Professional Documents
Culture Documents
53 Transport
53 Transport
คงจะมีหลายคนที่สงสัยวา ทําไมเครื่องบินที่บินอยูบนทองฟาทั้งที่เปนเครื่องบินขนาดใหญและขนาดเล็ก
จึงสามารถบินอยูไดอยางปลอดภัยโดยไมเกิดอุบัติเหตุชนกัน เครื่องบินบางลํามีขนาดใหญมากสามารถบรรทุก
ผูโดยสารไดมากกวา 500 คน ในขณะที่บางลํามีขนาดเล็กมากสามารถบรรทุกผูโดยสารไดเพียง 2 – 3 คน เทานั้น
เครื่องบินบางลําบินไดเร็วมาก กลาวไดวาเปน 2 เทาของความเร็วของเสียง ในขณะทีบ่ างลําบินไดไมเร็วนักเพียง 2
เทาของความเร็วรถยนตเทานั้น นอกจากนีย้ ังมีคําถามอีกวา ทําไมสายการบินจึงบินไดเฉพาะในประเทศ ในขณะที่
สาบการบินอื่นๆ สามารถทําการบินระหวางประเทศได ใครเปนผูดูแลรับผิดชอบการทําการบินของเครื่องบิน
เหลานี้ สิ่งที่กลาวมาเหลานี้เปนเพียงตัวอยางเล็กนอยของคําถามที่เกิดขึ้น
โดยแทจริงแลวกอนสงครามโลกครั้งที่ 1 ไมมีระบบกํากับดูแลระบบหนึ่งระบบใดทีน่ ํามาใชอยางชัดแจง
อาจเปนเพราะในชวงเวลานัน้ มีเครื่องบินบินอยูไมมากนัก ในระหวางสงครามโลกครั้งที่ 1 ทุกๆ ประเทศโดยเฉพาะ
ประเทศมหาอํานาจพยายามอยางยิ่งในการพัฒนาอุตสาหกรรมการผลิตเครื่องบิน มีการนําทรัพยากรทั้งทรัพยากร
บุคคล วัตถุดิบ และทรัพยากรธรรมชาติอื่นๆ เขามาใชเปนจํานวนมาก จนอาจกลาวไดวาในระหวางสงครามโลกนั้น
ประเทศมหาอํานาจทั้งหลาย มีการจางงานอยางเต็มที่ ภายหลังสงครามโลกเมื่อสถานการณกลับคืนสูปกติจึงเปน
การยากที่รัฐบาลจะธํารงการจางงานอยางเต็มที่นั้นไว สิ่งที่รัฐบาลจะทําไดอยางงายทีส่ ุด คือ ไมปดโรงงานประกอบ
เครื่องบิน แตะดัดแปลงเปนโรงงานผลิตเครื่องบินพลเรือนแทน จึงทําใหภายหลังสงครามโลกมีจํานวนเครื่องบิน
เพิ่มขึ้นอยางมากมาย ทําการบินทั้งภายในและระหวางประเทศ กอใหเกิดปญหาในโลกการบินที่สําคัญ คือ ปญหา
ดานความปลอดภัยและความมั่นคง โดยเฉพาะอยางยิ่งในสมัยนั้นเครื่องชวยการเดินอากาศยังมิไดรับการพัฒนา
อยางจริงจัง
วงจรการกํากับดูแล
กระบวนการกํากับดูแลจะเริม่ ตนจากการอนุญาต และดําเนินตอไปนี้
- การอนุญาตพรอมเงื่อนไข
- การกํากับดูแลใหมีการดําเนินการตามการอนุญาตพรอมเงื่อนไข
- การตรวจสอบการปฏิบัติการบินเพื่อใหเปนไปตามการอนุญาตพรอมเงื่อนไข
- การปรับปรุงเงื่อนไขแนบในรอบตอๆ ไป
สํานักกํากับกิจการขนสงทางอากาศไดใชแนวทางดังกลาวขางตน ซึ่งมีลักษณะเปนกระบวนการในการ
กํากับดูแลการขนสงทางาอากาศของประเทศ เพื่อที่จะทําหนาที่รับผิดชอบดานการกํากับดูแลการขนสงทางอากาศ
ไดอยางเต็มที่ สํานักฯจึงไดแบงสวนงานภายในออกเปน 5 สวนดังรายชื่อตอไปนี้
1. สวนการเดินอากาศภายในประเทศ มีหนาที่รับผิดชอบในดานการออกใบอนุญาตประกอบกิจการคาขาย
ในการเดินอากาศใหแกผูประกอบการของไทย รวมถึงใบอนุญาตดําเนินการดวยการเรียกเก็บอัตราคาโดยสารและ
คาระวางสินคาจะไดรับการพิจารณาศึกษาวิเคราะหจากสวนงานนี้กอนนําเสนอพรอมขอคิดเห็นไปยังคณะกรรมการ
การบินพลเรือนเพื่ออนุมัติ สวนงานนี้จะกํากับดูแลผูประกอบการของไทยใหสอดคลองกับขอกฎหมายและเงื่อนไข
ที่แนบ
2. สวนความตกลงและเจรจาสิทธิการบิน มีหนาที่รับผิดชอบดานการศึกษาวิเคราะหและจักเตรียมการใน
เรื่องตางๆ เกี่ยวกับการเจรจาระดับเจาหนาที่การเดินอากาศกับรัฐบาลตางประเทศ เพือ่ ใหบรรลุการจัดทําความตกลง
ทวิภาคีวาดวยการบริการเดินอากาศ หรือการแกไขปรับปรุงความตกลงฯ ทั้งนี้เพื่อใหสายการบินของแตละฝาย
สามารถทําการบินระหวางประเทศไดภายใตสิทธิการบินหรือกรอบการอนุญาตที่ไดมกี ารตกลงไวลว งหนาแลว
โดยปกติหรือเจาหนาทีห่ รือผูแทนจากสวนงานนี้จะทําหนาที่เปนเสมือนฝายเลขานุการของคณะเจรจาดานการบิน
3. สวนการจัดสรรเสนทางบินและสิทธิการบิน มีหนาทีร่ ับผิดชอบดานการจัดสรรเสนทางบินทั้งภายใน
และระหวางประเทศ รวมถึงสิทธิการบิน (ความถี่/ความจุ) ใหแกผูประกอบการของไทย
4. สวนการเดินอากาศระหวางประเทศ มีหนาที่รับผิดชอบดานการอนุญาตดานการทําการบินพรอม
เงื่อนไขแนบใหแกบริษัท / สายการบินตางประเทศที่ทําการบินมายังประเทศไทย สวนงานนี้กาํ กับดูแล
ผูประกอบการตางประเทศใหสอดคลองกับความตกลงระหวางประเทศทั้งสองและกฎหมายภายในของไทย
5. สวนตรวจการขนสงทางอากาศ มีหนาทีร่ ับผิดชอบดานการตรวจสอบการปฏิบัติของผูประกอบการทั้ง
ของไทยและตางประเทศวาไดปฏิบัติการบินเปนไปตามขอกฎหมาย ความตกลงระเบียบขอบังคับ รวมทั้งการ
อนุญาตพรอมเงื่อนไขที่แนบ ซึ่งกําหนดขึน้ โดยสวนงานอืน่ ๆ ที่กลาวมาขางตน
นอกจากนี้ สํานักยังมีหนาทีป่ ระสานการกํากับดูแลกับหนวยงานที่เกี่ยวของหนวยงานอื่นๆ ทั้งภาครัฐและ
เอกชน เพื่อใหวงจรการกํากับดูแลสมบูรณ กลาวคือ สํานักจะประสานงานและรวมมือกับบริษัท ทาอากาศยานไทย
จํากัด (มหาชน) , บริษัท วิทยุการบินแหงประเทศไทย จํากัด และกองทัพอากาศ และผูอํานวยการสํานักตองทํา
หนาที่ผูชวยเลขานุการของคณะกรรมการการบินพลเรือนดวย
แนวทางการกํากับดูแลการขนสงทางอากาศในอนาคต
นโยบายเปดนานฟาเสรี นโยบายเนนเปดเสรีตามภูมิภาค ความตกลงลักษณะ Plurilateral หรือแมแต
กระทั่งความตกลงแบบทวิภาคี ก็เปนสิ่งทีจ่ ะถูกนํามาใชในระบบการกํากับดูแลของศตวรรษที่ 21 แตเมื่อใดก็ตามที่
มีการเลือกรูปแบบการเปดเสรีแลว การขนสงทางอากาศจะตองถือปฏิบัติเชนเดียวกันทั่วโลก เพราะอุตสาหกรรมนี้
มีผลกระทบไปทั่วโลก
ในปจจุบนั รัฐบาลอีกหลายประเทศทั่วโลกไมปรารถนาจะเปนเจาของหรือเปนผูจัดการสายการบินอีก
ตอไป จึงดําเนินโครงการใหเอกชนเขามาถือหุน ลํายายามดําเนินการใหสายการบินเปนองคกรธุรกิจที่แทจริง
เครื่องมือทางการตลาดตางๆ เชน Code Sharing (วิธีการดานการตลาดที่จะขยายการใหบริการของสายการ
บินในตลาดใหมๆ โดยไมตอ งดําเนินการเอง) พันธมิตร (วิธีที่จะทําใหขอบขายการใหบริการเปนไปอยางตอเนื่อง
ไมสิ้นสุด) เปนตน ไดถูกนํามาใชอยางแพรหลายในอุตสาหกรรมการบิน จนถึงขั้นทีว่ า ผูโดยสารสามารถซื้อบัตร
โดยสารที่ระบุการเดนทางหลายจุดในสายการบินหลายสายไดโดยการซื้อครั้งเดียว และชําระเงินโดยใชเงินสกุล
เดียว
การเปดเสรีซึ่งเปนที่นิยมกันทั่วโลก นาจะนํามาซึ่งระเบียบกฎเกณฑตา งๆ ในการกํากับดูแลที่ลดนอยลง แต
ในความเปนจริงตองปรากฏวาตองเพิ่มกระบวนการทางกฎหมาย โดยเฉพาะอยางยิ่งกฎหมายทีเ่ กีย่ วกับดานการ
แขงขันอยางเปนธรรม การปกปองประโยชนผูบริโภค และดานสิ่งแวดลอมที่บรรดาสายการบินตองปฏิบัติตาม
กฏเกณฑเงื่อนไขทางกฎหมาย และนโยบายที่ตางกันไปในแตละประเทศ จะนําไปสูการปฏิบัติที่ไมสอดคลองกัน
ความไมแนนอน และการเพิม่ ขึ้นอยางมากมายของคาใชจายของสายการบิน และเพราะลักษณะสากลของ
อุตสาหกรรมนี้ที่ตองปฏิบัติใหเหมือนกันทั่วโลกทําใหภาระทางกฎหมายและระเบียบตางๆ ของสมาชิกใน
อุตสาหกรรมการขนสงทางอากาศเพิ่มขึ้นอยางไมมีที่สนิ้ สุด
ประเด็นความแตกตางในดานกฎหมายและระเบียบตางๆ ยังสงผละกระทบตอสภาพแวดลอมทางดานความ
ปลอดภัยและความมั่นคง และสงผลถึงกระบวนการพิทกั ษประโยชนผูบริโภคดวย ดวยลักษณะพิเศษของ
อุตสาหกรรม เชน เปนการขนสงที่เกี่ยวของกับคนจํานวนมาก เทคโนโลยีและระดับการลงทุนตองสูง เปน
อุตสาหกรรมขามชาติ และยังเปนอุตสาหกรรมที่เกี่ยวของกับการเมือง ทําใหอุตสาหกรรมนี้มักจะถูกจับตามองอยาง
ใกลชิด และโดดเดนกวาการขนสงประเภทอื่นๆ และดวยลักษณะพิเศษดังกลาวมา จึงไมสามารถทําใหกระบวนการ
ตางๆ ดานกฎหมายของแตละสมาชิกในอุตสาหกรรมเหมือนกันได อยางไรก็ดี แมวาจะทําใหเหมือนกันไมได ก็
อาจจะทําใหสอดคลองกันได
ในอนาคตลักษณะเดนของการเปดเสรีทปี่ ระเทศสวนใหญจะแสวงหา คือ การผอนคลายขอจํากัดในดาน
การเปนเจาของและการควบคุม เพื่อใหสายการบินมีผูถอื หุนเปนชาวตางประเทศมากขึ้นในศตวรรษที่ 21 นี้ หาก
บรรดาสมาชิกของอุตสาหกรรมการบินตองการบรรลุการเจริญเติบโตแบบยั่งยืนแลว สมควรจะดําเนินการ
ดังตอไปนี้
- กํากับดูแลดานความปลอดภัย และความมั่นคงอยางสม่ําเสมอ
- ตองจัดหาใหมีสนามบินและเครื่องอํานวยความสะดวกตางๆ อยางพอเพียงแกสายการบินในลักษณะที่ไม
เลือกปฏิบัติ
- ยังคงมุงแสวงหาถึงความรวมมือในระหวางสายการบินรวมกัน
- ตองมีกลไกในการวัดความมีประสิทธิภาพของหนวยงานตางๆ ในอุตสาหกรรม
- ตองเปดตลาดใหผูที่ตองการมีรวมเขามาอยางยุติธรรม เพื่อความเจริญเติบโตที่ยั่งยืนของอุตสาหกรรม
ดังที่ไดกลาวมาในเบื้องตนแลววาอุตสาหกรรมการขนสงทางอากาศเปนองคประกอบสําคัญของระบบ
เศรษฐกิจ ในทางทฤษฏีกิจกรรมการขนสงทางอากาศเปนกิจกรรมสืบเนื่องซึ่งขึ้นอยูก ับภาวะเศรษฐกิจโลก
โดยทั่วไป ดังนั้น อุตสาหกรรมการขนสงทางอากาศจึงเปลี่ยนแปลงไปในทิศทางเดียวกับเศรษฐกิจโลก การกํากับ
ดูแลการขนสงทางอากาศก็เชนกัน จะตองกาวเดินไปตามกระบวนการและปรัชญาการกํากับดูแลอุตสาหกรรมอื่นๆ
ในโลกอยางหลีกเลี่ยงไมได