¶Õ ×¹ä åð¶ éÅéÕ ÚðäÆ êÅÇÂ¨
ëñ×¹Çä Çéå ÃñÅÔÆÁË ÇÜÃ é¯ Çå« é åîÅÇÂ¨
ê³éÅ - ACF
òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ é¶ ÁÅêäÆ î½Ü ÇòÚ ÇÃÌôàÆ çÆ ðÚéÅ ÕÆåÆÍ
ôìç å¯º êÃÅðÅ Ô¯ÇÂÁÅ -
ÕÆåÅ êÃÅÀ° Â¶Õ¯ ÕòÅÀ°¨
ÇåÃ å¶ Ô¯Â¶ ñÖ çðÆÁÅÀ°¨ ê¿éÅ - C
Ü¯ Õ°Þ òÆ ÁÃÄ ÇçzôàîÅé ÇòÚ å¼Õ ðÔ¶ Ô» À°Ô ÃÅðÅ êÃÅðÅ
×¹ðîÇå Áé°ÃÅð ÇÂÕ ôìç å¯º òÜÈç ÇòÚ ÁÅÇÂÁÅ-
Â¶Õ ÕòÅòË å¶ ÃÇí Ô¯ÁÅ¨ ÕðäËÔÅðÅ ìÈÞÔ¹ ð¶¨
ê³éÅ - A@@C
Ô¹Õî çÆ Ç´ÁÅ å¯º ÁÅÕÅð ìä ×Â¶, Áé¶Õ ÜÆò Ü¿åÈ, ÜÈé» Ô¯ºç
ÇòÚ ÁÅ ×ÂÆÁ»Í ÇÂé·» ÃÅðÆÁ» ÜÈé» ÇòÚ¯º îé°¼Ö ÜÈéÆ Ãí å¯º À°åî
ÔËÍ ÇÜÀ°º-ÇÜÀ°º Ú¶åéÅ ÇòÚ òÃçÅ Ç×ÁÅ, ÃÈÞ òèçÆ ×ÂÆÍ ÇÂÔ
ÃÅðÆÁ» ÜÈé» ÇÂÕ ×¯ñ Ú¼Õð çÆ ôÕñ ÇòÚ Ú¼Õð å¶ Úó·ÆÁ» Ø¹¿îä
ñ¼×ÆÁ»Í ÇÜÀ°º-ÇÜÀ°º ÇòÕÅÃ Ô¹¿çÅ Ç×ÁÅ ÇåÀ°º-ÇåÀ°º ÇÂÔ êÈðé
Ú¶åéÅ ç¶ ×¶ó¶ À°Ã Ú¼Õð å¶ Úó·ÆÁ», ÁÅÇÔÃåÅ-ÁÅÇÔÃåÅ Ø¹¿îçÆÁ»
Á¼×¶ òèçÆÁ» ×ÂÆÁ» Áå¶ ÕÌîòÅð îé°¼Ö ôÌ¶äÆ ÇòÚ çÅÖñ Ô¹¿çÆÁ»
ðÔÆÁ»-
ÕÂÆ Üéî íÂ¶ ÕÆà êå¿×Å¨
ÕÂÆ Üéî ×Ü îÆé Õ°ð¿×Å¨
ÕÂÆ Üéî ê³ÖÆ Ãðê Ô¯ÇÂú¨
103
ÕÂÆ Üéî ÔËòð ÇìÌÖ Ü¯ÇÂú¨
Çî« Ü×çÆÃ Çîñé ÕÆ ìðÆÁÅ¨
ÇÚð¿ÕÅñ ÇÂÔ ç¶Ô Ã¿ÜðÆÁÅ¨ ê³éÅ - AGF
îé°¼Ö çÆ ç¶Ô ´¯ó» ÃÅñ» çÅ ÇÂ¿å÷Åð Õðé ÇêÛ¯º êÌÅêå
Ô¯ÂÆÍ ÇÂÃ çÅ î¹¼Ö î³åò ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ é¶ ìÔ¹å Ãêôà ÕðÕ¶
ç¼ÇÃÁÅ ÔËÍ À°Ô ÇÂÔ ÔË ÇÕ ÇÂÃ ÃðÆð ç¶ Á³çð òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ÁÅê
òÃç¶ ÔéÍ êÈðé îÔ»ê¹ðô» ù Çîñ Õ¶ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ç¶ çð å¼Õ
êÔ¹¿ÚäÅ ÔË êð Ô¯ÇÂÁÅ ÕÆ, ÇÂÔ îé°¼Ö îÅÇÂÁÅ ç¶ Ûñ ÇòÚ ÁÅ
Ç×ÁÅ Áå¶ À°ÃçÆÁ» êÌìñ ôÕåÆÁ» ÕÅî, ´¯è, ñ¯í, î¯Ô, ÁÔ¿ÕÅð;
ôìç, Ãêðô, ðÈê, ðÃ, ×¿è òð×¶ ÇòÇôÁ» Áå¶ ðÅÜ, îÅñ, ðÈê,
ÜÅå, Ü¯ìé òð×¶ á¼×» ç¶ è¼Õ¶ Úó· Ç×ÁÅ; ÁÅÃÅ, Á³ç¶ÃÅ ç¶ ÜÅñ
ÇòÚ ëÃ Ç×ÁÅÍ ÇåzôéÅ çÆ Á¼× ç¶ í»ìó ÇòÚ Üñä ñ¼Ç×ÁÅ,
òËð, Çòð¯è, ÕÅî, ´¯è, ÞÈá, ÇìÕÅð, îÔÅ ñ¯í, èÌ¯Ô çÆÁ» êÌìñ
ôÕåÆÁ» ç¶ ÁÃð ÇòÚ ëÇÃÁÅ ÁÅêä¶ ÜÆòé çÅ Ãî» ÇòÁðæ
×¹ÁÅ ÇñÁÅÍ ÇÂÃ ÜÆò Á³çð ÔÀ°îË å¼å À°íð Õ¶ êÈð¶ Ü¯ìé éÅñ
ÇÂÃçÆ Ã¯ÞÆ ù çÈÇôå ÕðçÅ ÇðÔÅ, ÇÂÃ ÜÆò é¶ Õðî ÕÆåÅ Áå¶
À°é·» ù ÁÅêäÆ Ã¯ÞÆ ÇòÚ èÅðé Õð ÇñÁÅ ÇÕ ÇÂÔ ÃÅð¶ Õ¿î îËº
ÕÆå¶ ÔéÍ ÒîËºÓ ç¶ íÅò éÅñ Õðî» çÅ Ú¼Õð ÇÂÃ ç¶ ç¹ÁÅñ¶ ÇÚ¿ìó
Ç×ÁÅ Áå¶ ÇÂÔ Õðî ÜÅñ ÇòÚ ëÃ Ç×ÁÅÍ ÇÂÃ ÇÕðå Õðî é¶
êÌíÈ Ü¯å ù í¹ñÅ ÇçåÅ Áå¶ î¹ó Õ¶ ÇÂÔ êåé òñ ù À°Ã¶ ÕÅñ
Ú¼Õð å¶ Ø¹¿îä ñÇ×ÁÅÍ Ô½ñÆ-Ô½ñÆ ë¶ð îÅéÃ ç¶Ô êÌÅêå Õðé ç¶
chance ç¶ é¶ó¶ ÁÅÀ°ä ñ¼Ç×ÁÅ êð ë¶ð îé°¼Ö ìä Õ¶ À°Ã¶ Ú¼Õð
ÇòÚ ×ÌÃå Ô¯ Ç×ÁÅÍ ÇÂÔ ÃÅâÆ çôÅ ÔË ÇÜÃ ÇòÚ êÌÇòðå Ô¯Â¶
Ô¯Â¶ ÁÃÄ ìÅäÆ çÆ ÃÇå ÁòÅ÷ ù Á³çð Ã¹ä éÔÄ ðÔ¶ Ü¯ ìÅð-
ìÅð ÇÂÔ ÕÇÔ ðÔÆ ÔË -
×¯Çì¿ç Çîñä ÕÆ ÇÂÔ å¶ðÆ ìðÆÁÅ¨ ê³éÅ - AB
ìÅäÆ ç¼Ã ðÔÆ ÔË ÇÕ å¶ðÆ òÅðÆ ÁÅ ×ÂÆ, å±¿ ÃÅòèÅé Ô¯Í
ÇÜÔó¶ Õ¿î» ÇòÚ å±¿ ð¹ÇÞÁÅ ÔËº ÇÂÔ å¶ðÆ îçç Õðé ñÂÆ éÅñ
éÔÄ ÜÅä¶Í åËù ÁÃÄ ìÔ¹å ÔÆ ÇêÁÅð éÅñ ÃñÅÔ Çç¿ç¶ Ô», À°Ôù
Ã¹ä -
ÕðÀ° ì¶é§åÆ Ã¹éÔ¹ î¶ð¶ îÆåÅ Ã¿å àÔñ ÕÆ ì¶ñÅ¨
ÂÆÔÅ ÖÅÇà ÚñÔ¹ ÔÇð ñÅÔÅ ÁÅ×Ë ìÃé° Ã¹Ô¶ñÅ¨
ÁÀ°è ØàË ÇçéÃ¹ ðËéÅð¶¨ îé ×¹ð ÇîÇñ ÕÅÜ ÃòÅð¶¨
ÇÂÔ¹ Ã¿ÃÅð¹ ÇìÕÅð¹ Ã¿Ã¶ îÇÔ åÇðú ìÌÔî Ç×ÁÅéÆ¨
ÇÜÃÇÔ Ü×ÅÂ¶ êÆÁÅÂ¶ ÔÇð ðÃ¹ ÁÕæ ÕæÅ ÇåÇé ÜÅéÆ¨
104
ÜÅ ÕÀ° ÁÅÂ¶ Ã¯ÂÆ ÇòÔÅÞÔ¹ ÔÇð ×¹ð å¶ îéÇÔ ìÃ¶ðÅ¨
ÇéÜ ØÇð îÔ« êÅòÔ¹ Ã¹Ö ÃÔÜ¶ ìÔ¹Çð é Ô¯ÇÂ×¯ ë¶ðÅ¨
ê³éÅ - B@E
Áå¶ ÇÜé·» Õ¿î» ÇòÚ ÁÃÄ ð¹Þ¶ Ô» À°é·» çÆ ÁÃÅðåÅ çðÃÅÀ°ºç¶
Ô¯Â¶ ÁÅê ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé ÇÕ ÇÂÔ îÇÔñ îÅóÆÁ» ÇÜé·» ÇòÚ å±¿
ÖÇÚå Ô¯ÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËº, ÇÂÔ Õ°Þ òÆ éÔÄ, Õ¶òñ ÇîàÆ çÆÁ»
ã¶ðÆÁ» ÔéÍ îÅÇÂÁÅ ÕîÅÀ°ä ç¶ Ú¼Õð ÇòÚ ÇêÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ å±¿
×ëñå Õð ÇðÔÅ ÔËº å¶ å¶ðÅ Ãî» ¦ØçÅ å°ÇðÁÅ ÜÅ ÇðÔÅ ÔËÍ ÇÂÔ
Ãî» ìÅð-ìÅð éÔÄ ÁÅÀ°äÅ -
ÕìÆð îÅéÃ Üéî¹ ç¹¦í¹ ÔË Ô¯ÇÂ é ìÅðË ìÅð¨
ÇÜÀ° ìé ëñ êÅÕ¶ í¹ÇÂ Ç×ðÇÔ ìÔ¹Çð é ñÅ×ÇÔ âÅð¨
ê³éÅ - ACFF
ÇÂÃ åð·» çÆÁ» Ø¹î¶àäÆÁ» Ö»ç¶ ù Ü¹×» ç¶ Ü¹× ìåÆå Ô¯
×Â¶Í ÕÌ¯ó·» ÃÅñ ¦Ø ×Â¶Í ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ ÃÅòèÅé Õðç¶ Ô¯Â¶
ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé -
Çëðå Çëðå ìÔ¹å¶ Ü¹× ÔÅÇðú îÅéÃ ç¶Ô ñÔÆ¨
éÅéÕ ÕÔå Çîñé ÕÆ ìðÆÁÅ ÇÃîðå ÕÔÅ éÔÆ¨
ê³éÅ - FCA
ëðÆçÅ Õ¯á¶ î³âê îÅóÆÁÅ Â¶å° é ñÅÂ¶ ÇÚå°¨
ÇîàÆ êÂÆ Áå¯ñòÆ Õ¯ÇÂ é Ô¯ÃÆ Çîå°¨ ê³éÅ - ACH@
å°ð¶ êñÅä¶ êÀ°ä ò¶× Ôð ð¿×Æ Ôðî ÃòÅÇðÁÅ¨
Õ¯á¶ î³âê îÅóÆÁÅ ñÅÇÂ ìËá¶ ÕÇð êÅÃÅÇðÁÅ¨
ÚÆÜ ÕðÇé îÇé íÅòç¶ ÔÇð ì¹ÞÇé éÅÔÆ ÔÅÇðÁÅ¨
ÕÇð ë¹ðîÅÇÂÇÃ ÖÅÇÂÁÅ ò¶ÇÖ îÔñÇå îðä° ÇòÃÅÇðÁÅ¨
Üð¹ ÁÅÂÆ Ü¯ìÇé ÔÅÇðÁÅ¨ ê³éÅ - DGB
Ã¯ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé ÇÕ ÇêÁÅÇðÁÅ! åËù
ìÔ¹å î¹ôÕñ» ç¶ éÅñ ÇÂÔ îÅéÃ ç¶ÔÆ êÌÅêå Ô¯ÂÆ ÔËÍ ÇÂÔ Õ¶òñ
êÌíÈ ù Çîñä òÅÃå¶ ÔËÍ å±¿ ìÔ¹å ç¹Ö» ç¶ ÇòÚ ÇêÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ
îÅÇÂÁÅ çÆ êÕó ÇòÚ ÁÅ Õ¶ Ø¹¿î ÇðÔÅ ÔËºÍ ÁË ÜÆò! å±¿ À°é·»
ê¹ðô» çÆ Ã¿×å ÇòÚ ÜÅÔ, ÇÜé·» é¶ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ éÅñ ÇîñÅê
Õð ÇñÁÅ ÔË ÇÜé·» ù ÇÂÕ ÃÉÅÃ íÆ êÌíÈ éÔÄ ÇòÃðçÅ, À°Ô å¼å
ì¶å¶ Ã¿å, ×¹ðÈ ñ¯Õ åËù êÌíÈ ç¶ éÅñ ÇîñÅ ç¶ä×¶ -
Çî« ÃÅèÃ¿×Çå íÜ¹ Õ¶òñ éÅî¨ ê³éÅ - AB
Ã¯ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ îÅÞ ðÅ× ç¶ ìÅðÅîÅÔ ÇòÚ Ô¯ð Ãêôà
ÕðÇçÁ» Ô¯ÇÂÁ» ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé -
105
ÚÅÇð Õ°¿à çÔ ÇçÃ ízî¶ æÇÕ ÁÅÂ¶ êÌí ÕÆ ÃÅî¨
ê³éÅ - ACC
Ã¿å» ù Çîñ Õ¶ éÅî çÆ Ã¯ÞÆ ÁÅÀ°ºçÆ ÔË -
Ã¿å ÜéÅ ÇîÇñ êÅÂÆÁË ðÃéÅ éÅî¹ íäÅ¨ ê³éÅ - ACC
À°Ô ë¹ðîÅÀ°ºç¶ Ôé ÇÕ ÇÂÕ ÇÖé îÅåð òÆ òÅÇÔ×¹ðÈ å¯º Çìé»
ÇÜÀ°äÅ ÇìðæÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ ÇÜÔóÅ ÇÂÃ êÌíÈ ù éÔÄ ÇîñçÅ
À°Ãù ÇÕ¿é¶ Õ° ç¹Ö» çÅ ÃÅî·äÅ ÕðéÅ êËºçÅ ÔË ÇÂÃ çÅ Õ¯ÂÆ òÆ
Á³çÅ÷Å éÔÄ ñ×çÅ ÇÕÀ°ºÇÕ ÃÅð¶ Õñ¶ô, ÃÅð¶ ÇòØé ÇÂÃ ÜÆò
ç¶ ×ñ êË Ü»ç¶ ÔéÍ ÁÇòÇçÁÅ, ÁÃÇîåÅ, ÁÇíÇéò¶ô, ðÅ×, çÉËô
òð×¶ Õñ¶ô» ÇòÚ ÇêÁÅ ÜÆò ÁÅêäÅ Üéî ÇìðæÅ ×òÅ ñËºçÅ ÔËÍ
Ã¯ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ ë¹ðîÅÀ°ºç¶ Ôé -
Ã¯ êÌí¹ ÇÚÇå é ÁÅòÂÆ ÇÕåóÅ ç¹Ö¹ ×äÅ¨ ê³éÅ - ACC
Õ¯Çà ÇìØé ÇåÃ¹ ñÅ×å¶ ÇÜÃ é¯ ÇòÃðË éÅÀ°¨ ê³éÅ - EBB
ìÅðÅîÅÔ ÇÂÃ ÜÆò ù êÌíÈ ÇîñÅê çÆ ñ×é ñÅÀ°ºçÅ ÔË Áå¶
Ã¿×å ÇòÚ Çîñ Õ¶ ÇòÚÅð ÕðçÅ ÔË ÇÕ Á¼Ü ÃÅñ çÅ ÇÂÕ Ú¼Õð
êÈðÅ ÕðÕ¶ ÁÅÖðÆ êóÅÁ å¶ êÔ¹¿Ú Ú¹ÇÕÁÅ ÔËÍ îÅØ ç¶ îÔÆé¶ ÇòÚ
Ã¿å» çÆ Ã¿×å Áå¶ À°é·» çÆ èÈóÆ çÅ îÔÅåî çÇÃÁÅ Ç×ÁÅ ÃÆ
ÇÜÃ ç¶ ëñÃðÈê ÇÂÃ ÜÆò é¶ ÜÆòé ãÅÇñÁÅ å¶ Ô¹ä ëñ×¹ä ç¶
îÔÆé¶ ÇÂÃ çÆ ´¯ó» Áðì» ÃÅñ» çÆ ñ¼×Æ Ô¯ÂÆ ñ¯ÚÅ êÈðÆ Õð
ÇçåÆÍ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ êÌ×à Ô¯ ×Â¶, Ã¿å» é¶ êÈðÆ ÃÔÅÇÂåÅ ÕÆåÆÍ
ÇÂÃ å¯º êÇÔñ» òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ðÇÔ¿ç¶ ÇÕæ¶ Ãé? ×¹ðìÅäÆ ç¶ Á³çð
ìÔ¹å ÔÆ ÇòÃæÅð éÅñ Ö¯ñ· Õ¶ ç¼ÇÃÁÅ Ç×ÁÅ ÔË ÇÕ ÇÂÃ ÃðÆð
çÆ îÔ¼ååÅ ÇÂÃ¶ ÕðÕ¶ ÔË ÇÕ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ é¶ ÁÅêäÅ ÁÅÃä ÇÂÃ
ÃðÆð ÇòÚ ÃæÅÇêå ÕÆåÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË Áå¶ ÁÅêä¶ å¼Õ êÔ¹¿Úä çÅ
ðÃåÅ å¼å ì¶å¶ îÔ»ê¹ðô» ù êÌ×à ÕÆåÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ À°Ô Ã¿ÃÅð ç¶
íñ¶ ñÂÆ ØÅñ ÕîÅÂÆÁ» ÕðÕ¶ ÜÇ×ÁÅÃÈÁ» ù çÃç¶ ðÇÔ¿ç¶ Ôé
ÇÕ ÇÂÃ ÃðÆð ç¶ é½ çðòÅÇ÷Á» ÇòÚ¯º Õ¯ÂÆ òÆ çðòÅ÷Å òÅÇÔ×¹ðÈ
ÜÆ òñ éÔÄ Ö¹ñ·çÅÍ ÇÂÔ ÃÅð¶ çðòÅ÷¶ ìÅÔð ù Ö¹ñ·ç¶ ÔéÍ Á¼ÖÆÁ»
ç¶Ö Õ¶ ðÜçÆÁ» éÔÄ, Õ¿é ×Æå Áå¶ éÅç Ã¹ä-Ã¹ä Õ¶ êðÚ¶ ðÇÔ¿ç¶
Ôé, ÜÆí Áé¶Õ ÇÕÃî ç¶ ÃòÅç» ÇòÚ êðÚÆ ðÇÔ¿çÆ ÔËÍ ìÔ¹å
ÇÕÃî ç¶ Õ°-ðÃ îÅä Õ¶ ÇéåÅäÆ ìäçÆ Ü»çÆ ÔË, é¼Õ Áé¶Õ
ÇÕÃî çÆÁ» Ã¹×¿èÆÁ» ÇòÚ êðÚçÅ ÔË å¶ Ô¯ð ÇÂ¿çz¶ Çòô¶ í¯×» ÇòÚ
êðÚ¶ ðÇÔ¿ç¶ ÔéÍ ÇÂÔ ÃÅð¶ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ù ÇîñÅÀ°ä òÅÃå¶ Üç¯º
å¼Õ Ã¯è¶ éÅ ÜÅä, ÃÔÅÇÂåÅ Õðé çÆ æ» ÇÂÃ ÜÆò ù ì¹ðÆ åð·»
ëÃÅ Çç¿ç¶ Ôé êð Üç¯º îÔ»ê¹ðô» çÆ Ç´êÅ Ô¯ ÜÅò¶ å¶ ÇÂÃ ÜÆò
106
ù Ãîð¼æ ×¹ðÈ çÅ î³åz êÌÅêå Ô¯ ÜÅò¶ å» ÇÂÔÆ ÇÂ¿çz¶ ÃÔÅÇÂåÅ Õðç¶
ÔéÍ ðÃéÅ éÅî ÜêçÆ ÔË, Ãðòä ÔðÆ çÅ ÜÃ Ã¹äç¶ Ôé ÇÜÃ
çÅ ëñ ÕÂÆ ´¯ó» Ü¼×» å¯º ò¼è Ô¹¿çÅ ÔË -
ÕÂÆ Õ¯ÇàÕ Ü× ëñÅ Ã¹Çä ×ÅòéÔÅð¶ ðÅî¨ ê³éÅ - EDF
é¶åð êÌíÈ ÇêÁÅÇðÁ» ç¶ çðôé ÕðÕ¶, Úðé ÃÇåÃ¿× å¶ ÜÅä
ÕðÕ¶, Ô¼æ Ã¶òÅ ÕðÕ¶, ÇÔðçÅ òÅÇÔ×¹ðÈ çÅ ÇêÁÅð ÇÔðç¶ ÇòÚ òÃä
ÕðÕ¶, î¼æÅ Ã¿å» çÆ èÈóÆ éÅñ Û°ÔÅ Õ¶ êÇò¼åð Ô¯ Ü»çÅ ÔË -
ÚðéÔ ×¯Çì¿ç îÅð×¹ Ã¹ÔÅòÅ¨
ÁÅé îÅð× Ü¶åÅ ÇÕÛ° èÅÂÆÁË å¶å¯ ÔÆ ç¹Ö¹ ÔÅòÅ¨
é¶åz ê¹éÆå íÂ¶ çðÃ¹ ê¶Ö¶ ÔÃå ê¹éÆå àÔñÅòÅ¨
ÇðçÅ ê¹éÆå ÇðçË ÔÇð ìÇÃú îÃå ê¹éÆå Ã¿å èÈðÅòÅ¨
Ãðì ÇéèÅé éÅÇî ÔÇð ÔÇð ÕË
ÇÜÃ¹ ÕðÇî ÇñÇÖÁÅ ÇåÇé êÅòÅ¨
Üé éÅéÕ ÕÀ° ×¹ð¹ êÈðÅ í¶Çàú
Ã¹ÇÖ ÃÔÜ¶ Áéç ÇìÔÅòÅ¨ ê³éÅ - ABAB
×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ç¶ ÇàÕÅä¶ ìÅð¶ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé -
ÕÅÇÂÁÅ é×ð¹ é×ð ×ó Á¿çÇð¨
ÃÅÚÅ òÅÃÅ ê¹Çð ××é§çÇð¨
ÁÃÇæð¹ æÅé° ÃçÅ ÇéðîÅÇÂ« ÁÅê¶ ÁÅê¹ À°êÅÇÂçÅ¨
Á³çÇð Õ¯à ÛÜ¶ ÔàéÅñ¶¨
ÁÅê¶ ñ¶òË òÃå° ÃîÅñ¶¨
ìÜð ÕêÅà Üó¶ ÜÇó ÜÅäË ×¹ð ÃìçÆ Ö¯ñÅÇÂçÅ¨
íÆåÇð Õ¯à ×¹ëÅ Øð ÜÅÂÆ¨
éÀ° Øð æÅê¶ Ô¹ÕÇî ðÜÅÂÆ¨
çÃòË ê¹ðÖ¹ Áñ¶Ö¹ ÁêÅðÆ ÁÅê¶ ÁñÖ¹ ñÖÅÇÂçÅ¨
ê³éÅ - A@CC
ÇÂÕ Ô¯ð æ» Ãêôà Õðç¶ Ô¯Â¶ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé -
éÀ° çðòÅÜ¶ ÕÅÇÂÁÅ Õ¯à¹ ÔË çÃòË ×¹êå° ðÖÆÜË¨
ìÜð ÕêÅà é Ö¹ñéÆ ×¹ð ÃìÇç Ö¹ñÆÜË¨
ÁéÔç òÅÜ¶ è¹Çé òÜç¶ ×¹ð ÃìÇç Ã¹äÆÜË¨
Çåå° Øà Á³åÇð ÚÅéäÅ ÕÇð í×Çå ÇîñÆÜË¨
Ãí îÇÔ Â¶Õ° òðåçÅ ÇÜÇé ÁÅê¶ ðÚé ðÚÅÂÆ¨
ê³éÅ - IED
Ã¯ ÇÂÃ ÃðÆð ç¶ ÇòÚ À°êîÅ ðÇÔå òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ çÅ ÇéòÅÃ
ÁÃæÅé òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ çÅ òÅÃÅ ÔËÍ êð ÇÂÔ ÜÆò îÅÇÂÁÅ ÇòÚ
107
ÖÇÚå Ô¯ÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ Á³çðñ¶ ðÅÔ çÆ êÛÅä éÔÄ ÕðçÅ Áå¶ éÅ
ÔÆ ÇÂÔç¶ Á³çð ð¹ÚÆ êËçÅ Ô¹¿çÆ ÔË ÇÕ îËº òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ç¶ çðôé
êÅò»Í ÇÂÔ ÜÆò éÅî ðÈêÆ î¯åÆ Ú¹×ä çÆ æ» îð¶ Ô¯Â¶ ÇòÇôÁ»
ðÈêÆ â¿×ð» çÅ îÅÃ ÚÈ¿â-ÚÈ¿â Ö»çÅ ÔË Áå¶ ÁÅêäÅ Üéî ÇìðæÅ
×¹ÁÅÀ°ºçÅ ÔËÍ Üç¯º ìÅðÅîÅÔ ÇòÚ ç¼Ã¶ Ô¯Â¶ À°êç¶ô ÇÂÃ ÜÆò é¶
ÕîÅ ñÂ¶ å» À°Ãù êÌíÈ ç¶ çðôé Ô¯ Ü»ç¶ ÔéÍ À°Ãù À°Ô ×¹êå
ðÃåÅ Çîñ Ü»çÅ ÔË Ü¯ çÃò¶º ç¹ÁÅð òñ ù Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÃ îÔÆé¶
ç¶ ÇòÚ êÌ×à ÕðÇçÁ» ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé -
ëñ×¹Çä Áé§ç À°êÅðÜéÅ ÔÇð ÃÜä êÌ×à¶ ÁÅÇÂ¨
ê³éÅ - ACF
òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ç¶ ÇîñÅê çÅ ÇÕ¿éÅ Áé§ç ÁÅÇÂÁÅ ÇÂÔ ÕÇÔä
Ã¹äé å¯º ìÅÔð ÔËÍ ÇÜÃ æ» òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ÇÂÃ ÃðÆð ÇòÚ ðÇÔ¿ç¶
Ôé À°Ã¶ ìÅð¶ íÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆ êÌ×à Õðç¶ Ô¯Â¶ çÃç¶ Ôé ÇÕ Ü¯
ÇÂÃ ÃðÆð ç¶ ÇòÚ çÃò¶º ç¹ÁÅð çÅ ÇàÕÅäÅ ÔË À°Ãù òðéä
ÕðéÅ ÁÇå ÕÇáé ÔË ÇÕÀ°ºÇÕ À°Ãç¶ ìðÅìð çÅ Õ¯ÂÆ Ô¯ð ÇàÕÅäÅ
ÔË ÔÆ éÔÄÍ
çÃî ç¹ÁÅð À°Ô ÃÌ¯å ÔË, À°Ô ÃæÅé ÔË ÇÜæ¯º îé å¶ ÇÂ¿çzÆÁ»

çÆÁ» ÇìðåÆÁ» åÅÕå ñË Õ¶ ìÅÔðî¹Ö ç½óçÆÁ» Áå¶ ìÅÔð ÁÅêä¶-
ÁÅêä¶ êçÅðæ å¼Õ ×¿îåÅ êÅ Õ¶ ÇêÛÅÔ» ÁÅêä¶ Á³çð À°Õå
Õ¶ºçð òñ î¹ó-ñ×ÅåÅð ìÅÔðñÆ Á³çðñÆ ÕÅðòÅÂÆ ÇòÚ òðÇåÁÅ
ÕðçÆÁ» ÔéÍ úæ¯º Ãå·Å ÇîñçÆ ÔË Áå¶ ÇÂÔ ÜÆò À°Ô Ãå·Å êÅ
Õ¶ ÁÅêä¶ Ã¹íÅÁ î¹åÅÇìÕ Õðî ÕðçÅ ÔË -
ÇÂÃ ÕÅ ìñ¹ éÅÔÆ ÇÂÃ¹ ÔÅæ¨
Õðé ÕðÅòé Ãðì Õ¯ éÅæ¨ ê³éÅ - BGG
Ã¯ ÃÅðÆÁ» ÇìðåÆÁ» ìÅÔðñÆ Öìð Á³çð í¶ÜçÆÁ» ðÇÔ¿çÆÁ»
ÔéÍ Üç¯º ÜÆò ØÅñ ÕîÅÂÆ ÕðÕ¶ çÃî ç¹ÁÅð ÇòÚ Ã¹ðå éÅñ
êÔ¹¿ÚçÅ ÔË å» ÇÂÃ ÁÃæÅé å¶ Ü¯åÆ ç¶ çðôé Ô¹¿ç¶ Ôé ÇÜÃ ù
À°éîéÆ Ü¯å ÇÕÔÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ êðê¼Õ ÁÇíÁÅÃ ÕÅðé ÇÂÔ Ü¯åÆ
ÃÅÖôÅåÕÅð Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔË Áå¶ Á³ ç ð ÁéÔå éÅç çÆ
ÃÇÔÜ è¹é ç¶ ðÈê ÇòÚ éÅî çÆ åÅð ì¼Þ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔË ÇÜÃù
ÁéÔç è¹éÆ ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÃ è¹é ÇòÚ Ã¹ðå ÇÂÕ ÃÅð Ü¹àçÆ
ÔË Áå¶ ÇÂÃ ÜÆò çÆ Ã¹ðå Áçí¹¼å ðÃ ù Áé°íò ÕÇðÁÅ ÕðçÆ
ÔËÍ ÇÜÃ çÆ å¶ñ èÅðÅ òå êÌòÅÇÔå ÁòÃæÅ ù, ÁêÅð ÇéÞð èÅð,
ÕÇÔ Õ¶ Õæé ÕÆåÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ ÇÂÔ ÜÆò ÇÂÃ Á³ÇîÌå òÅñ¶ Ü¯åÆ
ÃðÈê ÁÕÅñ ê¹ðÖ ÇòÚ ÃîÅÁ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ ÁÅê¶ å¯º êÅð Ô¯
Õ¶ ÇÂÔ Û¯àÅ ÁÅêÅ ò¼â¶ ÁÅê¶ ÇòÚ ñÆé Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ ÁÅê
108
ÜÆ é¶ Ãêôà ÕðÇçÁ» ë¹ðîÅé ÕÆåÅ ÔË -
çÃî ÃæÅé Õ¶ ÃîÅé Õ½é í½é ÕÔ¯º
×¹ð î¹ÇÖ êÅòË Ã¹ åÀ° Áéå é êÅòÂÆ¨
À°éîéÆ Ü¯Çå êà¿åð çÆÜË ÕÀ°é Ü¯Çå
çïÅ ÕË ÇçÖÅòË ÜÅÔÆ åÅÔÆ ìé ÁÅòÂÆ¨
ÁéÔç éÅç ÃîÃð éÅç ìÅç ÕÀ°é
ÃÌÆ ×¹ðÈ Ã¹éÅòË Ü»ÇÔ Ã¯ÂÆ Çñò ñÅòÂÆ¨
ÇéÞð ÁêÅð èÅð å°¼ñ é Á³ÇîÌåðÃ
ÁÇêÀ° êÆÁÅòË Ü»ÇÔ åÅÔÆ îË ÃîÅòÂÆ¨
ê³éÅ - CF (ÕÇì¼å ÃÉï¶ íÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆ)
Üç¯º ÇÂÃ ÁÃæÅé å¶ Ã¹ðåÆ êÔ¹¿ÚçÆ ÔË å» ìÌÔî ôÅÖôÅåÕÅð
Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ çðôé ç¶Öç¶ ÔÆ éÅ Ã¹è ðÇÔ¿çÆ ÔË ÇÕÀ°ºÇÕ
ÁËÃÅ ÞñÕÅðÅ òÜçÅ ÔË Áå¶ Á³çð ÁËé» ðÃ åÅðÆ Ô¯ Ü»çÅ ÔË
Áå¶ ÇÂÕ ÁÕÇÔ ðÃ ÁÕÇÔ Áé§ç ÇÂÃ ÜÆò ù Áé°íò Ô¹¿çÅ ÔË
ÇÕ Õ° Þ òÆ ïÅç éÔÄ ðÇÔ¿ ç ÅÍ Õ¯ Â Æ Ã¿ Ã ÕÅð Ã¹ ð å ÇòÚ éÔÄ
ÁÅÀ°ºçÅ, ì¹¼è ì¹¼Þä òÅñÆ ôÕåÆ ÁËæ¶ ×¹¿î Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔËÍ
ì¹èÆ ç¶ ÇòÚ¯º, æÔ¹ ñÅ ñËä çÅ ìñ Áñ¯ê Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ
Ã¹ðå ù Ã¯ÞÆ éÅ ðÔÆ Áå¶ Ã¯Ú ÇòÚÅð ÇòÚ ÇèÁÅé Õðé çÆ ÇÔ¿îå
éÅ ðÔÆ, Ç×ÁÅé ÇòÚ Ç×ÁÅé éÅ ÇðÔÅ, Ü¯ Õ° Þ Ô¹ ä åÅÂÆº
ÜÅÇäÁÅ ÃÆ À°Ô ÃÅð¶ çÅ ÃÅðÅ Ç×ÁÅé À°á Ç×ÁÅ Áå¶ ×¼ñ çÆ
åÇÔ ÇòÚ êÔ¹¿Úä ÁæòÅ êÌÇòðå Ô¯ä òÅñÆ Ü¯ ôÕåÆ ÃÆ À°ÃçÆ
×Çå éÅ ðÔÆÍ èÆðÜ çÅ èÆðÜ, Ô¿×åÅ çÅ Ô¿×åÅê¹ä (ÁÔ¿íÅò)
ÚñÅ Ç×ÁÅ, Õ¶òñ ÇêÁÅð ðÇÔ Ç×ÁÅ Áå¶ êÌÇåôàÅ (îé°¼ÖÆ ×½ðòåÅ
çÆ îé½å) ñå êå, ñóÖóÅ, Ö¹ÁÅð Ô¯ ×ÂÆÍ ÇÂÕ Áçí¹¼å ðÃ
ÇòÚ ñÆé Ô¯ Ç×ÁÅÍ ÁÚ¿í¶ å¯º òÆ ÁÚ¿íÅ ÃðÈê, ÁÃÚðÜ ÔËðÅéÆ
ÇòÚ êÅÀ°ä òÅñÆ çôÅ å¯º òÆ ÁÇåÁ³å ÕðÕ¶ ÚîåÕÅð òÅñÆ
çôÅ ÇòÚ ñÆé Ô¯ ×ÂÆÍ ÇÂÔ Áí¶ ç ÁòÃæÅ çÅ Ü¯ Áé§ ç ÔË
îÔÅðÅÜ ÜÆ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé ÇÕ Üç¯º òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ çÅ ÇîñÅê
Ô¯ÇÂÁÅ À°Ô çÃî ç¹ÁÅð ÇòÚ ÔÆ êÌ×à Ô¯ ×Â¶, å» îÔÅé Áé§ç
çÆ êÌÅêåÆ Ô¯ÂÆÍ ÇÂÔ îÔÅé Ç´êÅ ×¹ðÈ ðÈê Ã¿å» é¶ ÕÆåÆÍ Ô¹ä
Áé°íò çÆ Ã¶Ü À°å¶ ð½äÕ» ñ× ×ÂÆÁ»Í Áé¶Õ ÇÕÃî ç¶ êÌÕÅô,
Áé¶Õ ÇÕÃî çÆÁ» Ã¿×ÆåÕ ñÇÔð» ç¶ òÅÜ¶ òÜ ðÔ¶ Ôé Áå¶ ÃÅð¶
ç¹Ö» çÅ ÖÅåîÅ Ô¯ Ç×ÁÅ ÔËÍ íÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆ ÇÂÃ ÁòÃæÅ çÅ
òðéä Õðç¶ Ô¯Â¶ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé -
çðÃé ç¶Öå ÔÆ Ã¹è ÕÆ é Ã¹è ðÔÆ
ì¹Çè ÕÆ é ì¹Çè ðÔÆ îÇå îËº é îÇå ÔË¨
Ã¹ðÇå îËº é Ã¹ðÇå ÁÀ° èÝÅé îËº é èÝÅé ðÔÝ¯
109
×ÝÅé îË é ×ÝÅé ðÔÝ¯ ×Çå îËº é ×Çå ÔË¨
èÆðÜ Õ¯ èÆðÜ ×ðì Õ¯ ×ðì ×Ý¯
ðÇå îËº é ðÇå ðÔÆ êÇå ðÇå êÇå ÔË¨
Áçí¹å êðîçí¹å ÇìÃîË ÇìÃî
ÁÃÚðÜË ÁÃÚðÜ ÁÇå ÁÇå ÔËÍÍ
ê³éÅ - CD (ÕÇì¼å ÃÉï¶ íÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆ)
Ô¹ä ÇÔðç¶ ðÈê Ã¶Ü Ã¹ÔÅòÆ Ô¯ ×ÂÆ, ç¹Ö» çÅ ÖÅåîÅ Ô¯ Ç×ÁÅÍ
Üéî»-Üéî»åð» çÆ ñ¼×Æ Ô¯ÂÆ êÌíÈ ç¶ ÇîñÅê çÆ ÇÂÇÛÁÅ ×¹ðÈ çÆ
Ç´êÅ éÅñ êÌÅêå Ô¯ ×ÂÆ ÇÕÀ°ºÇÕ Ãîð¼æ ×¹ðÈ é¶ À°Ô Øð ÇçÖÅ
ÇçåÅ, ÇÜæ¶ î¶ð¶ êÌíÈ çÅ ÃçÆò ÔÆ òÅÃÅ ÔËÍ Ãîð¼æ ×¹ðÈ çÆ ÇÂÔÆ
ÇéôÅéÆ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔË -
Øð îÇÔ Øð¹ ç¶ÖÅÇÂ ç¶ÇÂ Ã¯ ÃÇå×¹ð¹ ê¹ðÖ¹ Ã¹ÜÅä°¨
ê³Ú Ãìç è¹ÇéÕÅð è¹Çé åÔ ìÅÜË Ãìç¹ éÆÃÅä°¨
çÆê ñ¯Á êÅåÅñ åÔ Ö³â î³âñ ÔËðÅé°¨
åÅð Ø¯ð ìÅÇÜ¿åz åÔ ÃÅÇÚ åÖÇå Ã¹ñåÅé°¨
Ã¹Öîé ÕË ØÇð ðÅ×¹ Ã¹Çé Ã¹¿Çé î³âÇñ Çñò ñÅÇÂ¨
ÁÕæ ÕæÅ ìÆÚÅðÆÁË îéÃÅ îéÇÔ ÃîÅÇÂÍÍ
À°ñÇà Õî« Á³ÇîÌÇå íÇðÁÅ ÇÂÔ¹ îé° ÕåÔ¹ é ÜÅÇÂ¨
ÁÜêÅ ÜÅê¹ é òÆÃðË ÁÅÇç Ü¹×ÅÇç ÃîÅÇÂ¨
ÃÇí ÃÖÆÁÅ ê³Ú¶ Çîñ¶ ×¹ðîÇÖ ÇéÜ ØÇð òÅÃ¹¨
Ãìç¹ Ö¯ÇÜ ÇÂÔ¹ Øð¹ ñÔË éÅéÕ¹ åÅ ÕÅ çÅÃ¹¨ ê³éÅ - ABIA
Ô¹ä ÃÅðÆÁ» Ã¿×ä»-ÃÅæä» ÜÆò ðÈê ÇÂÃåzÆ éÅñ Çîñ Õ¶
òÅçÆ-Â¶ - é± ð ÇòÚ î³ × ñ ×Å ðÔÆÁ» ÔéÍ ÃÅðÆÁ» Ã¹ ð åÆÁ»-
ÇìðåÆÁ», Õðî ÇÂ¿çzÆÁ» Çîñ Õ¶ ÇÂÃ ÇéÜ Øð¹ ç¶ ×¹ä ×Å ðÔÆÁ»
Ôé -
ÃÇí ÃÖÆÁÅ ê³Ú¶ Çîñ¶ ×¹ðî¹ÇÖ ÇéÜ ØÇð òÅÃ¹¨
Ãìç¹ Ö¯ÇÜ ÇÂÔ¹ Øð¹ ñÔË éÅéÕ¹ åÅ ÕÅ çÅÃ¹¨ ê³éÅ - ABIA
ÇÂÔ ÜÆò ÁÅåîÅ ÔËðÅé Ô¯ ×ÂÆ ÇÕ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ òð×Å å»
Ô¯ð Õ¯ÂÆ ÔË ÔÆ éÔÄ ÇÜé·» é¶ î¶ðÅ Ôñå òÆ ÃòÅð ÇçåÅ Áå¶
çð×ÅÔ ÇòÚ ÇéÔÚñ æ» ìÖô ÇçåÆÍ Ô¹ ä Ã¿ Ã Åð ç¶ ÇíÁÅéÕ
ÃÅ×ð ÇòÚ ×¯ å ¶ ÖÅä ñÂÆ Ü¿ î ä îðé çÅ Ú¼ Õ ð ÔÆ ì¿ ç Õð
ÇçåÅÍ ÇÜÔìÅ î¶ðÆ ÇÂÕ ÔË, å¶ð¶ ×¹ä» çÅ ô¹îÅð éÔÄ, îËº ÇÕò¶º å¶ð¶
×¹ä ×Åò»Í òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ù Çéå ÔÆ ÃñÅÔ¹äÅ À°ÇÚå ÔË íÅò¶º À°Ãù
ÇÂÕ Çåñ ÇÜ¿éÆ òÆ åî·Å éÔÄ ÔË, À°Ãç¶ ×¹ä ×ÅÀ°ä éÅñ ÜÆò
çÅ ÔÆ íñÅ ÔË -
110
ÇîÇñ ÃÔÆÁÅ î³×« ×ÅòÔÆ ×Æå ×¯Çò¿ç ÁñÅÇÂ¨
ÔÇð Ü¶ÔÅ Áòð¹ é ÇçÃÂÆ Õ¯ÂÆ çÈÜÅ ñòË é ñÅÇÂ¨
Ôñå° êñå° ÃòÅÇðúé° ÇéÔÚñ ÇçåÆÁé° ÜÅÇÂ¨Í
Ã¿ÃÅð ÃÅ×ð å¶ ðÇÖÁé° ìÔ¹Çó é ÜéîË èÅÇÂ¨
ÇÜÔòÅ Â¶Õ Áé¶Õ ×¹ä åð¶ éÅéÕ ÚðäÆ êÅÇÂ¨
ëñ×¹Çä Çéå ÃñÅÔÆÁË ÇÜÃ é¯ Çå« é åîÅÇÂ¨
ê³éÅ - ACF
éÅî çÆ îÇÔîÅ çÃç¶ Ô¯Â¶ ÁÅê ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé ÇÕ ÇÜÃ-
ÇÜÃ é¶ òÆ éÅî ÁÅêä¶ ÇèÁÅé ÇòÚ òÃÅ ÇñÁÅ ÔË À°Ã ç¶ ç¯Ô»
ÜÔÅé» ç¶ ÕÅðÜ òÅÇÔ×¹ ð È ÜÆ ÁÅê êÈ ð Å Õðç¶ ÔéÍ êÈ ð Å ×¹ ð È
ÁðÅèä éÅñ çð×ÅÔ ÇòÚ Öð¶ ÃîÞ Õ¶ ÁÅçð ÇîñçÅ ÔË, ÃÅð¶
Ã¹Ö» çÅ Ö÷ÅéÅ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ çÆ ïÅç ÇòÚ ÃÇ¿îñå ÔË Áå¶ À°é·»
çÆ ïÅç ÇÔðç¶ ÇòÚ òÃÅÀ° ä éÅñ îÔ»ÇíÁÅéÕ íòÜñ åð
ÜÅÂÆçÅ ÔËÍ í×åÆ ÕðÕ¶, ÔðÆ ç¶ ×¹ä ×Å Õ¶, Ãðòä, ÇÃîðé,
ÁðçÅÃ ÕðÕ¶ ÃÅù êÌ¶îÅ í×åÆ êÌÅêå Ô¯ Ü»çÆ ÔË å» îÅÇÂÁÅ î¹ó
Õ¶ ÁÅêäÆ Á¼× ÇòÚ ÜÅñ éÔÄ ÃÕçÆÍ ÇÂÔ Ü¯ îÅÇÂÁÅ ÜÅñ ÔË
ÇÂÃ çÅ ÇîÇæÁÅê¹ä êÌ×à Ô¯ Õ¶ ÃçÆòÆ ÇÂÕ¯ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ÔÆ Ôð
æ» ç¶ À°å¶ ÇçzôàÆ×¯Úð¶ Ô¹¿çÅ ÔËÍ Ã¯ ÇÜé·» é¶ ÇÂÃ êÌî¶ôð ù ÇÔðç¶
ÇòÚ òÃÅ ÇñÁÅ ÔË Áå¶ À°é·» çÆ Ã¶òÅ Õðç¶ Ôé, À°é·» À°êð
òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ çÆ éçð Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔË À°Ã ç¶ òÅÃå¶ îÅÔ,
ÇçòÃ, îÔÈðå, ÇòØéÕÅðÆ éÔÄ Ô¹¿ç¶, À°é·» ù Ú¿×¶ î³ç¶ Ççé Ç×äé
çÆ, ÜÅÚä çÆ Õ¯ÂÆ ñ¯ó éÔÄ Ô¹¿çÆÍ À°é·» òÅÃå¶ ÃÅð¶ ÔÆ Ççé
ô¹í Ô¯ÇÂÁÅ Õðç¶ ÔéÍ ÇÜ¿é¶ òÆ ÇòØé Ô¹¿ç¶ Ôé À°Ô ÃÅð¶ ç¶ ÃÅð¶
À°é·» ù ñ×ç¶ Ôé ÇÜé·» é¶ êÌíÈ ÇêÁÅð¶ ù í¹ñÅ Õ¶ Ç÷¿ç×Æ ç¶
Á³èÕÅð ÇòÚ è¼ÕÅ ÖÅèÅ ÔËÍ ÁÖÆð ÇòÚ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ ÃÅù
ÁðçÅÃ Õðé çÆ ÜÅÚ çÃç¶ Ô¯Â¶ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé ÇÕ Ô¶ òÅÇÔ×¹ðÈ
ÜÆ! ÁÃÄ í¹ñ¶ Ô¯Â¶ ÜÆò Ô», å°ÃÄ ÃÅâ¶ À°å¶ Ç´êÅ ÕðÕ¶ ÃÅù êÈðé
å¼å ì¶å¶ Ãîð¼æ ×¹ðÈ çÅ ÇîñÅê ìÖô¯, ÁÅêä¶ ÇêÁÅÇðÁ» ç¶ çðôé
ìÖô¯, ÁÃÄ îÅÇÂÕ Ã¯ÞÆ çÆ æ» ÁÅê ç¶ éÅî ÇòÚ ñÆé Ô¯ ÜÅÂÆÂ¶
Áå¶ ÁÃÅâÅ Ü¯ î¹Ö î³åò êÌíÈ êÌÅêåÆ çÅ ÔË À°Ô êÈðÅ Ô¯ ÜÅò¶ -
ÇÜÇé ÇÜÇé éÅî¹ ÇèÁÅÇÂÁÅ Çåé Õ¶ ÕÅÜ Ãð¶¨
ÔÇð ×¹ð¹ êÈðÅ ÁÅðÅÇèÁÅ çð×Ô ÃÇÚ Öð¶¨
Ãðì Ã¹ÖÅ ÇéÇè Úðä ÔÇð íÀ°Ü« ÇìÖî¹ åð¶¨
êÌ¶î í×Çå Çåé êÅÂÆÁÅ ÇìÇÖÁÅ éÅÇÔ Üð¶¨
Õ±ó ×Â¶ ç¹ÇìèÅ éÃÆ êÈðé ÃÇÚ íð¶¨
êÅðìÌÔî¹ êÌí¹ Ã¶òç¶ îé Á³çÇð Â¶Õ° èð¶¨
111
îÅÔ ÇçòÃ îÈðå íñ¶ ÇÜÃ ÕÀ° éçÇð Õð¶¨
éÅéÕ° î³×Ë çðÃ çÅé° ÇÕðêÅ ÕðÔ¹ Ôð¶¨ ê³éÅ - ACF
Ãî¹¼Ú¶ ìÅð»îÅÔ ÇòÚ ÁÅÂÆ ×¹ðìÅäÆ ÇÂÃ ÇÕðå Õðî ÕðÕ¶
ÇòÛó¶ ÜÆò ù Ü¯ ´¯ó·» ÃÅñ» å¯º ÚÀ°ðÅÃÆ ç¶ Ú¼Õð Ö»çÅ ÁÇå
ç¹ÖÆ Ô¯ ÇðÔÅ ÃÆ, ù êÌíÈ ÇîñÅê çÆ ñ×é ñÅÀ°ºçÅ ÔËÍ Ú¶å ç¶
îÔÆé¶ ðÅÔÄ êÌ×à Ô¹¿çÅ ÔË ÇÕ ×¯Çì¿ç ç¶ ÁðÅèä éÅñ ØäÅ Áé§ç
ÇîñçÅ ÔËÍ ÇÂÔ Áé§ç Ã¿å» ù Çîñ Õ¶ êÌÅêå Ô¹¿çÅ ÔËÍ Ã¿ÃÅð ÇòÚ
ÁÅÂ¶ À°Ô Ãëñ Ôé ÇÜÔó¶ êÌíÈ ù êÌÅêå Õð ñËºç¶ Ôé êÌíÈ ÇîñÅê
å¯º Çìé» îÅéÃ Üéî ÇìðæÅ ÔËÍ À°Ô êÌíÈ Üñ»-æñ», êðìå», òä»
ÇòÚ ÇÂÕ ðÃ êÌÆêÈðé ÔËÍ ÇÕ¿é» ç¹Ö ÔË Ü¶ À°Ã êÌíÈ ù éÔÄ Çîñç¶Í
íÅ×» òÅñ¶ Ôé ÇÜé·» é¶ êÌíÈ êÌÅêåÆ Õð ñÂÆ ÔËÍ ÇÂÔ ÜÅä Õ¶
ÜÆò Á³çð ñ¯ÚÅ êËçÅ Ô¹¿çÆ ÔË ÇÕ îËù íÆ çðôé» çÅ Ã¹íÅ× êÌÅêå
Ô¯ ÜÅò¶Í ÇÂÃ¶ åð·» Ôð îÔÆé¶ ÇòÚ ÜÅÚ çÃç¶, Ã¿å îÇÔî», éÅî
îÇÔî» çÃç¶ ëñ×¹ä ç¶ îÔÆé¶ êÌíÈ ù êÌÅêå Õðé çÆ îÔ¼ååÅ
ç¼ÃÆ ×ÂÆ ÔËÍ
nnnnnnn
112

Hove Anand Ghana by Sant Waryam Singh Ratwara Sahib Wale PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Hove Anand Ghana by Sant Waryam Singh Ratwara Sahib Wale PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ú¶Çå

Ú¶Çå ×¯Çò¿ç¹ ÁðÅèÆÁË Ô¯òË Áé¿ç¹ ØäÅ¨

ÇÂÕ ÁÇèÁÅåîÕ ÇÂÇåÔÅÃ ÇòÚ ÕæÅ ÁÅÀ°ºçÆ ÔË ÇÕ ï±éÅé

çÃî ç¹ÁÅð À°Ô ÃÌ¯å ÔË, À°Ô ÃæÅé ÔË ÇÜæ¯º îé å¶ ÇÂ¿çzÆÁ»

You might also like