EVROPSKA TRULEŽ LEGLA

Za razliku od americke evropska trulež je bolest blaže prirode

otvorenog i zatvorenog legla. U njenom nastanku ucestvuje
više vrsta bakterija. Mada ova bolest nije još u potpunosti
objašnjena pretpostavlja se da je njen glavni uzrocnik
streptococcus pluton, a ostali uzrocnici imaju drugorazredni
znacaj. Evropska trulež uglavnom se javlja u proljece i teže se
otkriva, jer pcele u pojedinim društvima brzo ociste oboljele
larve pa pcelar to teško može zapaziti. Najcešce se javlja u društvima koja u proljece
imaju dosta otvorenog legla a malo pcela koje proizvode hranu i nisu u mogucnosti
da ih dobro nahrane. U vrijeme nepovoljnih uslova za život i opstanak pcelinjeg
društva bolest se brzo širi, odnosno bakterije se brže razmnožavaju u pcelinjim
larvama. Ukoliko su uslovi za razvoj bakterija nepovoljni bolest se može javiti i na
poklopljenom leglu. Ovo je takode vrlo zarazno oboljenje koje se može javiti kako u
jednom tako isto u više pcelinjih društava na jednom pcelinjaku kao i u više
pcelinjama na jednom podrucju, ovisno o djelovanju nepovoljnih uslova na normalan
život i rad pcelinjih društava. Može se javiti u slucajevima kada su pcelinja društva i
leglo izloženi nekoj vrsti stresa izazvanog bilo zbog prisustva u leglu velikog broja
parazita varoa Jakobsoni, zbog selidbe i sl.

Znaci bolesti

Od evropske truleži oboljevaju najcešce larve starosti od 48 casova.

Mlada larva sa hranom unosi prouzrokovaca bolesti u srednje crijevo
u kojem se uzrocnici razmnože u velikoj mjeri. Zaražene larve
trebaju više hrane zbog cega ih pcele izbacuju iz celija ili ostaju u
njima gubeci svoj oblik, postaju mlohave i gube svoju bjelosedefastu boju a
poprimaju prljavožuckastu, i karakteristican kiselkast miris. Promjene na uginuloj
larvi zavise i od uzrocnika koji se u njoj razmnožio. Iskusni pcelar lako prepoznaje
oboljelu larvu po osnovu promjene njenog normalnog položaja. Ako pcele poklope
celije sa uginulim larvama i u njima ce poklopci kao i kod americke truleži postati
ugnuti i sa manjim brojem, s tom razlikom što se trula masa uginule larve vrlo malo
rasteže, ima miris sirceta, i nije cvrsto pripijena na dno celije pa pcele i uspijevaju da
je ociste. Tok bolesti je razlicit tako da u nekim slucajevima je polagan pri cemu
ugiba mali broj larvi a društvo ne oslabi a ugibanje licinki može i samo prestati.
Medutim, ako je razvoj bolesti pod uticajem vanjskih faktora vrlo izražen dolazi do
uginuca velikog broja larvi usljed cega se broj pcela naglo smanjuje i društvo
propada. Za vrijeme jace paše bolest se može pojavit u jacem obliku iz razloga što
paša okupira veci broj pcela i smanji se kolicina hrane za leglo te pcele pocnu da
izbacuju oboljele larve da bi u celije smjestile nektar i tako dode i do prestanka
bolesti. Kod društava u kojima je došlo do nestanka hrane dolazi do izgladnjavanja
oboljelih larvi i pcele ih odmah otkrivaju i izbacuju iz celija gdje takode dolazi do
nestanka simptoma bolesti.

Suzbijanje bolesti

Suzbijanje bolesti vrši se samo ako se bolest otkrije, odnosno ako

je izražena u vecoj formi i to dodavanjem lijekova i biološko
uzgojnim mjerama. Ako je bolest u pcelinjem društvu suviše
izražena pri cemu je uginuo veci broj larvi a smanjen broj pcela
preporucljivo je pcele ugušiti i dezinfekciju izvršiti na nacin kao kod
americke truleži. Suzbijanje evropske truleži može se postici
dodavanjem nekih antibiotika (streptomicin, geomicin, teramicin i dr.) ali se dešava
da se i poslije toga pojavi ova bolest. Smatra se da je bolje da pcele izbace oboljele
larve iz celija nego da se daju antibiotici jer njihovom primjenom je veci broj
bakterija koji ostaje na celijama nego u slucajevima kad pcele vrše cišcenje. Zbog
toga da bi se ostvarili veci efekti u zaštiti pcelinjih društava antibiotike je
preporucljivo davati ranije u proljece dok se još nisu pojavili simptomi bolesti, cime
ce se sprijeciti razmnožavanje uzrocnika bolesti. Ako dajemo neki od antibiotika nove
zdrave licinke nece se razboljeti a pcele ce iz košnice iznijeti oboljele larve. Za
lijecenje se upotrebljava 0,5 grama streptomicina na 1 litar šecernog sirupa, dok kod
primjene teramicina treba uzeti 0,5 do 1 grama i rastvoriti u malo vode i dodati na
500ml šecernog sirupa. Rezultati su povoljniji ako se u rano proljece sirup rasprši
prskalicom preko ramova. Pcelari u praksi najcešce ove lijekove dodaju u sirup kao
prihranu pri cemu se mora paziti da antibiotik ne dospije u med jer je to štetno za
ljudski organizam. Inace sa antibioticima treba biti oprezan i ne davati ih i zdravim
družtvima, jer bakterije usljed velike primjene mogu postati rezistentne pa ce trebati
sve vece kolicina aktivne supstance za njihovo suzbijanje. Razgradivanje antibiotika
vrši za oko 8 sedmica pa prema tome treba uskladiti njihovu primjenu. Takode, za
suzbijanje bolesti potrebno je pored opštih higijenskih mjera i odgovarajuca
preventiva, zasnovana na blagovremenoj zamjeni starog saca koje inace može imati
u sebi uzrocnike kako evropske tako i americke truleži legla, i sužavanje legla u
proljece kod društava koja nisu dovoljno razvijena.