Professional Documents
Culture Documents
5 Ef 7 F 7 C 9
5 Ef 7 F 7 C 9
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 8
هقذهِ
دس اػٙبد ث ٗ٥إِّّ ٣ثًٛ ٝس ٕٓذِٛٙٔ،ٜس اص ًفُ،ؿخق ص٤ش 18ػبَ تٕبْ ٔ ٣ثبؿذ،
ٍٔش آ٘ى ٝثٛٔ ٝخت لب٘ ٖٛداخّ ٣آٖ وـٛس،ػٗ وٕتش ٢ؿٙبػب ٣٤ؿذ ٜثبؿذ ،ثب تل٤ٛت لبٖ٘ٛ
ٔدبصات اػالٔ 1392 ٣ثب اًالق ٓٛٙاٖ ًفُ ٕٝٞ ،اؿخبف حم٥م ٣و ٝث 18 ٝػبَ تٕبْ
٘شػ٥ذ ٜا٘ذً ،فُ ٤ب وٛدن تّم ٣ٔ ٣ؿ٘ٛذ.وٛدنآصاس ٢ث ٝاؿىبَ ٌ٘ٛبٌ ٖٛث ٝسفتبس ٢اًالق
ٔ٣ؿٛد وٙٔ ،ٝدش ث ٝآصاس خؼٕب٘ ،٣سٚا٘ٓ،٣بًف ٚ ٣ر ٣ٙٞوٛدن ؿذ ٚ ٜدس ٔشاحُ سؿذ
ًج ٚ ٣ٔ٥ػالٔت وٛدن اختالَ ا٤دبد ٕ٘ب٤ذٔ .بد ٜد ْٚلب٘ ٖٛحٕب٤ت اص وٛدوبٖ ٛ٘ ٚخٛا٘بٖ
(ٔلٛة )1381دس تٔش٤ف ٌٝ٘ٛا ٢اص وٛدن آصاس٤ٌٛ ٣ٔ ٢ذٞ« :ش ٘ ّٛار٤ت ٚآصاس وٛدوبٖ ٚ
٘ٛخٛا٘بٖ وٛٔ ٝخت ؿٛد ث ٝآ٘بٖ كذٔ ٝخؼٕب٘٤ ٣ب سٚا٘ ٚ ٣اخاللٚ ٣اسد ؿٛد ٚػالٔت خؼٓ
٤ب سٚاٖ آ٘بٖ سا ثٔ ٝخبًش ٜا٘ذاصد ٕٔ ّٛٙاػت ».ثشاػبع ا ٗ٤تٔش٤ف ٔب٥ٞت وٛدن آصاس،٢
ار٤ت ٚآصاس اػتِ ،زا ٔدشْ ثب٤ذ ػٛء ٘٥ت ٓبْ ٚخبف داؿت ٚ ٝدس كذد آصاس ا ٚثشآٔذ ٜثبؿذ.
ٓٙلش ٔبد ٢ا ٗ٤خشْ ٓجبست اػت اص :كذٔبت خؼٕٔ ٣ب٘ٙذ خشاحبت ،كذٔبت سٚا٘ٔ ٣ب٘ٙذ
پش٤ـب٘ ٣سٚا٘ ٚ ٣اهٌشاة ٚافؼشدٌٔ ٚ ٣ب٘ٙذ آٖ.
ثب تٛخ ٝثٔ ٝبدٚ ٜاحذ ٜتـى ُ٥ػبصٔبٖ ثٟض٤ؼتٔ ٣لٛة ٤ ،1359ى ٣اص ُٚب٤ف اكّ٣
ٔ ٚجٙب ٢اكّ ٣ا٤دبد ػبصٔبٖ ثٟض٤ؼت ٣سا ،تدذ٤ذ تشث٥ت ٔٙحشف ٗ٥اختٕبٓ( ٣پ٥ـٍ٥ش ٢اص
تىشاس خشْ) لشاس داد ٜاػت ٚاٟ٘ ٗ٤بد سا ٔت ٣ِٛا ٗ٤أش لشاسداد ٜو ٝثب ٕٞىبس ٢ػب٤ش ٟ٘بدٞب،
آٓ اص دِٚت ٚ ٣غ٥ش دِٚت ٣ث ٝا ٟٓٔ ٗ٤دػت ٤بثذ ٚاص آ٘دب و ٝتىشاس خشْ ثٔ ٝدٕ ٝٓٛخشا٣ٕ٤
اؿبس ٜداسد و٤ ٝه ثضٞىبس اص ا ٗ٥ِٚتب آخش ٗ٤خشْ ،آٟ٘ب سا تدشث ٝوشد ٜاػت؛ ا ٗ٥ِٚتدشثٝ
ثضٞىبس٤ ،٢ى ٣اص ٌٕٔئٗتشٛٓ ٗ٤أ ُ پ٥ؾ ثٚ ٣ٙ٥ل ّٛثضٞىبس ٢ثٔذ ٢دس آٙ٤ذٜا ٢ثؼ٥بس
٘ضد٤ه اػت ٚساٞىبسٞب ٢پ٥ـٍ٥ش ٢اص تىشاس ثضٞىبسٕٛٔٔ ٢ال ث ٝكٛست ٔمٌٔٞ ٣ؼتٙذ ٚ
ثشا ٢تبث٥ش ٌزاس ٢ث٥ـتش ثب٤ذ فٛساً پغ اص ٚل ّٛخشْ ا ،َٚاخشا ثـ٘ٛذ .ؿذت ٚهٔف ساٞىبسٞب
ثب٤ذ ثب تٔذاد ثضٞىبسٞ٢ب ٢لجّٔ ٣تٙبػت ثبؿذ ٚساٞىبسٞب ثب ا٥ٔٔ ٗ٤بس ًجمٝثٙذ ٢ثـ٘ٛذ
(اهلل٤بس.)1388 ،٢
وبس آٔذتش ٗ٤ساٞىبسٞب دس صٔ ٝٙ٥پ٥ـٍ٥ش ٢اص ثضٞىبس ،٢ساٞىبسٞبٞ ٣٤ؼتٙذ و ٝثب
اخشا ٢آٟ٘ب ،ثٔو ٣خلب٤ق ثضٞىبساٖ و ٝثش اػبع آٖ دچبس ثضٞىبسٔ ٢دذد ٔ٣ؿ٘ٛذ ،تغ٥٥ش
خٛاٙٞذ وشد و ٝاكالح ٚدسٔبٖ و ٝسٚؽ حبوٓ ثش اك َٛػبصٔبٖ ثٟض٤ؼت ٣اػت٣ٔ ،تٛا٘ذ
٤ى ٣اص وبس آٔذتش ٗ٤ساٞىبسٞب ثبؿذ و ٝثب دس ِ٘ش ٌشفتٗ فبوتٛسٞبٛٔ ٢ثش دس استىبة خشْ ٚ
٘مؾ ػبصٔبٖ ثٟض٤ؼت ٣دس پ٥ـٍ٥ش ٢اص ...ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 00
ػٔ ٣دس سفْ آٟ٘ب ،فشد سا ث ٝخبٔٔ ٝثشٌشدا٘ذ ٚ ٜثٟتش ٗ٤سٚؽ ،سٚؿ ٣اػت و ٝث ٝكٛست چٙذ
خب٘ج ُٕٓ ٝوٙذ ٚاص آ٘دب و ٝدس سٚؽ ٞب ٢ث ٝوبس ثشد ٜؿذ ٜدس ػبصٔبٖ ثٟض٤ؼتٔ ،٣شدْ ٘٥ض
ث ٝا٤فب٘ ٢مؾ ٔ٣پشداص٘ذ ،ا ٗ٤أش ثبٓث ٔ٣ؿٛد وّ ٝ٥الـبس خبٔٔ ٝدس خّ٥ٌٛش ٢اص استىبة
خشْ ؿشوت ٕ٘بٙ٤ذ ٚثذ ٣ٟ٤اػت و ٝثٟتش ٗ٤سٚؽ خٟت خّ٥ٌٛش ٢اص استىبة خشْ ،تالؽ
دس خٟت اكالح ٚدسٔبٖ ٚثبصپشٚسٔ ٢دشْ ث ٝخب ٢ػضاد ٣ٞاػت.
ثیبى هسئلِ
آصاس ٚخـ٘ٛت ّٓ ٝ٥وٛدوبٖ ،اص خّٕٔ ٝؼبئّ ٣اػت و ٝػبثمٝا ٢ثٕٓ ًَٛ ٝش ثـش٤ت
داسد ٚدس ادٚاس ٔختّف تبس٤خ ثً ٝشق ٔتفبٚت وٛدوبٖ سا ٞذف لشاس داد ٜاػت ٔ ٚتأػفب٘ٝ
أشٚص٥٘ ٜض ثٛٙٓ ٝاٖ پذ٤ذ ٜا ٢س ٚث ٝسؿذ دس خٛأْ ثُ ٝبٞش ٔتٕذٖ اص آٖ ٤بد ٔ٣ؿٛد .وٛدن
آصاسٓ ٢جبست اػت اص ٞش ٌ ٝ٘ٛفُٔ ٤ب تشن فّٔ ٣وٛٔ ٝخت آػ٥ت ٤ب تٟذ٤ذ ػالٔت خؼٓ ٚ
سٚاٖ ٤ ٚب ػٔبدت ٚسفب ٚ ٜثٟض٤ؼت ٣وٛدن ٛ٘ ٚخٛاٖ ص٤ش18ػبَ ث ٝدػت ٚاِذ٤ ٗ٤ب افشاد٢
و٘ ٝؼجت ث ٝأ ٚؼئٞ َٛؼتٙذ ٔ٣ؿٛد .ثش اػبع ٔٔ٥بسٞب ٣٤و ٝػبصٔبٖ خٟب٘ ٣ثٟذاؿت اص
وٛدن آصاس ٢اسائٕٛ٘ ٝد ٜاػت٣ٔ ،تٛاٖ وٛدنآصاس ٢سا ث ٝؿؾ دػت -1 :ٝوٛدنآصاس٢
خؼٕ -2 ٣وٛدنآصاس ٢سٚا٘ٓ ٚ ٣بًف -3 ٣وٛدنآصاس ٢خٙؼ -4٣وٛدن آصاس ٢آٔٛصؿ٣
-5وٛدنآصاس ٢التلبد -6 ٢وٛدنآصاس٘ ٢بؿ ٣اص غفّت تمؼ ٓ٥ثٙذٕٛ٘ ٢د.
ث ٣ؿه ٕٓذ ٜتشٟ٘ ٗ٤بد دِٚت ٣دس اػتبٖ اِجشص دس خٟت ػبٔبٖ د٥ً ٣ٞف آػ٥ت پز٤ش
خبٔٔ ،ٝػبصٔبٖ ثٟض٤ؼت ٣اػتبٖ اػت .ثٟض٤ؼت ٣اص چٙذ ٗ٤خٟت ُٚب٤ف ٔ ٚؼئ٥ِٛت ٞب٢
ػ ٣ٙ٥ٍٙسا ٟٓذ ٜداس اػت .اص ػٔ ٣٤ٛؼئ٥ِٛت تبٔ ٗ٥سفب ٜخ ٣ٕ٥ِٓ ُ٥اص ّٔٔٛالٖ خبٔٔ ٝثٝ
ا ٗ٤ػبصٔبٖ ٔح َٛؿذ ٜاػت ٚاص ػ ٣٤ٛدٍ٤ش٥ُٚ ،ف ٝػش ٚػبٔبٖ دادٖ ثٚ ٝهٔ٥ت ثؼ٥بس٢
اص ص٘بٖ ٚوٛدوبٖ ٔحش ٍٝ٘ ْٚداؿت ٝؿذ ٜخبٔٔ٥٘ ٝض دس حٔ ٌٝ٥ؼئ٥ِٛتٞب ٢ػبصٔبٖ
ثٟض٤ؼت ٣خب٥ٌ ٣ٔ ٢شد .اص خُّٕٚ ٝب٤ف ٚتىبِ٥ف ا ٗ٤ػبصٔبٖ دس ساػتب ٢پ٥ـٍ٥ش ٢اص ثضٜ
وٛدن آصاس ٢ثٛد ٜو ٝدس ػبَ ٞب ٢اخ٥ش ثب سا ٜا٘ذاصٔ ٢شوض أٛس آػ٥ت د٤ذٌبٖ اختٕبٓ ٣ثٝ
اٛٔ ٗ٤ه ّٛث ٝكٛست اختلبك ٣سػ٥ذٌ٣ٔ ٣وٙٙذ .دس تٔش٤ف پ٥ـٍ٥ش٣ٔ ٢تٛاٖ ٌفت :دس
ِغت ثٙٔٔ ٝب ٢خّ٥ٌٛش ،٢دفْ ْٙٔ ،ػشا٤ت ،ك٥ب٘ت ...ٚآٔذ ٜاػت(ٔٔ.)1377 ،ٗ٥
تمؼ ٓ٥ثٙذ ٢ػٌ ٝب٘ ٝپ٥ـٍ٥ش ،٢ؿبُٔ پ٥ـٍ٥ش ٢اثتذا ٣٤و ٝؿبُٔ ػ٥بػتٞب ٚ
ًشحٞب ٣٤ثشا ٢پ٥ـٍ٥ش ٢اص ؿشا٤ي خشْصا اػت ٚثش صٔٞٝٙ٥ب ٢اختٕبٓ ٚ ٣التلبدٚ ٢
01ـــــــــــــــــــــ فلُ٘بٔ ٝدا٘ؾ ا٘تِبٔ ٣اِجشص ،ػبَ پٙدٓ ،ؿٕبس ٜؿب٘ضد ،ٓٞپب٥٤ض 0285
ػ٥بػت ٕٓ ٣ٔٛتٕشوض داسد؛ ِ٘٥ش تأث٥ش فمش ٚث٥ىبس ٢ثش ٚل ّٛوٛدن آصاس ،٢پ٥ـٍ٥ش ٢ثب٘ٝ٤ٛ
و ٝافشاد ٌ ٚشٜٞٚب ٢دس ٔٔشم خٌش سا خٌبة لشاس ٔ٣دٞذ ٚثشا ٢ا ٗ٤دػت ٝاص افشادٔ ،ب٘ٙذ
وٛدوبٖ ث ٣ػشپشػت ٤ب ثذػشپشػت ...ٚتذاث٥ش ٢حٕب٤ت ٣اتخبر ٔ ٣وٙذ .دس ٟ٘ب٤ت،
پ٥ـٍ٥ش ٢ثبِث وٌٛٔٔ ٝف ث ٝپ٥ـٍ٥ش ٢اص تىشاس خشْ دس خالَ الذأبت فشد ٢ثشا٢
ػبصٌبسٔ ٢دذد اختٕبٓ٤ ٣ب خٙثٕٛ٘ ٣دٖ ثضٞىبساٖ پ٥ـ ٗ٥اػت(سٕ٘ٛ٤ذ)1370 ،
دس ا ٗ٤تمؼ ٓ٥ثٙذ ،٢پ٥ـٍ٥ش ٢اثتذا ٚ ٣٤ثب٘ ٝ٤ٛدسخلٛف پ٥ـٍ٥ش ٢لجُ اص ٚل ّٛخشْ
ٚؿٙبخت ُّٓ ٛٓ ٚأُ آٖ ٔشثٛى اػت .ثٓ ٝجبست دٍ٤ش ،ا ٗ٤د ّٛ٘ ٚپ٥ـٍ٥ش ٢دس خشْ
ؿ ٙبػ ٣پ٥ـٍ٥شا٘ ،ٝوبسثشد داسد ٚپ٥ـٍ٥ش ٢ثبِث ٘٥ض پ٥ـٍ٥ش ٢و٥فشٔ ٚ ٢شثٛى ثٔ ٝشحّٝ
ثٔذ اص ٚل ّٛخشْ اػت .ث ٝا ٗ٤تشت٥ت پ٥ـٍ٥ش ٢دس د ٚثخؾ و٥فش ٚ ٢غ٥شو٥فش ٚ ٢دس
تمؼ ٓ٥ثٙذ ٢غ٥شو٥فش ٢ث ٝپ٥ـٍ٥ش ٢اختٕبٓ ٣ثب ٞذف تأٔ ٗ٥حمٛق اختٕبٓ ،٣التلبدٚ ٢
فشٔ ٣ٍٙٞشدْ دس ػٌح خبٔٔ ٚ ٝپ٥ـٍ٥شٚ ٢هٔ ٣ثب سٓب٤ت حمٛق ٚآصادٞ ٢بٔ ٢ذ٘ٚ ٣
ػ٥بػٔ ٣شدْ دسخلٛف الذأبت پ٥ـٍ٥شا٘ ٝتمؼ ٓ٥ؿذ ٜاػت .ثًٛ ٝس وّ ٣دس ا ٗ٤پظٞٚؾ
ٔحمك دس ِ٘ش داؿت ٝتب ٘مؾ ػبصٔبٖ ثٟض٤ؼت ٣سا دس پ٥ـٍ٥ش ٢اص ثض ٜوٛدن آصاسٛٔ ٢سد
تحّ ٚ ُ٥اسص٤بث ٣لشاس دٞذ.
پیطیٌِ تحقیق
دس ٔٛاسد ٔـبث ٝثب ٔ ٛه ّٛپظٞٚؾ ،وبسٞب ٣٤كٛست ٌشفت ٝاػت و ٝث ٝاسا ٝ٤ثشخ ٣اص آٟ٘ب
ٔ٣پشداص:ٓ٤
ٔ .1مبِ ٝا ٢ثب ٓٛٙاٖ ٌٔبِٔ ٝخشْ ؿٙبخت ٚ ٣حمٛل ٣ثض ٜوٛدن آصاس ٢تٛػي ٔحٕذ ّٓ٣
خبٞذ دس ػبَ 1389دس ٔدّ ٝحك ٌؼتش ٔٙتـش ٌشد٤ذ ٢ٚ .ث٥بٖ ٕ٘ٛد و٘ ،ٝمن حمٛق
وٛدوبٖ ٚوٛدن آصاس ،٢ػبثم ٝاًٛ ٢ال٘ ٣دس تبس٤خ ثـش ٢داسد و ٝدس ٞش دٚس ٜا ٢اص تبس٤خ،
تٔش٤ف ٔف ٣ٟٔٛآٖ ٔتفبٚت ٕٛٔٔ ٚالً فبلذ ثبس ٔٔٙبٙٔ ٣٤ف ٣ثٛد ٜاػت .حمٛق وٛدوبٖ اص
خّٕٔ ،ٝؼبئّ ٣اػت و ٝتب چٙذ ٗ٤ػبَ لجُ ،چ ٝدس ا٤شاٖ ٚچ ٝدس ػب٤ش وـٛسٞب ٥٘ ٚض دس
ٓشك ٝث ٗ٥إُِّ ،چٙذاٖ ٔٛسد تٛخ٘ ٝجٛد ٜاػت .ؿبٞذ ا ٗ٤ادٓب اٙ٤ى ،ٝوٛٙا٘ؼ ٖٛ٥حمٛق
وٛدن دس ػبَ 1989اص ػ ٢ٛػبصٔبُّٖٔ ث ٝتل٤ٛت سػ٥ذ؛ دس حبِ ٣و ٝتمش٤جب 40ػبَ لجُ
اص آٖ ٣ٙٔ٤دس ػبَ 1948آالٔ ٝ٥خٟب٘ ٣حمٛق ثـش اص ػ ٢ٛػبصٔبٖ ُّٔ ث ٝتل٤ٛت سػ٥ذٜ
٘مؾ ػبصٔبٖ ثٟض٤ؼت ٣دس پ٥ـٍ٥ش ٢اص ...ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 02
ثٛد .اِجت ٝلجُ اص تل٤ٛت وٛٙا٘ؼ ٖٛ٥خٟب٘ ٣حمٛق وٛدن ،چٙذ آالٔ ٝ٥دس ا ٗ٤ساثٌ ٝثٝ
تل٤ٛت وـٛسٞب سػ٥ذ ٜثٛد.
ٔ .2مبِ ٝا ٢ثب ٓٛٙاٖ اٚسطا٘غ اختٕبٓ٘ ٚ ٣مؾ آٖ دس پ٥ـٍ٥ش ٢اص ٚل ّٛخشْ ،تٛػي ػ٥ذ
حؼٗ ٔٛػ ٢ٛدس ػبَ 1389دس فلّٙبٌٔٔ ٝبِٔبت پ٥ـٍ٥ش ٢اص خشْ ث ٝچبح سػ٥ذ٢ٚ .
ٓٛٙاٖ ٕ٘ٛد و ،ٝآػ٥ت ٞب ٢اختٕبٓ ،٣ودشٞ ٢ٚب ٚخشائٓ ث ٝدِ ُ٥ت ٚ ّٛٙػـ٥بَ ثـٛدٖ،
ٕٞـٛاس ٜثبثت ٘٥ؼتٙذ ،ث ٗ٥ٕٞ ٝدِ ُ٥ثب٤ذ ثشأ ٢مبثّ ٝثب آٟ٘ب ثش٘بٔ ٝس٤ضٙٔ ٢بػت كٛست
ٌ٥شد .ا٘ذ٤ـٕٙذاٖ ّٓ ْٛاختٕـبٓٔٔ ٣تمذ٘ذ :پذ٤ذ ٜخشْ ٚودشٕٛٞ ٢ٚاس ٜدس ٔٔـشم
دٌشٌٞ ٣٘ٛبٔ ٢ذا ٚ ْٚپشتحشن لشاس داؿت ٚ ٝثًٛ ٝس ٔؼتٕش ؿىُ ٞبٔ ٣٤تفبٚت ،ث ٝخٛد
ٌشفت ٝا٘ذ .دس ا٥ٔ ٗ ٤بٖ ،اص صٔب٘ ٣ث ٝصٔبٖ دٍ٤ش ٚاص ٔىب٘ ٣ثٔ ٝىب٘ ٣دٍ٤ش تّم ٣ودشٚا٘ ٝثٛدٖ
٤ه پذ٤ذ٥٘ ٜض تغ٥٥ش ٤بفت ٝاػت ٚث ٗ٥ٕٞ ٝتٙبػت ٘٥ض ػبصٔبٖٞب ٚدػتٍبٞ ٜبٔ ٢ختّف ٣دس
صٔبٟ٘بٔ ٢ختّف ،ثشا ٢ػبٔب٘ذ ٣ٞث ٝا ٗ٤أٛس دس خٛأْ ٔختّف ،فٔبَ ٔ ٣ؿ٘ٛذ ٚثش٘بٔٞٝب٣٤
سا ٘٥ض اخشا ٔ ٣وٙ ٙذ و ٝثشخ ٣اص ا ٗ٤ػبصٔبٟ٘ب داساُٚ ٢ب٤ف اختٕبٓ ،٣ثشخ ٣ا٘تِبٔٚ ٣
ثشخ ٣دٍ٤ش لوبٞ ...ٚ ٣٤ؼتٙذ .دس ا٤شاٖ ٘٥ض ػبصٔبٖ ثٟض٤ؼت٥٘ ٚ ٣ش ٢ٚا٘تِبٔ ٣اص خّٕ ٝاٗ٤
ػبصٔبٖٞب ٞؼتٙذ.
.3آلب ٢حؼٛٔ ٣ّٔٙرٖ صادٌبٖ دس ػبَ ٔ 1393مبِ ٝا ٢ثب ٓٛٙاٖ پ٥ـٍ٥ش ٢غ٥ش و٥فش ٢اص
ثضٜد٤ذٌ ٣اًفبَ دس ٔدّ ٝحمٛل ٣دادٌؼتش ٢اسائٕٛ٘ ٝد .دس أ ٗ٤مبِٛٙٓ ٝاٖ ؿذ و ،ٝدػتٍبٜ
ٓذاِت و٥فش ٢تب پب٤بٖ لشٖ ٞدذ ٓٞتٟٙب ّٕٓ ٣و ٝا٘دبْ ٔ ٣داد ٔدبصات ٌٙبٞىبس ثب ٞذف
ٓجشت آٔٛص ٢ث ٝدٍ٤شاٖ ٚا٤دبد سٓت ٞ ٚشاع دس اختٕبّ ثٛد .چشاو ٝتلٛس ٔ ٣ؿذ ،ؿىٙدٝ
ٔ ٚدبصات ٞب ٢ؿذ٤ذ ٔ ٣تٛا٘ذ تشع ٚ ٚحـت سا دس اختٕبّ ثٚ ٝخٛد آٚسد ٚدس ٘ت٥دٔ ،ٝبْ٘
اص استىبة خشْ تٛػي دٍ٤شاٖ ٌشدد؛ ا ٌٝ٘ٛ ٗ٤ػ٥بػت پ٥ـٍ٥ش ٢اص خشْ تٛأْ ثب ا٘تمبْ دس
ٔالٓبْ ثٛد وٕٞ ٝشا ٜثب تجّ٥غبت ٚتٛأْ ثب خـ٘ٛت ثؼ٥بس دس ثشاثش د٤ذٌبٖ ٔشدْ ا٘دبْ
ٌٔ٣شفت .دس تمؼ ٓ٥ثٙذ ٢وّ ٣ث ٝپ٥ـٍ٥ش ٢و٥فشٚ( ٢اوٙـ ٚ )٣غ٥ش و٥فش( ٢وٙـ)٣
تمؼ ٣ٔ ٓ٥ؿ٘ٛذ .چٙب٘چ ٝپ٥ـٍ٥ش ٢دس ٔٔٙبٚ ٢ػ ْ٥وّٕ ٝث ٝوبس ثشد ٜؿٛد ،ؿبُٔ ً٥ف
ٚػ ٣ٔ٥اص الذأبت و٥فش ٚ ٢غ٥شو٥فش ٢اػت ٚچٙب٘چ ٝدس ٔٔٙبٔ ٢و٥ك ٔٛسد تٛخ ٝلشاس
ٌ٥شد كشفبً ؿبُٔ تذاث٥ش غ٥شو٥فش ٢اػت.
ٔ .4مبِ ٝپ٥ـٍ٥ش ٢اص ٚل ّٛخشْ ثب س٤ٚىشد ٔذدوبس ٢اختٕبٓ ٣تٛػي ًّٔت اهلل٤بس ٢دس ػبَ
1388دس فلّٙبٔ -٣ّٕٓ ٝپظٞٚـ ٣ا٘تِبْ اختٕبٓ ٣ث ٝچبح سػ٥ذ ٢ٚ .ث٥بٖ ٕ٘ٛد و،ٝ
03ـــــــــــــــــــــ فلُ٘بٔ ٝدا٘ؾ ا٘تِبٔ ٣اِجشص ،ػبَ پٙدٓ ،ؿٕبس ٜؿب٘ضد ،ٓٞپب٥٤ض 0285
ػ٥بػت خٙب ٚ ٣٤لٛا٘ٛٔ ٗ٥خـٛد ٔـ ٣تٛا٘ـذ ثـٙٓ ٝـٛاٖ آ ٗ٥ِٚبُٔ ٔ ٟٓدس وبٞؾ خشْ
لّٕذاد ؿٛد؛ ث٤ٚ ٝظ ٜآ٘ى ٝثش اػبع ثٙذ 5اص اكُ ،156ل ٠ٛلوبئٔ ٝ٥ىّف اػت ثشا٢
پ٥ـٍ٥ش ٢اص ٚل ّٛخشْ ٚاكالح افشاد ٔدشْ ٟ٘بدٞـب ٣٤سادس داخُ ل ٠ٛلوبئ ٝ٥ا٤دبد وٙذ ٚدس
ا ٗ٤ساػتب تالؽ خٛد سا ثش الذأبت اختٕبٓ ،٣ثبص پشٚس ٚ ٢اكالح افشاد ٔدشْ ٚػبصٌبس وشدٖ
آ٘بٖ ثب خبٔٔٔ ٝتٕشوض وٙذ .دس ٚالـْ تـش٤ه ٔؼبٓ ٣لٛا ٢ػٌ ٝب٘ ٝدس أش پ٥ـٍ٥ش ٢وبسػبص
اػت .دٓ ٗ٥ٔٚبُٔ ٟٔ٘ ،ٟٓبدٞب ٔ ٚؤػؼبت ٔٛخٛد دس وـٛس اػت و ٝؿبُٔ د ٚدػت:ٝ
ٟ٘.1بدٞب ٢ثبصپشٚس ٚ ٢اكالح افشاد ٔدشْ؛ .2ػب٤ش ٟ٘بدٞـبٛٔ ٢خـٛد اص خّٕـ ٝوّ٥ـٝ
تـى٥الت دِٚت ،٣خلٛكٔ ٚ ٣شدٔ ٣اػت.
سَاالت تحقیق
ػٛاالت پظٞٚؾ ٓجبستٙذ اص:
.1ػبصٔبٖ ثٟض٤ؼت ٣چٍ٣ٔ ٝ٘ٛتٛا٘ذ ثب ا٤فب٘ ٢مؾ خٛد دس پ٥ـٍ٥ش ٢اص وٛدن آصاس ٢دس
اػتبٖ اِجشصٛٔ ،ثش ثبؿذ؟
.2پ٥ـٍ٥ش ٢اختٕبٓ ٣اص وٛدن آصاس ٢تٛػي ػبصٔبٖ ثٟض٤ؼت ٣چ٣ٔ ٝثبؿذ؟
فزضیبت تحقیق
ثب تٛخ ٝث ٝػٛاالت ٌٔشح ؿذ ٣ٔ ٜتٛاٖ فشه٥بت ص٤ش سا ث٥بٖ ٕ٘ٛد:
.1ثِ٘ ٝش ٔ٣سػذ و ٝػبصٔبٖ ثٟض٤ؼت ٣دس ػبَ ٞب ٢اخ٥ش ثب تٛخ ٝث ٝپ٥ٍ٥ش ٢ال٤ح ٝخذ٤ذ
ٔشثٛى ث ٝحٕب٤ت اص وٛدوبٖ ٚسا ٜا٘ذاص ٢دفتش أٛس آػ٥ت د٤ذٌبٖ اختٕبٓ( ٣اٚسطا٘غ
اختٕبٓ ٣ٔ )123٣تٛا٘ذ دس خٟت پ٥ـٍ٥ش ٢اص وٛدن آصاس٘ ٢مؾ ثؼضا ٣٤داؿت ٝثبؿذ.
. 2تمؼ ٓ٥ثٙذ ٢ػٌ ٝب٘ ٝپ٥ـٍ٥ش ،٢ؿبُٔ پ٥ـٍ٥ش ٢اثتذا ٣٤و ٝؿبُٔ ػ٥بػتٞب ٚ
ًشحٞب ٣٤ثشا ٢پ٥ـٍ٥ش ٢اص ؿشا٤ي خشٔضا اػت؛ پ٥ـٍ٥ش ٢ثب٘ ٝ٤ٛو ٝافشاد ٌ ٚشٜٞٚب ٢دس
ٔٔشم خٌش سا خٌبة لشاس ٔ ٣دٞذ ٚدس ٟ٘ب٤ت پ٥ـٍ٥ش ٢ثبِث وٌٛٔٔ ٝف ث ٝپ٥ـٍ٥ش ٢اص
تىشاس خشْ دس خالَ الذأبت فشد ٢ثشا ٢ػبصٌبسٔ ٢دذد اختٕبٓ٤ ٣ب خٙثٕٛ٘ ٣دٖ ثضٞىبساٖ
پ٥ـ ٗ٥اػت.
٘مؾ ػبصٔبٖ ثٟض٤ؼت ٣دس پ٥ـٍ٥ش ٢اص ...ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 04
. 3دس ا ٗ٤تمؼ ٓ٥ثٙذ ٢پ٥ـٍ٥ش ٢اثتذا ٚ ٣٤ثب٘ ٝ٤ٛدسخلٛف پ٥ـٍ٥ش ٢لجُ اص ٚل ّٛخشْ ٚ
ؿٙبخت ُّٓ ٛٓ ٚأُ آٖ ٔشثٛى اػت ،ا ٗ٤د ّٛ٘ ٚپ٥ـٍ٥ش ٢دس خشْ ؿٙبػ ٣پ٥ـٍ٥شا٘،ٝ
وبسثشد داسد ٚپ٥ـٍ٥ش ٢ثبِث ٘٥ض پ٥ـٍ٥ش ٢و٥فشٔ ٚ ٢شثٛى ثٔ ٝشحّ ٢ ٝثٔذ اص ٚل ّٛخشْ
اػت.
اّذاف تحقیق
پغ اص ثشسػٔ ٣ؼئّ ٝتحم٥ك ٚث٥بٖ فشه ٝ٥ا ٗ٤پظٞٚؾ ٔ٣تٛاٖ ٌفت وٞ :ٝذف اكّ ٣اٗ٤
ٔحمك دس پظٞٚؾ پ٥ؾس« ٚثشسػ٘ ٣مؾ ػبصٔبٖ ثٟض٤ؼت ٣دس ساػتب ٢پ٥ـٍ٥ش ٢اص
ثض ٜوٛدن آصاس٣ٔ »٢ثبؿذ .و ٝث ٝكٛست ٔٛسد ٢ثشخ ٣اص ؿمٛق آٖ سا ث٥بٖ خٛا ٓ٥ٞوشد:
.1ثشسػ٘ ٣مؾ ػبصٔبٖ ثٟض٤ؼت ٣دس پ٥ـٍ٥ش ٢اص ثض ٜوٛدن آصاس ٢دس اػتبٖ اِجشص؛
.2تحّٚ ٚ ُ٥اوب ٢ٚا٘ٛاّ وٛدن آصاس ٢دس ا٤شاٖ؛
.3ث٥بٖ ا٘ٛاّ پ٥ـٍ٥ش ٢اص وٛدن آصاس ٢تٛػي ػبصٔبٖ ثٟض٤ؼت٣؛
.4ثشسػ ٚ ٣تٔ ٗ٥٥ا٘ٛاّ پ٥ـٍ٥شٞ٢ب ٢لجُ اص ٚل ّٛخشا ٚ ٓ٤ثض ٝ٥ّٓ ،ٜاًفبَ.
رٍش تحقیق
سٚؽ تحم٥ك ا ٗ٤پظٞٚؾ تٛك٥ف -٣تحّ ٚ ٣ّ٥ثب اػتفبد ٜاص ٔٙبثْ وتبثخب٘ ٝا ٢اػت.
هجبًی جزم ضٌبختی ًقص سبسهبى ّبی هزدم ًْبد در ثشُ دیذگی کَدکبى
ٕٞچٙبٖ و ٝاص ٓٛٙاٖ تحم٥ك پ٥ؾ س ٚثش ٔ ٣آ٤ذ ،حٛصٔ ٜجبحث ٔب ٌشد « ثض ٜد٤ذٌٚ »٣
ثًٛ ٝس خبف « ثض ٜد٤ذٌ ٣اًفبَ » ٚسٚؽٞب ٢پ٥ـٍ٥ش ٢اص آٖ اػتٌ .فت ٣ٔ ٝؿٛد وٝ
ٌٔبِٔٔ ٝد ،1ٝ٥ّٓ ٣ٙس٤ٚىشد ٢خذ٤ذ دس خشْ ؿٙبػ ٣ثٚ ٝخٛد آٚسد ٜاػت .ث٥ؼت ػبَ
پ٥ؾٔ ،ـىُ ٕٔٛ٘ ٣د و٤ ٝه ٚاحذ تحم٥مبت خشْ ؿٙبخت (٣اداس ،٢تخلل ،٣غ٥ش ا٘تفبٓ٣
٤ب غ٥ش آٖ) ٤ب ٤ه ٌش ٜٚتحم٥مبت ٣ثتٛاٖ ٤بفت و ٝدس صٔ ٝٙ٥ثض ٜد٤ذٔ ،ٜـغ َٛفٔبِ٥ت ثبؿذ ٤ب
ص٤بٖ د٤ذٌبٖ اص خشْ ( ٤ب ٔد٤ ٝ٥ّٓ ٣ٙب لشثب٘٥بٖ ٚثض ٜد٤ذٌبٖ) سا ث ٝخبًش ٤ه استجبى اػبػ٣
1آ٘ى ٝثش ا ٚخٙب٤ت سفتٝ؛ وؼ ٣و ٝخشٔ ٣ث ٝهشس اٚ ٚالْ ؿذ ٜاػتِ( .غتٙبٔ ٝدٞخذا)
05ـــــــــــــــــــــ فلُ٘بٔ ٝدا٘ؾ ا٘تِبٔ ٣اِجشص ،ػبَ پٙدٓ ،ؿٕبس ٜؿب٘ضد ،ٓٞپب٥٤ض 0285
ثب اٛٔ ٗ٤هٛٔ ،ّٛسد ٌٔبِٔ ٝلشاس دٞذ ،ث ٝخض اٙ٤ىٔ ٝد٤ ،ٝ٥ّٓ ٣ٙه ٔحلٕٛٔٔ َٛال ٔٛسد
تشحٓ دس فش آٙ٤ذ استىبة ُٕٓ ٔدشٔب٘ ٝثٛد .ثًٛ ٝس وّ ٣اص « ثض ٜد٤ذ » ٜثٛٙٓ ٝاٖ
«ػٙ٥ذسالِ٘ ٢بْ ٓذاِت و٥فش٤ ،»٢بد ٔ٣وٙٙذ .دِ ُ٥ا ٗ٤أش آٖ اػت و ٝدس ا ٗ٤خلٛف
تحم٥مبت چٙذا٘ -٣ثش خالف ٌٔبِٔبت ٌؼتشد ٜا ٢و ٝح َٛثض ٜوبس ٢ا٘دبْ ؿذ -ٜكٛست
ٍ٘شفت ٝاػت .دس ً َٛث٥ؼت ػبَ ٌزؿت ،ٝآتٙب ث ٝثض ٜد٤ذ ٜافضا٤ؾ ٤بفت ٚ ٝثض ٜد٤ذ ،ٜأشٚصٜ
ٔشوض ٌٔبِٔبت ٔتخلل ،ٗ٥دػت ا٘ذسوبساٖ ٓ ٚبٔٔ ٝشدْ اػت .اٌش چ ٝتحم٥مبت ٚػ ْ٥تٟٙب
ث٥ؼت ػبَ پ٥ؾ ؿش ّٚؿذ أب لجُ اص آٖ ٘٥ض تحم٥مبت پشاوٙذ ٜاٚ ٢خٛد داؿت و ٝپ٥ـتش
دس أش٤ىب ٚثش پب ٝ٤فشه٥بت ٣ثب وٕتشٔ ٗ٤جٙب٤ ٣ّٕٓ ٢ب تدشث ٣ثٛد .ؿبخق تش٤ٛ٘ ٗ٤ؼٙذٌبٖ
ٔتمذْ دس ٔٛه ٣ٓٛو ٝآٟ٘ب ،آٖ سا « ثض ٜد٤ذ ٜؿٙبػ٘ »٣بٔ٥ذ٘ذٙٔ ،ذِؼٞ ٚ )1947( ٖٛب٘غ
فٙٞ ٖٛت 1 )1948( ٣ثٛد٘ذ(كفبس.)1391 ،٢
تحم٥مبت آٟ٘ب ثش سٚؽ ٚد٤ذ ٌبٔ ٣ٞتٕشوض ثٛد و ٝثب ِحبٍ آٖ ٔ ٣تٛاٖ ٌفت :خشْ،
٘ت٥د٤ ٝب تبث٥ش سفتبس ٤ب ٘ح ٜٛص٘ذٌ ٣ثض ٜد٤ذ ٜاػت .ثخـ ٣اص اِ٘ ٗ٤ش٤بت ٔتمذْ دس ػبَٞب٢
اخ٥ش ،اح٥ب ؿذ ٜاػت؛ صٔب٘ ٣و ٝدس پش٘ٚذٞ ٜب ٢ثحث اٍ٘٥ض خبك ،٣خلٛكبً دس پش٘ٚذٞ ٜب٢
تدبٚص خٙؼ ،٣اُٟبس ِ٘ش ؿذ ٜاػت و ٝثض ٜد٤ذٌ٤ َّٛٔٔ ،٣ب تحت تأث٥ش ٓىغ إُِٔ
ثض ٜد٤ذ ٜاػت .چٙبٖ و ٝدس ا ٗ٤ساػتب دس ث٥ب٘بت حمٛق دا٘بٖ ٚلوبت ا ٗ٤د٤ذٌب٥٘ ٜض آؿىبس
اػت .ثٛٙٓ ٝاٖ ٔثبَ٤ ،ى ٣اص لوبت اٍّ٘ؼتبٖ دس ٤ه پش٘ٚذ ٜث٥ٞ ٝئت ٔٙلف ٝچٌ ٗ٥ٙفت:
« ٕٞبٖ ًٛس و ٝآلب٤بٖ ٔحتشْ آوب٥ٞ ٢ئت ٔٙلف ٝدسن ٔ ٣وٙٙذ ،صٔب٘ ٣و٤ ٝه صٖ
ٔ٤ٌٛ٣ذ ٘٥ٕٞ ،ٝـِٛٙٔ ٝسؽ ٔخبِفت ٘٥ؼت» .دس چ ٗ٥ٙد٤ذٌبٞ ٜب ،٣٤خٛد ٔدشْ تمش٤جبً ثٝ
ا٘ذاص ٜخٛد ثض ٜد٤ذ ،ٜثٛٙٓ ٝاٖ لشثب٘٘ ٣ـبٖ داد ٣ٔ ٜؿٛد .ثب أ ٗ٤مذٔ ٝوٛتب ٜثب٤ذ ٌفت و،ٝ
خٌشات وّ ٣ثض ٜد٤ذٌ ،٣خٌشات ٚالٔ ٣ثضسٌتش ٢سا ثشا ٢ثشخٌ ٣شٞ ٜٚب ،ثٚ ٝخٛد ٔ ٣آٚسد.
افشاد ٌشٞ ٜٚبٕٔ ٗ٥ٔٔ ٢ىٗ اػت ثض ٜد٤ذ ٜتٔذاد ص٤بد ٢اص خشا ٓ٤دس ً٤ َٛىؼبَ ٚالْ
ؿ٘ٛذ ،دس حبِ ٣و ٝدٍ٤شاٖ دس ػب٤ش ٌشٞ ٜٚبٕٔ ،ىٗ اػت ٞشٌض ثض ٜد٤ذ٘ ٜـ٘ٛذ ٤ب فمي ثٝ
٘ذست ٤ه خشْ سا تدشث ٝوٙٙذ .خـ٘ٛت ٞب ٢خٙؼ ٚ ٣خب٘ٛادٌ٘ ٣ؼجت ث ٝص٘بٖ ٚوٛدوبٖ،
دسا ٗ٤دػت ٝلشاس داس٘ذ .آ٘چ ٝوٕتش ٔٛسد ثشسػ ٣لشاس ٌشفت ،ٝتب ا ٗ٤اٚاخش ،ثض ٜد٤ذٌ ٣وٛدوبٖ
اػت.
. 1اص ث٥ٙبٔٙٔ ٗ٥ذِؼ ٖٛثٛٙٓ ٝاٖ پذس ثض ٜد٤ذ ٜؿٙبػ ٚ ٣ص فٙٞ ٖٛت ًٙ٥ثٛٙٓ ٝاٖ پذس ٔٔ ٢ٛٙثض ٜد٤ذ ٜؿٙبػ٤ ، ٣بد
ٔ٣وٙٙذ.
٘مؾ ػبصٔبٖ ثٟض٤ؼت ٣دس پ٥ـٍ٥ش ٢اص ...ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 06
دس خلٛف ٔجب٘ ٣خشْ ؿٙبخت ٣ثض ٜد٤ذٌ ٣اًفبَ ثب٤ذ ٌفت و :ٝخشْ ؿٙبػبٖ ٚثضٜ
د٤ذ ٜؿٙبػبٖ ٘بْ آٚس ٕٞچٓ ٖٛضت ٓجذاِفتبح ،ث٥ٙبٔٙٔ ٗ٥ذِؼ ٚ ٖٛدٍ٤شاٖ پظٞٚؾٞب ٣٤سا
ا٘دبْ داد ٜا٘ذ وٛٔ ٝخت پذ٤ذ آٔذٖ ٔىتت ثض ٜد٤ذ ٜؿٙبػ ٚ ٣تٛخ ٝسٚصافض ٖٚث ٝؿشا٤ي
ثض ٜد٤ذٌ ٜشد٤ذ .ثب ا ٗ٤اٚكبف آ٘چ ٝثب٤ذ ثٛٙٓ ٝاٖ ٔجبِ٘٘ ٣ش ٢ثض ٜد٤ذٌ ٣اًفبَ ٔٛسد تٛخٝ
لشاس ٌ٥شد « ٚهٔ٥ت خبف» اًفبَ اػت .چ ٝاٚ ٗ٤هٔ٥ت خبف ٔثُ وٓ ػٗ ٚػبَ ثٛدٖ،
ٚاثؼتٍ ٣ث ٝپذس ٔ ٚبدس ،فمش٥٘ ،بص ث ٝتٛخٔ ٚ ٝحجت دس ا ٗ٤ػِ٘ ٚ ٗ٥ٙب٤ش آٖ اص ٤ه ػٛ؛ ٚاص
ػ ٢ٛدٍ٤شٕٙٞ ،ـ ٣ٙ٥ثب ٓٞػٗ ٚػبالٖ ودشٔ ...ٚ ٚب سا ث ٝا ٗ٤ػٕت ٚػ ٛس٣ٔ ٖٕٛٙٞ
ػبصد و ٝاٌش ًفّ ٣ثٛٙٓ ٝاٖ ثض ٜوبس ٔ ٚحى ْٛدس ٔحُ ٌزسا٘ذٖ ٔحى٥ٔٛت خٛد٥ِ٘ ،ش وبٖ٘ٛ
اكالح ٚتشث٥ت ث ٝػش ٔ ٣ثشد ،پ٥ؾ اص ٞش چ٥ض ثب٤ذ ٢ٚسا ثض ٜد٤ذ ٚ ٜلشثب٘ ٣ث ٝؿٕبس آٚسد،
٘ ٝثض ٜوبس؛ چ ٢ٚ ٝد٤شٚص لشثب٘٤ ٣ى ٣اص ٓٛأُ ٔزوٛس ثٛد ٜاػت ٚأشٚص ثٛٙٓ ٝاٖ ثض ٜوبس دس
وب٘ ٖٛاكالح ٚتشث٥ت ث ٝػش ٔ ٣ثشد.
اِجت ٝدس ادأ ٝثب٤ذ افضٚد و ٝاٚ « ٗ٤هٔ٥ت خبف» ٔ ٣تٛا٘ذ خٛد ثض ٜد٤ذٌٞ ٣ب٢
دٍ٤ش ٢سا دس پ ٣داؿت ٝثبؿذ ٚآٖ ثض ٜد٤ذٌٞ ٣ب٘ ٢بؿ ٣اص لٛا٘ ٚ ٗ٥ثشخٛسد دػتٍبٓ ٜذاِت
ث٤ٚ ٝظ ٜؿ ٜٛ٥دػتٍ٥ش ،٢ثبصخ ٚ ٣٤ٛسػ٥ذٌ ٣اػت؛ چٕٞ ٝبٖ ًٛس و ٝث٥بٖ وشد ٓ٤ثب تٛخ ٝثٝ
ٚهٔ٥ت خبف اًفبَ ٔؼتّضْ پ٥ؾ ث ٣ٙ٥تذاث٥ش و٥فش٤ٚ ٢ظ ٜا ٢اػت ٚچٙب٘چِ٘ ٝبْ ٓذاِت
و٥فش٘ ٢بتٛاٖ اص ا٤دبد فشاٙ٤ذ ٤ٚظ ٜثبؿذ ٤ب آ٘ى ٝدس پ ٣پ٥ؾ ث ٣ٙ٥آٖ ثش٘٥ب٤ذ (ٕٞچ ٖٛا٤شاٖ)،
ا ٗ٤فشم ٔ ٣تٛا٘ذ لٛت ٤بثذ وً ٝفُ ٔحى ،ٝ٥ّٓ ْٛثض ٜوبس ثٙٔٔ ٝبٚ ٢الٔ٥٘ ٣ؼت ثّى ٝثضٜ
د٤ذ ٜا٤ؼت و ٝاٌش ٍ٘ ٓ٥٤ٛلشثب٘ ٣وٕجٛدٞب ٘ ٚبسػبٞ ٣٤ب ٢خب٘ٛادٌ ٣ؿذ ٜاػت ٤ ٚب اٌش
چ٘ ٗ٥ٙبسػبٞ ٣٤ب ٣٤ث ٝفشم ٓٞدس خب٘ٛادٔ ٢ٚ ٜـٟٛد ٘جبؿذ ،ثب٤ذ ٌفت :لشثب٘ ٣ؿٜٛ٥
سػ٥ذٌِ٘ ٣بْ ٓذاِت و٥فش ٢اػت و ٝدس ً ٣ا ٗ٤فشآٙ٤ذ ٘بٓبدال٘ ٚ ٝثذ ٖٚتٛخ ٝثٚ ٝهْ
خبف ٢ٚدػتٍ٥ش ٚثبصخ ٣٤ٛؿذ ٜاػت (ٌٛدسص.)1382 ،٢
07ـــــــــــــــــــــ فلُ٘بٔ ٝدا٘ؾ ا٘تِبٔ ٣اِجشص ،ػبَ پٙدٓ ،ؿٕبس ٜؿب٘ضد ،ٓٞپب٥٤ض 0285
حٔ ٗ٥ذاخالت لوب ٚ ٣٤ا٘تِبٔ ٚ ٣پغ اص آٖ ٘٥ض الصْ اػت ٔذاخالت سٚا٘ ٣ـ اختٕبٓ٣
خبٍ٤ب٤ٚ ٜظ ٜا ٢داؿت ٝثبؿذ(ٔٛػ.)1389 ،٢ٛ
-2وٕه ث ٝلوبصدا ٚ ٣٤پ٥ـٍ٥ش ٢اص خشْ وٛدن آصاس٢
أشٚص٤ ٜى ٣اص ٕٟٔتش ٗ٤ػ٥بػتٟب ٢ل ٜٛلوبئ٥٘ ٚ ٝ٥ش ٢ٚا٘تِبٔ ٣لوبصاد ٚ ٣٤پ٥ـٍ٥ش٢
اص ٚل ّٛخشْ اػت و ٝثش٘بٔ ٝػبصٔبٖ ثٟض٤ؼت ٣دس ا ٗ٤ساػتب وٕه ثضسٌ ٣ٔ ٣وٙذ ٣ٔ ٚتٛا٘ذ
اص تـى ُ٥پش٘ٚذٞ ٜب ٢لوب ٣٤خّ٥ٌٛش ٢وٙذ ٤ب حذالُ تٔذاد آٟ٘ب سا وٕتش وٙذ .ػؤاَ
اٙ٤دبػت و ٝآ٤ب ثشا ٢فشد ٢و ٝث ٝدِٓ ُ٥ذْ اًالّ اص سٚا٘ـٙبػ ٣سؿذ ثشخٛسد ٘بٔٙبػت ثب
فشص٘ذ خٛد داسد ،ث ٌٝ٘ٛ ٝا ٢و ٝصٔ ٝٙ٥آصاس ٤ب فشاس ٢ٚسا فشا ٣ٔ ٓٞوٙذ ،ثب٤ذ دس ٔشحّ ٝا،َٚ
پش٘ٚذ ٜلوب ٣٤تـى ُ٥داد .آ٤ب فشد ٢و ٝث ٞ ٝش دِ ٣ّ٥اص خب٘ ٝفشاس وشد ،الصْ اػت دس اثتذا ثٝ
وال٘تش٤ ٢ب دادٌؼتش ٢ثشٚد .آ٤ب ثشا ٢خـ٘ٛٙت ٞب ٢خبٍ٘ٔ ،٣ب٘ٙذ وٛدن آصاس ٢و ٝثؼ٥بس٢
اص آٟ٘ب ث ٝدِ٘ ُ٥بآٌب ٣ٞاػت ،ثب٤ذ پش٘ٚذ ٜلوب ٣٤تـى ُ٥داد .آ٤ب ا ٗ٥ِٚدس ٢و ٝث ٝس ٢ٚاٗ٤
افشاد ثبص ٔ ٣ؿٛد ثب٤ذ دس وال٘تش٤ ٢ب دادٌؼتش ٢ثبؿذ .آ٤ب ادأ ٝا ٗ٤س٘ٚذ تٔذاد پش٘ٚذٞ ٜب٢
لوب ٣٤سا افضا٤ؾ ٘خٛاٞذ داد .دس ؿشا ٣ٌ٤و ٝافشاد دس ٔٔشم آػ٥ت لشاس ٔ٥ٌ ٣ش٘ذ ٤ب آػ٥ت
اختٕبٓ ٣ٔ ٣ثٙٙ٥ذ٘ ،جب٤ذ أ ٗ٥ِٚشخْ آٟ٘ب وال٘تش٤ ٢ب دادٌؼتش ٢ثبؿذ .ث ٗ٥ٕٞ ٝدُِ٥
ػبصٔبٖ ثٟض٤ؼت٣ٔ ٣تٛا٘ذ خأل ث ٗ٥وال٘تش ٚ ٢خب٘ ٝسا پش وٙذ .اِجتِٛٙٔ ٝس ا٥٘ ٗ٤ؼت وٝ
ٌّٔمبً خّ ٢ٛتـى ُ٥پش٘ٚذٜٞب ٌشفت٣ٔ ٝؿٛد ،ثّى٣ٔ ٝتٛاٖ ثب لبًٔ٥ت ٌفت :دسكذ لبثُ
تٛخ ٣ٟاص پش٘ٚذٞ ٜب دس حٛص ٜآػ٥تٞب ٢اختٕبٓ ٣وبٞؾ خٛاٞذ ٤بفت .فشأٛؽ ٘ـٛد وٝ
پ٥ـٍ٥ش ٢اص ٚل ّٛخشْ تٟٙب تٛػي ل ٜٛلوبئ٥٘ ٚ ٝ٥ش ٢ٚا٘تِبٔ ٣تحمك ٘خٛاٞذ ٤بفت ،ثّىٝ
ثؼ٥بس ٢اص خذٔبت ٚالذأبت ٣و ٝتٛػي دػتٍبٞ ٜب ٢فش ٚ ٣ٍٙٞاختٕبٓ ٣ا٘دبْ ٔ ٣ؿٛد
ٔ٣تٛا٘ذ صٔ ٝٙ٥پ٥ـٍ٥ش ٢اص ٚل ّٛخشْ سا فشإ٘ ٓٞبٙ٤ذ.
ؿٙبػب ٣٤آػ٥ت ٞب ٢اختٕبٓ ٣ؿب ٚ ْ٤دس حبَ ؿ٤ ٚ ّٛ٥ب ٘ٛپذ٤ذ ٚثبصپذ٤ذ -3
ٞذف دٍ٤ش ثش٘بٔ ٝػبصٔبٖ ثٟض٤ؼت ٣ا ٗ٤اػت و ٝث ٝدِٔ ُ٥شاخٔ ٝث٥ـتش افشاد ث ٝكٛست
خٛدٔٔشف ٚاستجبى ٔؼتٕش ثب وبسؿٙبػبٖ ٔشاوض تبثْ ثش٘بٔ ،ٝصٔ ٝٙ٥ؿٙبػب ٣٤ا ٗ٤آػ٥تٞب ٚ
ٓٛأُ صٔ ٝٙ٥ػبص ٚپ٥بٔذٞب ٢آٟ٘ب ث٥ؾ اصپ٥ؾ فشا ٣ٔ ٓٞؿٛد.
11ـــــــــــــــــــــ فلُ٘بٔ ٝدا٘ؾ ا٘تِبٔ ٣اِجشص ،ػبَ پٙدٓ ،ؿٕبس ٜؿب٘ضد ،ٓٞپب٥٤ض 0285
ِٔٛٙس اص ٔذاخّ ٝدس ثحشاٖ ثضٜد٤ذٌ ٣وٛدوبٖ ،ا٘دبْ ٤ه ػّؼّ ٝالذأبت ػٙد٥ذ،ٜ
ثش٘بٔٝس٤ض ٢ؿذٔ ٚ ٜجت ٣ٙثشدا٘ؾ اػت وٞ ٝذف آٖ خشٚج وٛدن ثضٜد٤ذ ٜاص ٚهٔ٥ت ثحشا٘٣
ٔ٣ثبؿذ.
فش٘ ٚـب٘ ٣ثحشاٖ أش ٢تخلل ٣اػت ٔ ٚذاخّ ٝوٙٙذٌبٖ دس آٖ ثب٤ذ آٔٛصؽٞب ٢الصْ سا
دس صٔ ٝٙ٥وبٞؾ آػ٥تٞب٘ ٢بؿ ٣اص ثحشاٖ ٚپ٥ؾٌ٥ش ٢اص ثضٜد٤ذٌٔ ٣دذد د٤ذ ٜثبؿٙذ.
ثشا ٢فش٘ٚـب٘ ٣ثحشاٖ ثضٜد٤ذٌ ٣وٛدوبٖٔ ،ذاخّ ٝوٙٙذٌبٖ ثب٤ذ دا٘ؾ ٟٔ ٚبست وبف ٣دس
ٔٛسد ٔؼبئُ ص٤ش داؿت ٝثبؿٙذ :
-1ثضٜد٤ذٌ ٣وٛدوبٖ ،ا٘ٛآّ ،الئٓ ٚآثبس آٖ؛
٥٘ -2بصٞب ٢وٛدوبٖ دس ؿشا٤ي ثحشا٘ ٣ثب تٛخ ٝث ّٛ٘ ٝثضٜد٤ذٌ٣؛
-3ؿ ٜٛ٥سفتبس ثب وٛدوبٖ دس ػٔ ٗ٥ٙختّف ث٤ٚٝظ ٜدس ؿشا٤ي ثحشا٘٣؛
-4الذأبت فٛس ٚ ٢هشٚس ٢و ٝثب٤ذ ثشا ٢وبٞؾ آػ٥ت ٚخّ٥ٌٛش ٢اص ثضٜد٤ذٌٔ ٣دذد ا٘دبْ
داد.
ال٤ح ٝحٕب٤ت اصوٛدوبٖ ٛ٘ ٚخٛا٘بٖ ،ثضٜد٤ذٌ ٣وٛدوبٖ سا اص ٔلبد٤ك ٚهٔ٥ت ٔخبًشٜآٔ٥ض
دا ٘ؼتٔ ٚ ٝذدوبساٖ اختٕبٓ ٣ثٟض٤ؼت ٣سا ُٔٛف ٕ٘ٛد ٜاػت و ٝثذ ٖٚفٛت ٚلت دس ثحشاٖ
پ٥ؾ آٔذٔ ٜذاخّ ٝوٙٙذ ٌ ٚضاسؽ آٖ سا ثٔ ٝشخْ لوب ٣٤اسائٕ٘ ٝبٙ٤ذٔ .بد 36 ٜال٤حٔ ٝزوٛس
ٔمشس ٔ٣داسدٞ « :ش ٌب ٜخٌش ؿذ٤ذ ٚلش٤تاِٛل ٣ٓٛوٛدن ٛ٘ ٚخٛاٖ سا تٟذ٤ذوٙذ ٤ب ث ٝػجت
ٚهٔ٥ت ٔخبًشٜآٔ٥ض ٔٛهٔ ّٛبد 3 ٜا ٗ٤لب٘ٚ ،ٖٛل ّٛخشْ ٔحتُٕ ثبؿذٔ ،ذدوبساٖ اختٕبٓ٣
ثٟض٤ؼت٤ ٣ب ٚاحذ حٕب٤ت دادٌؼتش ٚ ٢هبثٌبٖ دادٌؼتشٔ ٢ىّفٙذ فٛس ٚ ٢دس حذٚد ُٚب٤ف
ٚاخت٥بسات لب٘ ،٣٘ٛتذاث٥ش ٚالذأبت الصْ سا دس كٛست أىبٖ ثب ٔـبسوت ٕٞ ٚىبسٚ ٢اِذ،ٗ٤
ا٥ِٚبء ٤ ٚب ػشپشػتبٖ لب٘ ٣٘ٛوٛدن ٛ٘ ٚخٛاٖ خٟت سفْ خٌش ،وبٞؾ آػ٥ت ٚپ٥ـٍ٥ش ٢اص
ٚل ّٛخشْ ا٘دبْ دادٚ ٜدس ٔٛاسد هشٚس ٢ٚ ٢سا اص ٔح٥ي خٌش دٚس وشد ٚ ٜثب تـخ٥ق ٚص٤ش
ِ٘ش ٔذدوبساٖ اختٕبٓ ٣ثٟض٤ؼت ٣ثٔ ٝشاوض ثٟض٤ؼت٤ ٚ ٣ب ػب٤ش ٔشاوض ٔشثٛى ٔٙتمُ وٙٙذ ٚ
ٌضاسؽ الذأبت خٛد سا حذاوثش ُشف 12ػبٓت ث ٝاًالّ دادػتبٖ ثشػب٘ٙذ ».
11ـــــــــــــــــــــ فلُ٘بٔ ٝدا٘ؾ ا٘تِبٔ ٣اِجشص ،ػبَ پٙدٓ ،ؿٕبس ٜؿب٘ضد ،ٓٞپب٥٤ض 0285
ثب تٛخ ٝثٔ ٝبد ٜفٛقٞ ،ذف اص ٔذاخّٔ ٝذدوبساٖ اختٕبٓ ٣ثٟض٤ؼت ٣دس چٚ ٗ٥ٙهٔ٥ت،٣
سفْ خٌش ،وبٞؾ آػ٥ت ٚپ٥ـٍ٥ش ٢اص ٚل ّٛخشْ اػت .آٟ٘ب ُٔٛفا٘ذ تذاث٥ش ٚالذأبت الصْ
سا حت ٣االٔىبٖ ثب ٔـبسوت ٕٞ ٚىبسٚ ٢اِذ ،ٗ٤ا٥ِٚبء ٤ب ػشپشػتبٖ لب٘ ٣٘ٛوٛدن ٛ٘ ٚخٛاٖ
ا٘دبْ دادٌ ٚ ٜضاسؽ ٔٛه ٚ ّٛالذأبت خٛد سا حذاوثش ُشف 12ػبٓت ث ٝاًالّ دادػتبٖ
ثشػب٘ٙذ٘ .ىت ٝخبِت تٛخ ٝا ٗ٤اػت ؤٌ ٝبثك ٔبد 37 ٜال٤حٔ ٝزوٛسٔ ،ذدوبساٖ ثشأ ٢ذاخّٝ
دس ٚهٔ٥ت ثحشا٘( ٣خٌش ؿذ٤ذ ٚلش٤تاِٛل٤ ٚ ّٛب ٚهٔ٥ت ٔخبًشٜآٔ٥ض) ٔ٣تٛا٘ٙذ ثذٖٚ
وؼت ٔ دٛص اص ٔشخْ لوبٚ ٣٤اسد ُٕٓ ؿ٘ٛذ؛ ٔـشٚى ثش اٙ٤ى ٝدال ُ٤هشٚست ٔذاخّ ٝسا دس
ٌضاسؽ خٛد تـش٤ح ٕ٘بٙ٤ذٔ .ذدوبساٖ اختٕبٓ ٣ثٟض٤ؼت ٣ثشا ٢وبٞؾ آػ٥تٞب٘ ٢بؿ ٣اص
ثضٜد٤ذٌ ٚ ٣پ٥ـٍ٥ش ٢اص ثضٜد٤ذٌٔ ٣دذد ٔ ٣تٛا٘ٙذ فٔبِ٥تٞب ٢خٛد سا ثش ػٔ ٝحٛس
ػالٔت ٣وٛدن ،تأٔ ٗ٥أ٥ٙت ٚا٤دبد آسأؾ خبًش ثشا ٢أ ،ٚتٕشوض وٙٙذ.
اسصؿٟب ٢اختٕبٓ ٣آؿٙب ؿذ ٚ ٜث ٝآٟ٘ب پب٤جٙذ ثبؿٙذ .دس ٚالْ دس ا ٗ٤كٛست اختٕبٓ٣
ؿذٖ(خبٔٔ ٝپز٤ش )٢ث ٝدسػت ٣كٛست ٔ٥ٌ ٣شد ٚافشاد اص ػب٤ش ٔؤِفٞ ٝب ٢اختٕبٓ ٣خبٔٔٝ
اص لج ُ٥آٔٛصؽ ثٟشٙٔ ٜذ ٔ٣ؿ٘ٛذ .ثب پز٤شؽ ٘مؾٞب ٢اختٕبٓٙٔ ٣بػتٔ ،ؼئ٥ِٛت پز٤ش٢
افشاد دس لجبَ خبٔٔ ٝافضا٤ؾ ٔ٤ ٣بثذ ،ثب ساٜٞب ٢پ٥ـٍ٥ش ٢اص خشائٓ ٚآػ٥ت ٞب ٢اختٕبٓ٣
آؿٙب ٔ ٣ؿ٘ٛذ ،اص ٔٙبثْ اختٕبٓ ٣ؿٙبخت وبف ٣ث ٝدػت ٔ٣آٚس٘ذ ،دس سٚاثي اختٕبٓ ٣فٔبَ ٚ
پ٤ٛب خٛاٙٞذ ثٛد ٔ ٚـبسوت آ٘بٖ دس فٔبِ٥تٟب ٢اختٕبٓ ٣افضا٤ؾ پ٥ذا خٛاٞذ وشد .دس چٗ٥ٙ
ؿشا ٣ٌ٤اػت و ٝخبٔٔ ٝصٔ ٝٙ٥سا ثشا ٢استمب ٢ؿبخق ٞب ٢ػالٔت اختٕبٓ ٣فشا ٣ٔ ٓٞوٙذ
تب ٔشدْ اص ص٘ذٌ ٣خٛد ثًٛ ٝس ٔؼتٕش ِزت ثجش٘ذ٣ٔ .تٛاٖ ٌفت :خبٔٔٝا ٢و ٝدس ؿبخقٞب٢
ػالٔت اختٕبٓ ٣ستج ٝثبالتش ٙٔ ٚبػتتش ٢سا داؿت ٝثبؿذ ،دس حٛص ٜخشائٓ ٚآػ٥ت ٞب٢
اختٕبٓ٥٘ ٣ض آٔبس وٕتش ٢خٛاٞذ داؿت ٚدس ٚالْ ساثٌ ٝث ٗ٥ا ٗ٤دٔٔ ٚىٛع اػت ،ثب افضا٤ؾ
٤ى ٣ؿبٞذ وبٞؾ دٍ٤ش ٢خٛا ٓ٥ٞثٛد .دس حٛص ٜػالٔت سٚاٖ ثب آػ٥تٞب ٢اختٕبٓ ٚ ٣خشائٓ
٘٥ض ٗ٥ٕٞساثٌٔٔ ٝىٛع ٚخٛد داسد ،چشا ؤ ٝشدٔ ٣و ٝاص ػالٔت سٚا٘ - ٣اختٕبٓ ٣ثبالتش٢
ثشخٛسداس ثبؿٙذ ،ث ٝخٛثٛٓ ٣أُ ٔخبًش ٜآٔ٥ض ٔ ٚحبفِت وٙٙذ ٜسا ٔ ٣ؿٙبػٙذ .ثٗ٥ٕٞ ٝ
دِ ُ٥تأث٥شپز٤ش ٢وٕتش ٢اص خشائٓ ٚآػ٥جٟب ٢اختٕبٓ ٣خٛاٙٞذ داؿت ِٓ٘ ٚاختٕبٓ٣
ث٥ــتش ٢سا دس ص٘ذٌ ٚ ٣خبٔٔ ٝخٛد حبوٓ خٛاٙٞذ ٕ٘ٛد.
-6حُ ٔـىُ خبسج اص ٔح٥ي ٞب ٢ا٘تِبٔ -٣لوب٣٤
خّٕ« ٝپبٛٙٞ ٓ٤ص ث ٝوال٘تش ٢ثبص ٘ـذ ٜاػت» خّٕ ٝا ٢آؿٙبػت و٘ ٝبؿ ٣اص ثبٚس ٔشدْ اػت.
دس تحّ ُ٥وبسؿٙبػ٣ٔ ٣تٛاٖ ٌفت و :ٝسغجت ٔشدْ ثشا ٢حُ ٔـىالتـبٖ دس خبسج اص ٔح٥ي
ٞب ٢لوب -٣٤ا٘تِبٔ ٣ث٥ـتش اص أ ٗ٤ح٥يٞب اػت .ثب تٛخ ٝثٚ ٝخٛد ا ٗ٤تلٛسات ٚثبٚسٞب
(دسػت ٤ب ٘بدسػت) هشٚست داسد اص ٔٙبثْ اختٕبٓ ٣ثشا ٢حٕب٤ت اص افشاد اػتفبد ٜث٥ـتش٢
ؿٛد و ٝدس ا ٗ٤ساػتب ٔ٣تٛاٖ اص ٔـبسوت ػبصٔبٖٞب ٢اختٕبٓٔ ٣شتجئ ،ب٘ٙذ ػبصٔبٖ
ثٟض٤ؼت ٣ثٟش ٜثشد و ٝاص ا٤دبد ٚاحذٞب ٢اختٕبٓ ٣دس ػبصٔبٖٞب ٢لوب -٣٤ا٘تِبٔ ٣ثٟتش
٘ت٥د ٝخٛاٞذ داد.
-7اػتفبدٙٔ ٜبػتتش اص ٔٙبثْ اختٕبٓٛٔ ٣خٛد دس خبٔٔٝ
اص خّٕ٤ٚ ٝظٌٞ٣ب ٢تم٤ٛت ٔذاخالت سٚا٘ -٣اختٕبٓ ٣دس حٛص ٜپ٥ــٍ٥ش ٢اص ٚل ّٛوٛدن
آصاس ٢ا ٗ٤اػت و ٣ٔ ٝتٛاٖ اص ٔٙبثْ اختٕبٓٛٔ ٣خٛد دس خبٔٔٔ ٚ ٝـبسوت ٔشدْ ثٟتش
٘مؾ ػبصٔبٖ ثٟض٤ؼت ٣دس پ٥ـٍ٥ش ٢اص ...ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 14
اػتفبد ٜوشد؛ ثٛٙٓ ٝاٖ ٔثبَ ،خّت ٔـبسوت ٔشدْ اص ًش٤ك ػبصٔبٟ٘ب ٢اختٕبٓ ٣ث٥ـتش اص
ص٘ذاٖ ،دادٌؼتش٤ ٢ب ٘٥ش ٢ٚا٘تِبٔ ٣اػت .چ ٗ٥ٙؿشا ٣ٌ٤فشكت ٔٙبػج ٣اػت تب ثب
ٔـبسوت ٔشدْ صٔ ٝٙ٥ثشا ٢تٛإ٘ٙذػبص ٢افشاد دس ٔٔشم آػ٥ت ٤ب خشْ ٚحت ٣آػ٥ت
د٤ذٌبٖ اختٕبٓ ،٣وٛدوبٖ ثضٜد٤ذ ٜوٛدن آصاسٔ ٚ ٢دشٔبٖ اػتفبد ٜؿٛد؛ حت ٣اص اٗ٤
فشكت ٔ٣تٛاٖ دس خٟت استمب ٢ؿبخقٞب ٢ػالٔت اختٕبٓ ٚ ٣سٚا٘ٔ ٣شدْ ٘٥ض اػتفبد ٜوشد
و ٝخٛد اص ٓٛأُ ٔؤثش ثش وبٞؾ استىبة خشائٓ ٚآػ٥تٞب ٢اختٕبٓ ٚ ٣خشْ وٛدن آصاس٢
اػتٔ .شدْ ٘٥ض تٕب ُ٤ث٥ـتش ٢داس٘ذ تب اص ٔٙبثْ اختٕبٓٛٔ ٣خٛد دس خبٔٔ ،ٝآٓ اص دِٚت٤ ٣ب
غ٥شدِٚت ٣ثشا ٢سفْ ٚحُ ٔـىالتـبٖ ٔب٘ٙذ ٔـىالت خب٘ٛادٌ ٣ثٟش ٜثجش٘ذٌ .شچ ٝدس چٙذ
ػبَ اخ٥ش ثب ا٤دبد ؿٛساٞب ٢حُ اختالف تالؽ ؿذ ٜتب دس ا ٗ٤صٔ ٝٙ٥الذأبت ٔؤثش ٢كٛست
ٌ٥شد ٣ِٚ ،ثشسػ ٣ػبختبس تـى٥الت ٣ا ٗ٤ؿٛساٞب ٘ـبٖ ٔ٣دٞذ و ٝث ٝدِ ُ٥لبِت دِٚت ٣آٖ
ٕ٘٣تٛاٖ ا٘تِبس داؿت تب سغجت ٚتٕبٔ ُ٤شدْ ثشا ٢اػتفبد ٜاص آٖ افضا٤ؾ ٤بثذ ،چ ٖٛافشاد اص
ػ٥ؼتٓ ٞب ٢لوب ٣٤ث ٝا ٗ٤ؿٛساٞب اسخبّ ٔ٣ؿ٘ٛذ ٔ ٚؼئٛالٖ ٚدػت ا٘ذسوبساٖ آٖ ث٣ٓٛ٘ ٝ
دس ٔٙبثْ اختٕبٓٔ ٣شدْ ثًٛ ٝس ٔؼتم ٓ٥دخٞ ُ٥ؼتٙذ.
-8اػتفبد ٜاص سٚؿٟبٔ ٢ؤثش
ٔب٥ٞت ُٚب٤ف دػتٍبٜٞب ٢لوب-٣٤ا٘تِبٔ ٣ث ٌٝ٘ٛ ٝا ٢اػت و ٝث ٝدِٚ ُ٥خٛد ؿبوٚ ٣
ٔ تـبو ٚ ٣تٔذاد ص٤بد پش٘ٚذٞ ٜب ٘ؼجت ث ٝتٔذاد لوبت فشكت ص٤بد ٢ثشا ٢ثشسػ ٣دل٥ك ٚ
ٕٝٞخب٘جٚ ٝخٛد ٘خٛاٞذ داؿت .ث ٗ٥ٕٞ ٝدِ ُ٥پغ اص ٔذت وٛتب ٣ٞپ٥ذا وشدٖ «ٔملش» دس
ا ٗ٤ػبصٔبٖٞب هشٚست ث٥ـتش ٢پ٥ذا ٔ٣وٙذ .ا ،ٗ٤دس حبِ ٣اػت و ٝدس ِ٘بْ اسائ ٝخذٔبت
اختٕبٓ ٣ث٥ؾ اص اٙ٤ىٔ ٝتخللبٖ سٚا٘ -٣اختٕبٓ ٣ث ٝد٘جبَ پ٥ذا وشدٖ ٔملش ثبؿٙذ،
ث٥ـتش ٗ٤ػٔ ٣آٟ٘ب ثش ا ٗ٤اػت و ٝثشسػ ٣وٙٙذ اص چ ٝساٞ ٜب ٣ٔ ٣٤تٛاٖ صٔ ٝٙ٥ػبصؽ ٚ
ثبصٌـت وٛدوبٖ ث ٝص٘ذٌ ٣خب٘ٛاد ٚ ٜخبٔٔ ٝسا فشا ٓٞوشد .ا ٗ٤تفبٚت ا٤دبة ٔ ٣وٙذ وٝ
دػت ا٘ذسوبساٖ ٔشتجي ثب حٛصٞ ٜب ٢خشائٓ ٚآػ٥ت ٞب ٢اختٕبٓ ٣ثؼتشٞب ٢الصْ سا ثشا٢
استمب ٢خبٍ٤بٔ ٜتخللبٖ سٚا٘ -٣اختٕبٓ ٣دس حٛص ٜپ٥ـٍ٥ش ٢اص ٚل ّٛخشائٓ ٚآػ٥ت ٞب٢
اختٕبٓ ٣فشا ٓٞوٙٙذ ٚصٔ ٝٙ٥ا٘دبْ أ ّٛ٘ ٗ٤ذاخالت سا لجُ اص ٔذاخالت لوب -٣٤ا٘تِبٔ،٣
دس ح ٗ٥أ ٗ٤ذاخالت ٚپغ اص آٖ فشا ٓٞوٙٙذ تب اص ُشف٥ت ٞبٛٔ ٢خٛد دس خبٔٔ ٝدس حٛصٜ
سٚا٘ -٣اختٕبٓ ٣اػـتفبد ٜثٟتش ٢كٛست ٌ٥شد.
15ـــــــــــــــــــــ فلُ٘بٔ ٝدا٘ؾ ا٘تِبٔ ٣اِجشص ،ػبَ پٙدٓ ،ؿٕبس ٜؿب٘ضد ،ٓٞپب٥٤ض 0285
ًتیجِ گیزی
وٛدن آصاس ٚ ٢غفّت اص وٛدوبٖ اص خّٕ ٝؿب ْ٤تش ٚ ٗ٤پ٥چ٥ذ ٜتشٔ ٗ٤ؼب ُ٤سٚا٘٣
اختٕبٓ ٣خبٔٔ ٝاػتٌ .ضاسؽٞب ٢تىبٖ دٙٞذ ٜا ٢اخ٥شا دسثبسٛٔ ٜاسد وٛدن آصاس ٚ ٢غفّت
اص وٛدوبٖ دس سػب٘ٞ ٝبٌ ٢ش ٣ٞٚا٤شاٖ ٔٔٙىغ ؿذ ٜاػت ،ػبصٔبٖٞبٔ ٢ت ٣ِٛثٟذاؿت سٚاٖ
ٚآٔٛصؽ ٚپشٚسؽ سا ث ٝتحشن خذٚ ٢اداؿت ٝاػت .آ٘چٔ ٝؼّٓ اػت وٛدن آصاس٘ ٢ت٥دٝ
ٓٛأُ ٔتٔذد سٚا٘ـٙبخت ٚ ٣خبٔٔ ٝؿٙبخت ٣اػت ٚاص اٗ٤س ٚپ٥ـٍ٥ش ٢اص آٖ ٔؼتّضْ
تالؽٞب ٕٝٞ ٢خب٘ج ٚ ٝخبٍٔٔ٘ ٝش اػت ٌ ٚش ٜٚتحم٥ك ثٛٙٓ ٝاٖ ٓو ٢ٛاص خبٔٔ ٝتشث٥ت٣
وـٛس خٛد سا ثٛٙٓ ٝاٖ خض ٣٤اص ٔدٕٔ ٝٓٛذاخٌّ ٝش دا٘ؼت ٚ ٝحٕب٤ت اص اٌ ٗ٤ش ٜٚدا٘ؾ
آٔٛصاٖ سا ٤ه اسصؽ اِ ٚ ٣ٟا٘ؼب٘٣ٔ ٣دا٘ذ ٚثب تٛخ ٝث ٝفٔبِ٥ت خٛد دس ٞؼتٞ ٝبٔ ٢ـبٚس،ٜ
اص ا ٗ٤خبٍ٤بٕٔ ٜتبص ثشا ٢الذاْ ٌش ٣ٞٚثشأ ٢مبثّ ٝثب وٛدن آصاس ٢اػتفبدٕ٘٣ٔ ٜب٤ذ .ثب تٛخٝ
ثٔ ٝب٥ٞت فشاثخـ ٣آػ٥تٞب ٢اختٕبٓ ،٣خشائٓ ،ودشٞ٢ٚب ٥ٞ ...ٚچ ػبصٔب٘٣ٕ٘ ٣تٛا٘ذ ادٓب
وٙذ و ٝث ٝتٟٙب ٣ٔ ٣٤تٛا٘ذ ٕٝٞأٛس ٔشثٛى ث ٝپ٥ـٍ٥ش ٢اص ٚل ّٛخشْ ٚوٙتشَ ٚوبٞؾ
آػ٥ت ٞب ٢اختٕبٓ ٣سا ا٘دبْ دٞذ .ث ٗ٥ٕٞ ٝدِ ُ٥ثشا ٢دػت٥بث ٣ثٞ ٝذف ٚاال ٢ػالٔت
اختٕبٓ ٣و ٝپ٥ـٍ٥ش ٢اص خشْ ٘٥ض اص ٔؤِفٞ ٝب ٢اػبػ ٣آٖ اػت ،ثب٤ذ ٕٝٞػبصٔبٖٞب٢
ٔشتجي آٓ اص دِٚت ٚ ٣غ٥شفٔبَ دس آ ٗ٤شك ٝثب ٓٞتٔبُٔ ٕٞ ٚىبس ٢داؿت ٝثبؿٙذ ٚدس اٗ٤
ساػتب صٔٔ ٝٙ٥ـبسوت ٔشدْ ٘٥ض ث٥ؾ اصپ٥ؾ فشا ٓٞؿٛد .ؿب٤ذ ث ٗ٥ٕٞ ٝدِ ُ٥اػت وٝ
س٤ٚىشدٞب ٢وبسثشد ٢پ٥ـٍ٥ش ٢اص ٚل ّٛخشْ س٤ٚىشد ٢چٙذٟ٘بد ٢اػت .ثش٘بٔ ٝاٚسطا٘غ
اختٕبٓ ٣ػبصٔبٖ ثٟض٤ؼت ٣اػتبٖ اِجشص ٘٥ض اص خّٕ ٝثش٘بٔٞٝب ٣٤اػت و ٝث ٝدُِٚ ّٛ٘ ُ٥ب٤ف
ٞ ٚذف ٣و ٝداسد ٔ ٣تٛا٘ذ صٔ ٚ ٝٙ٥ثؼتش ٔٙبػج ٣ثشا ٢پ٥ـٍ٥ش ٢اص ٚل ّٛخشْ ٚلوبصدا٣٤
ثشا ٢افشاد دس ٔٔشم آػ٥ت ٚآػ٥ت د٤ذ ٜاختٕبٓ ٣ث٤ٚ ٝظ ٜوٛدن آصاس ٢دس ٔٙبًك حؼبع
ٚخشْ خ٥ض وشج ٔب٘ٙذ حلبس ،حلبسن ،حؼ ٗ٥آثبد ،آق تپ ...ٚ ٝثبؿذ.
٘ت٥د ٝثشسػٞ ٣ب٘ ،ـبٖ ٔ ٣دٞذ و ٝچٙب٘چ ٝثشا ٢افشاد ٢و ٝدس ٔٔشم آػ٥ت اختٕبٓ٣
لشاس ٔ٥ٌ ٣ش٘ذ ٤ب دچبس آػ٥ت اختٕبٓ٣ٔ ٣ؿ٘ٛذ ،لجُ اص اسخبّ ث ٝص٘ذأٖ ،ذاخّ ٝتخللٚ ٣
ثٛٔ ٝلْ كٛست ٌ٥شد ،احتٕبَ ثبصٌـت آٟ٘ب ث ٝص٘ذٌ ٣ػبِٓ ٔ ٚؼتمُ ث٥ـتش اص افشاد ٢اػت
ؤ ٝـٕ َٛدس٤بفت ا ٗ٤خذٔبت ٕ٘ ٣ؿ٘ٛذ ٚدس ص٘ذاٖ ث ٝػش ٔ٣ثش٘ذ .دس چ ٗ٥ٙؿشا٣ٌ٤
خب٘ٛاد ٚ ٜخبٔٔ ،ٝآٔبدٌ ٣ث٥ـتش ٢ثشا ٢پز٤شؽ ا ٗ٤وٛدوبٖ داس٘ذ ٚفشد آػٛدٌ ٣خبًش
ث٥ـتش ٢سا ثشاٚ ٢سٚد ث ٝخبٔٔ ٚ ٝداؿتٗ ص٘ذٌ ٣ػبِٓ داسد .ث ٗ٥ٕٞ ٝدِ ُ٥تٔبُٔ ػبصٔبٖ
٘مؾ ػبصٔبٖ ثٟض٤ؼت ٣دس پ٥ـٍ٥ش ٢اص ...ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 16
ثٟض٤ؼت٥٘ ٚ ٣ش ٢ٚا٘تِبٔ ٣ٔ ٣تٛا٘ذ ثؼتش ٔٙبػج ٣سا فشا ٓٞوٙذ تب ٕٝٞافشاد ٢و ٝث ٝآ٘دب
ٔشاخٔ ٣ٔ ٝوٙٙذ ٤ب ٕٝٞافشاد ٢و ٝؿٙبػب٣ٔ ٣٤ؿ٘ٛذ ،ثِ٘ ٝبْ لوب ٣٤اسخبّ ٘ـ٘ٛذ .اِجت ٝدس
ا ٗ٤صٕٔٞ ٝٙ٥ىبس ٢ل ٜٛلوبئ(ٝ٥ث٤ٚ ٝظ ٜدادػتب٘ )٣ثؼ٥بس هشٚس ٢اػت .دس حبَ حبهش اٗ٤
ٕٞىبس ٢دس لبِت تفب٘ ٓٞبٔٞ ٝب ٚ ٣ّٔ ٢اػتب٘ ٣ا٘دبْ ٔ ٣ؿٛد و ٝدس اػتبٖ اِجشص ٘٥ض تفبٓٞ
٘بٔٞ ٝب ٕٞ ٚىبسٞ ٢ب ٣٤ث ٗ٥پّ٥غ ٚدادٌؼتش ٚ ٢ػبصٔبٖ ثٟض٤ؼت ٣كٛست پز٤شفت ٝاػت ٚ
ثش ٗ٥ٕٞاػبع ل ٜٛلوبئ ،ٝ٥ال٤ح ٝحٕب٤ت اص وٛدوبٖ سا تذ ٗ٤ٚوشد ٜاػت ٚدس آٖ اخت٥بسات
ص٤بد ٢سا ثٔ ٝذدوبساٖ اختٕبٓ ٚ ٣ػبصٔبٖ ثٟض٤ؼت ٣داد ٜاػت تب دس چ ٗ٥ٙؿشا٤ ٚ ٣ٌ٤ب حت٣
دس صٔب٘ ٣ؤ ٝذدوبساٖ اختٕبٓ ٣احؼبع وٙٙذ خٌش ٢وٛدن سا تٟذ٤ذ ٔ ٣وٙذ ،ثتٛا٘ٙذ
ثذ ٖٚحىٓ لوبٔ ٣٤ذاخّ ٝوٙٙذ ٚحذاوثش تب 12ػبٓت پغ اص آٖ دالٌ ٚ ُ٤ضاسؽ خٛد سا ثٝ
دادػتبٖ آالْ وٙٙذٕٞ .چ ٗ٥ٙچٙب٘چ٥٘ ٝبص ثٔ ٝذاخالت ا٘تِبٔ ٣ثٛد ،أ ٗ٤ذاخالت كٛست
ٌ٥شد .إٞ ٗ٤بٖ ٔؼئّ ٝا ٢اػت و ٝهبثي اختٕبٓ ٣ؿذٖ ٔذدوبساٖ اختٕبٓ ٣ػبصٔبٖ
ثٟض٤ؼت ٣اص ًش٤ك اٚسطا٘غ اختٕبٓ ٣سا ٟ٘بد ٣ٔ ٝٙ٤وٙذ .دس ا ٗ٤ساػتب ٘٥ض ٕٞىبس ٢ػبصٔبٖ
ثٟض٤ؼت٥٘ ،٣ش ٢ٚا٘تِبٔ ٚ ٣ل ٜٛلوبئ ٝ٥ث٥ؾ اص پ٥ؾ ا٥ٕٞت پ٥ـذا ٔ ٣وٙذ؛ ثًٛ ٝس ٢وٝ
ػبصٔبٟ٘بٔ ٢ختّف اص خّٕ٥٘ ٝش ٢ٚا٘تِبٔ ،٣ثب٤ذ وٛدوبٖ ٔـٕ َٛال٤حٔ ٝزوٛس سا پغ اص
ؿٙبػب ٣٤ث ٝػبصٔبٖ ثٟض٤ؼتٔٔ ٣شف ٣وٙٙذ .ث ٗ٥ٕٞ ٝدِٛٔ ُ٥فم٥ت اٚسطا٘غ اختٕبٓ ،٣ثٝ
ٓٛٙاٖ حذ فبكُ ث ٗ٥خب٘ ٚ ٝوال٘تش ٚ ٢ػ ٗ٥ٔٛاٚسطا٘غ وـٛس ،ثؼتش ٔٙبػج ٣ثشا ٢لوبصدا٣٤
ٚپ٥ـٍ٥ش ٢اص ٚل ّٛخشْ ٤ ٚب تىشاس آٖ اػت.
پیطٌْبدّب
پ٥ـٟٙبد ٔ٣ؿٛد دس ساػتب ٢استمب ٢تٛإ٘ٙذ ٢ػبصٔبٖ ثٟض٤ؼت ٣اػتبٖ اِجشص دس پ٥ـٍ٥ش ٢اص
ثض ٜوٛدن آصاس ٢الذأبت ر ُ٤ثب دلت كٛست ٌ٥شد:
-1پ٥ـٟٙبد ٌٔ ٣شدد دس صٔ ٝٙ٥تٛإ٘ٙذ ػبصٞ ٢ش چ ٝث٥ـتش وبسوٙبٖ ا ٗ٤ػبصٔبٖ ،آٔٛصؽ
ٞب ٢الصْ اص لج ُ٥دٚسٞ ٜب ٢هٕٗ خذٔت ،وبسٌبٞ ٜب ٢آٔٛصؿٕٞ ٚ ٣چ ٗ٥ٙتحل ُ٥دس دٚسٜ
ٞب ٢ثبالتش دس صٔ ٝٙ٥سؿت ٝؿغّ ٣ثشٌضاس ؿٛد.
-2پ٥ـٟٙبد ٌٔ ٣شدد دس خلٛف وٕه ٞبٔ ٢بِ ٣ػبصٔبٖ ثٟض٤ؼت ٣ث ٝوٛدوبٖ وبس ٚ
وٛدوبٖ ثضٜد٤ذ ٣ّٓ ،ٜاِخلٛف دس ٔٙبًك حبؿ٘ ٝ٥ـ ٗ٥تٕ٥ٟذات الصْ سا ثٙ٥ذ٤ـٙذ.
17ـــــــــــــــــــــ فلُ٘بٔ ٝدا٘ؾ ا٘تِبٔ ٣اِجشص ،ػبَ پٙدٓ ،ؿٕبس ٜؿب٘ضد ،ٓٞپب٥٤ض 0285
-3پ٥ـٟٙبد ٌٔ ٣شدد و ٝػبصٔبٖ ثٟض٤ؼت ٣ثب ٕٞىبس ٢سػب٘ٞ ٝب ٢خٕٔ ٣ّٓ ،٣اِخلٛف
تّ٤ٛض ٖٛ٤دس صٔ ٝٙ٥آٌب ٜػبص ٢خب٘ٛادٞ ٜب ٘ؼجت ث ٝپ٥ـٍ٥ش ٢ا ٝ٥ِٚاص خشْ الذأبت خذ٢
ثٕٙبٙ٤ذ چشاوٓ ٝبُٔ ٔ ٣ٕٟدس پ٥ـٍ٥ش ٢ثب٘ ٝ٤ٛاص خشْ ث ٝؿٕبس ٔ ٣سٚد.
-4پ٥ـٟٙبد ٌٔ ٣شدد و ٝػبصٔبٖ ثٟض٤ؼت ٣اػتبٖ اِجشص دس خلٛف خذٔبت سفب ٣ٞآٔٛصؿ،٣
فش ... ٚ ٣ٍٙٞث٥ـتش ٗ٤تٛخ ٝالصْ سا ثٕٙب٤ذ چشاو ٝدس ٘ت٥د ٝتحم٥ك ٘٥ض ثٛٙٓ ٝاٖ ٤ه ٓبُٔ
حٕب٤ت ٟٓٔ ٣دس پ٥ـٍ٥ش ٢ثب٘ ٝ٤ٛاص خشْ ٔحؼٛة ٔ ٣ؿٛد.
-5اس ائ ٝآٔٛصؽ ٞب ٢تخللٛٔ ٣اخ ٟٝثب ا٘ٛاّ خـ٘ٛت ّٓ ٝ٥وٛدوبٖ ث٤ٚ ٝظٚ ٜهٔ٥ت ٞب٢
حبد ٘بؿ ٣اص خـ٘ٛت خٙؼ ٣ثٔ ٝذدوبساٖ اختٕبٓ ٣ثٟض٤ؼت ،٣سٚا٘ـٙبػبّٖٕٔٔ ،بٖ،
وبدسٞب ٢ا٘تِبٔ ٚ ٣لوب...ٚ ٣٤
-6ثبصٍ٘ش ٚ ٢اكالح لٛا٘ٛٔ ٗ٥خٛد دس ثبس ٠حمٛق وٛدوبٖ ٚتل٤ٛت لٛا٘ ٗ٥ثبصداس٘ذ ٜاص
تٙج ٝ٥ثذ٘ٚ ٣ػٛء اػتفبد ٜاص وٛدوبٖ.
-7الذاْ خٟت سؿذ آٌب ٣ٞخبٔٔٚ ٚ ٝاِذ ٗ٤دس خلٛف حمٛق وٛدن.
٥ٕٓٛٙٔ -8ت اػتفبد ٜاص خـ٘ٛت ثشا ٢اٞذاف آٔٛصؿ ٣دس خب٘ٛادٔ ٚ ٜذاسع.
-9الذاْ ٔٙبػت ٔ ٚؤثش خٟت صدٚدٖ سٚؽ ٞب ٢ػٙت ٣ا ٢و ٝث ٝثٟذاؿت ٚػالٔت
خؼٕ ٚ ٣سٚا٘ ٣وٛدن آػ٥ت ٔ ٣سػب٘ذ.
ْٙٔ -10لب٘ ٣٘ٛإٓبَ خـ٘ٛت دس ػبصٔبٖ ٞب ٟ٘ ٚبدٞبٔ ،ثُ ص٘ذاٖ ٞبٔ ،ذاسعٟٔ ،ذٞب٢
وٛدن ٚػب٤ش ٔؤػؼبت.
-11الذاْ ث ٝپ٥ـٍ٥ش ٢اص ثشٚص خـ٘ٛت دس تٕبٔ ٣خذٔبت ٚأٛس ٔشثٛى ث ٝوٛدوبٖ ٚ
خب٘ٛادٞ ٜب ٢آ٘بٖ.
-12استمبء ػٌح خذٔبت ثٟذاؿت ٣دس ػٌح اػتبٖ اِجشص.
-13استمبء ػٌح آٔٛصؿ ٚ ٣أىب٘بت تفش٤ح ٣وٛدوبٖ دس ػٌح اػتبٖ ٚثخلٛف ٔٙبًك
حؼبع ٚخشْ خ٥ض.
-14دػتشػ ٣وٛدوبٖ ثٔ ٝشاوض ٔـبٚس ٜاص ًش٤ك تّفٗٔ ،شاخٔ ١حوٛسٔ ٚ ٢ىبتج ٝا.٢
-15تالؽ دس خٟت وبٞؾ فمش ،آت٥بد ٚث٥ىبس ٢ثخلٛف دس ٔٙبًك فم٥ش ٘ـ.ٗ٥
٘مؾ ػبصٔبٖ ثٟض٤ؼت ٣دس پ٥ـٍ٥ش ٢اص ...ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 18
هٌبثع
لب٘ ٖٛاػبػ٣ -
لب٘ٔ ٖٛذ٘٣ -
لب٘ٔ ٖٛدبصات اػالٔٔ ٣لٛة 1392 ٚ 1370 -
لٛا٘ٔ ٚ ٗ٥مشسات تٔض٤شات حىٔٛتٔ ٣لٛة 1375 -
ٔدٕ ٝٓٛلٛا٘ٔ ٚ ٗ٥مشسات ػبصٔبٖ ثٟض٤ؼت1376 ٣ -
ٔٔٔ ،ٗ٥حٕذ ( .)1377فش ًٙٞفبسػ ،ٗ٥ٔٔ ٣خّذ ا ،َٚا٘تـبسات أ٥شوج٥ش ،تٟشاٖ. -
اهلل٤بسًّٔ ،٢ت (ٔ .)1388مبِ ٝدسػٔ :٣جب٘ٔ ٣ذدوبس ٢اختٕبٓ ،٣دا٘ـىذ ّْٛٓ ٜاختٕبٓ٣ -
دا٘ـٍبٓ ٜالًٔ ٝجبًجبئ.٣
ٔٛػ ،٢ٛػ٥ذ حؼٗ ( .)1389اٚسطا٘غ اختٕبٓ٘ ٚ ٣مؾ آٖ دس پ٥ـٍ٥ش ٢اص ٚل ّٛخشْ، -
فلّٙبٌٔٔ ٝبِٔبت پ٥ـٍ٥ش ٢اص خشْ ،ؽ.14
٘بس٘د ٣ثب٘ ،٣ػٔ٥ذ ( .)1390ثشسػ ٣خجش ؿىُ ٌ٥ش ٢اٚسطا٘غ اختٕبٓٔ ،٣دّٚ ٝوبِت ،ؽ.39 -
ٔ .حٕذ سهب ٌٛدسص .)1382( ٢ثض ٜد٤ذٌ ٣اًفبَ ثض ٜوبسٔ ،دّ ٝحمٛل ٣دادٌؼتش ،٢ؿٕبسٜ -
،44ف.104
ٔحٕذ ٘ؼُ ،غالٔشهب ( . )1387پّ٥غ ٚػ٥بػت پ٥ـٍ٥ش ٢اص خشْ .تٟشاٖ :ا٘تـبسات دفتش -
تحم٥مبت وبسثشد ٢پّ٥غ پ٥ـٍ٥ش٘ ٢بخب؛ اِف
ٌُ ٔحٕذ ٢خبٔ .)1384( ٣ّٓ ،ٝٙپ٥ـٍ٥ش ٢اص خشْ .تٟشأٖ :دٕٔ ٝٓٛمبالت پّ٥غ ٚ -
پ٥ـٍ٥ش ٢اص خشْ .تٟشأٖ :ؤػؼ ٝا٘تـبسات ٣خبْ خٓ؛
ٌُ ٔحٕذ ٢خبٔٔ .)1385( ٣ّٓ ،ٝٙذ٤ش٤ت پ٥ـٍ٥ش ٢اص خشْ .تٟشاٖ :ا٘تـبسات دا٘ـٍبّْٛٓ ٜ -
ا٘تِبٔ٣؛
كفبسٔ .)1391( ٣ّٓ ،٢مبالت ٣دس خشْ ؿٙبػ ٚ ٣و٥فش ؿٙبػ ،٣تٟشاٖ :ا٘تـبسات خ ،ٍُٙف -
283
سٕ٘ٛ٤ذٌ ،ؼٗ ( .)1370خشْ ؿٙبػ ٣وبسثشد٢؛ تشخٕٟٔ ٝذ ٢و٥٘ ٣ب؛ تٟشاٖ :ا٘تـبسات -
ٔتشخٓ.