30/3/2018 "Αρκαδικά" Παυσανία - Κεφ.

48 - Δρόμοι του Παυσανία

"Αρκαδικά" Παυσανία - Κεφ. 48

[1] Η αγορά έχει περίπου το σχήμα της πλίνθου (τετράπλευρη)· μέσα σ' αυτή υπάρχει ναός της Αφροδίτης που λέγεται
«μέσα στο πλινθίον» με μαρμάρινο λατρευτικό άγαλμα. Σε μια στήλη, υπάρχει ανάγλυφη παράσταση του Αντιφάνη, του
Κρίσου, του Τυρωνίδα και του Πυρρία, οι όποιοι έγραψαν νόμους για τους Τεγεάτες και τιμώνται μέχρι των ημερών μας·
σ' άλλη στήλη παριστάνεται ο Ιάσιος κρατώντας άλογο και έχοντας στο δεξί του χέρι κλαδί φοίνικα· λένε πως ο Ίάσιος
κέρδισε ιππική νίκη στην Ολυμπία, όταν ο Θηβαίος Ηρακλής οργάνωσε τα Ολύμπια.

[2] Έγραψα στα περί των Ηλείων για ποιό λόγο δίνεται στο νικητή της Ολυμπίας στέφανος κοτίνου και θα αναφέρω
αργότερα για ποιό λόγο δίνεται στο νικητή των Δελφών στέφανος δάφνης· στον Ισθμό συνηθίζεται η κουκουναριά για το
πάθημα του Παλαίμονα και στη Νεμέα τα σέλινα σ' ανάμνηση του παθήματος του Αρχέμορου. Γιατί τους περισσότερους
αγώνες υπάρχει στεφάνι φοίνικα· παντού επίσης βάζουν το νικητή να κρατεί φοίνικα στο δεξί του χέρι.

[3] Η συνήθεια επικράτησε, επειδή υπάρχει η παράδοση πως ο Θησέας, επιστρέφοντας από την Κρήτη, οργάνωσε αγώνες
στη Δήλο προς τιμήν του Απόλλωνα και στεφάνωσε τους νικητές με φοίνικα. Η συνήθεια λένε πως άρχισε απ' αυτό· το
φοίνικα όμως της Δήλου τον αναφέρει και ο Όμηρος στην ικεσία του Οδυσσέα προς την κόρη του Αλκίνου.

[4] Στην αγορά της Τεγέας υπάρχει και παράσταση του Άρη, ανάγλυφη πάνω σε στήλη· ο Άρης αυτός έχει το
προσωνύμιο γυναικοθοίνας: κατά το λακωνικό πόλεμο, όταν έγινε η πρώτη εισβολή του βασιλιά των Λακεδαιμονίων
Χαρίλλου, οι γυναίκες της Τεγέας πήραν όπλα και έκαναν ενέδρα κάτω από το λόφο που σήμερα τον ονομάζουν
Φυλακτρίδα· όταν έγινε η σύγκρουση των αντίπαλων στρατών και οι άνδρες εκατέρωθεν επιτελούσαν τολμηρά
κατορθώματα πολλά και αξιομνημόνευτα, τότε λένε φάνηκαν ξαφνικά κατά των εχθρών οι γυναίκες, οι οποίες και
έτρεψαν τους Λακεδαιμόνιους σε φυγή·

[5] η Μάρπησσα που επονομάζονταν Χοίρα ξεπέρασε στην τόλμη τις άλλες γυναίκες· ανάμεσα στους Σπαρτιάτες που
αιχμαλωτίστηκαν ήταν κι ο ίδιος ο Χάριλλος, τον οποίον ελευθέρωσαν χωρίς λύτρα, αφού με όρκο βεβαίωσε τους
τεγεάτες πως οι Λακεδαιμόνιοι δεν θα εκστρατεύσουν ποτέ κατά της Τεγέας, αλλά πάτησε τον όρκο του. Λένε πως οι
γυναίκες τότε θυσίασαν χωριστά από τους άντρες, ευχαριστώντας τον Άρη για τη νίκη, και δεν έδωσαν στους άντρες
κρέας από το σφάγιο· γι' αυτό το λόγο δόθηκε στον Άρη το προσωνύμιο.

[6] Υπάρχει και βωμός του Δία τέλειου και άγαλμα του τετράγωνου τύπου, ο οποίος μου φαίνεται πως είναι ιδιαίτερα
αγαπητός στους Αρκάδες. Υπάρχουν και τάφοι εδώ του Τεγεάτη, του γιου του Λυκάονα, και της Μαιράς, συζύγου του
Τεγεάτη· η Μαιρά λένε πως ήταν κόρη του Άτλαντα, την οποία αναφέρει και ο Όμηρος στην αφήγηση του Οδυσσέα προς
τον Αλκίνουν για την κάθοδο στον Άδη και για τις ψυχές εκείνων που είδε εκεί.

[7] Οι Τεγεάτες έχουν στην αγορά και ναό και άγαλμα της Ειλείθυιας, την οποία λένε «Αύγη γονατιστή» και για την οποία
έχουν την παράδοση πως ο Άλεος είχε παραδώσει την κόρη του στον Ναύπλιο με την εντολή να τη φέρει στη θάλασσα
και να την καταποντίσει. Εκείνη καθώς την πήγαινε, έπεσε στα γόνατα και γέννησε το γιο της εκεί που είναι το ιερό της
Ειλείθυιας. Η παράδοση αυτή είναι διαφορετική από άλλη, πως η Αύγη γέννησε κρυφά από τον πατέρα και πως ο
Τήλεφος εγκαταλείφτηκε έκθετος στο Παρθένιο όρος, όπου τον θήλαζε μια έλαφος. Όμως υπάρχει κι αυτή η παράδοση
στους τεγεάτες.

[8] Κοντά στο ιερό της Ειλείθυιας υπάρχει βωμός της Γης και μετά το βωμό στήλη λευκού μαρμάρου με ανάγλυφη
παράσταση του Πολύβιου, γιου του Λυκόρτα· σ' άλλο ανάγλυφο παριστάνεται ο Έλατος, ένας από τους γιους του
Αρκάδα.

http://arcadia.ceid.upatras.gr/pausanias/book.php?id=1&lang=1&kef=48 1/1