ΝΕΟΣ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΝΟΚ) PDF

Signature Not
Verified
Digitally signed by
Theodoros Moumouris
Date: 2012.04.09 21:36:29
EEST
Reason: Signed PDF
(embedded)
Location: Athens, Ethniko
2075
Typografio
ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ. Φύλλου 79
9 Απριλίου 2012
NOMOΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 4067 ζ) το άρθρο 11, εκτός από την παράγραφο 6ιζ,
Νέος Οικοδομικός Κανονισμός. η) οι παράγραφοι 3 και 4 του άρθρου 12,
θ) το άρθρο 13,
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ι) το άρθρο 14 με τη διευκρίνιση ότι η αναφερόμενη
ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ απόσταση Δ ορίζεται σε 2,50 μ. ανεξάρτητα από το
Εκδίδομε τον ακόλουθο νόμο που ψήφισε η Βουλή: ύψος,
ια) το άρθρο 16,
Άρθρο 1 ιβ) το άρθρο 17,
Πεδίο Εφαρμογής ιγ) το άρθρο 18,
1. Σε περιοχές εντός εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχε− ιδ) το άρθρο 19,
δίου εφαρμόζονται όλες οι διατάξεις του παρόντος. ιε) το άρθρο 23,
2. Σε περιοχές εκτός εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχε− ιστ) το άρθρο 25,
δίου εφαρμόζονται οι ακόλουθες διατάξεις του παρό− ιζ) το άρθρο 26,
ντος: ιη) τα άρθρα 29 έως 37.
α) το άρθρο 2, 4. Όλα τα αριθμητικά μεγέθη που ορίζονται στις δια−
β) οι παράγραφοι 2, 4 και 5 του παρόντος άρθρου, τάξεις του παρόντος νόμου θεωρούνται ως τα ανώτατα
γ) το άρθρο 4, επιτρεπόμενα.
δ) το άρθρο 6, 5. α) Οι ειδικές πολεοδομικές διατάξεις, με την επιφύ−
ε) η παράγραφος 3 του άρθρου 8, λαξη της επόμενης παραγράφου, κατισχύουν των γενι−
στ) το άρθρο 11 εκτός από την παράγραφο 2 και τις κών διατάξεων, που περιέχονται στον παρόντα νόμο.
παραγράφους 6ιγ, 6ιζ, 6ιστ για το άρθρο 19 όπως ανα− β) Οι διατάξεις του παρόντος κατισχύουν των κα−
φέρεται σε αυτήν, νονιστικών πράξεων της Διοίκησης (όπως αποφάσεις
ζ) οι παράγραφοι 3 και 4 του άρθρου 12, η παρά− Νομάρχη, πράξεις Δημοτικού Συμβουλίου κ.λπ.), με τις
γραφος 14η όταν δεν ορίζεται διαφορετικά από άλλες οποίες θεσπίζονται όροι δόμησης (όπως ύψος, ποσοστό
διατάξεις, κάλυψης, αριθμός ορόφων, θέση υπογείου κ.λπ.), εκτός
η) το άρθρο 13, από: 1) οποιουδήποτε είδους διατάγματα και 2) πρά−
θ) το άρθρο 16, ξεις, με τις οποίες θεσπίζονται ειδικές και εντοπισμένες
ι) το άρθρο 17 εκτός από την παράγραφο 2α, 2β, 2στ, ρυθμίσεις (όπως για διατηρητέα κτίρια, μνημεία, ειδικά
6β και 8, κτίρια κ.λπ.). Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος,
ια) το άρθρο 21, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής μπορεί να διαπι−
ιβ) το άρθρο 23, στώνεται η μη εφαρμογή των παραπάνω κανονιστικών
ιγ) το άρθρο 25, πράξεων της διοίκησης.
ιδ) το άρθρο 26,
Άρθρο 2
ιε) το άρθρο 28,
Ορισμοί
ιστ) τα άρθρα 29 έως 37.
3. Σε νομίμως υφιστάμενους οικισμούς χωρίς εγκε− 1. Αίθριο είναι το μη στεγασμένο τμήμα του κτιρίου
κριμένο ρυμοτομικό σχέδιο εφαρμόζονται οι ακόλουθες που περιβάλλεται από όλες τις πλευρές του από το
διατάξεις του παρόντος: κτίριο ή τα όρια του οικοπέδου, στο οποίο μπορούν να
α) το άρθρο 2, έχουν ανοίγματα, χώροι κύριας χρήσης και εγγράφεται
β) οι παράγραφοι 3, 4 και 5 του παρόντος άρθρου, σε αυτό κύκλος διαμέτρου Δ.
γ) το άρθρο 4, 2. Αιολικά ενεργειακά συστήματα είναι οι εγκατα−
δ) το άρθρο 5, στάσεις που επιτρέπουν την αξιοποίηση της αιολικής
ε) το άρθρο 6, ενέργειας για την κάλυψη ενεργειακών αναγκών του
στ) το άρθρο 9, κτιρίου.
2076 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ)
3. Ακάλυπτος χώρος είναι ο χώρος του οικοπέδου 15. Διπλά κελύφη είναι κατασκευές συστήματος πρό−
που δεν δομείται. σοψης που αποτελείται από μια εξωτερική και μια εσω−
4. Ανοίγματα χώρου κτιρίου είναι το κενό που τυχόν τερική επιφάνεια, μεταξύ των οποίων μεσολαβεί κενό
υπάρχει στην οροφή του ανώτατου σε κάθε θέση ορό− ικανών διαστάσεων στο οποίο διακινείται αέρας και
φου, καθώς και τα κενά όλων των τοίχων, τα οποία είτε μπορεί να εξυπηρετήσει τη βιοκλιματική λειτουργία του
παραμένουν ελεύθερα είτε κλείνουν με ανοιγόμενα ή κτιρίου.
σταθερά κουφώματα και χρησιμοποιούνται για επικοι− 16. Δομικό έργο είναι κάθε είδους κατασκευή, ανε−
νωνία των χώρων μεταξύ τους ή με το ύπαιθρο ή για το ξάρτητα από τα υλικά και τον τρόπο κατασκευής της,
φυσικό φωτισμό ή για τον αερισμό των χώρων κτιρίου που είναι σταθερά συνδεδεμένη με το έδαφος, δεν έχει
ή για αποθήκευση ηλιακής θερμότητας. δυνατότητα αυτοκίνησης και δεν μπορεί να ρυμουλ−
5. Ανοικτός Εξώστης (μπαλκόνι) είναι η οριζόντια προ− κηθεί.
εξοχή του δαπέδου ορόφου ή δώματος που προβάλλει 17. Δρόμοι ή Οδοί είναι οι κοινόχρηστες εκτάσεις που
πέρα από τις επιφάνειες των όψεων του κτιρίου. εξυπηρετούν τις ανάγκες κυκλοφορίας των οχημάτων
6. Ανοικτoί ημιυπαίθριοι χώροι είναι οι μη θερμαινό− και των πεζών.
μενοι στεγασμένοι χώροι που διαθέτουν τουλάχιστον 18. Δρόμοι Ήπιας Κυκλοφορίας είναι οι πεζόδρομοι
μία ανοιχτή πλευρά προς κοινόχρηστο χώρο ή προς στους οποίους επιτρέπεται η υπό όρους κίνηση οχη−
τους υποχρεωτικούς ακάλυπτους χώρους και το μήκος μάτων.
του ανοίγματος είναι ίσο ή μεγαλύτερο του 35% του 19. Εγκατάσταση είναι η κατασκευή ή υποδομή που
συνολικού μήκους του περιγράμματος του ανοικτού προορίζεται ή απαιτείται για τη λειτουργία, εξυπηρέτη−
ημιυπαίθριου χώρου. ση και ασφάλεια των κτιρίων, όπως οι ανελκυστήρες, τα
7. Απόσυρση κτιρίου είναι η κατεδάφιση κτιρίου κύρι− στοιχεία διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, κλιματισμού,
ας χρήσης, ενεργειακής κατηγορίας χαμηλότερης του δροσισμού, διανομής και εκροής ύδατος, θέρμανσης, φυ−
επιτρεπόμενου ορίου που προβλέπεται στους σχετικούς σικού αερίου, τα θερμικά ηλιακά συστήματα, τα στοιχεία
κανονισμούς και η αντικατάστασή του με κτίριο που ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τα στοιχεία μονάδων
πληροί τις σχετικές προϋποθέσεις. Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής
8. Αρχιτεκτονικές προεξοχές και αρχιτεκτονικά στοι− Αποδοτικότητας (ΣΗΘΥΑ), οι καπναγωγοί, οι επιγραφές,
χεία είναι τα φέροντα ή μη στοιχεία του κτιρίου που οι κεραίες.
συμμετέχουν στη διαμόρφωση των όψεών του. 20. Εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο οικισμού ή σχέδιο
9. Αστικός σχεδιασμός είναι η ρύθμιση του φυσικού πόλης ή πολεοδομικό σχέδιο ή εγκεκριμένη πολεοδο−
(χερσαίου και θαλάσσιου) και δομημένου χώρου μέσα μική μελέτη είναι το διάγραμμα με τον τυχόν ειδικό
από τον έλεγχο των αντιθέσεων/ανταγωνισμού στην πολεοδομικό κανονισμό που έχει εγκριθεί σύμφωνα με
κατασκευή του οικιστικού ιστού, όπως προκύπτει από τις οικείες διατάξεις και καθορίζει τους ειδικούς όρους
πολεοδομική μελέτη. Αποδίδει ογκοπλαστικά μοντέλα δόμησης, τους κοινόχρηστους, κοινωφελείς και δομή−
της προσδοκώμενης εικόνας του χώρου και σχεδιασμό σιμους χώρους και τις επιτρεπόμενες χρήσεις σε κάθε
της ροής – αλληλουχίας των στοιχείων του δημόσιου τμήμα ή ζώνη τους.
χώρου, όπως πλατείες, εστιακά σημεία, χώροι πρασίνου, 21. Ειδικά κτίρια είναι τα κτίρια, των οποίων η κύρια
υδάτινα στοιχεία των διατηρητέων οικιστικών συνόλων χρήση σε ποσοστό μεγαλύτερο του 50% της συνολικής
και των χώρων πολιτιστικού ή ιστορικού − αρχαιολογι− επιφάνειας δόμησής τους δεν είναι η κατοικία.
κού ενδιαφέροντος. 22. Ειδικά κτίρια και εγκαταστάσεις δημόσιου ενδια−
10. Βιοκλιματικός σχεδιασμός κτιρίου είναι ο σχεδι− φέροντος είναι όσα χαρακτηρίζονται με απόφαση του
ασμός του κτιρίου που αποσκοπεί στη βέλτιστη εκμε− αρμόδιου κατά περίπτωση Υπουργού στον οποίο υπά−
τάλλευση των φυσικών και κλιματολογικών συνθηκών γεται η χρήση του κτιρίου.
με σκοπό να επιτυγχάνονται οι βέλτιστες εσωτερικές 23. Εκσκαφή, Επίχωση ή Επίστρωση είναι οι κατασκευ−
συνθήκες θερμικής άνεσης και ποιότητας αέρα κατά ές διαμόρφωσης του εδάφους για δόμηση σε οικόπεδο
τη διάρκεια όλου του έτους με την ελάχιστη δυνατή ή γήπεδο. Εργασίες εκσκαφής, επίχωσης ή επίστρωσης
κατανάλωση ενέργειας. που εκτελούνται για άλλο σκοπό εγκρίνονται από την
11. Βιοκλιματικό κτίριο ονομάζεται ένα κτίριο που αντα− εκάστοτε αρμόδια αρχή.
ποκρίνεται στις κλιματικές συνθήκες του περιβάλλοντός 24. Ελαφρά κατασκευή είναι η κατασκευή με φέροντα
του, καθώς έχει σχεδιαστεί με τρόπο ώστε να επιτυγ− οργανισμό και στοιχεία πλήρωσης μειωμένου μόνιμου
χάνονται οι βέλτιστες εσωτερικές συνθήκες θερμικής φορτίου ιδίου βάρους σε σχέση με τις συμβατικές κα−
άνεσης και ποιότητας αέρα κατά τη διάρκεια όλου του τασκευές, όπως αυτές από οπλισμένο σκυρόδεμα ή λι−
έτους, με την ελάχιστη δυνατή κατανάλωση ενέργειας θοδομή φέρουσας τοιχοποιίας κ.ά..
και κατατάσσεται στις ανώτερες ενεργειακά κατηγο− 25. Ελεύθερο ύψος σε τυχόν σημείο του δαπέδου ορό−
ρίες όπως αυτές κάθε φορά ορίζονται. φου ή χώρου κτιρίου είναι το μήκος της κατακόρυφης
12. Γήπεδο είναι η συνεχόμενη έκταση γης που απο− γραμμής μεταξύ του ανώτατου σημείου του τελειωμέ−
τελεί αυτοτελές και ενιαίο ακίνητο και ανήκει σε έναν νου δαπέδου μέχρι το κατώτατο σημείο της τελειωμέ−
ή σε περισσότερους κυρίους εξ αδιαιρέτου, σε περιοχή νης οροφής ή τυχόν ψευδοροφής.
εκτός εγκεκριμένου σχεδίου. 26. Ενεργητικά ηλιακά συστήματα ψύξης / θέρμανσης
13. Δεξαμενή αποχέτευσης είναι ο στεγανός χώρος είναι τα ηλιακά συστήματα που χρησιμοποιούν μηχανικά
όπου συγκεντρώνονται τα λύματα του κτιρίου. μέσα (όπως ηλιακός συλλέκτης θερμού ύδατος, φωτο−
14. Διάγραμμα Εφαρμογής (ΔΕ) ή Τεχνική Έκθεση (ΤΕ) βολταϊκά στοιχεία, υβριδικά συστήματα).
είναι αυτό που ορίζει την εφαρμογή στο έδαφος των 27. Επιτρεπόμενος όγκος του κτιρίου είναι ο επιτρε−
εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων. πόμενος όγκος σε κυβικά μέτρα κάθε κτιρίου μέσα στο
ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ) 2077
ιδεατό στερεό και υπολογίζεται από την οριστική στάθ− τμήμα του ορίου της λεκάνης απορροής με τα μέγιστα
μη του εδάφους. υψόμετρα.
28. Εσωτερικός εξώστης (πατάρι) είναι προσβάσιμος 42. Κτίριο είναι η κατασκευή που αποτελείται από χώ−
χώρος που βρίσκεται εντός χώρου, όπου η υποκείμενη ρους και εγκαταστάσεις και προορίζεται για προσωρινή
επιφάνεια πληροί τις προϋποθέσεις χώρου κύριας χρή− ή μόνιμη παραμονή του χρήστη.
σης, έχει προσπέλαση αποκλειστικά από το χώρο αυτόν, 43. Κτίριο ελάχιστης ενεργειακής κατανάλωσης είναι
αποτελεί λειτουργικό παράρτημα της χρήσης αυτής, το κτίριο που, τόσο από το βιοκλιματικό σχεδιασμό του
έχει συνολικό εμβαδόν μικρότερο του 70% της επιφά− όσο και από τη χρήση ενέργειας από ανανεώσιμες πη−
νειας του υποκείμενου χώρου, δεν θεωρείται όροφος γές, παρουσιάζει πολύ υψηλή ενεργειακή κατάταξη σύμ−
και δεν μπορεί να αποτελεί ανεξάρτητη ιδιοκτησία. φωνα με τον ΚΕΝΑΚ, όπως ισχύει και η σχεδόν μηδενική
29. Ζεύξη κτιρίων είναι κατασκευή ή τμήμα κτιρίου το ή πολύ χαμηλή ποσότητα ενέργειας που απαιτείται για
οποίο αναπτύσσεται πάνω από κοινόχρηστο χώρο, όπως τη λειτουργία της χρήσης του, καλύπτεται από ανανεώ−
δρόμο, πεζόδρομο και συνδέει κτίρια μεταξύ τους σε σιμες πηγές, μονάδες Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και
ένα ή περισσότερα επίπεδα. Η ζεύξη κτιρίων μπορεί να Θερμότητας Υψηλής Αποδοτικότητας (ΣΗΘΥΑ), καθώς
γίνεται και υπόγεια. και της παραγομένης ενέργειας επιτόπου ή πλησίον.
30. Ιδεατό στερεό είναι το υπέργειο στερεομετρικό 44. Κύρια όψη είναι κάθε όψη του κτιρίου που βλέ−
σχήμα μέσα στο οποίο επιτρέπεται η κατασκευή του πει σε δημόσιο κοινόχρηστο χώρο, όπως ορίζεται από
κτιρίου και των εγκαταστάσεών του. εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο.
31. Καθαρό εμβαδόν δαπέδου είναι το εμβαδόν του 45. Λυόμενη κατασκευή είναι η κατασκευή που απο−
χώρου χωρίς τα περιμετρικά δομικά στοιχεία που τον τελείται από συναρμολογούμενα και αποσυναρμολο−
ορίζουν. γούμενα δομικά στοιχεία πιστοποιημένα από αρμόδιο
32. Καθαρός όγκος του χώρου είναι ο όγκος που πε− φορέα που τοποθετούνται σε σταθερή βάση.
ρικλείεται από τις κατώτατες επιφάνειες της οροφής ή 46. Μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος κτιρίου είναι το ύψος
ψευδοροφής, τις περιμετρικές επιφάνειες των φερόντων του ανώτατου επιπέδου του κτιρίου, πάνω από το οποίο
στοιχείων και στοιχείων πλήρωσης και του δαπέδου απαγορεύεται κάθε δόμηση εκτός από τις εγκαταστά−
του χώρου. σεις που επιτρέπονται ειδικά και περιοριστικά.
33. Καθολικός σχεδιασμός ή Σχεδιασμός για όλους εί− 47. Μικτό εμβαδόν είναι το εμβαδόν του χώρου συ−
ναι ο σχεδιασμός προϊόντων δομημένου περιβάλλοντος, μπεριλαμβανομένων των περιμετρικών δομικών στοι−
που θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν από όλους τους χείων που τον ορίζουν. Σε περίπτωση όμορων χώρων
ανθρώπους, χωρίς ανάγκη προσαρμογής ή εξειδικευμέ− λαμβάνεται το ήμισυ του δομικού στοιχείου στον υπο−
νου σχεδιασμού στη μεγαλύτερη δυνατή έκταση. λογισμό.
34. Κάλυψη του οικοπέδου είναι η επιφάνεια που ορίζε− 48. Οικοδομική γραμμή είναι η γραμμή που καθορίζε−
ται πάνω σε οριζόντιο επίπεδο από τις προβολές όλων ται από εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο και αποτελεί
των περιγραμμάτων των κτιρίων του οικοπέδου, εξαι− όριο της δόμησης στο οικοδομικό τετράγωνο προς τον
ρουμένων των χώρων που ορίζονται στο άρθρο 12. κοινόχρηστο χώρο που το περιβάλλει.
35. Κατασκευή είναι κάθε ασφαλές τεχνικό έργο. 49. Οικοδομικό τετράγωνο (Ο.Τ.) είναι κάθε δομήσιμη
36. Κατασκευές πλήρωσης είναι οι κατασκευές που ενιαία έκταση που βρίσκεται μέσα στο εγκεκριμένο ρυ−
υλοποιούν οικοδομικά το κέλυφος και την εσωτερική μοτομικό σχέδιο και περιβάλλεται από κοινόχρηστους
διαρρύθμιση των χώρων. χώρους ή και εκτός σχεδίου περιοχή.
37. Κλειστός εσωτερικός εξώστης (κλειστό πατάρι) 50. Οικόπεδο είναι η συνεχόμενη έκταση γης που
είναι προσβάσιμος χώρος με ύψος έως 1,20 μ. χωρίς αποτελεί αυτοτελές και ενιαίο ακίνητο και ανήκει σε
μόνιμη κατασκευή κλίμακας, βρίσκεται εντός χώρου, έναν ή σε περισσότερους κυρίους εξ αδιαιρέτου και
όπου η υποκείμενη επιφάνεια πληροί τις προϋποθέσεις βρίσκεται μέσα σε εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο ή
χώρου κύριας ή βοηθητικής χρήσης, έχει βοηθητική χρή− μέσα στα όρια οικισμού χωρίς σχέδιο. Ανάλογα με τη
ση, δεν θεωρείται όροφος και δεν μπορεί να αποτελεί θέση τους στο οικοδομικό τετράγωνο τα οικόπεδα χα−
ανεξάρτητη ιδιοκτησία. ρακτηρίζονται μεσαία εφόσον έχουν ένα πρόσωπο σε
38. Κλειστός εξώστης («έρκερ») είναι η κλειστή από κοινόχρηστο χώρο, γωνιακά εφόσον έχουν πρόσωπα σε
όλες τις εξωτερικές πλευρές οριζόντια προεξοχή δαπέ− συμβολή δύο κοινόχρηστων χώρων, διαμπερή εφόσον
δου τμήματος ορόφου χώρου κύριας ή βοηθητικής χρή− έχουν πρόσωπα σε δύο διαφορετικούς κοινόχρηστους
σης που προβάλλει πέρα από τις επιφάνειες των όψεων χώρους.
του κτιρίου και εξέχει του περιγράμματος κάλυψης. 51. Όμορα ή γειτονικά οικόπεδα ή γήπεδα είναι τα
39. Κοινόχρηστοι χώροι είναι οι κοινής χρήσης ελεύ− οικόπεδα ή γήπεδα που έχουν τουλάχιστον ένα κοινό
θεροι χώροι, που καθορίζονται από το εγκεκριμένο όριο ή ένα κοινό τμήμα ορίου.
ρυμοτομικό σχέδιο ή έχουν τεθεί σε κοινή χρήση με 52. Όρια οικοπέδου ή γηπέδου είναι οι γραμμές που
οποιονδήποτε νόμιμο τρόπο. το χωρίζουν από τα όμορα οικόπεδα ή γήπεδα και τους
40. Κοινωφελείς χώροι είναι οι χώροι που καθορίζο− κοινόχρηστους χώρους ή μόνο από όμορα οικόπεδα ή
νται από το εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο ή τοπικό γήπεδα. Τα όρια του οικοπέδου με τους κοινόχρηστους
ρυμοτομικό ή σχέδιο οικισμού και προορίζονται για την χώρους συμπίπτουν με τα όρια του οικοδομικού τετρα−
ανέγερση κατασκευών κοινής ωφέλειας δημόσιου ή ιδι− γώνου στις εντός σχεδίου περιοχές.
ωτικού χαρακτήρα. 53. Όρια οικοδομικού τετραγώνου είναι οι γραμμές
41. Κορυφογραμμή είναι η νοητή γραμμή, που σχη− που το χωρίζουν από τους κοινόχρηστους χώρους ή
ματίζουν οι διαδοχικές κορυφές και οι αυχένες μιας την εκτός σχεδίου περιοχή.
οροσειράς, όπως αυτή προβάλλεται στον ορίζοντα, στο 54. Οριστική στάθμη εδάφους οικοπέδου ή γηπέδου
είναι η στάθμη του εδάφους, όπως αυτή διαμορφώνεται της μέγιστης επιφάνειας που επιτρέπεται να καλυφθεί
τελικά με εκσκαφή, επίχωση ή επίστρωση, ύστερα από προς τη συνολική επιφάνεια του οικοπέδου.
έκδοση άδειας δόμησης. 68. Ποσοστό υποχρεωτικής φύτευσης ακαλύπτου είναι
55. Όροφοι είναι τα τμήματα του κτιρίου, στα οποία ο αριθμός που πολλαπλασιαζόμενος με την επιφάνεια
διαχωρίζεται καθ’ ύψος από διαδοχικά δάπεδα, με με− του υποχρεωτικού ακαλύπτου ορίζει την υποχρεωτικά
ταξύ τους ελάχιστη απόσταση, όπως ορίζεται από τις φυτεμένη επιφάνεια του οικοπέδου.
σχετικές διατάξεις. 69. Πραγματοποιούμενο μέσο ύψος χώρου είναι ο
56. Όψεις του κτιρίου είναι οι επιφάνειες του κτιρίου λόγος του καθαρού όγκου του προς το εμβαδόν της
προς τους κοινόχρηστους ή και ακάλυπτους χώρους επιφάνειας του δαπέδου του.
του οικοπέδου και ορίζονται σύμφωνα με τον προσα− 70. Προκήπιο (ή πρασιά) είναι το τμήμα του οικοδομι−
νατολισμό τους. Ως όψεις του κτιρίου θεωρούνται και κού τετραγώνου, που βρίσκεται μεταξύ της ρυμοτομικής
οι στέγες. και οικοδομικής γραμμής, όπως αυτές ορίζονται από το
57. Παθητικά ηλιακά συστήματα ψύξης ή θέρμανσης εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο.
είναι οι κατασκευές ή οι εγκαταστάσεις που αξιοποιούν 71. Προσβασιμότητα είναι το χαρακτηριστικό του πε−
την ηλιακή ενέργεια και αποτελούν συστατικά μέρη του ριβάλλοντος, που επιτρέπει σε όλα τα άτομα − χωρίς
κτιρίου. Οι βασικές κατηγορίες είναι: διακρίσεις φύλου, ηλικίας και λοιπών χαρακτηριστικών,
α. Συστήματα άμεσου ηλιακού οφέλους, όπως σε νότια όπως σωματική διάπλαση, δύναμη, αντίληψη, εθνικότη−
ανοίγματα τα − να έχουν πρόσβαση σε αυτό, δηλαδή να μπορούν
β. Συστήματα έμμεσου ηλιακού οφέλους (όπως ηλια− αυτόνομα, με ασφάλεια και με άνεση να προσεγγίσουν
κός χώρος−θερμοκήπιο, ηλιακός τοίχος, θερμοσιφωνικό και να χρησιμοποιήσουν τις υποδομές, αλλά και τις
πέτασμα, ηλιακό αίθριο) υπηρεσίες (συμβατικές και ηλεκτρονικές) και τα αγαθά
γ. Συστήματα δροσισμού (όπως ο ηλιακός αγωγός, τα που διατίθενται στο συγκεκριμένο περιβάλλον.
σκίαστρα, οι ενεργειακοί υαλοπίνακες). 72. Προστέγασμα είναι το μη προσβάσιμο σταθερό ή
58. Παραχωρημένοι σε δημόσια κοινή χρήση χώροι του κινητό στοιχείο σε συνέχεια των όψεων του κτιρίου και
οικοπέδου είναι οι χώροι, που έχουν αποδοθεί ανταπο− πέρα από την επιφάνειά τους.
δοτικά σε δημόσια χρήση με συμβολαιογραφική πρά− 73. Πρόσωπο οικοπέδου ή γηπέδου είναι το όριό του
ξη, χωρίς να χάνονται τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα των προς τον κοινόχρηστο χώρο.
παραχωρητών. 74. Προσωρινή κατασκευή είναι η κατασκευή που απο−
59. Πεζόδρομοι είναι οι δρόμοι, που προορίζονται απο− τελείται εξ ολοκλήρου από ξηρή δόμηση και εγκαθίστα−
κλειστικά για την εξυπηρέτηση των πεζών. ται σε ελαφρά βάση ή με σημειακή θεμελίωση επί του
60. Πέργκολα είναι η εξωτερική ασκεπής σταθερή εδάφους, τοποθετείται και απομακρύνεται σε λυόμενα
κατασκευή με μέγιστο ύψος τα τρία μέτρα, που προο− μέρη, δεν απαιτεί εκτεταμένη υποδομή ώστε να αλλοι−
ρίζεται για την αναρρίχηση των φυτών ή την τοποθέτη− ώνει σοβαρά το φυσικό έδαφος και δεν απαιτεί μόνιμη
ση προσωρινών σκιάστρων από ύφασμα, καλαμωτή και εγκατάσταση συλλογής αποβλήτων. Τοποθετείται για
κινητά στοιχεία, αποκλειομένων οποιωνδήποτε άλλων συγκεκριμένο σκοπό και διάρκεια σε οικοδομήσιμο ή
κατακόρυφων στοιχείων πλήρωσης του φέροντα οργα− μη χώρο.
νισμού της κατασκευής. 75. Πρόχειρη κατασκευή είναι η κατασκευή που υλο−
61. Περίγραμμα κτιρίου αποτελεί η προβολή επί του ποιείται με πρόχειρο τρόπο, από ασύνδετα ευτελή υλικά,
εδάφους όλων των χώρων του που προσμετρώνται στην όπως τσιμεντόλιθοι, λαμαρίνες, σανίδες.
κάλυψη. 76. Ρυμοτομική γραμμή είναι η γραμμή, που καθορίζε−
62. Περίφραξη ή Περίφραγμα είναι η κατασκευή με ται από εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο και οριοθετεί
την οποία διαχωρίζονται μεταξύ τους όμορα οικόπεδα το οικοδομικό τετράγωνο ή γήπεδο σε σχέση με τον
ή γήπεδα, καθώς και οικόπεδο ή γήπεδο από κοινόχρη− κοινόχρηστο χώρο που το περιβάλλει ή εκτός σχεδίου
στο χώρο. περιοχή.
63. Πίσω όριο μεσαίου οικοπέδου είναι αυτό που δεν 77. Ρυμοτομούμενο τμήμα είναι το τμήμα ιδιοκτησίας
έχει κανένα κοινό σημείο με τη ρυμοτομική γραμμή, (οικοπέδου ή κτιρίου) που βρίσκεται εντός εγκεκριμένων
βρίσκεται στην πιο απομακρυσμένη απόσταση από το κοινόχρηστων χώρων του ρυμοτομικού σχεδίου, όπως
πρόσωπο του οικοπέδου και δεν είναι πλάγιο όριο. δρόμους, πλατείες.
64. Πλάγια όρια μεσαίου οικοπέδου είναι αυτά που το 78. Στάθμη Φυσικού Εδάφους είναι η υπάρχουσα στε−
ένα άκρο τους βρίσκεται επί της ρυμοτομικής γραμμής ρεομετρική επιφάνεια του φυσικού εδάφους.
ή έχουν κοινό άκρο με το τμήμα πλάγιου ορίου που βρί− 79. Στέγαστρο είναι η μη προσβάσιμη σταθερή κα−
σκεται επί της ρυμοτομικής γραμμής και δεν είναι πίσω τασκευή, σε πρόβολο ή επί υποστυλωμάτων, που κα−
όριο. Πλάγια όρια γωνιακού, δισγωνιαίου ή διαμπερούς τασκευάζεται με συμπαγή σταθερά ή κινητά στοιχεία
οικοπέδου είναι όλα τα όρια των οικοπέδων αυτών με στην οροφή του, αποκλειομένων οποιωνδήποτε άλλων
τις όμορες ιδιοκτησίες. κατακόρυφων στοιχείων πλήρωσης.
65. Πλάτος δρόμου σε κάθε σημείο είναι το μήκος της 80. Στέγη είναι η κατασκευή κάλυψης του κτιρίου, η
καθέτου στον άξονά της οδού μεταξύ των ρυμοτομικών οποία περιλαμβάνει τη φέρουσα κατασκευή και την επι−
γραμμών. κάλυψή της και μπορεί να αποτελείται από επιφάνειες
66. Πληθυσμός κτιρίου, ορόφου ή χώρου ή δομικού διαφόρων μορφών, κλίσεων και υλικών.
έργου είναι ο μέγιστος αριθμός ατόμων που επιτρέπε− 81. Σοφίτα είναι ανοιχτός ή κλειστός προσβάσιμος
ται να βρίσκονται ταυτόχρονα μέσα στο κτίριο ή στον χώρος που βρίσκεται εντός του ύψους της επικλινούς
όροφο ή στο χώρο ή στο δομικό έργο. στέγης του κτιρίου και δεν μπορεί να αποτελεί ανε−
67. Ποσοστό κάλυψης του οικοπέδου είναι ο λόγος ξάρτητη ιδιοκτησία.
82. Συντελεστής δόμησης (σ.δ.) είναι ο αριθμός, ο κύριας χρήσης έχουν για τα κτίρια που κατασκευάζονται
οποίος πολλαπλασιαζόμενος με την επιφάνεια του οι− μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος ελεύθερο ύψος
κοπέδου ή γηπέδου, δίνει τη συνολική επιτρεπόμενη τουλάχιστον 2,65 μ..
επιφάνεια δόμησης. 96. Χώροι βοηθητικής χρήσης είναι χώροι που δεν
83. Συντελεστής κατ’ όγκο εκμετάλλευσης (σ.ο.) του προορίζονται για την εξυπηρέτηση της βασικής χρή−
οικοπέδου ή γηπέδου είναι ο αριθμός, ο οποίος πολλα− σης του κτιρίου και την παραμονή των χρηστών του
πλασιαζόμενος με την επιφάνεια του οικοπέδου, δίνει το σε αυτούς, όπως είναι χώροι κυκλοφορίας, διάδρομοι,
συνολικό επιτρεπόμενο όγκο του πάνω από την οριστική προθάλαμοι, κλιμακοστάσια, χώροι υγιεινής, μηχανοστά−
στάθμη του εδάφους. σια, αποθήκες, χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων, κτίρια
84. Τυφλή όψη είναι η πλευρά του κτιρίου που κατα− παραμονής ζώων.
σκευάζεται στα όρια της ιδιοκτησίας με τα όρια του
όμορου οικοπέδου. Άρθρο 3
85. Υδάτινες επιφάνειες είναι οι δομημένες επιφάνειες Ορισμοί συντελεστών και μεγεθών
στις οποίες εξασφαλίζεται συνεχής παρουσία νερού, Οι συντελεστές και τα μεγέθη που χρησιμοποιούνται
είτε σε ηρεμία είτε σε μηχανικά υποβοηθούμενη ροή. στις διατάξεις του παρόντος ορίζονται ως ακολού−
86. Υδροκρίτης είναι το όριο, το οποίο ορίζει την έκτα− θως:
ση που καταλαμβάνει η λεκάνη απορροής ανάντη μιας Α: ο συντελεστής επιρροής της μείωσης της κάλυψης
δεδομένης διατομής Α υδατορεύματος. ή αύξησης του συντελεστή δόμησης στην περίπτωση
87. Υπόγειο είναι όροφος ή τμήμα ορόφου, του οποίου παροχής κινήτρων για την περιβαλλοντική αναβάθμιση
η οροφή δεν υπερβαίνει την απόσταση 1,20 μ. από την και βελτίωση της ποιότητας ζωής σε πυκνοδομημένες
οριστική στάθμη του εδάφους. και αστικές περιοχές και παίρνει τις ακόλουθες τιμές
88. Υπόσκαφο είναι το κτίριο ή το τμήμα κτιρίου που για κάθε λόγο Β: Α=0.5 για 1<Β≤2, Α=0.8 για 2<Β≤3, Α=0.9
κατασκευάζεται υπό τη στάθμη του φυσικού εδάφους για 3<Β≤5, Α=1 για Β>5.
και παρουσιάζει μόνο μια ορατή όψη. Η κατασκευή του Β: o λόγος της επιφάνειας οικοπέδου προς την επι−
γίνεται κάτω από τη στάθμη του φυσικού εδάφους, με φάνεια της κατά κανόνα αρτιότητας της περιοχής και
επέμβαση σε αυτό και πλήρη επαναφορά στην αρχική υπολογίζεται στην περίπτωση παροχής κινήτρων για
του μορφή. Τα υπόσκαφα κτίρια μπορούν να έχουν κύ− την περιβαλλοντική αναβάθμιση και βελτίωση της ποιό−
ρια χρήση. τητας ζωής σε πυκνοδομημένες και αστικές περιοχές.
89. Υποχρεωτικός ακάλυπτος χώρος του οικοπέδου Δ: είναι η απόσταση του κτιρίου από τα όρια οι−
είναι ο χώρος που δεν δομείται και παραμένει ακάλυ− κοπέδου ή κτιρίου, κατά περίπτωση, και ορίζεται σε:
πτος ώστε να μην υπάρχει υπέρβαση της επιτρεπομένης 3,00 μ.+0,10Η,
κάλυψης της περιοχής και που διαμορφώνεται με την δ: είναι η απόσταση του κτιρίου από τα όρια οικοπέ−
κατάλληλη φύτευση ώστε να δημιουργείται ευνοϊκό μι− δου ή κτιρίου, κατά περίπτωση, και ορίζεται σε: 2,50μ. +
κροκλίμα, τόσο για το κτίριο όσο και για το οικοδομικό 0,05Η,
τετράγωνο. Η: είναι το μέγιστο πραγματοποιούμενο ύψος του κτι−
90. Ύψος κτιρίου σε κάθε σημείο είναι η κατακόρυφη ρίου, σε περίπτωση που εξαντλείται ο συντελεστής δό−
απόσταση από το σημείο τομής της όψης του κτιρίου μησης ή το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος, σε περίπτωση
με το οριστικά διαμορφωμένο έδαφος έως τη στάθμη που δεν εξαντλείται ο συντελεστής αυτός.
της τελικής άνω επιφάνειας του τελευταίου ορόφου Π σε ορισμένο σημείο του προσώπου του οικοπέδου:
στη θέση αυτή. Το μεγαλύτερο από τα ύψη που πραγ− θεωρείται το μήκος της καθέτου στην οικοδομική γραμ−
ματοποιούνται είναι το μέγιστο πραγματοποιούμενο μή στο σημείο αυτό έως την τομή της με την απέναντι
ύψος του κτιρίου. εγκεκριμένη οικοδομική γραμμή του ίδιου δρόμου ή την
91. Ύψος στέγης είναι η μεγαλύτερη κάθετη απόσταση προέκτασή της. Αν το οικοδομικό τετράγωνο βρίσκε−
από το σημείο έδρασής της έως το ανώτατο σημείο ται στα όρια του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου
της και αν δεν ορίζεται διαφορετικά, δεν μπορεί να και απέναντι υπάρχει μόνο ρυμοτομική γραμμή, για τον
υπερβαίνει τα 2,00 μ. από το ανώτατο επιτρεπόμενο υπολογισμό του Π λαμβάνεται υπόψη η γραμμή αυτή
ύψος της περιοχής. αντί της οικοδομικής.
92. Φέρων οργανισμός του κτιρίου ή φέρουσα κα−
τασκευή του είναι το τμήμα που μεταφέρει άμεσα ή Άρθρο 4
έμμεσα στο έδαφος τα μόνιμα, ωφέλιμα και γενικά τα Άδειες Δόμησης
φορτία των δυνάμεων που επενεργούν σε αυτό. 1. Άδεια Δόμησης, κατά την έννοια του άρθρου 1 του
93. Φυτεμένες επιφάνειες είναι οι διαστρωμένες δο− ν. 4030/2011, απαιτείται για την εκτέλεση οποιασδήποτε
μημένες επιφάνειες που έχουν φυσικό ή εμπλουτισμένο εργασίας δόμησης, όπως:
χώμα και βλάστηση ή υδάτινες επιφάνειες σε συνδυα− α. Κατεδάφιση κατασκευών.
σμό μεταξύ τους. β. Εκσκαφές, επιχώσεις, επιστρώσεις, διαμορφώσεις
94. Χρήση του κτιρίου είναι αυτή για την οποία έχει οικοπέδων και γηπέδων με σκοπό τη δόμηση.
χορηγηθεί Άδεια Δόμησης ή σε κάθε περίπτωση αυτή γ. Τοποθέτηση ικριωμάτων.
που αναγράφεται στην ταυτότητα κτιρίου. δ. Ανέγερση, προσθήκη, επισκευή, κτιρίων και των πα−
95. Χώροι κύριας χρήσης των κτιρίων είναι όσοι προ− ραρτημάτων τους.
ορίζονται για την εξυπηρέτηση της βασικής χρήσης ε. Τροποποίηση ή επισκευή όψεων με χρήση ικριω−
του κτιρίου και την παραμονή των χρηστών του σε μάτων.
αυτούς, όπως είναι σε κτίρια κατοικίας τα υπνοδωμάτια, στ. Αλλαγή χρήσης, σε περίπτωση που επέρχεται αλ−
οι χώροι διημέρευσης, οι κουζίνες, τα γραφεία. Οι χώροι λαγή προς το δυσμενέστερο, στα φορτία σχεδιασμού
της στατικής μελέτης ή στον αριθμό απαιτουμένων διζόμενων ατόμων. Δεν συμπεριλαμβάνεται η κατασκευή
θέσεων στάθμευσης. ανελκυστήρα της παραγράφου 2 του άρθρου 27.
ζ. Κατασκευή και προσθήκη οποιασδήποτε μορφής β. Εσωτερικούς και εξωτερικούς χρωματισμούς ή αντι−
εγκατάστασης, που δεν ορίζεται με τις παραγράφους κατάσταση κιγκλιδωμάτων χωρίς χρήση ικριωμάτων.
2 και 3. γ. Αλλαγή ή επισκευή δαπέδων.
η. Περιτοιχίσεις και περιφράξεις που δεν ορίζονται με δ. Συντήρηση, επισκευή ή διασκευή εγκαταστάσεων
την παράγραφο 3ζ. και αγωγών κτιρίων.
θ. Κατασκευή υπόγειων δεξαμενών. ε. Αντικατάσταση εσωτερικών ή εξωτερικών κουφω−
2. Έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας, απαιτείται για μάτων στο ίδιο άνοιγμα.
τις ακόλουθες εργασίες σε κτίρια που υφίστανται νό− στ. Συντήρηση, επισκευή στεγών χωρίς χρήση ικρι−
μιμα: ωμάτων.
α. Δοκιμαστικές τομές του εδάφους και εκσκαφή μετά ζ. Απλή περιτοίχιση από λιθοδομή μέχρι ύψους ενός
από έγγραφο της αρμόδιας αρχαιολογικής υπηρεσί− μέτρου (1,00 μ.) ή περίφραξη από ελαφρύ υλικό χωρίς
ας. χρήση σενάζ, γηπέδων σε εκτός σχεδίου περιοχές. Επί−
β. Τοποθέτηση προκατασκευασμένων κατοικιών για σης, επιτρέπεται οριοθέτηση με πασσάλους των κορυ−
αυτοστέγαση μειονεκτικών και ειδικών ομάδων πληθυ− φών οικοπέδου ή γηπέδου.
σμού όπως εκάστοτε ορίζονται. η. Κατασκευή πέργκολας σε ισόγειους υπαίθριους χώ−
γ. Αντλητικές εγκαταστάσεις και κτίσματα με τις απο− ρους κατοικιών ή στον περιβάλλοντα ακάλυπτο χώρο.
λύτως απαραίτητες διαστάσεις για τη στέγασή τους Κατασκευή εστιών, φούρνων και τζακιών σε εσωτερι−
σύμφωνα με το άρθρο 3 του π.δ. 24/ 31.5.1985 (Δ΄ 270), κούς χώρους.
εκτός της περίπτωσης που επιβάλλεται η κατασκευή θ. Τοποθέτηση ασκεπούς δεξαμενής νερού η πισίνας,
υποστυλωμάτων και εφόσον έχουν την απαιτούμενη μέγιστης επιφάνειας 50 τ.μ., που εξυπηρετούνται με
έγκριση της αρμόδιας Διεύθυνσης Γεωργίας. εξωτερικά συστήματα μηχανοστασίου τύπου compact
δ. Γεωτρήσεις νερού σε ιδιόκτητα οικόπεδα εντός και δεν απαιτείται για την εγκατάστασή τους τοιχίο
σχεδίου ή εντός οικισμού ή σε γήπεδα εκτός σχεδίου, από οπλισμένο σκυρόδεμα και με την προϋπόθεση ότι
μετά από έγκριση του δήμου της περιοχής και της αρ− το ύψος όλων των κατασκευών σε κανένα σημείο δεν
μόδιας Διεύθυνσης της περιφέρειας. υπερβαίνει περισσότερο το ένα μέτρο (1,00 μ.) από την
ε. Οι εργασίες που απαιτούνται για γεωτεχνικές οριστική στάθμη εδάφους και εφόσον δεν απαιτούνται
έρευνες, σύμφωνα με τον ΕΑΚ 2003, χωρίς εργασίες εκσκαφές ή επιχώσεις του φυσικού εδάφους μεγαλύ−
αντιστήριξης. τερες από 1,00 μ. για την τοποθέτησή της και τηρείται
στ. Εγκατάσταση προσωρινών κατασκευών που συνο− η απαιτούμενη φύτευση του υποχρεωτικώς ακαλύπτου
δεύεται με πιστοποιητικό στατικής επάρκειας. χώρου. Για την εγκατάσταση απαιτείται δήλωση αρμόδι−
ζ. Η κατασκευή ανελκυστήρα σύμφωνα με την παρά− ου μηχανικού που αναλαμβάνει την ευθύνη της στατικής
γραφο 3 του άρθρου 27 που απαιτείται για τη μετακίνη− και ηλεκτρομηχανολογικής ασφάλειας της κατασκευής
ση των ατόμων με αναπηρία ή εμποδιζόμενων ατόμων και των εγκαταστάσεων.
σε υφιστάμενα κτίρια. ι. Μικρές διαμορφώσεις του εδάφους με πέτρα μέχρι
η. Κοπή δένδρων μέσα σε εγκεκριμένα ρυμοτομικά συν/πλην 0,50 μ. από το φυσικό έδαφος.
σχέδια ή τις Ζ.Ο.Ε. που δεν προστατεύονται από τις δι− ια. Τοποθέτηση κλιματιστικών και επιτοίχιων λέβητων
ατάξεις για την προστασία των δασών και των δασικών αερίου για θέρμανση και παραγωγή ζεστού νερού χρή−
γενικά εκτάσεων ή από διατάξεις της αρχαιολογικής σης, σε υφιστάμενα κτίρια σύμφωνα με την παράγραφο
νομοθεσίας ή της νομοθεσίας για τις προστατευόμενες 10 του άρθρου 16, εγκατάσταση συστοιχίας επίτοιχων
περιοχές ή άλλης συναφούς νομοθεσίας. Για την κοπή λεβήτων αερίου για θέρμανση ή παραγωγή ζεστού νε−
δένδρων, στο περίγραμμα της εκσκαφής δεν απαιτείται ρού χρήσης σε ισόγειους υπαίθριους χώρους κατοικι−
οποιαδήποτε άδεια κατά τις διατάξεις του παρόντος, ών, εγκατάσταση συστημάτων τροφοδοσίας, ρύθμισης
με την εξαίρεση των αδειών και εγκρίσεων που απαι− και μέτρησης φυσικού αερίου (ρυθμιστές, μετρητές,
τούνται από τις ειδικές διατάξεις του προηγούμενου παροχετευτικοί αγωγοί), εγκατάσταση συστημάτων
εδαφίου. Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής
θ. Υπόγειοι σταθμοί διανομής ή μέτρησης και ρύθμισης Αποδοτικότητας (ΣΗΘΥΑ), υπέργειοι σταθμοί διανομής
φυσικού αερίου. ή μέτρησης και ρύθμισης φυσικού αερίου σύμφωνα με
Η έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας εκδίδεται από το άρθρο 17.
την αρμόδια υπηρεσία δόμησης, μετά από αίτηση του ιβ. Τοποθέτηση ηλιακών θερμοσιφώνων σύμφωνα με
ιδιοκτήτη ή του έχοντος νόμιμο δικαίωμα, η οποία συ− την παράγραφο 2β΄ και γ΄ του άρθρου 19.
νοδεύεται από τεχνική έκθεση μηχανικού. Με απόφαση ιγ. Η κατασκευή φυτεμένων δωμάτων και φυτεμένων
του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής επιφανειών.
Αλλαγής καθορίζεται η διαδικασία έκδοσης της έγκρι− ιδ. Τοποθέτηση εξωτερικής θερμομόνωσης ή παθητι−
σης εργασιών μικρής κλίμακας και κάθε σχετικό θέμα. κών ηλιακών συστημάτων στις εξωτερικές όψεις υφιστά−
3. Δεν απαιτείται Άδεια Δόμησης ή έγκριση εργασιών μενων κτιρίων, εφόσον δεν αλλοιώνονται οι όψεις.
μικρής κλίμακας, για τις ακόλουθες εργασίες: Για τις ανωτέρω εργασίες απαιτείται, προ 48 ωρών,
α. Μικρής έκτασης εσωτερικές επισκευές ή διασκευές έγγραφη ενημέρωση για την εκτέλεσή τους της αρ−
που δεν μεταβάλλουν τη φέρουσα κατασκευή του κτι− μόδιας Υπηρεσίας Δόμησης, που γνωστοποιείται στο
ρίου ή τις όψεις του, συμπεριλαμβανομένων των κατα− οικείο αστυνομικό τμήμα. Με προεδρικό διάταγμα, το
σκευών που απαιτούνται για τη μετακίνηση ή την κάθε οποίο εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Περιβάλ−
μορφής εξυπηρέτηση των ατόμων με αναπηρία ή εμπο− λοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, μπορούν
να καθορίζονται επιπλέον των παραπάνω και άλλες τις οικείες πολεοδομικές διατάξεις. Για τη μεταβολή
περιπτώσεις, όπου δεν απαιτείται άδεια δόμησης, αλλά απαιτείται έκδοση Άδειας Δόμησης και ενημέρωση της
έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας ή ενημέρωση της Ταυτότητας Κτιρίου.
αρμόδιας Υ.ΔΟΜ. με την επιφύλαξη των περιπτώσεων Σε κάθε άλλη περίπτωση η κατασκευή θεωρείται αυ−
των παραγράφων 1 και 3. θαίρετη.
4. Για τις ακόλουθες περιπτώσεις οι εργασίες εκτε− 2. Χώροι για τους οποίους έχει χορηγηθεί άδεια δόμη−
λούνται χωρίς άδεια δόμησης σύμφωνα με τους όρους σης με συγκεκριμένη χρήση, μπορούν να μεταβάλουν τη
που ορίζει η αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης και ύστερα από χρήση τους, εφόσον η νέα χρήση προβλέπεται από τις
δήλωση ανάληψης επίβλεψης από αρμόδιο μηχανικό, ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις και οι προϋποθέσεις
που γνωστοποιείται στο οικείο αστυνομικό τμήμα: για τη νέα χρήση καλύπτονται από τις προϋποθέσεις επί
α) κατεδάφιση κατασκευών ή κτιρίων, που χαρακτη− μέρους μελετών που πληροί η υφιστάμενη χρήση. Στην
ρίζονται επικινδύνως ετοιμόρροπα σύμφωνα με τις περίπτωση αυτή απαιτείται ενημέρωση της Ταυτότητας
ισχύουσες διατάξεις περί επικινδύνων οικοδομών, με Κτιρίου και δεν απαιτείται έκδοση άδειας δόμησης.
την επιφύλαξη της παραγράφου 8 του άρθρου 6 του 3. Σε κτίρια νομίμως υφιστάμενα εντός εγκεκριμένου
παρόντος νόμου, σχεδίου ή οικισμού, είναι δυνατή η αλλαγή χρήσης σύμ−
β) εφαρμογή των μέτρων ασφαλείας που καθορίζονται φωνα με το ισχύον ρυμοτομικό σχέδιο, τις ισχύουσες
από την αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης, σε κτίριο ή κατα− χρήσεις γης της περιοχής και ανεξάρτητα από τυχόν
σκευές που έχουν χαρακτηρισθεί επικίνδυνες, σύμφωνα μεταβολή λοιπών όρων δόμησης.
με τις ισχύουσες διατάξεις, 4. Σε κάθε περίπτωση μεταβολής της χρήσης κτιρίου
γ) κατεδάφιση ή αποκατάσταση κατασκευών που ή χώρου κτιρίου πρέπει να διασφαλίζεται υποχρεωτικά
έχουν κριθεί οριστικά αυθαίρετες κατά τις ισχύουσες η προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία ή εμποδιζό−
περί αυθαιρέτων διατάξεις. μενα άτομα στους κοινόχρηστους χώρους του κτιρίου
5. Αυθαίρετη και κατεδαφιστέα είναι κάθε κατασκευή με την προϋπόθεση να μην θίγεται ο φέρων οργανισμός
που εκτελείται ή έχει εκτελεστεί: του κτιρίου. Σε αντίθετη περίπτωση η κατασκευή θεω−
α) χωρίς οικοδομική άδεια ή άδεια δόμησης ή έγκριση ρείται αυθαίρετη.
εργασιών μικρής κλίμακας ή έγγραφη ενημέρωση, όπως
Άρθρο 6
ορίζονται στο παρόν άρθρο,
Προστασία Αρχιτεκτονικής και
β) καθ’ υπέρβαση της οικοδομικής άδειας ή της άδειας
Φυσικής Κληρονομιάς
δόμησης
γ) με βάση άδεια που ανακλήθηκε ή ακυρώθηκε και 1. Η αρχιτεκτονική κληρονομιά περιλαμβάνει Μνημεία,
δ) κατά παράβαση γενικών ή ειδικών διατάξεων και Αρχιτεκτονικά σύνολα, Τόπους και Τοπία ως αναλύονται
των μέγιστων ανοχών όπως αυτές καθορίζονται. στο άρθρο 1 του ν. 2039/1992 (Σύμβαση για την Προ−
6. Σε περίπτωση αυθαίρετης κατασκευής, που τηρεί στασία της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς της Ευρώπης,
τις ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις ή αυτές που ίσχυ− Γρανάδα, 3 Οκτωβρίου 1985) και στο άρθρο 1 του ν.
αν κατά το χρόνο κατασκευής της, αυτή είναι δυνατόν 1126/ 1981 (Σύμβαση της UNESCO για την προστασία
να νομιμοποιηθεί ύστερα από έκδοση ή αναθεώρηση της παγκόσμιας πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς,
της άδειας δόμησης. Παρίσι 1972).
Μετά την έκδοση ή αναθεώρηση της παραπάνω άδει− Η ακίνητη φυσική κληρονομιά περιλαμβάνει φυσικά
ας δόμησης, η κατασκευή παύει να είναι αυθαίρετη και μνημεία, γεωλογικούς και φυσιογραφικούς σχηματι−
κατεδαφιστέα. σμούς και φυσικά τοπία ως αναλύονται στο άρθρο 2
Πρόστιμο αυθαίτερης κατασκευής δεν επιβάλλεται του ν. 1126/1981.
σε περίπτωση αναθεώρησης άδειας δόμησης, που βρί− 2. Με προεδρικά διατάγματα που εκδίδονται με πρό−
σκεται σε ισχύ, εφόσον τηρείται το περίγραμμα της ταση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και
οικοδομής, ο συντελεστής δόμησης και ο συντελεστής Κλιματικής Αλλαγής ή του κατά περίπτωση αρμόδιου
όγκου. Υπουργού, μπορεί να χαρακτηρίζονται ύστερα από αιτι−
7. Με απόφαση των Υπουργών Εθνικής Άμυνας και ολογική έκθεση της αρμόδιας υπηρεσίας του Υπουργεί−
Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής ου, γνώμη του οικείου δημοτικού συμβουλίου και γνώμη
καθορίζονται οι όροι και η διαδικασία έκδοσης άδει− του Κεντρικού Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και
ας δόμησης για την εκτέλεση στρατιωτικών έργων ή Αμφισβητήσεων ή του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτε−
εγκαταστάσεων. κτονικής στην περίπτωση θέσπισης και ειδικών όρων,
8. Με απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος, Ενέρ− μορφολογικών περιορισμών δόμησης και χρήσεων γης,
γειας και Κλιματικής Αλλαγής και Υποδομών, Μεταφο− με σκοπό τη διατήρηση και ανάδειξη της ιδιαίτερης
ρών και Δικτύων καθορίζονται οι όροι και η διαδικασία ιστορικής, πολεοδομικής, αρχιτεκτονικής, λαογραφικής,
έκδοσης άδειας δόμησης, για την εκτέλεση έργων ή κοινωνικής και αισθητικής φυσιογνωμίας τους:
εγκαταστάσεων στους χώρους των πολιτικών αερο− α) Ως (παραδοσιακά) προστατευόμενα σύνολα: οικι−
δρομίων, των εγκαταστάσεων ραδιοβοηθημάτων της σμοί ή τμήματα πόλεων ή οικισμών ή αυτοτελή οικιστικά
Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας και των χώρων των σύνολα εκτός αυτών.
ζωνών λιμένων, ως και κάθε σχετική λεπτομέρεια. β) Ως ζώνες ιδιαίτερου κάλλους, χώροι, τόποι, τοπία ή
και φυσικοί σχηματισμοί που συνοδεύουν ή περιβάλλουν
Άρθρο 5 στοιχεία αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, όπως και αυτοτε−
Χρήση κτιρίων λείς σχηματισμοί φυσικού ή ανθρωπογενούς χαρακτήρα,
1. Μεταβολή της χρήσης του κτιρίου ή μέρους του εντός ή εκτός οικισμών.
επιτρέπεται μόνον αν η νέα χρήση προβλέπεται από γ) Προκειμένου για την προστασία, αποκατάσταση,
διατήρηση και ανάδειξη του παραδοσιακού πολεοδο− να αναρτήσει την αιτιολογική έκθεση στο δημοτικό
μικού ιστού των παραδοσιακών οικισμών ο οποίος απο− κατάστημα και το διαδίκτυο,
τελεί συστατικό στοιχείο της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας να δημοσιεύσει σχετική ενημερωτική πρόσκληση για
τους, είναι δυνατή η τροποποίηση ή αναθεώρηση του την ανάρτηση προς τους ενδιαφερόμενους σε μία το−
ισχύοντος ρυμοτομικού σχεδίου, έστω και αν με αυτήν πική εφημερίδα, αν εκδίδεται, ή σε μία εφημερίδα της
επέρχεται μείωση της επιφανείας των κοινόχρηστων πρωτεύουσας του νομού,
χώρων του. να τοιχοκολλήσει την ενημερωτική πρόσκληση στα
Στις περιοχές αυτές μπορούν, μετά από μελέτες αστι− προτεινόμενα προς χαρακτηρισμό ακίνητα.
κού σχεδιασμού ή τοπίου, να θεσπίζονται ειδικοί όροι Οι ιδιοκτήτες μπορούν να διατυπώσουν αντιρρήσεις
και περιορισμοί δόμησης και να καθορίζονται ειδικές προς την αρμόδια υπηρεσία του κατά περίπτωση αρ−
χρήσεις. μόδιου Υπουργείου μέσα σε προθεσμία ενός (1) μηνός
Αν η γνώμη του δημοτικού συμβουλίου δεν περιέλθει από την ημερομηνία δημοσίευσης της πρόσκλησης. Αν
στην αρμόδια υπηρεσία του κατά περίπτωση αρμόδιου ο Δήμος δεν τηρήσει όσα αναφέρονται προηγουμένως,
Υπουργείου σε διάστημα δύο (2) μηνών από τη λήψη του η περαιτέρω διαδικασία χαρακτηρισμού συνεχίζεται νό−
σχετικού εγγράφου, το διάταγμα εκδίδεται και χωρίς μιμα μετά την πάροδο δύο (2) μηνών από την αποστολή
αυτή. της έκθεσης στο Δήμο.
Ο χαρακτηρισμός σύμφωνα με την περίπτωση β΄, εφό− Η παραπάνω διαδικασία μπορεί να παραλείπεται εφό−
σον δεν θεσπίζονται ειδικοί όροι, μορφολογικοί περι− σον η έκθεση κοινοποιηθεί απευθείας στον ιδιοκτήτη.
ορισμοί δόμησης και χρήσεις γης, μπορεί να γίνεται Στην τελευταία αυτή περίπτωση ο ιδιοκτήτης μπορεί
με απόφαση του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού να διατυπώσει τις αντιρρήσεις του μέσα σε ένα (1) μήνα
ύστερα από αιτιολογική έκθεση της αρμόδιας υπηρεσί− από την κοινοποίηση της έκθεσης.
ας του Υπουργείου, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα β) Από την κοινοποίηση της αιτιολογικής έκθεσης
της Κυβερνήσεως. απαγορεύεται κάθε επέμβαση στο προτεινόμενο προς
Ειδικές διατάξεις με τις οποίες έχουν χαρακτηριστεί χαρακτηρισμό αντικείμενο για χρονικό διάστημα ενός
ανάλογα και έχουν τεθεί σε καθεστώς προστασίας οι οι− (1) έτους ή μέχρι τη δημοσίευση της σχετικής απόφασης
κισμοί, χώροι, τόποι που αναφέρονται στις περιπτώσεις ή τη γνωστοποίηση στην αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης
για τη μη περαιτέρω προώθηση της διαδικασίας χα−
α΄ και β΄ ανωτέρω και έχουν επιβληθεί ειδικοί όροι και
ρακτηρισμού.
περιορισμοί δόμησης και χρήσεων για την προστασία
Οικοδομικές εργασίες που εκτελούνται σε προτεινό−
του παραδοσιακού τους χαρακτήρα και της ιδιαίτερης
μενο προς χαρακτηρισμό κτίριο με Άδεια Δόμησης που
φυσιογνωμίας τους (ιστορικής, πολεοδομικής, αρχιτε−
εκδόθηκε πριν από την κοινοποίηση της αιτιολογικής
κτονικής, λαογραφικής, κοινωνικής, αισθητικής), κατι−
έκθεσης, διακόπτονται. Όταν ολοκληρωθεί η προβλεπό−
σχύουν των διατάξεων του παρόντος νόμου και κάθε
μενη διαδικασία και το κτίριο κριθεί διατηρητέο, τότε
άλλης διάταξης.
το όποιο κόστος της οικοδομικής άδειας, καθώς και
3. α) Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέρ−
των εργασιών οι οποίες έχουν προηγηθεί της διακοπής
γειας και Κλιματικής Αλλαγής ή του κατά περίπτωση
και αντιβαίνουν στους όρους κήρυξης του κτιρίου ως
αρμόδιου Υπουργού, που εκδίδεται ύστερα από αιτιο−
διατηρητέου, επιβαρύνουν το Πράσινο Ταμείο.
λογική έκθεση της αρμόδιας υπηρεσίας και γνώμη του Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας
Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής και δημοσιεύεται και Κλιματικής Αλλαγής καθορίζονται οι λεπτομέρειες
στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορεί να χαρακτη− εφαρμογής της διάταξης αυτής.
ρίζονται ως διατηρητέα, μεμονωμένα κτίρια ή τμήματα γ) Για επεμβάσεις ή προσθήκες σε διατηρητέα κτίρια
κτιρίων ή συγκροτήματα κτιρίων, ως και στοιχεία του ή την κατασκευή νέων κτιρίων σε ακίνητα στα οποία
περιβάλλοντος χώρου αυτών, όπως επίσης και στοιχεία υπάρχουν διατηρητέα κτίρια, μπορούν να ορίζονται με
του φυσικού ή και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος χώ− τη διαδικασία που καθορίζεται στην παράγραφο 3α
ρου, όπως αυλές, κήποι, θυρώματα και κρήνες, καθώς και συμπληρωματικοί ειδικοί όροι και περιορισμοί δόμησης
μεμονωμένα στοιχεία πολεοδομικού (αστικού ή αγρο− ή χρήσης κατά παρέκκλιση από κάθε γενική ή ειδική
τικού) εξοπλισμού ή δικτύων, όπως πλατείες, κρήνες, διάταξη εφόσον δεν αλλοιώνονται τα στοιχεία που συ−
διαβατικά, λιθόστρωτα, γέφυρες που βρίσκονται εντός νέτειναν στο χαρακτηρισμό τους ως διατηρητέων.
ή εκτός οικισμών, για το σκοπό που αναφέρεται στην Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας
προηγούμενη παράγραφο και να καθορίζονται ειδικοί και Κλιματικής Αλλαγής μπορούν να καθορίζονται το
όροι προστασίας και περιορισμοί δόμησης και χρήσης, είδος των επεμβάσεων, η διαδικασία και γενικότερα οι
κατά παρέκκλιση από τις διατάξεις του νόμου αυτού λεπτομέρειες εφαρμογής της διάταξης αυτής.
και από κάθε άλλη γενική ή ειδική διάταξη. 4. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέρ−
Με όμοια απόφαση μπορεί να χαρακτηρίζεται ως δια− γειας και Κλιματικής Αλλαγής ύστερα από γνωμοδότηση
τηρητέα η χρήση ακινήτου με ή χωρίς κτίσματα εντός ή του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής μπορεί να
εκτός οικισμών επίσης και το τυχόν όνομα ή επωνυμία καθορίζονται:
με την οποία η χρήση αυτή συνδέθηκε με το διατηρητέο α) κατηγορίες διατηρητέων και κριτήρια αξιολόγησης
χαρακτήρα της, ιστορικό, λαογραφικό ή άλλο. για την υπαγωγή των προς χαρακτηρισμό κατασκευών
Η παραπάνω έκθεση αποστέλλεται στην αρμόδια Υπη− στις κατηγορίες αυτές,
ρεσία Δόμησης και στον οικείο Δήμο, ο οποίος εντός β) ειδικότεροι όροι και περιορισμοί ως προς τις δυνα−
πέντε (5) ημερών από τη λήψη της υποχρεούται: τότητες επέμβασης επί των διατηρητέων κατασκευών
να ενημερώσει εγγράφως την αρμόδια υπηρεσία για κατά κατηγορία,
την παραλαβή της αιτιολογικής έκθεσης, γ) μεταβατικές διατάξεις ως προς το καθεστώς των
ήδη χαρακτηρισμένων κατασκευών ως διατηρητέων, σε αναφέρονται στην παράγραφο 3α, καθώς και για τα
σχέση με την κατάταξη σε κατηγορίες και τις δυνατό− κτίρια για τα οποία έχει κοινοποιηθεί στον οικείο Δήμο
τητες επέμβασης επί αυτών. και την Υπηρεσία Δόμησης αιτιολογική έκθεση για το
Με απόφαση του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουρ− χαρακτηρισμό τους ως διατηρητέων. Οι ίδιες διατάξεις
γού, μετά από γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλί− έχουν εφαρμογή και για τα κτίρια εκείνα, για τα οποία
ου Αρχιτεκτονικής, μπορεί να καθορίζονται επί μέρους εκδίδεται πρωτόκολλο επικινδύνως ετοιμορρόπου οικο−
περιοχές της χώρας και οικισμοί ή τμήματα αυτών, δομής, μετά την κοινοποίηση της αιτιολογικής έκθεσης
εντός των οποίων έχουν εφαρμογή οι διατάξεις των χαρακτηρισμού τους ως διατηρητέων.
ανωτέρω. 7. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέρ−
5. α) Προϋπόθεση για την Έγκριση Δόμησης και χο− γειας και Κλιματικής Αλλαγής ή του κατά περίπτωση
ρήγηση Άδειας Δόμησης για την ανέγερση οικοδομών αρμόδιου Υπουργού, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα
ή προσθηκών σε υφιστάμενα κτίρια σε ακίνητα όμορα της Κυβερνήσεως, μπορεί να αναστέλλεται για χρονικό
διατηρητέων κτιρίων, αποτελεί η σύμφωνη γνώμη του διάστημα έως δύο (2) έτη, σε οικισμούς ή τμήματά τους,
οικείου Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής, το οποίο γνωμο− σε περιοχές εκτός οικισμών ή σε μεμονωμένα ακίνητα
δοτεί με γνώμονα την προστασία και ανάδειξη της αρ− εντός ή εκτός οικισμών, η έκδοση Αδειών Δόμησης, κάθε
χιτεκτονικής φυσιογνωμίας του διατηρητέου κτιρίου. εργασία ανέγερσης νέων κτιρίων, κατεδάφισης, προ−
Με απόφαση Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και σθήκης, αλλαγής εξωτερικής εμφάνισης υφισταμένων
Κλιματικής Αλλαγής μπορεί να καθορίζονται ειδικότερα κτιρίων και διαμόρφωσης των κοινόχρηστων χώρων, ή
τα κριτήρια για την εφαρμογή της ανωτέρω διάταξης. να επιβάλλονται όροι για την εκτέλεση των εργασιών
β) Με τη διαδικασία που καθορίζεται στην παράγραφο αυτών με σκοπό τη σύνταξη πολεοδομικής μελέτης ή
3α μπορεί να ορίζονται ειδικοί όροι και περιορισμοί και ειδικού κανονισμού δόμησης για την προστασία της
δόμησης ή χρήσης κατά παρέκκλιση από κάθε γενική ή πολιτιστικής κληρονομιάς.
ειδική διάταξη και σε ακίνητα που είναι όμορα με τα δι− Η αναστολή μπορεί να παραταθεί για ένα (1) ακόμα
ατηρητέα κτίρια ή σε ζώνες που συνέχονται με αυτά, για έτος, εφόσον οι σχετικές μελέτες έχουν προοδεύσει
την προστασία και ανάδειξη των διατηρητέων κτιρίων. σημαντικά και προκύπτει αυτό τεκμηριωμένα.
Εφόσον με τους παραπάνω όρους και περιορισμούς δεν 8. Αίτηση για κατεδάφιση, επισκευή ή προσθήκη σε
μπορεί να εξαντληθεί ο ισχύων συντελεστής δόμησης κατασκευή που έχει ανεγερθεί προ του έτους 1955 ή
των υπόψη ομόρων ακινήτων ή ακινήτων που εμπίπτουν κατά την κρίση της Υπηρεσίας Δόμησης, του Υπουργού
στην παραπάνω ζώνη, εφαρμόζονται οι διατάξεις για Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής ή
τη μεταφορά συντελεστή δόμησης που ισχύουν για τα του Γενικού Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης
ακίνητα με διατηρητέα κτίρια. Διοίκησης ή άλλης αρμόδιας υπηρεσίας μπορεί να χα−
6. α) Ακίνητα και στοιχεία αρχιτεκτονικής κληρονομιάς ρακτηριστεί ως διατηρητέα, παραπέμπεται στο οικείο
ανακατασκευάζονται στην αρχική τους μορφή αν έχει Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής.
κινηθεί η διαδικασία χαρακτηρισμού τους ως διατηρητέ− Η παραπομπή αυτή είναι υποχρεωτική και για μεταγε−
ων με την κοινοποίηση στους ενδιαφερόμενους ή στον νέστερες του έτους 1955 κατασκευές που βρίσκονται σε
οικείο Δήμο της αιτιολογικής έκθεσης χαρακτηρισμού (παραδοσιακό) προστατευόμενο οικισμό, (παραδοσιακό)
και κατεδαφίζονται για οποιοδήποτε λόγο ή ακόμη και προστατευόμενο τμήμα πόλης, ιστορικό τόπο, αρχαιο−
αν βρίσκονται σε κατάσταση επικινδύνου ετοιμορροπίας λογικό χώρο και περιοχή ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους.
και επιβάλλεται η κατεδάφισή τους. Αν το Συμβούλιο κρίνει ότι η επισκευή δεν θίγει την
Η ανακατασκευή γίνεται βάσει λεπτομερούς μελέτης κατασκευή ή ότι δεν συντρέχει λόγος να κινηθεί η διαδι−
αποτύπωσης και φωτογραφικής και κάθε άλλης δυνα− κασία χαρακτηρισμού της ως διατηρητέας, προωθείται
τής τεκμηρίωσης της υφιστάμενης κατάστασης που η διαδικασία έκδοσης της Άδειας Δόμησης αν συντρέ−
απαιτείται πριν από την υλοποίηση των μέτρων που χουν και οι λοιπές νόμιμες προϋποθέσεις. Σε κάθε άλλη
επιβάλλονται από το σχετικό πρωτόκολλο επικινδύνου περίπτωση, με αιτιολογημένη έκθεση του Συμβουλίου
ετοιμορροπίας και κατεδάφισης του κτιρίου, σύμφωνα Αρχιτεκτονικής, το θέμα παραπέμπεται στην αρμόδια
με τις ισχύουσες διατάξεις. Στη μελέτη αποτύπωσης υπηρεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας
προσδιορίζονται και όλα τα αρχιτεκτονικά μέλη ή τμή− και Κλιματικής Αλλαγής, της Γενικής Γραμματείας Μα−
ματα του κτιρίου που φέρουν γλυπτικό ή επίπλαστο δι− κεδονίας – Θράκης ή της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου
άκοσμο και τα οποία διασώζονται κατά την κατεδάφιση και Νησιωτικής Πολιτικής.
για να χρησιμοποιηθούν στην ίδια θέση ή ως πρότυπα Στην περίπτωση αυτή η άδεια χορηγείται όταν γνω−
στην ανακατασκευή του κτιρίου. στοποιηθεί στην Υπηρεσία Δόμησης ότι η κατασκευή
Η ανακατασκευή εγκρίνεται με απόφαση του κατά δεν κρίνεται διατηρητέα ή αν παρέλθουν δώδεκα (12)
περίπτωση Υπουργού, που εκδίδεται ύστερα από αιτι− μήνες από τη διαβίβαση του σχετικού φακέλου κατε−
ολογική έκθεση της αρμόδιας Υπηρεσίας και γνώμη του δάφισης στην αρμόδια υπηρεσία του κατά περίπτωση
Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. αρμόδιου Υπουργείου, χωρίς να εκδοθεί απόφαση χα−
β) Διατηρητέα κτίρια τα οποία έχουν κατεδαφιστεί ρακτηρισμού του κτιρίου ως διατηρητέου.
από γεγονότα που οφείλονται σε ανωτέρα βία, όπως 9. Ειδικότερα με απόφαση του κατά περίπτωση
σεισμό, πυρκαγιά, πλημμύρα ή κρίνονται κατεδαφιστέα αρμόδιου Υπουργού και για την προστασία της αρ−
με πρωτόκολλα επικινδύνως ετοιμορρόπου οικοδομής, χιτεκτονικής κληρονομιάς, μπορούν να καθορίζονται
επανακατασκευάζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του περιοχές εντός ή εκτός (παραδοσιακών) προστατευό−
π.δ. της 15.4.1988 (Δ΄ 317). μενων οικισμών εντός των οποίων οι αιτούμενες άδειες
γ) Οι διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 32 του ν. 1337/ κατεδάφισης υποχρεωτικά παραπέμπονται στο οικείο
1983 έχουν εφαρμογή για τα διατηρητέα κτίρια που Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής μετά τη γνωμοδότηση του
οποίου αποστέλλονται στην υπηρεσία που έχει την αρ− β) Οικόπεδο που δεν έχει τις παραπάνω προϋποθέσεις
μοδιότητα χαρακτηρισμού και τηρείται η διαδικασία του τακτοποιείται με τα γειτονικά σύμφωνα με τις διατά−
προηγούμενου εδαφίου. ξεις του ν.δ. της 17.7.1923 και του ν.δ. 690/1948 (Α΄ 133).
10. Σε διατηρητέα κτίσματα μπορεί να δίνεται παρέκ− Δεν απαιτείται η εγγραφή κάτοψης κτιρίου ελάχιστης
κλιση στο ποσοστό κάλυψης για προσθήκη ηλεκτρομη− επιφάνειας 50,00 τ.μ. και ελάχιστης πλευράς 5,00 μ.
χανολογικού εξοπλισμού, μετά από σύμφωνη γνώμη του όταν το οικόπεδο έχει δημιουργηθεί πριν από την ισχύ
Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. του ν. 1577/1985 και έχουν καθοριστεί μικρότερα όρια
11. Σε περίπτωση επεμβάσεων σε υφιστάμενα κηρυγ− αρτιότητας στην περιοχή.
μένα διατηρητέα κτήρια ή κτήρια που είναι αξιόλογου 7. Δεν επιτρέπεται η δόμηση ακόμη και σε οικόπεδο
αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος και έχουν ανεγερθεί προ άρτιο και οικοδομήσιμο, έστω και κατά το άρθρο 25
της έναρξης ισχύος του Κανονισμού Θερμομόνωσης, του ν. 1337/1983 όπως εκάστοτε ισχύει, αν για οποιον−
επιτρέπεται, με σκοπό τη διατήρηση του χαρακτήρα, δήποτε λόγο απαιτείται τακτοποίηση των γειτονικών
της μορφολογίας και της τυχόν ιστορικής σημασίας του οικοπέδων και κατά την κρίση της πολεοδομικής
τους, η μη εφαρμογή εν όλω ή εν μέρει του ΚΕΝΑΚ, υπηρεσίας, η δόμηση θα παρεμποδίσει ή θα δυσχεράνει
μετά από απόφαση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής, με οποιονδήποτε τρόπο την τακτοποίηση.
η οποία εκδίδεται κατόπιν αίτησης του ιδιοκτήτη που 8. Σε οικόπεδο που βρίσκεται στη συνάντηση δύο
συνοδεύεται από αιτιολογική και τεχνική έκθεση για γραμμών δόμησης που τέμνονται είτε με πλάγια ή εισέ−
τις απαιτούμενες επεμβάσεις που προκύπτουν από την χουσα απότμηση είτε με κοίλη ή κυρτή γωνία, κατά την
ενεργειακή μελέτη. τακτοποίηση ως μήκος προσώπου λαμβάνεται ολόκληρο
το ανάπτυγμα της ρυμοτομικής γραμμής που αντιστοι−
Άρθρο 7 χεί στο οικόπεδο.
Αρτιότητα και οικοδομησιμότητα 9. α) Οικόπεδο άρτιο κατά κανόνα ή κατά παρέκκλιση,
1. Οικόπεδο που εντάσσεται σε σχέδιο πόλης μετά ως προς το εμβαδόν, το οποίο δεν έχει το κατά παρέκ−
τη δημοσίευση του ν. 1577/1985, θεωρείται άρτιο και κλιση ελάχιστο πρόσωπο, εάν δεν μπορεί να τακτοποι−
οικοδομήσιμο όταν: ηθεί κατά τρόπο ώστε να αποκτήσει το κατά κανόνα
α) έχει τα ελάχιστα όρια εμβαδού και προσώπου, κατά πρόσωπο, θεωρείται άρτιο και οικοδομήσιμο εφόσον
τον κανόνα ή κατά παρέκκλιση, τα οποία καθορίζονται με την τακτοποίηση αποκτήσει το κατά παρέκκλιση
από τους όρους δόμησης της περιοχής, πρόσωπο ή εάν το οικόπεδο πληροί τις προϋποθέσεις
β) ή έχει τα ελάχιστα όρια εμβαδού και προσώπου που του άρθρου 25 του ν. 1337/1983, όπως εκάστοτε ισχύει,
ισχύουν κατά τον κανόνα στην περιοχή ή εκείνα που εκτός εάν η παραπάνω έλλειψη οφείλεται σε κατάτμη−
αναφέρει το ν.δ. 8/1973 αν αυτά είναι μεγαλύτερα και ση από τους ιδιοκτήτες ή του δικαιοπαρόχους τους
συγχρόνως εάν μπορεί να εγγράφεται στο οικοδομή− με δικαιοπραξία εν ζωή ή αιτία θανάτου μετά την ισχύ
σιμο τμήμα του, κάτοψη κτιρίου με ελάχιστη επιφάνεια του ν. 651/1977.
50 τ.μ. και ελάχιστη πλευρά 5 μ., με την επιφύλαξη β) Οικόπεδα που προϋφίστανται της ισχύος του ν. 651/
των διατάξεων του άρθρου 25 του ν. 1337/1983, όπως 1977 τα οποία δεν έχουν πρόσωπο σε εγκεκριμένη οδό,
εκάστοτε ισχύει. εφόσον δεν προέρχονται από κατάτμηση, που έγινε
2. Οικόπεδο που έχει δημιουργηθεί πριν από τη δη− από τους ιδιοκτήτες ή τους δικαιοπαρόχους τους με
μοσίευση του ν. 1577/1985 και έχει τα ελάχιστα όρια δικαιοπραξία εν ζωή ή αιτία θανάτου, μετά την έγκριση
εμβαδού και προσώπου, κατά τον κανόνα ή κατά πα− του ρυμοτομικού σχεδίου της περιοχής, όταν παρά την
ρέκκλιση, που ισχύουν στην περιοχή, θεωρείται άρτιο προσκύρωση καταργούμενης ιδιωτικής οδού ή γενικά
και οικοδομήσιμο. καταργηθέντος κοινόχρηστου χώρου δεν αποκτούν
3. Οικόπεδα που έχουν πρόσωπα σε δύο ή περισ− πρόσωπο ή εμβαδόν κατά τον κανόνα ή την παρέκκλιση
σότερους κοινόχρηστους χώρους, για τους οποίους της περιοχής, θεωρούνται οικοδομήσιμα εφόσον απο−
ισχύουν διαφορετικές ελάχιστες απαιτήσεις αρτιότη− κτούν τουλάχιστον 5,0 μ. πρόσωπο σε εγκεκριμένη οδό
τας, θεωρούνται άρτια αν διαθέτουν τις μικρότερες, και εγγράφουν στο οικοδομήσιμο τμήμα τους κάτοψη
εκτός αν προβλέπεται διαφορετική ρύθμιση από ειδικές κτιρίου με ελάχιστη επιφάνεια 50,00 τ.μ. και ελάχιστη
διατάξεις. πλευρά 5,0 μ..
4. Γωνιακά άρτια και οικοδομήσιμα οικόπεδα, που γ) Οικόπεδο μη άρτιο κατ’ εμβαδόν και μη υπαγόμενο
έχασαν την αρτιότητά τους ως προς το εμβαδόν τους στις διατάξεις του άρθρου 25 του ν. 1337/1983, όπως εκά−
λόγω εγκεκριμένης απότμησης, θεωρούνται άρτια και στοτε ισχύει, που δεν μπορεί να αποκτήσει διαστάσεις
οικοδομήσιμα. αρτίου οικοπέδου με τις διατάξεις του ν.δ. 690/1948,
5. Άρτια και οικοδομήσιμα οικόπεδα δεν επιτρέπεται προσκυρώνεται κατά προτεραιότητα σε οικόπεδο που
να χάνουν την ιδιότητα αυτή με την τακτοποίηση σε έχει το ελάχιστο εμβαδόν και δεν έχει το ελάχιστο πρό−
καμία περίπτωση. σωπο, για την απόκτηση και του ελάχιστου προσώπου.
6. α) Στα ήδη εγκεκριμένα ρυμοτομικά σχέδια και σε Αν δεν υπάρχει τέτοιο όμορο οικόπεδο, αλλά υπάρχει
εκείνα που εγκρίνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του οικόπεδο μη άρτιο κατά το εμβαδόν, που υπάγεται στις
ν.δ. της 17.7.1923 περί σχεδίων πόλεων, κωμών και συ− διατάξεις του άρθρου 25 του ν. 1337/1983, όπως εκά−
νοικισμών του κράτους και οικοδομής αυτών κατά την στοτε ισχύει, το παραπάνω οικόπεδο προσκυρώνεται
τακτοποίηση, εκτός από τα ελάχιστα όρια προσώπου σε αυτό.
και εμβαδού κατά τον κανόνα ή κατά παρέκκλιση, στο 10. Τμήματα οικοπέδου άρτιου και οικοδομήσιμου που
οικοδομήσιμο τμήμα του οικοπέδου πρέπει να εγγρά− δεν επιδέχονται εν όλω ή εν μέρει τακτοποίηση αφαι−
φεται κάτοψη κτιρίου με ελάχιστη επιφάνεια πενήντα ρούνται αναγκαστικά και προσκυρώνονται στα γειτο−
(50.00) τ.μ. και ελάχιστη πλευρά πέντε (5.00) μ.. νικά οικόπεδα. Η προσκύρωση αυτή γίνεται μόνο αν
τα γειτονικά οικόπεδα έχουν το ελάχιστο απαιτούμενο σμός της οριακής οδού γίνεται σύμφωνα με τις διατά−
εμβαδόν και η προσκύρωση είναι απόλυτα απαραίτητη ξεις της παρ. 9β του άρθρου 25 του ν. 2508/1997.
για να αποκτήσουν το ισχύον ελάχιστο πρόσωπο κατά 2. Όταν στα ακραία σημεία των εγκεκριμένων ρυμο−
τον κανόνα ή, σε περίπτωση που αυτό είναι αδύνατον, τομικών σχεδίων, προβλέπεται η ύπαρξη δρόμου και
κατά παρέκκλιση. απέναντι από τα αντίστοιχα οικοδομικά τετράγωνα,
11. Οι διατάξεις της παραγράφου 10 δεν εφαρμόζο− προβλέπονται ρυμοτομικές γραμμές, η δόμηση των
νται: οικοπέδων που έχουν πρόσωπο στο δρόμο αυτόν, γί−
α) αν στα παραπάνω τμήματα υπάρχουν οικοδομές νεται με βάση το πλάτος του, όπως προβλέπεται από
με την έννοια της παραγράφου 2 του άρθρου 42 του το σχέδιο μέχρι την απέναντι ρυμοτομική γραμμή. Αν
ν.δ. της 17.7.1923, απέναντι από τα οικοδομικά τετράγωνα που βρίσκονται
β) αν η έλλειψη του ελάχιστου απαιτούμενου προ− στα ακραία σημεία του ρυμοτομικού σχεδίου, που έχει
σώπου των γειτονικών οικοπέδων, στα οποία προσκυ− εγκριθεί, μέχρι τις 13.3.1983, προβλέπεται οικοδομική
ρώνονται τα παραπάνω τμήματα, οφείλεται σε υπαίτια γραμμή, χωρίς να ανήκει σε Ο.Τ. με την έννοια της
κατάτμηση από τους ιδιοκτήτες ή τους δικαιούχους παραγράφου 49 του άρθρου 2 του νόμου αυτού ή της
τους με δικαιοπραξία εν ζωή ή αιτία θανάτου μετά την παραπάνω παραγράφου 1, οι ιδιοκτησίες που έχουν πρό−
έναρξη της ισχύος του ν. 651/1977. σωπο στη γραμμή αυτή, εφόσον έχουν δημιουργηθεί
12. Η κατά την παράγραφο 10 προσκύρωση γίνεται μέχρι τη δημοσίευση του νόμου αυτού, είναι οικοδομή−
μόνο ύστερα από αίτηση κάθε ενδιαφερόμενου. σιμες μόνο κατά το τμήμα τους, το οποίο έχει επιφάνεια,
13. Με την επιφύλαξη της παραγράφου 9, οι διατάξεις που αντιστοιχεί στις ελάχιστες απαιτούμενες για το
των παραγράφων 1 έως 4 έχουν εφαρμογή μόνο για τα εμβαδόν και το πρόσωπο διαστάσεις αρτιότητας, οι
οικόπεδα που υπάγονται στην παρέκκλιση, σύμφωνα με οποίες προβλέπονται από τις πολεοδομικές διατάξεις,
τις σχετικές ειδικές διατάξεις. που ισχύουν για το απέναντι οικοδομικό τετράγωνο. Οι
14. Το Δημόσιο και οι δήμοι ή οι κοινότητες, όταν ιδιοκτησίες αυτές οικοδομούνται μόνο κατά το παραπά−
επισπεύδουν την εφαρμογή του ρυμοτομικού σχεδίου, νω τμήμα τους, σύμφωνα με τους όρους δόμησης, που
αποζημιώνουν και τα μη άρτια και μη οικοδομήσιμα τμή− ισχύουν για το απέναντι οικοδομικό τετράγωνο, με τον
ματα των ρυμοτομούμενων οικοπέδων που απομένουν περιορισμό ότι ο συντελεστής δόμησης δεν επιτρέπεται
μετά τη ρυμοτομία, εκτός αν οι ιδιοκτήτες δηλώνουν να είναι μεγαλύτερος από τα οριζόμενα στο άρθρο 6
έως την πρώτη συζήτηση στο ακροατήριο για τον καθο− του ν. 1337/1983, όπως ισχύει.
ρισμό της προσωρινής τιμής μονάδας ότι δεν επιθυμούν Για τα παραπάνω τμήματα των ιδιοκτησιών, τα οποία
την αποζημίωση. Στην περίπτωση αυτή τα παραπάνω αποτελούν οικόπεδα ευρισκόμενα εντός σχεδίου, έχουν
μη άρτια και μη οικοδομήσιμα οικόπεδα βαρύνονται με εφαρμογή όλες οι διατάξεις (πολεοδομικές, δασικές
ενδεχόμενη αποζημίωση λόγω παροδιότητας. κ.λπ.), που εφαρμόζονται για τις εντός σχεδίου περιοχές.
15. Όπου από την πολεοδομική νομοθεσία απαιτείται Η κατάτμηση των παραπάνω ιδιοκτησιών επιτρέπεται
να είναι οικοδομήσιμο το οικόπεδο η εγγραφή στο οι− μόνο σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν για τη
κοδομήσιμο τμήμα αυτού κάτοψης κτιρίων ορισμένων δόμηση, σε περιοχή εκτός σχεδίου πόλης. Υπόλοιπο
διαστάσεων, νοείται ως σχήμα το ορθογώνιο τμήμα των ιδιοκτησιών αυτών, πέρα από εκείνο που
έχει τις παραπάνω ελάχιστες διαστάσεις αρτιότητας,
Άρθρο 8 οικοδομείται σύμφωνα με τις διατάξεις για τη δόμηση
Ειδικές περιπτώσεις εκτός σχεδίου, μόνον εφόσον το εμβαδόν του υπόλοι−
1. α. Κατ’ εξαίρεση των παραγράφων 48, 49, 53, 76 που αυτού τμήματος καλύπτει το ελάχιστο απαιτούμενο
του άρθρου 2 του παρόντος, ως οικοδομικό τετράγωνο εμβαδόν για τη δόμηση εκτός σχεδίου.
θεωρείται και το τετράγωνο που βρίσκεται στα ακραία 3. Γήπεδα ολόκληρα ή τμήμα αυτών που βρίσκονται
σημεία ρυμοτομικού σχεδίου που έχει εγκριθεί μέχρι την σε περιοχές εκτός σχεδίου πόλης και έχουν πρόσωπο
έναρξη ισχύος του ν. 1337/1983 χωρίς να περιβάλλεται σε δρόμους, όπου έχουν θεσπιστεί ειδικοί όροι δόμησης
από όλες τις πλευρές από κοινόχρηστους χώρους ή και χρήσεις, είτε για τις περιοχές αυτές είτε γραμμικά
και χωρίς να περιβάλλεται από όλες τις πλευρές από για τους δρόμους αυτούς και οι οποίοι σημειώνονται
ρυμοτομικές γραμμές, εφόσον στην περίπτωση αυτή, στο εγκεκριμένο διάγραμμα με ρυμοτομική γραμμή ή
στη θέση των ρυμοτομικών γραμμών που λείπουν απει− με δύο γραμμές, ρυμοτομική και οικοδομική, οικοδο−
κονίζονται οι γραμμές των ορίων της έκτασης, για την μούνται με τους πιο πάνω ειδικούς όρους, μόνο κατά
οποία εγκρίθηκε το σχέδιο αυτό. το τμήμα τους που έχει επιφάνεια ίση με την ελάχιστη
β. Οικόπεδα που βρίσκονται στα πιο πάνω οικοδομι− επιφάνεια άρτιου γηπέδου που προβλέπεται από τους
κά τετράγωνα και δεν έχουν πρόσωπο σε εγκεκριμένη ειδικούς αυτούς όρους. Υπόλοιπο τυχόν τμήμα των γη−
από το σχέδιο ή προϋφιστάμενη αυτού οδό, δομούνται πέδων αυτών, πέρα από εκείνο που έχει την παραπάνω
σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 5 των ενο− ελάχιστη επιφάνεια αρτιότητας, οικοδομείται σύμφωνα
ποιημένων άρθρων 43, 44, 45 του ν.δ. της 17.7/16.8.1923. με τις διατάξεις για τη δόμηση εκτός σχεδίου, μόνον
γ. Με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμέ− εφόσον το εμβαδόν του υπόλοιπου αυτού τμήματος
νης Διοίκησης επιτρέπεται, στις παραπάνω περιπτώσεις καλύπτει το ελάχιστο απαιτούμενο εμβαδόν για τη δό−
ρυμοτομικών σχεδίων που έχουν εγκριθεί μέχρι 13.3.1983, μηση εκτός σχεδίου. Για την τοποθέτηση του κτιρίου ή
ο καθορισμός της οριακής οδού του ρυμοτομικού σχε− των κτιρίων εντός του γηπέδου λαμβάνεται υπόψη το
δίου σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.δ. της 17.7/16.8.1923 σύνολο του γηπέδου.
με τη διαδικασία του άρθρου 3 του νομοθετικού δια− 4. Οικόπεδα που βρίσκονται μέσα σε εγκεκριμένο σχέ−
τάγματος αυτού. διο και έχουν παραχωρηθεί από το κράτος έως τη δη−
Ειδικά για τους παραδοσιακούς οικισμούς ο καθορι− μοσίευση του παρόντος νόμου, για οποιονδήποτε λόγο,
με αποφάσεις ή παραχωρητήρια, θεωρούνται άρτια και Άρθρο 9

οικοδομήσιμα με όποιες διαστάσεις και εμβαδόν παρα− Δουλείες σε ακίνητα
χωρήθηκαν ή με τις τυχόν μικρότερες ή μεγαλύτερες 1. Απαγορεύεται η σύσταση δουλειών, οι οποίες συ−
που έχουν στην πραγματικότητα, εφόσον η μεταβολή νεπάγονται περιορισμό της δυνατότητας ανέγερσης ή
αυτή δεν οφείλεται σε μεταβιβάσεις. επέκτασης των κτιρίων ή εγκαταστάσεων, σύμφωνα με
Σε περίπτωση μείωσης των ανωτέρω οικοπέδων λόγω τις ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις.
ρυμοτομίας, θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα, εφό− Από την απαγόρευση αυτή εξαιρείται η δουλεία διό−
σον έχουν τα ελάχιστα όρια αρτιότητας που προβλέ− δου, εφόσον αποτελεί τη μοναδική δίοδο προς κοινό−
πονται, κατά τον κανόνα ή κατά παρέκκλιση, από τις χρηστο χώρο οικοπέδου ή κτιρίου ή αυτοτελούς από
διατάξεις που ισχύουν για την περιοχή ή εκείνα που πλευράς δόμησης ορόφου, η οποία μπορεί να περιορί−
προβλέπονται από το άρθρο 25 του ν. 1337/1983, όπως ζεται στη χρήση της στάθμης του ισογείου.
εκάστοτε ισχύει. Δικαιοπραξίες που αντιβαίνουν στις διατάξεις της
Οικόπεδα που δημιουργούνται από κατάτμηση παρα− παραγράφου αυτής είναι απολύτως άκυρες.
χωρηθέντος οικοπέδου, που έγινε ύστερα από έγκριση 2. Δουλείες που έχουν συσταθεί έως τη δημοσίευση
της αρμόδιας για την παραχώρηση αρχής, θεωρούνται του παρόντος νόμου δεν παρεμποδίζουν την έκδοση
άρτια και οικοδομήσιμα εφόσον είναι άρτια, σύμφωνα με άδειας δόμησης, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.
τις διατάξεις που ισχύουν για την περιοχή. Σε αντίθετη Οι δουλείες αυτές καταργούνται κατά τη διαδικασία των
περίπτωση εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 25 επόμενων παραγράφων, αν εκδοθεί νόμιμη οικοδομική
του ν. 1337/1983, όπως εκάστοτε ισχύει. άδεια για να γίνουν στο δουλεύον ακίνητο κατασκευές
5. Αν η οδός που αποτελεί το ακραίο όριο εγκεκριμέ− ή εγκαταστάσεις που καθιστούν αδύνατη, εν όλω ή εν
νου μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος σχεδίου πόλης, μέρει, την άσκηση της δουλείας.
τέμνει ιδιοκτησίες και δεν έχουν καταβληθεί οι οφει− Κατ’ εξαίρεση δεν υπάγονται στην παράγραφο αυτή
λόμενες αποζημιώσεις για την εφαρμογή του σχεδίου η δουλεία κοινού σκελετού και η δουλεία διόδου, όπως
ως προς την οδό αυτή μπορεί να τροποποιείται και αυτή ορίζεται στην προηγούμενη παράγραφο. Στα νέα
επεκτείνεται το σχέδιο με την μετατόπιση της οριακής κτίρια πρέπει να εξασφαλίζεται η δίοδος δουλείας στο
αυτής οδού προς την εκτός σχεδίου περιοχή χωρίς επίπεδο του εδάφους και σε ύψος χώρου κύριας χρή−
πάντως να τέμνονται άλλες ιδιοκτησίες. σης.
Το τμήμα που εντάσσεται στο σχέδιο πόλης από την 3. Στον δικαιούχο της καταργούμενης δουλείας κα−
καθεμία από τις παραπάνω ιδιοκτησίες δεν μπορεί να ταβάλλεται αποζημίωση. Ο καθορισμός του ποσού της
είναι εμβαδού μεγαλυτέρου του διπλάσιου των κατά αποζημίωσης, ανεξάρτητα από την αξία του αντικειμέ−
τον κανόνα ορίων αρτιότητας που προβλέπονται από νου της διαφοράς, γίνεται από το ειρηνοδικείο, στην
το ήδη εγκεκριμένο σχέδιο της περιοχής. Η μετατόπιση περιφέρεια του οποίου βρίσκεται το δουλεύον ακίνητο
αυτή επιτρέπεται μόνον εφόσον εναρμονίζεται με τις που δικάζει κατά τις σχετικές διατάξεις της Πολιτικής
κυκλοφοριακές και τις εν γένει πολεοδομικές συνθήκες Δικονομίας, ύστερα από αίτηση του δικαιούχου της δου−
και ανάγκες της περιοχής. λείας ή εκείνου στον οποίο έχει χορηγηθεί νόμιμη άδεια
Σε περίπτωση εφαρμογής της παραγράφου αυτής δόμησης για την εκτέλεση εργασιών ασυμβίβαστων με
την άσκηση της δουλείας.
μπορεί και να αυξάνεται ή να μειώνεται το πλάτος της
4. Η δουλεία καταργείται με την καταβολή ή την κα−
μετατοπιζόμενης οδού. Για το τμήμα που εντάσσεται
τάθεση στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων της
στο σχέδιο πόλης με βάση την παράγραφο αυτή, ισχύ−
αποζημίωσης. Μετά την κατάργηση επιτρέπεται να
ουν οι όροι δόμησης που θεσπίζονται από το ήδη εγκε−
εκτελεστούν, σύμφωνα με την άδεια δόμησης, οι εργα−
κριμένο σχέδιο της περιοχής, όπως αυτοί κάθε φορά
σίες τις οποίες εμπόδιζε η δουλεία.
ισχύουν.
6. Σε περίπτωση εφαρμογής της προηγούμενης παρα− Άρθρο 10
γράφου οι κύριοι των παραπάνω ιδιοκτησιών υπόκεινται Κίνητρα για την περιβαλλοντική αναβάθμιση και
σε εισφορά γης και χρήματος κατά τις διατάξεις των βελτίωση της ποιότητας ζωής σε πυκνοδομημένες
άρθρων 8 και 9 του ν. 1337/1983. Αν το εμβαδόν της έκτα− και αστικές περιοχές
σης την οποία καταλαμβάνει η μετατοπιζόμενη οδός 1. Σε περίπτωση οικοπέδων (αυτοτελών ή εκ συνε−
είναι ίσο ή μεγαλύτερο προς την κατά το προηγούμε− νώσεως), που βρίσκονται εντός σχεδίου πόλεως στις
νο εδάφιο εισφορά σε γη δεν οφείλεται άλλη εισφο− γεωγραφικές περιφέρειες: α) των Δήμων του Νομού
ρά σε γη ή αποζημίωση. Αν είναι μικρότερο οφείλεται Αττικής και β) των αναφερόμενων στο άρθρο 1 παρ. 2
η διαφορά της εισφοράς γης. Η έκταση αυτή αποκτά του ν. 1561/1985 (Α΄ 148), Δήμων του Νομού Θεσσαλο−
την ιδιότητα του κοινοχρήστου από τη δημοσίευση της νίκης, όπως και στις δύο περιπτώσεις, καθορίζονταν
υπουργικής απόφασης που προβλέπεται στην επόμενη πριν την έναρξη ισχύος του ν. 2539/1997 (Α΄ 244), και οι
παράγραφο 7. οποίοι είχαν κατά την απογραφή του 1991 πληθυσμό
7. Η τροποποίηση και η επέκταση του σχεδίου πόλης μεγαλύτερο των 25.000 κατοίκων, και γ) των Δήμων
κατά την παράγραφο 5 του παρόντος άρθρου γίνεται Πάτρας, Λάρισας, Ηρακλείου, Βόλου, Νέας Ιωνίας Μα−
με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας γνησίας, Ιωαννίνων, όπως καθορίζονταν πριν την έναρξη
και Κλιματικής Αλλαγής, η οποία εκδίδεται κατά τη ισχύος του ν. 2539/1997, και (τα οικόπεδα σε καθεμία
διαδικασία του άρθρου 3 του ν.δ. της 17.7.1923. Αν η από τις υπό α΄, β΄ και γ΄ περιπτώσεις) δεν εμπίπτουν
διαδικασία αυτή έχει τηρηθεί μέχρι τη δημοσίευση του σε παραδοσιακούς οικισμούς και παραδοσιακά τμήμα−
νόμου αυτού δεν απαιτείται επανάληψη για την έκδοση τα πόλης ή σε ιστορικούς τόπους ή σε περιοχές με
της απόφασης Υπουργού. αποκλειστική χρήση κατοικίας και όταν το εμβαδόν
τους είναι μεγαλύτερο της κατά κανόνα αρτιότητας ως τα κριτήρια του περιβαλλοντικού οφέλους και της
της περιοχής, κατόπιν σύμφωνης γνώμης του Συμβου− βέλτιστης απόδοσης σε κοινή χρήση.
λίου Αρχιτεκτονικής, παρέχονται τα ακόλουθα κατά ε. Για τις ανωτέρω περιπτώσεις α΄, β΄, γ΄, δ΄ με Β>2, η
περίπτωση πολεοδομικά κίνητρα, εφόσον τηρούνται οι διαμόρφωση τυφλών όψεων επιτρέπεται μόνον κατό−
ακόλουθες κατά περίπτωση προϋποθέσεις και σε κάθε πιν γνωμοδότησης του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής το
περίπτωση με την προϋπόθεση ο αριθμός των κτιρίων οποίο πιστοποιεί την αδυναμία ανέγερσης της οικοδο−
που δημιουργούνται να είναι μικρότερος του Β/2 και μής χωρίς τυφλές όψεις, εξαντλουμένων των όρων και
ίσος με τη μικρότερη προκύπτουσα ακέραιη μονάδα περιορισμών δόμησης.
με ελάχιστο το ένα: Επίσης, σε περίπτωση οικοπέδου με Β>5 οι διατάξεις
α. Με την προϋπόθεση: των ανωτέρω περιπτώσεων α΄, β΄, γ΄, δ΄ εφαρμόζονται
− ποσοστιαίας μείωσης του επιτρεπόμενου ποσοστού μόνο μετά από σύμφωνη γνώμη του Κεντρικού Συμβου−
κάλυψης του οικοπέδου κατά ΑX10%, λίου Αρχιτεκτονικής.
δίνεται το κίνητρο: στ. Όταν τα οικόπεδα των παραπάνω περιπτώσεων α΄,
− ποσοστιαίας αύξησης του επιτρεπόμενου συντελε− β΄, γ΄, δ΄ δημιουργούνται από συνένωση οικοπέδων εκ
στή δόμησης του οικοπέδου κατά ΑΧ10%. των οποίων τουλάχιστον το ένα είναι άρτιο κατά πα−
β. Με τις προϋποθέσεις: ρέκκλιση ή ρυμοτομούμενο ή τυφλό ή μη οικοδομήσιμο,
− ποσοστιαίας μείωσης του επιτρεπόμενου ποσοστού παρέχονται τα παραπάνω κίνητρα με εφαρμογή των
κάλυψης του οικοπέδου κατά ΑX15%, αντίστοιχων τύπων όπου Α=1 για κάθε λόγο Β.
− απόσυρσης κτιρίου κύριας χρήσης εμβαδού τουλά− ζ. Σε περίπτωση οικοπέδων τουλάχιστον 4.000 τ.μ.
χιστον ενός τετάρτου του υπάρχοντος επιτρεπόμενου με απόδοση σε κοινή δημόσια χρήση του 100% του
συντελεστή δόμησης της περιοχής, ακαλύπτου παρέχεται το εξής κίνητρο: αύξηση της
δίνεται το κίνητρο: επιτρεπόμενης δόμησης του προκύπτοντος οικοπέδου
− ποσοστιαίας αύξησης του επιτρεπόμενου συντελε− κατά 35% με προσθήκη καθ’ ύψος μέχρι 30% επιπλέον
στή δόμησης του οικοπέδου κατά ΑΧ15%. του επιτρεπόμενου της περιοχής με τις προϋποθέσεις
γ. Με τις προϋποθέσεις: ποσοστιαίας μείωσης του επιτρεπόμενου ποσοστού
− ποσοστιαίας μείωσης του επιτρεπόμενου ποσοστού κάλυψης του οικοπέδου κατά ΑX35% και αριθμού των
κτιρίων που δημιουργούνται μικρότερου του Β/2 και
κάλυψης του οικοπέδου κατά ΑX20%,
ίσο με τη μικρότερη προκύπτουσα ακέραιη μονάδα με
− απόδοσης σε κοινή δημόσια χρήση επιφάνειας ίσης
ελάχιστο το ένα.
με την αύξηση της επιφάνειας δόμησης δια του συντε−
Στην περίπτωση αυτή απαγορεύεται η διαμόρφωση
λεστή δόμησης,
τυφλών όψεων των κτιρίων με κατάλληλη χωροθέτησή
δίνεται το κίνητρο:
τους στο οικόπεδο.
− ποσοστιαίας αύξησης του επιτρεπόμενου συντελε−
η. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέρ−
στή δόμησης του οικοπέδου κατά ΑΧ20%.
γειας και Κλιματικής Αλλαγής μετά από γνώμη του
δ. Με τις προϋποθέσεις:
Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής, είναι δυνατή η
− ποσοστιαίας μείωσης του επιτρεπόμενου ποσοστού
έγκριση της γενικής διάταξης και ογκοπλαστικής δι−
κάλυψης του οικοπέδου κατά ΑX25%,
αμόρφωσης κτιρίων σε οικόπεδα ελάχιστου εμβαδού
− απόδοσης σε κοινή δημόσια χρήση επιφάνειας ίσης 3.000 τ.μ., κατά παρέκκλιση των διατάξεων του παρό−
με την αύξηση της επιφάνειας δόμησης δια του συντε− ντος νόμου, με προϋπόθεση την τήρηση του ισχύοντος
λεστή δόμησης, σ.δ. της περιοχής, ο οποίος πρέπει να είναι τουλάχιστον
− απόσυρσης κτιρίου κύριας χρήσης εμβαδού τουλά− 1.6 και του ανώτατου επιτρεπόμενου ύψους κτιρίων που
χιστον ενός τετάρτου του υπάρχοντος επιτρεπόμενου ορίζεται με τον παρόντα νόμο. Η παρούσα διάταξη ισχύ−
συντελεστή δόμησης της περιοχής, ει και για την υλοποίηση μελέτης που έχει βραβευθεί
δίνεται το κίνητρο: σε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό ανεξαρτήτως εμβαδού
− ποσοστιαίας αύξησης του επιτρεπόμενου συντελε− του οικοπέδου.
στή δόμησης του οικοπέδου κατά ΑΧ25%. Στις ανωτέρω περιπτώσεις απαγορεύεται η διαμόρ−
Σε κάθε περίπτωση δίνεται κίνητρο προσαύξησης του φωση τυφλών όψεων των κτιρίων με κατάλληλη χωρο−
επιτρεπόμενου ύψους, έως το ανώτατο επιτρεπόμενο θέτησή τους στο οικόπεδο.
κατά το άρθρο 15 ύψος, για τον προσαυξημένο συντε− 2. Η απόδοση σε κοινή δημόσια χρήση γίνεται με
λεστή δόμησης. συμβολαιογραφική πράξη, η οποία υποβάλλεται στην
Η επιφάνεια που αποδίδεται σε κοινή δημόσια χρήση, αρμόδια υπηρεσία δόμησης πριν την έκδοση της άδειας
συνέχεται με κοινόχρηστο χώρο του ρυμοτομικού σχε− δόμησης. Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται μετά
δίου και η μία πλευρά της ταυτίζεται με όλο το μήκος από πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργει−
του προσώπου του οικοπέδου με την προϋπόθεση ότι ας και Κλιματικής Αλλαγής, μπορεί να καθορίζεται η
έχει βάθος τουλάχιστον 1,5 μ.. Σε περίπτωση που η διαδικασία απόδοσης σε κοινή χρήση, καθώς και κάθε
παραχωρούμενη επιφάνεια δεν επαρκεί για να απο− λεπτομέρεια για την εφαρμογή των παραγράφων 1 και
δοθεί σε όλο το μήκος του προσώπου του οικοπέδου 2 του παρόντος.
με ελάχιστο βάθος 1,5 μ., η μια πλευρά της ταυτίζεται 3. Στους παραχωρημένους σε δημόσια χρήση χώρους
κατ’ ελάχιστο με το 1/3 του μήκους του προσώπου του του οικοπέδου επιτρέπεται η διαμόρφωση από τον οι−
οικοπέδου με τρόπο ώστε το βάθος της να είναι μικρό− κείο δήμο χώρου πρασίνου και η τοποθέτηση κατα−
τερο του πλάτους. σκευών στοιχείων αστικού εξοπλισμού και η συντήρησή
Σε κάθε περίπτωση το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής για τους βαρύνει το Δήμο. Δεν επιτρέπεται εγκατάσταση
τη διατύπωση της γνώμης του λαμβάνει υπόψη του ιδί− συλλογής σκουπιδιών, περιπτέρων ή παιδικής χαράς.
4. Για την έκδοση άδειας δόμησης, σύμφωνα με την Αλλαγής μετά από γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου
παράγραφο 1, επί οικοπέδου που αποτελεί οικοδομικό Αρχιτεκτονικής.
τετράγωνο απαιτείται έγκριση του Κεντρικού Συμβου− 8. Με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Δικαιο−
λίου Αρχιτεκτονικής. σύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και
5. Επιτρέπεται η ενοποίηση των υποχρεωτικών ακά− Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής,
λυπτων χώρων των οικοπέδων ενός οικοδομικού τε− ρυθμίζονται όλα τα θέματα, που σχετίζονται με τη σύ−
τραγώνου ή μέρους του, προς κοινή χρήση των ενοίκων γκληση της συνέλευσης των ιδιοκτητών, την πρόσκληση
του οικοδομικού τετραγώνου ή μέρους του, χωρίς να των μελών, τη λήψη και γνωστοποίηση των αποφάσε−
θίγονται τα δικαιώματα κυριότητας. ων, τον τρόπο καθορισμού του συνολικού αριθμού των
6. Για την εφαρμογή της προηγούμενης παραγράφου ψήφων και της κατανομής τους στους ιδιοκτήτες, η
απαιτείται απόφαση πλειοψηφίας της συνέλευσης των οποία γίνεται με βάση το εμβαδόν της ιδιοκτησίας και
ιδιοκτητών των ακινήτων που βρίσκονται στο οικοδομι− το ποσοστό συμμετοχής σε αυτή σε σχέση με το ολικό
κό τετράγωνο, η οποία λαμβάνεται με πλειοψηφία του εμβαδόν του οικοδομικού τετραγώνου.
66% των ψήφων του κάθε οικοπέδου, και με την οποία 9. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση
καθορίζονται οι ειδικότεροι όροι και ο τρόπος ενοποί− του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματι−
ησης, διαμόρφωσης και χρήσης των ακάλυπτων χώρων, κής Αλλαγής, μετά από σύμφωνη γνώμη του Κεντρικού
καθώς και τα αναγκαία μέτρα, ώστε να εξασφαλίζεται Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής, η οποία διατυπώνεται κα−
η ασφαλής προσπέλαση στους χώρους αυτούς. τόπιν εισήγησης του οικείου Δήμου, μπορούν να καθο−
7. Κατά την έγκριση, επέκταση, αναθεώρηση ή τροπο− ρίζονται περιοχές στις γεωγραφικές περιφέρειες των
ποίηση ρυμοτομικού σχεδίου μπορεί να προβλέπεται: Δήμων, όπως καθορίζονταν πριν την έναρξη ισχύος του
α) Η ενοποίηση των ακάλυπτων χώρων των οικοπέδων ν. 2539/1997 (Α΄ 244), οι οποίοι δεν περιλαμβάνονται
κάθε οικοδομικού τετραγώνου και η θέση των χώρων στην παράγραφο 1 του παρόντος και βρίσκονται στην
αυτών στη χρήση όλων των ενοίκων των κτιρίων του ηπειρωτική Ελλάδα, την Κρήτη και την Εύβοια, όπου
τετραγώνου αυτού. Στην περίπτωση αυτή η ενοποίηση εφαρμόζονται οι διατάξεις των παραγράφων 1 έως 4
γίνεται σύμφωνα με τους όρους που θεσπίζονται με το του παρόντος.
ρυμοτομικό σχέδιο. Άρθρο 11
β) Η δημιουργία δικτύου ελεύθερων δημόσιων προσβά− Συντελεστής δόμησης
σιμων κοινόχρηστων χώρων αποκλειστικά για πεζούς,
1. Κατά τη θέσπιση ή μεταβολή όρων δόμησης ο συ−
με χρήση των ακάλυπτων χώρων των οικοπέδων και με
ντελεστής δόμησης των οικοπέδων ορίζεται αριθμητι−
κίνητρο την αύξηση μέχρι και 20% της επιτρεπόμενης
κά. Συντελεστές δόμησης που προκύπτουν έμμεσα από
δόμησης, με ταυτόχρονη διατήρηση των προβλεπόμε−
διατάξεις προγενέστερες της δημοσίευσης του νόμου
νων υποχρεωτικών ακάλυπτων χώρων.
αυτού, εξακολουθούν να ισχύουν έως ότου καθοριστούν
γ) Για περιπτώσεις περιοχών εντός πόλεων όπως ορί−
αριθμητικά.
ζεται στην παράγραφο 1, η οριοθέτηση περιοχής εντός
2. Ο συντελεστής δόμησης που εφαρμόζεται σε οι−
της οποίας είναι δυνατή η οικοδόμηση στο πλαίσιο του
κόπεδο με πρόσωπο σε περισσότερους κοινόχρηστους
ισχύοντος συντελεστή δόμησης και κατά παρέκκλιση
χώρους, για τους οποίους ισχύουν διαφορετικοί συ−
των υπολοίπων διατάξεων του παρόντος νόμου, προ− ντελεστές, είναι ο λόγος του αθροίσματος των γινο−
κειμένου να διασφαλίζεται διάταξη κτιρίων και συνέχεια μένων του μήκους κάθε προσώπου του οικοπέδου επί
των ακαλύπτων, κατά τρόπο ώστε να μεγιστοποιείται τον αντίστοιχο συντελεστή δόμησης προς το άθροισμα
το δημόσιο περιβαλλοντικό όφελος για την περιοχή, ή των μηκών των προσώπων.
και να δημιουργείται μητροπολιτικός πόλος πολλαπλών 3. Σε συνιδιόκτητα οικόπεδα με κάθετη ή οριζόντια
λειτουργιών ή και να εφαρμόζονται πρότυπα προγράμ− ιδιοκτησία που έχει συσταθεί κατά τις διατάξεις του
ματα αστικής ανάπτυξης ή ανασυγκρότησης. Η κατά τα ν. 1024/1971 (Α΄ 232) και έχει εκδοθεί άδεια πριν από τη
ως άνω γενική διάταξη των κτιρίων και η ογκοπλαστική μεταβολή γενικών ή ειδικών διατάξεων που αφορούν
διαμόρφωσή τους εγκρίνεται με απόφαση του Υπουργού την επιτρεπόμενη δόμηση, προκειμένου για έκδοση
Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής μετά άδειας δόμησης ο κάθε συνιδιοκτήτης χρησιμοποιεί το
από γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. ποσοστό δόμησης που του αναλογεί σύμφωνα με το
Κατά την εφαρμογή της παρούσας διάταξης είναι δυ− συντελεστή δόμησης που ισχύει κατά το χρόνο έκδοσης
νατή η κατά παρέκκλιση θέσπιση σ.δ. με προσαύξηση της άδειας δόμησης.
50% από τον ισχύοντα για ιδιοκτησίες του Δημοσίου 4. Για τον υπολογισμό της μέγιστης επιτρεπόμενης
ή του δήμου. δόμησης που μπορεί να πραγματοποιηθεί σε ένα οι−
δ) Για περιπτώσεις περιοχών εντός πόλεων όπως ορί− κόπεδο πολλαπλασιάζεται η επιφάνειά του επί το σ.δ.
ζεται στην παράγραφο 1, η οριοθέτηση περιοχής εντός που ισχύει.
της οποίας είναι δυνατή η οικοδόμηση κατά παρέκκλιση 5. Στο σ.δ. προσμετρώνται:
των διατάξεων που αφορούν στο συντελεστή δόμησης, α. Οι επιφάνειες των στεγασμένων και κλειστών από
ποσοστό κάλυψης, ύψος κτιρίου, θέση και χρήση κτιρίου, όλες τις πλευρές χώρων του κτιρίου.
προκειμένου να δημιουργείται μητροπολιτικός πόλος β. Οι επιφάνειες των μη θερμαινόμενων στεγασμένων
πολλαπλών λειτουργιών ή και να εφαρμόζονται πρότυπα χώρων που διαθέτουν τουλάχιστον μία ανοιχτή πλευρά
προγράμματα αστικής ανάπτυξης ή ανασυγκρότησης. προς οποιονδήποτε ανοιχτό χώρο του οικοπέδου ή του
Η κατά τα ως άνω γενική διάταξη των κτιρίων και η κτιρίου και το μήκος του ανοίγματος είναι μικρότερο
ογκοπλαστική διαμόρφωσή τους εγκρίνεται με απόφαση του 35% του συνολικού μήκους του περιγράμματος του
του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής χώρου αυτού.
γ. Οι επιφάνειες των υπογείων οποιασδήποτε άλλης κούς κανονισμούς που τις διέπουν, επιφάνειας ίσης με
χρήσης εκτός αυτών που ορίζονται στην παράγραφο εκείνη που καταλαμβάνει το κτίριο ή και κατ’ επέκταση
6. του περιγράμματος της ανωδομής του, σύμφωνα με το
δ. Οι επιφάνειες των ανοικτών εξωστών και ανοικτών εδάφιο β΄ της παραγράφου 6 του άρθρου 17.
ημιυπαίθριων χώρων, όταν η συνολική επιφάνεια των ι. Για κτίρια κατοικιών ένας υπόγειος όροφος επιφά−
χώρων αυτών έχει ποσοστό μεγαλύτερο του 40% της νειας ίσης με εκείνη που καταλαμβάνει το κτίριο, προ−
επιφάνειας που επιτρέπεται να δομηθεί. οριζόμενος για βοηθητικές χρήσεις με την προϋπόθεση
6. Στο σ.δ. δεν προσμετρώνται: ότι η οροφή του σε κανένα σημείο δεν υπερβαίνει το
α. Οι επιφάνειες των ανοιχτών εξωστών και ανοικτών 1,20 μ. από την οριστική στάθμη του εδάφους.
ημιυπαίθριων χώρων, όταν η συνολική επιφάνεια των Ο όροφος αυτός δύναται να εξυπηρετεί κύριες χρή−
χώρων αυτών έχει ποσοστό μικρότερο ή ίσο του 40% σεις του κτιρίου εφόσον όλος ή μέρος του αποτελεί
της επιφάνειας που επιτρέπεται να δομηθεί στο οικό− λειτουργικό προσάρτημα αυτοτελούς κατοικίας ή κα−
πεδο. Σε κάθε περίπτωση το ποσοστό των ανοιχτών τοικιών και προσμετρηθεί το 50% της επιφάνειας του
ημιυπαίθριων χώρων δεν μπορεί να υπερβαίνει το 20 % χώρου της κύριας χρήσης στο σ.δ.. Στην περίπτωση
της επιφάνειας που επιτρέπεται να δομηθεί. αυτή δεν ισχύουν οι απαιτήσεις περί φυσικού φωτισμού
β. Οι υπέργειοι χώροι στάθμευσης σε κτίρια αμιγούς και αερισμού.
χρήσης στάθμευσης αυτοκινήτων. ια. Για κτίρια μικτής χρήσης, εφόσον κατασκευάζο−
γ. Οι μη προσβάσιμες επιφάνειες οι οποίες προκύ− νται στο ισόγειο άλλες χρήσεις εκτός κατοικίας, ένας
πτουν από εσοχές στο σώμα του κτιρίου ανεξάρτητα υπόγειος όροφος επιφάνειας ίσης με εκείνη που κα−
από τις διαστάσεις τους. ταλαμβάνει η άλλη χρήση, ποσοστό του οποίου μέχρι
δ. Η επιφάνεια των υποχρεωτικών σύμφωνα με τον 50% μπορεί να προορίζεται για κύρια χρήση αυτού με
κτιριοδομικό κανονισμό κοινόχρηστων κλιμακοστασί− την προϋπόθεση τήρησης των κανονισμών λειτουργίας
ων συμπεριλαμβανομένων των ανελκυστήρων και των του, ανεξάρτητα εκπλήρωσης προϋποθέσεων φυσικού
πλατύσκαλων και για επιφάνεια έως 25 τ.μ. ανά όροφο φωτισμού − αερισμού. Το υπόλοιπο 50% διατίθεται απο−
και ανά κλιμακοστάσιο και 40 τ.μ. στο επίπεδο της ει− κλειστικά για βοηθητικές χρήσεις αποθηκών εφόσον λει−
σόδου του κτιρίου κατοικίας που διαθέτει κοινόχρηστο τουργικά είναι προσάρτημα αυτών, με την προϋπόθεση
κλιμακοστάσιο. ότι η οροφή του υπογείου ορόφου σε κανένα σημείο
Σε περίπτωση προσθήκης καθ’ ύψος σε κτίρια που δεν δεν υπερβαίνει το 1,20 μ. από την οριστική στάθμη του
έχουν αυθαίρετη δόμηση και έχουν υπόλοιπο σ.δ. το σύ− εδάφους.
νολο των επιφανειών του υπάρχοντος κλιμακοστασίου Στις περιπτώσεις κτιρίων κτιρίων μικτής χρήσης και
σύμφωνα με τα προαναφερθέντα μεγέθη. για την εξυπηρέτηση των κατοικιών της ανωδομής μπο−
ε. Η επιφάνεια έως 12 τ.μ. συνολικά σε κάθε αυτοτελή ρεί να κατασκευάζεται επιπλέον υπόγειος όροφος όπως
ανεξάρτητη ιδιοκτησία όταν δεν υπάρχει κοινόχρηστο ορίζεται στην παράγραφο ι΄.
κλιμακοστάσιο στο κτίριο. ιβ. 1. Για ειδικά κτίρια, ο πρώτος υπόγειος όροφος
Σε προσθήκες σε κτίρια της περίπτωσης αυτής που κύριας χρήσης κτιρίου θεάτρου, μουσείου, νοσοκομείου
δεν έχουν αυθαίρετη δόμηση και έχουν υπόλοιπο σ.δ., ή θεραπευτηρίου, ανεξάρτητα εκπλήρωσης προϋποθέ−
η επιφάνεια της κλίμακας του υπάρχοντος κτιρίου και σεων φυσικού φωτισμού − αερισμού, επιφάνειας ίσης με
έως 12 τ.μ.. εκείνη που καταλαμβάνει το κτίριο, καθώς και αυτής
στ. Η επιφάνεια έως και δύο ανοικτών κλιμακοστασίων εκτός του περιγράμματος της ανωδομής σύμφωνα με το
εφόσον εξυπηρετείται στάθμη ορόφου έως 7,50 μ. από εδάφιο β΄ της παραγράφου 6 του άρθρου 17, εφόσον στο
το οριστικά διαμορφωμένο έδαφος στη θέση αυτή. εκτός του περιγράμματος τμήμα εξυπηρετούνται χώ−
ζ. Κλίμακες κινδύνου εφόσον απαιτούνται κατ’ εφαρ− ροι μηχανολογικών εγκαταστάσεων για τη λειτουργία
μογή των διατάξεων του εκάστοτε ισχύοντος κανονι− του κτιρίου ή και απαραίτητων για την υποστήριξη του
σμού πυροπροστασίας και μόνο σε υφιστάμενα πριν ενεργειακού σχεδιασμού του κτιρίου της διαχείρισης
από την ισχύ του κανονισμού κτίρια στα οποία έχει και εξοικονόμησης νερού και των ΑΠΕ ή και Συμπαρα−
εξαντληθεί το μέγιστο επιτρεπόμενο ποσοστό κάλυψης γωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης
ή και δόμησης του οικοπέδου. (ΣΗΘΥΑ), όπως ορίζεται από τους ειδικούς κανονισμούς
η. Η επιφάνεια κατακόρυφων αγωγών ανεξαρτήτως που διέπουν τις εγκαταστάσεις αυτές.
διαστάσεων, τουλάχιστον 0,50 τ.μ. για τη συλλογή και 2. Ειδικά για κτίρια προσωρινής διαμονής (ξενοδοχεία),
εξυπηρέτηση των μηχανολογικών εγκαταστάσεων, κα− ο πρώτος υπόγειος όροφος για χρήσεις εγκαταστάσεων
θώς και η επιφάνεια αιθρίων και όλων των διαμπερών άθλησης όπως τα κολυμβητήρια, γυμναστήρια, σάουνες
ανοιγμάτων ή οδεύσεων που λειτουργούν ως φωταγω− και οι αίθουσες πολλαπλών χρήσεων.
γοί ή ως αγωγοί κυκλοφορίας του αέρα για το δροσισμό ιγ. Ενιαίος χώρος στάθμευσης στεγασμένος μέγιστου
του κτιρίου. ύψους 2,60 μ., με ελαφρά κατασκευή ανοιχτός από όλες
θ. Υπόγειοι όροφοι για την εξυπηρέτηση χώρων τις πλευρές, σε θέση εκτός της επιφάνειας του προ−
στάθμευσης ανεξάρτητα χρήσης κτιρίων, καθώς και κηπίου και σε επαφή με τα πλάγια ή πίσω όρια του
για μηχανολογικές εγκαταστάσεις απαραίτητες για τη οικοπέδου, με μήκος μικρότερο ή ίσο με το 1/2 του μή−
λειτουργία του κτιρίου και την υποστήριξη του ενερ− κους των πλευρών στις οποίες εφάπτεται και εφόσον
γειακού σχεδιασμού του κτιρίου, για τη διαχείριση και εξασφαλίζεται η υποχρεωτική φύτευση.
εξοικονόμηση νερού, ΑΠΕ, μονάδων Συμπαραγωγής ιδ. Εσωτερικοί εξώστες (πατάρια) με συνολικό εμβα−
Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Αποδοτικότητας δόν μικρότερο ή ίσο του 10% της δόμησης του κτιρίου,
(ΣΗΘΥΑ), για χρήση υδατοδεξαμενής ή δεξαμενής συλ− χωρίς να αποτελούν ανεξάρτητο όροφο, χωρίς να δη−
λογής λυμάτων ή πισίνας, όπως ορίζεται από τους ειδι− μιουργούν ανεξάρτητη ιδιοκτησία και εφόσον ο χώρος
κάτω από αυτόν διασφαλίζει προϋποθέσεις ύψους χώ− είναι προσβάσιμη και καλύπτεται με το υλικό του φυ−
ρου κύριας χρήσης. σικού εδάφους της περιοχής, αποτελεί συνέχεια του
Εσωτερικοί εξώστες (πατάρια) σε περίπτωση προ− φυσικού εδάφους και δεν διαφοροποιείται ως προς το
σθήκης καθ’ ύψος σε κτίρια που δεν έχουν αυθαίρετη προϋπάρχον φυσικό έδαφος.
δόμηση και έχουν υπόλοιπο σ.δ., με συνολικό εμβαδόν Για την εκπλήρωση των προβλεπόμενων από τις γε−
μικρότερο ή ίσο του 10% της επιτρεπόμενης δόμησης νικές πολεοδομικές διατάξεις αερισμό και φωτισμό
σύμφωνα με τους όρους δόμησης που ισχύουν κατά το επιτρέπεται η κατασκευή κατακόρυφων διόδων εντός
χρόνο έκδοσης της άδειας δόμησης προσθήκης. ή εκτός του περιγράμματος του κτιρίου, μέγιστης διά−
ιε. Σοφίτες με συνολικό εμβαδόν μικρότερο ή ίσο των στασης δύο (2,00) μέτρων και μήκους ως το περίγραμμα
1/2 του χώρου της υποκείμενης κάτοψης με τον οποίο του κτιρίου, η επιφάνεια των οποίων δεν προσμετράται
συνδέονται λειτουργικά, χωρίς να αποτελούν ανεξάρ− στη δόμηση.
τητο όροφο και εφόσον το μέσο ελεύθερο ύψος είναι Δεν επιτρέπεται η κατασκευή υπέργειου κτίσματος
μικρότερο από 2,20 μ.. εντός του περιγράμματος του υπόσκαφου κτιρίου.
ιστ. Οι κατασκευές που ορίζονται στα άρθρα 16,17 Δεν επιτρέπεται η αλλοίωση του φυσικού εδάφους
και 19 του παρόντος με τις ελάχιστες διαστάσεις που πέραν των απαραίτητων εργασιών και διαμορφώσεων
προβλέπονται σε αυτά. για την κατασκευή του υπόσκαφου κτιρίου.
ιζ. Ο ελεύθερος χώρος που δημιουργείται όταν το Τα υπόσκαφα κτίρια κατασκευάζονται μετά από έγκρι−
κτίριο κατασκευάζεται σε υποστηλώματα (PILOTIS), ση του αρμόδιου Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Για την
εφόσον έχει: εξασφάλιση αερισμού και φωτισμού, η μοναδική όψη
α) επιφάνεια τουλάχιστον ίση με το 50% της επιφά− υπόσκαφων κτιρίων ή τμήματος αυτών μπορεί να μην
νειας που καταλαμβάνει το κτίριο, ακολουθεί τους μορφολογικούς κανόνες της περιοχής,
β) στάθμη δαπέδου έως 0,50 μ. πάνω ή κάτω (± 0,50 μετά από έγκριση της σχετικής μελέτης από το αρμόδιο
μ.) από την οριστική στάθμη εδάφους σε κάθε σημείο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής.
του, Για την κατασκευή υπόσκαφων κτιρίων επιτρέπεται
γ) ελεύθερο ύψος τουλάχιστον το προβλεπόμενο για η εκσκαφή χωρίς τους περιορισμούς της παραγράφου
χώρο κύριας χρήσης. 4 του άρθρου 15.
Στην περίπτωση αυτή δεν προσμετρούνται επίσης Οι διατάξεις οι οποίες ρυθμίζουν την κατασκευή υπό−
χώροι κλιμακοστασίων, ανελκυστήρων, εισόδων και απο− σκαφων κτιρίων εφαρμόζονται και στα νησιά, στα οποία
θήκης εξυπηρέτησης περιβάλλοντα χώρου επιφάνειας η δόμηση, στις εκτός σχεδίου και εκτός ορίων οικισμών
έως 40 τ.μ. για κάθε συγκρότημα κλιμακοστασίου. περιοχές ρυθμίζεται από ειδικές διατάξεις, μη εφαρμο−
ιη. Η επιφάνεια της παρόδιας στοάς όπως ορίζεται ζόμενης της προϋπόθεσης που τάσσει η περίπτωση α΄
στο άρθρο 22. της παρ. 3 του άρθρου 31 του ν. 3937/2011, αποκλειστικά
ιθ. Η επιφάνεια θερμομόνωσης πάχους άνω των 6 και μόνο για την κατασκευή υπόσκαφων κτιρίων.
εκατοστών στις κατασκευές νέων κτιρίων. κε. Κλειστός χώρος συλλογής και αποθήκευσης απορ−
κ. Σε υφιστάμενα κτίρια η επιφάνεια που προκύπτει ριμμάτων, προσβάσιμος από το δρόμο για την αποκο−
από την προσθήκη εξωτερικής θερμομόνωσης, καθώς μιδή, ύψους έως 2.00 μ. και επιφανείας έως 2,00 τ.μ. για
και η επιφάνεια του πάχους παθητικών ηλιακών και κτήρια μίας κατοικίας προσαυξανόμενος κατά 1,00 τ.μ.
φωτοβολταϊκών συστημάτων, για διάσταση μέχρι 15 εκ., ανά 5 κατοικίες και μέχρι 5,00 τ.μ. μέγιστο και με την
έστω και αν δεν τηρούνται οι πλάγιες αποστάσεις Δ ή η προϋπόθεση ότι ο χώρος δεσμεύεται συμβολαιογραφικά
οικοδομική γραμμή σε περίπτωση ύπαρξης προκηπίου, για τη χρήση αυτή.
ακόμη και στην περίπτωση που υπάρχει στο ακίνητο κστ. Διπλά ενεργειακά κελύφη σε νέα και υπάρχο−
υπόλοιπο πολεοδομικών μεγεθών. Όταν η οικοδομική ντα κτίρια ή κατασκευές για τη δημιουργία φυτεμένων
γραμμή ταυτίζεται με τη ρυμοτομική, τα παραπάνω τοίχων, μέγιστου πλάτους μέχρι 0,70 μ. για επιφάνεια
κατασκευάζονται σε ύψος τουλάχιστον 3.00 μ. από την έως 50% της συνολικής επιφάνειας των περιμετρικών
οριστική στάθμη του πεζοδρομίου ή την οριστική στάθ− όψεων του κτιρίου.
μη του παραχωρημένου χώρου. κζ. Η επιφάνεια (1,60Χ1,90) πρόβλεψης ανελκυστήρα για
κα. Η επιφάνεια του σεισμικού αρμού που προβλέπε− άτομα με αναπηρία ή εμποδιζόμενα άτομα σε κτίρια που
ται από τις κείμενες διατάξεις στις όμορες ιδιοκτησίες δεν υπάρχει απαίτηση κατασκευής ανελκυστήρα.
και όπου αυτό επιβάλλεται από τη στατική μελέτη του κη. Χώρος τοποθέτησης μετρητικών και ρυθμιστικών
κτιρίου. διατάξεων φυσικού αερίου.
κβ. Η επιφάνεια που καταλαμβάνει η περιμετρική φέ− κθ. Το καθαρό εμβαδόν αιθρίων και οποιασδήποτε
ρουσα τοιχοποιία ή ο περιμετρικός φέρων οργανισμός μορφής διαμπερών ανοιγμάτων του κτιρίου, κάθετων ή
και οι τοίχοι πλήρωσής του από φυσικά ανακυκλώσιμα οριζόντιων ή και με τεθλασμένες ή καμπύλες διαδρομές,
πρωτογενή υλικά, όπως πέτρα, ξύλο, λάσπη, κ.λπ.. ανεξαιρέτως διαστάσεων σε οποιοδήποτε όροφο του
κγ. Η επιφάνεια στεγασμένης πλατφόρμας ανελκυ− κτιρίου δημιουργούνται.
στήρα οχήματος εμβαδού μέχρι 25 τ.μ.. λ. Οι κλειστοί εσωτερικοί εξώστες (κλειστά πατά−
κδ. Το 50% της επιφάνειας των υπόσκαφων κτιρίων ρια).
ή τμήματος κτιρίων για χρήση κατοικίας και το 20%
Άρθρο 12
για άλλες χρήσεις, όταν είναι κατασκευές που διαθέ−
Ποσοστό κάλυψης
τουν μόνο μία (1) όψη όπως αυτή ορίζεται με μία ενιαία
επιφάνεια, σε γενική κάτοψη δεν φέρουν οποιοδήποτε 1. α) Το ποσοστό κάλυψης του οικοπέδου δεν μπορεί
ίχνος κατασκευής επί του εδάφους (εξαιρουμένων των να υπερβαίνει το 60% της επιφάνειάς του. Στην περί−
ανοιγμάτων για αερισμό και φωτισμό), η στέγη τους πτωση που δεν εξασφαλίζεται κάλυψη 120 τ.μ. το μέγι−
στο ποσοστό κάλυψης προσαυξάνεται έως τα 120 τ.μ. Άρθρο 13

εφόσον η κάλυψη δεν υπερβαίνει το 70% του οικοπέδου Συντελεστής Όγκου
και το ισχύον ποσοστό κάλυψης. 1. Για τον υπολογισμό της επιτρεπόμενης κατ’ όγκον
β) Κατά την αναθεώρηση, επέκταση ή έγκριση ρυμο− εκμετάλλευσης του οικοπέδου σ.ο. εφαρμόζονται οι
τομικών σχεδίων ή τροποποίηση των όρων δόμησης ακόλουθες σχέσεις:
περιοχής μπορεί να καθορίζονται διαγράμματα κάλυ− α) (σ.ο.) = 5,00 x (σ.δ.),
ψης ανεξαρτήτως ποσοστού, σε ολόκληρη ή σε τμήμα όπου (σ.δ.) ο αντίστοιχος συντελεστής δόμησης του
της σχετικής περιοχής, εφόσον αιτιολογούνται από την οικοπέδου κατά περίπτωση και αφορά:
αντίστοιχη μελέτη της περιοχής. κτίρια ανεξάρτητα από το ύψος τους
γ) Σε οικόπεδο, με περισσότερα από ένα πρόσωπα β) (σ.ο.) = 5.50 x (σ.δ.),
σε κοινόχρηστους χώρους, όπου τυχόν ισχύουν διαφο− κτίρια με μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος μικρότερο ή ίσο
ρετικά ποσοστά κάλυψης, εφαρμόζεται σαν ποσοστό των 8,50μ. και ειδικά κτίρια.
κάλυψης του όλου οικοπέδου ο αριθμητικός μέσος των 2. Για τον υπολογισμό του πραγματοποιούμενου συ−
ποσοστών κάλυψης. ντελεστή όγκου σ.ο.:
δ) Ο υποχρεωτικός ακάλυπτος χώρος του οικοπέδου α) Προσμετράται:
αφήνεται σε επαφή, με ένα ή περισσότερα όρια του − ο όγκος των χώρων που προσμετρώνται στο συ−
οικοπέδου, έχει διαστάσεις τουλάχιστον δ ή Δ και πρέ− ντελεστή δόμησης,
πει να είναι προσπελάσιμος από τους χώρους κοινής − ο όγκος των ανοικτών ημιυπαίθριων χώρων,
χρήσης του κτιρίου. − ο όγκος των χώρων που ορίζονται στα εδάφια β΄, δ΄,
2. Σε συνιδιόκτητα οικόπεδα με κάθετη ή οριζόντια ε΄, ιδ΄, ιε΄, κζ΄, λ΄ της παραγράφου 6 του άρθρου 11,
ιδιοκτησία που έχει συσταθεί κατά τις διατάξεις του − ο χώρος της στέγης
− ο χώρος υπογείου από την οριστική στάθμη εδά−
ν. 1024/1971 (Α΄ 232) και έχει εκδοθεί άδεια πριν από τη
φους και άνω.
μεταβολή γενικών ή ειδικών διατάξεων που αφορούν
β) Δεν προσμετρώνται:
την επιτρεπόμενη κάλυψη, προκειμένου για έκδοση
− όλες οι περιπτώσεις της παραγράφου 6 του άρθρου
άδειας δόμησης ο κάθε συνιδιοκτήτης χρησιμοποιεί το
11 εκτός των περιπτώσεων β΄, δ΄, ε΄, ιδ΄, ιε΄, κζ΄, λ΄..
ποσοστό κάλυψης που του αναλογεί σύμφωνα με την
επιτρεπόμενη κάλυψη που ισχύει κατά το χρόνο έκδο− Άρθρο 14
σης της άδειας δόμησης. Θέση κτιρίου και εγκαταστάσεων
3. Στον υπολογισμό της επιτρεπόμενης κάλυψης του 1. Η τοποθέτηση του κτιρίου στο οικόπεδο γίνεται
οικοπέδου: προσμετράται η επιφάνεια που ορίζεται από σύμφωνα με τις ακόλουθες διατάξεις και διασφαλίζει
τις προβολές των περιγραμμάτων όλων των κτιρίων, την απρόσκοπτη πρόσβαση ατόμων με αναπηρία ή
όπως αυτά ορίζονται από τους κλειστούς και τους στε− εμποδιζόμενων ατόμων σε αυτό.
γασμένους χώρους των κτιρίων όπως αναφέρεται στην α) Η όψη του κτιρίου στο πίσω όριο του οικοπέδου
παράγραφο 5β του άρθρου 11 και από τους ανοικτούς απέχει κατ’ ελάχιστο απόσταση Δ Δ από αυτό. Σε περί−
ημιυπαίθριους χώρους, πάνω σε οριζόντιο επίπεδο. πτωση που δεν υφίσταται πίσω όριο λόγω σχήματος του
4. Στον υπολογισμό της επιτρεπόμενης κάλυψης του οικοπέδου, δεν είναι υποχρεωτική η απόσταση αυτή.
οικοπέδου δεν προσμετρώνται οι επιφάνειες των ορθών β) Όταν στο κοινό πλάγιο όριο όμορων οικοπέδων
προβολών σε οριζόντιο επίπεδο: υπάρχει κτίσμα σε απόσταση μεγαλύτερη του ενός μέ−
α. Τμημάτων του ακάλυπτου χώρου που εισέχουν στο τρου από το κοινό όριο που έχει ανοίγματα στην πλευρά
κτίριο, ανεξάρτητα από το πλάτος και το βάθος τους, αυτή, το κτίριο οφείλει να έχει κατ’ ελάχιστο απόσταση
ακόμη και εάν περιλαμβάνουν φέρον στοιχείο. δ από το κοινό πλάγιο όριο.
β. Ανοιχτών εξωστών. γ) Όταν σε οποιοδήποτε τμήμα των πίσω ή πλαγίων
γ. Χώρων και κατασκευών που αναφέρονται στις πε− ορίων του οικοπέδου εφάπτεται κτίριο οποιασδήποτε
ριπτώσεις ζ΄, ιγ΄, ιθ΄, κ΄, κα΄, κβ΄, κε΄, κστ΄, κη΄, της παρα− χρήσης και χρονολογίας κατασκευής, το κτίριο μπορεί
γράφου 6 του άρθρου 11. να εφάπτεται στα όρια αυτά.
δ. Χώρων και κατασκευών όπως ορίζονται στα άρθρα Τυχόν εσοχές του κτιρίου στην περίπτωση αυτή μπο−
ρούν να έχουν οποιαδήποτε απόσταση από το όμορο
16 και 17 με τις ελάχιστες διαστάσεις που προβλέπονται
κτίριο με την προϋπόθεση να μην δημιουργούνται ανοίγ−
σε αυτά.
ματα σε όψεις του που έχουν μικρότερη απόσταση των
ε. Αίθριων και οποιασδήποτε μορφής διαμπερών
υποχρεωτικών δ ή Δ από το όριο του οικοπέδου.
ανοιγμάτων του κτιρίου, κάθετων ή οριζόντιων ή και
δ) Όταν το όμορο οικόπεδο είναι αδόμητο ή έχει κτί−
με τεθλασμένες ή καμπύλες διαδρομές, ανεξαιρέτως σμα που έχει κατασκευαστεί πριν την ένταξη της περι−
διαστάσεων και εφόσον η στάθμη τους αρχίζει από το οχής σε σχέδιο, το κτίριο επιτρέπεται να εφάπτεται ή
τελικά διαμορφωμένο έδαφος. να απέχει από το πλάγιο κοινό όριο απόσταση δ.
στ. Το 50% της επιφάνειας των υπόσκαφων κτιρίων ή ε) Όταν το οικόπεδο βρίσκεται σε περιοχές που προ−
τμήματος κτιρίων για χρήση κατοικίας και το 20% για βλεπόταν λόγω πρώην συστημάτων δόμησης η τοπο−
άλλες χρήσεις. Σε περίπτωση κατασκευής υπόσκαφου θέτηση του κτιρίου σε επαφή με πλάγιο κοινό όριο, το
κτιρίου το ποσοστό κάλυψης δύναται να αυξάνεται, χω− κτίσμα μπορεί να τοποθετείται σε επαφή με το πλάγιο
ρίς όμως να υπερβαίνει το 70%. κοινό όριο ανεξάρτητα θέσης και χρόνου κατασκευής
ζ. Η επιφάνεια της στοάς όταν κατασκευάζεται χωρίς του κτίσματος του όμορου οικοπέδου.
υποστυλώματα και χωρίς την κατασκευή ορόφου πάνω στ) Σε περίπτωση που λόγω των υποχρεωτικών απο−
από την επιφάνεια αυτή. στάσεων Δ ή δ, δεν μπορεί να εξασφαλιστεί μήκος
πλευράς κτιρίου 9,00 μ. τότε το κτίριο τοποθετείται από γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτε−
μέσα στην υποχρεωτική απόσταση Δ ή δ μέχρι την κτονικής:
εξασφάλιση των 9,00 μ. και εάν το τμήμα της υπο− α) για τα ειδικά κτίρια πλην των γραφείων, στις πε−
χρεωτικής απόστασης που απομένει είναι μικρότερο ριοχές με συντελεστή δόμησης έως 1,2 και αιτιολογη−
του ενός μέτρου, το κτίριο μπορεί να εφάπτεται του μένη πρόταση του αρμόδιου φορέα, με τις ακόλουθες
αντίστοιχου ορίου. μέγιστες τιμές:
ζ) Σε γωνιακά οικόπεδα αφήνεται υποχρεωτικά ακάλυ− για συντελεστή δόμησης έως 0,4 ύψος 13,00 μ.
πτος δΧδ στην απέναντι της γωνίας θέση του οικοπέδου για συντελεστή δόμησης έως 0,8 ύψος 18,00 μ.
ή σε θέση που η επιφάνεια αυτή συνέχεται με τους για συντελεστή δόμησης έως 1,2 ύψος 21,00 μ.,
ακάλυπτους των όμορων ιδιοκτησιών, με την επιφύλαξη β) σε περίπτωση προσθήκης καθ’ ύψος σε κτίριο που
της προηγούμενης παραγράφου. έχει ανεγερθεί με νόμιμη οικοδομική άδεια, εφόσον δεν
η) Εάν το όριο του οικοπέδου είναι κοινό με περισ− έχει εξαντληθεί ο συντελεστής δόμησης.
σότερα του ενός οικόπεδα το κτίριο τοποθετείται σε 3. Το μέγιστο ύψος του κτιρίου σε κάθε σημείο των
απόσταση Δ ή δ εφόσον μόνο ένα εκ των ομόρων βρί− όψεων του μετριέται από την οριστική στάθμη του
σκεται σε απόσταση από το κοινό όριο και υποχρεωτικά εδάφους σε οποιαδήποτε σημείο μέτρησης ή από τη
μόνο κατά το τμήμα του οικοπέδου αυτού. στάθμη του πεζοδρομίου, αν οι όψεις τοποθετούνται
θ) Σε οικόπεδα όπου κατασκευάζονται περισσότερα επί της ρυμοτομικής γραμμής και αυτή ταυτίζεται με
του ενός κτίρια, η ελάχιστη απόσταση μεταξύ τους την οικοδομική γραμμή.
είναι Δ. Σε οικόπεδα με πρόσωπα σε περισσότερους του ενός
ι) Η απόσταση μεταξύ των κτιρίων του ίδιου ακινήτου κοινόχρηστους χώρους, για τα οποία ισχύουν διαφο−
μπορούν να απέχουν μεταξύ τους ελάχιστη απόσταση ρετικά μέγιστα επιτρεπόμενα ύψη και το ένα τουλά−
2,50 μ. όταν το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος της περιοχής χιστον από αυτά δεν ορίζεται βάσει της παραγράφου
ή το ύψος στο οποίο εξαντλείται ο σ.δ. δεν ξεπερνά αυτής, επιβάλλεται η τήρηση του μικρότερου από τα
τα 8,50 μ.. επιτρεπόμενα ύψη μέχρι την απόσταση των 9,0 μ. από
2. Σε περίπτωση εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων την οικοδομική γραμμή στην οποία αντιστοιχεί αυτό,
εκτός αν ορίζεται διαφορετικά από τους ειδικούς όρους
ή κατά την επέκταση ή αναθεώρησή τους, όπου το επι−
δόμησης της περιοχής.
τρεπόμενο ύψος των κτιρίων της περιοχής καθορίζεται
Σε περίπτωση υπογείου με ύπαρξη χαμηλωμένης αυ−
μέχρι και οκτώ μέτρα και πενήντα εκατοστά (8,50 μ.)
λής (cours anglaises) η αφετηρία μέτρησης του ύψους
και επιβάλλεται η τήρηση απόστασης του κτιρίου από
γίνεται από την οριστική στάθμη εδάφους του ισογείου
τα όρια του οικοπέδου, επιτρέπεται η απόσταση αυτή
στην αντίστοιχη θέση.
να είναι μικρότερη του Δ της παραγράφου 1, όχι όμως
4. Δεν επιτρέπεται, εκτός των περιπτώσεων που εγκρί−
μικρότερη των 2,50 μ..
νονται από Συμβούλια Αρχιτεκτονικής, η τροποποίηση
3. Οι χώροι κλιμακοστασίου καλύπτουν τις προϋποθέ−
της φυσικής στάθμης του εδάφους των ακαλύπτων χώ−
σεις φυσικού φωτισμού, αερισμού εφόσον έχουν ανοίγ−
ρων του οικοπέδου παρά μόνο για τη διευκόλυνση της
ματα προς ακάλυπτους χώρους ή ελεύθερο ανοιχτό
φυσικής απορροής ομβρίων και μέχρι στάθμης ±1.00 μ.
χώρο ελάχιστης διάστασης δύο (2,00 μ.) μέτρων κάθετα από το φυσικό έδαφος. Σε περίπτωση εκσκαφής ακα−
προς την πλευρά των ανοιγμάτων. λύπτων χώρων του οικοπέδου για οικόπεδα με κλίση
Άρθρο 15 μεγαλύτερη του 20%, η στάθμη του φυσικού εδάφους
Ύψος κτιρίου − αφετηρία μέτρησης υψών − μπορεί να υποβιβαστεί τεχνητά έως 2.00 μ.. Εκσκαφές
πλάτος δρόμου ή επιχώσεις εδάφους που υπερβαίνουν τα παραπάνω
όρια, για κτίρια δημόσιου ενδιαφέροντος και σημασίας,
1. Το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος του κτιρίου ορίζεται επιτρέπεται ύστερα από γνωμοδότηση του Συμβουλίου
σε συνάρτηση με τον επιτρεπόμενο συντελεστή δόμη− Αρχιτεκτονικής.
σης της περιοχής ως εξής: 5. Το κτίριο (πλην εξωστών) που μπορεί να κατασκευ−
για συντελεστή δόμησης έως 0,4 ύψος 10,75 μ. αστεί στο οικόπεδο οφείλει να εγγράφεται στο ιδεατό
για συντελεστή δόμησης έως 0,8 ύψος 14,00 μ. στερεό, που καθορίζεται:
για συντελεστή δόμησης έως 1,2 ύψος 17,25 μ. α) στα πρόσωπα του οικοπέδου, από την κατακόρυφη
για συντελεστή δόμησης έως 1,6 ύψος 19,50 μ. επιφάνεια που περνά από την οικοδομική γραμμή και
για συντελεστή δόμησης έως 2,0 ύψος 22,75 μ. της οποίας τα ανώτατα σημεία βρίσκονται σε ύψος 1,5
για συντελεστή δόμησης έως 2,4 ύψος 26,00 μ. Π που δεν μπορεί να είναι μικρότερο των 7,5 μ., από τα
για συντελεστή δόμησης 2,4 και άνω, το δεκαπλάσιο αντίστοιχα σημεία του κρασπέδου του πεζοδρομίου,
του επιτρεπόμενου συντελεστή με μέγιστο ύψος 32,00 β) από κεκλιμένη επιφάνεια που περνά από τα ανώ−
μ.. τατα σημεία της κατακόρυφης επιφάνειας που ορίζεται
Σε περιπτώσεις κατασκευής φυτεμένων δωμάτων επι− στην προηγούμενη παράγραφο και σχηματίζει με αυτήν
φάνειας μεγαλύτερης του 50% της καθαρής επιφάνειας οξεία γωνία εφαπτομένης 1: 1.5,
δώματος τα ανωτέρω μέγιστα επιτρεπόμενα ύψη προ− γ) στις υπόλοιπες πλευρές του οικοπέδου από κα−
σαυξάνονται κατά 1,00 μ. και των στεγών κατά 0,40 μ. τακόρυφες επιφάνειες που περνούν από τα όρια του
και ομοίως σε υφιστάμενα κτίρια στα οποία έχει γίνει οικοπέδου ή από τα όρια των αποστάσεων που επι−
εξάντληση ύψους περιοχής. βάλλονται.
2. Επιτρέπονται παρεκκλίσεις ως προς το ύψος και 6. Σε περιπτώσεις πλατειών ή διευρύνσεων λόγω συμ−
το συντελεστή όγκου με απόφαση του Υπουργού Περι− βολής οδών με ή χωρίς απότμηση, για τον καθορισμό
βάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, ύστερα του ύψους της πρόσοψης των κτιρίων στο τμήμα που
βλέπει στη διεύρυνση ή την πλατεία, λαμβάνεται το που κατασκευάζονται στις όψεις των κτιρίων δεν μπο−
μεγαλύτερο μέγεθος Π από όλα τα προκύπτοντα στο ρεί να υπερβαίνει το 20% της αντιστοίχου επιφάνειας
σημείο της συμβολής. όψεως.
Όταν ο εγκεκριμένος κοινόχρηστος χώρος περιβάλ− β) Η μέγιστη προεξοχή να μην υπερβαίνει το 0,80 μ..
λεται κατά το μεγαλύτερο μέρος του από οικοδομικό γ) Σε περίπτωση που η οικοδομική γραμμή συμπίπτει
τετράγωνο και επικοινωνεί με άλλο κοινόχρηστο χώρο με τη ρυμοτομική γραμμή και το κτίριο τοποθετείται
από δίοδο, ως μέγεθος Π για τον καθορισμό του ύψους σε αυτήν οι κλειστοί εξώστες επιτρέπονται μόνο για
της πρόσοψης των κτιρίων που βλέπουν σε αυτόν λαμ− πλάτος δρόμου άνω των 8 μέτρων και σε κάθε περί−
βάνεται το πλάτος της διόδου στο σημείο συμβολής πτωση πρέπει να βρίσκεται πάνω από 5,00 μέτρα από
της με το χώρο αυτόν. την οριστική στάθμη του πεζοδρομίου.
7. Τα ύψη για την εφαρμογή του ιδεατού στερεού, δ) Οι κλειστοί εξώστες επιτρέπονται εντός των πλα−
μετρώνται από κάθε σημείο της ρυμοτομικής γραμμής γίων υποχρεωτικών ακαλύπτων, σε ύψος άνω των 3,00
στη στάθμη του οριστικά διαμορφωμένου πεζοδρομίου, μ..
όπως αυτή βεβαιώνεται από τον μελετητή μηχανικό και ε) Δεν επιτρέπεται η κατασκευή ανοιχτών εξωστών
εγκρίνεται στο τοπογραφικό διάγραμμα και το διάγραμ− σε συνέχεια κλειστών εξωστών.
μα κάλυψης από την αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης. 6. Σε πεζόδρομους και δρόμους ήπιας κυκλοφορίας
Αν δεν υπάρχει οριστικά διαμορφωμένο πεζοδρόμιο, επιτρέπεται η κατασκευή των στοιχείων των προηγού−
η στάθμη αυτή καθορίζεται από την εγκεκριμένη υψο− μενων παραγράφων σε ύψος μεγαλύτερο των 3,00 μ. και
μετρική μελέτη της οδού. μικρότερο των 5,00 μ., μετά από βεβαίωση του δήμου
Αν δεν υπάρχει υψομετρική μελέτη της οδού, η μελέτη ότι δεν παρεμποδίζουν τη λειτουργία του πεζόδρομου.
συντάσσεται από ιδιώτη μηχανικό και αυτή εγκρίνεται Επιτρέπεται η κατασκευή τους σε μικρότερο ύψος με
από την αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης. Επιτρέπεται η την προϋπόθεση ότι προβάλλονται επί του εδάφους
σύνταξη νέας υψομετρικής μελέτης στην περίπτωση κατά τρόπο ανιχνεύσιμο από το λευκό μπαστούνι τυ−
διαφοροποίησης του ύψους της οδού. φλών ατόμων.
7. Σε καταστήματα και εισόδους κτιρίων πάνω από
Άρθρο 16
κοινόχρηστους χώρους επιτρέπεται να κατασκευάζο−
Λειτουργικά, ενεργειακά και διακοσμητικά στοιχεία
νται μόνιμα προστεγάσματα χωρίς κατακόρυφα στη−
στις όψεις του κτιρίου
ρίγματα.
1. Στις όψεις του κτιρίου επιτρέπονται τόσο για τα Μέσα στις αποστάσεις Δ του κτιρίου από τα όρια
νέα κτίρια, όσο και για τις προσθήκες σε υφιστάμενα ή από άλλο κτίριο του ίδιου οικοπέδου τα παραπάνω
κτίρια και εφόσον δεν δημιουργούν χώρους χρήσης προστεγάσματα επιτρέπεται να κατασκευάζονται με
του κτιρίου, αρχιτεκτονικές προεξοχές, αρχιτεκτονικά πλάτος μέχρι 1/2 Δ ή 1/2 δ.
στοιχεία και συστήματα σκίασης μέγιστου πλάτους ίσου 8. Μέσα στις ελάχιστες αποστάσεις Δ ή δ του υπο−
με 1/4 Δ ή 1/4 δ. χρεωτικού ακάλυπτου χώρου επιτρέπονται κατασκευές
2. Εξώστες και στεγασμένοι χώροι κτιρίων με τυχόν για την εξυπηρέτηση των ατόμων με αναπηρία ή/και
οριζόντια φέροντα ή κατακόρυφα και οριζόντια αρχιτε− εμποδιζόμενων ατόμων.
κτονικά στοιχεία, ή κινητά συστήματα ηλιοπροστασίας 9. Μεταξύ των ανοιχτών στεγασμένων χώρων, στους
όπως πανέλα διάτρητων υλικών, περσίδες κ.ά., διατάσ− εξώστες και στους υπαίθριους χώρους των κτιρίων,
σονται ελεύθερα σε οποιαδήποτε όψη και όροφο του επιτρέπονται στηθαία και διαχωριστικά στοιχεία μεταξύ
κτιρίου. των όμορων ιδιοκτησιών ή των συνιδιοκτησιών.
3. Οι ανοικτοί εξώστες μπορούν να προεξέχουν της 10. Κλιματιστικά στοιχεία και επίτοιχοι λέβητες αερίου
οικοδομικής γραμμής έως πλάτους 1/10 Π και όχι πε− για θέρμανση ή παραγωγή ζεστού νερού χρήσης στις
ρισσότερο των 2.00 μ. και όταν αυτή ταυτίζεται με τη όψεις των νέων κτιρίων, μετά τη δημοσίευση του παρό−
ρυμοτομική γραμμή μπορούν να κατασκευάζονται σε ντος, οφείλουν να είναι ενσωματωμένα και να μην προ−
ύψος τουλάχιστον 3,00 μέτρων από τη στάθμη του πε− εξέχουν από την επιφάνεια των όψεων του κτιρίου.
ζοδρομίου. Ανοικτοί εξώστες εντός των υποχρεωτικά Σε υφιστάμενα κτίρια επιτρέπεται να εξέχουν μέχρι
ακαλύπτων τμημάτων του οικοπέδου μπορούν να κα− πενήντα (50) εκατοστά και μόνο όταν δεν μπορούν να
τασκευάζονται μέχρι πλάτους 1/4 Δ ή 1/4 δ. τοποθετηθούν επί των εξωστών ή των δωμάτων, να το−
Οι εξώστες, αρχιτεκτονικά και λοιπά δομικά στοιχεία, ποθετούνται σε ύψος μεγαλύτερο των τριών (3,00 μ.) μέ−
αν εξέχουν της ρυμοτομικής γραμμής, πρέπει να απέ− τρων από τη στάθμη του πεζοδρομίου και με πρόβλεψη
χουν τουλάχιστον 0,50 μ. από το άκρο του κρασπέδου κατάλληλης απορροής των συμπυκνωμένων υδρατμών,
του πεζοδρομίου και προς την πλευρά της ρυμοτομικής για κτίρια που βρίσκονται στην οικοδομική γραμμή και
γραμμής σε οριζόντια προβολή. η λειτουργία τους δεν υπερβαίνει τα επιτρεπόμενα όρια
4. Κατακόρυφα στηρίγματα κινητών προστεγασμάτων ηχητικής ρύπανσης. Στις όψεις του κτιρίου επιτρέπεται
επιτρέπεται να κατασκευάζονται σε οποιαδήποτε θέση, η εγκατάσταση μετρητικών και ρυθμιστικών διατάξεων
ακόμα και σε τμήματα εξωστών που βρίσκονται πάνω φυσικού αερίου.
από κοινόχρηστους χώρους, εφόσον τα στηρίγματα
αυτά εδράζονται στους εξώστες και δεν εξέχουν από Άρθρο 17
το περίγραμμά τους. Κατασκευές και φυτεύσεις στους
5. Κλειστοί εξώστες (έρκερ) κατασκευάζονται με τις ακάλυπτους χώρους και περιφράξεις
παρακάτω προϋποθέσεις: 1. Για την κατασκευή κάθε εργασίας δόμησης και τη
α) Το άθροισμα των επιφανειών των ορθών προβο− διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου του κτιρίου τη−
λών σε κατακόρυφο επίπεδο των κλειστών εξωστών ρούνται τα προβλεπόμενα από τη σχετική νομοθεσία
μέτρα για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων 1,00 μ. από τα όρια του οικοπέδου, εφόσον δεν είναι
από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις, όπως δυνατή η τοποθέτησή τους σε άλλη θέση.
εκάστοτε ισχύει. 5. Επιτρέπεται η στέγαση κολυμβητικών δεξαμενών
2. α. Ο υποχρεωτικά ακάλυπτος χώρος του οικοπέδου ιδιοκτησίας του Δημοσίου, των Ν.Π.Δ.Δ., των Ο.Τ.Α. και
τουλάχιστον κατά τα 2/3 του πρέπει να παραμένει χωρίς της Ο.Σ.Κ. Α.Ε. με πέργκολες που καλύπτονται με ελα−
επίστρωση και να φυτεύεται, όπως προβλέπεται από φρά εύκαμπτα υλικά ή με αρθρωτές κινούμενες κατα−
τις κείμενες διατάξεις. Στον υπολογισμό της φύτευσης σκευές.
συμμετέχουν οι ασκεπείς κατασκευές για την υποδοχή 6. Κάτω από την οριστική στάθμη του εδάφους των
στοιχείων νερού και οι πισίνες σε ποσοστό 50% της ακάλυπτων χώρων του οικοπέδου ή γηπέδου, επιτρέ−
επιφάνειάς τους. Οι πέργκολες εφόσον είναι ασκεπείς πονται:
και προορίζονται για στήριξη φυτών μπορούν να κα− α) Η κατασκευή δεξαμενών αποχέτευσης, νερού, υγρών
τασκευάζονται στην επιφάνεια του χώρου φύτευσης, και αερίων καυσίμων, αποθήκης συσσωρευτών φωτο−
χωρίς περιορισμό διαστάσεων και θέσης. βολταϊκών συστημάτων, δικτύων για την εξυπηρέτηση
β. Τα προκήπια είναι υποχρεωτικοί ακάλυπτοι. του κτιρίου και των απαραιτήτων για τη λειτουργία
γ. Το αίθριο συμμετέχει στον υπολογισμό του υπο− ασκεπούς πισίνας εγκαταστάσεων, σύμφωνα με τους
χρεωτικώς ακαλύπτου χώρου. όρους και περιορισμούς που προβλέπονται από τις κεί−
δ. Η επιφάνεια κάθε διαμπερούς ανοίγματος που φυ− μενες διατάξεις.
τεύεται στο επίπεδο εδάφους, συμμετέχει στον υπο− β) Η επέκταση υπογείων ορόφων με τις χρήσεις που
λογισμό της φύτευσης. ορίζονται στο άρθρο 11:
ε. Όλοι οι υποχρεωτικοί ακάλυπτοι χώροι του οικο− Για οικόπεδα εμβαδού έως και 300 τ.μ. επιτρέπεται
πέδου πρέπει να προσαρμόζονται στη μορφολογία του έως τα όρια του οικοπέδου. Στην περίπτωση αυτή, επι−
εδάφους του οικοδομικού τετραγώνου. τρέπεται η εξαγορά των θέσεων στάθμευσης που δεν
στ. Ειδικά για πρατήρια υγρών καυσίμων ο υποχρεω− εξασφαλίζονται από τη μελέτη.
τικός χώρος φύτευσης ορίζεται στο 1/4 του αναφερό− Σε οικόπεδα εμβαδού από 300 τ.μ. έως 600 τ.μ. επιτρέ−
μενου στην παράγραφο 2α. πεται επέκταση των υπογείων έξω από το περίγραμμα
3. Στους ακάλυπτους χώρους του οικοπέδου ή γηπέ− της κάλυψης του κτιρίου σε ποσοστό έως και 50% του
δου επιτρέπονται οι παρακάτω διαμορφώσεις: υποχρεωτικώς ακαλύπτου χώρου. Στην περίπτωση αυτή,
α) Η τροποποίηση της φυσικής στάθμης του εδάφους επιτρέπεται η εξαγορά των θέσεων στάθμευσης που
των ακαλύπτων χώρων του οικοπέδου μόνο για τη δι− δεν εξασφαλίζονται από τη μελέτη, σε ποσοστό έως και
ευκόλυνση της φυσικής απορροής ομβρίων και μέχρι 30% του συνόλου των απαιτούμενων θέσεων.
στάθμης ±1,00 μ. από το φυσικό έδαφος, εκτός των πε− Σε περίπτωση που στα οικόπεδα αυτά δεν εξασφα−
ριπτώσεων που εγκρίνονται από Συμβούλια Αρχιτεκτο− λίζονται από τη μελέτη οι απαιτούμενες θέσεις στάθ−
νικής. Σε περίπτωση εκσκαφής ακαλύπτων χώρων του μευσης στον πρώτο υπόγειο όροφο, μπορεί να επε−
οικοπέδου με κλίση μεγαλύτερη του 20%, η στάθμη του κτείνονται όλοι οι υπόγειοι όροφοι έως και 80% του
φυσικού εδάφους μπορεί να υποβιβαστεί τεχνητά έως υποχρεωτικώς ακαλύπτου χώρου. Στην περίπτωση αυτή,
2,00 μ.. Εκσκαφές ή επιχώσεις εδάφους που υπερβαίνουν επιτρέπεται η εξαγορά των θέσεων στάθμευσης που
τα παραπάνω όρια, για κτίρια δημόσιου ενδιαφέροντος δεν εξασφαλίζονται από τη μελέτη, σε ποσοστό έως και
και σημασίας επιτρέπονται ύστερα από γνωμοδότηση 15% του συνόλου των απαιτούμενων θέσεων.
του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Σε οικόπεδα εμβαδού άνω των 600 τ.μ. επιτρέπεται
β) Η επίχωση μέχρι τη στάθμη του πεζοδρομίου τμή− επέκταση των υπογείων έξω από το περίγραμμα της
ματος του χώρου μεταξύ της πρόσοψης του κτιρίου και κάλυψης του κτιρίου σε ποσοστό έως και 50% του
της ρυμοτομικής γραμμής ή η κατασκευή γεφυρωτής υποχρεωτικώς ακαλύπτου χώρου. Στην περίπτωση αυτή,
προσπέλασης στο κτίριο, σε πλάτος όσο απαιτείται δεν επιτρέπεται εξαγορά θέσεων στάθμευσης.
από τη χρήση του κτιρίου για οικόπεδα με κλίση άνω Σε κάθε περίπτωση πάνω από το χώρο της επέκτασης
του 17%. υπογείου δημιουργείται φύτευση με ελάχιστο πάχος
γ) Κατασκευές, όπως σκάλες, κεκλιμένα επίπεδα (ρά− εδάφους 40 εκ..
μπες), αντηρίδες, πεζούλια, βεράντες, φυτεύσεις, cours γ) Εντός και εκτός περιγράμματος κτιρίων και κάτω
anglaises συνολικού μήκους μικρότερου ή ίσου του 1/3 από την οριστική στάθμη εδάφους (υπόγειοι χώροι και
της όψης στην οποία αντιστοιχεί και μέχρι καθαρού ακάλυπτοι χώροι) επιτρέπονται υδατοδεξαμενές, πισί−
πλάτους 1,20 μ., μηχανικά μέσα κάλυψης υψομετρικών νες σε επαφή με δομικά στοιχεία και με τα όρια του
διαφορών για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία ή οικοπέδου.
εμποδιζόμενων ατόμων κ.λπ.. 7. Επί των ακάλυπτων χώρων του οικοπέδου και εφό−
4. Μέσα στις ελάχιστες αποστάσεις Δ του υποχρε− σον καλύπτεται η υποχρέωση για φύτευση, σύμφωνα
ωτικού ακάλυπτου χώρου επιτρέπονται στεγασμένοι με την παράγραφο 2, επιτρέπονται οι παρακάτω κα−
ανελκυστήρες οχημάτων, σκίαστρα, προστεγάσματα, τασκευές:
αρχιτεκτονικές προεξοχές και αρχιτεκτονικά στοιχεία, α) Πέργκολες με προσωρινά σκίαστρα.
σύμφωνα με το άρθρο 16, καθώς και κατασκευές για β) Στοιχεία εξυπηρέτησης (πάγκοι, τραπέζια), άθλησης
την εξυπηρέτηση των ατόμων με αναπηρία ή εμποδι− και παιχνιδότοπων.
ζόμενων ατόμων. γ) Σκάλες ή κεκλιμένα επίπεδα (ράμπες) καθόδου προς
Οι κλίμακες κινδύνου μπορεί να τοποθετούνται μέσα τους υπόγειους χώρους ή μηχανικά μέσα κάλυψης υψο−
στις ελάχιστες επιτρεπόμενες αποστάσεις του υποχρε− μετρικών διαφορών για την εξυπηρέτηση ατόμων με
ωτικά ακάλυπτου χώρου και σε απόσταση τουλάχιστον αναπηρία ή εμποδιζόμενων ατόμων.
δ) Ασκεπείς κατασκευές για την υποδοχή στοιχείων σική ή τεχνητή) στάθμη του εδάφους περισσότερο από
νερού και πισίνες. 1,80 μ. και δεν προεξέχουν από την οικοδομική γραμμή
ε) Συστοιχία επίτοιχων λεβήτων αερίου για θέρμανση περισσότερο από το ένα τέταρτο του πλάτους του
ή παραγωγή ζεστού νερού χρήσης. προκηπίου.
στ) Δεξαμενή αερίου καυσίμου, όπως και αποθήκη γ) Στοιχεία διευκόλυνσης της μετακίνησης ατόμων με
συσσωρευτών φωτοβολταϊκών συστημάτων εφόσον δεν αναπηρία ή εμποδιζόμενων ατόμων.
μπορεί να είναι υπόγειες. δ) Στέγαστρα για την εξυπηρέτηση πρατηρίων υγρών
ζ) Καπνοδόχοι. και αερίων καυσίμων μετά από έγκριση φορέα και Συμ−
η) Εγκαταστάσεις παθητικών ή ενεργητικών ηλιακών βουλίου Αρχιτεκτονικής έως το όριο της ρυμοτομικής
συστημάτων, καθώς και αντιθορυβικών συστημάτων, γραμμής. Τα στέγαστρα μπορούν να προεξέχουν της
που κατασκευάζονται σύμφωνα με τους ισχύοντες κα− οικοδομικής γραμμής έως πλάτους 1/10Π και όχι περισ−
νονισμούς. σότερο των 2,00 μ. όταν η οικοδομική γραμμή ταυτίζεται
θ) Εγκαταστάσεις παθητικών ή ενεργητικών ηλιακών με τη ρυμοτομική γραμμή. Σε κάθε περίπτωση το ύψος
συστημάτων, και κλιματιστικών σε παραδοσιακούς οι− του στεγάστρου θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 5,00
κισμούς ή διατηρητέα κτίρια, ύστερα από έγκριση του μέτρα από τη στάθμη του πεζοδρομίου.
Αρχιτεκτονικού Συμβουλίου ή του αρμόδιου φορέα, ως 9. Περιφράγματα
προς την ένταξή τους στο χώρο. α) Τα οικόπεδα οριοθετούνται με σταθερούς οριοδεί−
ι) Κινητά ή μόνιμα προστεγάσματα με μέγιστο πλάτος κτες ή με περιφράγματα. Επιτρέπεται η περίφραξη των
προεξοχής 1/2 Δ. αρτίων οικοπέδων και γηπέδων και των μη ρυμοτομού−
ια) Στέγαστρα σε οποιαδήποτε θέση και εφόσον αυτά μενων τμημάτων των μη αρτίων και μη οικοδομήσιμων
αναπτύσσονται εντός των υποχρεωτικών ακαλύπτων οικοπέδων, που βρίσκονται σε εντός σχεδίου περιοχές.
μπορούν να κατασκευάζονται με πλάτος μέχρι 1/4 Δ Επιτρέπεται η περίφραξη μη αρτίων γηπέδων με πρό−
ή δ. χειρη κατασκευή, όπως συρματόπλεγμα.
ιβ) Οι εγκαταστάσεις των πρατηρίων, οι δεξαμενές, β) Τα περιφράγματα τοποθετούνται είτε κατά μήκος
οι αντλίες διάθεσης υγρών και αερίων καυσίμων και τα των ορίων των ομόρων οικοπέδων είτε στο πρόσωπο
στέγαστρά τους, στις θέσεις που εγκρίνονται από την αυτών. Όλα τα περιφράγματα κατασκευάζονται εξ ολο−
αρμόδια υπηρεσία, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.
κλήρου εντός του οικοπέδου.
Το σύνολο των κατασκευών των περιπτώσεων α΄ και
γ) Τα περιφράγματα του οικοπέδου ή γηπέδου σε
ια΄ δεν μπορεί να υπερβαίνει το εμβαδόν της επιτρε−
κανένα σημείο δεν μπορεί να έχουν ύψος μεγαλύτερο
πόμενης κάλυψης.
από 3,00 μ. και το συμπαγές τμήμα τους μεγαλύτερο
8. Τα προκήπια διαμορφώνονται ανάλογα με τη χρήση
από 1,50 μ.. Τα αυλόθυρα – πορτασιές για την είσοδο
του κτιρίου, περιλαμβάνουν πάντοτε δένδρα, φυτά ή
πεζών και οχημάτων που κατασκευάζονται σε συνέχεια
και υδάτινες κατασκευές σύμφωνα με τις διατάξεις του
της περίφραξης έχουν μέγιστο ύψος 2,50 μ. και μπορεί
κτιριοδομικού κανονισμού.
να αποτελούνται από συμπαγή στοιχεία. Αφετηρία μέ−
Α. Κάτω από την επιφάνειά τους επιτρέπονται:
τρησης των υψών είναι η υψηλότερη από τις οριστικές
α. Εγκαταστάσεις των οργανισμών κοινής ωφέλειας.
στάθμες του εδάφους εκατέρωθεν του περιφράγματος.
β. Δεξαμενές νερού, δεξαμενές λυμάτων και δίκτυα
για την εξυπηρέτηση του κτιρίου. Για τα περιφράγματα που βρίσκονται στο πρόσωπο
γ. Δεξαμενές υγρών και αεριών καυσίμων πρατηρίων του οικοπέδου, τα παραπάνω ύψη μετρούνται από τη
καυσίμων σε αποστάσεις που ορίζονται από τους ισχύ− στάθμη του πεζοδρομίου.
οντες σχετικούς κανονισμούς. Επιτρέπεται παρέκκλιση των παραπάνω διατάξεων
δ. Διαπλατύνσεις των θεμελίων, έως 0,30 μ. έξω από όσον αφορά την κατασκευή συμπαγούς περιφράγματος
τις εγκεκριμένες οικοδομικές γραμμές, εφόσον το πάνω έως ύψους 3,00 μ., σε ειδικές περιπτώσεις, ή σε παραδο−
μέρος τους βρίσκεται σε βάθος μεγαλύτερο από 2,50 σιακούς οικισμούς, ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου
μέτρα από την οριστική στάθμη του κοινόχρηστου χώ− Αρχιτεκτονικής.
ρου στη συγκεκριμένη θέση. δ) Αν το φυσικό έδαφος στη ρυμοτομική γραμμή είναι
ε. Υποσταθμός ηλεκτρικού ρεύματος που κατασκευ− υψηλότερο από τη στάθμη του πεζοδρομίου από 1,00 μ.
άζεται από τη ΔΕΗ σε απόσταση 2,00 μ. από τη ρυμο− έως 2,50 μ., το περίφραγμα μπορεί να κατασκευαστεί
τομική γραμμή και με στάθμη της πλάκας επικάλυψης συμπαγές έως τη στάθμη του φυσικού εδάφους.
1,00 μ. τουλάχιστον κάτω από τη στάθμη της οδού και Αν από τη στάθμη του πεζοδρομίου έως τη στάθμη
του πέριξ εδάφους. του φυσικού εδάφους στη ρυμοτομική γραμμή υπάρ−
ζ. Ανοιχτός χώρος στάθμευσης ή υπόσκαφος σε οικό− χει υψομετρική διαφορά μεγαλύτερη από 2,50 μ., το
πεδα ή γήπεδα με κλίση τουλάχιστον 20% με προϋπό− συμπαγές τμήμα του περιφράγματος μπορεί να έχει
θεση την υποχρεωτική ύπαρξη φυτεμένης επιφάνειας ύψος έως 2,50 μ. και το έδαφος κλιμακώνεται έτσι ώστε
στην οροφή του. κάθε κλιμάκωση να έχει ύψος έως 2,50 μ. και πλάτος
Β. Στην επιφάνειά τους επιτρέπονται εφόσον καλύ− τουλάχιστον 1,50 μ..
πτεται η υποχρέωση για φύτευση: ε) Στα οικόπεδα και γήπεδα, στα οποία ανεγείρονται
α) Οι κατασκευές των περιπτώσεων α΄, δ΄, ι΄, ια΄, ιβ΄ της ειδικά κτίρια, επιτρέπεται, ύστερα από έγκριση του αρ−
παραγράφου 7 χωρίς προϋποθέσεις μέγιστου πλάτους μόδιου από άποψη λειτουργίας του συγκεκριμένου κτι−
και πάντοτε έως το όριο της ρυμοτομικής γραμμής. ρίου φορέα να κατασκευάζεται συμπαγές περίφραγμα,
β) Υπαίθριες σκάλες όταν τηρούνται ταυτόχρονα οι με ύψος μεγαλύτερο από 3,00 μ., εφόσον απαιτείται από
προϋποθέσεις ότι εξυπηρετούν όροφο που η στάθμη λόγους ασφάλειας ή λειτουργίας.
του δαπέδου του δεν υπέρκειται από την οριστική (φυ− στ) Οι ιδιοκτησίες που καθορίζονται με κάθετη σύ−
σταση ιδιοκτησίας, περιφράσονται μόνον στα όρια του μεία, απαιτείται επιπροσθέτως η σύμφωνη γνώμη του
οικοπέδου ή του γηπέδου. φορέα προστασίας τους.
Σε κάθε υπηρεσία δόμησης τηρείται ειδικό Μητρώο
Άρθρο 18 «Φυτεμένων Επιφανειών», που ενημερώνεται με τις κατά
Φυτεμένα δώματα τα άνω υποβαλλόμενες γνωστοποιήσεις.
1. Η κατασκευή φυτεμένων επιφανειών στα δώματα, 3. Το περιεχόμενο του φακέλου των δικαιολογητικών
στις στέγες και στους υπαίθριους χώρους, νέων, νομί− και οι επί μέρους προδιαγραφές σχεδίων και τεχνικής
μως υφισταμένων κτιρίων και κτιρίων των εδαφίων δ΄, έκθεσης που υποβάλλονται στην αρμόδια υπηρεσία για
ε΄ και στ΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 23 του ν. 4014/ την κατασκευή Φυτεμένης Επιφάνειας προσδιορίζεται
2011, επιτρέπεται εφόσον δεν αντίκειται σε ειδικότερους με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας
όρους δόμησης που ισχύουν. και Κλιματικής Αλλαγής.
Το υπόστρωμα ανάπτυξης των φυτών με τη διαστρω−
Άρθρο 19
μάτωση των εξειδικευμένων υλικών, δεν επιτρέπεται να
Κατασκευές πάνω από το κτίριο
υπερβαίνει τα 40 εκ. πάνω από το μέγιστο επιτρεπόμενο
ύψος του κτιρίου. Η βλάστηση που αναπτύσσεται επάνω 1. Όλες οι κατασκευές πάνω από το κτίριο πρέπει
σε αυτό δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τα 3,00 μ.. Το να αποτελούν ένα ενιαίο αισθητικό σύνολο, μπορεί να
είδος της βλάστησης, το υπόστρωμα ανάπτυξης των συνδέονται ή να περιφράσσονται με ελαφρά ή διάτρητα
φυτών, το σύστημα της πολυεπίπεδης διαστρωμάτωσης στοιχεία και οι θέσεις τους αποτυπώνονται υποχρεωτι−
των εξειδικευμένων υλικών, καθώς και το αρδευτικό σύ− κά στις μελέτες που συνοδεύουν την άδεια δόμησης.
στημα, περιγράφεται σε τεχνική έκθεση, όπως ορίζεται 2. Πάνω από το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος της περι−
στην παράγραφο 2. οχής και μέσα στο ιδεατό στερεό επιτρέπονται:
Δεν επιτρέπεται η κατασκευή φυτεμένων επιφανειών α) Σε νέα και υφιστάμενα κτίρια, χώροι κύριας χρήσης
επάνω στις απολήξεις των κλιμακοστασίων και τα φρε− αποκλειστικής ή κοινόχρηστης, μέγιστης επιφάνειας 35
άτια των ανελκυστήρων. τ.μ., με προϋπόθεση τη δημιουργία φυτεμένου δώματος
Η κατασκευή φυτεμένων επιφανειών στα δώματα, στις που καλύπτει το 80% της συνολικής επιφάνειας του
στέγες και στους υπαίθριους χώρους των κτιρίων πρέ− δώματος και με αναλογία ένα (1) τ.μ. χώρου ανά πέντε
(5) τ.μ. φύτευσης.
πει να μην προσβάλλει την αισθητική του κτιρίου και να
β) Καπνοδόχοι, αγωγοί αερισμού, εγκαταστάσεις ηλια−
εναρμονίζεται με τις υπόλοιπες κατασκευές που προ−
κών συστημάτων με τοποθέτηση του δοχείου σε άμεση
βλέπονται σε αυτά, βάσει του άρθρου 19 του παρόντος.
επαφή με την άνω στάθμη του δώματος και τοποθέτηση
Ειδικά για τις στέγες, πρέπει η φυτεμένη επιφάνεια να
του συλλέκτη πάνω από αυτό, πύργοι ψύξης και δοχεία
ακολουθεί την κλίση τους, ώστε να μην αλλοιώνεται η
διαστολής.
μορφή του κτιρίου.
γ) Απολήξεις κλιμακοστασίων με στάση ανελκυστήρα
Οι φυτεμένες επιφάνειες στα δώματα, τις στέγες και
στο δώμα και φρεάτων ανελκυστήρων με τις ελάχιστες
τους υπαίθριους χώρους των κτιρίων δεν αίρουν την
αναγκαίες διαστάσεις και μέγιστο εξωτερικό ύψος 3,80
υποχρέωση της παραγράφου 2 του άρθρου 17 του πα−
μ., από την τελικά διαμορφωμένη επιφάνεια του τε−
ρόντος.
λευταίου ορόφου του κτιρίου μετά την εξάντληση του
2. α. Νέα κτίρια:
συντελεστή δόμησης του οικοπέδου, εφόσον εγκαθίστα−
Για την κατασκευή φυτεμένων επιφανειών στα δώ− ται φυτεμένο δώμα ή σύστημα παραγωγής ηλεκτρικής
ματα, στις στέγες και στους υπαίθριους χώρους κτιρί− ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
ων που κατασκευάζονται με άδειες δόμησης, ακολου− Πάνω στις απολήξεις αυτές απαγορεύεται η τοποθέ−
θούνται οι καθοριζόμενες διαδικασίες πληρότητας και τηση οποιασδήποτε κατασκευής ή εγκατάστασης.
ελέγχου του ν. 4030/2011 «Νέος τρόπος έκδοσης αδειών δ) Στηθαία και κιγκλιδώματα ασφαλείας τοποθετού−
δόμησης, ελέγχου κατασκευών και λοιπές διατάξεις» (Α΄ νται στη θέση του περιγράμματος του υποκείμενου
249), όπως ισχύει, με την πρόσθετη υποβολή τεχνικής ορόφου.
έκθεσης κατασκευής Φυτεμένης Επιφάνειας δώματος ε) Ασκεπείς πισίνες, διακοσμητικά χωροδικτυώματα
ή στέγης ή υπαίθριου χώρου. μέγιστου ύψους 3,00 μ., μόνιμες γλάστρες φυτών και
Η κατασκευή της φυτεμένης επιφάνειας συσχετίζεται γενικά εγκαταστάσεις για τη δημιουργία κήπων με τον
με τις επί μέρους μελέτες του κτιρίου. εξοπλισμό τους, που κατασκευάζονται σύμφωνα με τις
Η ανωτέρω τεχνική έκθεση συντάσσεται σύμφωνα ισχύουσες διατάξεις, τοποθετούνται υποχρεωτικά μέσα
με τις εκάστοτε ισχύουσες προδιαγραφές και κατευ− στο χώρο που ορίζεται από στηθαία ή κιγκλιδώματα
θυντήριες οδηγίες. ασφαλείας.
β. Υφιστάμενα κτίρια: στ) Κατασκευές για τη στήριξη των φυτών, πέργκολες
Για την κατασκευή φυτεμένων επιφανειών στα δώ− που μπορούν να επικαλύπτονται από ελαφρά εύκαμπτα
ματα, στις στέγες και στους υπαίθριους χώρους υφι− υλικά ή κινητά συστήματα, καλαμωτές, φωτοβολταϊκά
στάμενων κτιρίων, κατά την έννοια της παραγράφου 1, πανέλα και μόνο σε οριζόντια θέση.
δεν απαιτείται οικοδομική άδεια ή έγκριση εργασιών ζ) Στέγες. Σε κάθε περίπτωση απαγορεύονται κατα−
δόμησης μικρής κλίμακας. σκευές που δημιουργούν κατακόρυφα ανοίγματα και
Για την κατασκευή φυτεμένων επιφανειών στα κτίρια διαφοροποιούν την ενιαία κλίση και στερεομετρία της
της παρ. 1 του άρθρου 21 του ν. 4030/2011 απαιτείται στέγης.
σύμφωνη γνώμη του αρμόδιου Συμβουλίου Αρχιτεκτο− 3. Πάνω από το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος της πε−
νικής. ριοχής και έξω από το ιδεατό στερεό επιτρέπεται η
Για τα κηρυγμένα διατηρητέα κτίρια ή νεώτερα μνη− τοποθέτηση αλεξικέραυνου.
Άρθρο 20 από άδεια του Δημοτικού ή Κοινοτικού Συμβουλίου αν

Κατασκευές σε δημόσιους κοινόχρηστους χώρους μετά την ανέγερση του κτιρίου έχει μεταβληθεί η υψο−
1. Στους δημόσιους κοινόχρηστους χώρους του οικι− μετρική στάθμη του δρόμου. Η κατασκευή αυτή πρέπει
σμού επιτρέπονται κατασκευές για: να εξασφαλίζει την ασφάλεια της κυκλοφορίας.
α) τη διαμόρφωση του εδάφους, όπως κλίμακες, τοίχοι, Εκτός της ρυμοτομικής γραμμής απαγορεύεται οποι−
διάδρομοι, κεκλιμένα επίπεδα, μηχανικά μέσα κάλυψης ασδήποτε μορφής κατασκευή, με την επιφύλαξη της
υψομετρικών διαφορών, καθώς και κατασκευές για την τήρησης των διατάξεων ασφαλείας για την εγκατάστα−
εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία ή/και εμποδιζόμενων ση δικτύων κοινής ωφέλειας, μόνιμη ή κινητή για την
ατόμων, εξυπηρέτηση του κτιρίου, όπως ράμπες, σκαλοπάτια,
β) τον εξωραϊσμό και την αισθητική τους αναβάθμι− ζαρντινιέρες.
ση, τον εξοπλισμό και την ασφάλειά τους και γενικά 5. Η υπέργεια ζεύξη κτιρίων εγκρίνεται από το Συμ−
κατασκευές για την εξυπηρέτηση του προορισμού των βούλιο Αρχιτεκτονικής και τον αρμόδιο για τον έλεγχο
χώρων αυτών, και τη διαχείριση του Κοινοχρήστου Χώρου φορέα. Η
γ) λυόμενες και προσωρινές κατασκευές, ζεύξη κτιρίων πραγματοποιείται άνω των 5,00 μ., μπορεί
δ) για τη λειτουργία και την εξυπηρέτηση των Μέσων να γίνεται και υπόγεια, τηρουμένων των απαραίτητων
Μαζικής Μεταφοράς. περιορισμών, με τις ίδιες διαδικασίες και τις κατά πε−
Οι παραπάνω κατασκευές υλοποιούνται από τον οι− ρίπτωση απαιτούμενες εγκρίσεις.
κείο Δήμο, από άλλους δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς
ή νομικά πρόσωπα ή ιδιώτες, ύστερα από απόφαση Άρθρο 21
του Δημοτικού Συμβουλίου και άδεια της Υπηρεσίας Προσωρινές κατασκευές
Δόμησης. 1. Η προσωρινή κατασκευή τοποθετείται σε ιδιωτικούς
Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας χώρους παραχωρημένους σε δημόσια κοινή χρήση όπως
και Κλιματικής Αλλαγής καθορίζονται οι κατηγορίες ορίζεται στο άρθρο 10 και σε δημόσιους κοινόχρηστους
των κατασκευών ή εγκαταστάσεων για τις οποίες δεν χώρους, υπαίθριους ή στεγασμένους, κατά παρέκκλιση
απαιτείται Άδεια Δόμησης και η διαδικασία ελέγχου των κείμενων πολεοδομικών όρων της περιοχής και
τους από άποψη ασφάλειας και αισθητικής. υπό την προϋπόθεση ότι επιτρέπονται οι συγκεκριμέ−
2. Επιτρέπονται οι εγκαταστάσεις: νες χρήσεις. Για τις προσωρινές κατασκευές απαιτείται
α) Οι κατασκευές δικτύων υποδομής και εγκαταστά− έγκριση τοποθέτησης και λειτουργίας από τον αρμόδιο
σεων κοινής ωφέλειας, μετά των παραρτημάτων αυτών κατά περίπτωση φορέα, κατόπιν υποβολής απαραίτητων
(υπέργειων και υπόγειων) βάσει μελέτης της αρμόδιας δικαιολογητικών και στοιχείων για την κατασκευή ή
αρχής, για τις οποίες δεν απαιτείται έκδοση άδειας. Οι συναρμολόγηση και τοποθέτηση, καθώς και προσδιορι−
επιχειρήσεις και οργανισμοί κοινής ωφέλειας υποχρε− σμός του χρονικού διαστήματος διατήρησής τους.
ούνται να κοινοποιούν τα σχέδια στα οποία απεικονί− 2. Οι κατασκευές αυτές οφείλουν να διαθέτουν πιστο−
ζεται η κατασκευή των έργων στις οικείες Υπηρεσίες ποιητικό στατικής επάρκειας σύμφωνο με τις ισχύουσες
Δόμησης. ελληνικές ή ευρωπαϊκές προδιαγραφές.
β) Η εγκατάσταση σταθμών μέτρησης ατμοσφαιρικής H θεμελίωσή τους πρέπει να γίνεται:
ρύπανσης, θορύβου και μετεωρολογικών παραμέτρων με
α. επί ξύλινων πασσάλων,
τον αναγκαίο εξοπλισμό από υπηρεσίες του Υπουργείου
β. επί μεμονωμένων προκατασκευασμένων πεδίλων
Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, των
σκυροδέματος, επιφάνειας μικρότερης ή ίσης του ενός
Περιφερειών και των Δήμων μετά από κοινοποίηση της
τετραγωνικού μέτρου,
μελέτης στις οικείες Υπηρεσίες Δόμησης.
γ. επί προκατασκευασμένων θεμελιολωρίδων σκυρο−
Από τους ίδιους φορείς επιτρέπεται η εγκατάστα−
δέματος, πλάτους μικροτέρου ή ίσου του 0,60 μ. και επί
ση των σταθμών αυτών χωρίς έκδοση άδειας στους
οποιουδήποτε άλλου προκατασκευασμένου στοιχείου,
ακάλυπτους χώρους οικοπέδων και δωμάτων δημοσίων
κτιρίων. Οι κατασκευές αυτές δεν προσμετρώνται στο για το οποίο αποδεικνύεται η ευχερής απομάκρυνση
συντελεστή δόμησης και στην κάλυψη. και για το οποίο δεν απαιτείται έγχυτο σκυρόδεμα επί
Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας τόπου του έργου.
και Κλιματικής Αλλαγής καθορίζονται τα απαιτούμενα Με υπουργική απόφαση του αρμόδιου Υπουργού Περι−
δικαιολογητικά, η χρονική διάρκεια και η διαδικασία βάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής ορίζεται
εγκατάστασης των σταθμών αυτών. το χρονικό διάστημα αδειοδότησης ανά είδος και επι−
γ) Υπέργειοι και υπόγειοι σταθμοί διανομής ή μέτρη− φάνεια προσωρινής κατασκευής, καθώς και τα στοιχεία
σης και ρύθμισης φυσικού αερίου. που απαραίτητα υποβάλλονται μαζί με την αιτιολογική
δ) Η εγκατάσταση κεντρικών λεβήτων ή μονάδων έκθεση για την αναγκαιότητα της τοποθέτησης, στον
Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής αρμόδιο φορέα.
Αποδοτικότητας (ΣΗΘΥΑ) για τηλεθέρμανση.
Άρθρο 22
3. Οι διατάξεις των παραγράφων 1β, 1γ, 2α, 2β του
Παρόδια στοά
παρόντος άρθρου εφαρμόζονται και για τις εκτάσεις
κοινόχρηστων χώρων όπως ορίζονται στο ν. 998/1979, 1. Η κατασκευή παρόδιας ή στοάς είναι υποχρεωτική
όπως ισχύει, μετά από έγκριση δασικής υπηρεσίας. όταν αυτό προβλέπεται από το ρυμοτομικό σχέδιο της
4. Η κατασκευή σκαλοπατιών για την εξυπηρέτηση των περιοχής και κατά την έγκριση ή τροποποίηση ρυμοτο−
κτιρίων έξω από τη ρυμοτομική γραμμή απαγορεύεται μικού σχεδίου, το πλάτος της ορίζεται αριθμητικά.
σε κάθε περίπτωση. Η παρόδια στοά οφείλει να συνδέεται λειτουργικά
Κατ’ εξαίρεση είναι δυνατή η κατασκευή τους ύστερα και αισθητικά με το κτίριο και η μία πλευρά της να
εφάπτεται της οικοδομικής γραμμής και δεν μπορεί να δ) αν προϋφίσταται του βασιλικού διατάγματος της
αποτελεί ανεξάρτητη κατασκευή. 9.8.1955 ή εξαιρέθηκε με τις διατάξεις του ν. 1337/1983
Σε περίπτωση που η όψη του κτιρίου κατασκευάζεται και μόνο για το τμήμα που δεν αντίκειται είτε στις
σε απόσταση από την οικοδομική γραμμή μεγαλύτερη ισχύουσες διατάξεις είτε σε εκείνες που ίσχυαν κατά το
του προβλεπόμενου πλάτους της στοάς ή δεν κατα− χρόνο κατασκευής του εάν αυτές είναι ευνοϊκότερες,
λαμβάνει όλο το μήκος των προσώπων του οικοπέδου ε) αν πρόκειται για κτίρια που έχουν χαρακτηρισθεί
στα οποία προβλέπεται η υποχρεωτική στοά, απαιτεί− νεότερα μνημεία ή διατηρητέα είτε στο σύνολο, είτε
ται έγκριση Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής για την έκδοση μόνο τμήματα αυτών όπως ιδίως όψεις, φέρουσα τοι−
άδειας δόμησης. χοποιία,
2. Η κατασκευή της ακολουθεί τις παρακάτω προδια− στ) αν πρόκειται για κτίριο που έχει ανεγερθεί με
γραφές: οικοδομική άδεια πριν την ισχύ του παρόντος και που
α) Το δάπεδό της να είναι συνεχόμενο με το δάπεδο έχει πρόσωπο σε οικοδομική γραμμή που βρίσκεται απέ−
του πεζοδρομίου. ναντι από οικοδομικό τετράγωνο στα ακραία σημεία
β) Το ελεύθερο ύψος της από τη στάθμη του πεζο− του σχεδίου και με τους όρους δόμησης του απέναντι
δρομίου μέχρι την κατώτερη επιφάνεια της οροφής οικοδομικού τετραγώνου.
της να μην είναι μικρότερο από το ύψος που προκύπτει 2. Για τα κτίρια ή τα τμήματα των κτιρίων της πα−
από τη σχέση ύψους προς πλάτος 3:4 και σε όλες τις ραγράφου 1, οι συντελεστές κάλυψης, δόμησης, όγκου
περιπτώσεις να μην είναι μικρότερο των 3,00 μ.. και ύψη υπολογίζονται σύμφωνα με τον κανονισμό και
γ) Να μην υπάρχουν μόνιμες προεξοχές ή και κατα− τις πολεοδομικές διατάξεις που ίσχυαν κατά το χρόνο
σκευές στο δάπεδο, την οροφή και στην πλευρά του κατασκευής τους.
κτιρίου. Ειδικότερα:
δ) Η κάθετη προς την οικοδομική γραμμή πλευρά των α) Στην κάλυψη και στο συντελεστή δόμησης του
υποστυλωμάτων δεν επιτρέπεται να είναι μεγαλύτερη οικοπέδου, που έχει πραγματοποιηθεί, προσμετρώνται
από το 1/6 του πλάτους της στοάς. τα υπάρχοντα κτίσματα, νομίμως υφιστάμενα ή όχι.
ε) Ποσοστό 30% της επιφάνειας της στοάς προσμε− β) Χώροι των προαναφερθέντων κτισμάτων που δεν
τράται στον υπολογισμό της απαιτούμενης επιφάνειας υπολογίζονταν κατά το χρόνο κατασκευής τους στο
φύτευσης. συντελεστή δόμησης του οικοπέδου, δεν υπολογίζονται
στ) Κάτω από τη στοά σε ίσο πλάτος με αυτή και στη συνολική επιφάνεια του κτιρίου.
μέχρι βάθος 3,00 μ. από τη στάθμη του πεζοδρομίου γ) Όροι δόμησης ή διατάξεις που ορίζονται με τον
επιτρέπονται μόνο εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας και παρόντα νόμο και δεν είχαν ορισθεί κατά το χρόνο
τα δίκτυα που εξυπηρετούν το κτίριο. κατασκευής του υφιστάμενου κτίσματος κατισχύουν
ζ) Οι στοές μπορεί να κατασκευαστούν χωρίς υποστυ− των διατάξεων του παρόντος νόμου κατά τη μελέτη της
λώματα εφόσον επιτρέπεται από τη στατική επίλυση προσθήκης, εξαιρουμένων των διατάξεων που αφορούν
του κτιρίου που τις διαμορφώνει. σε άτομα με αναπηρία ή/και εμποδιζόμενα άτομα.
3. Σε κτίρια, στα οποία δεν έχει διανοιγεί η προβλε− 3. Προσθήκη σε νομίμως υφιστάμενο κτίριο επιτρέπε−
πόμενη από το εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο στοά, ται στις ακόλουθες περιπτώσεις:
δεν χορηγείται άδεια δόμησης για οποιαδήποτε προ− α) Κατ’ επέκταση ή και καθ’ ύψος σύμφωνα με τις δια−
σθήκη, είτε καθ’ ύψος είτε κατ’ επέκταση στο κτίριο. τάξεις του παρόντος νόμου και σύμφωνα με τις ειδικές
Επιτρέπονται επισκευές και διαρρυθμίσεις, καθώς και πολεοδομικές διατάξεις που ισχύουν στην περιοχή.
αλλαγές χρήσης του υφισταμένου κτιρίου σύμφωνα με Η συνολική εκμετάλλευση δεν μπορεί να υπερβαίνει
τις επιτρεπόμενες χρήσεις που ισχύουν στην περιοχή. τον ισχύοντα, κατά το χρόνο χορήγησης της άδειας δό−
Για κτίρια για τα οποία απαιτούνται επισκευές λόγω μησης προσθήκης, συντελεστή δόμησης της περιοχής.
σεισμών ή σε περίπτωση επισκευών για λόγους υγιει− β) Ειδικότερα, η επέκταση καθ’ ύψος επιτρέπεται να
νής και χρήσης κτιρίων ή επικινδυνότητας η παραπάνω εκτείνεται έως το περίγραμμα του κτιρίου, έστω και
απαγόρευση δεν έχει ισχύ. αν το τελευταίο υπερβαίνει τα όρια του οικοδομήσι−
μου τμήματος του οικοπέδου, όπως αυτά καθορίζονται
Άρθρο 23 από τον παρόντα νόμο ή από τις ειδικές διατάξεις που
Υφιστάμενα κτίρια ισχύουν στην περιοχή, μόνο για λόγους ενίσχυσης ή
1. Κτίριο ή τμήμα αυτού θεωρείται νομίμως υφιστά− συμπλήρωσης της φέρουσας κατασκευής.
μενο: 4. Σε περίπτωση προσθηκών και ενισχύσεων φέροντος
α) αν έχει ανεγερθεί με νόμιμη άδεια ή αναθεώρηση οργανισμού νομίμως υφιστάμενων κτιρίων επιτρέπεται
και σύμφωνα με τους όρους αυτής, η κατασκευή φερόντων στοιχείων εντός των υποχρεω−
β) αν έχει νομιμοποιηθεί με το εδάφιο 5 της παραγρά− τικά ακαλύπτων χώρων, πλαγίων και πίσω υποχρεωτι−
φου 8 του άρθρου 8 του ν. 1512/1985 ή την παράγραφο κών αποστάσεων Δ ή δ και προκηπίου σύμφωνα με τη
3 του άρθρου 22 του ν. 1577/1985, όπως τροποποιήθηκε στατική μελέτη. Σε περίπτωση ταύτισης της οικοδομι−
με το ν. 2831/2000 ή την παράγραφο 2 του άρθρου 26 κής γραμμής με τη ρυμοτομική γραμμή επιτρέπεται το
του ν. 4014/2011, πλάτος του φέροντος στοιχείου και μόνο, να εισέρχε−
γ) αν προϋπήρχε της έγκρισης του σχεδίου πόλης και ται στον κοινόχρηστο χώρο έως και 30 εκατοστά. Οι
συγχρόνως οποιουδήποτε κανονισμού δόμησης στην κατασκευές αυτές δεν προσμετρώνται στην επιφάνεια
περιοχή προ της δημοσίευσης του προεδρικού διατάγ− κάλυψης και δόμησης του κτιρίου. Η θεμελίωση εκτός
ματος της 23.10.1928 για τις εκτός σχεδίου δόμησης ρυμοτομικής γραμμής επιτρέπεται σε βάθος ανώτερο
περιοχές και προ της δημοσίευσης του ν.δ. της 16.8.1923 των δυόμιση μέτρων και προεξοχής από το φέροντα
για τις εντός σχεδίου περιοχές, οργανισμό έως 30 εκατοστά.
5. Σε περίπτωση συναίνεσης ιδιοκτητών όμορων οι− ση. Τα κτίρια αυτά θα πρέπει να παρουσιάζουν ετήσια
κοπέδων είναι δυνατή η λειτουργική ενοποίηση των πρωτογενή ενεργειακή κατανάλωση για θέρμανση, κλι−
κτισμάτων των ιδιοκτησιών για όσο χρονικό διάστημα ματισμό, φωτισμό, αερισμό και ζεστό νερό χρήσης κάτω
προβλέπεται από την ιδιωτική σύμβαση εφόσον δια− των 10 kWh/m2/έτος. Η όλη ενεργειακή μελέτη θα πρέπει
σφαλίζεται η στατική επάρκεια των κτισμάτων μετά τις να εκπονείται συμφώνα με τον ΚΕΝΑΚ, και είναι δυνατόν
προβλεπόμενες διαρρυθμίσεις. να συμπληρώνεται με ειδικά υπολογιστικά δεδομένα
Σε περίπτωση συναίνεσης ιδιοκτητών αυτοτελών ιδι− που προκύπτουν από την προσομοίωση του κτιρίου με
οκτησιών του ιδίου κτιρίου είναι δυνατή η λειτουργι− αναγνωρισμένα διεθνώς υπολογιστικά εργαλεία ενερ−
κή τους ενοποίηση εφόσον διασφαλίζεται η στατική γειακής απόδοσης των κτιρίων. Στα κτίρια αυτά πρέπει
επάρκεια του κτίσματος μετά τις προβλεπόμενες δι− αναγκαστικά να περιλαμβάνονται συστήματα εξοικονό−
αρρυθμίσεις.. μησης ενέργειας, καθώς και συστήματα ανανεώσιμων
πηγών ενέργειας. Παράλληλα, πρέπει να τεκμηριώνεται
Άρθρο 24 η εξαιρετική περιβαλλοντική τους απόδοση με χρήση
Χαμηλά κτίρια διεθνώς αναγνωρισμένης μεθοδολογίας περιβαλλοντι−
1. Χαμηλό κτίριο είναι αυτό του οποίου κύρια χρήση κής αξιολόγησης, (Environmental Assessment Method),
είναι η κατοικία και το οποίο έχει μέγιστο ύψος το πολύ όπως το LEED ή άλλη ισοδύναμη διεθνής μεθοδολογία.
8,50 μ., μη συμπεριλαμβανομένης της στέγης, από την Εξαιρετική περιβαλλοντική απόδοση θεωρείται αυτή
οριστική στάθμη του εδάφους και έχει συνολική επιφά− που είναι ισοδύναμη ή καλύτερη από το χρυσό LEED.
νεια που υπολογίζεται στο σ.δ. το πολύ 400 τ.μ.. Κατά τη φάση της υποβολής των δικαιολογητικών της
Στο οικόπεδο είναι δυνατή η κατασκευή περισσότερων άδειας πρέπει να κατατίθεται πλήρης φάκελος που πε−
του ενός χαμηλών κτιρίων, με την προϋπόθεση ότι η ριλαμβάνει όλα τα στοιχεία της ενεργειακής μελέτης
συνολική επιφάνεια όλων των κτιρίων που υπολογίζεται που αποδεικνύει ότι η συνολική ετήσια πρωτογενής
στο σ.δ. δεν υπερβαίνει τα 400 τ.μ.. κατανάλωση για θέρμανση, κλιματισμό, αερισμό, ζεστό
2. Στη συνολική επιφάνεια, που προκύπτει από το νερό και φωτισμό δεν υπερβαίνει τις 10 kWh/m2/έτος,
συντελεστή δόμησης, για τα χαμηλά κτίρια δεν υπο− καθώς και πλήρη ανάλυση των περιβαλλοντικών μέ−
λογίζεται, εκτός από τα αναφερόμενα στο άρθρο 11, οι τρων που θα υιοθετηθούν ώστε να αποδεικνύεται ότι
εξώστες και υπαίθριοι στεγασμένοι χώροι, ανεξάρτητα θα επιτευχθεί η ελάχιστη απαιτουμένη περιβαλλοντική
από την επιφάνειά τους. αξιολόγηση που αναφέρθηκε παραπάνω.
3. Τα χαμηλά κτίρια τοποθετούνται ελεύθερα μέσα Μετά το πέρας της κατασκευής πρέπει να συμπλη−
στο οικόπεδο, όταν δεν εφάπτονται με τα πίσω και ρώνεται στην Ταυτότητα Κτιρίου και να προσκομίζεται
πλάγια όρια του οικοπέδου, η ελάχιστη απόσταση του στην αρμόδια αρχή που εξέδωσε την άδεια:
κτιρίου από τα όρια είναι Δ=2,50 μ. και η κάλυψή τους α) Πιστοποιητικό περιβαλλοντικής αξιολόγησης που
δεν υπερβαίνει την επιτρεπόμενη κάλυψη της περιοχής. έχει απονεμηθεί στο κτίριο από πιστοποιημένο και εξου−
Στην περίπτωση που δεν εξασφαλίζεται κάλυψη 120 σιοδοτημένο για τη σχετική πράξη αναλυτή.
τ.μ. το μέγιστο ποσοστό κάλυψης προσαυξάνεται έως β) Υπεύθυνη δήλωση του εποπτεύοντος μηχανικού ότι
τα 120 τ.μ. εφόσον η κάλυψη δεν υπερβαίνει το 70% το κτίριο κατασκευάστηκε με τα ενεργειακά χαρακτηρι−
του οικοπέδου και δεν ισχύουν διαφορετικές ειδικές στικά που αναφέρονται στην αρχική ενεργειακή μελέτη,
διατάξεις στην περιοχή. ενώ κάθε πιθανή μεταβολή μικρής κλίμακας πρέπει να
4. Πάνω από το μέγιστο ύψος των 8,50 μ. επιτρέπο− τεκμηριώνεται ότι δεν αυξάνει την ενεργειακή κατανά−
νται στέγες μεγίστου ύψους 1,50 μ., καθώς και οι λοιπές λωση του κτιρίου άνω των επιτρεπόμενων ορίων.
κατασκευές που αναφέρονται στο άρθρο 20. 3. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργει−
5. Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου δεν έχουν εφαρ− ας και Κλιματικής Αλλαγής καθορίζονται οι προδιαγρα−
μογή στις περιοχές που το επιτρεπόμενο ύψος είναι φές των κτιρίων ελάχιστης ενεργειακής κατανάλωσης,
μικρότερο των 11 μ.. ο τρόπος άσκησης και η περιοδικότητα των ελέγχων,
6. Κατά τα λοιπά η δόμηση των χαμηλών κτιρίων το ύψος των προστίμων υπέρ του Πράσινου Ταμείου,
διέπεται από τις διατάξεις του παρόντος νόμου. σε περίπτωση μη υλοποίησης της μελέτης, καθώς και
κάθε άλλο συναφές ζήτημα.
Άρθρο 25
Κίνητρα για τη δημιουργία κτιρίων Άρθρο 26
ελάχιστης ενεργειακής κατανάλωσης Ειδικές ρυθμίσεις για την εξυπηρέτηση ατόμων με
1. Στην περίπτωση όπου το κτίριο κατατάσσεται σύμ− αναπηρία ή εμποδιζόμενων ατόμων
φωνα με την ενεργειακή του μελέτη, στην ανώτερη 1. Στους χώρους όλων των νέων κτιρίων εκτός των
ενεργειακά κατηγορία Α+ σύμφωνα με τον ΚΕΝΑΚ όπως κτιρίων με χρήση κατοικίας, για τα οποία η άδεια δόμη−
αυτή κάθε φορά ορίζεται και σύμφωνα με τον ενεργει− σης εκδίδεται μετά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου,
ακό σχεδιασμό του απαιτείται η ελάχιστη δυνατή κα− επιβάλλεται να εξασφαλίζεται η οριζόντια και κατακό−
τανάλωση ενέργειας μέσω συστημάτων εξοικονόμησης ρυφη αυτόνομη και ασφαλής προσπέλαση από άτομα
ενέργειας, καθώς και μονάδων Συμπαραγωγής Ηλεκτρι− με αναπηρία ή εμποδιζόμενα άτομα και η εξυπηρέτηση
σμού και Θερμότητας Υψηλής Αποδοτικότητας (ΣΗΘΥΑ), αυτών σε όλους τους εξωτερικούς και εσωτερικούς
καθώς και συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, χώρους των κτιρίων σύμφωνα με τις Οδηγίες Σχεδι−
τότε δίνεται κίνητρο αύξησης του σ.δ. κατά 5 %. ασμού του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και
2. Ειδική αύξηση του σ.δ. κατά 10 % προσφέρεται σε Κλιματικής Αλλαγής «Σχεδιάζοντας για Όλους», όπως
κτίρια ελάχιστης ενεργειακής κατανάλωσης που παρου− αυτές τροποποιούνται και ισχύουν κάθε φορά. Στα κτί−
σιάζουν παράλληλα εξαιρετική περιβαλλοντική απόδο− ρια αυτά επιβάλλεται επίσης η πρόβλεψη προσβάσιμων
σε άτομα με αναπηρία ή εμποδιζόμενων ατόμων χώρων Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής
υγιεινής σε ποσοστό 5% των συνολικών χώρων υγιεινής Αλλαγής, που αναφέρονται στην παραπάνω παράγραφο
για χρήση κοινού ή σε κάθε περίπτωση τουλάχιστον 1 και θα πρέπει να ολοκληρωθούν μέχρι το 2020, με την
ένας ανά συγκρότημα χώρων υγιεινής, ο οποίος μπορεί προϋπόθεση ότι δεν θίγεται ο φέρων οργανισμός του
να έχει μικτή χρήση (ανδρών/γυναικών). Οι παραπάνω κτιρίου, άλλως τα κτίρια θα θεωρούνται αυθαίρετα.
προσβάσιμοι χώροι υγιεινής θα συνυπολογίζονται στον Ειδικά για την περίπτωση των υφιστάμενων κτιρίων
αριθμό χώρων υγιεινής που επιβάλλεται ανά χρήση από που μνημονεύονται στην παρούσα παράγραφο επιτρέ−
άλλες διατάξεις. Εφόσον τα παραπάνω κτίρια διαθέτουν πεται κατ’ εξαίρεση η πρόβλεψη ανελκυστήρα με τις
χώρους στάθμευσης τότε ποσοστό 5% αυτών ή τουλά− ελάχιστες εσωτερικές διαστάσεις θαλάμου που προ−
χιστον ένας θα διαμορφώνεται κατάλληλα για χρήση βλέπει το πρότυπο ΕΛΟΤ−ΕΝ 81−70 «Κανόνες ασφάλειας
αναπηρικών αυτοκινήτων. για την κατασκευή και την εγκατάσταση ανελκυστήρων
Ειδικά για τα κτίρια με χρήση κατοικίας επιβάλλεται – Ειδικές εφαρμογές για ανελκυστήρες επιβατών και
να εξασφαλίζεται η αυτόνομη και ασφαλής οριζόντια αγαθών – Μέρος 70: Προσιτότητα σε ανελκυστήρες
και κατακόρυφη προσπέλαση από άτομα με αναπηρία ατόμων περιλαμβανομένων και ατόμων με ειδικές ανά−
ή εμποδιζόμενα άτομα σε όλους τους εξωτερικούς και γκες» για ένα χρήστη αναπηρικού αμαξιδίου και ενός
εσωτερικούς κοινόχρηστους χώρους των κτιρίων κατοι− τουλάχιστον προσβάσιμου σε άτομα με αναπηρία ή
κίας, καθώς επίσης και η διασφάλιση συνθηκών εύκολης εμποδιζόμενα άτομα χώρου υγιεινής με κοινή χρήση
μετατρεψιμότητας των κατοικιών σε κατοικίες μελλο− ανδρών/γυναικών.
ντικών χρηστών με αναπηρία/εμποδιζόμενων ατόμων, Υφιστάμενα κτίρια με χρήσεις εμπορίου και γραφείων,
χωρίς να θίγεται ο φέρων οργανισμός του κτιρίου. εκτός των κτιρίων που στεγάζουν γραφεία υπηρεσιών
2. Η δυνατότητα αυτόνομης και ασφαλούς προσπέ− του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου φορέα, νομικών
λασης όλων των κτιρίων από άτομα με αναπηρία ή προσώπων δημοσίου δικαίου, νομικών προσώπων ιδιωτι−
εμποδιζόμενα άτομα και η εξυπηρέτηση αυτών εξασφα− κού δικαίου, οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτης
λίζεται με προσβάσιμες οριζόντιες και κατακόρυφες και δεύτερης βαθμίδας, καθώς επίσης και καταστήματα
οδεύσεις που αρχίζουν από τη στάθμη του πεζοδρομί− υγειονομικού ενδιαφέροντος με ανάπτυγμα τραπεζοκα−
ου και φτάνουν μέχρι την πόρτα του ανελκυστήρα και θισμάτων στον εσωτερικό ή εξωτερικό χώρο, με μικτό
τους εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους των κτιρίων εμβαδόν μικρότερο από 100 τ.μ. μπορούν να εξαιρεθούν
αυτών και αποτελούνται από στοιχεία κατάλληλων προ− μόνο από την υποχρέωση δημιουργίας προσβάσιμων
διαγραφών, όπως ράμπες, αναβατόρια, ανελκυστήρες, χώρων υγιεινής για το κοινό, εφόσον αυτό προκαλεί
με την πρόβλεψη προστατευμένων προσβάσιμων χώρων δυσανάλογη επιβάρυνση στους ιδιοκτήτες τους.
αναμονής σε περίπτωση έκτακτων αναγκών σε κάθε Ειδικότερα θέματα που αφορούν στην προσαρμο−
όροφο σε αναλογία ένας χώρος με μία θέση αμαξιδίου, γή των παραπάνω κτιρίων μπορούν να ρυθμιστούν με
όταν ο πληθυσμός του ορόφου είναι μικρότερος από απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και
200 άτομα, ή 1 χώρος με δύο θέσεις αμαξιδίου όταν Κλιματικής Αλλαγής και του κατά περίπτωση αρμόδιου
ο πληθυσμός του ορόφου είναι μεγαλύτερος από 200 Υπουργού.
άτομα. 5. Από τις διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων
3. Οι κοινής χρήσης υπαίθριοι χώροι των οικοπέδων, εξαιρούνται τα κτίρια που έχουν μοναδική πρόσβαση
στα οποία κατασκευάζονται τα κτίρια που αναφέρονται σε δρόμο με βαθμίδες ή βρίσκονται σε οικόπεδα στα
στην παράγραφο 1, επιβάλλεται να διαμορφώνονται οποία η ελάχιστη διαφορά στάθμης του φυσικού εδά−
κατάλληλα, εφόσον το επιτρέπει η μορφολογία του φους στην οικοδομική γραμμή από την επιφάνεια του
εδάφους ώστε να χρησιμοποιούνται και από άτομα με πεζοδρομίου είναι μεγαλύτερη από 2,50 μ.. Επίσης εξαι−
αναπηρία ή εμποδιζόμενα άτομα. ρούνται από την υποχρέωση διαμόρφωσης πρόσβασης
4. Στα υφιστάμενα πριν από την ισχύ του παρόντος στους πάνω από το ισόγειο ορόφους ή τους εσωτερι−
νόμου κτίρια που στεγάζονται υπηρεσίες του Δημοσίου, κούς εξώστες ή αναβαθμούς τα κτίρια που αναφέρονται
νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, νομικά πρόσωπα στην παράγραφο 1, εφόσον:
ιδιωτικού δικαίου του ευρύτερου δημόσιου τομέα, κοινω− α) το εμβαδόν των εσωτερικών εξωστών ή αναβαθμών
φελείς οργανισμοί, οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης αποτελεί ποσοστό μέχρι 50% του εμβαδού της κυρίως
πρώτης και δεύτερης βαθμίδας ή έχουν χρήσεις συνά− αίθουσας και όχι περισσότερο των 100 τ.μ. και η χρήση
θροισης κοινού (χώροι συνεδρίων, εκθέσεων, μουσείων, του είναι ίδια με αυτή της κυρίως αίθουσας ή οι εσωτε−
συναυλιών, αθλητικών ή πολιτιστικών συγκεντρώσεων, ρικοί εξώστες ή αναβαθμοί έχουν βοηθητική χρήση,
ναοί, θέατρα/ κινηματογράφοι, εστιατόρια/ ζαχαροπλα− β) το συνολικό μικτό εμβαδόν των πάνω από το ισό−
στεία/ καφενεία/ κέντρα διασκέδασης, αίθουσες πολλα− γειο ορόφων είναι μικρότερο των 200 τ.μ. και
πλών χρήσεων, αίθουσες αναμονής επιβατών, τράπεζες/ γ) το μικτό εμβαδόν κάθε ορόφου είναι μικρότερο των
ανταλλακτήρια κ.λπ.), προσωρινής διαμονής, εκπαίδευ− 70 τ.μ.. Οι εξαιρέσεις που αναφέρονται στις περιπτώ−
σης, υγείας και κοινωνικής πρόνοιας, δικαιοσύνης και σεις β΄ και γ΄ της παραγράφου αυτής δεν ισχύουν, αν
σωφρονισμού, γραφείων και εμπορίου, βιομηχανίας και η χρήση του κτιρίου είναι η μοναδική στον οικισμό και
βιοτεχνίας, καθώς επίσης και στους χώρους στάθμευ− ταυτόχρονα στους πάνω από το ισόγειο ορόφους υπάρ−
σης αυτοκινήτων και πρατηρίων καυσίμων επιβάλλε− χουν χρήσεις για εξυπηρέτηση κοινού διαφορετικές από
ται να γίνουν οι απαραίτητες διαμορφώσεις, ώστε οι αυτές που υπάρχουν στον ισόγειο όροφο.
λειτουργικοί χώροι τους να είναι προσπελάσιμοι από 6. Κατά τη διαμόρφωση ή ανακατασκευή των κοινό−
άτομα με αναπηρία ή εμποδιζόμενα άτομα. χρηστων χώρων των οικισμών (όπως ιδίως χώρων που
Οι διαμορφώσεις που αναφέρονται στην παράγραφο προορίζονται για την κυκλοφορία των πεζών, όπως των
αυτή γίνονται σύμφωνα με τις Οδηγίες Σχεδιασμού του πλατειών/ πεζοδρόμων/ πεζοδρομίων/ νησίδων, χώρων
πρασίνου/ άλσεων, στάσεων/αποβαθρών κ.λπ.) εφόσον ανελκυστήρα και κατά το χρόνο ανέγερσής τους δεν
το επιτρέπει η μορφολογία του εδάφους, επιβάλλεται ήταν υποχρεωτική η κατασκευή του από τις ισχύουσες
να εξασφαλίζεται η δυνατότητα πρόσβασης ατόμων με τότε διατάξεις, επιτρέπεται, κατά παρέκκλιση των δι−
αναπηρία ή εμποδιζόμενων ατόμων με οδεύσεις πεζών/ ατάξεων του παρόντος και των ειδικών όρων δόμησης
οδεύσεις τυφλών/ κεκλιμένα επίπεδα (ράμπες) χωρίς της περιοχής, κατασκευή ανελκυστήρα ή άλλων μηχα−
αναβαθμούς με κλίση μέχρι 5% / προσβάσιμα μηχανι− νικών μέσων κάλυψης υψομετρικών διαφορών και του
κά μέσα κάλυψης υψομετρικών διαφορών, κατάλληλη χώρου πρόσβασης σε αυτά με απαραίτητη προϋπόθεση
τοποθέτηση αστικού εξοπλισμού, όπως στεγάστρων, τη σύνταξη ή ενημέρωση της Ταυτότητας Κτιρίου.
καθιστικών, στύλων φωτισμού, κάδων απορριμμάτων, Για διατηρητέα κτίρια και παραδοσιακούς οικισμούς,
σήμανσης κ.λπ., καθώς και να διαμορφώνεται ποσοστό απαιτείται η σύμφωνη γνώμη του Συμβουλίου Αρχιτε−
5% των χώρων στάθμευσης ή τουλάχιστον ένας για κτονικής.
χρήση αναπηρικών αυτοκινήτων, σύμφωνα με τις Οδη− Αντίστοιχα σε νομίμως υφιστάμενα κτίρια κατοικί−
γίες, πρότυπα και κανονισμούς που αναφέρονται στην ας που δεν διασφαλίζουν προσβασιμότητα σε άτομα
παραπάνω παράγραφο 1. με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα επιτρέπεται
Σε πεζοδρόμια και σε πεζοδρόμους και λοιπούς κοινό− κατά παρέκκλιση κάθε ισχύουσας διάταξης, κανονισμού
χρηστους χώρους του μη βασικού δικτύου πεζοδρόμων, (συμπεριλαμβανομένου του κανονισμού πολυκατοικίας)
εφόσον η μορφολογία του εδάφους δεν επιτρέπει τη κ.λπ. η τοποθέτηση διάταξης (ράμπας ή αναβατορίου)
δυνατότητα δημιουργίας πλήρως προσβάσιμων χώρων που θα διασφαλίζει την πρόσβαση στα άτομα αυτά, από
κίνησης για άτομα σε αναπηρικό αμαξίδιο, εξασφαλί− το πεζοδρόμιο στους εσωτερικούς / εξωτερικούς κοι−
ζεται πάντοτε η προσβασιμότητα για τις λοιπές κατη− νόχρηστους χώρους, εφόσον διαμένουν ως ιδιοκτήτες
γορίες χρηστών. ή ένοικοι στα παραπάνω κτίρια, με απαραίτητη προϋ−
7. Στην περίπτωση ανάγκης γνωμοδότησης επί ειδικών πόθεση την εξασφάλιση της ασφάλειας των χρηστών,
θεμάτων προσβασιμότητας που προκύπτουν κατά την τη σύνταξη ή ενημέρωση της Ταυτότητας Κτιρίου και
εφαρμογή των παραπάνω διατάξεων, τα αρμόδια γνω− την κάλυψη των εξόδων κατασκευής από τα ενδιαφε−
μοδοτικά / ελεγκτικά όργανα, όπως ΥΔΟΜ, Ελεγκτές Δό− ρόμενα άτομα.
μησης, Συμβούλια Αρχιτεκτονικής μπορούν να προσφύ− 3. Σε περίπτωση που συντρέχουν οι προϋποθέσεις
γουν στην «Επιτροπή Προσβασιμότητας», που συνιστάται εφαρμογής τόσο του άρθρου 10 όσο και του άρθρου
με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας 25 η προσαύξηση του συντελεστή δόμησης υπολογί−
και Κλιματικής Αλλαγής και εδρεύει στο Υπουργείο ζεται ξεχωριστά για κάθε περίπτωση, επί του αρχικού
Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Η συντελεστή.
Επιτροπή αυτή θα μπορεί να εισηγηθεί στον Υπουργό 4. Για την κατασκευή ή επισκευή τεμένους σε Βακου−
Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και φικό ακίνητο της Θράκης, αντί του τίτλου ιδιοκτησίας,
ειδικές ρυθμίσεις που αφορούν στην προσβασιμότητα. οι ενδιαφερόμενοι υποχρεούνται να προσκομίσουν στην
Με την παραπάνω απόφαση καθορίζονται οι φορείς αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης τα ακόλουθα δικαιολογη−
που θα εκπροσωπούνται σε αυτήν, μεταξύ των οποίων τικά έγγραφα:
περιλαμβάνονται οπωσδήποτε εκπρόσωποι της Εθνικής α) Πιστοποιητικό από το αρμόδιο υποθηκοφυλακείο
Συνομοσπονδίας των Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ), οι περί μη διεκδικήσεως του ακινήτου.
ιδιότητες των μελών, ο τρόπος συγκρότησης και λει− β) Βεβαίωση του Δημάρχου για το χρόνο δημιουργίας
τουργίας της και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια. του οικοπέδου ή του γηπέδου, συνοδευόμενη από το−
8. Οι ειδικές ρυθμίσεις για την εξυπηρέτηση ατόμων με πογραφικό διάγραμμα θεωρημένο από τον ίδιο.
αναπηρία ή εμποδιζόμενων ατόμων που προβλέπονται γ) Υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1985, στην οποία να
στο παρόν άρθρο, αφορούν στη σύνταξη, παρουσία− δηλώνεται ότι ο αιτών είναι κύριος του οικοπέδου ή
ση της μελέτης προσβασιμότητας, όπως αυτή ορίζεται του γηπέδου, ο τρόπος και ο χρόνος απόκτησής του,
στο ν. 4030/2011 (Α΄ 249) άρθρο 3 παρ. 2β και άρθρο καθώς και ο χρόνος δημιουργίας του που επικαλείται
9 παρ. 6 και στο προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται για την παρέκκλιση.
από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλι−
Άρθρο 28
ματικής Αλλαγής κατ’ εξουσιοδότηση του παραπάνω
Εξουσιοδοτικές διατάξεις
νόμου. Ομοίως κατ’ εξουσιοδότηση του παραπάνω νό−
μου πραγματοποιείται ο έλεγχος των έργων και εργα− 1. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται μετά από
σιών δόμησης που ορίζεται στο άρθρο 4 της υ.α. οικ. πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και
9875/2012 (Β΄469). Κλιματικής Αλλαγής, καθορίζονται οι όροι και προϋπο−
θέσεις δόμησης κοντά σε ρέματα.
Άρθρο 27 2. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέρ−
Ειδικές διατάξεις γειας και Κλιματικής Αλλαγής, μετά από γνώμη του
1. Σε κτίρια, κτιριακές υποδομές και εγκαταστάσεις Κεντρικού Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και
που χαρακτηρίζονται ως ειδικά κτίρια δημόσιου ενδι− Αμφισβητήσεων, επιλύεται κάθε ερμηνευτικό ζήτημα
αφέροντος ύστερα από απόφαση του Υπουργού στον που προκύπτει από την εφαρμογή των διατάξεων του
οποίο υπάγεται ο αρμόδιος φορέας έγκρισης της άδει− παρόντος νόμου, καθώς και κάθε διάταξη της κείμενης
ας δόμησης, επιτρέπονται παρεκκλίσεις του παρόντος πολεοδομικής νομοθεσίας, λόγω διαφορετικών ερμη−
νόμου που χορηγείται μετά από αιτιολογημένη τεχνική νειών των αρμόδιων υπηρεσιών.
έκθεση και έγκριση του Κεντρικού Συμβούλιου Αρχιτε− 3. α) Με προεδρικά διατάγματα, που εκδίδονται με
κτονικής. πρόταση των Υπουργών Περιβάλλοντος, Ενέργειας και
2. Σε νομίμως υφιστάμενα κτίρια που δεν διαθέτουν Κλιματικής Αλλαγής και Υποδομών, Μεταφορών και
Δικτύων καθορίζονται και εξειδικεύονται οι αρμοδιό− αρχίσει η εκτέλεση των εργασιών τους πριν την 1.3.2012,
τητες, οι υποχρεώσεις και οι ευθύνες των παραγόντων αναθεωρούνται σύμφωνα με τις προϊσχύουσες του ν.
οι οποίοι συμμετέχουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο στην 4030/2011 διατάξεις, εφόσον η αναθεώρηση δεν αφορά
παραγωγή των ιδιωτικών οικοδομικών έργων και εγκα− προσθήκη.
ταστάσεων. β. Οι διατάξεις του άρθρου 7 του ν. 4030/2011 εφαρ−
β) Ειδικότερα καθορίζονται και εξειδικεύονται οι αρ− μόζονται για τις οικοδομικές άδειες, οι οποίες έχουν
μοδιότητες, οι υποχρεώσεις, ευθύνες κ.ά.: εκδοθεί μέχρι την 1.3.2012, εφόσον αρχίσει η εκτέλεση
− του κυρίου του έργου των οικοδομικών εργασιών τους, μετά την παραπάνω
− του μελετητή μηχανικού κατά τομέα εργασιών ημερομηνία.
− του επιβλέποντος μηχανικού κατά τομέα εργασιών γ. Στο άρθρο 9 παράγραφος 5 του ν. 4030/2011 η
− του γενικού εργολάβου του έργου λέξη «ΥΔΟΜ» αντικαθίσταται από τις λέξεις «αρμόδια
− του κατ’ είδος εργασίας υπεργολάβου, τεχνικού και υπηρεσία του Δήμου».
τεχνίτη δ. Στην παράγραφο 11 του άρθρου 24 του ν. 4014/2011
− των παραγωγών δομικών υλών, υλικών και ειδών μετά το εδάφιο «Ανείσπρακτα βεβαιωθέντα ποσά προ−
− των προμηθευτών δομικών υλών, υλικών και ειδών. στίμων ανέγερσης και διατήρησης, δυνάμει άλλων
γ) Με τα ίδια προεδρικά διατάγματα ορίζονται κατά διατάξεων, διαγράφονται» προστίθενται εδάφια, τα
περίπτωση τα κριτήρια, οι προϋποθέσεις και οι διαδι− οποία έχουν ως εξής: «Για τη διαγραφή των προστίμων
κασίες βάσει των οποίων οι εργολάβοι, υπεργολάβοι, υποβάλλεται στην αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης αίτηση
παραγωγοί και προμηθευτές εντάσσονται στο αντίστοι− του ενδιαφερομένου, η οποία συνοδεύεται από: 1) τη
χο μητρώο δια του οποίου πιστοποιείται η πληρότητα, βεβαίωση υπαγωγής στις διατάξεις του παρόντος και
ποιότητα και αξιοπιστία των παρεχόμενων υπηρεσιών, 2) υπεύθυνη δήλωση ότι τα πρόστιμα, των οποίων ζη−
υλών, υλικών και ειδών. Με τα ίδια προεδρικά διατάγμα− τείται η διαγραφή, αφορούν το ακίνητο, το οποίο έχει
τα ορίζονται τα όργανα και οι διαδικασίες σύνταξης των υπαχθεί στις διατάξεις του παρόντος. Η Υπηρεσία Δό−
μητρώων εργολάβων, υπεργολάβων, παραγωγών και μησης εκδίδει πράξη με την οποία ακυρώνει τον οικείο
προμηθευτών. Με όμοιο προεδρικό διάταγμα καθορίζε− χρηματικό κατάλογο ή την πράξη επιβολής προστίμου
ται ο τρόπος επιμερισμού των ευθυνών των παραπάνω
και την αποστέλλει στην αρμόδια φορολογική αρχή, σε
προσώπων, το είδος των κυρώσεων και τα κριτήρια και
περίπτωση που τα πρόστιμα έχουν βεβαιωθεί και φορο−
τα όργανα επιβολής αυτών.
λογικά, προκειμένου η φορολογική αρχή να διαγράψει
4. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέρ−
κάθε σχετική πράξη (ταμειακή βεβαίωση), που έχει ως
γειας και Κλιματικής Αλλαγής, εγκρίνονται Τεχνικές
νόμιμο έρεισμα το χρηματικό κατάλογο ή την πράξη
Οδηγίες μετά από γνώμη του Τεχνικού Επιμελητηρίου
επιβολής προστίμου.
Ελλάδας (Τ.Ο.Τ.Ε.Ε.) με τις οποίες τροποποιούνται ή και
6. Παρατείνεται η ισχύς των οικοδομικών αδειών, που
καθορίζονται τεχνικές προδιαγραφές μελετών, καθώς
εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της παραγράφου 3α
και το περιεχόμενο Ειδικών Κανονισμών.
του άρθρου 6 του από 8.7.1993 προεδρικού διατάγματος
5. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέρ−
(Δ΄ 795), έως και τις 31.12.2014, προκειμένου να ολοκλη−
γειας και Κλιματικής Αλλαγής καθορίζονται οι προδια−
ρωθούν οι όψεις και η τυχόν στέγη του κτιρίου και να
γραφές για την εξοικονόμηση νερού σε κτήρια και κάθε
άλλο συναφές ζήτημα. ενταχθούν στην παρ. 4γ του άρθρου 6 του ν. 4030/2011.
Για τις εργασίες αυτές δεν απαιτείται έκδοση ανα−
Άρθρο 29 θεώρησης οικοδομικής άδειας, παρά μόνον έγγραφη
1. Η ισχύς της διάταξης του τρίτου εδαφίου της παρ. 1 ενημέρωση της αρμόδιας Υπηρεσίας Δόμησης, η οποία
του άρθρου 8 του ν. 4030/2011 αρχίζει μετά την έκδοση γνωστοποιείται στο οικείο αστυνομικό τμήμα.
απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας 7. Στο τέλος της παρ. 3 του άρθρου 45 του ν. 4030/
και Κλιματικής Αλλαγής, με την οποία διαπιστώνεται η 2011 προστίθεται εδάφιο, το οποίο έχει ως εξής:
οργάνωση του μητρώου του πρώτου εδαφίου της ίδιας «Στην περίπτωση των κηρυγμένων παραδοσιακών οικι−
παραγράφου. Εγκρίσεις και άδειες δόμησης, οι οποίες σμών, των ιστορικών διατηρητέων οικισμών και των οικι−
έχουν εκδοθεί μέχρι την έναρξη ισχύος της παρού− στικών συνόλων, που έχουν χαρακτηριστεί ως ιστορικά
σας, χωρίς τη δήλωση του αριθμού του μηχανικού στο διατηρητέα μνημεία, η προθεσμία του προηγούμενου
μητρώο της παραπάνω διάταξης θεωρούνται νομίμως εδαφίου είναι τέσσερα έτη.»
εκδοθείσες. 8. Στην παράγραφο 1 του άρθρου 3 του ν. 4030/2011
2. Η θητεία των μελών των Συμβουλίων Πολεοδομικών μετά τις λέξεις «διοικητικών οργάνων» προστίθεται η
Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΣΥΠΟΘΑ), του Κεντρικού φράση «, η γνωμοδότηση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονι−
Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής (ΚΕΣΑ) και του Κεντρικού κής ή του Σ.Χ.Ο.Π. Αιγαίου,»
Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων 9. Στην παρ. 2 του άρθρου 3 του ν. 4030/2011 μετά
(ΚΕΣΥΠΟΘΑ) είναι διετής. τις λέξεις «η έγκριση δόμησης» προστίθεται η φράση
3. Στην παρ. 9 του άρθρου 6 του ν. 4030/2011 οι λέ− «, η γνωμοδότηση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής ή του
ξεις «κατά τον χρόνο» αντικαθίστανται από τις λέξεις Σ.Χ.Ο.Π. Αιγαίου όπου απαιτείται».
«ανεξάρτητα από το χρόνο».
Άρθρο 30
4. Στην παρ. 12 του άρθρου 7 του ν. 4030/ 2011 η λέξη
«αμοιβών» αντικαθίσταται από τη λέξη «εισφορών». 1.α. Στην παράγραφο 2 του άρθρου 1 του π.δ. 340/1990
5. α. Η ισχύς των οικοδομικών αδειών, οι οποίες δεν (Α΄ 135) προστίθεται εδάφιο στ΄ ως εξής:
είχαν λήξει την 1.3.2011 παρατείνεται κατά τρία έτη. «στ. Διεύθυνση Αρχιτεκτονικής».
Οικοδομικές άδειες, οι οποίες είχαν εκδοθεί και είχε β. Η περίπτωση ε΄ του στοιχείου ζ΄ της παραγράφου
2 του άρθρου 4 του π.δ. 51/1988 (Α΄ 19), όπως ισχύει, 5. Η περίπτωση β΄ του άρθρου 8 του ν. 3027/2002
αντικαθίσταται ως ακολούθως: καταργείται, αφότου ίσχυσε.
«ε) Οι κατευθύνσεις για το σχεδιασμό των Γ.Π.Σ. και 6. Στο άρθρο 24 του ν. 4014/2011 προστίθεται παρά−
ΣΧΟΟΑΠ των Δήμων των παραπάνω Ρυθμιστικών Σχε− γραφος 29 ως ακολούθως:
δίων.» «29. Δεν θεωρούνται αυθαίρετα κατά την έννοια των
2. Οι ρυθμίσεις των παραγράφων 1 έως 5 του άρθρου διατάξεων του παρόντος κτίρια που έχουν ανεγερθεί
8 του ν. 4002/2011 εφαρμόζονται και επί ξενοδοχειακών σύμφωνα με νόμιμη οικοδομική άδεια, πριν από την επι−
καταλυμάτων της παρ. 1Α του άρθρου 2 του ν. 2160/1993, βολή κατασκευής παρόδιας στοάς από το ρυμοτομικό
τα οποία κατασκευάζονται, σε γήπεδα τουλάχιστον 50.000 σχέδιο της περιοχής, για το λόγο μη τήρησης της υπο−
τ.μ., εντός πέντε (5) ετών από την έναρξη ισχύος του χρέωσης αυτής.»
παρόντος, εφόσον είχε υποβληθεί πλήρης φάκελος για
την έκδοση οικοδομικής άδειας μέχρι την έναρξη ισχύος Άρθρο 31
του ν. 4002/2011. Ρύθμιση πολεοδομικών θεμάτων
3. α. Στο άρθρο 24 του ν. 4014/2011 προστίθεται πα− 1. Η έγκριση, αναθεώρηση ή τροποποίηση ρυμοτομικών
ράγραφος 27 ως εξής: σχεδίων, γίνεται με προεδρικό διάταγμα με πρόταση
«27. Για τα κτίρια, που στεγάζουν υποδομές δικαιο− του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιμα−
σύνης και ανήκουν στο Δημόσιο ή στο Ταμείο Χρημα− τικής Αλλαγής ή άλλου αρμόδιου Υπουργού, κατά τις
τοδότησης Δικαστικών Κτιρίων ή σε νομικά πρόσωπα διατάξεις της παρ. 9β του άρθρου 25 του ν. 2508/1997.
που εποπτεύονται από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, Δι− Εξαιρούνται οι πολεοδομικές ρυθμίσεις − τροποποιήσεις
αφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δεν υπάρχει βάσει των διατάξεων των παραγράφων ΙΙΣΤ.39 του άρ−
υποχρέωση καταβολής παραβόλου για την υπαγωγή θρου 186 και ΙΙ.19 του άρθρου 280 του ν. 3852/2010 (Α΄
στις διατάξεις του παρόντος.» 87), που εξακολουθούν να ισχύουν.
β. Στην παράγραφο 1α του άρθρου 24 του ν. 4014/2011 Για την έκδοση του παραπάνω προεδρικού διατάγ−
προστίθεται εδάφιο, το οποίο έχει ως εξής: ματος, αρμόδιο συμβούλιο να γνωμοδοτεί είναι το Συμ−
«Η με οποιονδήποτε τρόπο μεταβολή των χρήσεων βούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΣΥ.
γης δεν επιδρά στο κύρος της υπαγωγής, σύμφωνα με ΠΟ.Θ.Α.) της οικείας Περιφέρειας. Θέματα για τα οποία
τα προηγούμενα εδάφια.» έχει γνωμοδοτήσει μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος
γ. Στο άρθρο 26 παράγραφος 2 του ν. 4014/2011 η ημε− το αρμόδιο Κεντρικό Συμβούλιο, εγκρίνονται με τη γνω−
ρομηνία «31.12.2011» αντικαθίσταται από την ημερομηνία μοδότηση του συμβουλίου αυτού. Ο κατά περίπτωση
«30.6.2012» και διαγράφονται οι λέξεις «και επέρχονται αρμόδιος Υπουργός μπορεί να ζητά τη γνώμη του αρ−
οι συνέπειες των παραπάνω διατάξεων». μόδιου Συμβουλίου του, με την επιφύλαξη εφαρμογής
δ. Για τη λήψη άδειας εγκατάστασης, λειτουργίας ή των διατάξεων της παρ.6 του άρθρου 45 του ν. 4030/2011
για την υποβολή υπεύθυνης δήλωσης για την άσκηση (Α΄ 249).
μεταποιητικών ή συναφών δραστηριοτήτων, σύμφωνα 2. Στο τέλος της περίπτωσης ε΄της παρ. 2 του άρθρου
με τα οριζόμενα στα άρθρα 17 έως 40 του ν. 3982/2011 20 του ν. 2508/1997 προστίθενται εδάφια ως εξής:
(Α΄ 209), σε κτίρια ή τμήματα κτιρίων, που έχουν υπαχθεί «Τα παραπάνω εφαρμόζονται και για ιδιοκτησίες ή
στις διατάξεις του άρθρου 24 του ν. 4014/2011, απαιτείται τμήματα αυτών που καθορίστηκαν ως κοινόχρηστοι
αντί της οικοδομικής άδειας η βεβαίωσης περαίωσης χώροι μεταγενέστερα με τροποποίηση ή αναθεώρηση
της διαδικασίας υπαγωγής στο παραπάνω άρθρο. σχεδίου, καθώς και για τους χώρους που χαρακτηρί−
ε. Στο τέλος της παρ. 18 του άρθρου 24 του ν. 4014/2011 στηκαν ως χώροι κοινωφελούς χρήσεως ή σκοπών με
προστίθεται το εξής εδάφιο: την αρχική ένταξη ή μεταγενέστερα ως ανωτέρω. Ειδικά
«Στις ρυθμίσεις του παρόντος νόμου υπάγονται αυ− στις περιπτώσεις αποχαρακτηρισμού χώρου προορι−
θαίρετες κατασκευές που έχουν ανεγερθεί κατά παρά− ζόμενου για κοινωφελή σκοπό η εισφορά διατίθεται
βαση των ρυθμίσεων του από 17.2.1998 π.δ. «Καθορισμός μόνο για τον ίδιο ή άλλο κοινωφελή σκοπό και εφόσον
χρήσεων γης και όρων και περιορισμών δόμησης στην αυτό δεν είναι εφικτό μπορεί είτε να διατεθεί για τη
εκτός σχεδίου και εκτός ορίων οικισμών προ του έτους δημιουργία κοινοχρήστου χώρου ή να μετατραπεί σε
1923 περιοχή της χερσονήσου Λαυρεωτικής (Ν. Αττικής)» χρηματική.
(Δ΄ 125/1998). Σε περίπτωση διαπλάτυνσης του οδικού Η πράξη τροποποίησης του σχεδίου της παρούσας
δικτύου οι κύριοι των αυθαιρέτων κατασκευών δεν δικαι− κατά το μέρος που αφορά στη μετάσταση κυριότητος
ούνται αποζημίωσης για τις αυθαίρετες κατασκευές. υπέρ του οικείου Ο.Τ.Α. μεταγράφεται νόμιμα στο οικείο
στ. Στην παράγραφο 2 (α) του άρθρου 3 του από υποθηκοφυλακείο ή καταχωρείται στο Κτηματολογικό
14.6.2011 π.δ. (Δ΄ 187) μετά τις λέξεις «πολιτισμού» προ− Γραφείο.
στίθενται οι λέξεις «, όπως μουσείων». Στις παραπάνω περιπτώσεις ο υπόχρεος σε εισφορά
4. Στο άρθρο 24 του ν. 4014/2011 προστίθεται παρά− δεν συμμετέχει στις τυχόν επιπλέον επιβαρύνσεις από
γραφος 28 ως εξής: την πράξη αναλογισμού, αλλά υποκαθίσταται από τον
«28. Για την εφαρμογή της περίπτωσης βγ΄ της πα− οικείο Δήμο.».
ραγράφου 24 του άρθρου 24 του παρόντος, όπως Σε περίπτωση που ο καθορισμός του ακινήτου ως
προστέθηκε με την παράγραφο 11 του άρθρου 49 του κοινόχρηστου χώρου ή ο χαρακτηρισμός του ως κοι−
ν. 4030/2011 η επιτροπή της παρ. 9 του άρθρου 24 του νωφελούς χρήσης δεν έγινε με την αρχική ένταξη στο
παρόντος αποφαίνεται για το σύνολο των μέχρι τις σχέδιο πόλης, αλλά με μεταγενέστερη τροποποίησή
28.2.2012 υποβληθεισών αιτήσεων και εν συνεχεία για του και έχει ήδη επιβληθεί εισφορά σε γη ή χρήμα, με
το σύνολο των αιτήσεων, που υποβάλλονται από 1.3.2012 βάση το ν. 1337/1983, είτε αποζημίωση οποιασδήποτε
και μέχρι 30.6.2012.» μορφής για την ένταξη στο σχέδιο πόλης με βάση το
ν.δ. της 17.7.1923, αν αρθεί η απαλλοτρίωση ή το ρυμο− το του οποίου ανακλήθηκε ή ήρθη η απαλλοτρίωση ή
τομικό βάρος και το ακίνητο καταστεί οικοδομήσιμο, δέσμευση, το οποίο συνοδεύεται υποχρεωτικά από τα
δεν επιβάλλεται εκ νέου εισφορά σε γη ή χρήμα. ακόλουθα στοιχεία:
3. α. Η παρ. 1 του άρθρου 39 του ν. 4030/2011 (Α΄ 249) α) βεβαίωση της αυτοδίκαια ανακληθείσας απαλλοτρί−
αντικαθίσταται ως εξής: ωσης ή δέσμευσης ή δικαστική απόφαση του αρμόδιου
« 1. Η εποπτεία λειτουργίας των Οικοδομικών Συνε− δικαστηρίου,
ταιρισμών (Ο.Σ.) ανήκει στο Υπουργείο Οικονομικών, β) ακριβή αντίγραφα τίτλων ιδιοκτησίας, πιστοποιητι−
σύμφωνα με το ν. 1667/1986 (Α΄ 196). Το Υπουργείο Πε− κά μετεγγραφής μη διεκδίκησης ή στοιχεία κτηματολο−
ριβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής δια− γίου που έχουν καταστεί οριστικά, καθώς και δήλωση
τηρεί τις αρμοδιότητές του μόνο για τις διαδικασίες ιδιοκτησίας όπου απαιτείται,
χωροθέτησης, πολεοδόμησης, τον καθορισμό όρων και γ) τα απαιτούμενα κατά τις ισχύουσες πολεοδομικές
περιορισμών δόμησης, έγκρισης μελετών περιβαλλοντι− διατάξεις τοπογραφικά διαγράμματα, γνωμοδοτήσεις
κών επιπτώσεων και θέματα ενέργειας.» αρμόδιων υπηρεσιών και φορέων, καθώς και τυχόν άλ−
β. Τα δύο τελευταία εδάφια της παρ. 6 του άρθρου λες αναγκαίες κατά περίπτωση ειδικές μελέτες (όπως
39 του ν. 4030/2011 αντικαθίστανται ως εξής: οριοθέτησης ρέματος, γεωλογική−γεωτεχνική κ.α.), τα
«Η απόφαση ανάληψης των εν λόγω έργων υποδομής οποία μπορεί να συνοδεύονται και από τεχνική έκθεση
κοινοποιείται αμελλητί με ευθύνη του Ο.Τ.Α. στις αρμόδι− αιτιολόγησης της πρότασης τροποποίησης του εγκε−
ες υπηρεσίες δόμησης, με παραγγελία να μην εκδίδουν κριμένου ρυμοτομικού σχεδίου.
άδειες δόμησης για όσο διάστημα είναι απαραίτητο Ο οικείος δήμος τηρεί τις προβλεπόμενες από τις
στους Ο.Τ.Α. προκειμένου να προβούν στη σύνταξη των παραπάνω διατάξεις, διατυπώσεις και διαδικασίες δη−
μελετών για τα έργα υποδομής και μέχρι την υλοποίηση μοσιοποίησης της προτεινόμενης τροποποίησης του
αυτών κατά τις διατάξεις της παραγράφου 10. σχεδίου στη θέση του ακινήτου, εντός αποκλειστικής
Οι Ο.Τ.Α. που αναλαμβάνουν την εκπόνηση των με− προθεσμίας έξι (6) μηνών, μετά την άπρακτη παρέλευση
λετών και την κατασκευή των έργων τεχνικής υποδο− της οποίας η διαδικασία έγκρισης της τροποποίησης
μής στις οικιστικές περιοχές των Ο.Σ., εντάσσουν αυτά συνεχίζεται χωρίς τη γνώμη του.
στους προϋπολογισμούς και τα προγράμματά τους 2. Για την τροποποίηση του σχεδίου με σκοπό τη διοι−
σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.». κητική εφαρμογή της δικαστικής απόφασης που αίρει ή
γ. Το πρώτο εδάφιο της παρ. 7 του άρθρου 39 του ν. ανακαλεί τη ρυμοτομική απαλλοτρίωση και της αυτοδί−
4030/2011 αντικαθίσταται ως εξής: καιης άρσης λαμβάνονται υπόψη όλες οι προστατευτι−
«Κατ’ εξαίρεση των οριζομένων στις προηγούμενες κές διατάξεις για το περιβάλλον και ιδίως οι διατάξεις
παραγράφους για Ο.Σ. των οποίων η πολεοδομική με− για τις αρχαιότητες, τον αιγιαλό και την παραλία, τα
λέτη έχει εγκριθεί μετά την ισχύ του π.δ. 17/1984 και δάση, τους προστατευόμενους φυσικούς σχηματισμούς
οι οποίοι δεν έχουν ολοκληρώσει την κατασκευή των κ.λπ. που ισχύουν κατά το χρόνο της τροποποίησης.
έργων υποδομής, εάν έχουν εξαντληθεί οι προθεσμίες Σε περίπτωση που δεν μπορεί να τροποποιηθεί το
του άρθρου 8 παρ. 5 του π.δ. 93/1987 μπορούν μέσα σε σχέδιο πόλης και να ενταχθεί η ιδιοκτησία σε οικοδο−
έξι μήνες από τη δημοσίευση του παρόντος, ύστερα από μικό τετράγωνο λόγω των υφισταμένων στην περιοχή
σχετική απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των μελών απαγορεύσεων και ρυθμίσεων, τότε δημιουργείται σε
τους, να επιλέξουν τη σύναψη συμβάσεων με τους Ο.Τ.Α. αυτήν ζώνη ελεύθερου χώρου ή τίθεται εκτός του εγκε−
για την κατασκευή έργων από κοινού ή με όποιον άλλον κριμένου ρυμοτομικού σχεδίου και ορίζονται σε αυτήν
τρόπο δεσμευτούν συμβατικά.». ειδικοί όροι χρήσης και δόμησης.
δ. Η παρ. 12 του άρθρου 39 του ν. 4030/2011 αντικαθί− Με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Περιβάλ−
σταται ως ακολούθως: λοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής καθορίζεται
«12. Όσοι Ο.Σ. αναλάβουν την εκτέλεση των έργων υπο− η διαδικασία προσαρμογής της προηγούμενης παρα−
δομής στην έκτασή τους, οφείλουν να τα ολοκληρώσουν γράφου για ακίνητα του Δημοσίου, Ο.Τ.Α., Ν.Π.Δ.Δ..
εντός της προθεσμίας της παραγράφου 3, διαφορετικά 3. Με την τροποποίηση του εγκεκριμένου ρυμοτομι−
διαλύονται κατόπιν σχετικής απόφασης του αρμόδιου κού σχεδίου, επιτρέπεται η εκ νέου επιβολή της ανα−
δικαστηρίου μετά από αίτηση της Περιφέρειας και τα κληθείσας ή αρθείσας ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή
έργα αναλαμβάνει ο Ο.Τ.Α..».. δέσμευσης, για τον ίδιο ή για άλλο σκοπό, μόνον εφόσον
συντρέχουν αθροιστικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
Άρθρο 32 α) σοβαροί πολεοδομικοί λόγοι και αναγκαιότητα δια−
Διαδικασία τροποποίησης εγκεκριμένων τήρησης του ακινήτου ως κοινόχρηστου ή κοινωφελούς
ρυμοτομικών σχεδίων μετά από άρση χώρου, βάσει πολεοδομικών προτύπων ή των προβλέ−
ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή δέσμευσης ψεων του ισχύοντος γενικού πολεοδομικού σχεδιασμού
1. Η τροποποίηση εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων, όπου υπάρχει και
μετά από βεβαιωθείσα αυτοδίκαιη ανάκληση επιβλη− β) πρόθεση και οικονομική δυνατότητα του οικείου
θείσης απαλλοτρίωσης ή σε συμμόρφωση δικαστικής δήμου ή άλλου αρμόδιου φορέα για την άμεση καταβο−
απόφασης για την άρση ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή λή της προσήκουσας αποζημίωσης στους δικαιούχους,
δέσμευσης, γίνεται με την τήρηση της διαδικασίας του που αποδεικνύεται με την εγγραφή της προσήκουσας
άρθρου 154 του από 14.7.1999 π.δ. του Κώδικα Βασικής αποζημίωσης σε ειδικό κωδικό στον προϋπολογισμό του
Πολεοδομικής Νομοθεσίας (Δ΄ 580). οικείου δήμου ή του εκάστοτε αρμόδιου φορέα.
Η έναρξη της διαδικασίας τροποποίησης γίνεται με Ως προσήκουσα αποζημίωση για την εφαρμογή της
την υποβολή σχετικού αιτήματος στον οικείο δήμο ή παρούσας παραγράφου ορίζεται η υπολογιζόμενη με
την αρμόδια υπηρεσία, από τον ιδιοκτήτη στο ακίνη− βάση το σύστημα αντικειμενικών αξιών του Υπουργείου
Οικονομικών, κατά το ημερολογιακό έτος δημοσίευσης την πόλη γενικότερα η απόσταση μπορεί να αυξάνεται
στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της σχετικής διοι− αναλόγως δυναμένη να φθάνει τα πεντακόσια (500) μέ−
κητικής πράξης έγκρισης της τροποποίησης, με την τρα. Με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου του δήμου
οποία επιβάλλεται εκ νέου η ρυμοτομική απαλλοτρίωση καθορίζεται για κάθε κοινόχρηστο χώρο, το ακριβές
ή δέσμευση. μέγεθος της παραπάνω απόστασης.
4. α. Ο οικείος δήμος ή ο κατά περίπτωση αρμόδιος Ειδικότερα το μερίδιο των ακινήτων που έχουν πρόσω−
για την απαλλοτρίωση φορέας οφείλει εντός προθε− πο στον προς αποζημίωση κοινόχρηστο χώρο επιβαρύνε−
σμίας έξι (6) μηνών, από τη δημοσίευση της διοικητικής ται επιπλέον, πολλαπλασιαζόμενο με συντελεστή 3.
πράξης έγκρισης της τροποποίησης επανεπιβολής της Το μερίδιο ακινήτων τα οποία είναι μη άρτια αλλά
απαλλοτρίωσης ή δέσμευσης, να κινήσει ως επισπεύδων οικοδομήσιμα κατά τις διατάξεις του άρθρου 25 του
τη διαδικασία εφαρμογής του εγκεκριμένου ρυμοτομι− ν. 1337/ 1983, όπως ισχύει, μειώνεται κατά 40%, ενώ
κού σχεδίου με την τήρηση των προβλεπόμενων από σε ακίνητα στα οποία υπάρχουν κτίρια κηρυγμένα ως
τις σχετικές διατάξεις διαδικασιών και τις διατάξεις του διατηρητέα ή ως μνημεία μειώνεται κατά 60%.
επόμενου άρθρου. β. Με την έναρξη της διαδικασίας τροποποίησης του
β. Μετά την άπρακτο παρέλευση της προθεσμίας της σχεδίου, σύμφωνα με την παράγραφο 1 του παρόντος,
παραγράφου 4α με πράξη του οργάνου που είναι αρ− ο δήμος προβαίνει στη σύνταξη πίνακα απογραφής των
μόδιο για την τροποποίηση του σχεδίου ανακαλείται περιλαμβανομένων ακινήτων στον οποίο αναγράφονται
αυτοδίκαια η ρυμοτομική απαλλοτρίωση ή δέσμευση οι κύριοι ή νομείς τους με τις διευθύνσεις της κατοικίας
και ο χώρος καθίσταται οικοδομήσιμος με νέα τρο− τους, για τον προσδιορισμό και βεβαίωση της εισφοράς.
ποποίηση του σχεδίου ή τίθεται σε καθεστώς εκτός Ο πίνακας απογραφής τοιχοκολλάται στο κατάστημα
σχεδίου με μερική κατάργηση του εγκεκριμένου σχε− του δήμου και μπορεί να αναρτάται στην ιστοσελίδα
δίου, εφόσον συντρέχουν οι λόγοι της παραγράφου 2. του επί ένα δίμηνο. Η ανακοίνωση για την τοιχοκόλληση
Στην περίπτωση αυτή η έγκριση της διοικητικής πράξης του πίνακα δημοσιεύεται σε δύο τοπικές εφημερίδες,
τροποποίησης ή κατάργησης του σχεδίου πόλης γίνεται
εφόσον εκδίδονται, και σε μια ημερήσια εφημερίδα
χωρίς επανάληψη των διαδικασιών της παραγράφου
πανελλήνιας κυκλοφορίας. Σχετική έντυπη ειδοποίηση
1 του παρόντος, εντός προθεσμίας ενός (1) έτους της
απευθύνεται και σε όλους τους αναφερομένους στον
προθεσμίας της παραγράφου 4α.
πίνακα ως κυρίους ή νομείς των υποκείμενων στην ει−
Άρθρο 33 δική εισφορά ακινήτων. Η ειδοποίηση αποστέλλεται
Χρηματοδότηση και ειδική εισφορά και ταχυδρομικά ή επιδίδεται στους ενδιαφερόμενους
εφαρμογής ρυμοτομικών σχεδίων ιδιοκτήτες ή στους ενοίκους των κτιρίων ή χώρων, ή
τον διαχειριστή αυτών, οι οποίοι έχουν την υποχρέωση
1. Στις περιπτώσεις της παραγράφου 1 του άρθρου 33,
καθώς και στις περιπτώσεις στις οποίες έχουν παρέλθει να την παραδώσουν χωρίς καθυστέρηση στους κυρίους
τουλάχιστον δέκα (10) έτη από την έγκριση του ρυμο− ή τους νομείς αυτών.
τομικού σχεδίου, με το οποίο καθορίστηκε το ακίνητο γ. Η εισφορά εισπράττεται ως δημοτικό τέλος, με
ως κοινόχρηστος χώρος, πλην οδών, εξαιρουμένων των βάση τις επιφάνειες των ακινήτων που έχουν καταγρα−
τμημάτων τους που συνέχονται με πλατείες και χώρους φεί για τον υπολογισμό του τέλους ακίνητης περιουσίας
πρασίνου, είναι δυνατόν με απόφαση του οικείου δημο− (ΤΑΠ) που χρησιμοποιούνται και για τη σύνταξη του
τικού συμβουλίου να τηρούνται οι γενικές διατάξεις του παραπάνω πίνακα. Εφόσον έχει συνταχθεί κτηματολό−
ν. 2882/2001 (Κώδικας Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων) γιο ή κτηματογράφηση, χρησιμοποιούνται τα σχετικά
αντί των διατάξεων περί ρυμοτομικών απαλλοτριώσεων. στοιχεία αυτών.
Για την εξασφάλιση των προς απαλλοτρίωση ακινήτων 3. Μέσα σε ανατρεπτική προθεσμία τριάντα (30) ημε−
για τη δημιουργία των παραπάνω κοινόχρηστων χώ− ρών από την τελευταία δημοσίευση στον τύπο της,
ρων, καταβάλλεται με επίσπευση του οικείου δήμου το κατά την προηγούμενη παράγραφο, ανακοίνωσης, κάθε
σύνολο της αποζημίωσης, όπως αυτή καθορίζεται είτε ενδιαφερόμενος μπορεί να ασκήσει ένσταση κατά της
δικαστικά, είτε εξωδικαστικά, μέχρι ύψους που υπολο− εγγραφής, επισυνάπτοντας και κάθε δικαιολογητικό
γίζεται βάσει του συστήματος αντικειμενικών αξιών του που συσχετίζεται με τις αντιρρήσεις του κατά των εγ−
Υπουργείου Οικονομικών. γραφών στον πίνακα. Σε περίπτωση αμφισβήτησης της
2. α. Από την κατά τα ανωτέρω αποζημίωση ποσοστό ιδιοκτησίας του κυρίου ή νομέα του ακινήτου, η ένσταση
ίσο προς το 30% της αξίας των προς απαλλοτρίωση είναι απαράδεκτη, αν δεν κατονομάζει τον πραγματικό
ή απόκτηση ακινήτων βαρύνει τον προϋπολογισμό του κύριο ή νομέα, εφόσον την ένσταση την προβάλλει αυ−
δήμου, ενώ το υπόλοιπο 70% κατανέμεται και βαρύνει, τός που στην κατοχή του βρίσκεται το ακίνητο.
ως ειδική εισφορά, ανάλογα με το εμβαδό του οικο− 4. Για τις ενστάσεις αποφασίζει, εντός προθεσμίας
πέδου, τους κύριους ή νομείς όλων των άρτιων και εξήντα (60) ημερών από τη λήξη της προθεσμίας της πα−
οικοδομήσιμων οικοπέδων, των Οικοδομικών Τετραγώ− ραγράφου 3, το δημοτικό συμβούλιο, το οποίο εγκρίνει
νων πού έχουν πλευρά έστω και σημειακά στον προς τον οριστικό πίνακα απογραφής, ο οποίος τοιχοκολλά−
αποζημίωση κοινόχρηστο χώρο, καθώς και των ακινή− ται και ανακοινώνεται όπως και ο αρχικός πίνακας και
των που βρίσκονται εντός ή τέμνονται από τον τομέα αποτελεί τον τίτλο βεβαίωσης της εισφοράς.
που προσδιορίζεται από κλειστή τεθλασμένη γραμμή, η 5. Η εισφορά βεβαιώνεται βάσει αντικειμενικών αξιών
οποία χαράσσεται σε απόσταση διακόσια πενήντα (250) και εισπράττεται υπέρ του οικείου δήμου, σύμφωνα με
μέτρα από τα όρια του προς διάνοιξη κοινόχρηστου τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις για την είσπραξη
χώρου. Όταν ο προς διάνοιξη κοινόχρηστος χώρος έχει των εσόδων των δήμων. Εισφορά μέχρι 500 ευρώ κα−
ευρύτερη σημασία για την πολεοδομική ενότητα ή και ταβάλλεται από τον υπόχρεο εφάπαξ μέσα σε τρεις (3)
μήνες από την ειδοποίηση του για τη σχετική βεβαίωση. χώρους πρασίνου, που έχουν κηρυχθεί σύμφωνα με τις
Εισφορά μεγαλύτερη από το ποσό αυτό καταβάλλε− διατάξεις του από 17.7./16.8.1923 νομοθετικού διατάγμα−
ται σε οκτώ (8) το πολύ ίσες τριμηνιαίες δόσεις, από τος και του ν. 5269/1931 και δεν έχουν συντελεστεί ή
τις οποίες όμως καμία δεν μπορεί να είναι μικρότερη εκκρεμούν κατ’ αυτών ενστάσεις ή προσφυγές ενώπιον
από το ποσό αυτό, πλην της τελευταίας (υπόλοιπο). των αρμοδίων δικαστηρίων ή διοικητικών αρχών. Στις
Μετά το δικαστικό προσδιορισμό των προσωρινών τι− περιπτώσεις που οι δικαιούχοι αποζημίωσης είναι και
μών μονάδας, ο δήμος αναπροσδιορίζει το ποσό της υπόχρεοι αποζημίωσης/ειδικής εισφοράς, επέρχεται
εισφοράς και προβαίνει σε συμπληρωματική βεβαίωση. συμψηφισμός δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Τυχόν
Σε συμπληρωματικές επίσης βεβαιώσεις προβαίνει ο δή− καταβληθέντα ποσά λόγω αυταποζημίωσης δεν ανα−
μος και σε κάθε περίπτωση που διαπιστωθεί δικαστικά ζητούνται.
διαφορά προσώπων υπόχρεων. Για την καταβολή των 10. Το Πράσινο Ταμείο μπορεί να χρηματοδοτεί από
συμπληρωματικά βεβαιούμενων εισφορών σε δόσεις τους πόρους του, τους δήμους για την απόκτηση και
εφαρμόζεται το πιο πάνω τρίτο εδάφιο της παρούσας αποζημίωση των κοινοχρήστων αυτών χώρων. Ποσο−
παραγράφου. στό ίσο προς το 70% της χρηματοδότησης, το οποίο
6. Η εισφορά και το ποσό της κατά την παράγραφο 1 εισπράττεται από τον οικείο δήμο ως ειδική εισφορά ,
συμμετοχής του οικείου δήμου φέρεται στον προϋπο− σύμφωνα με τις προηγούμενες παραγράφους του πα−
λογισμό εσόδων του δήμου με ιδιαίτερο κωδικό αριθ− ρόντος άρθρου, επιστρέφεται στο Πράσινο Ταμείο και
μό και χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την καταβολή μπορεί να επαναχορηγείται στο δήμο για την εκτέλεση
των αποζημιώσεων απαλλοτρίωσης των κοινόχρηστων μελετών και έργων διαμόρφωσης των υπόψη κοινοχρή−
χώρων, για τους οποίους έγινε ο υπολογισμός και η στων χώρων ή για τη χρηματοδότηση της αποζημίωσης
βεβαίωση της εισφοράς. Χρησιμοποίηση του προϊόντος άλλων κοινοχρήστων χώρων του σχεδίου.
είσπραξης της εισφοράς για άλλους σκοπούς συνιστά,
Άρθρο 34
εκτός των άλλων συνεπειών, και βαριά κατά τον Ποινικό
Μεταβατικές διατάξεις
Κώδικα παράβαση καθήκοντος για όλα τα όργανα του
δήμου, αιρετά ή όχι, που συμπράττουν στην ανεπίτρεπτη Οικοδομικές άδειες σε ισχύ κατά την έναρξη ισχύος
χρησιμοποίηση. του παρόντος αναθεωρούνται μέσα στο χρόνο ισχύος
7. Όταν αρχίσει η πραγματοποίηση εσόδων από την τους είτε σύμφωνα με το σύνολο των διατάξεων του
είσπραξη της εισφοράς ο δήμος ζητά από το αρμόδιο παρόντος είτε σύμφωνα με το σύνολο των διατάξεων,
δικαστήριο, εφόσον απαιτείται, τον προβλεπόμενο από που ίσχυαν κατά το χρόνο έκδοσής τους.
τις σχετικές διατάξεις προσωρινό προσδιορισμό της
Άρθρο 35
τιμής μονάδας και στη συνέχεια παρακαταθέτει σταδι−
Καταργούμενες διατάξεις
ακά και τμηματικά, ανάλογα με το διαθέσιμο προϊόν της
εισφοράς, τις σχετικές αποζημιώσεις για τη συντέλεση Από την έναρξη ισχύος του παρόντος καταργείται
των απαλλοτριώσεων και τη διάνοιξη των κοινόχρηστων κάθε διάταξη, η οποία είναι αντίθετη στις ρυθμίσεις
χώρων για τους οποίους προορίζεται η εισφορά. του παρόντος, με την επιφύλαξη της παραγράφου 5
8. Στην περίπτωση που η εισφορά προσδιορίστηκε του άρθρου 1 και του άρθρου 34.
και βεβαιώθηκε για τμήμα μόνο της επιφανείας του
Άρθρο 36
κοινοχρήστου χώρου, σύμφωνα με το παρόν, επανα−
Διασφάλιση παροχής Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας
λαμβάνεται η διαδικασία για το υπόλοιπο τμήμα της
(ΥΚΩ) στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας
επιφάνειας του μερικά ή ολικά.
9. α) Οι διατάξεις των παραγράφων 1 έως και 8 του 1. Μέχρι την ολοκλήρωση των διαδικασιών ανάθεσης
παρόντος εφαρμόζονται υποχρεωτικά σε σχέδια που της παροχής Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) κατά
εγκρίθηκαν με τις διατάξεις περί εισφορών των ιδιο− τις διατάξεις των άρθρων 55 επόμενα του ν. 4001/2011
κτησιών σε γη και χρήμα, για τα ακίνητα ή τα τμήμα− (Α΄ 179) και τη θέσπιση του Κώδικα Διαχείρισης Ηλε−
τα των ακινήτων που είναι προς απαλλοτρίωση, μετά κτρικών Συστημάτων Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών κατά
την κύρωση της πράξης εφαρμογής του πολεοδομικού το άρθρο 130 του ίδιου νόμου, για την απρόσκοπτη και
σχεδίου και εφόσον τα ακίνητα αυτά δεν έχουν απο− αδιάλειπτη παροχή Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας που
κατασταθεί. έχει επιβληθεί στις επιχειρήσεις του τομέα ηλεκτρικής
β) Οι διατάξεις της παραγράφου 2 εφαρμόζονται υπο− ενέργειας, οφείλεται από την 1.1.2012 αντάλλαγμα Υπη−
χρεωτικά σε απαλλοτριώσεις για τη δημιουργία ή τη ρεσιών Κοινής Ωφέλειας (αντάλλαγμα ΥΚΩ), το οποίο
διάνοιξη κοινόχρηστων χώρων, πλην οδών εξαιρουμένων με την επιφύλαξη της παρ. 7 του άρθρου 55 του ν.
των τμημάτων τους που συνέχονται με πλατείες και 4001/2011, υπολογίζεται ως εξής:
2. Υπόχρεοι καταβολής του ανταλλάγματος ΥΚΩ είναι

οι εκάστοτε χρήστες κάθε παροχής ηλεκτροδότησης,
οι οποίοι το συγκαταβάλλουν προς τους προμηθευ−
τές ηλεκτρικής ενέργειας με διακριτή χρέωση στους
λογαριασμούς κατανάλωσης που λαμβάνουν, όπως η
κατανάλωση αυτή προσδιορίζεται από τον αρμόδιο
Διαχειριστή Δικτύου. Το αντάλλαγμα ΥΚΩ αποδίδεται
από τους προμηθευτές εντός του επόμενου της έκδο−
σης των λογαριασμών μήνα, σε ειδικό λογαριασμό που
τηρείται από την εταιρεία με την επωνυμία «Ανεξάρ−
τητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας
(Α.Δ.Μ.Η.Ε.) Α.Ε.» του άρθρου 97 του ν. 4001/2011.
Από τα έσοδα του ειδικού λογαριασμού καταβάλλεται Κατά τον επιμερισμό σύμφωνα με τα προηγούμενα
εξ ολοκλήρου αντιστάθμιση στους κατόχους άδειας εδάφια λαμβάνονται υπόψη τα όρια ετήσιας επιβάρυν−
προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας που παρέχουν Υπη− σης, σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 29 του ν.
ρεσίες Κοινής Ωφέλειας. 2773/1999 (Α’ 286), όπως εκάστοτε ίσχυαν.
3. Το αντάλλαγμα που αντιστοιχεί στο κόστος εκπλή− 4. Τα ποσά που βαρύνουν τους εκάστοτε χρήστες
ρωσης υποχρεώσεων παροχής ΥΚΩ, όπως αυτό έχει παροχής ηλεκτροδότησης δυνάμει της προηγούμενης
θεσπισθεί για τον τομέα της ηλεκτρικής ενεργείας για παραγράφου συμψηφίζονται οίκοθεν με τα ποσά που
την περίοδο από το έτος 2008 έως και το έτος 2011, αντιστοίχως έχουν καταβληθεί από τους χρήστες αυ−
επιμερίζεται στους εκάστοτε χρήστες παροχής ηλε− τούς προς τους κατόχους αδείας προμήθειας ηλεκτρι−
κτροδότησης αντί στους κατόχους αδειών προμήθειας κής ενέργειας, προκειμένου να ανακτηθεί το κόστος
ηλεκτρικής ενέργειας, ως εξής: χρεώσεων ΥΚΩ, σύμφωνα με το τελευταίο εδάφιο της
παραγράφου 3 του άρθρου 28 του ν. 3426/2005, κατά από τις δραστηριότητές του σύμφωνα με το σκοπό του
τη χρονική περίοδο από το έτος 2008 έως και το έτος και από κάθε νόμιμη αιτία, επιχορηγήσεις από πόρους
2011. Αν από το συμψηφισμό προκύψει χρεωστικό υπό− του «Πράσινου Ταμείου» του ν. 3889/2010 (Α’ 182) για
λοιπο σε βάρος των εκάστοτε χρηστών, το χρεωστικό τη στήριξη των φορέων διαχείρισης προστατευόμενων
υπόλοιπο δεν αναζητείται από τους χρήστες και δια− περιοχών, καθώς και από άλλους τυχόν δημόσιους πό−
γράφεται. ρους. Για την εκτέλεση έργων ή την παροχή υπηρεσιών
5. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου που συνδέονται άμεσα με την επίτευξη του σκοπού
καταργούνται η υπουργική απόφαση ΠΕΚΑ ΗΛ/Β/ του μπορεί να καταβάλλονται στον Φορέα Διαχείρισης
Φ.1.17/2123/2857/2010 και η απόφαση ΡΑΕ 1527/2011. επιχορηγήσεις από εθνικούς ή ευρωπαϊκούς πόρους
6. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών μεσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Με
και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κοινές αποφάσεις των Υπουργών Ανάπτυξης, Ανταγω−
ρυθμίζεται κάθε αναγκαία τεχνική λεπτομέρεια για την νιστικότητας και Ναυτιλίας, Περιβάλλοντος, Ενέργειας
εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος άρθρου. και Κλιματικής Αλλαγής και Πολιτισμού και Τουρισμού
καθορίζονται τα έργα και οι υπηρεσίες που χρηματοδο−
Άρθρο 37 τούνται, το συνολικό κόστος αυτών και το ύψος της σχε−
Στο άρθρο 6 του από 19.7/24.7.2007 π.δ. «Καθορισμός τικής χρηματοδότησης, ο τρόπος και τα απαιτούμενα
Ζωνών προστασίας του ορεινού όγκου Πάρνηθας (Ν. δικαιολογητικά για την καταβολή της, οι υποχρεώσεις
Αττικής)» (Δ΄ 336), που προστέθηκε με το άρθρο 1 στοι− του Φορέα, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα.
χείο IV του π.δ. 40707/2008 (Δ΄ 619), μετά την παρ. 2 6. Ο οικονομικός και διαχειριστικός έλεγχος του Φο−
προστίθενται παράγραφοι 3 έως 10, ως ακολούθως και ρέα Διαχείρισης γίνεται από δύο (2) ορκωτούς λογιστές,
η παρ. 3 αναριθμείται σε 11: οι οποίοι ορίζονται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος,
«3. Ο Φορέας Διαχείρισης διοικείται από επταμελές Δι− Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής από πίνακα δέκα (10)
οικητικό Συμβούλιο (Δ.Σ.), στο οποίο μετέχουν ως μέλη, ορκωτών λογιστών, που καταρτίζεται από το Δ.Σ. του
χωρίς πρόσθετη αποζημίωση, ο Γενικός Γραμματέας Φορέα. Ο τακτικός έλεγχος της οικονομικής διαχείρι−
Δημόσιας Περιουσίας του Υπουργείου Οικονομικών, ο σης του Φορέα γίνεται κάθε χρόνο και οι δαπάνες του
Γενικός Γραμματέας Περιβάλλοντος του Υπουργείου ελέγχου βαρύνουν τον ίδιο. Το διαχειριστικό έτος του
Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και Φορέα συμπίπτει με το ημερολογιακό έτος. Το πρώτο
ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Πολιτισμού και διαχειριστικό έτος αρχίζει την ημέρα της σύστασης
Τουρισμού. Ο Πρόεδρος και τα λοιπά τρία (3) μέλη ορί− του Φορέα. Οι ορκωτοί λογιστές υποβάλλουν μέχρι το
ζονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέρ− τέλος Ιουνίου κάθε έτους έκθεση για τη διαχείριση και
γειας και Κλιματικής Αλλαγής. Οι αποδοχές του Προ− τον απολογισμό του διαχειριστικού έτους που έληξε. Οι
έδρου και των μελών Δ.Σ. του προηγούμενου εδαφίου εκθέσεις υποβάλλονται στον Υπουργό Περιβάλλοντος,
καθορίζονται με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και στο Δ.Σ. του Φο−
και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, ρέα. Ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιμα−
τηρουμένων των εκάστοτε ανώτατων ορίων, που προ− τικής Αλλαγής μπορεί να ζητήσει οποτεδήποτε έκτακτο
βλέπονται στις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας, και έλεγχο της οικονομικής διαχείρισης του Φορέα.
βαρύνουν τον προϋπολογισμό του Φορέα. Για τη θέση 7. Το πλαίσιο των διαδικασιών ανάθεσης και εκτέλεσης
του Προέδρου απαιτείται η κατοχή πτυχίου πανεπιστη− των συμβάσεων, που συνάπτει ο Φορέας Διαχείρισης,
μιακού ιδρύματος της ημεδαπής ή ισοτίμου της αλλο− καθορίζεται κατ’ εξαίρεση από κάθε κείμενη διάταξη,
δαπής και δεκαετής, επιστημονική ή επαγγελματική, πλην του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με κανονι−
εμπειρία στο δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα. Η θητεία του σμούς που καταρτίζονται από το Δ.Σ. του Φορέα και
Διοικητικού Συμβουλίου είναι τριετής και μπορεί να ανα− εγκρίνονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος,
νεώνεται. Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. εκπροσωπεί τον Φορέα Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής που δημοσιεύεται
δικαστικώς και εξωδίκως, συγκαλεί το Δ.Σ., προεδρεύει στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Με όμοιες αποφά−
των συνεδριάσεών του και ασκεί όλες τις αρμοδιότητες σεις καταρτίζεται και εγκρίνεται ο Κανονισμός Λειτουρ−
που προβλέπονται από τους Κανονισμούς του Φορέα γίας του Φορέα Διαχείρισης, με τον οποίον ρυθμίζονται,
ή του ανατίθενται με απόφαση του Δ.Σ.. Τον Πρόεδρο ιδίως, θέματα λειτουργίας του Δ.Σ., ο τρόπος και τα
απόντα ή κωλυόμενο αναπληρώνει άλλο μέλος του Δ.Σ. όργανα διαχείρισης των πόρων, θέματα προσωπικού
που ορίζεται από αυτό. και κάθε άλλο θέμα που αφορά τη διάρθρωση και την
4. Το Δ.Σ. συγκαλείται με πρόσκληση του Προέδρου εσωτερική λειτουργία του.
του τακτικά μεν ανά μήνα, έκτακτα δε όταν το κρίνει 8. Για την κάλυψη των αναγκών σε προσωπικό του
απαραίτητο ο Πρόεδρος ή το ζητήσουν τρία (3) τουλάχι− Φορέα Διαχείρισης, κατά την έναρξη λειτουργίας του,
στον από τα μέλη του, που προσδιορίζουν και τα θέματα μπορεί να αποσπώνται σε αυτόν έως πέντε (5) υπάλ−
για τα οποία ζητούν την έκτακτη σύγκληση. Το Δ.Σ. ληλοι, μόνιμοι ή με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου
βρίσκεται σε απαρτία όταν είναι παρόντα τουλάχιστον αορίστου χρόνου, του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέρ−
τέσσερα (4) μέλη του. Οι αποφάσεις του λαμβάνονται γειας και Κλιματικής Αλλαγής, με απόφαση του οικείου
με απόλυτη πλειοψηφία των μελών του. Σε περίπτω− Υπουργού, για χρονικό διάστημα μέχρι τριών (3) ετών
ση ισοψηφίας υπερισχύει η ψήφος του Προέδρου. Στις που μπορεί να παραταθεί μία φορά. Το προσωπικό που
συνεδριάσεις του Δ.Σ. μετέχει χωρίς ψήφο ο νομικός αποσπάται λαμβάνει τις αποδοχές του φορέα προέλευ−
σύμβουλος του Φορέα που ορίζεται με απόφαση του σης, οι οποίες βαρύνουν τον Φορέα Διαχείρισης.
Δ.Σ.. Το Δ.Σ. νομίμως συνέρχεται και συνεδριάζει και 9. Ο Φορέας Διαχείρισης απαλλάσσεται από κάθε
εκτός της έδρας του. δημόσιο, δημοτικό ή υπέρ τρίτου άμεσο ή έμμεσο φόρο,
5. Πόροι του Φορέα Διαχείρισης είναι, ιδίως, έσοδα καθώς και από κάθε είδους τέλη υπέρ του Δημοσίου ή
τρίτου, εκτός από τους φόρους προστιθέμενης αξίας και πτυξης του άρθρου 190 του ν. 3852/2010 (Α΄ 87) μέχρι
εισοδήματος. Επίσης απαλλάσσεται από την υποχρέ− την 31η Δεκεμβρίου 2013.
ωση καταβολής δικαστικού ενσήμου και απολαμβάνει
Άρθρο 41
γενικά όλων των διοικητικών, οικονομικών, φορολογικών,
δικαστικών, (ουσιαστικού και δικονομικού δικαίου) και Η παρ. 1 του άρθρου 49 του ν. 998/1979 τροποποιείται
άλλων προνομίων και ατελειών του Δημοσίου. Για κάθε ως εξής:
πράξη του Φορέα για την οποία απαιτείται συμβολαιο− 1.α. Υπό την επιφύλαξη των, στο άρθρο 48 παρ. 1 του
γραφικό έγγραφο δεν καταβάλλονται φόροι, εκτός από παρόντος νόμου και στο άρθρο 53 παρ. 1 του ν. 4042/
το φόρο προστιθέμενης αξίας, τέλη, εισφορές, αμοιβές 2012 προβλεπομένων, δεν επιτρέπεται η μεταβολή του
ή δικαιώματα, ανταποδοτικά ή μη, υπέρ του Δημοσίου, κύριου προορισμού και η αναίρεση της λειτουργίας των
οποιουδήποτε Ν.Π.Δ.Δ., ασφαλιστικών οργανισμών, τρί− εντός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως ή πολεοδομικής
των, συμβολαιογράφων, δικηγόρων, δικαστικών επιμε− ζώνης ή εντός οικιστικής περιοχής κειμένων κοινοχρή−
λητών και υποθηκοφυλάκων. στων εκτάσεων, οι οποίες καλύπτονται από δασική
10. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέρ− βλάστηση φυσικώς ή τεχνητώς δημιουργημένη (πάρκα
γειας και Κλιματικής Αλλαγής ρυθμίζεται κάθε ειδικό− και άλση).
τερο ζήτημα που είναι αναγκαίο για την εφαρμογή του Η ως άνω απαγόρευση ισχύει επίσης: α) για τα πάρκα
άρθρου αυτού.» και άλση τα οποία χαρακτηρίζονται από το εγκεκριμέ−
νο σχέδιο πόλης ως κοινόχρηστοι χώροι χωρίς άλλο
Άρθρο 38 ιδιαίτερο χαρακτηρισμό, αλλά έχουν αποκτήσει εν τοις
Τροποποίηση στο ν.δ. 721/1970 (Α΄ 251) πράγμασι τέτοιο χαρακτήρα (πάρκου ή άλσους) και β)
περί Οικονομικής Μέριμνας και για κοινόχρηστους χώρους πρασίνου, που περιβάλλο−
Λογιστικού Ενόπλων Δυνάμεων νται από τον οικιστικό ιστό χωρίς να έχουν ενταχθεί
Στο ν.δ. 721/1970 (Α΄ 251, Οικονομική Μέριμνα και Λογι− σε σχέδιο πόλης, φέρουν δασική βλάστηση, φυσικώς
στικό Ενόπλων Δυνάμεων) και στο άρθρο 55, μετά την ή τεχνητώς δημιουργηθείσα και λειτουργούν εκ των
παράγραφο τέσσερα (4) προστίθεται παράγραφος 5 πραγμάτων ως πάρκα και άλση.
ως εξής και αναριθμούνται οι επόμενες: 1.β. Στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας υπάγονται
«5. Για την επίτευξη των αεροφωτογραφιών σκοπών και τμήματα πάρκου ή άλσους, τα οποία φέρουν μη δα−
του ΟΚΧΕ επιτρέπεται η δωρεάν διάθεση των υφιστά− σική βλάστηση συνδέονται όμως οργανικά με το σύνολο
μενων ειδικά διασκευασμένων ιπτάμενων μέσων των του πάρκου ή άλσους υπό την έννοια ότι συμβάλλουν
Ενόπλων Δυνάμεων μετά των αντίστοιχων υλικών, εφο− στη διατήρηση της φυσικής ισορροπίας του συνόλου.
δίων και προσωπικού λειτουργίας τους. 1.γ. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέρ−
Τα ανωτέρω ειδικά διασκευασμένα ιπτάμενα μέσα γειας και Κλιματικής Αλλαγής που δημοσιεύεται στην
διατίθενται προκειμένου ο ΟΚΧΕ να τοποθετεί ψηφιακή Εφημερίδα της Κυβερνήσεως καθορίζονται οι προδια−
αεροφωτογραφική μηχανή για την επίτευξη των ανα− γραφές σύνταξης των μελετών διαχείρισης των πάρκων
φερομένων στην παρ.1 του άρθρου 55 του ν.δ. 721/1970 και αλσών. Οι ως άνω μελέτες εγκρίνονται με απόφαση
σκοπών. του Γενικού Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης
Με απόφαση των Υπουργών Εθνικής Άμυνας και Περι− Διοίκησης.
βάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής ύστερα Της έγκρισης αυτής προηγείται θετική γνώμη της
από πρόταση του ΟΚΧΕ καθορίζονται οι όροι και οι λε− αρμόδιας Υπηρεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού και
πτομέρειες για τον τρόπο και τη διαδικασία εφαρμογής Τουρισμού όπου αυτή απαιτείται για λόγους προστα−
της παρούσας διάταξης.» σίας των αρχαιοτήτων ή κηρυγμένων μνημείων δυνάμει
των διατάξεων του ν. 3028/ 2002.
Άρθρο 39 1.δ. Η διάταξη της παρ. 6 του άρθρου 71 του Δασικού
Στο άρθρο 28 του ν. 4014/2011 όπως τροποποιήθηκε Κώδικα (ν.δ. 86/1969), η οποία προστέθηκε στο άρθρο
με τις παραγράφους 12 και 13 του άρθρου 49 του ν. αυτό με την παρ. 8 του άρθρου 4 του ν. 3208/2003,
4030/2011, προστίθεται παράγραφος 8 η οποία έχει ως ισχύει αναλόγως και για τα πάρκα και άλση, νοουμένου,
εξής: αντί του αναφερομένου στην ως άνω διάταξη Υπουργού
«8. Οι τελεσίδικες αποφάσεις κατεδάφισης που αφο− Γεωργίας, του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και
ρούν αυθαίρετα κτίσματα των περιπτώσεων αα΄, ββ΄, Κλιματικής Αλλαγής.
γγ΄, εε΄, στστ΄, ζζ΄ και β΄ της παραγράφου 3 του άρ− 1.ε. Υφιστάμενα κτίρια και υποδομές εντός πάρκων
θρου 23 του ν. 4014/2011, εκτελούνται με ευθύνη της και αλσών χωρίς έγκριση εξαιρούνται της κατεδάφισης,
Αποκεντρωμένης Διοίκησης σύμφωνα με τα οριζόμενα εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις της ως άνω διάταξης
στο άρθρο 280 του ν. 3852/2010 με το συντονισμό, την της παρ. 6 του άρθρου 71 του Δασικού Κώδικα και της
παρακολούθηση και τη συνδρομή της ΕΥΕΚΑ.» προβλεπομένης στη διάταξη αυτή υπουργικής απόφα−
σης και εφόσον οι οικείοι Ο.Τ.Α. εξασφαλίσουν εντός
Άρθρο 40 τριών (3) ετών από την έναρξη ισχύος του παρόντος τις
Η προβλεπόμενη διαδικασία στο άρθρο 56 «Ρύθμιση απαιτούμενες από την κείμενη νομοθεσία εγκρίσεις.
θεμάτων του Ειδικού Φορέα Δασών» του ν. 4030/2011 1.στ. Κτίρια, εγκαταστάσεις και υποδομές που πραγ−
«Νέος τρόπος έκδοσης αδειών δόμησης, ελέγχου κα− ματοποιήθηκαν από το Υπουργείο Δημοσίων Έργων και
τασκευών και λοιπές διατάξεις» (Α΄ 249), εφαρμόζεται τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού σε εκτάσεις των πα−
και για τις Δαπάνες από πιστώσεις του Ειδικού Φορέα ραγράφων 1 και 1α του παρόντος κατά παρέκκλιση της
Δασών του Πράσινου Ταμείου οικονομικού έτους 2012 κείμενης νομοθεσίας εξαιρούνται της κατεδάφισης.
και καταβάλλονται από τα Περιφερειακά Ταμεία Ανά− 1.ζ. Τυχόν πράξεις της διοίκησης που εκδόθηκαν για
την προστασία των εκτάσεων των παραγράφων 1ε και ενέργειές τους και να έχουν αποφανθεί οριστικά επί των
1στ του παρόντος άρθρου ανακαλούνται. υποβληθέντων αιτημάτων αναφορικά με τη λειτουργία,
1.η. Αποφάσεις κήρυξης εκτάσεων ως δασωτέων ή των λατομείων σχιστολιθικών πλακών.
αναδασωτέων που αφορούν πάρκα και άλση αίρονται
Άρθρο 44
με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης
Διοίκησης κατόπιν σχετικής εισήγησης της αρμόδιας Εντός του Ο.Τ. του Χώρου Αθλητικών Εγκαταστάσεων
δασικής υπηρεσίας μετά τη δημιουργία ή αναδημιουργία του Γυμναστικού Συλλόγου «Ο ΗΡΑΚΛΗΣ» στην περιοχή
της δασικής βλάστησης. «Χορτατζήδες» του Δήμου Θεσσαλονίκης που εγκρίθηκε
1θ. Έργα απαραίτητα για τη λειτουργία των περια− με το άρθρο 21 − Κεφαλαίου Β΄ του ν. 2947/2001 (Α΄ 228),
στικών δασών, πάρκων και αλσών που συντηρούν και επιτρέπονται πέραν των αθλητικών χρήσεων, σύνοδες
εμπλουτίζουν τη βλάστηση, βελτιώνουν την αισθητική χρήσεις των αθλητικών δραστηριοτήτων με τους αντί−
του τοπίου, εξασφαλίζουν την άνετη, ασφαλή κίνηση στοιχους κλειστούς διαδρόμους (π.χ. χώροι ΜΜΕ, χώροι
και εξυπηρέτηση των επισκεπτών και διευκολύνουν τη αναψυχής και εστίασης της αθλητικής ομάδας, χώροι
σωματική άσκηση, την αναψυχή και την πνευματική ανά− εκπαίδευσης, αθλητικοί ξενώνες, παιδότοπος, εκθεσι−
ταση του ανθρώπου δεν συνιστούν μεταβολή της κατά ακοί χώροι, κέντρα άθλησης και σωματικής υγιεινής
προορισμό χρήσης των εν λόγω περιαστικών δασών, κ.λπ.), καθώς και εμπορικές δραστηριότητες με τους
πάρκων και αλσών. Ο τυχόν αναδασωτέος χαρακτήρας αντίστοιχους κλειστούς διαδρόμους (π.χ. καφέ, εστι−
τους δεν εμποδίζει την ανάπτυξη των έργων αυτών. ατόρια, μαγειρεία, μπουτίκ αθλητικών ειδών, εμπορικά
καταστήματα, γραφεία, συνεδριακό κέντρο, πολυκινημα−
Άρθρο 42 τογράφος, χώρος ψυχαγωγίας και αναψυχής, κ.λπ.), άνευ
1. Στην παρ. 5 του άρθρου 32 του ν. 4038/2012 (Α΄ εφαρμογής των περιορισμών του άρθρου 3 παρ. 2 της
14), μετά τις λέξεις «.., της Εθνικής Πινακοθήκης−Ίδρυμα απόφασης 3046/304/13.1.1989 του Υπουργού Περιβάλλο−
Αλέξανδρου Σούτζου, Λαογραφικού και Εθνολογικού ντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων «Κτιριοδομικός
Μουσείου Μακεδονίας του Μουσείου Λαϊκής Τέχνης Κανονισμός» (Δ΄ 59, 3.2.1989 όπως τροποποιήθηκε με την
του» αντικαθίστανται οι λέξεις: «του ΚΕΛΕΣ» ως εξής: απόφαση 31252/22.7.2009 (ΑΑΠ 390/13.8.2009)».»
«του Κέντρου Συστημάτων Λήψεως και Επεξεργασίας
Άρθρο 45
Σημάτων Συναγερμού (ΚΕΛΕΣΣ), καθώς και του Ταμείου
Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων (ΤΑΠΑ)...». 1. Από την έναρξη της ισχύος του παρόντος νόμου
2. Στην παρ. 7 του άρθρου 20 του ν. 4024/2011 (Α΄ 226) τα ακίνητα, που αναφέρονται και περιγράφονται στον
μετά τις λέξεις «μουσείων και αρχαιολογικών χώρων του παρακάτω πίνακα και στα παρακάτω τοπογραφικά δια−
Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού» προστίθενται γράμματα, τα οποία σε φωτοσμίκρυνση δημοσιεύονται
οι λέξεις: «, και του Κέντρου Λήψεως και Επεξεργασίας με τον παρόντα νόμο, ιδιοκτησίας της «ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΑΚΙ−
Σημάτων Συναγερμού (ΚΕΛΕΣΣ)». ΝΗΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΥ Α.Ε.» (ΕΤΑΔ Α.Ε.), πρώην «ΕΛΛΗΝΙΚΑ
ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΑΚΙΝΗΤΑ Α.Ε» (ETA Α.Ε.), των οποίων τη
Άρθρο 43 διοίκηση, διαχείριση και εκμετάλλευση ασκεί η «ΕΤΑΙ−
Παρατείνεται για δύο (2) ακόμα έτη από την έναρξη ΡΕΙΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΥ Α.Ε.» (ΕΤΑΔ Α.Ε.) πρώην
ισχύος του νόμου αυτού η προθεσμία που προβλέπεται «ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΑΚΙΝΗΤΑ Α.Ε.» (ETA Α.Ε.), πε−
στην παρ. 3 του άρθρου 16 του ν. 3851/2010 (Α΄ 85), εντός ριέρχονται κατά κυριότητα χωρίς αντάλλαγμα στους
της οποίας πρέπει να χορηγηθεί στους αιτήσαντες, αναφερόμενους παρακάτω Δήμους−αποδέκτες αντίστοι−
σύμφωνα με την παρ.1 του άρθρου 16 του ν. 3851/2010, χα, οι οποίοι, από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου,
άδεια εκμετάλλευσης λατομείων σχιστολιθικών πλα− υποκαθίστανται αυτοδικαίως στη θέση της «ΕΤΑΙΡΕΙΑ
κών. Μέσα στην ανωτέρω προθεσμία οι συναρμόδιες ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΥ Α.Ε.» (ΕΤΑΔ Α.Ε.) πρώην «ΕΛΛΗ−
υπηρεσίες οφείλουν να έχουν περαιώσει τις κατά νόμο ΝΙΚΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΑΚΙΝΗΤΑ Α.Ε.» (ΕΤΑ Α.Ε.).
Πίνακας των προς παραχώρηση ακινήτων και αποδεκτών
2. Για τα ακίνητα ιδιοκτησίας της ΕΤΑΔ Α.Ε. που μετα− Άρθρο 46

βιβάζονται κατά κυριότητα στους ως άνω Δήμους, με− Η παρ. 4 του άρθρου 23 του ν. 3054/2002 (Α΄ 230)
ταγράφονται στα οικεία Βιβλία Μεταγραφών των αρμό− αντικαθίσταται ως εξής:
διων Υποθηκοφυλακείων ή Κτηματολογικών Γραφείων, «4. Οι Άδειες κατηγορίας Α΄ που έχουν εκδοθεί σύμφω−
τα σχετικά αποσπάσματα αποφάσεων του Διοικητικού να με την παρ. 7 του άρθρου 15 του ν. 1571/1985 (Α΄ 192,
Συμβουλίου της ΕΤΑΔ Α.Ε., τα οποία αποτελούν το μετα− όπως αυτή προστέθηκε με το άρθρο 35 του ν. 2008/1992
γραπτέο τίτλο και συνοδεύονται από σχετική περίληψη (Α΄ 16), καθώς και οι Άδειες κατηγορίας Στ΄ που έχουν
μεταγραφής των εν λόγω ακινήτων. Η μεταβίβαση των εκδοθεί σύμφωνα με το άρθρο πέμπτο του ν. 1769/1988
παραπάνω ακινήτων στους αναφερόμενους παραπάνω (Α΄ 66) και το άρθρο 24 τουν. 2008/1992 (Α΄ 154) μπορεί
φορείς και η μεταγραφή των σχετικών αποσπασμάτων να ανανεώνονται όπως προβλέπεται από τις διατάξεις
των αποφάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΤΑΔ που ισχύουν πριν από την έναρξη ισχύος του νόμου
Α.Ε. στα Βιβλία Μεταγραφών των αρμόδιων Υποθηκο− αυτού. Η εν λόγω διάταξη εφαρμόζεται αναδρομικά από
φυλακείων ή Κτηματολογικών Γραφείων, ως και κάθε την ισχύ του ν. 3054/2002 (Α΄ 230).».
πράξη εκκαθάρισης, απαλλάσσονται από κάθε φόρο
μεταβίβασης ακινήτου, τέλος χαρτοσήμου ή άλλο φόρο Άρθρο 47
ή τέλος ή δικαίωμα υπέρ του Δημοσίου, οργανισμών Οι διατάξεις των δύο τελευταίων εδαφίων του άρθρου
τοπικής αυτοδιοίκησης, Ν.Π.Δ.Δ. και γενικά υπέρ οποι− 70 του ν. 4042/2012 (Α΄ 24) εφαρμόζονται και για τα μέλη
ουδήποτε τρίτου. της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης.
Άρθρο 48
Έναρξη ισχύος
H ισχύς του παρόντος αρχίζει τρεις (3) μήνες από την ψήφισή του, εκτός από τις διατάξεις των άρθρων 27
παράγραφος 4, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46 και 47 η ισχύς των οποίων αρχίζει από
τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Παραγγέλλομε τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και την εκτέλεσή του ως
νόμου του Κράτους.
Αθήνα, 9 Απριλίου 2012
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
ΚΑΡΟΛΟΣ ΓΡ. ΠΑΠΟΥΛΙΑΣ
ΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙ
ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΓΙΑΝΝΙΤΣΗΣ ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΣΑΧΙΝΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΒΡΑΜΟΠΟΥΛΟΣ
ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ
ΑΝΝΑ ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΞΥΝΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΥΠΟΔΟΜΩΝ, ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ
ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΩΝ
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΗΦΟΥΝΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗΣ ΜΑΥΡΟΥΔΗΣ ΒΟΡΙΔΗΣ
ΥΓΕΙΑΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ, ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ
ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ
ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΟΒΕΡΔΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΚΑΝΔΑΛΙΔΗΣ ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ
ΠΑΥΛΟΣ ΓΕΡΟΥΛΑΝΟΣ
Θεωρήθηκε και τέθηκε η Μεγάλη Σφραγίδα του Κράτους.

Αθήνα, 9 Απριλίου 2012
Ο ΕΠΙ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ
ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ
ΕΘΝΙΚΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ
ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ
øîñì õðì÷ì÷ úùððò øì÷ êúìñêöîç÷ øì÷ ïùèêöòì÷ê÷
Σε έντυπη μορφή:
• Για τα Φ.Ε.Κ. από 1 έως 16 σελίδες σε 1 € προσαυξανόμενη κατά 0,20 € για κάθε επιπλέον οκτασέλιδο ή μέρος αυτού.
• Για τα φωτοαντίγραφα Φ.Ε.Κ. σε 0,15 € ανά σελίδα.
Σε μορφή DVD/CD:
Τεύχος Ετήσια έκδοση Τριμηνιαία έκδοση Μηνιαία έκδοση Τεύχος Ετήσια έκδοση Τριμηνιαία έκδοση Μηνιαία έκδοση
Α΄ 150 € 40 € 15 € Α.Α.Π. 110 € 30 € -
Β΄ 300 € 80 € 30 € Ε.Β.Ι. 100 € − -
Γ΄ 50 € − − Α.Ε.Δ. 5€ − -
Υ.Ο.Δ.Δ. 50 € − − Δ.Δ.Σ. 200 € − 20 €
Δ΄ 110 € 30 € − Α.Ε.−Ε.Π.Ε. − − 100 €
• Η τιμή πώλησης μεμονωμένων Φ.Ε.Κ. σε μορφή cd−rom από εκείνα που διατίθενται σε ψηφιακή μορφή και μέχρι 100 σελίδες, σε 5 €
προσαυξανόμενη κατά 1 € ανά 50 σελίδες.
êøì÷îê÷ ÷ùòöôñê÷ ú.ê.ï.
Τεύχος Έντυπη μορφή Τεύχος Έντυπη μορφή Τεύχος Έντυπη μορφή

Α΄ 225 € Δ΄ 160 € Α.Ε.−Ε.Π.Ε. 2.250 €
Β΄ 320 € Α.Α.Π. 160 € Δ.Δ.Σ. 225 €
Γ΄ 65 € Ε.Β.Ι. 65 € Α.Σ.Ε.Π. 70 €
Υ.Ο.Δ.Δ. 65 € Α.Ε.Δ. 10 € Ο.Π.Κ. −
• Το τεύχος Α.Σ.Ε.Π. (έντυπη μορφή) θα αποστέλλεται σε συνδρομητές ταχυδρομικά, με την επιβάρυνση των 70 €, ποσό το οποίο αφορά
τα ταχυδρομικά έξοδα.
• Η καταβολή γίνεται σε όλες τις Δημόσιες Οικονομικές Υπηρεσίες (Δ.Ο.Υ.). Το πρωτότυπο διπλότυπο (έγγραφο αριθμ. πρωτ. 9067/28.2.2005
2η Υπηρεσία Επιτρόπου Ελεγκτικού Συνεδρίου) με φροντίδα των ενδιαφερομένων, πρέπει να αποστέλλεται ή να κατατίθεται
στο Εθνικό Τυπογραφείο (Καποδιστρίου 34, Τ.Κ. 104 32 Αθήνα).
• Σημειώνεται ότι φωτοαντίγραφα διπλοτύπων, ταχυδρομικές Επιταγές για την εξόφληση της συνδρομής, δεν γίνονται δεκτά
και θα επιστρέφονται.
• Οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τα μέλη της Ένωσης Ιδιοκτητών Ημερησίου Τύπου
Αθηνών και Επαρχίας, οι τηλεοπτικοί και ραδιοφωνικοί σταθμοί, η Ε.Σ.Η.Ε.Α, τα τριτοβάθμια συνδικαλιστικά όργανα και οι τρι−
τοβάθμιες επαγγελματικές ενώσεις δικαιούνται έκπτωσης πενήντα τοις εκατό (50%) επί της ετήσιας συνδρομής.
• Το ποσό υπέρ ΤΑ.Π.Ε.Τ. (5% επί του ποσού συνδρομής), καταβάλλεται ολόκληρο (Κ.Α.Ε. 3512) και υπολογίζεται πριν την έκ−
πτωση.
• Στην Ταχυδρομική συνδρομή του τεύχους Α.Σ.Ε.Π. δεν γίνεται έκπτωση.
Πληροφορίες για δημοσιεύματα που καταχωρίζονται στα Φ.Ε.Κ. στο τηλ.: 210 5279000.
Φωτοαντίγραφα παλαιών Φ.Ε.Κ.: τηλ.: 210 8220885.
Τα φύλλα όλων των τευχών της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως διατίθενται δωρεάν σε ηλεκτρονική μορφή
από την ιστοσελίδα του Εθνικού Τυπογραφείου (www.et.gr)
Hλεκτρονική Διεύθυνση: http://www.et.gr − e−mail: webmaster.et@et.gr
ΟΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΠΟΛΙΤΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΑΠΟ 08:00 ΜΕΧΡΙ 13:30
ΑΠΟ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ

*01000790904120040* ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΟΥ 34 * ΑΘΗΝΑ 104 32 * ΤΗΛ. 210 52 79 000 * FAX 210 52 21 004

ΝΕΟΣ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΝΟΚ) PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ΝΕΟΣ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΝΟΚ) PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Signature Not

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

με αποφάσεις ή παραχωρητήρια, θεωρούνται άρτια και Άρθρο 9

στο ποσοστό κάλυψης προσαυξάνεται έως τα 120 τ.μ. Άρθρο 13

Άρθρο 20 από άδεια του Δημοτικού ή Κοινοτικού Συμβουλίου αν

2. Υπόχρεοι καταβολής του ανταλλάγματος ΥΚΩ είναι

Πίνακας των προς παραχώρηση ακινήτων και αποδεκτών

2. Για τα ακίνητα ιδιοκτησίας της ΕΤΑΔ Α.Ε. που μετα− Άρθρο 46

ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ

Θεωρήθηκε και τέθηκε η Μεγάλη Σφραγίδα του Κράτους.

Ο ΕΠΙ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ

øîñì õðì÷ì÷ úùððò øì÷ êúìñêöîç÷ øì÷ ïùèêöòì÷ê÷

êøì÷îê÷ ÷ùòöôñê÷ ú.ê.ï.

Τεύχος Έντυπη μορφή Τεύχος Έντυπη μορφή Τεύχος Έντυπη μορφή

Hλεκτρονική Διεύθυνση: http://www.et.gr − e−mail: webmaster.et@et.gr

ΟΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΠΟΛΙΤΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΑΠΟ 08:00 ΜΕΧΡΙ 13:30

ΑΠΟ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ

You might also like

ΝΕΟΣ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΝΟΚ) PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ΝΕΟΣ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΝΟΚ) PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Signature Not

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

με αποφάσεις ή παραχωρητήρια, θεωρούνται άρτια και Άρθρο 9

στο ποσοστό κάλυψης προσαυξάνεται έως τα 120 τ.μ. Άρθρο 13

Άρθρο 20 από άδεια του Δημοτικού ή Κοινοτικού Συμβουλίου αν

2. Υπόχρεοι καταβολής του ανταλλάγματος ΥΚΩ είναι

Πίνακας των προς παραχώρηση ακινήτων και αποδεκτών

2. Για τα ακίνητα ιδιοκτησίας της ΕΤΑΔ Α.Ε. που μετα− Άρθρο 46

ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ

Θεωρήθηκε και τέθηκε η Μεγάλη Σφραγίδα του Κράτους.

Ο ΕΠΙ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ

øîñì õðì÷ì÷ úùððò øì÷ êúìñêöîç÷ øì÷ ïùèêöòì÷ê÷

êøì÷îê÷ ÷ùòöôñê÷ ú.ê.ï.

Τεύχος Έντυπη μορφή Τεύχος Έντυπη μορφή Τεύχος Έντυπη μορφή

Hλεκτρονική Διεύθυνση: http://www.et.gr − e−mail: webmaster.et@et.gr

ΟΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΠΟΛΙΤΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΑΠΟ 08:00 ΜΕΧΡΙ 13:30

ΑΠΟ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ

You might also like

øîñì õðì÷ì÷ úùððò øì÷ êúìñêöîç÷ øì÷ ïùèêöòì÷ê÷

êøì÷îê÷ ÷ùòöôñê÷ ú.ê.ï.