Professional Documents
Culture Documents
Giáo Trình Quản Trị Học Đại Cương
Giáo Trình Quản Trị Học Đại Cương
G L O B A L V I S I O N
I. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan cña qu¶n lý
G L O B A L V I S I O N
G L O B A L V I S I O N
)Ph©n biÖt kÕt qu¶, hiÖu qu¶ vµ hiÖu n¨ng
KÕt qu¶: nh÷ng dù ®Þnh, mong muèn ®¹t ®−îc. VÝ dô: ®¹t ®iÓm
10 thi m«n QTH, Doanh thu ®¹t 10 tû ®ång n¨m 2005, v.v.v
HiÖu n¨ng: hoµn thµnh c¸c c«ng viÖc ®Ó ®¹t ®−îc c¸c môc
tiªu cña tæ chøc
G L O B A L V I S I O N
HiÖu n¨ng: hoµn thµnh c¸c c«ng viÖc ®Ó ®¹t ®−îc c¸c môc
tiªu cña tæ chøc
G L O B A L V I S I O N
)Ph©n biÖt kÕt qu¶, hiÖu qu¶ vµ hiÖu n¨ng (tiếp)
HiÖu qu¶:
HiÖ ¶ ®®¹tt ®−
®−îc kÕt qu¶
¶ nhiÒu
hiÒ nhÊt
hÊt tõ sè
è l−
l−îng c¸c
¸ yÕu
Õ tè
®Çu v¸o Ýt nhÊt
G L O B A L V I S I O N
G L O B A L V I S I O N
HiÖu n¨ng vµ hiÖu qu¶ trong qu¶n lý
Q
Quản lý
ý cố ggắng
g để:
Ít hao phí các nguồn lực (hiệu năng cao)
Đạt được kết quả cao (hiệu quả cao)
G L O B A L V I S I O N
Q
Quản lý
ý cố ggắng
g để:
Ít hao phí các nguồn lực (hiệu năng cao)
Đạt được kết quả cao (hiệu quả cao)
G L O B A L V I S I O N
)Mét
é sè c¸c yÕu tè kh¸ch quan lµm t¨ng vai trß
cña qu¶n lý
zC¸c yÕu tè cã tÝnh ngÉu nhiªn, bÊt ®Þnh, rñi ro ngµy
cµng
µ t¨ng.
¨
Hßa nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, ViÖt nam cÇn ph¶i
n©ng
g cao tr×nh ®é
éqqu¶n lý
ý
G L O B A L V I S I O N
)Mét
é sè c¸c yÕu tè kh¸ch quan lµm t¨ng vai trß
cña qu¶n lý
zC¸c yÕu tè cã tÝnh ngÉu nhiªn, bÊt ®Þnh, rñi ro ngµy
cµng
µ t¨ng.
¨
Hßa nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, ViÖt nam cÇn ph¶i
n©ng
g cao tr×nh ®é
éqqu¶n lý
ý
G L O B A L V I S I O N
II. KH¸i niÖm vμ b¶n chÊt cña qu¶n lý
1. Kh¸i niÖm
- Kh¸i qu¸t: Qu¶n Lý ≈ §iÒu khiÓn
§iÒu khiÓn
G L O B A L V I S I O N
1. Kh¸i niÖm
- Kh¸i qu¸t: Qu¶n Lý ≈ §iÒu khiÓn
§iÒu khiÓn
G L O B A L V I S I O N
II. KH¸i niÖm vμ b¶n chÊt cña qu¶n lý (tiÕp)
2. B¶n chÊt:
Q ¶ Lý ≡ §iÒu
Qu¶n §iÒ khiÓn
khiÓ qu¸
¸ ttr×nh
× h x∙
∙ héi,
héi cã
ã ®Æc
®Æ tr−ng
t − c¬
¬ b¶n:
b¶
- Cã sù tham gia vµ t¸c ®éng cña con ng−êi víi t− c¸ch
lµ:
Q§QL
Chñ thÓ qu¶n lý §èi t−îng qu¶n lý
Th«ng tin ph¶n hæi
Lµ t¸c ®éng
é g cã môc
ô tiªu, cã h−íng g ®Ých cña chñ thÓ q
qu¶n lý
ý lªn ®èi
t−îng qu¶n lý trong mçi tæ chøc, th«ng qua c¸c t¸c ®éng trùc tiÕp
hoÆc gi¸n tiÕp, mét lÇn hoÆc th−êng xuyªn nh»m thùc hiÖn c¸c môc
tiªu mµ tæ chøc ®ã ®· ®Ò ra
G L O B A L V I S I O N
2. B¶n chÊt:
Q ¶ Lý ≡ §iÒu
Qu¶n §iÒ khiÓn
khiÓ qu¸
¸ ttr×nh
× h x∙
∙ héi,
héi cã
ã ®Æc
®Æ tr−ng
t − c¬
¬ b¶n:
b¶
- Cã sù tham gia vµ t¸c ®éng cña con ng−êi víi t− c¸ch
lµ:
Q§QL
Chñ thÓ qu¶n lý §èi t−îng qu¶n lý
Th«ng tin ph¶n hæi
Lµ t¸c ®éng
é g cã môc
ô tiªu, cã h−íng g ®Ých cña chñ thÓ q
qu¶n lý
ý lªn ®èi
t−îng qu¶n lý trong mçi tæ chøc, th«ng qua c¸c t¸c ®éng trùc tiÕp
hoÆc gi¸n tiÕp, mét lÇn hoÆc th−êng xuyªn nh»m thùc hiÖn c¸c môc
tiªu mµ tæ chøc ®ã ®· ®Ò ra
G L O B A L V I S I O N
III. Qu¶n lý mét tæ chøc
G L O B A L V I S I O N
G L O B A L V I S I O N
1. Tæ chøc lµ g×? (tiÕp)
Qu¶n lý lµ t¹o m«I tr−êng lµm viÖc sao cho môc tiªu cña c¸ nh©n
phï hîp víi môc tiªu cña tæ chøc
. ☺
Lîi Ých cña c¸ nh©n
/ .
G L O B A L V I S I O N
Qu¶n lý lµ t¹o m«I tr−êng lµm viÖc sao cho môc tiªu cña c¸ nh©n
phï hîp víi môc tiªu cña tæ chøc
. ☺
Lîi Ých cña c¸ nh©n
/ .
G L O B A L V I S I O N
2. C¸c ®Æc ®iÓm cña mét tæ chøc:
Cã sù
Ph©n
© c«ng
« lao ®é
®éng Cã hÖ thèng
thø bËc quyÒn lùc
G L O B A L V I S I O N
Cã sù
Ph©n
© c«ng
« lao ®é
®éng Cã hÖ thèng
thø bËc quyÒn lùc
G L O B A L V I S I O N
2 . C¸c ®Æc ®iÓm cña mét tæ chøc (tiÕp):
Gi¶ thuyÕt
y mäi ä tæ chøc ®Òu ®−îc
î c¬ cÊu
chÆt chÏ nh− c¸c c«ng ty P&G, GM,… víi
c¸c phßng ban ®−îc ph©n chia râ rµng ®∙
kh«ng cßn phï hîp n÷a
C¸c tæ chøc ngµy nay ph¶i chÊp nhËn:
G L O B A L V I S I O N
Gi¶ thuyÕt
y mäi ä tæ chøc ®Òu ®−îc
î c¬ cÊu
chÆt chÏ nh− c¸c c«ng ty P&G, GM,… víi
c¸c phßng ban ®−îc ph©n chia râ rµng ®∙
kh«ng cßn phï hîp n÷a
C¸c tæ chøc ngµy nay ph¶i chÊp nhËn:
G L O B A L V I S I O N
2 . C¸c ®Æc ®iÓm cña mét tæ chøc (tiÕp):
Tổ chức t ề thống
hứ truyền thố Tổ chức ới
hứ mới
C«ng việc được x¸c định theo vị trÝ C«ng việc được x¸c định bởi những nhiệm vụ cần
được thực hiện
Người quản lý lu«n lu«n ra c¸c quyết định Nh©n viªn tham gia vµo qu¸ tr×nh ra quyết định
Định hướng tu©n thủ c¸c nguyªn tắc Định hướng kh¸ch hµng
Lực lượng lao động tương đối đồng nhất Lực lượng lao động gồm nhiều loại
Ngµy lµm việc 8 tiếng Kh«ng giới hạn thời gian lµm việc
Lµm việc tại trụ sở của tổ chức trong khoảng thời gian cụ Lµm việc mäi lóc mäi n¬i
thể
* Ph©n biÖt
Ö Tæ chøc vμ HÖÖ thèng?
g
G L O B A L V I S I O N
C«ng việc được x¸c định theo vị trÝ C«ng việc được x¸c định bởi những nhiệm vụ cần
được thực hiện
Người quản lý lu«n lu«n ra c¸c quyết định Nh©n viªn tham gia vµo qu¸ tr×nh ra quyết định
Định hướng tu©n thủ c¸c nguyªn tắc Định hướng kh¸ch hµng
Lực lượng lao động tương đối đồng nhất Lực lượng lao động gồm nhiều loại
Ngµy lµm việc 8 tiếng Kh«ng giới hạn thời gian lµm việc
Lµm việc tại trụ sở của tổ chức trong khoảng thời gian cụ Lµm việc mäi lóc mäi n¬i
thể
* Ph©n biÖt
Ö Tæ chøc vμ HÖÖ thèng?
g
G L O B A L V I S I O N
* HÖ thèng lμ g×?
Lμ mét tËp hîp gåm hai phÈn tö trë lªn gi÷a c¸c phÇn tö cã mèi quan
hÖ chÆt chÏ víi nhau, t¸c ®éng qua l¹i nhau cã quy luËt ®Ó t¹o
thμnh mét chØnh thÓ (tæng thÓ hîp nhÊt)
Cã hai kiÓu hÖ thèng: ®ãng vμ më
- HÖ thèng ®ãng: kh«ng bÞ ¶nh h−ëng vμ t−¬ng t¸c víi m«i tr−êng bªn
ngoμi
- HÖ thèng më: t−¬ng t¸c m¹nh mÏ víi m«i tr−êng bªn ngoμi
-Ngμy nay khi nh¾c ®Õn tæ chøc nghÜa lμ nh¾c ®Õn mét hÖ
thèng më,
thè ë nghÜa
hÜ lμ tæ chøc
hø liª
liªn tôc
t t−¬ng
t t¸
t¸c víi
íi m«i
«i ttr−êng
ê
cña nã
G L O B A L V I S I O N
* HÖ thèng lμ g×?
Lμ mét tËp hîp gåm hai phÈn tö trë lªn gi÷a c¸c phÇn tö cã mèi quan
hÖ chÆt chÏ víi nhau, t¸c ®éng qua l¹i nhau cã quy luËt ®Ó t¹o
thμnh mét chØnh thÓ (tæng thÓ hîp nhÊt)
Cã hai kiÓu hÖ thèng: ®ãng vμ më
- HÖ thèng ®ãng: kh«ng bÞ ¶nh h−ëng vμ t−¬ng t¸c víi m«i tr−êng bªn
ngoμi
- HÖ thèng më: t−¬ng t¸c m¹nh mÏ víi m«i tr−êng bªn ngoμi
-Ngμy nay khi nh¾c ®Õn tæ chøc nghÜa lμ nh¾c ®Õn mét hÖ
thè më,
thèng ë nghÜa
hÜ lμ tæ chøc
hø liª
liªn tôc
t t−¬ng
t t¸
t¸c víi
íi m«i
«i ttr−êng
ê
cña nã
G L O B A L V I S I O N
3. Tæ chøc nh− mét hÖ thèng më
Môii trường
Hệ thống
Phản hồi
ồ
Môi trường
Hệ thống
Phản hồi
ồ
Môi trường
Tæ chøc cã vai trß:
- tiÕp nhËn c¸c yÕu tè ®Çu vμo tõ m«i tr−êng bªn ngoμi
- chuyÓn ho¸ hoÆc biÕn ®æi c¸c yÕu tè ®Çu vμo thμnh c¸c s¶n PhÈm
®Çu ra
- c¸c s¶n phÈm l¹i ®−îc ph©n phèi trong m«i tr−êng bªn ngoμi
G L O B A L V I S I O N
G L O B A L V I S I O N
M«i tr−êng ho¹t ®éng cña mét tæ chøc
G L O B A L V I S I O N
G L O B A L V I S I O N
4. C¸c nguyªn t¾c Qu¶n lý mét tæ chøc
Tæ chøc lμ mét hÖ thèng do c¸c yÕu tè phô thuéc lÉn nhau t¹o thμnh, ng−êi
qu¶n
¶ lý nªn
ª ttu©n
© th
theo c¸c
¸ nguyªnª t¾c
t¾ sau ®Ó cãã thÓ qu¶n
¶ lý tèt mét
ét tæ
chøc:
Lîi Ých cña tæ chøc
1. Tæng
æ hoμ lîi Ých cña
ñ c¸c bé phËn . ☺
Lîi Ých cña c¸ nh©n
/ .
22. QuyÕt ®Þnh qu¶n lý cã thÓ thùc hiÖn tèt nÕu nh− ng−ßi qu¶n lý lμm hμi
hoμ ®−îc lîi Ých gi÷a c¸c c¸ nh©n trong tæ chøc
3. Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña tæ chøc ®Òu tu©n theo nh÷ng quy luËt biÕn ®æi vËt chÊt nhÊt
®Þnh, muèn ®iÓu khiÓn ®−îc tæ chøc th× cÇn ph¸i t×m ra c¸c quy luËt biÕn ®æi vμ
c¸c t¸c nh©n ®Ó ®iÓu chØnh
G L O B A L V I S I O N
Tæ chøc lμ mét hÖ thèng do c¸c yÕu tè phô thuéc lÉn nhau t¹o thμnh, ng−êi
qu¶n
¶ lý nªn
ª ttu©n
© th
theo c¸c
¸ nguyªnª t¾c
t¾ sau ®Ó cãã thÓ qu¶n
¶ lý tèt mét
ét tæ
chøc:
Lîi Ých cña tæ chøc
1. Tæng
æ hoμ lîi Ých cña
ñ c¸c bé phËn . ☺
Lîi Ých cña c¸ nh©n
/ .
22. QuyÕt ®Þnh qu¶n lý cã thÓ thùc hiÖn tèt nÕu nh− ng−ßi qu¶n lý lμm hμi
hoμ ®−îc lîi Ých gi÷a c¸c c¸ nh©n trong tæ chøc
3. Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña tæ chøc ®Òu tu©n theo nh÷ng quy luËt biÕn ®æi vËt chÊt nhÊt
®Þnh, muèn ®iÓu khiÓn ®−îc tæ chøc th× cÇn ph¸i t×m ra c¸c quy luËt biÕn ®æi vμ
c¸c t¸c nh©n ®Ó ®iÓu chØnh
G L O B A L V I S I O N
5. C¸c c¸ch tiÕp cËn ®èi víi Qu¶n lý mét tæ chøc
a. Theo
Th kinh
ki h nghiÖm:
hiÖ
Sö dông kinh nghiÖm cña m×nh ®Ó øng xö víi c¸c t×nh huèng theo c¸ch
mμ hä ®· øng xö thμnh c«ng trong qu¸ khø
¦u ®iÓm: ®¬n gi¶n
Nh−îc ®iÓm: - víi nh÷ng t×nh huèng míi ph¸t sinh,
sinh kh«ng cã kinh
nghiÖm ®Ó øng xö, qu¸ tr×nh qu¶n lý sÏ khã kh¨n
- VËn dông m¸y mãc th× sÏ dÉn ®Õn sai lÇm nghiªm träng
CÇn
Ç nh−ng kh«ng ®ññ
G L O B A L V I S I O N
a. Theo
Th kinh
ki h nghiÖm:
hiÖ
Sö dông kinh nghiÖm cña m×nh ®Ó øng xö víi c¸c t×nh huèng theo c¸ch
mμ hä ®· øng xö thμnh c«ng trong qu¸ khø
¦u ®iÓm: ®¬n gi¶n
Nh−îc ®iÓm: - víi nh÷ng t×nh huèng míi ph¸t sinh,
sinh kh«ng cã kinh
nghiÖm ®Ó øng xö, qu¸ tr×nh qu¶n lý sÏ khã kh¨n
- VËn dông m¸y mãc th× sÏ dÉn ®Õn sai lÇm nghiªm träng
CÇn
Ç nh−ng kh«ng ®ññ
G L O B A L V I S I O N
b. Theo hμnh vi quan hÖ c¸ nh©n
Gi¶i quyÕt ®−îc mèi quan hÖ gi÷a nh÷ng con ng−êi trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt kinh doanh
Nh−îc ®iÓm:
Nh ®iÓ Khã cãã c¬ sëë ®Ó bbuéc c¸c
¸ nh©n
h viªni ph¶i
h¶i cam kÕt hhoµn
thµnh nhiÖm vô
Khi quy
q m« doanh nghiÖp t¨ng lªn th× c¸c mèi qquan
an hÖ còng t¨ng lªn
theo cÊp sè céng, kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó gi¶i quyÕt hÕt c¸c mèi quan
hÖ c¸ nh©n víi c¸c thµnh viªn
Kh«ng ®Çy ®ñ
G L O B A L V I S I O N
Nh−îc ®iÓm:
Nh ®iÓ Khã cãã c¬ sëë ®Ó bbuéc c¸c
¸ nh©n
h viªni ph¶i
h¶i cam kÕt hhoµn
thµnh nhiÖm vô
Khi quy
q m« doanh nghiÖp t¨ng lªn th× c¸c mèi qquan
an hÖ còng t¨ng lªn
theo cÊp sè céng, kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó gi¶i quyÕt hÕt c¸c mèi quan
hÖ c¸ nh©n víi c¸c thµnh viªn
Kh«ng ®Çy ®ñ
G L O B A L V I S I O N
c. Theo lý thuyÕt ra quyÕt ®Þnh
Ng−êi qu¶n lý biÕt c¸ch ®−a ra quyÕt ®Þnh do ®ã cÇn ®−îc ®μo t¹o kü n¨ng ra quyÕt ®Þnh
Ra quyÕt ®Þnh: lùa chän mét ph−¬ng ¸n ho¹t ®éng trong t−¬ng lai mμ ng−êi ta cho r»ng
nã sÏ ®em l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt
Khã kh¨n:
+ GÆp ph¶i c¸c yÕu tè rñi ro, bÊt ®Þnh, cÇn ph¶i dù b¸o
+ Th«ng
« tin ra quyÕt
Õ ®Þnh kh«ng
« ®Çy
Ç ®ññ
+ QuyÕt ®Þnh sai lÇm, chi phÝ söa ch÷a lμ rÊt lín
G L O B A L V I S I O N
G L O B A L V I S I O N
VÝ dô: ra quyÕt ®Þnh theo nguyªn t¾c x¸c suÊt
Mét ddoanh
h nghiÖp
hiÖ s¶n
¶ xuÊtÊt bi
bia, kh«
kh«ng tiª
tiªu th
thô ®−î
®−îc hμng
hμ v×× chÊt
hÊt l−î
l−îng s¶n
¶ phÈm
hÈ kÐ
kÐm, ddo ®ã bban l·
l·nh
h ®®¹o c«ng
« tty
quyÕt ®Þnh ®Çu t− d©y chuyÒn c«ng nghÖ míi thay thÕ. Gi¶ sö cã hai ph−¬ng ¸n:
PA1: §Çu t− d©y chuyÒn hiÖn ®¹i hoμn chØnh cña óc, víi vèn ®Çu t− ban ®Çu 2 triÖu USD
PA2 §Çu
PA2: §Ç t− d©
d©y ch
chuyÒn
Òn trong n−íc cã møc ®é tiªn tiÕn cña viÖn
iÖn c«ng nghÖ thùc phÈm,
phÈm víi
íi vèn
èn ®Çu
®Ç t− ban ®Ç
®Çu chØ
®ßi 100000 USD
Chän ph−¬ng ¸n ®Çu t− nμo, víi c¸c t×nh huèng cã thÓ x¶y ra khi mua hai d©y chuyÒn c«ng nghÖ sx bia sö dông
trªn thùc tÕ sÏ mang l¹i kÕt qu¶ nh− sau:
ChÊt l−îng S¶n Tiªu thøc X¸c
phÈm bia suÊt
Tèt Trong 5 n¨m ®Çu, mçi n¨m l·i 1 triÖu 0,2
USD
Ph−¬ng ¸n 1 Trung b×nh Trong 5 n¨m ®Çu, mçi n¨m l·i 0,5 triÖu 0,6
USD
KÐm Kh«ng cã l·i,
l·i mÊt 2 triÖu USD 02
0,2
Tèt Trong 5 n¨m ®Çu, mçi n¨m l·i 100 ngμn 0,1
USD
Trung b×nh Trong 5 n¨m ®Çu,
®Çu mçi n¨m l·i 50 ngμn 0
0,6
6
USD
Ph−¬ng ¸n 2 KÐm Kh«ng cã l·i, mÊt 100000 USD 0,3
G L O B A L V I S I O N
G L O B A L V I S I O N
e. C¸c Chøc n¨ng Qu¶n lý mét tæ chøc
LËp KÕ ho¹ch
X ®Þnh
X¸c ® h môc tiªu,
iª ph−¬ng
h ph¸p
h ®Ó ®®¹t môc
tiªu
Tæ
æ chøc c¬ cÊu vμ nh©n sù
C¸c nguån lùc X¸c ®Þnh nh÷ng ho¹t ®éng cÇn thiÕt ®Ó thùc KÕt qu¶
-Nh©n lùc
-
hiÖn, x©y dùng co cÊu bé m¸y, lùa chän ng−êi -§¹t môc ®Ých,
-
phï hîp
Phèi hîp môc tiªu (s¶n
-Tµi lùc
- ho¹t
®éng
phÈm, dÞch vô)
-VËt lùc
-
L·nh ®¹o¹ -Môc
-Môc tiªu ®óng
-Th«ng tin
- T¸c ®éng ®Õn con ng−êi ®Ó hä nhiÖt t×nh chñ
®éng s¸ng t¹o trong c«ng viÖc -HiÖu qu¶ cao
-
G L O B A L V I S I O N
LËp KÕ ho¹ch
X ®Þnh
X¸c ® h môc tiªu,
iª ph−¬ng
h ph¸p
h ®Ó ®®¹t môc
tiªu
Tæ
æ chøc c¬ cÊu vμ nh©n sù
C¸c nguån lùc X¸c ®Þnh nh÷ng ho¹t ®éng cÇn thiÕt ®Ó thùc KÕt qu¶
-Nh©n lùc
-
hiÖn, x©y dùng co cÊu bé m¸y, lùa chän ng−êi -§¹t môc ®Ých,
-
phï hîp
Phèi hîp môc tiªu (s¶n
-Tµi lùc
- ho¹t
®éng
phÈm, dÞch vô)
-VËt lùc
-
L·nh ®¹o¹ -Môc
-Môc tiªu ®óng
-Th«ng tin
- T¸c ®éng ®Õn con ng−êi ®Ó hä nhiÖt t×nh chñ
®éng s¸ng t¹o trong c«ng viÖc -HiÖu qu¶ cao
-
G L O B A L V I S I O N
6. Vai trß cña qu¶n lý
Gióp cho
Gió h c¸c¸ tæ chøc
hø vμ μ c¸c
¸ thμ
thμnh
h viªn
iª thÊ
thÊy râ
â môc ®Ý
®Ých
h vμ
μ h−íng
h−í ®i
cña m×nh. §©y lμ yÕu tè quan träng nhÊt gióp tæ chøc thùc hiÖn ®−îc
môc ®Ých, sø mÖnh, ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu ng¾n h¹n, dμi h¹n, tån t¹i
vμ ph¸t triÓn
Ó mét c¸ch cã hiÖu qu¶¶
Gióp sö dông vμ phèi hîp c¸c nguån lùc cña tæ chøc cã hiÖu qu¶ h¬n
Gióp cho tæ chøc cã thÓ øng phã tèt h¬n víi sù thay ®æi cña m«i
tr−êng, c¸c yÕu tè bÊt ®Þnh trong t−¬ng lai
Gióp cho
Gió h tæ chøc
hø cñañ VN cãã thÓ ho¹t
h t ®éng
®é ®−îc
® ttrong ®iÒ
®iÒu kiÖn
kiÖ héi
nhËp vÒ kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi víi khu vùc vμ thÕ giíi
G L O B A L V I S I O N
Gióp cho
Gió h c¸c¸ tæ chøc
hø vμ μ c¸c
¸ thμ
thμnh
h viªn
iª thÊ
thÊy râ
â môc ®Ý
®Ých
h vμ
μ h−íng
h−í ®i
cña m×nh. §©y lμ yÕu tè quan träng nhÊt gióp tæ chøc thùc hiÖn ®−îc
môc ®Ých, sø mÖnh, ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu ng¾n h¹n, dμi h¹n, tån t¹i
vμ ph¸t triÓn
Ó mét c¸ch cã hiÖu qu¶¶
Gióp sö dông vμ phèi hîp c¸c nguån lùc cña tæ chøc cã hiÖu qu¶ h¬n
Gióp cho tæ chøc cã thÓ øng phã tèt h¬n víi sù thay ®æi cña m«i
tr−êng, c¸c yÕu tè bÊt ®Þnh trong t−¬ng lai
Gióp cho
Gió h tæ chøc
hø cñañ VN cãã thÓ ho¹t
h t ®éng
®é ®−îc
® ttrong ®iÒ
®iÒu kiÖn
kiÖ héi
nhËp vÒ kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi víi khu vùc vμ thÕ giíi
G L O B A L V I S I O N
T¹i sao ph¶i nghiªn cøu qu¶n lý?
TÝnh phæ biÕn cña qu¶n lý
G L O B A L V I S I O N
G L O B A L V I S I O N
I. Kh¸i niÖm vμ vai trß cña lËp kÕ ho¹ch
1. Kh¸i niÖm cña lËp kÕ ho¹ch
- Lμ cÇu nèi c¬ b¶n gi÷a hiÖn t¹i vμ t−¬ng lai
- CÇn thiÕt cho viÖc thùc hiÖn thμnh c«ng chiÕn l−îc
- PhÇn lín c¸c ho¹t ®éng tæ chøc, thùc hiÖn, ®iÒu khiÓn vμ kiÓm so¸t phô
thuéc vμo viÖc lËp kÕ ho¹ch tèt hay kh«ng
- Lμ chøc n¨ng ®Çu tiªn trong qu¸ tr×nh qu¶n lý vμ nã liªn quan ®Õn viÖc
triÓn khai thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng qu¶n lý kh¸c
LËp kÕ ho¹ch lμ viÖc x¸c ®Þnh tr−íc mét ch−¬ng tr×nh hμnh ®éng trong
t−¬ llaii cho
t−¬ng h tæ chøc,
hø bé phËn
hË hhay c¸¸ nh©n
h© ttrªn
ª c¬
¬ së
ë x¸c
¸ ®Þ
®Þnh
h c¸c
¸ môc
tiªu cÇn ®¹t ®−îc vμ ph−¬ng ph¸p ®Ó ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu ®ã
- CÇn thiÕt cho viÖc thùc hiÖn thμnh c«ng chiÕn l−îc
- PhÇn lín c¸c ho¹t ®éng tæ chøc, thùc hiÖn, ®iÒu khiÓn vμ kiÓm so¸t phô
thuéc vμo viÖc lËp kÕ ho¹ch tèt hay kh«ng
- Lμ chøc n¨ng ®Çu tiªn trong qu¸ tr×nh qu¶n lý vμ nã liªn quan ®Õn viÖc
triÓn khai thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng qu¶n lý kh¸c
LËp kÕ ho¹ch lμ viÖc x¸c ®Þnh tr−íc mét ch−¬ng tr×nh hμnh ®éng trong
t−¬ llaii cho
t−¬ng h tæ chøc,
hø bé phËn
hË hhay c¸¸ nh©n
h© ttrªn
ª c¬
¬ së
ë x¸c
¸ ®Þ
®Þnh
h c¸c
¸ môc
tiªu cÇn ®¹t ®−îc vμ ph−¬ng ph¸p ®Ó ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu ®ã
2
1. Kh¸i niÖm cña lËp kÕ ho¹ch (tiÕp)
- do ph¶i x¸c ®Þnh c¸c yÕu tè trong t−¬ng lai nªn c«ng t¸c dù b¸o ®ãng
vai trß quan träng ®èi víi viÖc lËp kÕ ho¹ch
Tæ chøc cÇn ph¶i lµm nh÷ng viÖc g×? Lµm nh− thÕ nµo?
Ai lµm? Khi nµo?
Qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch liªn quan ®Õn tÊt c¶ c¸c nhµ qu¶n lý+ nh©n viªn
Lµ c¬ së ®Ó tæ chøc c¸c ho¹t ®éng cÇn thiÕt trong doanh nghiÖp
- do ph¶i x¸c ®Þnh c¸c yÕu tè trong t−¬ng lai nªn c«ng t¸c dù b¸o ®ãng
vai trß quan träng ®èi víi viÖc lËp kÕ ho¹ch
Tæ chøc cÇn ph¶i lµm nh÷ng viÖc g×? Lµm nh− thÕ nµo?
Ai lµm? Khi nµo?
Qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch liªn quan ®Õn tÊt c¶ c¸c nhµ qu¶n lý+ nh©n viªn
Lµ c¬ së ®Ó tæ chøc c¸c ho¹t ®éng cÇn thiÕt trong doanh nghiÖp
3
I. Kh¸i niÖm
Ö vμ vai trß cña lËp
Ë kÕ ho¹ch
¹ (tiÕp)
I. Kh¸i niÖm
Ö vμ vai trß cña lËp
Ë kÕ ho¹ch
¹ (tiÕp)
4
2. T¹i sao ph¶i lËp kÕ ho¹ch? (tiÕp)
5
2. T¹i
¹ sao ph¶i lËp
Ë kÕ ho¹ch?
¹ ((tiÕp)
2. T¹i
¹ sao ph¶i lËp
Ë kÕ ho¹ch?
¹ ((tiÕp)
6
I. Kh¸i niÖm vμ vai trß cña lËp kÕ ho¹ch (tiÕp)
3 C¸c lo¹i kÕ ho¹ch
3.
3.1. ThÕ nμo lμ mét b¶n kÕ ho¹ch?
-Lμ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch
+theo
th nguyªnª t¾
t¾c SMART
SMART: Specific,
S ifi M Measurable,
bl
Achieveable, Reasonable, Time-bound
+theo
th nguyªnª t¾
t¾c SMART
SMART: Specific,
S ifi M Measurable,
bl
Achieveable, Reasonable, Time-bound
7
3.2. C¸c lo¹i kÕ ho¹ch
a. Theo thêi gian: dμi h¹n (>5 n¨m), trung h¹n (1-5 n¨m) vμ ng¾n h¹n (<1n¨m)
b. Theo ph¹m vi ho¹t ®éng (cÊp kÕ ho¹ch): chiÕn l−îc (tæng thÓ) vμ t¸c nghiÖp
LËp
>5 n¨m
C¸c kÕ -ë cÊp toµn tæ
chøc, do c¸c nhµ
nhμ
hμ ho¹ch l∙nh ®¹o cÊp cao
qu¶n lý cÊp cao chiÕn quyÕt ®Þnh, nh»m
x¸c ®Þnh c¸c môc
1-5 n¨m l−îc tiªu tæng thÓ cho
tæ chøc: ®Çu t−
C¸c nhμ
C¸ hμ qu¶n
¶ lý vµo/lo¹i bá lÜnh
cÊp trung gian LËp vùc kinh doanh
kÕ ho¹ch nµo, vÞ thÕ cña
<1 n¨m t¸c nghiÖp
g Öp doanh nghiÖp ra
C¸c nhμ sao??
qu¶n lý -- ChØ ra ®Þnh
h−íng toµn bé c¸c
cÊp thÊp mÆt ho¹t ®éng cña
CÊp qu¶n lý Ph¹m vi ho¹t ®éng
tæ chøc
-chi tiÕt, cô thÓ ho¸ kÕ ho¹ch chiÕn l−îc thµnh nh÷ng hµnh
®éng hµng n¨m, quý, th¸ng, tuÇn, ngµy vÝ dô nh− kÕ ho¹ch
nh©n c«ng, kÕ ho¹ch tiÕn ®é,..
-- do c¸c nhµ qu¶n lý cÊp trung gian vµ thÊp ®Ò ra nh»m hËu
É cho viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch chiÕn l−îc
thuÉn
-- liªn quan ®Õ mèi quan hÖ cña con ng−êi trong tæ chøc víi c¸c
tæ chøc kh¸c
8
- C¸c ph−¬ng ph¸p ®¹t ®−îc môc tiªu ®ã. VÝ dô: T¨ng
c−êng qu¶ng c¸o, s¶n xuÊt thªm s¶n phÈm míi, ….
- C¸c nguån lùc mμ doanh nghiÖp cÇn huy ®éng. VÝ dô: Nh©n sù, tμi chÝnh, thêi
gian, ….
- Ph−¬ng h−íng, chÝnh s¸ch c¬ b¶n mμ doanh nghiÖp sÏ ¸p dông trong thêi gian
ù hiÖn
thùc Ö chiÕn l−îc,
î , nh»m huyy ®éng
é g vμ sö dông
ô g tèt nhÊt c¸c nguån
g lùc
ù ®èi víi
doanh nghiÖp. VÝ dô: gi¶m gi¸ ®Ó t¨ng khèi l−îng hμng b¸n ra, khuyÕn m¹i thªm
quμ tÆng, …
- C¸c ph−¬ng ph¸p ®¹t ®−îc môc tiªu ®ã. VÝ dô: T¨ng
c−êng qu¶ng c¸o, s¶n xuÊt thªm s¶n phÈm míi, ….
- C¸c nguån lùc mμ doanh nghiÖp cÇn huy ®éng. VÝ dô: Nh©n sù, tμi chÝnh, thêi
gian, ….
- Ph−¬ng h−íng, chÝnh s¸ch c¬ b¶n mμ doanh nghiÖp sÏ ¸p dông trong thêi gian
ù hiÖn
thùc Ö chiÕn l−îc,
î , nh»m huyy ®éng
é g vμ sö dông
ô g tèt nhÊt c¸c nguån
g lùc
ù ®èi víi
doanh nghiÖp. VÝ dô: gi¶m gi¸ ®Ó t¨ng khèi l−îng hμng b¸n ra, khuyÕn m¹i thªm
quμ tÆng, …
9
c. Theo h×nh thøc thÓ hiÖn (tiÕp)
•ChÝnh s¸ch: Tæng thÓ c¸c biÖn ph¸p mμ doanh nghiÖp cã thÓ sö dông ®Ó t¸c
®éng ®Õn c¸c ®èi t−îng cã liªn quan trong thêi gian ®ñ dμi nh»m thùc hiÖn c¸c môc
tiªu chiÕn l−îc cña m×nh
- Lμ kÕ ho¹ch, v¨n b¶n h−íng dÉn c¸ch hμnh ®éng vμ suy nghÜ trong doanh nghiÖp
nh»m ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu chiÕn l−îc ®· ®Ò ra
10
•ChÝnh s¸ch: Tæng thÓ c¸c biÖn ph¸p mμ doanh nghiÖp cã thÓ sö dông ®Ó t¸c
®éng ®Õn c¸c ®èi t−îng cã liªn quan trong thêi gian ®ñ dμi nh»m thùc hiÖn c¸c môc
tiªu chiÕn l−îc cña m×nh
- Lμ kÕ ho¹ch, v¨n b¶n h−íng dÉn c¸ch hμnh ®éng vμ suy nghÜ trong doanh nghiÖp
nh»m ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu chiÕn l−îc ®· ®Ò ra
10
c. Theo h×nh thøc thÓ hiÖn (tiÕp)
• Thñ tôc: hμng lo¹t c¸c ho¹t ®éng cÇn thiÕt ®−îc Ên ®Þnh theo tr×nh tù thêi
gian, do ng−êi qu¶n lý ®Ò ra ®Ó h−íng dÉn viÖc triÓn khai thùc hiÖn c¸c kÕ
ho¹ch vμ ®iÒu hμnh t¸c nghiÖp c¸c ho¹t ®éng th−êng xuyªn trong toμn
doanh nghiÖp vμ trong tõng bé phËn cña doanh nghiÖp
-C¸c thñ tôc tån t¹i ë tÊt c¶ c¸c bé phËn cña doanh nghiÖp
-Nh÷ng ho¹t ®éng hμng ngμy cña doanh nghiÖp diÔn ra theo nh÷ng c¸ch thøc cã lîi nhÊt nh»m
®¹t ®Õn hiÖu qu¶ cao nhÊt
-Lμ c«ng cô qu¶n lý vμ ®ång thêi thÓ hiÖn tr×nh ®é qu¶n lý
-Tr×nh ®é qu¶n lý cμng cao th× c¸c thñ tôc thiÕt kÕ ra cμng ph¶i ®¬n gi¶n vμ dÔ thùc hiÖn
11
• Thñ tôc: hμng lo¹t c¸c ho¹t ®éng cÇn thiÕt ®−îc Ên ®Þnh theo tr×nh tù thêi
gian, do ng−êi qu¶n lý ®Ò ra ®Ó h−íng dÉn viÖc triÓn khai thùc hiÖn c¸c kÕ
ho¹ch vμ ®iÒu hμnh t¸c nghiÖp c¸c ho¹t ®éng th−êng xuyªn trong toμn
doanh nghiÖp vμ trong tõng bé phËn cña doanh nghiÖp
-C¸c thñ tôc tån t¹i ë tÊt c¶ c¸c bé phËn cña doanh nghiÖp
-Nh÷ng ho¹t ®éng hμng ngμy cña doanh nghiÖp diÔn ra theo nh÷ng c¸ch thøc cã lîi nhÊt nh»m
®¹t ®Õn hiÖu qu¶ cao nhÊt
-Lμ c«ng cô qu¶n lý vμ ®ång thêi thÓ hiÖn tr×nh ®é qu¶n lý
-Tr×nh ®é qu¶n lý cμng cao th× c¸c thñ tôc thiÕt kÕ ra cμng ph¶i ®¬n gi¶n vμ dÔ thùc hiÖn
11
c. Theo h×nh thøc thÓ hiÖn (tiÕp)
• Quy t¾c: do ng−êi qu¶n lý ®Æt ra ®Ó cho phÐp hoÆc kh«ng cho phÐp mét hμnh
®éng nμo ®ã cã thÓ x¶y ra trong doanh nghiÖp
• Bæ sung cho c¸c chÝnh s¸ch cña doanh nghiÖp
• T¹o hμnh lang giíi h¹n trong viÖc sö dông c¸c chÝnh s¸ch
• Tr¸nh sù
ù ph©n
p t¸n trong
g hμnh ®éng
é g ®Ó tËp
Ëp trung
g vμo thùc
ù hiÖn
Ö c¸c môc
ô tiªu
cô thÓ
VÝ dô:
d Khi doanh
d h nghiÖp
hiÖ muèn
è tiªu
tiª th
thô s¶n
¶ phÈm
hÈ míiíi th× hay
h thùc
th hiÖn
hiÖ c¸c
¸ chÝnh
hÝ h s¸ch
¸ h
giíi thiÖu s¶n phÈm míi ®Õn tËn tay ng−êi sö dông, hä ph¶i cã quy t¾c chØ ph©n ph¸t
s¶n phÈm dïng thö cho nh÷ng ®èi t−îng kh¸ch hµng ®∙ ®−îc ho¹ch ®Þnh vµ yªu cÇu
c¸c nh©n viªn marketing ®ã ph¶i cã ký nhËn cña ng−êi nhËn s¶n phÈm dïng thö
12
• Quy t¾c: do ng−êi qu¶n lý ®Æt ra ®Ó cho phÐp hoÆc kh«ng cho phÐp mét hμnh
®éng nμo ®ã cã thÓ x¶y ra trong doanh nghiÖp
• Bæ sung cho c¸c chÝnh s¸ch cña doanh nghiÖp
• T¹o hμnh lang giíi h¹n trong viÖc sö dông c¸c chÝnh s¸ch
• Tr¸nh sù
ù ph©n
p t¸n trong
g hμnh ®éng
é g ®Ó tËp
Ëp trung
g vμo thùc
ù hiÖn
Ö c¸c môc
ô tiªu
cô thÓ
VÝ dô:
d Khi doanh
d h nghiÖp
hiÖ muèn
è tiªu
tiª th
thô s¶n
¶ phÈm
hÈ míiíi th× hay
h thùc
th hiÖn
hiÖ c¸c
¸ chÝnh
hÝ h s¸ch
¸ h
giíi thiÖu s¶n phÈm míi ®Õn tËn tay ng−êi sö dông, hä ph¶i cã quy t¾c chØ ph©n ph¸t
s¶n phÈm dïng thö cho nh÷ng ®èi t−îng kh¸ch hµng ®∙ ®−îc ho¹ch ®Þnh vµ yªu cÇu
c¸c nh©n viªn marketing ®ã ph¶i cã ký nhËn cña ng−êi nhËn s¶n phÈm dïng thö
12
c. Theo h×nh thøc thÓ hiÖn (tiÕp)
•Ng©n quü: c¸c kÕ ho¹ch ®−îc ph¸t biÓu d−íi d¹ng c¸c quan hÖ con sè, quan träng
nhÊt lμ ng©n quü thu vμ chi, cã thÓ l−îng ho¸ ®−îc ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña kÕ
ho¹ch
B¶o ®¶m vËt chÊt cho viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch
C«ng cô ®Ó gióp cho c¸c nhμ qu¶n lý kiÓm tra ®−îc tiÕn ®é thùc hiÖn kÕ ho¹ch
13
•Ng©n quü: c¸c kÕ ho¹ch ®−îc ph¸t biÓu d−íi d¹ng c¸c quan hÖ con sè, quan träng
nhÊt lμ ng©n quü thu vμ chi, cã thÓ l−îng ho¸ ®−îc ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña kÕ
ho¹ch
B¶o ®¶m vËt chÊt cho viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch
C«ng cô ®Ó gióp cho c¸c nhμ qu¶n lý kiÓm tra ®−îc tiÕn ®é thùc hiÖn kÕ ho¹ch
13
4. Vai trß cña lËp kÕ ho¹ch
a. Gióp cho tææ chøc øng phã víi nh÷ng t×nh huèng
è bÊt
Ê ®Þnh
- Do lËp kÕ ho¹ch cÇn ph¶i cã c¸c dù b¸o vÒ t−¬ng lai
- B¶n th©n quy tr×nh lËp kÕ ho¹ch ®· gióp cho ng−êi qu¶n lý thÊy ®−îc
c¸c t×nh huèng bÈt ®Þnh cã thÓ x¶y ra trong t−¬ng lai
- Dù b¸o tr−íc ph−¬ng h−íng kh¾c phôc nÕu c¸c t×nh huèng ®ã x¶y ra
Nªn x©y dùng mét hÖ thèng kÕ ho¹ch linh ho¹t
c. T¹o ®iÒu kiÖn cho tæ chøc c¸c ho¹t ®éng t¸c nghiÖp th«ng qua viÖc ph©n
c«ng nhiÖm vô, tr¸ch nhiÖm cho tõng c¸ nh©n, bé phËn nh»m ®¹t ®−îc môc tiªu chung
d. T¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng cña tææ chøc, bé phËn
vμ c¸ nh©n tõ ®ã ®−a ra c¸c biÖn ph¸p ®iÒu chØnh kÞp thêi
14
c. T¹o ®iÒu kiÖn cho tæ chøc c¸c ho¹t ®éng t¸c nghiÖp th«ng qua viÖc ph©n
c«ng nhiÖm vô, tr¸ch nhiÖm cho tõng c¸ nh©n, bé phËn nh»m ®¹t ®−îc môc tiªu chung
d. T¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng cña tææ chøc, bé phËn
vμ c¸ nh©n tõ ®ã ®−a ra c¸c biÖn ph¸p ®iÒu chØnh kÞp thêi
14
II. C¸c c¨n cø vμ nguyªn t¾c lËp kÕ ho¹ch
1. C¸c c¨n
¨ cø
ø lËp kÕ
Õ ho¹ch
- C¸c dù b¸o vÒ m«i tr−êng thùc hiÖn kÕ ho¹ch trong t−¬ng lai (c¸c c¬ héi, nguy c¬, sù biÕn
®éng vÒ kinh tÕ x· héi nãi chung, ….
- C¸c ®iÒu kiÖn hiÖn cã cña tæ chøc (®iÓm m¹nh,
m¹nh ®iÓm yÕu cña tæ chøc,
chøc ®iÒu kiÖn vÒ tiÒn
vèn, c¬ së vËt chÊt, thêi gian,…)
- Nghiªn cøu vÒ c¹nh tranh (sè l−îng c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, −u thÕ vμ kh¶ n¨ng c¹nh tranh
cña hä)
15
15
III. Quy tr×nh lËp kÕ ho¹ch
16
16
Bμi tËp nhãm: lËp b¶n kÕ ho¹ch
- Líp chuÈn bÞ ®i th¨m quan t¹i Hoμ B×nh, hai ngμy nh©n dÞp kû niÖm ngμy thμnh lËp
§oμn TNCS HCM, lËp kÕ ho¹ch cho chuyÕn ®i th¨m quan nμy
- mét c«ng ty sản xuất bia chuÈn bÞ tung ra thÞ tr−êng s¶n phÈm bia chai míi, lËp kÕ
ho¹ch tiªu thô s¶n phÈm bia nμy trong n¨m 2008
- Chi ®oμn chuÈn bÞ thi v¨n nghÖ do §oμn tr−êng tæ chøc nh©n dÞp 26/3, lËp kÕ ho¹ch
cho cuéc thi v¨n nghÖ nμy
- Líp chuÈn bÞ tham gia ho¹t ®éng c¾m tr¹i do §oμn tr−êng tæ chøc nh©n dip 26/3,
26/3
lËp kÕ ho¹ch cho ho¹t ®éng c¾m tr¹i nμy
17
- Líp chuÈn bÞ ®i th¨m quan t¹i Hoμ B×nh, hai ngμy nh©n dÞp kû niÖm ngμy thμnh lËp
§oμn TNCS HCM, lËp kÕ ho¹ch cho chuyÕn ®i th¨m quan nμy
- mét c«ng ty sản xuất bia chuÈn bÞ tung ra thÞ tr−êng s¶n phÈm bia chai míi, lËp kÕ
ho¹ch tiªu thô s¶n phÈm bia nμy trong n¨m 2008
- Chi ®oμn chuÈn bÞ thi v¨n nghÖ do §oμn tr−êng tæ chøc nh©n dÞp 26/3, lËp kÕ ho¹ch
cho cuéc thi v¨n nghÖ nμy
- Líp chuÈn bÞ tham gia ho¹t ®éng c¾m tr¹i do §oμn tr−êng tæ chøc nh©n dip 26/3,
26/3
lËp kÕ ho¹ch cho ho¹t ®éng c¾m tr¹i nμy
17
IV. C¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng cña mét b¶n kÕ ho¹ch
ThÕ nμo lμ mét b¶n kÕ ho¹ch?
a. Tr×nh ®é cña ng−êi lËp kÕ ho¹ch:
- HiÓu biÕt, kiÕn thøc vÒ c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ, v¨n ho¸, x∙ héi,...,
- Cã kü n¨ng vÒ nhËn thøc, ho¹ch ®Þnh, cã tÇm nh×n xa tr«ng réng
- Cã kh¶ n¨ng
¨ tæng
tæ hîp
h vµµ ph©n
h© tÝch
tÝ h vÊn
Ê dÒ
Gióp ng−êi lËp kÕ ho¹ch hiÓu ®−îc c¸c thµnh phÇn cña 1 b¶n kÕ ho¹ch vµ mèi
quan hÖ gi÷a c¸c thµnh phÇn ®ã, ®Ò ra ®−îc mét b¶n kÕ ho¹ch hîp lý, cã tÝnh
kh¶ thi vµ
µ ®é linh
li h ho¹t
h t cao.
b. Th«ng tin ®Ó lËp kÕ ho¹ch:
- cã ®Çy ®ñ vµ ®¸ng tin cËy kh«ng?
- c¸c th«ng tin nµy ®Òu dùa trªn c¸c c¨n cø, ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò nh− c¸c dù
b¸o vÒ thÞ tr−êng, m«i tr−êng tæ chøc, c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, néi lùc cña tæ
chøc
- chÝnh lµ c¬ së ®Ó dù b¸o tr−íc c¸c t×nh huèng, kh¶ n¨ng cã thÓ x¶y ra vµ
®Ò ra c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc.
18
IV. C¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng cña mét b¶n kÕ ho¹ch
ThÕ nμo lμ mét b¶n kÕ ho¹ch?
a. Tr×nh ®é cña ng−êi lËp kÕ ho¹ch:
- HiÓu biÕt, kiÕn thøc vÒ c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ, v¨n ho¸, x∙ héi,...,
- Cã kü n¨ng vÒ nhËn thøc, ho¹ch ®Þnh, cã tÇm nh×n xa tr«ng réng
- Cã kh¶ n¨ng
¨ tæng
tæ hîp
h vµµ ph©n
h© tÝch
tÝ h vÊn
Ê dÒ
Gióp ng−êi lËp kÕ ho¹ch hiÓu ®−îc c¸c thµnh phÇn cña 1 b¶n kÕ ho¹ch vµ mèi
quan hÖ gi÷a c¸c thµnh phÇn ®ã, ®Ò ra ®−îc mét b¶n kÕ ho¹ch hîp lý, cã tÝnh
kh¶ thi vµ
µ ®é linh
li h ho¹t
h t cao.
b. Th«ng tin ®Ó lËp kÕ ho¹ch:
- cã ®Çy ®ñ vµ ®¸ng tin cËy kh«ng?
- c¸c th«ng tin nµy ®Òu dùa trªn c¸c c¨n cø, ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò nh− c¸c dù
b¸o vÒ thÞ tr−êng, m«i tr−êng tæ chøc, c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, néi lùc cña tæ
chøc
- chÝnh lµ c¬ së ®Ó dù b¸o tr−íc c¸c t×nh huèng, kh¶ n¨ng cã thÓ x¶y ra vµ
®Ò ra c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc.
18
IV. C¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng cña mét b¶n kÕ ho¹ch
(tiÕp)
c. Sù tham gia cña tÊt c¶ nh÷ng thμnh viªn (c¸c cÊp) trong doanh nghiÖp vμo
qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch (sù hiÖp lùc):
- nÕu hä ®−îc tham gia vµo qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch hä sÏ ®ãng gãp c¸c ý kiÕn
thuéc lÜnh vùc chuyªn m«n cña m×nh.
- Cã ®−îc sù nhÊt trÝ vÒ c¸c c¬ së tiÒn ®Ò ®Ó lËp kÕ ho¹ch th× sÏ cã sù phèi hîp
chÆt chÏ víi nhau trong qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch,
ho¹ch hiÓu râ c«ng viÖc m×nh sÏ ph¶i
thùc hiÖn
d. Ph−¬ng
gpph¸p
p lËp
Ëp (q
(quyy tr×nh ®Ó lËp
Ëp kÕ ho¹ch)
¹ )
- C¸c b−íc lËp kÕ ho¹ch cã l« gÝc hay kh«ng?
- C¸c c¬ së, c¨n cø ®Õ lËp cã ®Çy ®ñ hay kh«ng?….
TÊt c¶ c¸c yÕu tè nμy sÏ ¶nh h−ëng ®Õn ChÊt l−îng cña mét b¶n kÕ ho¹ch: ChÊt
î cao hay thÊp vμ cã tÝnh kh¶ thi hay kh«ng?
l−îng
19
IV. C¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng cña mét b¶n kÕ ho¹ch
(tiÕp)
c. Sù tham gia cña tÊt c¶ nh÷ng thμnh viªn (c¸c cÊp) trong doanh nghiÖp vμo
qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch (sù hiÖp lùc):
- nÕu hä ®−îc tham gia vµo qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch hä sÏ ®ãng gãp c¸c ý kiÕn
thuéc lÜnh vùc chuyªn m«n cña m×nh.
- Cã ®−îc sù nhÊt trÝ vÒ c¸c c¬ së tiÒn ®Ò ®Ó lËp kÕ ho¹ch th× sÏ cã sù phèi hîp
chÆt chÏ víi nhau trong qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch,
ho¹ch hiÓu râ c«ng viÖc m×nh sÏ ph¶i
thùc hiÖn
d. Ph−¬ng
gpph¸p
p lËp
Ëp (q
(quyy tr×nh ®Ó lËp
Ëp kÕ ho¹ch)
¹ )
- C¸c b−íc lËp kÕ ho¹ch cã l« gÝc hay kh«ng?
- C¸c c¬ së, c¨n cø ®Õ lËp cã ®Çy ®ñ hay kh«ng?….
TÊt c¶ c¸c yÕu tè nμy sÏ ¶nh h−ëng ®Õn ChÊt l−îng cña mét b¶n kÕ ho¹ch: ChÊt
î cao hay thÊp vμ cã tÝnh kh¶ thi hay kh«ng?
l−îng
19
I Kh¸i niÖm
I. iÖ vμμ néi
éi ddung cña
ñ chøc
hø n¨ng
¨ tæ chøc
hø
I Kh¸i niÖm
I. iÖ vμμ néi
éi ddung cña
ñ chøc
hø n¨ng
¨ tæ chøc
hø
Môc ®Ých: LËp ra mét hÖ thèng chÝnh thøc gåm nh÷ng vai trß vμ nhiÖm vô
mμ mçi ng−êi ph¶i thùc hiÖn sao cho hä cã thÓ hîp t¸c ®−îc víi nhau tèt nhÊt
trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn môc tiªu cña tæ chøc
I Kh¸i niÖm
I. iÖ vμμ néi
éi ddung cña
ñ chøc
hø n¨ng
¨ tæ chøc
hø
Môc ®Ých: LËp ra mét hÖ thèng chÝnh thøc gåm nh÷ng vai trß vμ nhiÖm vô
mμ mçi ng−êi ph¶i thùc hiÖn sao cho hä cã thÓ hîp t¸c ®−îc víi nhau tèt nhÊt
trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn môc tiªu cña tæ chøc
¾ X¸c ®Þnh c¸c néi quy, quy chÕ trong hiÖp t¸c néi bé còng nh− mèi quan hÖ gi÷a
c¸c bé phËn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp
¾tuyÓn
t Ó chän
h nh÷ng
h÷ ng−êi
êi ®¶m
®¶ nhËn
hË c¸c
¸ chøc
hø vô
¾ X¸c ®Þnh c¸c néi quy, quy chÕ trong hiÖp t¸c néi bé còng nh− mèi quan hÖ gi÷a
c¸c bé phËn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp
¾tuyÓn
t Ó chän
h nh÷ng
h÷ ng−êi
êi ®¶m
®¶ nhËn
hË c¸c
¸ chøc
hø vô
II ThiÕt kÕ c¬ cÊu
II. Ê tæ chøc
hø
1 Kh¸i niÖm c¬ cÊu tæ chøc
1.
II ThiÕt kÕ c¬ cÊu
II. Ê tæ chøc
hø
1 Kh¸i niÖm c¬ cÊu tæ chøc
1.
a Ch
a. Chuyªn ªn m«n ho¸ho¸: qu¸ tr×nh nhËn diÖn nh÷ng c«ng viÖc cô thÓ vμ ph©n
c«ng c¸c c¸ nh©n hay nhãm lμm viÖc ®· ®−îc huÊn luyÖn thÝch hîp ®¶m nhËn chóng.
VÝ dô: 10 kim/ng−êi/ngμy thay b»ng 48.000kim/10ng−êi/ngμy
48 000kim/10ng−êi/ngμy
b. Tiªu chuÈn ho¸: Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c¸c thñ tôc cña doanh nghiÖp mμ theo
®ã c¸c nh©n viªn cã thÓ hoμn thμnh c«ng
g viÖc
Ö cña hä
ä theo mét
é c¸ch thøc thèng
g nhÊt
vμ thÝch hîp
c. QuyÒn h¹n: lμ quyÒn tù chñ trong qu¸ tr×nh quyÕt ®Þnh vμ quyÒn ®ßi hái sù
tu©n thñ quyÕt ®Þnh g¾n liÒn víi mét vÞ trÝ (chøc vô) qu¶n trÞ nhÊt ®Þnh trong c¬ cÊu tæ
chøc
QuyÒn h¹n cña mét vÞ trÝ sÏ ®−îc giao phã cho ng−êi nμo n¾m gi÷ vÝ trÝ ®ã
QuyÒn h¹n kh«ng g¾n liÒn víi tr¸ch nhiÖm t−¬ng øng sÏ t¹o c¬ héi cho sù l¹m dông
Cã ba lo¹i quyÒn h¹n trong doanh nghiÖp: trùc tuyÕn, chøc n¨ng vμ tham m−u
2. Nh÷ng
÷ ®Æc
Æ ®iÓm
Ó c¬ b¶n
¶ cña
ñ c¬ cÊu
Ê tææ chøc
ø
a Ch
a. Chuyªn
ªn m«n ho¸
ho¸: qu¸ tr×nh nhËn diÖn nh÷ng c«ng viÖc cô thÓ vμ ph©n
c«ng c¸c c¸ nh©n hay nhãm lμm viÖc ®· ®−îc huÊn luyÖn thÝch hîp ®¶m nhËn chóng.
VÝ dô: 10 kim/ng−êi/ngμy thay b»ng 48.000kim/10ng−êi/ngμy
48 000kim/10ng−êi/ngμy
b. Tiªu chuÈn ho¸: Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c¸c thñ tôc cña doanh nghiÖp mμ theo
®ã c¸c nh©n viªn cã thÓ hoμn thμnh c«ng
g viÖc
Ö cña hä
ä theo mét
é c¸ch thøc thèng
g nhÊt
vμ thÝch hîp
c. QuyÒn h¹n: lμ quyÒn tù chñ trong qu¸ tr×nh quyÕt ®Þnh vμ quyÒn ®ßi hái sù
tu©n thñ quyÕt ®Þnh g¾n liÒn víi mét vÞ trÝ (chøc vô) qu¶n trÞ nhÊt ®Þnh trong c¬ cÊu tæ
chøc
QuyÒn h¹n cña mét vÞ trÝ sÏ ®−îc giao phã cho ng−êi nμo n¾m gi÷ vÝ trÝ ®ã
QuyÒn h¹n kh«ng g¾n liÒn víi tr¸ch nhiÖm t−¬ng øng sÏ t¹o c¬ héi cho sù l¹m dông
Cã ba lo¹i quyÒn h¹n trong doanh nghiÖp: trùc tuyÕn, chøc n¨ng vμ tham m−u
c. QuyÒn
Ò h¹n (tiÕp)
Õ
• QuyÒn h¹n trùc tuyÕn: lμ quyÒn h¹n cho phÐp ng−êi qu¶n trÞ
ra quyÕt ®Þnh vμ gi¸m s¸t trùc tiÕp ®èi víi cÊp d−íi
• Sù kh¸c biÖt gi÷a quyÒn h¹n chøc n¨ng vμ quyÒn h¹n trùc tuyÕn:
- quyÒn
Ò h¹n
h chøc
hø n¨ng
¨ lµ mét
ét phÇn
hÇ quyÒn
Ò h¹n
h cña
ñ ng−êi
êi trùc
t t Õ
tuyÕn
- ng−êi ®−îc giao quyÒn h¹n chøc n¨ng cã thÓ ra ®−îc quyÕt ®Þnh cuèi cïng khi cã
sù uû quyÒn cña cÊp trùc tuyÕn
c. QuyÒn
Ò h¹n (tiÕp)
Õ
• QuyÒn h¹n trùc tuyÕn: lμ quyÒn h¹n cho phÐp ng−êi qu¶n trÞ
ra quyÕt ®Þnh vμ gi¸m s¸t trùc tiÕp ®èi víi cÊp d−íi
• Sù kh¸c biÖt gi÷a quyÒn h¹n chøc n¨ng vμ quyÒn h¹n trùc tuyÕn:
- quyÒn
Ò h¹n
h chøc
hø n¨ng
¨ lµ mét
ét phÇn
hÇ quyÒn
Ò h¹n
h cña
ñ ng−êi
êi trùc
t t Õ
tuyÕn
- ng−êi ®−îc giao quyÒn h¹n chøc n¨ng cã thÓ ra ®−îc quyÕt ®Þnh cuèi cïng khi cã
sù uû quyÒn cña cÊp trùc tuyÕn
dd. CÊp qu¶n trÞ,
trÞ tÇm qu¶n trÞ vμ c¸c m« h×nh c¬ cÊu tæ chøc xÐt theo
sè cÊp qu¶n trÞ
•TÇm qu¶n trÞ (kiÓm so¸t): sè ng−êi vμ bé phËn mμ mét nhμ qu¶n lý cã thÓ kiÓm so¸t cã hiÖu qu¶
• CÊp qu¶n lý lμ cÊp ®−îc quyÒn ra quyÕt ®Þnh vμ ®ßi hái sù tu©n thñ quyÕt ®Þnh
•sè cÊp tõng nhμ qu¶n lý cã thÓ qu¶n lý phô thuéc vμo nhiÒu yÕu tè:
1. tÇm q
qu¶n trÞÞ vµ tr×nh ®éé cña c¸c c¸n béé q
qu¶n trÞÞ + ë Anh. cÊpp cao vμ cÊpp
2. tÝnh phøc t¹p cña ho¹t ®éng qu¶n trÞ - trung: 4, cÊp c¬ së: 8; ë Mü:
cÊp cao vμ trung: 9
3. tr×nh ®é vµ ý thøc t«n träng, tu©n thñ mÖnh +
lÖnh cña cÊp d−íi
4. tÇm qu¶n trÞ vµ sù râ rµng trong x¸c ®Þnh + thÊy tÇm qu¶n trÞ cμng lín
nhiÖm vô, quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm th× sè cÊp qu¶n trÞ cμng nhá
5. n¨ng lùc cña hÖ thèng th«ng tin + vμ ng−îc l¹i
•TÇm qu¶n trÞ (kiÓm so¸t): sè ng−êi vμ bé phËn mμ mét nhμ qu¶n lý cã thÓ kiÓm so¸t cã hiÖu qu¶
• CÊp qu¶n lý lμ cÊp ®−îc quyÒn ra quyÕt ®Þnh vμ ®ßi hái sù tu©n thñ quyÕt ®Þnh
•sè cÊp tõng nhμ qu¶n lý cã thÓ qu¶n lý phô thuéc vμo nhiÒu yÕu tè:
1. tÇm q
qu¶n trÞÞ vµ tr×nh ®éé cña c¸c c¸n béé q
qu¶n trÞÞ + ë Anh. cÊpp cao vμ cÊpp
2. tÝnh phøc t¹p cña ho¹t ®éng qu¶n trÞ - trung: 4, cÊp c¬ së: 8; ë Mü:
cÊp cao vμ trung: 9
3. tr×nh ®é vµ ý thøc t«n träng, tu©n thñ mÖnh +
lÖnh cña cÊp d−íi
4. tÇm qu¶n trÞ vµ sù râ rµng trong x¸c ®Þnh + thÊy tÇm qu¶n trÞ cμng lín
nhiÖm vô, quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm th× sè cÊp qu¶n trÞ cμng nhá
5. n¨ng lùc cña hÖ thèng th«ng tin + vμ ng−îc l¹i
d CÊp qu¶n trÞ,
d. trÞ tÇm qu¶n trÞ vμ c¸c m« h×nh c¬ cÊu tæ chøc xÐt theo sè cÊp qu¶n trÞ
(tiÕp)
• §Æc ®iÓm:
Ó
- ChØ cã mét vμi cÊp qu¶n trÞ
- Qu¶n trÞ theo ph−¬ng thøc phi tËp trung
- Tæng hîp ho¸ ho¹t ®éng
- C«ng viÖc ®−îc x¸c ®Þnh kh¸i qu¸t
- Giíi h¹n linh ho¹t gi÷a c¸c c«ng viÖc vμ c¸c bé phËn
• øng dông:
- Quan t©m ®Õn ph−¬ng thøc lμm viÖc theo nhãm
- HiÖu qu¶ trong m«i tr−êng thay ®æi
- Di chuyÓn
Ó nh©n lùc theo chiÒu
Ò ngang nhanh chãng
- TËp trung sù chó ý vμo kh¸ch hμng - t¹o ra mét nÒn v¨n ho¸ tæ chøc khuyÕn
khÝch sù tham gia cña c¸c c¸ nh©n
• §Æc ®iÓm:
Ó
- ChØ cã mét vμi cÊp qu¶n trÞ
- Qu¶n trÞ theo ph−¬ng thøc phi tËp trung
- Tæng hîp ho¸ ho¹t ®éng
- C«ng viÖc ®−îc x¸c ®Þnh kh¸i qu¸t
- Giíi h¹n linh ho¹t gi÷a c¸c c«ng viÖc vμ c¸c bé phËn
• øng dông:
- Quan t©m ®Õn ph−¬ng thøc lμm viÖc theo nhãm
- HiÖu qu¶ trong m«i tr−êng thay ®æi
- Di chuyÓn
Ó nh©n lùc theo chiÒu
Ò ngang nhanh chãng
- TËp trung sù chó ý vμo kh¸ch hμng - t¹o ra mét nÒn v¨n ho¸ tæ chøc khuyÕn
khÝch sù tham gia cña c¸c c¸ nh©n
d CÊp qu¶n trÞ,
d. trÞ tÇm qu¶n trÞ vμ c¸c m« h×nh c¬ cÊu tæ chøc xÐt theo sè cÊp qu¶n trÞ
(tiÕp)
• §Æc ®iÓm:
- Liªn kÕt víi kh¸ch hμng, nhμ cung cÊp, ®èi thñ c¹nh
tranh
- Qu¶n trÞ theo ph−¬ng thøc tËp thÓ (héi ®ång c¸c gi¸m
®èc, quyÕt ®Þnh tËp thÓ) • øng dông:
- Träng t©m lμ c¸c nhãm víi c¸c thμnh viªn cã thÓ v−ît - khi thùc hiÖn chiÕn l−îc qu¶n trÞ chÊt
ra khái biªn giíi tæ chøc l−îng ®ång bé, th©m nhËp thÞ tr−êng quèc
tÕ
- Chia sÎ nhiÒu ®Æc ®iÓm cña c¬ cÊu n»m ngang
- khi qu¶n trÞ rñi ro trong qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn
Ó c«ng nghÖ víi chi phÝ cao
• §Æc ®iÓm:
- Liªn kÕt víi kh¸ch hμng, nhμ cung cÊp, ®èi thñ c¹nh
tranh
- Qu¶n trÞ theo ph−¬ng thøc tËp thÓ (héi ®ång c¸c gi¸m
®èc, quyÕt ®Þnh tËp thÓ) • øng dông:
- Träng t©m lμ c¸c nhãm víi c¸c thμnh viªn cã thÓ v−ît - khi thùc hiÖn chiÕn l−îc qu¶n trÞ chÊt
ra khái biªn giíi tæ chøc l−îng ®ång bé, th©m nhËp thÞ tr−êng quèc
tÕ
- Chia sÎ nhiÒu ®Æc ®iÓm cña c¬ cÊu n»m ngang
- khi qu¶n trÞ rñi ro trong qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn
Ó c«ng nghÖ víi chi phÝ cao
d CÊp qu¶n trÞ,
d. trÞ tÇm qu¶n trÞ vμ c¸c m« h×nh c¬ cÊu tæ chøc xÐt theo sè cÊp qu¶n trÞ
(tiÕp)
• §Æc
Æ ®iÓm:
Ó
- NhiÒu cÊp bËc qu¶n trÞ
- Qu¶n trÞ theo ph−¬ng thøc hμnh chÝnh,
- Chuyªn m«n ho¸ ho¹t ®éng vμ m« t¶ c«ng viÖc chi tiÕt • øng dông:
- Giíi h¹n cøng nh¾c gi÷a c¸c c«ng viÖc vμ bé phËn - trong c¸c tæ chøc qu©n sù, c«ng an vμ
- C¸c c¸ nh©n lμm viÖc ®éc lËp, c¸c c¬ quan hμnh chÝnh nhμ n−íc
- Di chuyÓn nh©n lùc theo chiÒu däc - cã thÓ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ trong m«i
- Qu¶n trÞ theo ph−¬ng thøc tËp thÓ (héi ®ång c¸c gi¸m tr−êng æn ®Þnh vμ cã thÓ dù b¸o ®−îc.
®èc quyÕt ®Þnh tËp thÓ)
®èc,
• §Æc
Æ ®iÓm:
Ó
- NhiÒu cÊp bËc qu¶n trÞ
- Qu¶n trÞ theo ph−¬ng thøc hμnh chÝnh,
- Chuyªn m«n ho¸ ho¹t ®éng vμ m« t¶ c«ng viÖc chi tiÕt • øng dông:
- Giíi h¹n cøng nh¾c gi÷a c¸c c«ng viÖc vμ bé phËn - trong c¸c tæ chøc qu©n sù, c«ng an vμ
- C¸c c¸ nh©n lμm viÖc ®éc lËp, c¸c c¬ quan hμnh chÝnh nhμ n−íc
- Di chuyÓn nh©n lùc theo chiÒu däc - cã thÓ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ trong m«i
- Qu¶n trÞ theo ph−¬ng thøc tËp thÓ (héi ®ång c¸c gi¸m tr−êng æn ®Þnh vμ cã thÓ dù b¸o ®−îc.
®èc quyÕt ®Þnh tËp thÓ)
®èc,
e Ph©n bè quyÒn h¹n gi÷a c¸c cÊp qu¶n trÞ
e.
• Ph©n quyÒn: quyÒn ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý ®−îc uû quyÒn cho cÊp d−íi thùc hiÖn
• TËp quyÒn: quyÒn ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý tËp trung vμo c¸c nhμ qu¶n lý cÊp cao
HiÖ nay c¸c
HiÖn ¸ doanh
d h nghiÖp
hiÖ ®ang
® cã
ã xu
h−íng sö dông kÕt hîp hai khuynh
h−íng nμy
f Sù phèi hîp
f.
nh÷ng thñ tôc chÝnh thøc hoÆc phi chÝnh thøc ®Ó
liªn kÕt nh÷ng ho¹t ®éng do c¸c nhãm riªng rÏ
trong tææ chøc ®¶m nhËn
• Ph©n quyÒn: quyÒn ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý ®−îc uû quyÒn cho cÊp d−íi thùc hiÖn
• TËp quyÒn: quyÒn ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý tËp trung vμo c¸c nhμ qu¶n lý cÊp cao
HiÖ nay c¸c
HiÖn ¸ doanh
d h nghiÖp
hiÖ ®ang
® cã
ã xu
h−íng sö dông kÕt hîp hai khuynh
h−íng nμy
f Sù phèi hîp
f.
nh÷ng thñ tôc chÝnh thøc hoÆc phi chÝnh thøc ®Ó
liªn kÕt nh÷ng ho¹t ®éng do c¸c nhãm riªng rÏ
trong tææ chøc ®¶m nhËn
Trưởng
Giám đốc Giám đốc phòng,
công ty 1 công ty 1 quản đốc
Tổổ trưởng,
ưở g, Quản đốc Quản đốc Quản đốc
trưởng ca phân xưởng A phân xưởng B phân xưởng C
MÔ
Ô HÌNH
Ì CƠ CẤU
Ấ TỔ
Ổ CHỨC
Ứ QUẢN
Ả LÝ
Ý CHỦ
Ủ YẾU
Ế
Trưởng
Giám đốc Giám đốc phòng,
công ty 1 công ty 1 quản đốc
Tổổ trưởng,
ưở g, Quản đốc Quản đốc Quản đốc
trưởng ca phân xưởng A phân xưởng B phân xưởng C
CƠ CẤU QUẢN LÝ THEO TRỰC TUYẾN
• Nguyên tắc:
Æ Các tuyến quyền lực trong doanh nghiệp là đường thẳng
• Đặc điểm:
ÆSự thống nhất trong mệnh lệnh, nếu có sai lầm có thể quy trách
nhiệm rõ ràng
ÆTập trung gánh nặng đòi hỏI ngườI quản lý cấp cao phảI có hiểu
biết sâu về nhiều chuyên môn khác nhau
• Ứng dụng:
Æ Phù hợp vớI các doanh nghiệp có quy mô nhỏ, hoạt động đơn
giản và có ít sản phẩm
15
CƠ CẤU
C U QU
QUẢN
N LÝ THEO
OCCHỨC
ỨC NĂNG
N NG
15
CƠ CẤU QUẢN LÝ THEO CHỨC NĂNG
• Nguyên tắc:
ÆCác bộ phận chức năng sẽ trực tiếp ra quyết định xuống các bộ
phận trực thuộc trong phạm vi chức năng của mình
• Đặc điểm:
ÆPhản ánh hợp lý các chức năng, nhiệm vụ được phân định rõ ràng,
g y tắc chuyên
tuân theo nguyên y môn hoá ngành
g nghề
g
Æ Có thể có sự không thống nhất giữa các quyết định, mệnh lệnh từ
nhiều phòng ban khác nhau
• Ứng dụng:
Æ Phù hợp vói doanh nghiệp có tính đặc thù cao, hoạt động giữa các
bộ phận tương đốI độc lập vớI nhau
Thô tin
Thông ti tham
th mưu
Tổng giám đốc
17
CƠ CẤU
C U QU
QUẢN
N LÝ THEO
O TRỰC
ỰC TUYẾN-CHỨC
U N C ỨC NĂNG
N NG
Thô tin
Thông ti tham
th mưu
Tổng giám đốc
17
CƠ CẤU QUẢN LÝ THEO TRỰC TUYẾN-CHỨC
TUYẾN CHỨC NĂNG
• Nguyên tắc:
ÆCác bộ phận chức năng làm nhiệm vụ tham mưu cho ngườI quản lý
cấp cao trong việc chuẩn bị, ban hành và thực hiện các quy định thuộc
phạm vi chuyên môn của mình
• Đặc điểm:
ÆĐạt được tính thống nhất trong mệnh lênh, nâng cao chất lượng các
loạI quyết định quản lý
Æ NgườI quản lý cấp cao phảI chỉ rõ nhiệm vụ mỗI bộ phận, mốI quan
hệ giữa các bộ phận chức năng
Æ Các bộ phận chức năng trực tiếp chỉ đạo các bộ phận trực thuộc
• Ứng
g dụng:
g
Æ Được áp dụng phổ biến cho các doanh nghiệp Việt Nam
ÆCác bộ phận chức năng làm nhiệm vụ tham mưu cho ngườI quản lý
cấp cao trong việc chuẩn bị, ban hành và thực hiện các quy định thuộc
phạm vi chuyên môn của mình
• Đặc điểm:
ÆĐạt được tính thống nhất trong mệnh lênh, nâng cao chất lượng các
loạI quyết định quản lý
Æ NgườI quản lý cấp cao phảI chỉ rõ nhiệm vụ mỗI bộ phận, mốI quan
hệ giữa các bộ phận chức năng
Æ Các bộ phận chức năng trực tiếp chỉ đạo các bộ phận trực thuộc
• Ứng
g dụng:
g
Æ Được áp dụng phổ biến cho các doanh nghiệp Việt Nam
CƠ CẤU
Ấ QUẢN
Ả LÝ
Ý THEO KIỂU
Ể DỰ Á
ÁN
Giám đốc
ố
XN 1 XN 2 XN 1 XN 2
CƠ CẤU
Ấ QUẢN
Ả LÝ
Ý THEO KIỂU
Ể DỰ Á
ÁN
Giám đốc
ố
XN 1 XN 2 XN 1 XN 2
CƠ CẤU QUẢN LÝ THEO KIỂU DỰ ÁN
• Đặc điểm:
ÆLà sự phát triển của cơ cấu theo kiểu trực tuyến hoặc trực tuyến
g
chức năng
Æ Cơ cấu quản lý trong mỗI dự án chỉ tồn tạI cùng vớI thờI gian tồn tạI
của dự án
• Ứng
Ứ dụng:
Æ Được áp dụng phổ biến cho doanh nghiệp có tính đặc thù cao, có
nhiều
hiề loạI
l I sản
ả phẩm
hẩ giống
iố nhau,
h mỗI
ỗI sản
ả phẩm
hẩ cóó giá
iá trị
t ị rất
ất lớ
lớn và
à
thực hiện ở những địa điểm khác nhau
ÆLà sự phát triển của cơ cấu theo kiểu trực tuyến hoặc trực tuyến
g
chức năng
Æ Cơ cấu quản lý trong mỗI dự án chỉ tồn tạI cùng vớI thờI gian tồn tạI
của dự án
• Ứng
Ứ dụng:
Æ Được áp dụng phổ biến cho doanh nghiệp có tính đặc thù cao, có
nhiều
hiề loạI
l I sản
ả phẩm
hẩ giống
iố nhau,
h mỗI
ỗI sản
ả phẩm
hẩ cóó giá
iá trị
t ị rất
ất lớ
lớn và
à
thực hiện ở những địa điểm khác nhau
CƠ CẤU QUẢN LÝ THEO KIỂU MA TRẬN
Tổng
ổ giám đốc
ố
Giám đốc
khu vực châu Á
Giám đốc
khu vực châu Âu
21
Tổng
ổ giám đốc
ố
Giám đốc
khu vực châu Á
Giám đốc
khu vực châu Âu
21
CƠ CẤU QUẢN LÝ THEO KIỂU MA TRẬN
• Nguyên tắc:
ÆCấp quản lý cấp dướI vừa chịu sự quản lý theo chièu dọc từ trên xuống
dướI, đồng thờI chịu sự quản lý theo chiều ngang
• Đặc điểm:
Æ Phát huy được sức mạnh của các chuyên gia trong các lĩnh vực chuyên
môn
Æ Có khả năng có sự không thống nhất về mệnh lệnh theo chiều dọc và theo
chiều ngang
• Ứng dụng:
Æ Phù hợp vớI những Tổng công ty lớn được thành lập theo quyết định 90-
91/CP
ÆCấp quản lý cấp dướI vừa chịu sự quản lý theo chièu dọc từ trên xuống
dướI, đồng thờI chịu sự quản lý theo chiều ngang
• Đặc điểm:
Æ Phát huy được sức mạnh của các chuyên gia trong các lĩnh vực chuyên
môn
Æ Có khả năng có sự không thống nhất về mệnh lệnh theo chiều dọc và theo
chiều ngang
• Ứng dụng:
Æ Phù hợp vớI những Tổng công ty lớn được thành lập theo quyết định 90-
91/CP
3. C¸c
¸ yÕu
Õ tè
è ¶¶nh h−ëng
ë ®Õn
Õ c¬ cÊu
Ê tææ chøc
ø qu¶n
¶ lýý
a. ChiÕn l−îc: khi cã sù thay ®æi vÒ chiÕn l−îc cÊp c«ng ty th× c¬ cÊu tæ chøc còng ph¶i thay ®æi
theo
bb. Quy m« vμ møc ®é phøc t¹p cña tæ chøc: kh«ng ®−îc phøc t¹p qu¸ møc cÇn thiÕt vμ ph¶i phï
hîp víi møc ®é phøc t¹p cña c¸c nghiÖp vô
c. C«ng nghÖ: ph¶i ®−îc thiÕt kÕ sao cho t¨ng ®−îc kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp cã thÓ hîp nhÊt
hoÆc ph¶n øng tr−íc sù thay ®æi
æ nhanh chãng vÒÒ c«ng nghÖ
d. Sù thay ®æi nhanh chãng cña m«i tr−êng còng ¶nh h−ëng ®Õn c¬ cÊu tæ chøc: ph¶i x©y dùng c¬
cÊu tæ chøc cã mèi liªn hÖ g¾n bã h÷u c¬,
c¬ viÖc ra quyÕt ®Þnh mang tÝnh ph©n t¸n (ph©n cÊp)
3. C¸c
¸ yÕu
Õ tè
è ¶¶nh h−ëng
ë ®Õn
Õ c¬ cÊu
Ê tææ chøc
ø qu¶n
¶ lýý
a. ChiÕn l−îc: khi cã sù thay ®æi vÒ chiÕn l−îc cÊp c«ng ty th× c¬ cÊu tæ chøc còng ph¶i thay ®æi
theo
bb. Quy m« vμ møc ®é phøc t¹p cña tæ chøc: kh«ng ®−îc phøc t¹p qu¸ møc cÇn thiÕt vμ ph¶i phï
hîp víi møc ®é phøc t¹p cña c¸c nghiÖp vô
c. C«ng nghÖ: ph¶i ®−îc thiÕt kÕ sao cho t¨ng ®−îc kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp cã thÓ hîp nhÊt
hoÆc ph¶n øng tr−íc sù thay ®æi
æ nhanh chãng vÒÒ c«ng nghÖ
d. Sù thay ®æi nhanh chãng cña m«i tr−êng còng ¶nh h−ëng ®Õn c¬ cÊu tæ chøc: ph¶i x©y dùng c¬
cÊu tæ chøc cã mèi liªn hÖ g¾n bã h÷u c¬,
c¬ viÖc ra quyÕt ®Þnh mang tÝnh ph©n t¸n (ph©n cÊp)
-C¨n cø vμo môc tiªu kÕ ho¹ch x¸c ®Þnh c¸c ho¹t ®éng cÇn thiÕt ®Ó ®¹t môc tiªu
-Ph©n lo¹i vμ nhãm c¸c ho¹t ®éng cã cïng néi dung, tÝnh chÊt h×nh thμnh nªn c¸c nhãm. CÇn sö
dông
ô g c¸c nghiÖp
g Öp vôô qquan träng
ä g vμ c¸c chøc n¨ng
g then chèt nh− c¸c nÒn t¶ng
g ®Çu tiªn ®Ó x©yy dùng
ù g
c¬ cÊu tæ chøc
-Víi mçi nhãm chän ng−êi l·nh ®¹o, giao cho hä c¸c nhiÖm vô cÇn hoμn thμnh vμ giao cho hä quyÒn
®Ó cã thÓ thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô ®ã
-Rμng buéc mèi quan hÖ cña c¸c nhãm th«ng qua c¸c qui ®Þnh vÒ trao ®æi vËt chÊt hoÆc th«ng tin
trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp (theo chiÒu däc, ngang bªn trong tæ chøc).
-Lùa chän nh©n
© sù cho c¸c
¸ vÞ trÝÝ kh¸c
¸ cña
ñ c¬ cÊu
Ê
-C¨n cø vμo môc tiªu kÕ ho¹ch x¸c ®Þnh c¸c ho¹t ®éng cÇn thiÕt ®Ó ®¹t môc tiªu
-Ph©n lo¹i vμ nhãm c¸c ho¹t ®éng cã cïng néi dung, tÝnh chÊt h×nh thμnh nªn c¸c nhãm. CÇn sö
dông
ô g c¸c nghiÖp
g Öp vôô qquan träng
ä g vμ c¸c chøc n¨ng
g then chèt nh− c¸c nÒn t¶ng
g ®Çu tiªn ®Ó x©yy dùng
ù g
c¬ cÊu tæ chøc
-Víi mçi nhãm chän ng−êi l·nh ®¹o, giao cho hä c¸c nhiÖm vô cÇn hoμn thμnh vμ giao cho hä quyÒn
®Ó cã tthÓ
Ó tthùc
ùc hiÖn
Ö c¸c nhiÖm
Ö vôô ®ã
-Rμng buéc mèi quan hÖ cña c¸c nhãm th«ng qua c¸c qui ®Þnh vÒ trao ®æi vËt chÊt hoÆc th«ng tin
trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp (theo chiÒu däc, ngang bªn trong tæ chøc).
-Lùa chän nh©n
© sù cho c¸c
¸ vÞ trÝÝ kh¸c
¸ cña
ñ c¬ cÊu
Ê
5 Nguyªn t¾c x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc
5.
III. TỔ
Ổ CHỨC
Ứ QUÁ
Á TRÌNH
Ì QUẢN
Ả LÝ
Ý
1. Ph©n
© quyÒ
quyÒn vμμ tËp quyÒ
quyÒn:
§Ó cho c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý cã thÓ ho¹t ®éng ®−îc trªn thùc tÕ th× cÇn ph¶i:
- x©yy dùng
ù g c¬ cÊu q
quyÒn
y lùc
ù trongg doanh nghiÖp:
g Öp ai lμ ng−êi
g ra qquyÕt
y ®Þnh
Þ cho ai vμ
gi÷a c¸c bé phËn cã rμng buéc víi nhau nh− thÕ nμo
+ TËp quyÒn: xu h−íng nhμ qu¶n lý cÊp cao tËp trung quyÒn ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý,
(tËp trung – chuyªn quyÒn)
+ Ph©n quyÒn: xu h−íng ph©n chia c¸c quyÒn ra quyÕt ®Þnh trong qu¶n lý (d©n chñ –
uû quyÒn)
2 Sù giao phã quyÒn lùc trong doanh nghiÖp (uû quyÒn)
2.
• Môc
ôc ®
®Ých:
c
¾lμm cho c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý cã thÓ vËn hμnh ®−îc trªn thùc tÕ
¾c¸c môc tiªu cña doanh nghiÖp sÏ ®−îc thùc hiÖn nhanh h¬n víi chÊt l−îng
tèt h¬n
• Qu¸ tr×nh uû quyÒn:
•X¸c ®Þnh c¸c môc tiªu cÇn ®¹t ®−îc
• Chän ng−êi ®Ó uû quyÒn
• Giao nhiÖm vô – quyÒn h¹n ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô
• Yªu cÇu ng−êi ®−îc uû quyÒn cam kÕt sÏ hoμn
thμnh c«ng viÖc vμ ®¶m b¶o mèi liªn hÖ gi÷a c«ng
viÖc ®ã víi c¸c c«ng viÖc kh¸c
• Môc
ôc ®
®Ých:
c
¾lμm cho c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý cã thÓ vËn hμnh ®−îc trªn thùc tÕ
¾c¸c môc tiªu cña doanh nghiÖp sÏ ®−îc thùc hiÖn nhanh h¬n víi chÊt l−îng
tèt h¬n
• Qu¸ tr×nh uû quyÒn:
•X¸c ®Þnh c¸c môc tiªu cÇn ®¹t ®−îc
• Chän ng−êi ®Ó uû quyÒn
• Giao nhiÖm vô – quyÒn h¹n ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô
• Yªu cÇu ng−êi ®−îc uû quyÒn cam kÕt sÏ hoμn
thμnh c«ng viÖc vμ ®¶m b¶o mèi liªn hÖ gi÷a c«ng
viÖc ®ã víi c¸c c«ng viÖc kh¸c
3 C¸c nguyªn t¾c uû quyÒn
3.
1. Nguyªn t¾c giao quyÒn theo kÕt qu¶ mong muèn: quyÒn ®−îc giao cho tõng nhμ qu¶n lý cÇn
ph¶i t−¬ng xøng ®Ó hoμn thμnh c¸c kÕt qu¶ mong muèn vμ ®¹t ®−îc môc tiªu qu¶n lý ®· ®Ò ra
2. Nguyªn
g y t¾c x¸c ®ÞnhÞ theo chøc n¨ng:
g nh÷ng g ng−êi
g ®−îc
î uûû q
quyÒn
y p ph¶i ®ñ kh¶ n¨ng
g hoμn thμnh
sù uû quyÒn theo ®óng chøc n¨ng qu¶n lý.
3. Nguyªn t¾c bËc thang nãi vÒ mét chuçi c¸c quan hÖ quyÒn h¹n trùc tiÕp tõ cÊp trªn xuèng cÊp
d−íi xuyªn suèt trong toμn bé tæ chøc.
4. Nguyªn t¾c thèng nhÊt trong mÖnh lÖnh: thèng nhÊt tõ trªn xuèng d−íi nh»m thùc hiÖn môc
tiªu chung ®· ®Ò ra
5. Nguyªn
ª t¾c
¾ vÒÒ tÝnh
Ý tuyÖtÖ ®èi
è trong tr¸ch
¸ nhiÖm:Ö cÊp
Ê trªn
ª kh«ng
« ®−îc trènè tr¸nh
¸ tr¸ch
¸ nhiÖmÖ
b»ng c¸ch uû quyÒn cho cÊp d−íi vμ ng−îc l¹i cÊp d−íi khi ®· nhËn sù uû quyÒn cña cÊp trªn
th× ph¶i d¸m ra quyÕt ®Þnh vμ chÞu tr¸ch nhiÖm chø kh«ng ®−îc ®ïn ®Èy l¹i nhiÖm vô cho cÊp
trªn
6. Nguyªn t¾c t−¬ng xøng gi÷a quyÒn h¹n vμ tr¸ch nhiÖm: quyÒn h¹n vμ tr¸ch nhiÖm ph¶i t−¬ng
xøng nhau
1. Nguyªn t¾c giao quyÒn theo kÕt qu¶ mong muèn: quyÒn ®−îc giao cho tõng nhμ qu¶n lý cÇn
ph¶i t−¬ng xøng ®Ó hoμn thμnh c¸c kÕt qu¶ mong muèn vμ ®¹t ®−îc môc tiªu qu¶n lý ®· ®Ò ra
2. Nguyªn
g y t¾c x¸c ®ÞnhÞ theo chøc n¨ng:
g nh÷ng g ng−êi
g ®−îc
î uûû q
quyÒn
y p ph¶i ®ñ kh¶ n¨ng
g hoμn thμnh
sù uû quyÒn theo ®óng chøc n¨ng qu¶n lý.
3. Nguyªn t¾c bËc thang nãi vÒ mét chuçi c¸c quan hÖ quyÒn h¹n trùc tiÕp tõ cÊp trªn xuèng cÊp
d−í xuyªn
d−íi uyª suèt ttrong
o g toμ
toμn bé tæ c
chøc.
øc
4. Nguyªn t¾c thèng nhÊt trong mÖnh lÖnh: thèng nhÊt tõ trªn xuèng d−íi nh»m thùc hiÖn môc
tiªu chung ®· ®Ò ra
5. Nguyªn
ª t¾c
¾ vÒÒ tÝnh
Ý tuyÖtÖ ®èi
è trong tr¸ch
¸ nhiÖm:Ö cÊp
Ê trªn
ª kh«ng
« ®−îc trènè tr¸nh
¸ tr¸ch
¸ nhiÖmÖ
b»ng c¸ch uû quyÒn cho cÊp d−íi vμ ng−îc l¹i cÊp d−íi khi ®· nhËn sù uû quyÒn cña cÊp trªn
th× ph¶i d¸m ra quyÕt ®Þnh vμ chÞu tr¸ch nhiÖm chø kh«ng ®−îc ®ïn ®Èy l¹i nhiÖm vô cho cÊp
trªn
6. Nguyªn t¾c t−¬ng xøng gi÷a quyÒn h¹n vμ tr¸ch nhiÖm: quyÒn h¹n vμ tr¸ch nhiÖm ph¶i t−¬ng
xøng nhau
4 Mét sè l−u ý khi thùc hiÖn sù uû quyÒn
4.
2. Khi thùc hiÖn sù uû quyÒn th× cÊp trªn ph¶i tin t−ëng vμo cÊp d−íi: t¹o ®iÒu
kiÖn ®Ó cÊp d−íi cã thÓ suy nghÜ vμ hμnh ®éng theo ý kiÕn riªng cña m×nh
3. CÇn thiÕt lËp hÖ thèng kiÓm tra ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña sù uû quyÒn. NÕu
sù uû quyÒn kh«ng cã hiÖu qu¶ th× cÊp trªn ph¶i thu håi l¹i nh÷ng quyÒn lùc
®· giao
2. Khi thùc hiÖn sù uû quyÒn th× cÊp trªn ph¶i tin t−ëng vμo cÊp d−íi: t¹o ®iÒu
kiÖn ®Ó cÊp d−íi cã thÓ suy nghÜ vμ hμnh ®éng theo ý kiÕn riªng cña m×nh
3. CÇn thiÕt lËp hÖ thèng kiÓm tra ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña sù uû quyÒn. NÕu
sù uû quyÒn kh«ng cã hiÖu qu¶ th× cÊp trªn ph¶i thu håi l¹i nh÷ng quyÒn lùc
®· giao
IV Lùa chän c¸n bé cho c¬ cÊu tæ chøc
IV.
1 Nhμ qu¶n lý:
1.
- thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng qu¶n lý ®¶m b¶o cho tæ chøc ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu ®· ®Ò
ra
h h
ho¹ch
- cã vÞ thÕ (chøc danh) trong tæ chøc víi nh÷ng quyÒn h¹n nhÊt ®Þnh
- cã vai trß vμ nghiÖp vô ®Ó quyÕt ®Þnh trong viÖc thùc hiÖn mét phÇn hoÆc toμn bé qu¸
tr×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp
+ C¸n bé qu¶n lý cÊp cao: qu¶n trÞ toµn diÖn tæ chøc, quyÕt Ban
®Þnh chiÕn l−îc,
l−îc c¸c chÝnh s¸ch vµ chØ ®¹o c¸c mèi quan L·nh
hÖ cña tæ chøc víi m«i tr−êng.
®¹o
+ C¸n bé qu¶n lý cÊp trung gian: qu¶n trÞ c¸c bé phËn cña
tæ chøc, chØ ®¹o qu¸ tr×nh triÓn khai c¸c chiÕn l−îc vµ-
C¸c nhμ qu¶n lý
chÝnh s¸ch cña
ñ tæ
æ chøc, thiÕt
Õ lËp m«i tr−êng lµm viÖc
cÊp trung gian
+ C¸n bé qu¶n lý c¬ së: qu¶n lý c«ng viÖc cña nh÷ng ng−êi
lao ®éng trùc tiÕp
C¸c nhμ
¶ lý
qu¶n
cÊp thÊp
CÊp qu
qu¶n
¶n lý
bb. Nguån
guå bª
bªn ttrong
o g ((néi
é bé)
bé):
- lμ nh÷ng ng−êi cã tªn trong danh s¸ch nh©n sù cña doanh nghiÖp
- cã thÓ ®· ®−îc
î quy ho¹ch
¹ vμ ®μo t¹o
¹ thÝch hîp
î víi chøc vôô cÇn ng−êi hoÆc
Æ
- nh÷ng nh©n viªn míi béc lé tμi n¨ng
NÕu nguån c¸n bé qu¶n lý bªn trong kh«ng ®¸p øng ®−îc c¸c yªu cÇu vÒ sè l−îng hoÆc
chÊt
hÊt l−îng
l−î c¸n
¸ bé qu¶n
¶ lý c¸c
¸ cÊpÊ th× cÇn
Ç t×m
t× kiÕm
kiÕ c¸n
¸ bé qu¶n
¶ lý tõ nguån
å bªn
bª ngoμiμi
- nguån c¸n bé néi bé cña doanh nghiÖp cã ý nghÜa quan träng h¬n c¶
-®¶m
®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh qu¶n lý ®−îc liªn tôc
-®¸p øng ®−îc nhu cÇu cÊp b¸ch vÒ nh©n sù cña doanh
nghiÖp
-§Ó duy tr× tèt nguån c¸n
-®·
®· hiÓu
hiÓ biÕt vÒ
Ò nh÷ng
h÷ ho¹t
h ¹t ®éng
®é chñ
hñ yÕu
Õ cña
ñ doanh
d h bé qu¶n
¶ lý néi bé, söö dông
nghiÖp c¸c s¬ ®å tæ chøc ë tõng
-thÓ hiÖn tiÒm n¨ng qu¶n lý bªn trong mçi doanh nghiÖp. bé phËn cña doanh nghiÖp
bb. Nguån
guå bª
bªn ttrong
o g ((néi
é bé)
bé):
- lμ nh÷ng ng−êi cã tªn trong danh s¸ch nh©n sù cña doanh nghiÖp
- cã thÓ ®· ®−îc
î quy ho¹ch
¹ vμ ®μo t¹o
¹ thÝch hîp
î víi chøc vôô cÇn ng−êi hoÆc
Æ
- nh÷ng nh©n viªn míi béc lé tμi n¨ng
NÕu nguån c¸n bé qu¶n lý bªn trong kh«ng ®¸p øng ®−îc c¸c yªu cÇu vÒ sè l−îng hoÆc
chÊt
hÊt l−îng
l−î c¸n
¸ bé qu¶n
¶ lý c¸c
¸ cÊpÊ th× cÇn
Ç t×m
t× kiÕm
kiÕ c¸n
¸ bé qu¶n
¶ lý tõ nguån
å bªn
bª ngoμiμi
- nguån c¸n bé néi bé cña doanh nghiÖp cã ý nghÜa quan träng h¬n c¶
-®¶m
®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh qu¶n lý ®−îc liªn tôc
-®¸p øng ®−îc nhu cÇu cÊp b¸ch vÒ nh©n sù cña doanh
nghiÖp
-§Ó duy tr× tèt nguån c¸n
-®·
®· hiÓu
hiÓ biÕt vÒ
Ò nh÷ng
h÷ ho¹t
h ¹t ®éng
®é chñ
hñ yÕu
Õ cña
ñ doanh
d h bé qu¶n
¶ lý néi bé, söö dông
nghiÖp c¸c s¬ ®å tæ chøc ë tõng
-thÓ hiÖn tiÒm n¨ng qu¶n lý bªn trong mçi doanh nghiÖp. bé phËn cña doanh nghiÖp
IV. Lùa
ù chän
ä c¸n bé
é cho c¬ cÊu tæ chøc (tiÕp)
3. X¸c ®Þnh c¸c yªu cÇu cho vÞ trÝ cÇn lùa chän
- cã
ã thÓ
hÓ biÓu
biÓ hiÖn
hiÖ b»
b»ng c¸c
¸ chØhØ tiªu
iª nh−
h tr×nh
× h ®é hhäc vÊn,
Ê nhËn
hË thøc,
hø kü n¨ng,
¨ c¸c
¸ mèi
èi
quan hÖ,... mμ ng−êi c¸n bé ®−îc lùa chän vμo vÞ trÝ c«ng t¸c ®ã cÇn ph¶i cã
33
IV. Lùa
ù chän
ä c¸n bé
é cho c¬ cÊu tæ chøc (tiÕp)
3. X¸c ®Þnh c¸c yªu cÇu cho vÞ trÝ cÇn lùa chän
- cã
ã thÓ
hÓ biÓu
biÓ hiÖn
hiÖ b»
b»ng c¸c
¸ chØhØ tiªu
iª nh−
h tr×nh
× h ®é hhäc vÊn,
Ê nhËn
hË thøc,
hø kü n¨ng,
¨ c¸c
¸ mèi
èi
quan hÖ,... mμ ng−êi c¸n bé ®−îc lùa chän vμo vÞ trÝ c«ng t¸c ®ã cÇn ph¶i cã
33
IV. Lùa chän c¸n bé cho c¬ cÊu tæ chøc (tiÕp)
4. C¸c kü n¨ng qu¶n lý
- Kü n¨ng vÒ kü thuËt lμ nh÷ng hiÓu biÕt vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn
mét kü thuËt cô thÓ, g¾n víi c¸c ngμnh chuyªn m«n hÑp vμ cã ®−îc nhê sù
®μo t¹o chuyªn s©u ®èi víi c¸c c¸n bé qu¶n lý
- Kü n¨ng vÒ quan hÖ lμ kh¶ n¨ng cã thÓ lμm viÖc ®−îc víi mäi ng−êi, kh¶
n¨ng t¹o dùng ra mét bÇu kh«ng khÝ thuËn lîi cho tæ chøc, trong ®ã c¸c thμnh
viªn ®Òu c¶m thÊy yªn t©m vμ dÔ dμng béc b¹ch ý kiÕn cña m×nh
- Kü n¨ng vÒ nhËn thøc lμ kh¶ n¨ng nhËn ra nh©n tè chÝnh trong mäi hoμn
c¶nh, nhËn thøc ®−îc mèi quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn trong c¸c ho¹t ®éng cña
doanh nghiÖp, kh¶ n¨ng t− duy chiÕn l−îc, cã tÇm nh×n xa tr«ng réng, kü
n¨ng vÒ ho¹ch ®Þnh, kiÕn thøc vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, quèc tÕ, khu vùc vμ trong
n−íc
- Kü n¨ng vÒ ®Þnh h−íng lμ kh¶ n¨ng t¹o dùng hay thiÕt kÕ c«ng viÖc theo
chiÒu h−íng cã lîi nhÊt, kü n¨ng nμy rÊt quan träng ®Æc biÖt lμ vÊn ®Ò qu¶n
lý cÊp cao
34
- Kü n¨ng vÒ kü thuËt lμ nh÷ng hiÓu biÕt vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn
mét kü thuËt cô thÓ, g¾n víi c¸c ngμnh chuyªn m«n hÑp vμ cã ®−îc nhê sù
®μo t¹o chuyªn s©u ®èi víi c¸c c¸n bé qu¶n lý
- Kü n¨ng vÒ quan hÖ lμ kh¶ n¨ng cã thÓ lμm viÖc ®−îc víi mäi ng−êi, kh¶
n¨ng t¹o dùng ra mét bÇu kh«ng khÝ thuËn lîi cho tæ chøc, trong ®ã c¸c thμnh
viªn ®Òu c¶m thÊy yªn t©m vμ dÔ dμng béc b¹ch ý kiÕn cña m×nh
- Kü n¨ng vÒ nhËn thøc lμ kh¶ n¨ng nhËn ra nh©n tè chÝnh trong mäi hoμn
c¶nh, nhËn thøc ®−îc mèi quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn trong c¸c ho¹t ®éng cña
doanh nghiÖp, kh¶ n¨ng t− duy chiÕn l−îc, cã tÇm nh×n xa tr«ng réng, kü
n¨ng vÒ ho¹ch ®Þnh, kiÕn thøc vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, quèc tÕ, khu vùc vμ trong
n−íc
- Kü n¨ng vÒ ®Þnh h−íng lμ kh¶ n¨ng t¹o dùng hay thiÕt kÕ c«ng viÖc theo
chiÒu h−íng cã lîi nhÊt, kü n¨ng nμy rÊt quan träng ®Æc biÖt lμ vÊn ®Ò qu¶n
lý cÊp cao
34
4. C¸c kü n¨ng qu¶n lý (tiÕp)
Bèn kü n¨ng qu¶n lý ®Òu rÊt cÇn ®èi víi tÊt c¶ c¸c c¸n bé qu¶n lý ë c¸c cÊp, tÇm quan
träng t−¬ng ®èi cña tõng kü n¨ng th× thay ®æi tuú theo cÊp qu¶n lý vμ ®−îc biÓu diÔn trong
s¬ ®å sau
Sơ đồ tầm quan trọng của các kỹ năng
100% 100%
Kỹỹ năngg nhận
ậ
thức và thiết kế
50% 50%
Kỹ năng quan hệ
Kỹ năng kỹ thuật
35
50% 50%
Kỹ năng quan hệ
Kỹ năng kỹ thuật
35
5 Mét sè
5. è ®iÓ
®iÓm ll−u ý khi llùa chän
h c¸n
¸ bé qu¶n
¶ lý
• Ước muốn
uố được làm công
cô g việc
v ệc quản
qu lý:
ý: ước muốn
uố có ảnh hưởng
ưở g với
vớ
người khác, được tác động đến người khác và thu được kết quả thông qua những
cố gắng tập thể của cấp dưới
• Khả năng
ă thiết lậ
lập các
á mối
ối quan hệ:
hệ khả năng gây dựng mối
ố quan hệ
tốt với nhân viên, khách hàng, các cơ quan chính phủ thông qua các buổi trao đổi
thư từ, hay bài phát biểu
• Tính trung thực:
Æ Luôn trung thành với toàn bộ sự thật
Æ Mạnh mẽ về cá tính và quyết đoán
Æ Cố gắng thông tin đầy đủ cho cấp trên và cấp dưới
Æ Hành động phủ hợp với các tiêu chuẩn đạo đức
• Kinh nghiệm quản lý: tích luỹ được kinh nghiệm trong quá khứ
5 Mét sè
5. è ®iÓ
®iÓm ll−u ý khi llùa chän
h c¸n
¸ bé qu¶n
¶ lý
• Ước muốn
uố được làm công
cô g việc
v ệc quản
qu lý:
ý: ước muốn
uố có ảnh hưởng
ưở g với
vớ
người khác, được tác động đến người khác và thu được kết quả thông qua những
cố gắng tập thể của cấp dưới
• Khả năng
ă thiết lậ
lập các
á mối
ối quan hệ:
hệ khả năng gây dựng mối
ố quan hệ
tốt với nhân viên, khách hàng, các cơ quan chính phủ thông qua các buổi trao đổi
thư từ, hay bài phát biểu
• Tính trung thực:
Æ Luôn trung thành với toàn bộ sự thật
Æ Mạnh mẽ về cá tính và quyết đoán
Æ Cố gắng thông tin đầy đủ cho cấp trên và cấp dưới
Æ Hành động phủ hợp với các tiêu chuẩn đạo đức
• Kinh nghiệm quản lý: tích luỹ được kinh nghiệm trong quá khứ
Ch−¬ng 4
Ch−¬ng 4
1
I. Kh¸I niÖm vÒ l·nh ®¹o trong qu¶n trÞ tæ chøc
1. Kh¸i niÖm vÒ c«ng t¸c l·nh ®¹o
- TÊt c¶ c¸c chøc n¨ng qu¶n lý kh«ng ®−îc thùc hiÖn tèt nÕu ng−êi qu¶n lý:
•kh«ng hiÓu ®−îc yÕu tè con ng−êi trong c¸c ho¹t ®éng cña hä t¹i tæ chøc
•kh«ng biÕt c¸ch l·nh ®¹o mäi ng−êi trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn môc tiªu chung cña
tæ chøcBa gia co gai.pps.ppt
- Chøc n¨ng l·nh ®¹o trong qu¶n Lý lμ qu¸ tr×nh t¸c ®éng cña ng−êi qu¶n lý
®Õn c¸c nh©n viªn sao cho hä thùc sù nhiÖt t×nh, chñ ®éng, s¸ng t¹o trong qu¸
tr×nh thùc hiÖn c¸c môc tiªu chung cña tæ chøc
Muèn l·nh ®¹o tèt th× c¸c nhμ qu¶n lý ph¶I hiÓu ®−îc yÕu tè con ng−êi, hiÓu ®−îc c¸c
nhu cÇu, c¸c ®éng c¬ vμ ®éng lùc thóc ®Èy hä lμm viÖc tõ ®ã t×m c¸ch t¸c ®éng tèt
nhÊt ®Õn qu¸ tr×nh lμm viÖc cña mäi ng−êi
- Chøc n¨ng l·nh ®¹o trong qu¶n Lý lμ qu¸ tr×nh t¸c ®éng cña ng−êi qu¶n lý
®Õn c¸c nh©n viªn sao cho hä thùc sù nhiÖt t×nh, chñ ®éng, s¸ng t¹o trong qu¸
tr×nh thùc hiÖn c¸c môc tiªu chung cña tæ chøc
Muèn l·nh ®¹o tèt th× c¸c nhμ qu¶n lý ph¶I hiÓu ®−îc yÕu tè con ng−êi, hiÓu ®−îc c¸c
nhu cÇu, c¸c ®éng c¬ vμ ®éng lùc thóc ®Èy hä lμm viÖc tõ ®ã t×m c¸ch t¸c ®éng tèt
nhÊt ®Õn qu¸ tr×nh lμm viÖc cña mäi ng−êi
2
I. Kh¸I niÖm vÒ l·nh ®¹o trong qu¶n trÞ tæ chøc (tiÕp)
+ NhËn thøc ®óng vÒ yÕu tè con ng−êi trong ho¹t ®éng cña tæ
chøc: nhu cÇu, ®éng c¬, ®éng lùc thóc ®Èy cña mçi c¸c
nh©n.
+ Nghiªn cøu vÒ c¸c mèi quan hÖ trong tæ chøc, t¹o m«i tr−êng
thuËn lîi ®Ó c¸c c¸ nh©n, bé phËn cã thÓ phèi hîp víi nhau.
+ Lùa chän ph−¬ng ph¸p l·nh ®¹o phï hîp.
+ H×nh thμnh phong c¸ch l·nh ®¹o phï hîp víi tæ chøc.
+ X©y dùng v¨n ho¸ cña tæ chøc.
+ NhËn thøc ®óng vÒ yÕu tè con ng−êi trong ho¹t ®éng cña tæ
chøc: nhu cÇu, ®éng c¬, ®éng lùc thóc ®Èy cña mçi c¸c
nh©n.
+ Nghiªn cøu vÒ c¸c mèi quan hÖ trong tæ chøc, t¹o m«i tr−êng
thuËn lîi ®Ó c¸c c¸ nh©n, bé phËn cã thÓ phèi hîp víi nhau.
+ Lùa chän ph−¬ng ph¸p l·nh ®¹o phï hîp.
+ H×nh thμnh phong c¸ch l·nh ®¹o phï hîp víi tæ chøc.
+ X©y dùng v¨n ho¸ cña tæ chøc.
I. Kh¸I niÖm vÒ l·nh ®¹o trong qu¶n trÞ tæ chøc (tiÕp)
- Muèn l·nh ®¹o mäi ng−êi tèt th× ®iÒu tr−íc tiªn ph¶i hiÓu râ c¸c ®Æc tÝnh
cña tõng c¸ nh©n ®Ó cã thÓ s¾p xÕp hä vμo nh÷ng vÞ trÝ c«ng t¸c phï hîp nhÊt
- C¸c c¸ nh©n kh«ng ®¬n thuÇn chØ lμ thμnh viªn cña doanh nghiÖp mμ hä cßn
lμ thμnh viªn cña nhiÒu hÖ thèng tæ chøc x· héi kh¸c nhau
nhau. Trong mçi hÖ thèng
th× lîi Ých cña hä kh«ng ®ång nhÊt
Do sù m©u thuÉn vÒ lîi Ých nµy, muèn l∙nh ®¹o tèt c¸c nhµ qu¶n lý
ph¶i biÕt c¸ch dung hoµ c¸c lîi Ých
- Nh©n c¸ch con ng−êi còng lμ yÕu tè cÇn chó ý ®Ó ®¹t ®−îc môc tiªu th×
kh«ng nªn xóc ph¹m ®Õn nh©n c¸ch cña nh©n viªn cÊp d−íi
- Muèn l·nh ®¹o mäi ng−êi tèt th× ®iÒu tr−íc tiªn ph¶i hiÓu râ c¸c ®Æc tÝnh
cña tõng c¸ nh©n ®Ó cã thÓ s¾p xÕp hä vμo nh÷ng vÞ trÝ c«ng t¸c phï hîp nhÊt
- C¸c c¸ nh©n kh«ng ®¬n thuÇn chØ lμ thμnh viªn cña doanh nghiÖp mμ hä cßn
lμ thμnh viªn cña nhiÒu hÖ thèng tæ chøc x· héi kh¸c nhau
nhau. Trong mçi hÖ thèng
th× lîi Ých cña hä kh«ng ®ång nhÊt
Do sù m©u thuÉn vÒ lîi Ých nµy, muèn l∙nh ®¹o tèt c¸c nhµ qu¶n lý
ph¶i biÕt c¸ch dung hoµ c¸c lîi Ých
- Nh©n c¸ch con ng−êi còng lμ yÕu tè cÇn chó ý ®Ó ®¹t ®−îc môc tiªu th×
kh«ng nªn xóc ph¹m ®Õn nh©n c¸ch cña nh©n viªn cÊp d−íi
I. Kh¸I niÖm vÒ l·nh ®¹o trong qu¶n trÞ tæ chøc (tiÕp)
-Khi xem xÐt yÕu tè con ng−êi trong doanh nghiÖp cÇn tr¸nh mét sè khuynh
h−íng sai lÇm d−íi ®©y:
•Sù nhËn thøc cã chän läc:Ba gia co gai.pps.ppt
•Sù nhËn thøc bÞ t¸c ®éng cña c¸c Ên t−îng: c¸c nhμ qu¶n lý còng th−êng bÞ
c¸c Ên t−îng ban ®Çu ¸m ¶nh. §ã lμ c¸c sù kiÖn vμ hiÖn t−îng cã ®Æc tÝnh
næi bËt dÔ ®−îc chó ý h¬n c¸c sù kiÖn kh¸c
•Sù nhËn thøc cña c¸c nhμ qu¶n lý còng cã thÓ r¬i vμo sù ®Þnh kiÕn: khi mμ
Ên t−îng ban ®Çu vÒ mét hiÖn t−îng nμo ®ã qu¸ m¹nh (mang tÝnh tiªu cùc)
•Sù nhËn thøc cña c¸c nhμ qu¶n lý cã thÓ r¬i vμo sù quy kÕt: ng−êi ta th−êng
cã xu h−íng nhËn thμnh tÝch vÒ m×nh vμ quy sai lÇm cho ng−êi kh¸c
-Khi xem xÐt yÕu tè con ng−êi trong doanh nghiÖp cÇn tr¸nh mét sè khuynh
h−íng sai lÇm d−íi ®©y:
•Sù nhËn thøc cã chän läc:Ba gia co gai.pps.ppt
•Sù nhËn thøc bÞ t¸c ®éng cña c¸c Ên t−îng: c¸c nhμ qu¶n lý còng th−êng bÞ
c¸c Ên t−îng ban ®Çu ¸m ¶nh. §ã lμ c¸c sù kiÖn vμ hiÖn t−îng cã ®Æc tÝnh
næi bËt dÔ ®−îc chó ý h¬n c¸c sù kiÖn kh¸c
•Sù nhËn thøc cña c¸c nhμ qu¶n lý còng cã thÓ r¬i vμo sù ®Þnh kiÕn: khi mμ
Ên t−îng ban ®Çu vÒ mét hiÖn t−îng nμo ®ã qu¸ m¹nh (mang tÝnh tiªu cùc)
•Sù nhËn thøc cña c¸c nhμ qu¶n lý cã thÓ r¬i vμo sù quy kÕt: ng−êi ta th−êng
cã xu h−íng nhËn thμnh tÝch vÒ m×nh vμ quy sai lÇm cho ng−êi kh¸c
II. C¬ së lý thuyÕt cña l·nh ®¹o
1. Lý thuyÕt nhu cÇu cña MASLOW
Ph¸t triÓn
- Nhu cầu
Nhu cÇu bậc cao
tù hoµn thiÖn
Ph¸t triÓn
- Nhu cầu
Nhu cÇu bậc cao
tù hoµn thiÖn
-Quan ®iÓm cña Maslow khi vËn dông vμo thùc tÕ ng−êi ta nhËn thÊy:
-§óng lμ nhu cÇu cña con ng−êi cã sù ph©n cÊp nh−ng kh«ng thÓ t×m ra
ranh giíi râ rμng
-D−êng nh− trong mçi c¸ nh©n ®Òu tån t¹i c¶ 5 lo¹i nhu cÇu nãi trªn
-C−êng ®é cña nhu cÇu th× thay ®æi tuú theo tõng c¸ nh©n
C¸c nhμ qu¶n lý cÇn nhËn ra nh÷ng nhu cÇu nμy trong nh©n viªn ®Ó gióp hä:
• kh¸m ph¸ ra nh÷ng c¬ héi ph¸t triÓn tμI n¨ng,
• n©ng cao kh¶ n¨ng nghÒ nghiÖp
• t¹o ®iÒu kiÖn tham gia vμo qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh
• c¶I tiÕn c«ng viÖc
• khuyÕn khÝch tham gia vμo nh÷ng c«ng viÖc ®ßi hái cã nh÷ng kü n¨ng ®Æc biÖt
-Quan ®iÓm cña Maslow khi vËn dông vμo thùc tÕ ng−êi ta nhËn thÊy:
-§óng lμ nhu cÇu cña con ng−êi cã sù ph©n cÊp nh−ng kh«ng thÓ t×m ra
ranh giíi râ rμng
-D−êng nh− trong mçi c¸ nh©n ®Òu tån t¹i c¶ 5 lo¹i nhu cÇu nãi trªn
-C−êng ®é cña nhu cÇu th× thay ®æi tuú theo tõng c¸ nh©n
C¸c nhμ qu¶n lý cÇn nhËn ra nh÷ng nhu cÇu nμy trong nh©n viªn ®Ó gióp hä:
• kh¸m ph¸ ra nh÷ng c¬ héi ph¸t triÓn tμI n¨ng,
• n©ng cao kh¶ n¨ng nghÒ nghiÖp
• t¹o ®iÒu kiÖn tham gia vμo qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh
• c¶I tiÕn c«ng viÖc
• khuyÕn khÝch tham gia vμo nh÷ng c«ng viÖc ®ßi hái cã nh÷ng kü n¨ng ®Æc biÖt
2. Lý thuyÕt hai yÕu tè cña Heizberg
- Heizberg tËp trung vμo xem xÐt sù thóc ®Èy nh©n viªn trªn
ph−¬ng diÖn c«ng viÖc
- Cã hai nhãm yÕu tè t¸c ®éng ®Õn qu¸ tr×nh lμm viÖc cña c¸
nh©n: mét nhãm yÕu tè cã t¸c dông duy tr× vμ mét nhãm yÕu tè cã
t¸c dông ®éng lùc
-C¸c
C¸c yÕu tè ®éng lùc lμ nh÷ng yÕu tè thuéc bªn trong c«ng viÖc
viÖc,
quy ®Þnh sù høng thó vμ tho¶ m·n xuÊt ph¸t tõ mét c«ng viÖc.
-C¸c yÕu tè duy tr× lμ nh÷ng yÕu tè thuéc bªn ngoμi c«ng viÖc,
quy ®Þnh ph¹m vi mμ c«ng viÖc ®−îc thùc hiÖn
10
- Heizberg tËp trung vμo xem xÐt sù thóc ®Èy nh©n viªn trªn
ph−¬ng diÖn c«ng viÖc
- Cã hai nhãm yÕu tè t¸c ®éng ®Õn qu¸ tr×nh lμm viÖc cña c¸
nh©n: mét nhãm yÕu tè cã t¸c dông duy tr× vμ mét nhãm yÕu tè cã
t¸c dông ®éng lùc
-C¸c
C¸c yÕu tè ®éng lùc lμ nh÷ng yÕu tè thuéc bªn trong c«ng viÖc
viÖc,
quy ®Þnh sù høng thó vμ tho¶ m·n xuÊt ph¸t tõ mét c«ng viÖc.
-C¸c yÕu tè duy tr× lμ nh÷ng yÕu tè thuéc bªn ngoμi c«ng viÖc,
quy ®Þnh ph¹m vi mμ c«ng viÖc ®−îc thùc hiÖn
10
3. M« h×nh ®éng c¬ ®éng lùc thóc ®Èy cña Porter vμ Lawler
Giá trị các
phần thưởng
Phần thưởng
Khả năng theo nhận thức
thực hiện
PhÇn th−ëng
nhiệm vụ
néi t¹i
Sự thực hiện
Sự nỗỗ lực Sự thoả mãn
nhiệm vụ
PhÇn th−ëng
bªn ngoμi
Sự hiểu biết
về nhiệm vụ
Sự nỗ lực do
nhận thức
11
11
3. M« h×nh ®éng c¬ ®éng lùc thóc ®Èy cña Porter vμ Lawler (tiÕp)
-Gi¸ trÞ phÇn th−ëng: lμ tÇm quan träng mμ ng−êi ta g¸n cho
nh÷ng quyÒn lîi nhËn ®−îc tõ mét c«ng viÖc
-Sù cè g¾ng vÒ nhËn thøc vÒ phÇn th−ëng: lμ nhËn thøc vÒ l−îng
nç lùc cÇn thiÕt ®Ó ®¹t ®−îc mét phÇn th−ëng nμo ®ã
- Sù nç lùc cña nh©n viªn: lμ l−îng s−c tiªu hao (thÓ lùc hay trÝ
lùc) ®Ó
Ó hoμn
μ thμnh
μ mét é c«ng
« viÖc Ö cô thÓÓ nμo
μ ®ã.
ã L−îng søcø tiªu
ª
hao tuú thuéc vμo sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a c¸c gi¸ trÞ cña phÇn
th−ëng vμ t−¬ng t¸c gi÷a nç lùc vμ phÇn th−ëng
- HiÓu biÕt vÒ vai trß vμ nhiÖm vô: lμ sù tin t−ëng cña ng−êi nh©n
viªn r»ng nhiÖm vô nμo ®ã sÏ ®−îc hoμn thμnh nÕu anh ta thùc
hiÖn c«ng viÖc mét c¸ch hoμn h¶o
C¶ n¨m yÕu tè trªn ¶nh h−ëng trùc tiÕp sù thùc hiÖn nhiÖm vô vμ hoμn
thμnh tèt sÏ nhËn ®−îc phÇn th−ëng
3. M« h×nh ®éng c¬ ®éng lùc thóc ®Èy cña Porter vμ Lawler (tiÕp)
-Gi¸ trÞ phÇn th−ëng: lμ tÇm quan träng mμ ng−êi ta g¸n cho
nh÷ng quyÒn lîi nhËn ®−îc tõ mét c«ng viÖc
-Sù cè g¾ng vÒ nhËn thøc vÒ phÇn th−ëng: lμ nhËn thøc vÒ l−îng
nç lùc cÇn thiÕt ®Ó ®¹t ®−îc mét phÇn th−ëng nμo ®ã
- Sù nç lùc cña nh©n viªn: lμ l−îng s−c tiªu hao (thÓ lùc hay trÝ
lùc) ®Ó
Ó hoμn
μ thμnh
μ mét é c«ng
« viÖc Ö cô thÓÓ nμo
μ ®ã.
ã L−îng søcø tiªu
ª
hao tuú thuéc vμo sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a c¸c gi¸ trÞ cña phÇn
th−ëng vμ t−¬ng t¸c gi÷a nç lùc vμ phÇn th−ëng
- HiÓu biÕt vÒ vai trß vμ nhiÖm vô: lμ sù tin t−ëng cña ng−êi nh©n
viªn r»ng nhiÖm vô nμo ®ã sÏ ®−îc hoμn thμnh nÕu anh ta thùc
hiÖn c«ng viÖc mét c¸ch hoμn h¶o
C¶ n¨m yÕu tè trªn ¶nh h−ëng trùc tiÕp sù thùc hiÖn nhiÖm vô vμ hoμn
thμnh tèt sÏ nhËn ®−îc phÇn th−ëng
3. M« h×nh ®éng c¬ ®éng lùc thóc ®Èy cña Porter vμ Lawler (tiÕp)
-PhÇn th−ëng: lμ nh÷ng kÕt qu¶ c«ng viÖc mμ ng−êi nh©n viªn mong −íc
-PhÇn th−ëng bªn trong lμ tÊt c¶ nh÷ng g× mμ nh©n viªn nhËn ®−îc tõ doanh
nghiÖp, nh− sù gi¸m s¸t hîp lý, sù hμi lßng vÒ c¸c ®iÒu kiÖn lμm viÖc, l−¬ng
cao, ®Þa vÞ, sù ®¶m b¶o vÒ viÖc lμm, phóc lîi
- PhÇn th−ëng bªn ngoμi lμ sù tho¶ m·n cña c¸ nh©n, bao gåm sù thμnh ®¹t,
thμnh tÝch, sù thõa nhËn, tr¸ch nhiÖm vμ sù ph¸t triÓn cña con ng−êi
M« h×nh ®éng c¬ ®éng lùc thóc ®Èy cña Porter vμ Lawler nh×n nhËn qu¸ tr×nh
lμm viÖc cña c¸c c¸ nh©n nh− lμ mét chu tr×nh bao gåm bèn kh©u cã liªn quan
chÆt chÏ víi nhau lμ Nç lùc – Thùc hiÖn – PhÇn th−ëng – Tho¶ m·n
- Tõ ®ã nhμ qu¶n lý t×m c¸c t¸c nh©n ®Ó t¸c ®éng ®Õn qu¸ tr×nh lμm viÖc vμ
®éng c¬ thóc dÈy ®èi víi tõng thμnh viªn;
- Lμ c¬ së ®Ó c¸c nhμ qu¶n lý lùa chän ph−¬ng ph¸p l·nh ®¹o cña m×nh.
3. M« h×nh ®éng c¬ ®éng lùc thóc ®Èy cña Porter vμ Lawler (tiÕp)
-PhÇn th−ëng: lμ nh÷ng kÕt qu¶ c«ng viÖc mμ ng−êi nh©n viªn mong −íc
-PhÇn th−ëng bªn trong lμ tÊt c¶ nh÷ng g× mμ nh©n viªn nhËn ®−îc tõ doanh
nghiÖp, nh− sù gi¸m s¸t hîp lý, sù hμi lßng vÒ c¸c ®iÒu kiÖn lμm viÖc, l−¬ng
cao, ®Þa vÞ, sù ®¶m b¶o vÒ viÖc lμm, phóc lîi
- PhÇn th−ëng bªn ngoμi lμ sù tho¶ m·n cña c¸ nh©n, bao gåm sù thμnh ®¹t,
thμnh tÝch, sù thõa nhËn, tr¸ch nhiÖm vμ sù ph¸t triÓn cña con ng−êi
M« h×nh ®éng c¬ ®éng lùc thóc ®Èy cña Porter vμ Lawler nh×n nhËn qu¸ tr×nh
lμm viÖc cña c¸c c¸ nh©n nh− lμ mét chu tr×nh bao gåm bèn kh©u cã liªn quan
chÆt chÏ víi nhau lμ Nç lùc – Thùc hiÖn – PhÇn th−ëng – Tho¶ m·n
- Tõ ®ã nhμ qu¶n lý t×m c¸c t¸c nh©n ®Ó t¸c ®éng ®Õn qu¸ tr×nh lμm viÖc vμ
®éng c¬ thóc dÈy ®èi víi tõng thμnh viªn;
- Lμ c¬ së ®Ó c¸c nhμ qu¶n lý lùa chän ph−¬ng ph¸p l·nh ®¹o cña m×nh.
4. ThuyÕt X vμ thuyÕt Y
Ýt tham väng
Tù qu¶n
qu lý
4. ThuyÕt X vμ thuyÕt Y
Ýt tham väng
Tù qu¶n
qu lý
L·nh ®¹o
KiÓm so¸t
15
L·nh ®¹o
KiÓm so¸t
15
Quan ®iÓm qu¶n lý cña McGregor nh÷ng ng−êi thuéc
lo¹i thuyÕt Y
Hç trî vμ ca ngîi
16
Hç trî vμ ca ngîi
16
III. C¸c ph−¬ng ph¸p vμ phong c¸ch l·nh ®¹o
1. Ph−¬ng ph¸p l·nh ®¹o (qu¶n lý)
Lμ c¸ch thøc t¸c ®éng ®Õn c¸c nh©n viªn mμ ng−êi ta cho r»ng nã sÏ cã hiÖu qu¶ lín
nhÊt trong viÖc ph¸t huy sù nhiÖt t×nh chñ ®éng, s¸ng t¹o cña mäi thμnh viªn.
a. Ph−¬ng ph¸p kinh tÕ: chñ yÕu dïng tiÒn vμ c¸c lîi Ých kinh tÕ ®Ó khuyÕn
khÝch mäi ng−êi lμm viÖc tèt hoÆc ®e do¹ trõng ph¹t vÒ kinh tÕ:
b. Ph−¬ng ph¸p hμnh chÝnh tæ chøc: Dïng c¸c néi quy, quy chÕ trong doanh
nghiÖp ®Ó b¾t buéc mäi ng−êi ph¶i lμm viÖc
c. Ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc t− t−ëng: Gi¸o dôc cho nh©n viªn vÒ truyÒn thèng uy tÝn
cña doanh nghiÖp
- Trªn thùc tÕ, Ýt khi sö dông riªng rÏ tõng ph−¬ng ph¸p mμ sö dông kÕt hîp
- ViÖc vËn dông ph−¬ng ph¸p nμo tuú thuéc vμo ®Æc ®iÓm cña ®èi t−îng qu¶n lý ,
®Æc ®iÓm cña tæ chøc vμ môc tiªu cña nã trong tõng thêi kú ph¸t triÓn
Lμ c¸ch thøc t¸c ®éng ®Õn c¸c nh©n viªn mμ ng−êi ta cho r»ng nã sÏ cã hiÖu qu¶ lín
nhÊt trong viÖc ph¸t huy sù nhiÖt t×nh chñ ®éng, s¸ng t¹o cña mäi thμnh viªn.
a. Ph−¬ng ph¸p kinh tÕ: chñ yÕu dïng tiÒn vμ c¸c lîi Ých kinh tÕ ®Ó khuyÕn
khÝch mäi ng−êi lμm viÖc tèt hoÆc ®e do¹ trõng ph¹t vÒ kinh tÕ:
b. Ph−¬ng ph¸p hμnh chÝnh tæ chøc: Dïng c¸c néi quy, quy chÕ trong doanh
nghiÖp ®Ó b¾t buéc mäi ng−êi ph¶i lμm viÖc
c. Ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc t− t−ëng: Gi¸o dôc cho nh©n viªn vÒ truyÒn thèng uy tÝn
cña doanh nghiÖp
- Trªn thùc tÕ, Ýt khi sö dông riªng rÏ tõng ph−¬ng ph¸p mμ sö dông kÕt hîp
- ViÖc vËn dông ph−¬ng ph¸p nμo tuú thuéc vμo ®Æc ®iÓm cña ®èi t−îng qu¶n lý ,
®Æc ®iÓm cña tæ chøc vμ môc tiªu cña nã trong tõng thêi kú ph¸t triÓn
2. Phong c¸ch l·nh ®¹o (qu¶n lý)
a. Phong c¸ch quyÕt ®o¸n - ¸p chÕ (chuyªn quyÒn): theo ph−¬ng ph¸p nμy th× cÊp
trªn ra mÖnh lÖnh, cÊp d−íi thùc hiÖn
b. Phong c¸ch quyÕt ®o¸n - nh©n tõ: cÊp trªn ra lÖnh, cÊp d−íi thùc hiÖn
c. Phong c¸ch qu¶n lý theo tham vÊn: cã sù tham gia cña cÊp d−íi ®Ó ph¸t huy
®Æc tr−ng cña nhãm Y
d Phong c¸ch qu¶n lý theo nhãm môc tiªu (MBO) (Mü)
d.
- Trong Doanh nghiÖp h×nh thμnh nªn c¸c nhãm lμm viÖc (teamwork)
- CÊp trªn giao nhiÖm vô cho nhãm (uû quyÒn - ph©n quyÒn) vμ cã sù liªn kÕt, phèi hîp
gi÷a c¸c nhãm theo hÖ thèng th«ng tin nhiÒu chiÒu
C¸c phong c¸ch qu¶n lý tõ trªn xuèng d−íi møc ®é tham gia cña
c¸c nhμ qu¶n lý cÊp d−íi t¨ng dÇn lªn
C¸c phong c¸ch qu¶n lý tõ trªn xuèng d−íi møc ®é tham gia cña
c¸c nhμ qu¶n lý cÊp d−íi t¨ng dÇn lªn
Ch−¬ng 3
Ch−¬ng 3
Môc ®Ých: LËp ra mét hÖ thèng chÝnh thøc gåm nh÷ng vai trß vμ nhiÖm vô
mμ mçi ng−êi ph¶i thùc hiÖn sao cho hä cã thÓ hîp t¸c ®−îc víi nhau tèt nhÊt
trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn môc tiªu cña tæ chøc
Môc ®Ých: LËp ra mét hÖ thèng chÝnh thøc gåm nh÷ng vai trß vμ nhiÖm vô
mμ mçi ng−êi ph¶i thùc hiÖn sao cho hä cã thÓ hîp t¸c ®−îc víi nhau tèt nhÊt
trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn môc tiªu cña tæ chøc
¾ X¸c ®Þnh c¸c néi quy, quy chÕ trong hiÖp t¸c néi bé còng nh− mèi quan hÖ gi÷a
c¸c bé phËn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp
¾ X¸c ®Þnh c¸c néi quy, quy chÕ trong hiÖp t¸c néi bé còng nh− mèi quan hÖ gi÷a
c¸c bé phËn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp
a. Chuyªn m«n ho¸: qu¸ tr×nh nhËn diÖn nh÷ng c«ng viÖc cô thÓ vμ ph©n
c«ng c¸c c¸ nh©n hay nhãm lμm viÖc ®· ®−îc huÊn luyÖn thÝch hîp ®¶m nhËn chóng.
VÝ dô: 10 kim/ng−êi/ngμy thay b»ng 48.000kim/10ng−êi/ngμy
b. Tiªu chuÈn ho¸: Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c¸c thñ tôc cña doanh nghiÖp mμ theo
®ã c¸c nh©n viªn cã thÓ hoμn thμnh c«ng
g viÖc
Ö cña hä
ä theo mét
é c¸ch thøc thèng
g nhÊt
vμ thÝch hîp
c. QuyÒn h¹n: lμ quyÒn tù chñ trong qu¸ tr×nh quyÕt ®Þnh vμ quyÒn ®ßi hái sù
tu©n thñ quyÕt ®Þnh g¾n liÒn víi mét vÞ trÝ (chøc vô) qu¶n trÞ nhÊt ®Þnh trong c¬ cÊu tæ
chøc
QuyÒn h¹n cña mét vÞ trÝ sÏ ®−îc giao phã cho ng−êi nμo n¾m gi÷ vÝ trÝ ®ã
QuyÒn h¹n kh«ng g¾n liÒn víi tr¸ch nhiÖm t−¬ng øng sÏ t¹o c¬ héi cho sù l¹m dông
Cã ba lo¹i quyÒn h¹n trong doanh nghiÖp: trùc tuyÕn, chøc n¨ng vμ tham m−u
a. Chuyªn m«n ho¸: qu¸ tr×nh nhËn diÖn nh÷ng c«ng viÖc cô thÓ vμ ph©n
c«ng c¸c c¸ nh©n hay nhãm lμm viÖc ®· ®−îc huÊn luyÖn thÝch hîp ®¶m nhËn chóng.
VÝ dô: 10 kim/ng−êi/ngμy thay b»ng 48.000kim/10ng−êi/ngμy
b. Tiªu chuÈn ho¸: Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c¸c thñ tôc cña doanh nghiÖp mμ theo
®ã c¸c nh©n viªn cã thÓ hoμn thμnh c«ng
g viÖc
Ö cña hä
ä theo mét
é c¸ch thøc thèng
g nhÊt
vμ thÝch hîp
c. QuyÒn h¹n: lμ quyÒn tù chñ trong qu¸ tr×nh quyÕt ®Þnh vμ quyÒn ®ßi hái sù
tu©n thñ quyÕt ®Þnh g¾n liÒn víi mét vÞ trÝ (chøc vô) qu¶n trÞ nhÊt ®Þnh trong c¬ cÊu tæ
chøc
QuyÒn h¹n cña mét vÞ trÝ sÏ ®−îc giao phã cho ng−êi nμo n¾m gi÷ vÝ trÝ ®ã
QuyÒn h¹n kh«ng g¾n liÒn víi tr¸ch nhiÖm t−¬ng øng sÏ t¹o c¬ héi cho sù l¹m dông
Cã ba lo¹i quyÒn h¹n trong doanh nghiÖp: trùc tuyÕn, chøc n¨ng vμ tham m−u
c. QuyÒn h¹n (tiÕp)
• QuyÒn h¹n trùc tuyÕn: lμ quyÒn h¹n cho phÐp ng−êi qu¶n trÞ
ra quyÕt ®Þnh vμ gi¸m s¸t trùc tiÕp ®èi víi cÊp d−íi
• QuyÒn h¹n tham m−u: thùc chÊt lμ cè vÊn , hä chØ ®−a ra lêi
khuyªn chø kh«ng ®−a ra quyÕt ®Þnh cuèi cïng
• QuyÒn h¹n chøc n¨ng: lμ quyÒn trao cho mét c¸ nh©n ra
quyÕt
Õ ®Þnh vμ kiÓm
Ó so¸t nh÷ng ho¹t ®éng nhÊt ®Þnh cu¶
¶ c¸c bé
phËn kh¸c
• Sù kh¸c biÖt gi÷a quyÒn h¹n chøc n¨ng vμ quyÒn h¹n trùc tuyÕn:
- quyÒn h¹n chøc n¨ng lµ mét phÇn quyÒn h¹n cña ng−êi trùc tuyÕn
- ng−êi ®−îc giao quyÒn h¹n chøc n¨ng cã thÓ ra ®−îc quyÕt ®Þnh cuèi cïng khi cã
sù uû quyÒn cña cÊp trùc tuyÕn
• QuyÒn h¹n trùc tuyÕn: lμ quyÒn h¹n cho phÐp ng−êi qu¶n trÞ
ra quyÕt ®Þnh vμ gi¸m s¸t trùc tiÕp ®èi víi cÊp d−íi
• QuyÒn h¹n tham m−u: thùc chÊt lμ cè vÊn , hä chØ ®−a ra lêi
khuyªn chø kh«ng ®−a ra quyÕt ®Þnh cuèi cïng
• QuyÒn h¹n chøc n¨ng: lμ quyÒn trao cho mét c¸ nh©n ra
quyÕt
Õ ®Þnh vμ kiÓm
Ó so¸t nh÷ng ho¹t ®éng nhÊt ®Þnh cu¶
¶ c¸c bé
phËn kh¸c
• Sù kh¸c biÖt gi÷a quyÒn h¹n chøc n¨ng vμ quyÒn h¹n trùc tuyÕn:
- quyÒn h¹n chøc n¨ng lµ mét phÇn quyÒn h¹n cña ng−êi trùc tuyÕn
- ng−êi ®−îc giao quyÒn h¹n chøc n¨ng cã thÓ ra ®−îc quyÕt ®Þnh cuèi cïng khi cã
sù uû quyÒn cña cÊp trùc tuyÕn
d. CÊp qu¶n trÞ, tÇm qu¶n trÞ vμ c¸c m« h×nh c¬ cÊu tæ chøc xÐt theo
sè cÊp qu¶n trÞ
•TÇm qu¶n trÞ (kiÓm so¸t): sè ng−êi vμ bé phËn mμ mét nhμ qu¶n lý cã thÓ kiÓm so¸t cã hiÖu qu¶
• CÊp qu¶n lý lμ cÊp ®−îc quyÒn ra quyÕt ®Þnh vμ ®ßi hái sù tu©n thñ quyÕt ®Þnh
•sè cÊp tõng nhμ qu¶n lý cã thÓ qu¶n lý phô thuéc vμo nhiÒu yÕu tè:
1. tÇm qu¶n trÞ vµ tr×nh ®é cña c¸c c¸n bé qu¶n trÞ + ë Anh. cÊp cao vμ cÊp
2. tÝnh phøc t¹p cña ho¹t ®éng qu¶n trÞ - trung: 4, cÊp c¬ së: 8; ë Mü:
cÊp cao vμ trung: 9
3. tr×nh ®é vµ ý thøc t«n träng, tu©n thñ mÖnh +
lÖnh cña cÊp d−íi
4. tÇm qu¶n trÞ vµ sù râ rµng trong x¸c ®Þnh + thÊy tÇm qu¶n trÞ cμng lín
nhiÖm vô, quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm th× sè cÊp qu¶n trÞ cμng nhá
5. n¨ng lùc cña hÖ thèng th«ng tin + vμ ng−îc l¹i
d. CÊp qu¶n trÞ, tÇm qu¶n trÞ vμ c¸c m« h×nh c¬ cÊu tæ chøc xÐt theo
sè cÊp qu¶n trÞ
•TÇm qu¶n trÞ (kiÓm so¸t): sè ng−êi vμ bé phËn mμ mét nhμ qu¶n lý cã thÓ kiÓm so¸t cã hiÖu qu¶
• CÊp qu¶n lý lμ cÊp ®−îc quyÒn ra quyÕt ®Þnh vμ ®ßi hái sù tu©n thñ quyÕt ®Þnh
•sè cÊp tõng nhμ qu¶n lý cã thÓ qu¶n lý phô thuéc vμo nhiÒu yÕu tè:
1. tÇm qu¶n trÞ vµ tr×nh ®é cña c¸c c¸n bé qu¶n trÞ + ë Anh. cÊp cao vμ cÊp
2. tÝnh phøc t¹p cña ho¹t ®éng qu¶n trÞ - trung: 4, cÊp c¬ së: 8; ë Mü:
cÊp cao vμ trung: 9
3. tr×nh ®é vµ ý thøc t«n träng, tu©n thñ mÖnh +
lÖnh cña cÊp d−íi
4. tÇm qu¶n trÞ vµ sù râ rµng trong x¸c ®Þnh + thÊy tÇm qu¶n trÞ cμng lín
nhiÖm vô, quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm th× sè cÊp qu¶n trÞ cμng nhá
5. n¨ng lùc cña hÖ thèng th«ng tin + vμ ng−îc l¹i
d. CÊp qu¶n trÞ, tÇm qu¶n trÞ vμ c¸c m« h×nh c¬ cÊu tæ chøc xÐt theo sè cÊp qu¶n trÞ
(tiÕp)
• §Æc ®iÓm:
- ChØ cã mét vμi cÊp qu¶n trÞ
- Qu¶n trÞ theo ph−¬ng thøc phi tËp trung
- Tæng hîp ho¸ ho¹t ®éng
- C«ng viÖc ®−îc x¸c ®Þnh kh¸i qu¸t
- Giíi h¹n linh ho¹t gi÷a c¸c c«ng viÖc vμ c¸c bé phËn
• øng dông:
- Quan t©m ®Õn ph−¬ng thøc lμm viÖc theo nhãm
- HiÖu qu¶ trong m«i tr−êng thay ®æi
- Di chuyÓn nh©n lùc theo chiÒu ngang nhanh chãng
- TËp trung sù chó ý vμo kh¸ch hμng - t¹o ra mét nÒn v¨n ho¸ tæ chøc khuyÕn
khÝch sù tham gia cña c¸c c¸ nh©n
d. CÊp qu¶n trÞ, tÇm qu¶n trÞ vμ c¸c m« h×nh c¬ cÊu tæ chøc xÐt theo sè cÊp qu¶n trÞ
(tiÕp)
• §Æc ®iÓm:
- ChØ cã mét vμi cÊp qu¶n trÞ
- Qu¶n trÞ theo ph−¬ng thøc phi tËp trung
- Tæng hîp ho¸ ho¹t ®éng
- C«ng viÖc ®−îc x¸c ®Þnh kh¸i qu¸t
- Giíi h¹n linh ho¹t gi÷a c¸c c«ng viÖc vμ c¸c bé phËn
• øng dông:
- Quan t©m ®Õn ph−¬ng thøc lμm viÖc theo nhãm
- HiÖu qu¶ trong m«i tr−êng thay ®æi
- Di chuyÓn nh©n lùc theo chiÒu ngang nhanh chãng
- TËp trung sù chó ý vμo kh¸ch hμng - t¹o ra mét nÒn v¨n ho¸ tæ chøc khuyÕn
khÝch sù tham gia cña c¸c c¸ nh©n
d. CÊp qu¶n trÞ, tÇm qu¶n trÞ vμ c¸c m« h×nh c¬ cÊu tæ chøc xÐt theo sè cÊp qu¶n trÞ
(tiÕp)
• §Æc ®iÓm:
- Liªn kÕt víi kh¸ch hμng, nhμ cung cÊp, ®èi thñ c¹nh
tranh
- Qu¶n trÞ theo ph−¬ng thøc tËp thÓ (héi ®ång c¸c gi¸m
®èc, quyÕt ®Þnh tËp thÓ) • øng dông:
- Träng t©m lμ c¸c nhãm víi c¸c thμnh viªn cã thÓ v−ît - khi thùc hiÖn chiÕn l−îc qu¶n trÞ chÊt
ra khái biªn giíi tæ chøc l−îng ®ång bé, th©m nhËp thÞ tr−êng quèc
tÕ
- Chia sÎ nhiÒu ®Æc ®iÓm cña c¬ cÊu n»m ngang
- khi qu¶n trÞ rñi ro trong qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn c«ng nghÖ víi chi phÝ cao
d. CÊp qu¶n trÞ, tÇm qu¶n trÞ vμ c¸c m« h×nh c¬ cÊu tæ chøc xÐt theo sè cÊp qu¶n trÞ
(tiÕp)
• §Æc ®iÓm:
- Liªn kÕt víi kh¸ch hμng, nhμ cung cÊp, ®èi thñ c¹nh
tranh
- Qu¶n trÞ theo ph−¬ng thøc tËp thÓ (héi ®ång c¸c gi¸m
®èc, quyÕt ®Þnh tËp thÓ) • øng dông:
- Träng t©m lμ c¸c nhãm víi c¸c thμnh viªn cã thÓ v−ît - khi thùc hiÖn chiÕn l−îc qu¶n trÞ chÊt
ra khái biªn giíi tæ chøc l−îng ®ång bé, th©m nhËp thÞ tr−êng quèc
tÕ
- Chia sÎ nhiÒu ®Æc ®iÓm cña c¬ cÊu n»m ngang
- khi qu¶n trÞ rñi ro trong qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn c«ng nghÖ víi chi phÝ cao
d. CÊp qu¶n trÞ, tÇm qu¶n trÞ vμ c¸c m« h×nh c¬ cÊu tæ chøc xÐt theo sè cÊp qu¶n trÞ
(tiÕp)
• §Æc
Æ ®iÓm:
Ó
- NhiÒu cÊp bËc qu¶n trÞ
- Qu¶n trÞ theo ph−¬ng thøc hμnh chÝnh,
- Chuyªn m«n ho¸ ho¹t ®éng vμ m« t¶ c«ng viÖc chi tiÕt • øng dông:
- Giíi h¹n cøng nh¾c gi÷a c¸c c«ng viÖc vμ bé phËn - trong c¸c tæ chøc qu©n sù, c«ng an vμ
- C¸c c¸ nh©n lμm viÖc ®éc lËp, c¸c c¬ quan hμnh chÝnh nhμ n−íc
- Di chuyÓn nh©n lùc theo chiÒu däc - cã thÓ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ trong m«i
- Qu¶n trÞ theo ph−¬ng thøc tËp thÓ (héi ®ång c¸c gi¸m tr−êng æn ®Þnh vμ cã thÓ dù b¸o ®−îc.
®èc, quyÕt ®Þnh tËp thÓ)
d. CÊp qu¶n trÞ, tÇm qu¶n trÞ vμ c¸c m« h×nh c¬ cÊu tæ chøc xÐt theo sè cÊp qu¶n trÞ
(tiÕp)
• §Æc
Æ ®iÓm:
Ó
- NhiÒu cÊp bËc qu¶n trÞ
- Qu¶n trÞ theo ph−¬ng thøc hμnh chÝnh,
- Chuyªn m«n ho¸ ho¹t ®éng vμ m« t¶ c«ng viÖc chi tiÕt • øng dông:
- Giíi h¹n cøng nh¾c gi÷a c¸c c«ng viÖc vμ bé phËn - trong c¸c tæ chøc qu©n sù, c«ng an vμ
- C¸c c¸ nh©n lμm viÖc ®éc lËp, c¸c c¬ quan hμnh chÝnh nhμ n−íc
- Di chuyÓn nh©n lùc theo chiÒu däc - cã thÓ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ trong m«i
- Qu¶n trÞ theo ph−¬ng thøc tËp thÓ (héi ®ång c¸c gi¸m tr−êng æn ®Þnh vμ cã thÓ dù b¸o ®−îc.
®èc, quyÕt ®Þnh tËp thÓ)
e. Ph©n bè quyÒn h¹n gi÷a c¸c cÊp qu¶n trÞ
• Ph©n quyÒn: quyÒn ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý ®−îc uû quyÒn cho cÊp d−íi thùc hiÖn
• TËp quyÒn: quyÒn ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý tËp trung vμo c¸c nhμ qu¶n lý cÊp cao
HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp ®ang cã xu
h−íng sö dông kÕt hîp hai khuynh
h−íng nμy
f Sù phèi hîp
f.
nh÷ng thñ tôc chÝnh thøc hoÆc phi chÝnh thøc ®Ó
liªn kÕt nh÷ng ho¹t ®éng do c¸c nhãm riªng rÏ
trong tæ chøc ®¶m nhËn
• Ph©n quyÒn: quyÒn ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý ®−îc uû quyÒn cho cÊp d−íi thùc hiÖn
• TËp quyÒn: quyÒn ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý tËp trung vμo c¸c nhμ qu¶n lý cÊp cao
HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp ®ang cã xu
h−íng sö dông kÕt hîp hai khuynh
h−íng nμy
f Sù phèi hîp
f.
nh÷ng thñ tôc chÝnh thøc hoÆc phi chÝnh thøc ®Ó
liªn kÕt nh÷ng ho¹t ®éng do c¸c nhãm riªng rÏ
trong tæ chøc ®¶m nhËn
Trưởng
Giám đốc Giám đốc phòng,
công ty 1 công ty 1 quản đốc
Trưởng
Giám đốc Giám đốc phòng,
công ty 1 công ty 1 quản đốc
15
15
CƠ CẤU QUẢN LÝ THEO CHỨC NĂNG
• Nguyên tắc:
ÆCác bộ phận chức năng sẽ trực tiếp ra quyết định xuống các bộ
phận trực thuộc trong phạm vi chức năng của mình
• Đặc điểm:
ÆPhản ánh hợp lý các chức năng, nhiệm vụ được phân định rõ ràng,
tuân theo nguyên
g y tắc chuyên
y môn hoá ngành
g nghề
g
Æ Có thể có sự không thống nhất giữa các quyết định, mệnh lệnh từ
nhiều phòng ban khác nhau
• Ứng dụng:
Æ Phù hợp vói doanh nghiệp có tính đặc thù cao, hoạt động giữa các
bộ phận tương đốI độc lập vớI nhau
17
17
CƠ CẤU QUẢN LÝ THEO TRỰC TUYẾN-CHỨC NĂNG
• Nguyên tắc:
ÆCác bộ phận chức năng làm nhiệm vụ tham mưu cho ngườI quản lý
cấp cao trong việc chuẩn bị, ban hành và thực hiện các quy định thuộc
phạm vi chuyên môn của mình
• Đặc điểm:
ÆĐạt được tính thống nhất trong mệnh lênh, nâng cao chất lượng các
loạI quyết định quản lý
Æ NgườI quản lý cấp cao phảI chỉ rõ nhiệm vụ mỗI bộ phận, mốI quan
hệ giữa các bộ phận chức năng
Æ Các bộ phận chức năng trực tiếp chỉ đạo các bộ phận trực thuộc
• Ứng dụng:
Æ Được áp dụng phổ biến cho các doanh nghiệp Việt Nam
ÆCác bộ phận chức năng làm nhiệm vụ tham mưu cho ngườI quản lý
cấp cao trong việc chuẩn bị, ban hành và thực hiện các quy định thuộc
phạm vi chuyên môn của mình
• Đặc điểm:
ÆĐạt được tính thống nhất trong mệnh lênh, nâng cao chất lượng các
loạI quyết định quản lý
Æ NgườI quản lý cấp cao phảI chỉ rõ nhiệm vụ mỗI bộ phận, mốI quan
hệ giữa các bộ phận chức năng
Æ Các bộ phận chức năng trực tiếp chỉ đạo các bộ phận trực thuộc
• Ứng dụng:
Æ Được áp dụng phổ biến cho các doanh nghiệp Việt Nam
CƠ CẤU QUẢN LÝ THEO KIỂU DỰ ÁN
Giám đốc
XN 1 XN 2 XN 1 XN 2
Giám đốc
XN 1 XN 2 XN 1 XN 2
CƠ CẤU QUẢN LÝ THEO KIỂU DỰ ÁN
• Đặc điểm:
ÆLà sự phát triển của cơ cấu theo kiểu trực tuyến hoặc trực tuyến
chức năng
Æ Cơ cấu quản lý trong mỗI dự án chỉ tồn tạI cùng vớI thờI gian tồn tạI
của dự án
• Ứng dụng:
Æ Được áp dụng phổ biến cho doanh nghiệp có tính đặc thù cao, có
nhiều loạI sản phẩm giống nhau, mỗI sản phẩm có giá trị rất lớn và
thực hiện ở những địa điểm khác nhau
ÆLà sự phát triển của cơ cấu theo kiểu trực tuyến hoặc trực tuyến
chức năng
Æ Cơ cấu quản lý trong mỗI dự án chỉ tồn tạI cùng vớI thờI gian tồn tạI
của dự án
• Ứng dụng:
Æ Được áp dụng phổ biến cho doanh nghiệp có tính đặc thù cao, có
nhiều loạI sản phẩm giống nhau, mỗI sản phẩm có giá trị rất lớn và
thực hiện ở những địa điểm khác nhau
CƠ CẤU QUẢN LÝ THEO KIỂU MA TRẬN
Giám đốc
khu vực châu Á
Giám đốc
khu vực châu Âu
21
Giám đốc
khu vực châu Á
Giám đốc
khu vực châu Âu
21
CƠ CẤU QUẢN LÝ THEO KIỂU MA TRẬN
• Nguyên tắc:
ÆCấp quản lý cấp dướI vừa chịu sự quản lý theo chièu dọc từ trên xuống
dướI, đồng thờI chịu sự quản lý theo chiều ngang
• Đặc điểm:
Æ Phát huy được sức mạnh của các chuyên gia trong các lĩnh vực chuyên
môn
Æ Có khả năng có sự không thống nhất về mệnh lệnh theo chiều dọc và theo
chiều ngang
• Ứng dụng:
Æ Phù hợp vớI những Tổng công ty lớn được thành lập theo quyết định 90-
91/CP
ÆCấp quản lý cấp dướI vừa chịu sự quản lý theo chièu dọc từ trên xuống
dướI, đồng thờI chịu sự quản lý theo chiều ngang
• Đặc điểm:
Æ Phát huy được sức mạnh của các chuyên gia trong các lĩnh vực chuyên
môn
Æ Có khả năng có sự không thống nhất về mệnh lệnh theo chiều dọc và theo
chiều ngang
• Ứng dụng:
Æ Phù hợp vớI những Tổng công ty lớn được thành lập theo quyết định 90-
91/CP
3. C¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý
a. ChiÕn l−îc: khi cã sù thay ®æi vÒ chiÕn l−îc cÊp c«ng ty th× c¬ cÊu tæ chøc còng ph¶i thay ®æi
theo
b. Quy m« vμ møc ®é phøc t¹p cña tæ chøc: kh«ng ®−îc phøc t¹p qu¸ møc cÇn thiÕt vμ ph¶i phï
hîp víi møc ®é phøc t¹p cña c¸c nghiÖp vô
c. C«ng nghÖ: ph¶i ®−îc thiÕt kÕ sao cho t¨ng ®−îc kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp cã thÓ hîp nhÊt
hoÆc ph¶n øng tr−íc sù thay ®æi
æ nhanh chãng vÒÒ c«ng nghÖ
d. Sù thay ®æi nhanh chãng cña m«i tr−êng còng ¶nh h−ëng ®Õn c¬ cÊu tæ chøc: ph¶i x©y dùng c¬
cÊu tæ chøc cã mèi liªn hÖ g¾n bã h÷u c¬, viÖc ra quyÕt ®Þnh mang tÝnh ph©n t¸n (ph©n cÊp)
a. ChiÕn l−îc: khi cã sù thay ®æi vÒ chiÕn l−îc cÊp c«ng ty th× c¬ cÊu tæ chøc còng ph¶i thay ®æi
theo
b. Quy m« vμ møc ®é phøc t¹p cña tæ chøc: kh«ng ®−îc phøc t¹p qu¸ møc cÇn thiÕt vμ ph¶i phï
hîp víi møc ®é phøc t¹p cña c¸c nghiÖp vô
c. C«ng nghÖ: ph¶i ®−îc thiÕt kÕ sao cho t¨ng ®−îc kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp cã thÓ hîp nhÊt
hoÆc ph¶n øng tr−íc sù thay ®æi
æ nhanh chãng vÒÒ c«ng nghÖ
d. Sù thay ®æi nhanh chãng cña m«i tr−êng còng ¶nh h−ëng ®Õn c¬ cÊu tæ chøc: ph¶i x©y dùng c¬
cÊu tæ chøc cã mèi liªn hÖ g¾n bã h÷u c¬, viÖc ra quyÕt ®Þnh mang tÝnh ph©n t¸n (ph©n cÊp)
-C¨n cø vμo môc tiªu kÕ ho¹ch x¸c ®Þnh c¸c ho¹t ®éng cÇn thiÕt ®Ó ®¹t môc tiªu
-Ph©n lo¹i vμ nhãm c¸c ho¹t ®éng cã cïng néi dung, tÝnh chÊt h×nh thμnh nªn c¸c nhãm. CÇn sö
dông c¸c nghiÖp vô quan träng vμ c¸c chøc n¨ng then chèt nh− c¸c nÒn t¶ng ®Çu tiªn ®Ó x©y dùng
c¬ cÊu tæ chøc
-Víi mçi nhãm chän ng−êi l·nh ®¹o, giao cho hä c¸c nhiÖm vô cÇn hoμn thμnh vμ giao cho hä quyÒn
®Ó cã thÓ thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô ®ã
-Rμng buéc mèi quan hÖ cña c¸c nhãm th«ng qua c¸c qui ®Þnh vÒ trao ®æi vËt chÊt hoÆc th«ng tin
trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp (theo chiÒu däc, ngang bªn trong tæ chøc).
-Lùa chän nh©n sù cho c¸c vÞ trÝ kh¸c cña c¬ cÊu
-C¨n cø vμo môc tiªu kÕ ho¹ch x¸c ®Þnh c¸c ho¹t ®éng cÇn thiÕt ®Ó ®¹t môc tiªu
-Ph©n lo¹i vμ nhãm c¸c ho¹t ®éng cã cïng néi dung, tÝnh chÊt h×nh thμnh nªn c¸c nhãm. CÇn sö
dông c¸c nghiÖp vô quan träng vμ c¸c chøc n¨ng then chèt nh− c¸c nÒn t¶ng ®Çu tiªn ®Ó x©y dùng
c¬ cÊu tæ chøc
-Víi mçi nhãm chän ng−êi l·nh ®¹o, giao cho hä c¸c nhiÖm vô cÇn hoμn thμnh vμ giao cho hä quyÒn
®Ó cã thÓ thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô ®ã
-Rμng buéc mèi quan hÖ cña c¸c nhãm th«ng qua c¸c qui ®Þnh vÒ trao ®æi vËt chÊt hoÆc th«ng tin
trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp (theo chiÒu däc, ngang bªn trong tæ chøc).
-Lùa chän nh©n sù cho c¸c vÞ trÝ kh¸c cña c¬ cÊu
5. Nguyªn t¾c x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc
• Môc ®Ých:
¾lμm cho c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý cã thÓ vËn hμnh ®−îc trªn thùc tÕ
¾c¸c môc tiªu cña doanh nghiÖp sÏ ®−îc thùc hiÖn nhanh h¬n víi chÊt l−îng
tèt h¬n
• Qu¸ tr×nh uû quyÒn:
•X¸c ®Þnh c¸c môc tiªu cÇn ®¹t ®−îc
• Chän ng−êi ®Ó uû quyÒn
• Giao nhiÖm vô – quyÒn h¹n ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô
• Yªu cÇu ng−êi ®−îc uû quyÒn cam kÕt sÏ hoμn
thμnh c«ng viÖc vμ ®¶m b¶o mèi liªn hÖ gi÷a c«ng
viÖc ®ã víi c¸c c«ng viÖc kh¸c
• Môc ®Ých:
¾lμm cho c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý cã thÓ vËn hμnh ®−îc trªn thùc tÕ
¾c¸c môc tiªu cña doanh nghiÖp sÏ ®−îc thùc hiÖn nhanh h¬n víi chÊt l−îng
tèt h¬n
• Qu¸ tr×nh uû quyÒn:
•X¸c ®Þnh c¸c môc tiªu cÇn ®¹t ®−îc
• Chän ng−êi ®Ó uû quyÒn
• Giao nhiÖm vô – quyÒn h¹n ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô
• Yªu cÇu ng−êi ®−îc uû quyÒn cam kÕt sÏ hoμn
thμnh c«ng viÖc vμ ®¶m b¶o mèi liªn hÖ gi÷a c«ng
viÖc ®ã víi c¸c c«ng viÖc kh¸c
3. C¸c nguyªn t¾c uû quyÒn
1. Nguyªn t¾c giao quyÒn theo kÕt qu¶ mong muèn: quyÒn ®−îc giao cho tõng nhμ qu¶n lý cÇn
ph¶i t−¬ng xøng ®Ó hoμn thμnh c¸c kÕt qu¶ mong muèn vμ ®¹t ®−îc môc tiªu qu¶n lý ®· ®Ò ra
2. Nguyªn t¾c x¸c ®Þnh theo chøc n¨ng: nh÷ng ng−êi ®−îc uû quyÒn ph¶i ®ñ kh¶ n¨ng hoμn thμnh
sù uû quyÒn theo ®óng chøc n¨ng qu¶n lý.
3. Nguyªn t¾c bËc thang nãi vÒ mét chuçi c¸c quan hÖ quyÒn h¹n trùc tiÕp tõ cÊp trªn xuèng cÊp
d−íi xuyªn suèt trong toμn bé tæ chøc.
4. Nguyªn t¾c thèng nhÊt trong mÖnh lÖnh: thèng nhÊt tõ trªn xuèng d−íi nh»m thùc hiÖn môc
tiªu chung ®· ®Ò ra
5. Nguyªn t¾c vÒ tÝnh tuyÖt ®èi trong tr¸ch nhiÖm: cÊp trªn kh«ng ®−îc trèn tr¸nh tr¸ch nhiÖm
b»ng c¸ch uû quyÒn cho cÊp d−íi vμ ng−îc l¹i cÊp d−íi khi ®· nhËn sù uû quyÒn cña cÊp trªn
th× ph¶i d¸m ra quyÕt ®Þnh vμ chÞu tr¸ch nhiÖm chø kh«ng ®−îc ®ïn ®Èy l¹i nhiÖm vô cho cÊp
trªn
6. Nguyªn t¾c t−¬ng xøng gi÷a quyÒn h¹n vμ tr¸ch nhiÖm: quyÒn h¹n vμ tr¸ch nhiÖm ph¶i t−¬ng
xøng nhau
1. Nguyªn t¾c giao quyÒn theo kÕt qu¶ mong muèn: quyÒn ®−îc giao cho tõng nhμ qu¶n lý cÇn
ph¶i t−¬ng xøng ®Ó hoμn thμnh c¸c kÕt qu¶ mong muèn vμ ®¹t ®−îc môc tiªu qu¶n lý ®· ®Ò ra
2. Nguyªn t¾c x¸c ®Þnh theo chøc n¨ng: nh÷ng ng−êi ®−îc uû quyÒn ph¶i ®ñ kh¶ n¨ng hoμn thμnh
sù uû quyÒn theo ®óng chøc n¨ng qu¶n lý.
3. Nguyªn t¾c bËc thang nãi vÒ mét chuçi c¸c quan hÖ quyÒn h¹n trùc tiÕp tõ cÊp trªn xuèng cÊp
d−íi xuyªn suèt trong toμn bé tæ chøc.
4. Nguyªn t¾c thèng nhÊt trong mÖnh lÖnh: thèng nhÊt tõ trªn xuèng d−íi nh»m thùc hiÖn môc
tiªu chung ®· ®Ò ra
5. Nguyªn t¾c vÒ tÝnh tuyÖt ®èi trong tr¸ch nhiÖm: cÊp trªn kh«ng ®−îc trèn tr¸nh tr¸ch nhiÖm
b»ng c¸ch uû quyÒn cho cÊp d−íi vμ ng−îc l¹i cÊp d−íi khi ®· nhËn sù uû quyÒn cña cÊp trªn
th× ph¶i d¸m ra quyÕt ®Þnh vμ chÞu tr¸ch nhiÖm chø kh«ng ®−îc ®ïn ®Èy l¹i nhiÖm vô cho cÊp
trªn
6. Nguyªn t¾c t−¬ng xøng gi÷a quyÒn h¹n vμ tr¸ch nhiÖm: quyÒn h¹n vμ tr¸ch nhiÖm ph¶i t−¬ng
xøng nhau
4. Mét sè l−u ý khi thùc hiÖn sù uû quyÒn
2. Khi thùc hiÖn sù uû quyÒn th× cÊp trªn ph¶i tin t−ëng vμo cÊp d−íi: t¹o ®iÒu
kiÖn ®Ó cÊp d−íi cã thÓ suy nghÜ vμ hμnh ®éng theo ý kiÕn riªng cña m×nh
3. CÇn thiÕt lËp hÖ thèng kiÓm tra ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña sù uû quyÒn. NÕu
sù uû quyÒn kh«ng cã hiÖu qu¶ th× cÊp trªn ph¶i thu håi l¹i nh÷ng quyÒn lùc
®· giao
2. Khi thùc hiÖn sù uû quyÒn th× cÊp trªn ph¶i tin t−ëng vμo cÊp d−íi: t¹o ®iÒu
kiÖn ®Ó cÊp d−íi cã thÓ suy nghÜ vμ hμnh ®éng theo ý kiÕn riªng cña m×nh
3. CÇn thiÕt lËp hÖ thèng kiÓm tra ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña sù uû quyÒn. NÕu
sù uû quyÒn kh«ng cã hiÖu qu¶ th× cÊp trªn ph¶i thu håi l¹i nh÷ng quyÒn lùc
®· giao
IV. Lùa chän c¸n bé cho c¬ cÊu tæ chøc
1. Nhμ qu¶n lý:
- thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng qu¶n lý ®¶m b¶o cho tæ chøc ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu ®· ®Ò
ra
ho¹ch
- cã vÞ thÕ (chøc danh) trong tæ chøc víi nh÷ng quyÒn h¹n nhÊt ®Þnh
- cã vai trß vμ nghiÖp vô ®Ó quyÕt ®Þnh trong viÖc thùc hiÖn mét phÇn hoÆc toμn bé qu¸
tr×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp
+ C¸n bé qu¶n lý cÊp cao: qu¶n trÞ toµn diÖn tæ chøc, quyÕt Ban
®Þnh chiÕn l−îc, c¸c chÝnh s¸ch vµ chØ ®¹o c¸c mèi quan L·nh
hÖ cña tæ chøc víi m«i tr−êng.
®¹o
+ C¸n bé qu¶n lý cÊp trung gian: qu¶n trÞ c¸c bé phËn cña
tæ chøc, chØ ®¹o qu¸ tr×nh triÓn khai c¸c chiÕn l−îc vµ-
C¸c nhμ qu¶n lý
chÝnh s¸ch cña tæ chøc, thiÕt lËp m«i tr−êng lµm viÖc
cÊp trung gian
+ C¸n bé qu¶n lý c¬ së: qu¶n lý c«ng viÖc cña nh÷ng ng−êi
lao ®éng trùc tiÕp
C¸c nhμ
qu¶n lý
cÊp thÊp
CÊp qu ¶n lý
qu¶n
33
33
IV. Lùa chän c¸n bé cho c¬ cÊu tæ chøc (tiÕp)
4. C¸c kü n¨ng qu¶n lý
- Kü n¨ng vÒ kü thuËt lμ nh÷ng hiÓu biÕt vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn
mét kü thuËt cô thÓ, g¾n víi c¸c ngμnh chuyªn m«n hÑp vμ cã ®−îc nhê sù
®μo t¹o chuyªn s©u ®èi víi c¸c c¸n bé qu¶n lý
- Kü n¨ng vÒ quan hÖ lμ kh¶ n¨ng cã thÓ lμm viÖc ®−îc víi mäi ng−êi, kh¶
n¨ng t¹o dùng ra mét bÇu kh«ng khÝ thuËn lîi cho tæ chøc, trong ®ã c¸c thμnh
viªn ®Òu c¶m thÊy yªn t©m vμ dÔ dμng béc b¹ch ý kiÕn cña m×nh
- Kü n¨ng vÒ nhËn thøc lμ kh¶ n¨ng nhËn ra nh©n tè chÝnh trong mäi hoμn
c¶nh, nhËn thøc ®−îc mèi quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn trong c¸c ho¹t ®éng cña
doanh nghiÖp, kh¶ n¨ng t− duy chiÕn l−îc, cã tÇm nh×n xa tr«ng réng, kü
n¨ng vÒ ho¹ch ®Þnh, kiÕn thøc vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, quèc tÕ, khu vùc vμ trong
n−íc
- Kü n¨ng vÒ ®Þnh h−íng lμ kh¶ n¨ng t¹o dùng hay thiÕt kÕ c«ng viÖc theo
chiÒu h−íng cã lîi nhÊt, kü n¨ng nμy rÊt quan träng ®Æc biÖt lμ vÊn ®Ò qu¶n
lý cÊp cao
34
- Kü n¨ng vÒ kü thuËt lμ nh÷ng hiÓu biÕt vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn
mét kü thuËt cô thÓ, g¾n víi c¸c ngμnh chuyªn m«n hÑp vμ cã ®−îc nhê sù
®μo t¹o chuyªn s©u ®èi víi c¸c c¸n bé qu¶n lý
- Kü n¨ng vÒ quan hÖ lμ kh¶ n¨ng cã thÓ lμm viÖc ®−îc víi mäi ng−êi, kh¶
n¨ng t¹o dùng ra mét bÇu kh«ng khÝ thuËn lîi cho tæ chøc, trong ®ã c¸c thμnh
viªn ®Òu c¶m thÊy yªn t©m vμ dÔ dμng béc b¹ch ý kiÕn cña m×nh
- Kü n¨ng vÒ nhËn thøc lμ kh¶ n¨ng nhËn ra nh©n tè chÝnh trong mäi hoμn
c¶nh, nhËn thøc ®−îc mèi quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn trong c¸c ho¹t ®éng cña
doanh nghiÖp, kh¶ n¨ng t− duy chiÕn l−îc, cã tÇm nh×n xa tr«ng réng, kü
n¨ng vÒ ho¹ch ®Þnh, kiÕn thøc vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, quèc tÕ, khu vùc vμ trong
n−íc
- Kü n¨ng vÒ ®Þnh h−íng lμ kh¶ n¨ng t¹o dùng hay thiÕt kÕ c«ng viÖc theo
chiÒu h−íng cã lîi nhÊt, kü n¨ng nμy rÊt quan träng ®Æc biÖt lμ vÊn ®Ò qu¶n
lý cÊp cao
34
4. C¸c kü n¨ng qu¶n lý (tiÕp)
Bèn kü n¨ng qu¶n lý ®Òu rÊt cÇn ®èi víi tÊt c¶ c¸c c¸n bé qu¶n lý ë c¸c cÊp, tÇm quan
träng t−¬ng ®èi cña tõng kü n¨ng th× thay ®æi tuú theo cÊp qu¶n lý vμ ®−îc biÓu diÔn trong
s¬ ®å sau
Sơ đồ tầm quan trọng của các kỹ năng
100% 100%
Kỹ năng nhận
thức và thiết kế
Kỹ năng kỹ thuật
35
Kỹ năng kỹ thuật
35
5. Mét sè ®iÓm l−u ý khi lùa chän c¸n bé qu¶n lý
• Ước muốn được làm công việc quản lý: ước muốn có ảnh hưởng với
người khác, được tác động đến người khác và thu được kết quả thông qua những
cố gắng tập thể của cấp dưới
• Khả năng thiết lập các mối quan hệ: khả năng gây dựng mối quan hệ
tốt với nhân viên, khách hàng, các cơ quan chính phủ thông qua các buổi trao đổi
thư từ, hay bài phát biểu
• Kinh nghiệm quản lý: tích luỹ được kinh nghiệm trong quá khứ
• Ước muốn được làm công việc quản lý: ước muốn có ảnh hưởng với
người khác, được tác động đến người khác và thu được kết quả thông qua những
cố gắng tập thể của cấp dưới
• Khả năng thiết lập các mối quan hệ: khả năng gây dựng mối quan hệ
tốt với nhân viên, khách hàng, các cơ quan chính phủ thông qua các buổi trao đổi
thư từ, hay bài phát biểu
• Kinh nghiệm quản lý: tích luỹ được kinh nghiệm trong quá khứ
I. Sù
S cÇn
Ç thiÕt
Õ vμ
μ vai trßß cña
ñ kiÓm
Ó tra
- Nh÷ng yÕu tè rñi ro, bÊt th−êng lμm cho c¸c kÕ ho¹ch cho c«ng viÖc
®−îc chuÈn
È bÞ tèt nhÊt còng cã thÓ kh«ng ®−îc thùc hiÖn theo nh− dù
®Þnh
- C¸c c¸n bé qu¶n lý ë c¸c cÊp cã thÓ m¾c sai lÇm, khuyÕt ®iÓm
CÇn cã kiÓm tra ®Ó ph¸t hiÖn ra nh÷ng trôc trÆc sai lÇm ®ã nh»m ®Ó söa
ch÷a vμ ®iÓu chØnh kÞp thêi nh»m gióp c¸c ho¹t ®éng thùc hiÖn theo
®óng kÕ ho¹ch vμ ®¹t môc tiªu ®· ®Ò ra
- Gióp cho c¸c tæ chøc thÝch nghi víi nh÷ng biÕn ®éng cña m«i tr−êng, ph¸t
Ö vμ qu¶n
hiÖn q lýý kÞp
Þp thêi c¸c thayy ®æi ®ã
- §¶m b¶o cho sù tån t¹i vμ duy tr× tÝnh hiÖu qu¶ cña mçi c¸ nh©n, mçi nhãm,
mçi bé phËn vμ toμn bé tæ chøc
- KiÓm tra lμ c¬ së ®Ó thùc hiÖn viÖc ®iÓu chØnh trong qu¶n lý
KiÓm tra lμ mét ho¹t ®éng kh«ng thÓ thiÓu ®−îc vμ kh«ng ®−îc xem nhÑ víi tÊt
c¶ c¸c cÊp qu¶n lý
I. Sù
S cÇn
Ç thiÕt
Õ vμ
μ vai trßß cña
ñ kiÓm
Ó tra
- Nh÷ng yÕu tè rñi ro, bÊt th−êng lμm cho c¸c kÕ ho¹ch cho c«ng viÖc
®−îc chuÈn
È bÞ tèt nhÊt còng cã thÓ kh«ng ®−îc thùc hiÖn theo nh− dù
®Þnh
- C¸c c¸n bé qu¶n lý ë c¸c cÊp cã thÓ m¾c sai lÇm, khuyÕt ®iÓm
CÇn cã kiÓm tra ®Ó ph¸t hiÖn ra nh÷ng trôc trÆc sai lÇm ®ã nh»m ®Ó söa
ch÷a vμ ®iÓu chØnh kÞp thêi nh»m gióp c¸c ho¹t ®éng thùc hiÖn theo
®óng kÕ ho¹ch vμ ®¹t môc tiªu ®· ®Ò ra
- Gióp cho c¸c tæ chøc thÝch nghi víi nh÷ng biÕn ®éng cña m«i tr−êng, ph¸t
Ö vμ qu¶n
hiÖn q lýý kÞp
Þp thêi c¸c thayy ®æi ®ã
- §¶m b¶o cho sù tån t¹i vμ duy tr× tÝnh hiÖu qu¶ cña mçi c¸ nh©n, mçi nhãm,
mçi bé phËn vμ toμn bé tæ chøc
- KiÓm tra lμ c¬ së ®Ó thùc hiÖn viÖc ®iÓu chØnh trong qu¶n lý
KiÓm tra lμ mét ho¹t ®éng kh«ng thÓ thiÓu ®−îc vμ kh«ng ®−îc xem nhÑ víi tÊt
c¶ c¸c cÊp qu¶n lý
II Kh¸I niÖm
II. iÖ vμ
μ b¶
b¶n chÊt
hÊt cña
ñ kiÓ
kiÓm ttra
1. Kh¸I niÖm:
“C«ng viÖc ®o l−êng qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch trªn thùc tÕ qua ®ã
ph¸t hiÖn c¸c sai lÖch nh»m ®−a ra biÖn ph¸p ®iÒu chØnh kÞp thêi ®Ó ®¶m
b¶o r»ng tæ chøc sÏ thùc hiÖn ®−îc c¸c môc tiªu kÕ ho¹ch ®· ®Ò ra”
2 B¶n chÊt:
2.
- KiÓm tra cã thÓ ®−îc thùc hiÖn tr−íc, trong vμ sau qu¸ tr×nh; nã còng x¶y ra
ë tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña tæ chøc
II Kh¸I niÖm
II. iÖ vμ
μ b¶
b¶n chÊt
hÊt cña
ñ kiÓ
kiÓm ttra
1. Kh¸I niÖm:
“C«ng viÖc ®o l−êng qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch trªn thùc tÕ qua ®ã
ph¸t hiÖn c¸c sai lÖch nh»m ®−a ra biÖn ph¸p ®iÒu chØnh kÞp thêi ®Ó ®¶m
b¶o r»ng tæ chøc sÏ thùc hiÖn ®−îc c¸c môc tiªu kÕ ho¹ch ®· ®Ò ra”
2 B¶n chÊt:
2.
- KiÓm tra cã thÓ ®−îc thùc hiÖn tr−íc, trong vμ sau qu¸ tr×nh; nã còng x¶y ra
ë tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña tæ chøc
Đo lường So sánh
S á h vớI
ớI Xác đị
Xá địnhh
Quản lý
kết quả thực các chuẩn sai lệch
thực tế
tế
Đo lường So sánh
S á h vớI
ớI Xác đị
Xá địnhh
Quản lý
kết quả thực các chuẩn sai lệch
thực tế
tế
2 B¶n
2. B¶ chÊt
hÊt cña
ñ kiÓm
kiÓ tra
t (tiÕp)
(tiÕ )
2 B¶n
2. B¶ chÊt
hÊt cña
ñ kiÓm
kiÓ tra
t (tiÕp)
(tiÕ )
t+1
t+1
t+1
t+1
t+1 t+1
Hệ thống kiểm tra
• t: thông tin
• t+1: tác động điều chỉnh
S¬ ®å hÖ thèng kiÓm tra l−êng tr−íc tõ ®Çu vμo
1. H×nh thøc
ø kiÓm
Ó tra (tiÕp)
Õ
b. HÖ thèng kiÓm tra l−êng tr−íc tõ ®Çu vμo
Nguyªn t¾c: ng−êi ta ®o l−êng gi¸m s¸t t¹i ®Çu vμo cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng
cña hÖ thèng xem c¸c ®Çu vμo cã ®¶m b¶o thùc hiÖn ®−îc c¸c yªu cÇu cña
kÕ ho¹ch,
ho¹ch cña c¸c môc tiªu ®Ò ra vμ cña c¸c tiªu chuÈn kh¸c hay kh«ng
kh«ng, nÕu
kh«ng ®¶m b¶o th× c¨n cø vμo ®ã hÖ thèng kiÓm tra sÏ t¸c ®éng ®iÒu chØnh
lªn ®Çu vμo vμ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng ®Ó ®¹t ®−îc hiÖu qu¶ mong muèn ë ®Çu ra
Đầu
ầ ra (kết
ế
quả mong muốn)
Đầu vào Quá trình hoạt động Đầu ra
t+1 t+1
Hệ thống kiểm tra
• t: thông tin
• t+1: tác động điều chỉnh
S¬ ®å hÖ thèng kiÓm tra l−êng tr−íc tõ ®Çu vμo
2. C¸c ph−¬ng ph¸p kiÓm tra
+ Nhãm ph−¬ng ph¸p kiÓm tra truyÒn thèng:
* KiÓm tra b»ng c¸c sè liÖu thèng kª.
* KiÓm tra b»ng c¸c b¸o c¸o chuyªn m«n.
m«n
* KiÓm tra t¸c nghiÖp.
* KiÓm tra b»ng quan s¸t c¸c nh©n.
nh©n
+ Nhãm c¸c ph−¬ng ph¸p kiÓm tra ng©n quÜ: Sö dông c¸c ng©n quÜ kÕ ho¹ch
®Ó kiÓm tra (VD: Ng©n quÜ Thu
Thu-Chi,
Chi, Ng©n quÜ thêi gian,...)
Điểm hoà
vốn
ố 2
Điểm hoà
vốn 1
Lỗ
Không
11
Điểm hoà
vốn
ố 2
Điểm hoà
vốn 1
Lỗ
Không
11
IV. C¸c yªu cÇu vμ nguyªn t¾c kiÓm tra (tiÕp)