‫به نام خدا‬

‫سازمان بورس اوراق بهادار‬

‫جزوه آموزشی دوره مقدماتی ‪ :‬آشنایی با بورس اوراق بهادارو نحوه سرمایه گذاری در آن‬

‫‪1‬‬
 ‫مقدمه‬

‫حيطه فعاليت بورس اوراق بهادار با معامالت مربوط به انواع اوراق بهادار همانند سهها اهاد س سهها مم‪،‬ها س‬
‫اوراق قرضه و اوراق مشاركت (مخ‪،‬ص ايران)س مرتبط ميباشد‪ .‬بورس اوراق بهادار مکانيزمي را فهراه ميكنهد تها ا‬
‫طريق آن پساندا ها اندك جامعه به سرمايهگذار ها كالن اق‪،‬صاد تبديل شود‪ .‬اين ابزار كارآمد در كشورها‬
‫پيشرف‪،‬ه دارا قدمت طوالني و در كشور ايران دارا پيشينه كوتاهمهدت ميباشهد‪ .‬در ايهران شهروع فعاليهت رسهمي‬
‫بورس به سال ‪ 1431‬بر ميگردد ولي آغا فعاليت اصلي آن ا سال ‪ 1411‬كه همراه با اولين برنامه توسهعه اق‪،‬صهاد‬
‫و اج‪،‬مااي است ميباشد‪.‬‬
‫با توجه به اينکه با ار بورس اوراق بهادار ركن اصلي با ار سرمايه و با ار مالي استس توسعه م‪،‬ناسب دو بخه‬
‫اصلي اق‪،‬صاد يعني بخ مالي و واقعي ا اهميت و جايگاه ويژها برخوردار ميباشد‪ .‬طبق تئور هها اق‪،‬صهاد در‬
‫صورت هر گونه اخالل در رشد و توسعه بخ ها مذكور يا اد توسعه م‪،‬ناسب آنهاس رشد و توسعه اق‪،‬صهاد داهار‬
‫مشکل خواهد شد‪ .‬كشورها توسعه ياف‪،‬ه همواره دارا بخ مالي قدرتمند هس‪،‬ند كه با ار پهول و بها ار سهرمايه‬
‫ميباشند‪.‬‬
‫اد توسعه مناسب با ار سرمايه به انوان ير مجمواه مهمي ا بخ مالي االوه بر ايجاد فشار مضااف بهر‬
‫سيس‪ ،‬پولي كشورس بااث شده كه واحدها توليد و خدماتي ا مزايها يهب بها ار سهرمايه فعهال و پويها م هرو‬
‫گردند‪ .‬مه ترين هدف با ار سرمايه اين است كه با اجرا فرآيند سال سا و شفافيتس پساندا كنندگاني كه دارنده‬
‫منابع مالي مي باشند و هدف كسب سود و با ده معقول دارند را به اشخاص حقوقي و واحهدها اق‪،‬صهاد كهه بهرا‬
‫توسعه فعاليت ها خود نيا به منابع مالي دارند پيوند دهد‪.‬‬
‫اثر بورس اوراق بهادار در هر اق‪،‬صاد غير قابل انکهار ميباشهد و مشهاركت كننهدگان در ايهن بها ار ااه ا‬
‫سرمايهگذاران و صادركنندگان اوراق بهادار ا مزيتها آن بهرهمند ميگردند‪.‬‬

‫از ديدگاه اقتصادي‪ ،‬نقش بورس اوراق بهادار از چهار بعد قابل تأمل است‪:‬‬

‫الف‪ :‬جمعآوري سرمايههاي جزيي و پراكنده و يك كاسه كردن آنها در جهت تجهيز منابع مالي شركتها‬
‫ان‪،‬شار سها و فروش اوراق مشاركت يکي ا مطمئنترين راهها جمعآور وجوه ال بهرا سهرمايهگذار‬
‫است‪ .‬واحدها توليد و تجار به اوض اس‪،‬قراض ا نظا بانکي ميتوانند ت ت ضوابطي ا طريق ان‪،‬شار سها يها‬
‫فروش اوراق مشاركت در بورس نيا ها مالي خود را تأمين كننهد‪ .‬در گذشه‪،‬ه ايجهاد واحهدها كواهب بها تهأمين‬
‫سرمايه ا سو يب شخص يا يب خانواده ميسر بود‪ .‬در حاليکه امرو ه ديگهر تأسهيس واحهدها بهزرل توليهد و‬
‫تجار انان سرمايه انبوهي را ميطلبد كه ا توان مالي يب فرد يا خانواده خارج است‪.‬‬
‫بورس مکاني است كه اين واحدها با ان‪،‬شار سها قادر هس‪،‬ند سهرمايهها پراكنهده را جمهعآور كهرده و در‬
‫پروژهها بزرل سرمايهگذار نمايند‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫ب‪ :‬توزيع عادالنه درآمد و ايجاد احساس مشاركت‬
‫با تقسي مالکيت ها بزرل ا طريق فروش سها آنها در بهورس اوراق بههادار ا ديهد اق‪،‬صهاد كهالن بهه‬
‫هدفها تو يع اادالنهتر درآمد و نيز احساس مشاركت در امهو افهراد جامعهه در فعاليتهها توليهد و تجهار‬
‫كمب ياد ميكند‪ .‬ح‪،‬ي انانچه امکان تأمين منابع سرمايهگذار ها بزرل با اس‪،‬قراض بانکي ميسر شودس معهذا‬
‫ان‪،‬شار و فروش سها به امو به منظور تأمين منابع مالي مرجح است‪ .‬بسهيار ا جامعهشناسهان تو يهع مالکيهت را‬
‫بين امو طبقات به ل اظ اج‪،‬مااي مفيد ميدانند‪ .‬امر كه ا دوقطبي شدن جامعه جلوگير ميكند و ناآراميهها‬
‫اج‪،‬مااي را تخفيف ميدهد‪.‬‬

‫ج‪ :‬ايجاد يك بازار رقابتي كامل‬

‫در با ار رقاب‪،‬ي كامل تعداد ياد خريدار و فروشنده به ن و اادالنه ت هت مکهانيز بها ار يعنهي ارضهه و‬
‫تقاضا به فعاليت ميپردا ند و هر كهس ميتوانهد آ ادانهه اوراق بههادار را خريهدار و يها بهه فهروش برسهاند‪ .‬ضهمنا‬
‫شركت ها بورسي ملز هس‪،‬ند اطالاات مالي و گزارشها مربوط به اتفاقات مه و سهرمايهگذار ها و كهال ههر‬
‫اطالااتي كه رو قيمت سها اثرگذار است و م رمانه نباشد را به صورت سهماههس ش ماههس نه ماهه و ساليانه بهه‬
‫بورس ارسال نموده و بورس پس ا بررسيس آنها را من‪،‬شر مينمايد‪.‬‬

‫د‪ :‬تخصيص مطلوب منابع‬

‫وجود فضا يب با ار كامل در بورس اوراق بهادار‪ ,‬تخصيص مطلوب منابع را ميسر ميسا د‪ .‬بهورس اوراق‬
‫بهادار با تعيين بها رقاب‪،‬ي سها به انوان ابزار ان‪،‬ظامي اق‪،‬صادس مديران غير كارا و ضعيف را تنبيه و مهديران مب‪،‬کهر‬
‫و قدرتمند را تشويق ميكند‪ .‬يب شركت يانده نميتواند ا طريق بورس به تأمين نيا ها مالي خود اقدا نمايد‪.‬‬

‫مزايايبورساوراقبهاداراز سه ديدگاه اقتصاد كالن‪ ،‬سرمايهگذاران و شركتهاي سرمايهپذير‬

‫الف) مزاياي بورس اوراق بهادار از ديدگاه اقتصاد كالن‬

‫جمعآور سرمايه ها جزئي و پراكنده و انباشت آن برا تجهيز منابع مالي شركتها‬ ‫‪-1‬‬
‫بکار گير پساندا ها راكد در امر توليد و تأمين مالي دولت و موسسات‬ ‫‪-2‬‬
‫كن‪،‬رل حج پولس نقدينگي و تور ا طريق ان‪،‬شار سها و اوراق قرضه (مشاركت)‬ ‫‪-4‬‬
‫بورس به مثابه با ار رقابت كامل (تعهداد يهاد خريهدار و فروشهندهس آ اد ورود و خهروج ا بها ارس شهفافيت‬ ‫‪-3‬‬
‫اطالاات و تخصيص مطلوب منابع)‬
‫رشد توليد ناخالص مليس افزاي اش‪،‬غال و كمب به حفظ تعادل اق‪،‬صاد كشور‬ ‫‪-5‬‬
‫ف راه نمودن تو يع اادالنه ثروت ا طريق گس‪،‬رش مالکيت امومي و ايجاد احساس مشاركت امومي‬ ‫‪-1‬‬
‫افزاي درجه نقدينگي ثروت افراد‬ ‫‪-7‬‬

‫ب) مزاياي بورس اوراق بهادار از ديدگاه سرمايهگذاران‬

‫در مقابل تور‬ ‫‪ -1‬خريد سها و اوراق بهادار برا كسب با ده مناسب و پوش‬

‫‪4‬‬
 ‫اطمينان ا گزينه سرمايهگذار به دليل شفافيت اطالاات‬ ‫‪-2‬‬
‫قابليت نقدينگي اوراق بهادار و سهولت نقل و ان‪،‬قال سها و اس‪،‬فاده ا معافيتها مالياتي‬ ‫‪-4‬‬
‫مشاركت در فرآيند تصمي گير برا اداره شركتها‬ ‫‪-3‬‬
‫ايجاد يب با ار دائمي و مس‪،‬مر كه امکان سرمايهگذار بلند مدت و كوتاه مدت را فراه مينمايد‪.‬‬ ‫‪-5‬‬
‫وجود طيف ها م‪،‬نوع ا اوراق بهادار ا نظر درجه با دهي و خطر پذير برا سرمايهگذار‬ ‫‪-1‬‬
‫برقرار سيس‪ ،‬ها و روش هايي كه ا طريق آنس خريد و فروش اوراق بهادار منظ و رسمي گردد‪.‬‬ ‫‪-7‬‬
‫حمايت ا سرمايه گذاران كواب و احساس مشاركت در امور توليد و تجار‬ ‫‪-1‬‬
‫نظارت مضااف بر فعاليت شركتها در ااراوب اس‪،‬انداردها و آئيننامهها با ار سرمايه‬ ‫‪-9‬‬

‫ج) مزاياي بورس اوراق بهادار از ديدگاه واحد اقتصادي (شركتهاي سرمايهپذير)‬
‫‪ -1‬سهولت در تأمين مالي ا طريق ان‪،‬شار سها و ساير اوراق بهادار‬
‫‪ -2‬افزاي اا‪،‬بار داخلي و خارجي و تأمين مالي با به وثيقه گذاردن سها شركت در با ارهها مهالي داخلهي و‬
‫خارجي‬
‫‪ -4‬تعيين ار ش با ار بر اساس قانون ارضه و تقاضا تا مانيکه نا شركت در تابلو بورس درج باشد‪.‬‬
‫‪ -3‬سهولت در تغيير تركيب سها دار و ان‪،‬قال مالکيت‬
‫‪ -5‬به وجود آمدن ديدگاهي مطلوب در سرمايهگذاران با كاه ريسب واحد اق‪،‬صاد و امکان تأمين مهالي بها‬
‫هزينه كم‪،‬ر‬
‫‪ -1‬برخوردار ا مزايا خاص و اا‪،‬بار مانند افزاي سقف تسهيالت بانکي و ان‪،‬شار اوراق مشاركت‬
‫‪ -7‬ان‪،‬شار اوراق مشاركت بدون اخذ مجو ا بانب مركز و فقط با مجو بورس اوراق بهادار‬
‫‪ -1‬برخوردار ا معافيتها مالياتي‬
‫‪ -9‬تبيين اش اندا فعاليت شركت در آينده و ار يابي املکرد شركت‬
‫‪ -11‬ارتقاء سطح اا‪،‬ماد امومي و اس‪،‬فاده ا مشاركت امومي در توسعه شركت‬

‫بازارهاي مالي‬

‫با ارها مهالي با ارههايي هسه‪،‬ندكه درآنهاداراييهها مهالي مبادلهه مهي شهوند‪.‬داراييها مهالي داراييهها كاغهذ‬
‫هس‪،‬ندمثل سها واوراق مشاركت وار ش آنهابه ار ش توليدات وخدمات ارايهه شهده توسهط شهرك‪،‬ها من‪،‬شهركننده‬
‫آنهاوابس‪،‬ه است‪.‬تفاوت داراييها مالي باداراييها واقعي دراينست كه داراييها واقعهي ماهيهت فيزيکهي دارندماننهد‬
‫اتومبيل ‪,‬امالك ومس‪،‬غالتس وسايل منزل و‪. ...‬‬
‫درهمه جا دنيا يکي ا راهها سرمايه گذار خريد داراييها مالي است ‪.‬مزيت خريد داراييهها مهالي نسهبت بهه‬
‫خريد داراييها واقعي ا ديدگاه اق‪،‬صاد اينست كه اوال دارايي واقعي كاال مصهرفي اسهت نهه وسهيله پهس انهدا‬
‫وسرمايه گذار ‪.‬دو اينکه خريد داراييها واقعي وبالاس‪،‬فاده نگه داش‪،‬ن آنهابه اميد گران‪،‬رشدن درآينهده بهه معنها‬
‫بالاس‪،‬فاده ن گه داش‪،‬ن منابع كشور است وار ش افزوده ا ايجهادنمي كند‪.‬مگرآنگهه ا آن اسه‪،‬فاده شهود مثهل اينکهه‬
‫شخصي اتومبيل ويا خانها بخردوآن رااجاره دهد‪.‬‬

‫‪3‬‬
 ‫اندنوع ا داراييها مالي ابارتندا ‪:‬سپرده ها سرمايه گذار در بانکها‪,‬طرح ها با نشس‪،‬گي كه توسط صهندوقها‬
‫با نشس‪،‬گي ارايه مي شود‪,‬انواع بيمه نامه ها شرك‪،‬ها بيمه ودرنهايت اوراق بهادار قابهل دادوسه‪،‬د دربهورس اوراق‬
‫بهادار كه توسط كارگزاران خريدوفروش مي شود‪.‬‬

‫در اقتصاد بازارهاي مالي را براساس معيارهاي مختلفي تقسيم ميكنند كه دو نمونه اصلي آنها به شرر‬
‫زير است ‪:‬‬

‫‪ -1‬طبقه بندي بر اساس سررسيد حق مالي‬

‫الف) با ار پول‬
‫ب) با ار سرمايه‬
‫در با ار پول اوراق بهادار كه مان سررسيد آنها كم‪،‬ر ا يب سال است مبادلهه ميشهوند‪ .‬و در بها ار سهرمايه اوراق‬
‫بهادار كه مان سررسيد آنها بي ا يب سال باشد دادوس‪،‬د ميشوند‪ .‬در با ار پول بانکها و صرافيها فعاليت دارنهد‬
‫و با ار سرمايه نيز امدتا بورس اوراق بهادار را شامل ميشود‪.‬‬

‫‪ -2‬طبقهبندي براساس مرحلة انتشار‬

‫الف) با ار اوليه‬
‫ب) با ار ثانويه‬
‫اوراق بهادار كه برا اولين بارتوسط دولت وياشرك‪،‬ها من‪،‬شرمي شود دراين با ارپذيره نويسهي مهي شهوند‪ .‬درواقهع‬
‫تاسيس هرشركت وياشروع هرفعاليت اق‪،‬صاد دربا اراوليه صورت مي گيرد‪ .‬در با ار ثانويه اوراق بهادار كه در با ار‬
‫اوليه پذيره نويسي شدهاندمورد داد و س‪،‬دمجددقرار مي گيرندونمادآن دركشورما با ار بورس اوراق بهادار است‪.‬‬
‫همانطوركه اشاره شدبا اربورس با ارثانويه است ‪.‬يعني دربورس شهرك‪،‬ي تاسهيس نمهي شهودوفقط سهها شهرك‪،‬ها‬
‫پذيرف‪،‬ه شده كه قبالتاسيس شده واندسال فعاليت كرده اند‪,‬موردمعامله قرارمي گيرد‪.‬‬

‫واسطههاي مالي‬

‫تما شرك‪،‬ها و فعالين با ارها مالي را ميتوان واسطهها مالي نا برد‪ .‬به طور كلي ميتوان واسطهها مالي را به‬
‫شکل ير طبقهبند كرد ‪:‬‬
‫‪ -1‬واسطههاي مالي بانکي (بانکهاي سپرده پذير)‬
‫‪ -2‬واسطههاي مالي غيربانکي‬
‫الف)شرك‪،‬ها بيمه‬
‫ب)شرك‪،‬ها سرمايهگذار‬
‫ج)صندوق با نشس‪،‬گي و اح‪،‬ياطي‬
‫د)ات اديهها اا‪،‬بار‬
‫ر) سا مانها وا و پساندا س صندوقها پساندا با هدفها خاص (تعاوني ها اا‪،‬بار )‬

‫‪5‬‬
‫) شرك‪،‬ها تامين مالي(به مجمواه ا ا واسطه ها مالي كه در ااطا وا به بنگاههها و مصهرف كننهدگان‬
‫تخصص دارند گف‪،‬ه مي شود)‬
‫ه)شرك‪،‬ها اجارة بلند مدت (شرك‪،‬هايي هس‪،‬ند كه دارايي ها بادوا و ملموس نظير ماشهين آالت را خريهدار‬
‫مي كنند و آنها را به شکل اجاره در اخ‪،‬يار افراد حقيقي و حقوقي قرار مي دهند)‬

‫‪ -3‬ساير موسسات ارائه كننده خدمات مالي‬

‫ب)دالالن بورس اوراق بهادار‬ ‫الف)كارگزاران بورس اوراق بهادار‬

‫ج)بانب ها سرمايه گذار(‪) Investment Bank‬‬
‫د)بانکها رهني‬
‫بانکها سرمايهگذار سا مانهايي هس‪،‬ند كه بعنوان واسط بين ناشران اوراق بههادار ومشه‪،‬ريان امهل مهي كننهد و‬
‫اوراق را در با ار به نيابت ا مش‪،‬ريان به فروش مي رسانند‪ .‬اين بانکها معموال فروش سهها و اوراق مشهاركت جديهد‬
‫را تعهد ميكنند‪.‬‬
‫بانکها رهني فعالي‪،‬ي مشابه بانکها سرمايه گذار دارند‪ .‬اين بانکها اوراق بهادار رهني ناشي ا ساخت خانهه هها و‬
‫مج‪،‬معها مسکوني جديد و بنگاهها تجار را به دسهت ميآورنهد و آنهها را نهزد وا دهنهدگان بلندمهدت ماننهد‬
‫شرك‪،‬ها بيمهس صندوقها با نشس‪،‬گي و بانکها پساندا به وديعه ميگذارند‪.‬‬

‫فرآيند سرمايهگذاري در بورس اوراق بهادار‬

‫پس ا اينکه سرمايهگذارس تصمي خود را نسهبت بهه سهرمايهگذار در خريهد يهب ورقهه بههادار خهاصس يها‬
‫مجمواه ا ا اوراق بهادار اتخاذ كردس برا اجرا منظور خود بايس‪،‬ي به يکهي ا كهارگزاران مراجعهه كهردهس دسه‪،‬ور‬
‫خريد يا فروش خود را به آنها ارائه دهد‪.‬‬

‫‪-‬كارگزاران‬
‫كارگزاران اشخاصي حقوقي هس‪،‬ند كه نق واسطه بين خريدار و فروشنده را در با ار بورس با ميكننهد‪.‬‬
‫آنها در اين نق وظيفه ياف‪،‬ن خريدار برا فروشنده و فروشنده برا خريدار را بر اهده دارند‪ .‬به ابارتي آنهها اامهل‬
‫تطابق ارضه و تقاضا هس‪،‬ند‪ .‬كارگزاران طي تشريفات و آ مونها م‪،‬عدد و خاصي ان‪،‬خهاب ميشهوند و بنهابراين در‬
‫كار خود صالحيتس مهارت و دان ال را دارا مي باشند‪ .‬كارگزاران وظايف م‪،‬نواي دارند كه موارد يهر ا اهه آنهها‬
‫ميباشد‪:‬‬

‫‪ -1‬انجام معامله‪ :‬اجرا سفارش خريد برا خريداران و سفارش فروش برا فروشندگان‬
‫‪ -2‬اداره حساب سرمايهگذاري اشخاص‪ :‬شركت ها كارگزار در برخي مهوارد نقه مهديريت حسهاب‬
‫سرمايهگذار اشخاص را ايفا ميكنند‪ .‬آنان بايد دارا مجو جداگانه ا ا بورس باشند‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪ -3‬مشاوره و راهنمايي‪ :‬كارگزاران با دس‪،‬رسي نسب‪،‬ا وسيع و سريعتر به اطالاهات و بها داشه‪،‬ن كارشناسهان‬
‫م‪،‬خصص معموال خدمات اطالااتي قابل توجهي به مش‪،‬ريان ارائه ميدهند كه كارگزاران دارا صهالحيت‬
‫مشاوره بايد مجو جداگانه ا ا بورس داش‪،‬ه باشند‪.‬‬
‫‪ -4‬معرفي شركتها براي پذيرش در بورس‬

‫‪ -‬معيارهاي انتخاب كارگزار‬

‫‪ -1‬قابليت انجا سريع سفارش مش‪،‬ر‬
‫‪ -2‬داش‪،‬ن اطالاات مربوط و كافي‬
‫‪ -4‬داش‪،‬ن سيس‪ ،‬ها داخلي مناسب‬

‫‪ -‬فرآيند دريافت و اجراي سفارش‬

‫بعد ا ان‪،‬خاب كارگزار مناسبس نوبت به ارائه سفارش خريد يا فروش ميرسد‪ .‬سفارشات مشه‪،‬ريان ا طريهق‬
‫فر هايي كه توسط سا مان بورس در اخ‪،‬يار كارگزاران قرار ميگيرد ارائه ميشود‪ .‬در صورتيکه سفارش مزبهور خريهد‬
‫باشدس همزمان با ارائه سفارشس مش‪،‬ر بايد وجهي به اندا ه خريد مورد نظهر خهود را بهه حسهاب شهركت كهارگزار‬
‫پرداخت نمايد‪ .‬در حالت سفارش فروشس مش‪،‬ر بايد االوه بر فر سفارش فروشس فر ديگر كه وكال‪،‬نامه فهروش‬
‫ناميده ميشود را نيز تکميل كند‪.‬‬

‫‪ -‬سفارشهاي خريد و فروش‬

‫سفارشات خريد و فروش فر ها نمونها (پيوست‪1‬و‪ )2‬هس‪،‬ند كه رابطه حقوقي و قرارداد بين مشه‪،‬ريان‬
‫و كارگزار در امر خريد يا فروش را تعيين و تعريف ميكنند و به همين دليل تکميل ص يح و دقيق آنها (اهه خريهد و‬
‫اه فروش) ا اهميت خاصي برخوردار است‪ .‬اين فر ها معموال ا دو قسمت تشکيل ميشوند‪ .‬يب قسمت اهاپي كهه‬
‫معموال در تما فر ها يکسان و مشابه است و يب قسمت جاها خالي كه مش‪،‬ريان اطالاهات مهورد نظهر خهود در‬
‫قرارداد معامله را در آنها درج ميكنند‪ .‬نمونها ا سفارشات خريد و فروش به شما ارائه شده است‪.‬‬

‫با توجه به شروطي كه ميتوان در قسمت قيمت گنجاندس انواع سفارش ير به وجود ميآيد‪:‬‬

‫‪ -1‬سفارش به قيمت بازار‬

‫در صورتيکه كلمه “رو ” يا “جار ” در قسمت بها سها درج شودس سفارش به قيمت با ار شکل ميگيهرد‪.‬‬
‫بر اساس اين نوع سفارشس معامله با به‪،‬رين قيمت رايج در با ار صورت ميگيرد و با اين شيوه قيمتگذار س كهارگزار‬
‫سعي خواهد كرد در حالت خريدس سه مورد نظر را به پايينترين قيمت خريدار كنهد و در حالهت فهروشس آن را بهه‬
‫باالترين قيمت به فروش رساند‪ .‬اين شيوه تعيين قيمت خريد و فروشس معموال انعطاف امل ياد را بهرا كهارگزار‬
‫ايجاد مي كند و بنابراين سرات ياد به معامله مي بخشد‪ .‬ولي در اين حال‪ ,‬برا مش‪،‬ريان اين خطر را نيز دارد كهه‬
‫ممکن است قيمت معامالتي نسبت به قيمت مورد نظر مش‪،‬ر فاصله ياد داش‪،‬ه باشد‪.‬‬

‫‪7‬‬
 ‫‪ -2‬سفارش به قيمت معين‬
‫مش‪،‬ر ميتواند قيمت خاصي را در قسمت خهالي مربهوط درج كنهد‪ .‬در ايهن صهورت سهفارش بهه قيمهت‬
‫مشخص به وجود مي آيد‪ .‬طبق اين نوع سفارشس كارگزار تنها در قيمت خاص مورد نظهر مشه‪،‬ر اقهدا بهه معاملهه‬
‫خواهد كرد‪ .‬اين شيوه تعيين قيمتس اح‪،‬مال تغيير قيمت را كاه ميدهد ولي موجب ميشود انعطاف امهل كهارگزار‬
‫در معامله نيز ك شود‪.‬‬

‫‪ -3‬سفارش محدود‬
‫مش‪،‬ر مي تواند در قسمت قيمتس سقف يا كف قيمت تعيين كند‪( .‬مثال حهداكثر ‪ .....................‬ريهال بهرا‬
‫خريد و يا حداقل ‪ ................... ..‬ريال برا فروش)‪ .‬با اين شيوه املس انعطاف امهل كهارگزاران در م هدوده قيمهت‬
‫تعيين شده تا حدود بيش‪،‬ر شدهس انجا سفارش نيز تسريع ميشود‪ .‬ا طرفي مش‪،‬ر نيز اطمينان بيش‪،‬ر نسبت بهه‬
‫دامنه قيمت معامالتي و قيمت معامله خواهد يافت‪.‬‬

‫‪ -‬تعيين كد معامالتي براي مشتريان‬

‫بعد ا اينکه مش‪،‬ر سفارش مورد نظر خود را به كارگزار تسلي كردس نوبت به تعيين كد معهامالتي مشه‪،‬ر‬
‫مي رسد‪ .‬كد معامالتيس نماد است كه به صورت اخ‪،‬صاصي برا تما مش‪،‬رياني كه در بهورس اوراق بههادار معاملهه‬
‫ميكنندايجاد مي شود‪ .‬به منظور شناسايي و در سيس‪ ،‬معامالتيس سهولت انجا معهامالت ا نظهر دادن اطالاهات‬
‫م‪،‬عدد مربوط به خريداران يا فروشندگانس نگهدار اطالاات مشه‪،‬ريانس گزارشهگر ها دورها صه ت معهامالت‬
‫انجا شده توسط كارگزاران تعيين ميشود‪ ( .‬يرا معامالتي كه در بورس صورت ميگيردس به نها شهخص خريهدار يها‬
‫فروشنده انجا ميشود‪).‬‬
‫كد معامالتي معموال االم‪،‬ي است مركب ا سه حرف و ‪ 5‬ادد (مجمواا ‪ 1‬حرف) كه حروف آنس سه حهرف‬
‫اول تشکيلدهنده نا فاميل شخص و ااداد آن طبقهبند و در بانب اطالااتي سيسه‪ ،‬كهامپيوتر اسهت‪ .‬بهرا‬
‫مثال برا نا “رضا م مد ” ممکن است در سيس‪ ،‬كامپيوتر كد ير مورد اس‪،‬فاده قرار گيرد‪“ .‬م ه ‪ ”1251‬كهه‬
‫“م ” برگرف‪،‬ه ا سه حرف اول نا فاميل فرد و شماره “‪ ”1251‬جايگاه آن در بانب اطالااتي مربوط ميباشد‪.‬‬
‫برا كساني كه اولين بار است اقدا به خريد ميكنندس توسط كارگزار كد معامالتي ايجاد ميشهود و سهپس‬
‫تما خريد يا فروشها فرد با همان كد انجا ميشود‪.‬‬

‫‪ -‬اجراي سفارش مشتريان‬

‫پس ا اينکه كد معامالتي مش‪،‬ر به وسيله كارگزار صادر شدس كارگزار يا نماينده و س سهفارش مشه‪،‬ر را‬
‫وارد با ار ميكند‪.‬‬
‫شبکه ارتباطات رايانها تشکيلدهنده با ارس توسط برنامها كه به آن سيس‪ ،‬اجهرا اتوماتيهب سفارشهات‬
‫ميگويند و نسبت به قوااد با ار و آيين نامه معامالت در حد كه به آن برنامه داده شده س معامالت را انجا ميدههد‪.‬‬
‫روشي كه سيس‪ ،‬ا آن پيرو مي كند دقيقا مشابه سيس‪ ،‬معامالت تاالر و مب‪،‬ني بر نهواي حهراج دوگانهه اسهت‪ .‬در‬
‫اين سيس‪ ،‬س معامله وق‪،‬ي انجا خواهد شد كه قيمت فروش و قيمت خريد دقيقا مساو يکهديگر گردنهد‪ .‬بهر اسهاس‬

‫‪1‬‬
‫قوااد حراجس اين سيس‪ ،‬به طور معمولي معامالت خريد را به حداقل قيمت و معامالت فروش را به حداكثر قيمت بهه‬
‫انجا ميرساند‪.‬‬
‫سفارشات خريد و فروش كه توسط كارگزاران برا معامله وارد سيس‪ ،‬ميشودس هريهب وارد ليسهت مجهزا‬
‫مي گردد‪ .‬اين سفارشات اول بر اساس قيمت خريد و فروش و دو بر مبنها مهان ورودس در صهف خريهداران يها‬
‫فروشندگان قرار مي گيرند‪ .‬در حالت خريدس اگر خريدار به قيمت بهاالتر ا ديگهران بخهردس در صهف‬
‫خريدارانس جلوتر ا همه قرار خواهد گرفت (به ترتيب نزولي) و در حالت فروشس اگر فروشندها ار ان‪،‬ر‬
‫ا ديگران بفروشدس نفر اول فروشندگان خواهد شد‪( .‬به ترتيب صعود )‬
‫كارگزاران ا ساات ‪ 1:41‬تا ‪ 11‬ميتوانند دس‪،‬ورات خريد و فروش خهود را در سيسه‪ ،‬وارد كننهد يها حهذف‬
‫نمايند و يا تغيير دهند‪ .‬هر دس‪،‬ور خريد يا فروش يب مشخصه ماني دارد‪ .‬اگر كهارگزار ايهن مشخصهه را “رو ” وارد‬
‫كندس دس‪،‬ور فقط برا همان رو اا‪،‬بار خواهد داشت و در صورتيکه بهه صهورت “بها ” وارد شهده باشهدس تها مانيکهه‬
‫كارگزار آن را حذف نکند مع‪،‬بر خواهد بود‪.‬‬

‫مثال‪ :‬در ليست خريداران و فروشندگان سه خاصيس در حال حاضر مقادير تعداد و قيمت ير وجود دارد‪:‬‬

‫سفارشات فروش‬ ‫سفارشات خريد‬

‫قيمت‬ ‫تعداد‬ ‫قيمت‬ ‫تعداد‬

‫‪1111‬‬ ‫‪111‬‬ ‫‪1111‬‬ ‫‪211‬‬

‫‪1211‬‬ ‫‪151‬‬ ‫‪7711‬‬ ‫‪251‬‬

‫‪1251‬‬ ‫‪111‬‬ ‫‪7711‬‬ ‫‪121‬‬

‫‪1411‬‬ ‫‪151‬‬ ‫‪7111‬‬ ‫‪1111‬‬

‫در اين حالت معامله انجا ميشود و در صف ه معامالت معاملها با ‪ 111‬سه و به قيمت هر سهه ‪1111‬‬
‫ريال ثبت ميشود و ترتيب صف به شکل ير خواهد بود‪.‬‬

‫سفارشات فروش‬ ‫سفارشات خريد‬

‫قيمت‬ ‫تعداد‬ ‫قيمت‬ ‫تعداد‬

‫‪1211‬‬ ‫‪151‬‬ ‫‪1111‬‬ ‫‪111‬‬

‫‪1251‬‬ ‫‪111‬‬ ‫‪7711‬‬ ‫‪251‬‬

‫‪9‬‬
 ‫‪1411‬‬ ‫‪151‬‬ ‫‪7711‬‬ ‫‪121‬‬

‫‪7111‬‬ ‫‪1111‬‬

‫صدور اعالميه خريد و فروش و گواهينامه موقت سهام‬

‫بعد ا انجا هر معامله برا مش‪،‬ريان (اه خريد يا فروش)س توسط سيس‪ ،‬يب سر فعاليتها پشه‪،‬يباني‬
‫و نهايي معامله انجا ميشود كه صدور ااالميه ها خريد و فروش و صدور گواهينامه موقت سها نمونهها ا آنهها‬
‫ميباشد‪.‬‬
‫ااالميه ها خريد و فروشس اسناد هس‪،‬ند كه اطالاات مربوط به وضعيت معامله سهها يهب مشه‪،‬ر را‬
‫نشان ميدهند‪ .‬نمونها ا اين ااالميهها خريد و فروش(پيوست‪4‬و‪ )3‬ارائه شده اسهت‪ .‬همهانطور كهه مالحظهه‬
‫ميشود در هر ااالميهس اطالاات ير وجود دارد‪:‬‬

‫‪ ‬كد شركت‪ :‬برا تسهيل انجا معامالت توسط سيس‪ ،‬كامپيوتر س برا هر شركت نماد خاصهي طراحهي‬
‫شده كه م‪،‬شکل ا اند حرف ميباشد‪ .‬اولين حرف اين نمادس مشخصه صنعت يا گروهي اسهت كهه شهركت‬
‫در قالب آن فعاليت مي كند‪ .‬ساير حروف نيز تلخيصي است ا نها شهركت و معمهوال بهه گونهها ان‪،‬خهاب‬
‫مي شود كه به خوبي نا شركت اصلي را تدااي كند‪ .‬مثال نماد “وبشهر” كه مخ‪،‬ص “شركت توسعه صهنايع‬
‫بهشهر” استس بر اساس اولين حرف “و” نشان ميدههد كهه شهركت در گهروه شهركتها سهرمايهگذار‬
‫(واسطه مالي) است و ساير حروف بشهر نيز مخففي است ا نا توسعه صهنايع بهشههر يها مهثال “غپهارس”‬
‫نشان ميدهد كه شركت در گروه صنايع “غذايي” فعاليت ميكند و “پارس” آن مبين “روغن نباتي پهارس”‬
‫است‪.‬‬

‫در صورتيکه به جا سه س حق تقد آن معامله شودس در آخر اين كد يا نمادس معموال حهرف “ح” كهه نشهان‬
‫دهنده حق تقد آن سه است درج ميشود‪ .‬مانند “وبشهرح” كه معرف حق تقد توسعه صنايع بهشهر است‪.‬‬
‫حق تقد س ورقه بهادار است كه در صورت افزاي سرمايه شركت به سهامداران قبلهي جههت خريهد سهها جديهد‬
‫ااطا مي شود‪.‬‬

‫‪ ‬تاريخ انجام معامله‪ :‬كه معموال در قسمت باال سمت اپ ااالميه درج ميشود‪.‬‬
‫‪ ‬مشخصات شناسنامهاي مشتري‪ :‬در بخ مياني ااالميههاس اطالاات شناسنامها مش‪،‬ريان (خريدار يا‬
‫فروشنده) و همچنين كد معامالتي آنها ثبت ميشود‪.‬‬
‫‪ ‬مشخصات معامله‪ :‬در نهايت در نيمه يرين ااالميهس اطالاات مالي مربوط به معاملهه مشه‪،‬ر س ا ل هاظ‬
‫تعدادس نرخ معامله هر سه س كل مبلغ معامله و كل وجوه قابل پرداخت خريدار و يا قابهل دريافهت فروشهنده‬
‫ثبت ميشوند‪.‬‬

‫هزينه انجام معامالت‬

‫‪11‬‬
 ‫هزينه ا كه مش‪،‬ريان برا انجا معامله م‪ ،‬مل ميشهوند بهرا سفارشهات خريهد و فهروش تها حهدود‬
‫م‪،‬فاوت است‪ .‬در حال حاضر برا سفارشات خريدس مبلغي كه خريدار ميپهردا دس ابهارت اسهت ا ‪ %1/3‬ار ش خريهد‬
‫بابت كارمزد كارگزار و مبلغ ‪ %1/15‬ار ش خريد بابت كارمزد گس‪،‬رش بورس است‪.‬‬
‫برا سفارشات فروشس االوه بر دو مورد كارمزد كارگزار و كارمزد گس‪،‬رش بهورسس ‪ %1/5‬ماليهات فهروش‬
‫نيز وجود دارد‪ .‬حداقل كارمزد كارگزار‪ 15111‬ريال و حداكثر آن ‪ 111‬ميليون ريال مي باشد‪.‬‬

‫االوه بر ااالميه ها خريد و فروش توسط سيس‪ ،‬س گواهينامه موقت سها جديهد صهادر شهده و در اخ‪،‬يهار‬
‫خريداران و يا فروشندگاني كه بخشي ا سها خود را فروخ‪،‬هاندس قرار مي گيرد‪( .‬در واقع برا فروشندگان گواهينامهه‬
‫جديد مساو باقيمانده سها اين افراد صادر ميشود)‪ .‬اين گواهينامه كه قابليت نقل و ان‪،‬قال داردس اهار رو كهار‬
‫پس ا رو انجا معامله صادر ميگردد و تا قبل ا صدور آن شخص نميتواند سه خود را به فروش برساند‪.‬‬
‫در صورتيکه شخص قبال سها خاصي را داش‪،‬ه باشد و تعهداد ديگهر ا همهان سهه را بخهرد بها صهدور‬
‫گواهينامه جديدس گواهينامه قبلي باطل شده و كل موجود سها و در گواهينامه جديهد ثبهت ميشهود‪ .‬در هنگها‬
‫فروش ه ماني كه شخص قسم‪،‬ي ا سها خود را به فروش ميرساندس باقيمانهده سهه و در گواهينامهه صهادره‬
‫جديد درج ميشود و گواهينامه قبلي اا‪،‬بار ندارد‪ .‬كارگزار موظهف اسهت گواهينامههها قبلهي را (در هنگها خريهد و‬
‫فروش) ا سها دار گرف‪،‬ه و باطل نمايد‪.‬‬

‫تسويه حساب با مشتريان‬

‫آخرين مرحله ا فرايند معامله توسط مش‪،‬ر س تسويه حساب نامبرده ميباشد‪ .‬تسويه حساب بر حسب اينکهه‬
‫مش‪،‬ر خريدار باشد يا فروشندهس ا نظر دوره ماني تا حدود م‪،‬فاوت است‪ .‬در حال‪،‬يکه مش‪،‬ر خريدار باشدس تسهويه‬
‫حساب پس ا صدور ااالميه خريد توسط بورس و روشن شدن وضع حساب مش‪،‬ر در كارگزار ممکن خواهد بود‪.‬‬
‫اما در صورتيکه مش‪،‬ر فروشنده باشدس تسويه حساب اهار رو كار بعد صورت ميپذيرد‪ .‬برا مثال اگهر سهه در‬
‫رو شنبه به فروش برسدس رو اهارشنبه كارگزار وجه مش‪،‬ر را به حساب و واريز ميكند‪.‬‬

‫چگونه دربازار بورس اوراق بهادارسرمايه گذاري كنيم ؟‬

‫برا هرفرد تا ه واردبه با اربورس ممکن است اين سوال پي بيايد كه برا خريدسها خهوب اهه بايدكرد‪.‬درادامهه‬
‫سعي مي شودابزارهاواوامل موثردرجهت سرمايه گذار ص يح نظيرتجزيه وت ليل صورتها مالي ‪,‬نسهب‪،‬ها مهالي‬
‫‪,‬اوامل موثربرقيمت سها ‪,‬تجزيه وت ليل شركت وصنعت و‪ ...‬رابه اخ‪،‬صار معرفي كرد‪.‬‬

‫تجزيه و تحليل صورتهاونسبتهاي مالي‬

‫صورتها مالي اساسي ابارتند ا ‪ :‬ترازنامه ‪,‬صورت سودوزيان‪,‬صورت سودوزيان انباشته ‪,‬صرورت‬
‫گردش وجوه نقدويادداشتهاي همراه صورتهاي مالي ‪ .‬تجزيه و ت ليل اين صورتها بااث ميشود كهه مهديران‬
‫شركت ها‪ ,‬صاحبان سرمايهس بس‪،‬انکاران و سرمايهگذاران ب‪،‬وانند ا وضع مالي حال و آينهده شهرك‪،‬ها سههامي مهورد‬
‫نظر خود آگاه شوند و درباره آن قضاوت كنند‪.‬‬

‫‪11‬‬
 ‫‪ -1‬ترازنامه‬
‫ترا نامه(پيوست‪ )5‬گزارشي است كه وضعيت داراييها‪,‬بهدهيهاوحقوق مالکهان يهب شهركت را دريهب تهاري‬
‫معين نشان ميدهد‪.‬ترا نامه منبع اصلي اطالاات درباره نقدينگي وانعطاف پذير مالي شركت مي باشهد‪.‬نقدينگي بهه‬
‫مدت ماني كه ان‪،‬ظارمي رودسپر گرددتايب دارايي به وجه نقدتبديل گرددويايب بدهي پرداخهت گهردداطالق مهي‬
‫ب)بدهيهاوحقوق صاحبان سها ‪.‬‬ ‫گردد‪.‬هرترا نامه دوبخ مه دارد‪ :‬الف ) دارايي ها‬
‫ثبت ترا نامه به گونها است كه ميزان داراييها يب شركت همواره برابر با مجمهوع بهدهيها و حقهوق صهاحبان‬
‫سها آن است‪ .‬اين مساله بدان معناست كه دوگروه نسبت به داراييها يب شركت اداادارند‪:‬‬
‫‪)1‬بس‪،‬انکاران ‪)2‬صاحبان سها‬
‫معموال داراييها در طرف راست ترا نامه و بدهيها و حقوق صاحبان سها را در طرف اپ آن مينويسند‪.‬‬

‫درترا نامه مي توان داراييهارا به دوطبقه داراييها جار وداراييها غيرجار تقسي نمود‪.‬‬

‫داراييها جار به آن دس‪،‬ه ا داراييهااطالق ميشود كه درمدت يکسهال يايهب ارخهه امليهات بهه وجهه نقدتبهديل‬
‫ويامصرف شوند‪.‬ارخه امليات مدت مان بين ت صيل كاالوتبديل آن به وجه نقد مي باشد‪.‬‬
‫بعنوان مثال ارخه امليات در شركت توليد الهف بهرا خهط توليدسيرترشهي ‪7‬سهاله ممکهن اسهت ‪7‬سهال بطهول‬
‫بيانجامهههدحال آنکهههه درشهههركت توليهههد ب (توليدكننهههده تهههنقالت ) ممکهههن اسهههت ارخهههه امليهههات‬
‫بيش‪،‬را اندرو نباشد‪.‬دراينصورت دوره هفت ساله مهالك تمايزداراييهها جهار و غيرجهار درشهركت الهف اسهت‬
‫درحاليکه برا فروشگاه ب مالك اين تمايزدوره يکساله است ‪ .‬يراارخه امليات آن كم‪،‬ر ا يکسال است ‪.‬‬
‫ال به ذكر است داراييها جار باالترين قدرت نقدينگي رادريب شركت دارند‪.‬‬

‫انواع دارايي جاري ‪:‬‬

‫‪-1‬وجوه نقدومعادل نقد‪:‬وجوه نقدم‪،‬ع ارف ترين دارايي جار است ‪.‬معادل نقدبه اوراق بههادار كوتهاه مهدتي‬
‫گف‪،‬ه ميشوند كه اموما ا اب‪،‬داسررسيد حداكثر‪91‬رو ه داش‪،‬ه وبه سرات قابل تبديل به مبلغ مشخصي وجه نقد مهي‬
‫باشند‪.‬‬
‫‪-2‬سرمايه گذاريهاي كوتاه مدت ‪:‬سرمايه گذار دراوراق بدهي (اواق مشهاركت ) واوراق سهرمايه (سهها‬
‫)كه به قصدكسب سودخريدار ميشوند ودرمدت كم‪،‬را يکسال قابل تبديل به وجه نقدميباشند‪.‬‬

‫‪-4‬مطالبات (دريافتني هاي كوتاه مدت )‪:‬اداانسبت به وجهوه نقداسهت كهه ان‪،‬ظهارمي رودظهرف يکسهال‬
‫يايب ارخه امليات دريافت شود‪.‬‬

‫‪-3‬موجررودي كرراال‪:‬داراييهههايي هسهه‪،‬ندكه شههرك‪،‬ها با رگههاني آنهههارابرا فههروش مجددت صههيل مههي‬
‫كنندوشرك‪،‬ها توليد آنهارابرا فروش به مش‪،‬ريان درجريان ااد امليات خودتوليدميكنند‪.‬‬

‫‪12‬‬
 ‫واحدها توليد سه طبقه موجود كاالدراخ‪،‬ياردارند‪:‬‬
‫‪) 1‬موادخا ‪:‬كه شامل كاال يا مواد هس‪،‬ندكه قراراست بخشي ا م صول ساخ‪،‬ه شهده راتشهکيل دهنهد ولهي‬
‫هنو واردفرايندتوليدنشده اند‪.‬‬
‫‪)2‬كاال درجريان ساخت ‪ :‬كاال نيمه ساخ‪،‬ه‬
‫‪)4‬كاال ساخ‪،‬ه شده ‪:‬كاال آماده فروش به مش‪،‬ريان‬
‫ترا نامه ويادداش‪،‬ها همراه صورتها مالي واحدها توليد بايدشامل سه طبقهه اصهلي موجهود كاالكهه‬
‫بدان اشاره گرديدباشد‪.‬ا آنجاواحدها با رگاني فاقدفرايندتوليدميباشنددراينگونه واحهدهاموجود موادخها وموجهود‬
‫كاال درجريان ساخت به اش نمي خورد‪.‬‬

‫‪ -5‬پيش پرداخت هزينه ها‪ :‬اين گروه مخهارجي هسه‪،‬ندكه معموالبهه منهافعي بهه شهکل خهدمات تبهديل‬
‫خواهندشد‪.‬مثل پي پرداخت اجاره ‪,‬بيمه ‪,‬ماليات و‪ . ...‬اين منافع باوجوديکه دريافت نشده انهداماان‪،‬ظارمي رودظهرف‬
‫يکسال يايب ارخه امليات‪,‬دريافت شوند‪.‬‬

‫داراييهاي غيرجاري‬
‫داراييهاي ي كه ان‪،‬ظهارنمي رودظهرف يکسهال يايهب ارخهه امليهات بهه وجهه نقدتبهديل گشه‪،‬ه ويامصهرف‬
‫شوند‪.‬دارايي ها غير جار شامل سرمايه گذاريها‪,‬وجوه نگهدار شده بهرا مصهارف خهاص ‪,‬امهوالس ماشهين آالت‬
‫تجهيزات وهمچنين داراييها نامشهودمي باشند‪.‬‬

‫‪-1‬سرمايه گذاري هاووجوه نگهداري شده جهت مصارف خاص‪:‬‬

‫سرمايه گذاري بلندمدت ‪:‬سرمايه گذار دراوراق بهادارسايرشرك‪،‬هابه قصدنگهدار آن دربلندمدت‬
‫وجوه نگهداري شده جهت مصارف خراص ‪:‬انباشهت وجهوه نقهدجهت ت قهق اههداف بلندمهدت خهاص‬
‫نظيرتوسعه تاسيسات وياتسويه بدهي ها بلندمدت‬
‫اين داراييها وسايرداراييهايي كه درقالب سرمايه گذاريها ووجهوه اخ‪،‬صاصهي طبقهه بنهد ميشهوندتمامادارايي‬
‫غيرجار غيراملياتي م سوب ميشوند وا آنهاان‪،‬ظارمي رودكه جريانها نقد آتي برا شركت ايجادنمايند‪.‬‬
‫تذكر‪:‬دارايي كه درجهت اس‪،‬فاده درامليات ااد ومس‪،‬مرشركت مورداسه‪،‬فاده قرارگيرد‪,‬دارايهي امليهاتي نها‬
‫دارد‪.‬‬

‫‪-2‬اموال ‪,‬ماشين آالت وتجهيزات (داراييهاي ثابت )‬

‫داراييها مهمي كه دراين طبقه جا مهي گيرندابارتنهدا مين ‪,‬سهاخ‪،‬مان ‪,‬تجهيهزات ‪,‬ماشهين آالت ‪,‬اثاثيهه‬
‫ومنصوبات ‪,‬بهسا اموال اس‪،‬يجار وبهسا مين ‪.‬ال مه جا گرف‪،‬ن يب دارايهي درايهن طبقهه ايهن اسهت كهه‬
‫شركت ا اين دارايي درجهت ايجاددرآمدا طريق امليات ااد ومس‪،‬مرخوداس‪،‬فاده نمايد‪.‬اگرداراييها فوق بطورفعهال‬
‫درامليات مورداس‪،‬فاده قرارنگيرد بايدآنهارادرگروه سايرداراييهاطبقه بند كرد‪.‬‬

‫‪14‬‬
 ‫‪-3‬داراييهاي نامشهود‬
‫نظيرداراييها ثابتس داراييها نامشهودنيزبرا اندين دوره مالي ان‪،‬فاع بهه همهراه دارنهد‪.‬تفاوت اصهلي بهين‬
‫داراييها ثابت وداراييها نامشهوددراين است كه داراييها نامشههودفاقدماهيت فيزيکهي ميباشهند‪.‬آنهاا اين جههت‬
‫ار شمندهس‪،‬ندكه حقوق وام‪،‬يا اتي رابرا مالکان خودبه همراه دارند‪.‬حق االم‪،‬يا ها ‪,‬نا واالي تجار ‪,‬سهرقفلي و‪...‬‬
‫نمونه هايي ا داراييها نامشهودمي باشند‪.‬‬

‫‪-4‬سايرداراييها‬
‫طبقه سايرداراييهاشامل داراييهاييسهت كهه منطقادرطبقهه ديگهر قرارنمهي گيرند‪.‬مانندهزينهه هها مهرتبط‬
‫باتاسيس وشروع فعاليت شركت وهزينه ها ااپ وطراحي گواهينامه ها سهها ‪,‬ار ش دف‪،‬هر امهوال بالاسه‪،‬فاده‬
‫ونهاي‪،‬ااقالمي كه ا اهميت انداني برخوردارنيس‪،‬ند‪.‬‬

‫بدهي هاوحقوق صاحبان سهام‬

‫بدهيها و حقوق صاحبان سها در يب ترا نامه نشاندهنده اگونگي تأمين سرمايه يب شركت است‪.‬‬
‫بدهيها به دوگروه بدهيها جار و بدهيها بلند مدت تقسي ميشوند‪.‬‬
‫بدهيهاي جاري‪:‬تعهداتي هسه‪،‬ندكه ان‪،‬ظهارمي رودا م هل داراييهها جهار وياايجادبهدهي هها جهار‬
‫ديگرتسويه شوند‪.‬ونيزسررسيدآنهاكم‪،‬را يکسال يايب ارخه امليات شركت باشد‪.‬‬

‫انواع بدهي هاي جاري ‪:‬‬

‫‪-1‬حسابهاي پرداختني‪ :‬نقطه مقابل حسابها درياف‪،‬ني است ‪.‬اين بدهي ماني ايجادمي شهودكه شهرك‪،‬ي‬
‫بطورنسيه مبادرت به خريدكاالياخدمات مي نمايد‪.‬‬

‫‪-2‬اسنادپرداختني كوتاه مدت ‪:‬ماننداب وسف‪،‬ه هايي كه دركوتاه مدت بايدپرداخت شوند‪.‬‬
‫‪-3‬هزينه هاي معوق ‪ :‬طهي دوره حسهابدار شهرك‪،‬هاهزينه هها خاصهي رام‪ ،‬مهل مهي شهوندكه بابهت‬
‫آنهاتاپايان دوره مالي وجهي پرداخت نمي گردد‪.‬مانندبهره اسنادپرداخ‪،‬ني كوتاه مهدت ‪,‬بهدهي هها مهرتبط بهاحقوق‬
‫ودس‪،‬مزدكاركنان‪,‬ماليات بردرآمدو‪....‬‬

‫بررردهي هررراي بلندمررردت ‪:‬تعههههداتي كهههه بعدا يکسهههال و يايهههب ارخهههه امليهههات تسهههويه‬
‫خواهندشد‪.‬ماننداسنادپرداخ‪،‬ني بلندمدت ‪,‬اوراق مشاركت ‪,‬تعهدات با نشس‪،‬گي ‪,‬سايرمزايا بعدا با نشس‪،‬گي و‪. ...‬‬

‫حقوق صاحبان سهام ‪:‬‬

‫حقوق صاحبان سها ا دوطبقه امده تشکيل شده است ‪.‬‬
‫‪)1‬سرمايه پرداخت شده ‪ :‬سرمايه آورده توسط سهامداران به شركت‬
‫اجزاي سرمايه پرداخت شده ‪ :‬سها به ار ش اسمي و صرف سها مي باشد‪.‬‬

‫‪13‬‬
 ‫‪)2‬سودانباشته و اندوختهها‪:‬‬
‫سودانباش‪،‬ه سود است كه شركت ساليانه كسب مي كند و بجا تقسي بين سههامداران مجهددا درشهركت‬
‫سرمايه گذار مي شود‪.‬‬
‫اندوخ‪،‬ه يعني ايجادم دوديت درتقسي سود‪.‬اندوخ‪،‬ه بردونوع است ‪:‬اجبار واخ‪،‬يار‬
‫اندوخته اجباري يعني اينکه قانونابايدا سودهرخالص هرسال مقدار رااندوخ‪،‬هه ومهابقي را بهين سههامداران تقسهي‬
‫كني ‪.‬اندوخ‪،‬ه اجبار ه نرخ معين داردوه سقف معين ‪.‬طبق ماده ‪ 131‬قانون تجارت هيهات مهديره مکلهف اسهت‬
‫ا سودخالص هرسال ‪ %5‬رابعنوان اندوخ‪،‬ه قانوني منظورنمايدتا مانيکه ميزان اندوخ‪،‬ه قانوني به ‪%11‬سهرمايه شهركت‬
‫برسد كه پس ا آن اندوخ‪،‬ه كردن سوداخ‪،‬يار است ‪.‬ودرصورتيکه شهركت افهزاي سهرمايه بدههد‪ ,‬اندوخ‪،‬هه كهردن‬
‫سودبايدادامه يابدتاميزان اندوخ‪،‬ه به ‪%11‬سرمايه جديدبرسد‪.‬‬
‫اندوخته اختياري ماننداندوخ‪،‬ه اح‪،‬ياطي‪,‬اندوخ‪،‬ه امومي‪,‬اندوخ‪،‬ه طرح توسعه واندوخ‪،‬ه وجوه اس‪،‬هالكي اوراق قرضهه‬
‫‪.‬‬

‫برغ آنچه گف‪،‬ه شدم دوي‪،‬هايي دررابطه باآنچهه ترا نامهه نقهل مهي كندموجوداسهت ‪.‬بهرا مثهال ا آنجاكهه اقهال‬
‫موجوددرترا نامه اا ا دارايي ‪,‬بدهي ‪,‬وحقوق صاحبان سها برمبنا قيمت تما شده ثبت مهي شهود‪,‬لذا ار ش بها ار‬
‫بسيار ا اقال ترا نامه افشانمي گردد‪.‬بعالوه برخي منابعي كه درايجادمنافع آتهي موثرواقهع مهي شونددرحسهابهاثبت‬
‫نمي شوند‪ .‬مثال اليرغ اينکه برتر گروه مديريت شرك‪،‬ي بااث افزاي ار ش شركت مهي شهوداماار ش ايهن تهي‬
‫مم‪،‬ا درحسابهاثبت نمي شود‪ .‬يرافرآيندحسابدار اساسهابرمبادالت مب‪،‬نهي مهي باشهد‪.‬بنابراين اطالاهات موجهود در‬
‫ترا نامه به تنهايي جوابگو نيا اطالااتي ت ليلگران نيست‪.‬‬

‫‪ -2‬صورت سود و زيان‬

‫فعاليت ها يب شركت اا ا توليد س خهدماتيس پيمانکهار س سهرمايهگذار و‪ ...‬بااهث ايجهاد جريهاني ا‬

‫درآمدها (فروش) و هزينهها ميشود كه طبق اصول حسابدار ا اين جريانها صورت سهود و يهان تهيهه ميشهود‪.‬‬
‫صورت سود و يان(پيوست‪ )1‬گزارشي است كه ن‪،‬ايج امليات يب موسسه رادرطي يب دوره مالي نشهان مهي دههد‪.‬‬
‫گزارشههگر سههوديا يان خههالص ناشههي ا فعالي‪،‬ههها امليههاتي ‪,‬بعنههوان مبنههايي بههرا تصههميمات سههرمايه گههذار‬
‫وسايرتصميمات م سوب مي شود‪.‬بعنوان مثال سودخالص هرسه كه درآمد(اايدات )هرسه (‪)EPS‬نيزناميهده مهي‬
‫شودكاربرد وسيع درتصمي گيريها مهرتبط باسهرمايه گهذار دراوراق بهاداردارد‪.‬سهرمايه گهذاران بهرا ار يهابي‬
‫سودآور آتي ودورنما جريان نقد شركت وهمچنين ار يابي منافع آتي كه ا طريهق سودسهها وافهزاي قيمهت‬
‫سها اايدآنهاخاهدشدتاكيدفراواني براطالاات سودگزارش شده دارند‪.‬اين اطالاات سرمايه گهذاران رادرتعيهين اينکهه‬
‫ان‪،‬ظاركدا اقال درآينده نيزوجودداردويااينکه كدا اقال ماهي‪،‬ي اتفاقي وناپايداردارند‪,‬يار مي دهد‪.‬‬

‫‪15‬‬
 ‫‪ -4‬صورت جريانهاي نقدي‬

‫گردش نقدينگي درشركت درطول يکسال بوسيله صورت جريانها نقد اندا ه گير مي شود‪.‬خصوصهيت‬
‫مه اين صورت مالي اين است كه منابع ومصارف وجوه نقد را درطول يکسال دقيقهاتعيين مهي كند‪.‬صهورت گهردش‬
‫وجوه نقد براساس اطالاات موجود درصورت سود و يان و ترا نامه م اسبه مي شود‪.‬‬

‫افراد مختلف به منظور شناخت وضعيت مالي و عملکردي شركت بره اطالعرات مرنعکر در صرورتهاي‬
‫مالي عالقمندند كه اين افراد را بطور كلي مي توان به صورت زير دسته بندي كرد ‪.‬‬
‫‪ -1‬بس‪،‬انکاران كوتاه مدت‪ :‬برا اين افراد وضعيت نقدينگي شركت به منظور تعيين تهوان شهركت در بها پرداخهت‬
‫تعهدات كوتاه مدت خود مه مي باشد ‪.‬‬
‫‪ -2‬وا دهندگان و دارندگان اوراق مشاركت شركت ها ( بس‪،‬انکاران بلند مهدت ) ‪ :‬بهرا ايهن افهراد تهداو فعاليهت‬
‫شركت مه است ‪ .‬يعني اينکه شركت ب‪،‬واند در سالها آتي اصل و فرع بهدهي خهود را بپهردا د ‪ .‬بهرا انهدا ه‬
‫گير تداو فعاليت شركت اين افراد بايد به سودآور آتي و ريسب شركت توجه كنند ‪.‬‬
‫‪ -4‬سهامداران شركت ‪ :‬برا اين افراد نيز تداو فعاليت س سهودآور و ريسهب شهركت مهه مهي باشهد ‪ .‬سهرمايه‬
‫گذاران بايس‪،‬ي تا اندا ه ياد به صورت ها مالي ااپ شده درگزارش ها ساالنه و گزارشهها ميهان دوره‬
‫ا اتکا كنند ‪ .‬در مورد شركت ها سهامي اا پذيرف‪،‬ه شده در بورس س اطالاات اضافي به بورس اوراق بهادار‬
‫ارائه شده ودر دس‪،‬رس امو قرار مي گيرد ‪.‬‬
‫‪ -3‬مديريت شركت ‪ :‬مديريت شركت ضمن دارا بودن مسئوليت اداره شركت در برابر افراد فوق نيز مسئول مي باشد‬
‫‪ .‬بنابراين به منظور برنامه ريز س آگاهي ا ن‪،‬ايج تصميمات گذش‪،‬ه و شناخت ضعف و قوت ها شركت نيا بهه‬
‫اطالاات مالي دارد ‪.‬‬
‫افراد فوق به منظور شناخت و ضعيت مالي شركت و تصمي گير درست ا يکسر تکنيب ها مالي اسه‪،‬فاده مهي‬
‫كنند ‪ .‬كه اين تکنيب ها ابارتند ا ‪:‬‬

‫‪)1‬تجزيه و تحليل افقي يا تجزيه و تحليل روند ‪:‬در تجزيه و ت ليل افقي يب سهال بعنهوان سهال پايهه تعريهف‬
‫شده و تغييرات اقال موجود در ترا نامه و صورت سود و يان به صورت درصد ا سال پايه در نظر گرف‪،‬ه مي شود‬
‫‪ .‬براساس مقايسه اطالاات سال مورد نظر با سالها قبل روند مطلوب يا نامطلوب وضعيت مهالي واملکهرد شهركت‬
‫تعيين مي شود ‪.‬‬
‫اين موضوع با اس‪،‬فاده ا اطالاات مندرج در صورت ساب سود و يان باال در جدول ير نشان داده مي شود ‪.‬‬

‫‪1471‬‬ ‫‪1472‬‬ ‫‪1474‬‬ ‫‪1473‬‬ ‫‪1475‬‬ ‫‪1471‬‬ ‫سال‬

‫‪111‬س‪411‬‬ ‫‪111‬س‪412‬‬ ‫‪111‬س‪421‬‬ ‫‪111‬س‪441‬‬ ‫‪111‬س‪411‬‬ ‫‪111‬س‪351‬‬ ‫فروش‬

‫‪111‬س‪15‬‬ ‫‪111‬س‪15‬‬ ‫‪211‬س‪19‬‬ ‫‪351‬س‪21‬‬ ‫‪551‬س‪13‬‬ ‫‪951‬س‪22‬‬ ‫سود خالص‬

‫‪11‬‬
‫برا م اسبه درصدها روند س انجا دو مرحله ضرور است ‪ .‬اب‪،‬دا سهال پايهه ان‪،‬خهاب ميشهود و بهه ههر رقه در‬
‫صورتها مالي سال پايه ضريب و ني ‪ 111‬داده مي شود ‪ .‬در مرحله دو هر يهب ا ارقها منهدرج در صهورت هها‬
‫مالي سالها بعد به صورت درصد ا ارقا سال پايه بيان مي گردد ‪.‬‬

‫مثال ‪ :‬درصدها روند برا سال ‪ 72‬و‪: 73‬‬

‫سال ‪1472‬‬ ‫سال ‪1474‬‬
‫‪312 /000‬‬ ‫‪320 /000‬‬
‫=فروش‬ ‫‪100  104%‬‬ ‫=فروش‬ ‫‪100  107%‬‬
‫‪300 /000‬‬ ‫‪300 /000‬‬
‫‪15 / 600‬‬ ‫‪19 / 200‬‬
‫=سود خالص‬ ‫‪100  104%‬‬ ‫=سود خالص‬ ‫‪100  128%‬‬
‫‪15 /000‬‬ ‫‪15 /000‬‬

‫‪1471‬‬ ‫‪1472‬‬ ‫‪1474‬‬ ‫‪1473‬‬ ‫‪1475‬‬ ‫‪1471‬‬ ‫سال‬

‫‪%111‬‬ ‫‪%113‬‬ ‫‪%117‬‬ ‫‪%11‬‬ ‫‪%121‬‬ ‫‪%151‬‬ ‫فروش‬

‫‪%111‬‬ ‫‪%113‬‬ ‫‪%121‬‬ ‫‪%134‬‬ ‫‪%97‬‬ ‫‪%154‬‬ ‫سود خالص‬

‫درصدها روند ارائه شده در باال رشد ماليمي را برا فروش در سالها اوليه و رشد سريعي را در سال ها ‪1475‬‬
‫و‪ 1471‬نشان مي دهد ‪ .‬سود خالص نيز رشد فزايندها رانشان ميدهد به اس‪،‬ثنا سال ‪1475‬كه اليرغ افزاي در‬
‫فروش سود خالص كاه داش‪،‬ه است ‪ .‬اين اس‪،‬ثنا مي تواند ا تغيير نامسااد در هزينه ها غير ااد ناشي شده‬
‫است ‪ .‬به هر حال شركت در سال ‪ 1471‬كه افزاي سريعي را درسود نشان مي دهد بر اين مشکل غالب شده است‬
‫‪ .‬بطور كلي درصدها روند نشان مي دهد كه شركت سودآور و در حال رشد است ‪.‬‬
‫بعنوان مثالي ديگر فرض كنيد كه فروش ها در هر سال افزاي مي يابند اما بها تما شده كاال فروش رف‪،‬ه با‬
‫نرخي بيش‪،‬ر ا فزاي مي يابد اين مساله نشان مي دهد ح‪،‬ي اگر فروشها در حال افزاي باشند ممکن است‬
‫سودخالص شركت در حال كاه باشد ‪.‬‬

‫‪ -2‬تجزيه و تحليل عمودي ‪ :‬در تجزيه و ت ليل امود يب قل مه صورت ها مالي بعنوان ار ش پايه در‬
‫نظر گرف‪،‬ه مي شود و ساير اقال با آن مقايسه مي شو د ‪ .‬در ترا نامه معموال جمع كل دارايي بعنوان قل مه تلقي‬
‫شده و ساير اقال به صورت درصد ا آن م اسبه مي شوند ‪.‬‬
‫در صورت سود و يان ه فروش قل مه بوده و ساير اقال به صورت درصد ا فروش بيان مي شوند ‪ .‬با اين‬
‫ت ليل روابط موجود بين حساب ها و نسبت ها آنها تعيين شده و در صورت ان راف ا نسبت مورد نظر به سادگي‬
‫مي توان آن را تعيين كرد ‪.‬‬
‫اين درصدها اهميت نسبي دارايي ها جار و غير جار و همچنين اهميت نسبي مبالغ تامين شده توسط‬
‫بس‪،‬انکاران جار س بس‪،‬انکاران بلند مدت و سهامداران رانشان مي دهد ‪ .‬با م اسبه درصدها اجزا برا اند ترا نامه‬

‫‪17‬‬
‫ياف‪،‬ه و كدا مورد اهميت خود را ا دست داده‬ ‫م‪،‬والي مي‪،‬واني ببيني كه اهميت كدا يب ا اقال ترا نامه افزاي‬
‫است ‪.‬‬

‫يب نمونه صورت سود و يان مقايسه ا خالصه شده بعنوان مثال ارائه مي گردد ‪:‬‬

‫درصدهاي اجزاء‬ ‫ريال‬

‫‪13×1‬‬ ‫‪13×2‬‬ ‫‪13×1‬‬ ‫‪13×2‬‬
‫‪%‬‬ ‫‪%‬‬ ‫‪/‬‬ ‫‪//‬‬ ‫فروش‬
‫)‪(%‬‬ ‫)‪(%‬‬ ‫)‪(/‬‬ ‫)‪(/‬‬ ‫تمامشدهكاال فروش‬ ‫بها‬
‫‪%‬‬ ‫‪%‬‬ ‫‪/‬‬ ‫‪/‬‬ ‫رف‪،‬ه‬
‫)‪(%‬‬ ‫)‪(%‬‬ ‫)‪(/‬‬ ‫)‪(/‬‬ ‫هزينه ها‬
‫‪%‬‬ ‫‪%‬‬ ‫‪/‬‬ ‫‪/‬‬ ‫سود ناخالص‬

‫هزينه ها‬ ‫با مالحظه درصدها فوق مي توان مشاهده كرد كه كاه در سود ناخالص ا ‪ %31‬به ‪ %41‬باكاه‬
‫خنثي شده كه منجر به كاه در سود ناخالص ا ‪ %11‬به ‪ %5‬شده است ‪.‬‬

‫‪ -3‬تجزيه و تحليل نسبت هاي مالي ‪ :‬نسبت مالي ابارتست ا ارتباط رياضي به صورت كسر بين ارقا موجود‬
‫در ترا نامه و صورت ساب سود و يان ‪ .‬م اسبه نسبت ها بااث مي شود ‪:‬‬
‫‪ -‬اطالاات مالي خالصه و طبقه بند شود ‪.‬‬
‫‪ -‬اطالاات و ار شها مطلق در صورت سود و يان و ترا نامه بصهورت نسهبي بيهان شهوند كهه ايهن امهر بااهث‬
‫قضاوت ص يح تر نسبت به اطالاات مالي مي شود ‪.‬‬
‫‪ -‬اطالاات به تناسب و ميزان نيا اس‪،‬فاده كنندگان در اخ‪،‬يار آنها قرار گيرد ‪.‬‬
‫‪ -‬بااث ميشود اس‪،‬ف اده كنندگان براساس ار شها و اطالاات كمي ب‪،‬وانند قضاوت ها كيفي بکنند ‪.‬‬
‫انواع نسبت هاي مالي ‪:‬‬

‫نسبت هاي نقدينگي ‪ :‬با اس‪،‬فاده ا اين نسبت ها وضعيت و توان نقدينگي شركت اندا ه گير مي شود ‪.‬‬

‫دارايي ها جار‬ ‫الف – نسبت جاري‬

‫ههههههههههههههههههههههه = نسبت جار‬
‫بدهي ها جار‬
‫در نسبت جار فرض بر اينست كه دارايي ها جار پش‪،‬وانه با پرداخت بدهي ها جار است ‪ .‬هر اه اين‬
‫نسبت باالتر باشد و ضعيت نقدينگي شركت به‪،‬ر است ‪ .‬حد مطلوب اين نسبت براساس نر صنعت تعيين مي شود ‪.‬‬
‫اما بصورت يب اصل كلي به‪،‬ر است كم‪،‬ر ا ‪ 2‬نباشد ‪.‬‬

‫ب‪ -‬نسبت آني ( سريع ) ‪:‬‬

‫‪11‬‬
 ‫در م اسبه اين نسبت دارايي ها جار به دو دس‪،‬ه تقسي مي شود ‪:‬‬
‫دارايي ها جار سريع ‪ :‬دارايي هايي كه به شکل نقد هس‪،‬ند يا سريعا قابل تبديل به نقد مي باشند ‪.‬دارايي ها‬
‫سريع ابارتند ا وجوه نقد س درياف‪،‬ني ها كوتاه مدت س سرمايه گذار ها كوتاه مدت ‪.‬‬
‫دارايي ها جا ر غير سريع‪ :‬دارايي هايي هس‪،‬ند كه برا تبديل به نقد شدن نيا به مان دارند ‪ .‬مانند موجود‬
‫ها كاال و پي پرداخت ها هزينه‪.‬‬

‫دارايي ها جار غير سريع – دارايي ها جار‬

‫هههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههه = نسبت آني‬
‫بدهي ها جار‬

‫نسبت آني در مقايسه با نسبت جار دقيق تر و م افظه كارانه تر مي باشد و دارايي هايي را كه اح‪،‬مال دارد سريع‬
‫به نقد تبديل نشود را كنار مي گذارد ‪ .‬حد مطلوب اين نسبت را نيز اس‪،‬اندارد صنعت مي كند اما بعنوان يب اصل‬
‫كلي به‪،‬ر است كم‪،‬ر ا يب نباشد ‪ .‬در نسبت فوق هر اقدر ادد حاصل بزرگ‪،‬ر ا يب باشد توان نقدينگي شركت‬
‫باالتر است ‪.‬‬

‫نسبت هاي اهرمي ‪ :‬اين نسبت ها ميزان اس‪،‬فاده ا بدهي در ساخ‪،‬ار سرمايه شركت و همچنين توان ايفا‬
‫تعهدات ( بدهي ) ا طرف شركت را اندا ه گير مي كنند ‪.‬‬

‫الف – نسبت بدهي ‪:‬‬

‫اين نسبت درصد وجوهي را نشان ميدهد كه بوسيله بدهي تامين شدهاند ‪.‬اا‪،‬بار دهندگان نسبت بدهي پايين را‬
‫ترجيح مي دهند ‪ .‬يرا در صورت باالبودن س ريسب مالي شركت نيز باال ميباشد ‪ .‬كل بدهي‬
‫ههههههههههههههههه = نسبت بدهي‬
‫كل دارايي‬
‫ب‪ -‬نسبت بدهي به حقوق صاحبان سهام‬
‫اين نسبت هر اقدر باالتر باشد ميزان اس‪،‬فاده ا بدهي در ساخ‪،‬ار سرمايه شركت باالتر است در ن‪،‬يجه ريسب‬
‫شركت باالست ‪ .‬ا گر اين شركت بخواهد در آينده مجددا قرض بگيرد وا دهندگان يا به او قرض نمي دهند و يا‬
‫تمايل به قرض دادن با نرخ بهره باال نشان ميدهند ‪.‬‬

‫كل بدهي‬
‫ههههههههههههههههههههه = نسبت بدهي به ح ص س‬
‫حقوق صاحبان سها‬

‫‪ -‬نسبتهاي سودآوري ازديدگاه سهامداران‬

‫‪ )1‬سود هر سه )‪(EPS‬‬
‫‪ EPS‬گزارش كننده سودتعلق ياف‪،‬ه به هرسه ا بابت املکردسال جار است ‪.‬سودتعلق گرف‪،‬هه ياپرداخهت مهي‬
‫شود(‪, ) DPS‬يااندوخ‪،‬ه مي شود ويا انباش‪،‬ه مي شود‪.‬‬

‫‪19‬‬
‫انانچه سودپرداخت شده كم‪،‬را سودتعلق گرف‪،‬ه باشد‪,‬مابقي سودبرا هرسه درشركت انباش‪،‬ه ويا اندوخ‪،‬ه مي شود‪.‬‬
‫انانچه سودپرداخت شده بيش‪،‬را سودتعلق گرف‪،‬ه باشد‪ ,‬تفاوت آن ا م ل سودها انباشه‪،‬ه واندوخ‪،‬هه هها سهالها‬
‫قبل پرداخت مي شود‪.‬‬
‫طبق ماده ‪ 91‬قانون تجارت تقسي سودواندوخ‪،‬ه بين صاحبان سها فقط پس ا تصويب مجمع امومي امکانپذيراسهت‬
‫ضمن اينکه درصورت احرا سود دريب سال ‪ ,‬شركت موظف است حداقل ‪ %11‬سود را بين سهامداران تو يع كند‪.‬‬
‫سود پس ا كسر ماليات‬
‫= سود هر سه ااد‬
‫تعداد سها ااد‬
‫‪ )2‬سود تقسيمي هر سه )‪(DPS‬‬
‫اين نسبت نشاندهنده مبلغ سود است كه شركت بابت هر سه پرداخت ميكند‪.‬‬

‫سود تقسيمي‬
‫= سود تقسيمي هر سه‬
‫تعداد سها ااد‬

‫‪ ) 4‬نسبت بازده نقدي سهام ‪ :‬اين نسبت نشاندهنده درصد با ده سرمايه گذار ا م ل پرداخت سود نقد ا‬
‫طرف شركت مي باشد ‪.‬‬
‫سود پرداخت شده‬
‫هههههههههههههههههههههههه = نسبت با ده نقد سها‬
‫قيمت خريد هر سه‬

‫‪ )3‬نسبت بازده قيمتي سهام ‪ :‬اين نسبت نشاندهنده با ده حاصل ا تغييرات قيمت سها ااد دربا ار است‬

‫قيمت خريد – قيمت فروش سها‬

‫هههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههه =با ده قيم‪،‬ي سها‬
‫قيمت خريد سها‬
‫‪ ) 5‬نسبت بازده كل سهام عادي ‪ :‬اين نسبت نشاندهنده با ده سرمايه گذار ا م ل تغييرات قيمت با ار و سود‬
‫پرداخ‪،‬ي شركت مي باشد ‪.‬‬
‫سود حاصل ا فروش سها ‪ +‬سود نقد‬
‫هههههههههههههههههههههههههههههههههههههههههه =با ده كل سها ااد‬
‫قيمت خريد سها‬

‫‪ )1‬نسبت قيمت به سود هر سه يا ( ‪: ) P/E‬‬

‫ار ش با ار هر سه‬
‫ههههههههههههههههههههههههههههههههه =‪P/E‬‬
‫سود هر سه‬

‫اين نسبت ا تقسي قيمت يب سه به سود هر سه به دست ميآيد‪ .‬برا م اسبه سود هر سه در ايهن‬
‫نسبت معموال ا سه روش ير اس‪،‬فاده ميشود‪:‬‬
‫‪ -1‬آخرين ‪ EPS‬ااال شده شركت (معموال هر سه ماه يکبار ااال ميشود‪).‬‬

‫‪21‬‬
 ‫‪ EPS -2‬برآورد شده برا آينده شركت‬
‫‪ -4‬ميانگين ‪ EPS‬دو فصل گذش‪،‬ه شركت‬

‫نسبت قيمت هر سود هر سهم دو مفهوم ضمني دارد ‪:‬‬

‫‪ -1‬رشد سود ‪ :‬اين نسبت به مفهو ان‪،‬ظار با ار ا رشد سود شركت مهي باشهد ‪ .‬ههر اهه ايهن نسهبت بهاالتر باشهد‬
‫نشاندهنده اش اندا رشد باال در سود آور آتي شركت است و اگر اين نسبت پايين باشد با ار ان‪،‬ظهار دارد كهه‬
‫سودآور شركت در آينده رشد پاييني داش‪،‬ه باشد ‪.‬‬
‫‪ -2‬تصمي گير در خريد و فروش سها ااد ‪ :‬بعنوان يب اصل كلي اگر اين نسبت بهرا شهرك‪،‬ي پهايين تهر ا‬
‫اس‪،‬اندارد صنعت باشد سها آن شركت برا خريد مطلوب و اگر باالتر باشد برا خريد نامطلوب است ‪ .‬الب‪،‬هه در‬
‫مورد صنايع مخ‪،‬لف در بورس قدر م‪،‬فاوت است وبايد نسبت مذكور تعديل گردد‪.‬‬

‫‪P‬‬
‫يب سه به ما ميگويد كه سرمايهگذاران اند ريال حاضرند به ا ا هر ريال سود يهب‬ ‫به ل اظ نظر‬
‫‪E‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪P‬‬
‫يهب سهه‬ ‫را انوان كني س شهايد ب‪،‬هوان گفهت كهه‬ ‫شركت پرداخت كنند‪ .‬اگر بخواهي در يب جمله مفهو‬
‫‪E‬‬ ‫‪E‬‬
‫‪P‬‬
‫نشاندهنده برآورد با ار ا آينده آن صنعت يا شركت است‪ .‬اگر شرك‪،‬ي باالتر ا ميانگين بها ار يها صهنعت باشهدس‬
‫‪E‬‬
‫بدين معني است كه با ار در ماه ها يا سالها آينده ان‪،‬ظارات بزرگي ا سه اين شركت دارد‪ .‬در تعيين بهاال يها پهايين‬
‫‪P‬‬
‫توجه به دو اامل نرخ رشد شركت و صنعت بسيار ضرور است‪.‬‬ ‫بودن‬
‫‪E‬‬

‫‪ -‬عوامل موثر بر قيمت سهام‬

‫بهطور كلي ميتوان اوامل تاثيرگذار بر قيمت سها را به سه دس‪،‬ه تقسي كرد‪:‬‬
‫ج) اوامل خرد (دروني شركت)‬ ‫ب) اوامل صنعت‬ ‫الف) اوامل كالن (م يطي)‬

‫‪ -‬عوامل كالن (محيطي)‬

‫به مجمواه اواملي كه خارج ا اخ‪،‬يار شرك‪،‬ها بوده و به شکل برونزا بر قيمت سها شرك‪،‬ها تاثير ميگذارندس اوامهل‬
‫م يطي ميگويند‪ .‬در ادامه به اخ‪،‬صار به اند اامل كالن (م يطي) كه ميتوانند بهر قيمهت سهها تاثيرگهذار باشهند‬
‫پرداخ‪،‬ه ميشود‪.‬‬

‫‪ -1‬وضعيت سياسي جهان و كشور‬

‫بيشب يکي ا مهم‪،‬رين اوامل م يطي تاثيرگذار بر قيمت سها س وضعيت سياسي جهان و هر كشور خهاص اسهت و‬
‫اين برا كساني كه در با ار بورس اوراق بهادار فعاليت داش‪،‬هاند اثبات شده است‪ .‬بهطور مثهال خيلهي ا كارشناسهان‬
‫با ارس افت شاخصها سها (قيمت سها ) را در سهال ‪ 1414‬امهدتا ناشهي ا اوامهل سياسهي ميداننهد تها اوامهل‬
‫اق‪،‬صاد ‪ .‬يرا اوامل سياسي با ايجاد يب فضا نااطميناني در با ار بااث ركود در آن ميشهوند و ايهن حالهت تنهها‬

‫‪21‬‬
‫مخ‪،‬ص با ار سها ايران نيست و در بورسها بزرل دنيا نيهز ايهن حالهت وجهود دارد‪ .‬بههطور مثهال در حهواد ‪11‬‬
‫سپ‪،‬امبر شاخصها بورسها بزرل جهان نظير بورس نيويوركس توكيوس لندن و غيره با افت شديد مواجه شدند‪.‬‬

‫‪ -2‬وضعيت اقتصادي جهان و كشور‬

‫ا جمله اوامل كالن ديگر كه بر قيمت سها ميتواند تاثير بگذارد وضهعيت اق‪،‬صهاد جههان و كشهور ميباشهد‪.‬‬
‫اراكه با بهبود وضعيت اق‪،‬صاد جهان و كشور تقاضا برا كاالها و خدمات مخ‪،‬لف نيز افزاي خواهد يافت و ايهن‬
‫خود مي تواند ا طرفي بااث افزاي توليد و سوددهي شرك‪،‬ها فعال در بورس اوراق بهادار شهود و ا طرفهي بااهث‬
‫ايجاد يب خوشبيني نسبت به آينده ميشود و در نهايت اين اوامل ميتواند بااث افزاي قيمت سها شود‪.‬‬

‫‪ -3‬بودجه ساالنه كشور‬

‫در بودجه ساالنه هر كشور منبع درآمدها و مخارج سال آتي آن كشور آورده ميشود‪ .‬بالطبع به نواي ميتوان گفت بها‬
‫ار يابي بودجه يب كشور ميتوان جهت گير سال آينده دولت را تعيين كرد و اين خود ميتواند در ار يهابي مهرد ا‬
‫صنعت خاص و شرك‪،‬ها موجود در آن كه با جهتگير دولت در بودجه م‪،‬اثر خواهد شدس تاثير گذارد‪ .‬بههطور مثهال‬
‫اگر دولت در بودجه خود برنامة وسيعي در مينة صنايع پ‪،‬روشيمي داش‪،‬ه باشد ان‪،‬ظار اين است كه صهنايع پ‪،‬روشهيمي‬
‫و صنايع مرتبط با آن كه در بورس اوراق بهادار فعاليت دارند ت ت تاثير اين برنامهه قهرار گرف‪،‬هه و در نهايهت قيمهت‬
‫سها آنها تغيير كند‪.‬‬

‫‪ -4‬سياستهاي كالن پولي‪ ،‬مالي و ارزي‬

‫سياس‪،‬ها كالن پولي و ار دولت نيز به نوبه خود ميتواند شرك‪،‬ها مخ‪،‬لف را ت ت تاثير قرار دهد‪ .‬بهطور مثهال‬
‫اگر دولت تصمي بگيرد كه نرخ ار را افزاي دهد شرك‪،‬هايي كه مواد اوليه آنها ا خهارج تهيهه ميشهود ا ايهن امهر‬
‫ممکن است م‪،‬ضرر شوند و يا بالعکس‪ .‬و يا اگر دولت در قوانين پولي كشور تغيير ايجاد كنهد ايهن امهر قيمهت سهها‬
‫بانکهايي كه سها آنها در بورس داد و س‪،‬د ميشود را ميتواند شديدا ت ت تاثير قرار دهد‪.‬‬

‫‪ -5‬تغيير قوانين و مقررات‬

‫قوانين و مقررات و تغييرات آن در كشور نيز ا جمله اواملي است كه بر قيمت سهها شهرك‪،‬ها ميتوانهد تهاثير گهذار‬
‫باشد‪ .‬بهطور مثال حذف تعرفهها و يا وضع تعرفه برا واردات ميتواند بر قيمت سها شرك‪،‬هايي كه ا ايهن تغييهرات‬
‫م‪،‬اثر ميشوند تاثير بگذارد‪ .‬فرض كنيد تعرفه يب كاال خاص ك و يها حهذف شهود‪ .‬ايهن بهدين معنهي اسهت كهه‬
‫كاالها خارجي مشابه با قيمت ار انتر قبل ا حذف تعرفه وارد كشور ميشود و اين مي تواند توليدكننهدگان داخلهي‬
‫را با مشکل مواجه كند كه در نهايت منجر به كاه قيمت سها آنها ميشود‪.‬‬

‫‪ -‬عوامل صنعت‬
‫ا جمله اوام ل ديگر تاثيرگذار بر قيمت سها شرك‪،‬ها وضعيت خاص آن صنعت است كه ايهن شهرك‪،‬ها در آن فعاليهت‬
‫مي كنند و يا به طور كلي مي‪،‬وان گفت كه ماهيت صنع‪،‬ي كه در آن قرار دارند‪ .‬به انوان مثال اوامهل يهر در صهنايع‬
‫مخ‪،‬لف ميتوانند بر قيمت شرك‪،‬ها تاثيرگذار باشند‪.‬‬

‫‪22‬‬
 ‫‪ -1‬نحوه قيمت گذاري محصوالت صنعت‬
‫ن وه قيمت گذار م صوالت در صنايع مخ‪،‬لف ا جمله اوامل مهمي است كه بر قيمت سها يهب شهركت فعهال‬
‫در آن صنعت تاثير مي گذارد‪ .‬به طور مثال وق‪،‬ي م صوالت يب صنعت توسط دولت تعيين ميشود (مثهل سهيمان) در‬
‫اين حالت هرگونه تغيير سياست در اين قيمت گذار مي‪،‬واند بر قيمت سها شرك‪،‬ها سيماني تاثيرگذار باشد‪ .‬وق‪،‬هي‬
‫كه قيم‪،‬ها در با ار آ اد و به شکل رقاب‪،‬ي تعيين ميشودس ن وه ار يابي سهامداران ا آينهده آن صهنعت و قيمهت سهها‬
‫شرك‪،‬ها فعال در آن با موقعي كه قيم‪،‬ها به شکل دس‪،‬ور كن‪،‬رل ميشود م‪،‬فاوت خواهد بود‪.‬‬

‫‪ -2‬عرضه و تقاضاي محصوالت صنعت‬

‫يکي ا فاك‪،‬ورها مه ديگر در ار يابي ماهيت صنعت بررسي وضعيت ارضه و تقاضا م صهوالت آن در كشهور و‬
‫يا ح‪،‬ي در حد وسيعتر آن در سطح جهاني است‪ .‬به طور مثال وق‪،‬ي تقاضا كل يب صهنعت بهي ا مقهدار ارضهه‬
‫كل آن در كشور باشد و واردات آن م صول به هر دليلي مقدور نباشد ان‪،‬ظار اين است كهه آن صهنعت خهاص رو بهه‬
‫رشد بوده و قيمت سها شرك‪،‬ها فعال در آن افزاي يابد‪ .‬به طور مثال در صنعت سيمان بدليل اينکه هزينه حمهل‬
‫و نقل باال است امکان واردات ضعيف بوده و در اين اند ساله اين صنعت ا رشد خوبي برخوردار بوده است‪.‬‬

‫‪ -3‬سرمايهگذاريهاي كالن و بلندمدت‬

‫همانطور كه قبال نيز اشاره شد وق‪،‬ي در كشور جهتگير به سمت صنايع خاصي باشد و سهرمايهگذار ها كالنهي‬
‫توسط دولت و يا بخ خصوصي درآن صورت گيرد ان‪،‬ظهار رشهد آن صهنعت و در نهايهت شهرك‪،‬ها فعهال در آن و‬
‫قيمت آنها وجود دارد‪.‬‬

‫‪ -4‬تحوالت تکنولوژي‬
‫سرات تغيير تکنو لوژ يکي ديگر ا اوامل تاثيرگذار بر قيمت سها شرك‪،‬ها است‪ .‬اين سرات در صنايع مخ‪،‬لهف بها‬
‫ه تفاوت دارد‪ .‬به طور مثال سرات تغيير تکنولوژ در صنعت الک‪،‬رونيب بسيار بيش‪،‬ر ا مثال صنعت سيمان اسهت و‬
‫به همان نسبت ميتوان ان‪،‬ظار تغييرات سريع قيمت سها شرك‪،‬ها فعال در آن نسبت به صنعت سيمان داشت‪.‬‬

‫‪ -‬عوامل خرد (دروني) تاثيرگذار بر قيمت سهام‬

‫مجمواه اواملي كه مس‪،‬قيما در ارتباط با خود شركت بوده و ناشي ا تغيير و ت والت داخلي آن باشد را اوامل خهرد‬
‫يا دروني تاثيرگذار بر قيمت سها مينامند و در ادامه به اخ‪،‬صار هركدا را شرح ميدهي ‪.‬‬

‫‪ -1‬قابليت نقدشوندگي سهام شركت‬

‫يکي ا فاك‪،‬ورها مه برا سرمايهگذاران خصوصا سرمايه گذاران جزءس قابليهت نقدشهوندگي سهه اسهت‪ .‬اراكهه‬
‫بسيار ا آنها تمايل دارند كه در مواقع ضرور ب‪،‬وانند سها را فروخ‪،‬ه و به پول نقد تبديل كننهد و بنهابراين قابليهت‬
‫نقدشوندگي باال بااث جذابيت بيش‪،‬ر سه خواهد شد‪.‬‬

‫‪24‬‬
 ‫‪ -2‬تعداد سهام در دست مردم‬
‫با افزاي سها شناور آ اد ا طرفهي امکهان دسه‪،‬کار قيمهت سهها كهاه مهي يابهد و ا طرفهي ديگهر قابليهت‬
‫نقدشوندگي سها نيز افزاي مي يابد‪ .‬سها شناور سهامي است كه به طور بالقوه امکان داد و سه‪،‬د آن وجهود دارد و‬
‫در دست نهادها يا سا مانها خاصي بلوكه نشده است‪.‬‬

‫‪ -3‬تركيب سهامداران‬
‫سهامداران امده (مثل نهادها و سا مانها مخ‪،‬لف) معموال با توجه به املکردشان در حمايت ا قيمت سهامشهان در‬
‫سالها قبل ار يابي ميشوند و سهامداران خرد وق‪،‬ي كه تركيب سهامدار امده يب شركت تغيير ميكند با توجهه بهه‬
‫املکرد سهامدار جديد در گذش‪،‬ه به آن واكن نشان ميدهند‪.‬‬

‫‪ -4‬سودآوري (‪ )EPS‬و ثبات آن‬

‫مهم‪،‬رين اامل در اثرگذار بر قيمت سها سودآور يب شركت است و تما اوامل ديگر ذكرشهده بهه طهور غيهر‬
‫مس‪،‬قي با واسطه سودآور بوردن يا نبودن سها بر قيمت آن تاثير ميگذارند‪ .‬به طور مثال وق‪،‬ي كه مدير اامهل يهب‬
‫شركت اوض مي شود ان‪،‬ظار املکرد خوب يا بد مدير اامل و درنهايت سودآور بودن يا نبودن آن شهركت اسهت كهه‬
‫موجب تغيير قيمت سها شركت ميشود و تغيير مدير اامل ان‪،‬ظارات سوددهي شركت را تغيير ميدهد‪.‬‬

‫‪ -5‬طر هاي توسعه شركت‬

‫وجود طرحها توسعها در شركت مي تواند نشان ا رشد و پويايي شهركت باشهد‪ .‬الب‪،‬هه نبايهد فرامهوش كهرد كهه‬
‫طرحها توسعها كه برا تعويض ماشين آالت فرسوده انجا ميشود نسهبت بهه طرحهها توسهعها كهه بهرا‬
‫احدا خط توليد جديد انجا مي شود ا اهميت كم‪،‬ر برخوردار است‪ .‬معمهوال شهرك‪،‬ها بعهد ا تاسهيس يهب رشهد‬
‫سريعي در سالها اوليه دارند و به تدريج كه به مرحله بلوغ رسيدند رشد آنها سط ي بوده و به مرحلهه ثبهات نسهبي‬
‫ميرسند‪.‬‬

‫‪ -6‬مديريت شركت‬
‫مديران شرك‪،‬ها نيز با توجه به سابقه و املکرد آنها در گذش‪،‬ه ار يابي ميشوند و اين مديران در بهورس اوراق بههادار‬
‫شناخ‪،‬ه شده هس‪،‬ند و با جابجايي آنهاقيمت سها شرك‪،‬ها نيز تغيير خواهد كرد‪.‬‬
‫ا اوامل ديگر تاثيرگذار بر قيمت سها ميتوان به موارد ير اشاره كرد ‪:‬‬
‫‪ -‬امر شركت و ميزان اس‪،‬هالك ماشينآالت‬
‫‪ -‬سابقه و اا‪،‬بار شركت‬
‫‪ -‬روند قيمت سه‬
‫‪ -‬دااو حقوقي اليه شركت‬
‫‪ -‬اطالاات درون شركت و شايعات‬

‫‪23‬‬
 ‫‪ -‬رو يکردهاي نگرشي به بازار سهام و تجزيه و تحليل آن‬

‫سرمايه گذار دربورس اوراق بهاداربادوديدگاه انجا مي شود‪:‬‬

‫‪-1‬بهره بردن ازروندقيمت سهم ‪ :‬يعني اينکه سهمي رابخري وباقيمت باالتر به فروش برساني ‪.‬‬
‫‪-2‬سرمايه گذاري به منظوربهره بردن ازسودساليانه سهام ‪ :‬يعني خريدسها ونگهدار آن تها تشهکيل مجمهع‬
‫ساليانه ودريافت سودسها ‪.‬‬
‫براين اساس سرمايه گذار دربورس اوراق بهاداررابه سه ديدگاه تقسي مي كنند‪:‬‬
‫‪ -1‬كوتاه مدت‬
‫‪ -2‬ميان مدت‬
‫‪ -4‬بلند مدت‬
‫در روش ار يابي سها به شکل كوتاه مدت امده تمركز ت ليل گران و خريداران و فروشندگان بهه اخبهار و شهايعات‬
‫موجود در با ار است و خريد و فروش سها نيز بر پايه همين اخبار و شهايعات صهورت مهي گيهرد‪ .‬در ايهن روش كهه‬
‫بعضي طول دوره آن را ا ‪ 3‬رو تا ‪ 2‬هف‪،‬ه ذكر مي كنند بيش‪،‬ر افراد حرفها با ار كه كار حرفها آنها خريهدوفروش‬
‫سها و اس‪،‬فاده ا سود ناشي ا تغيير قيمت سها در كوتاه مدت(نوسان گير ) استس فعاليت دارندو بهالطبع در طهول‬
‫اين مدت كوتاه نيا به ت ليل شرايط صنعت وجود ندارد‪ .‬به افراد تا ه وارد به اين با ار توصهيه مهي شهود كهه ا ايهن‬
‫روش اس‪،‬فاده نکنند و خريدوفروش خود را براساس ديدگاه بلندمدت انجا دهند‪.‬‬
‫روش دو كه حد وسط روش اول و س و مي باشدس خريداران و فروشندگان سهها تمركهز خهود را بهر ت ليهل رونهد‬
‫قيم‪،‬ي سها و تاحد براساس اخبار من‪،‬شره ا سو شرك‪،‬ها گذاش‪،‬ه اند‪ .‬طول اين دوره را نيز اموما ‪ 4‬تا ‪ 1‬ماه ذكهر‬
‫مي كنند‪.‬‬
‫در روش سو تصمي گير برا خريد و فروش سها بر پايه تجزيه و ت ليل كامل صنايع و شرك‪،‬ها مهي باشهد‪ .‬در‬
‫اين روش تصمي گيرندگان اب‪،‬دا وضعيت صنايع مخ‪،‬لف را در كشور و ح‪،‬هي در جههان بررسهي نمهوده و باتوجهه بهه‬
‫ت والت اح‪،‬مالي آينده آن صنعت تصمي مي گيرند كه به آن صنعت وارد شوند و يا ا آن خهارج شهوند و در مرحلهه‬
‫بعد در صنعت خاصي س شرك‪،‬ها مورد نظر را مورد ار يابي قرار مي دهند و بها اسه‪،‬فاده ا كليهه اطالاهات موجهود‬
‫شركت و ساير شرك‪،‬ها موجود در آن صنعت اقدا به خريد سها و يا فروش آن مهي كننهد‪ .‬توصهيه اكيهد سها مان‬
‫بورس اوراق بهادار تهران به سرمايه گذاران م ‪،‬ر اين است كه رويکرد خود را در بورس اوراق بهادار به شهکل بلنهد‬
‫مدت ان‪،‬خاب كنند و ا خريدوفروش سها در كوتاه مدت خوددار كنند‪.‬‬
‫بنابراين در با ار بورس اوراق بهادار هراه به سمت رويکرد بلند مدتتر حركت مهي كنهي نيها بهه تجزيهه و ت ليهل‬
‫بيش‪،‬ر وجود دارد و هراه به سمت كوتاهمدتتر حركت مي كني نيا به تجزيه و ت ليل كاه مييابهد يراكهه در‬
‫كوتاه مدت تغييرات خاصي نميتواند اوضاع صنايع و شركتها مخ‪،‬لف را به شدت دگرگون كرده و موجهب نوسهان‬
‫سريع قيمت سها آنهابشود‪.‬‬
‫برهمين اساس در ذيل روش ت ليل صنعت و شركت را به شکل اخ‪،‬صار توضيح خواهي داد‪.‬‬

‫تحليل صنعت‬
‫سرمايهگذار در با ار بورس اوراق بهادار مس‪،‬لز پروسها اسهت كهه يکهي ا آنهها توجهه بهه پارام‪،‬رهها و‬
‫مولفهها صنايع ميباشد‪ .‬در واقع شناسايي شركتها در با ار بورس بدون توجه به وضعيت صهنعتس امهر‬

‫‪25‬‬
‫به اخ‪،‬صار اوامل تأثيرگذار به صهنايع را‬ ‫غير المي و ناقص در پروسه سرمايهگذار مي باشد‪ .‬در اين بخ‬
‫ذكر خواهي كرد‪.‬‬

‫‪ -1‬رشد كمي و تکنولوژي صنعت‬

‫يکي ا اوامل مه در ت ليل صنايع مخ‪،‬لف ار يابي روند حرك‪،‬ي صنايع در داخل كشور و سهاير نقهاط دنيها‬
‫است‪ .‬ارا كه بدون آن به سخ‪،‬ي ب‪،‬وان درباره آينده يب صنعت نظر داد‪ .‬طبيعي است كهه صهنايع نوپها و نوظههور‬
‫مثل صنايع الک‪ ،‬رونيب ا رشد قابل توجهي برخوردار بوده و ان‪،‬ظار ميرود كه در سالها آتي نيز به روند حرك‪،‬ي خود‬
‫ادامه دهد و براکس صنايعي كه به مرحله بلوغ خود رسيده مثال صنعت خودروس ان‪،‬ظار رشهد بهااليي ا آن نمهيرود و‬
‫بالطبع اين اامل ميتواند در ت ليل ما ا آينده صنعت خاصي تأثيرگذار باشد‪.‬‬

‫‪ -2‬صنايع پسين و پيشين‬

‫يکي ديگر ا نکات مه در ت ليل صنايع مخ‪،‬لف بررسي روابط پسهين و پيشهين آن صهنعت اسهت‪ .‬روابهط‬
‫پسين و پيشين به اين مسئله اطالق ميشود كه بعد ا هر صنعت و يا قبل ا آن اه صنايعي وجهود دارنهد‪ .‬بهه طهور‬
‫مثال اگر بخواهي صنعت فوالد را م ورد تجزيه و ت ليل قرار دهي س صنايع پيشين آن اس‪،‬خراج سهن آههن و صهنايع‬
‫پسين آن صنايعي مثل خودروسا س اسکلهسا س پلسا و صنايع ديگر كهه ا م صهوالت فهوالد بهه انهوان‬
‫ماده اوليه در توليدات خود مورد اس‪،‬فاده قرار ميدهندس قرار دارند‪ .‬طبيعي است كه هر ت ول امهدها كهه در صهنايع‬
‫پسين و يا پيشين اتفاق اف‪،‬دس در صنعت واسط با يب فاصله ماني كه بس‪،‬ه به ارتبهاط آنهها دارد اثهرات خهود را بهاقي‬
‫خواهد گذاشت‪ .‬به طور مثال در مانهايي كه صنايع پسين دارا رونق و رشد استس ان‪،‬ظهار ايهن اسهت كهه در آينهده‬
‫نزديب صنايع پيشين ه ا رشد برخوردار باشند‪ .‬ولي رابطه اکس وجود ندارد‪ .‬يعني ان‪،‬ظار نمهيرود مانيکهه صهنايع‬
‫پيشين دارا رشدهس‪،‬ند اين رونق سبب رشد صنايع پسين شودس به طور مثال رشد صنايع نظيهر خهودروس سهاخ‪،‬مان و‬
‫غيره كه ا فوالد اس‪،‬فاده ميكنندس بااث رشد صنعت فوالد ميشود ولي رشد صهنعت فهوالد لزومها بااهث رشهد ايهن‬
‫صنايع نميشود‪.‬‬

‫‪ -3‬سياستهاي كلي دولت‬

‫سياستها مالي و كلي دولت كه امدتا در بودجه دولهت مشهخص ميشهودس ميتوانهد در ت ليهل صهنعت‬
‫تأثيرگذار باشد‪ .‬گاه دولت سياست خاصي را دنبال مي كند كه پيامدها خاصي را به دنبهال خواههد داشهت‪ .‬بهه طهور‬
‫مثال خروج دولت ا صنايع خاص و واگذار آن به بخ خصوصيس يا برداشه‪،‬ن تعرفهه واردات م صهوالت خاصهي‬
‫مثل خودرو يا تغيير قيمت نرخ ار ا اواملي است كه صنايع مخ‪،‬لف را ت ت تأثير قرار ميدهد و در ت ليل آنهها بايهد‬
‫سياستگذار كلي دولت را مد نظر داشت‪.‬‬

‫‪ -4‬رقابتي يا انحصاري بودن صنعت‬

‫اين تئور كه امدتا هر جا كه ان صار باشدس حاشيه سود نيز باال خواهد بودس ا نظر اق‪،‬صهاد اثبهات شهده‬
‫است‪ .‬در ت ليل صنايع مخ‪،‬لف بايد اين نک‪،‬ه را مد نظر داشت كه اين صنايع در حالت رقاب‪،‬ي به توليد ادامه ميدهنهد‬
‫يا يب حالت ان صار دارند و در هر ان صار با ورود رقبا جديد ان صار شکس‪،‬ه شده و حاشهيه سهود آن صهنعت‬

‫‪21‬‬
‫نيز كاه مييابد و ا سوددهي آن ك ميشود‪ .‬بنابراين بايد در ت ليل صنعت به ايهن نک‪،‬هه كهه آيها ان صهارات در‬
‫صورت وجود در آينده نزديب شکس‪،‬ه خواهد شد و يا نه توجه شود‪.‬‬

‫‪ -5‬مزيت نسبي و قيمتهاي جهاني‬

‫بيشب كشورهايي كه در توليد كاالها خاصي مزيت نسبي دارندس ميتوانند ار ان‪،‬ر ا بقيه كشهورها توليهد‬
‫كنند و با ارها بيش‪،‬ر را به خود اخ‪،‬صاص دهند‪ .‬بر اين اساس با فرض تعرفهها و هزينهها حمل و نقل يکسهان‬
‫برا تما كشورها توليد كنندگاني موفق خواهند بود كه كاالها خودرا با قيم‪،‬ها پهايينتر و كيفيهت به‪،‬هر ارضهه‬
‫كنند‪ .‬بنابراين در ت ليل صنايع مخ‪،‬لف نيز بايد قيمت ها جهاني توليدات آن صنعت و مقايسه آن با قيم‪،‬ها داخلي‬
‫را مد نظر قرار داد‪.‬‬

‫تحليل شركت‬
‫برا ت ليل و شناخت شرك‪،‬ها بايد اب‪،‬دا رويکرد تعريف شود كه در ايهن رويکهرد مبهاني ت ليهل شهركت‬
‫مشخص ميگردد‪ .‬ب ر اين اساس شركت را بايد به مثابه يب بنگاه اق‪،‬صاد در نظر گرفت كه هدف نهايي آن كسهب‬
‫سود است‪ .‬بنابراين تمامي تمركز برا ت ليل يب شركت بر ت ليل سود آن اسه‪،‬وار اسهت و هرگونهه ت ليلهي مثهل‬
‫ت ليل توليدس فروشس ار يابي مديرانس طرحها توسعها و غيره در راس‪،‬ا برآورد و ت ليل سهود صهورت ميپهذيرد‪.‬‬
‫برا مثال هنگامي كه شرك‪،‬ي خط جديد راهاندا ميكند و يا ميزان فروش شركت افهزاي مييابهد و يها مهدير‬
‫يب شركت اوض ميشودس اگر ت ليل با ار بر اين باشد كه با اين تغييرات سود دهي شركت افزاي مييابهدس بهه آن‬
‫واكن نشان داده و قيمت سها آن شركت بهاال مهيرود‪ .‬در ادامهه مباحهث مطهرح شهده دربخه اوامهل درونهي‬
‫تاثيرگذاربرقيمت سها دراين بخ روش پي بيني سودشركت ا رو فروش آن راموردبررسي قرارمي دهي ‪.‬‬

‫روند سود دهي شركت‬

‫همانطور كه در باال نيز ذكر شدس تما ت ليلها يب شركت در نهايت به سود ده بودن يها نبهودن فعاليهت‬
‫آن مربوط ميشد و نک‪،‬ه مه در سوددهي ثبات و رشد سوددهي شركت در طهي انهد سهال (‪ 4‬تها ‪ 5‬سهال) اسهت و‬
‫م ل سود نيز ا نکات ديگر است كه بايد مورد توجه قرار گيرد‪ .‬يعني اينکه سود شناسايي شهده شهركت امهدتا ا‬
‫م ل سود املياتي است و يا اينکه ا م ل ساير درآمدها غير املياتي است‪ .‬به فرض اگهر شهرك‪،‬ي در طهي يهب‬
‫دوره بر اثر مثال فروش بخشي ا داراييها خود سود بااليي شناسايي كند‪ .‬اين امر ا نظر ت ليل مالي يب شهركت‬
‫اهمي‪،‬ي ندارد و ا نظر كارشناسان مالي روند رو به رشد سوددهي املياتي يب شهركت مهم‪،‬هرين پهارام‪،‬ر در ار يهابي‬
‫آن است‪.‬‬
‫ابزار اصلي كه ميتوان سوددهي يهب شهركت را بدسهت آوردس صهورتها سهود و يهان آن شهركت اسهت و‬
‫شرك‪،‬ها بورسي ملز به ارائه اين صورتها در دورهها سهس ش س نه و دوا ده ماهه هس‪،‬ند‪.‬‬
‫امده ترين قل صورت سود و يانس خالص فروش يا درآمد حاصل ا خدمات است و نک‪،‬ه مه ديگر در اين‬
‫صورتس سود قبل ا كسر ماليات است‪ .‬اين پارام‪،‬ر نشهان ميدههد كهه ا فهروش شهركت پهس ا كسهر هزينههها‬
‫ا ملياتي و توليد اه ميزان به انوان سود و ار ش افزوده در شركت باقي مانده است‪ .‬برا پي بينهي سهود )‪(EPS‬‬
‫يب شركت ميتوان مراحل ير را طي كرد‪:‬‬

‫‪27‬‬
 ‫‪ -1‬پيشبيني فروش شركت‬
‫همانطور كه ذكر شدس در اولين مرحله بايد فروش شركت را مورد پي بيني قرار داد‪ .‬در ادامه به ايهن فراينهد‬
‫پي بيني مي پردا ي ‪ .‬در حال حاضر شرك‪،‬ها به سا مان بورس اطالاات سهماهه ارائه ميكننهد كهه بهر اسهاس ايهن‬
‫آمارها سهماهه كه اهار بار در سال من‪،‬شر ميشودس فروش شركت پي بيني ميگردد‪.‬‬
‫برا سادگي و پرهيز ا ااداد مطلقس ا ااداد نسبي يعني درصد پوش بودجه س‪،‬ون آخر اس‪،‬فاده مهيكني ‪.‬‬
‫فرض مي كني شرك‪،‬ها بدون در نظر گرف‪،‬ن مسائل توليد و فروش فصلي در هر فصلي كهه آمهار ارائهه ميدهنهدس ‪25‬‬
‫درصد ا فروش خود را انجا ميدهند تا ب‪،‬وانند در كل سال مالي به ‪ 111‬درصد ا فروش پي بيني شده خود برسند‪.‬‬
‫يعني مقادير مساو به انوان فروش داش‪،‬ه باشند‪( .‬شکل ذيل)‬

‫سه ماه اول‬ ‫‪% 25‬‬

‫سه ماهه دو‬ ‫‪% 25‬‬

‫سه ماهه سو‬ ‫‪% 25‬‬

‫سه ماهه اهار‬ ‫‪% 25‬‬

‫اما به دليل مسائل فصلي با ار مصرفس در شهرك‪،‬ها توليهد فهروش شهرك‪،‬ها هه تهابع مسهائل فصهلي‬
‫مي گردد‪ .‬برا نمونه امده فروش شرك‪،‬ها نوشابه سا در تابس‪،‬ان و بهار و يا بيش‪،‬ر فروش شرك‪،‬ها شهوينده در‬
‫سه ماهه آخر سال است‪ .‬بر اين اساس اسه‪،‬اندارد نرمهال ‪ 3‬دوره ‪ 25‬درصهد پوشه س در امهل بها مشهکل مواجهه‬
‫ميگردد‪ .‬در اينجا مسئله نرمال كردن اين دوره ها بايد مورد توجه قرار گيرد‪ .‬مثال با اتکا به آمارهها سهه ماههه سهه‬
‫سال گذش‪،‬ه شركت الف درمييابي كه پوش بودجه اين شركت در طي اين دوره سهماهه در واقهع ههيو وقهت ‪25‬‬
‫درصد نبوده و هميشه در حدود ‪ 21‬درصد بوده است‪ .‬يا بر همين اساس برا مثال آمارها سههماهه دو ‪ 59‬درصهد‬
‫پوش بودجه فروش و آمارها سهماهه سو ‪ 13‬درصد پوش بودجه فروش را نشان ميدهنهد‪ .‬بها توجهه بهه ايهن‬
‫مسئلهس شکل نرمال درصد پوش فروش اين شركت به صورت اس‪،‬اندارد با اتکها بهه آمارهها سهسهال گذشه‪،‬هس بهه‬
‫صورت ير ميباشد‪.‬‬
‫سه ماهه اول‬ ‫‪% 21‬‬

‫سه ماهه دو‬ ‫‪% 41‬‬

‫سه ماهه سو‬ ‫‪% 21‬‬

‫سه ماهه اهار‬ ‫‪% 11‬‬

‫‪21‬‬
‫در اينجا ديده ميشود كه شركت الف سهماهه اول سال به صورت نرمال و اس‪،‬اندارد ‪ 21‬درصد فروش ساالنه خهود را‬
‫انجا ميدهد‪ .‬در سه ماهه دو به صورت تجمعي ‪41+21(59‬درصد) درصد و در سه ماهه سو ‪ 21‬درصهد ا فهروش‬
‫خود را به صورت نرمال انجا داده است‪( .‬اين امل را نرمال كردن ‪ Normalize‬ميگويند‪ ).‬بر ايهن اسهاس اكنهون‬
‫ميتوان پي بيني فروش را انجا داد‪ .‬در ماني كه مسائل فصلي فروش مطرح نيست و آمارها به صورت نرمال ‪ 3‬تا‬
‫دوره ‪ 25‬درصد را پوش مي دهندس هر آمار كه ااال شودس بهر اسهاس همهان آمهار نرمهال ‪ 25‬درصهد س مهورد‬
‫پي بيني قرار ميگيرد‪ .‬در شکل ديدي كه برا مثال در ‪ 1‬ماهه اول سال ‪ 59‬درصد فهروش و در ‪ 9‬ماههه سهال ‪15‬‬
‫درصد فروش مورد پوش قرار ميگيرد‪ .‬حال اگر مثال آمار سه ماهه اول پي بيني شده ‪ 27‬درصهد باشهدس پي بينهي‬
‫درصد پوش ا فروش سال ‪ 1411‬شركت برابر خواهد بود با‪:‬‬
‫‪ = )111 × 27( ÷ 25 = % 111‬پي بيني فروش شركت‬
‫يعني پي بيني ميشود شركتس در سال ‪ 1411‬با توجه به آمار سهه ماههسا برنامهه فهروش خهودپي اف‪،‬هاده‬
‫است ‪.‬‬
‫حال در صورتيکه مسائل فصلي را در نظر بگيري و شکل نرمال شده به انوان پايه را مورد پي بينهي قهرار‬
‫دهي س در اين صورت اگر شركت الف در سه ماهه اول سال ‪ 27‬درصد ا كل سهال را پوشه داده باشهدس پي بينهي‬
‫فروش برابر خواهد بود با‪:‬‬
‫‪)111 × 27( ÷ 21 = 121/5‬‬
‫بنا به اين شيوه ميتوان با اتکا به آمارها ‪ 1‬ماهه و ‪ 9‬ماهه نيز پي بينيهايي را ا فروش شركت انجا داد‪.‬‬
‫حال كه ما در مرحله اول پي بيني فروش شركت را انجا دادي س مرحله دو كه ارائهه يهب بهرآورد ا حاشهيه سهود‬
‫شركت است را مد نظر قرار ميدهي ‪.‬‬

‫‪ -2‬برآورد حاشيه سود شركت‬

‫همانطور كه مي داني حاشيه سود به معنا نسبت سود به فروش يب شركت پس ا كسر ساير درآمهدها‬
‫شركت است‪ .‬اين نسبت در واقع ساخ‪،‬ار هزينها شركت را مورد توجه قرار ميدهد و مشخص ميسها د كهه شهركت‬
‫به ا ا هر ‪ 111‬ريال فروش خود اه ميزان سود كسب ميكند‪ .‬اين نسبت به موارد م‪،‬عدد بسه‪،‬گي دارد كهه ا آن‬
‫جمله قيمت فروش م صول شركتس مديريت شركت و ‪ . . .‬ميباشد‪ .‬به طور كلي حاشيه سود م‪،‬غير است كه رونهد‬
‫ثاب‪،‬ي دارد و در يب دوره كوتاهمدت تغيير نمييابد‪ .‬بر اين اساس اين ان‪،‬ظار وجود ندارد كهه مهثال حاشهيه سهود يهب‬
‫شركت آخرين حاشيه سود ااالمي باشد‪ .‬در برآورد حاشيه سود االوه بر مطلب فوق بايد به روند حاشيه سود برا دو‬
‫تا سه سال گذش‪،‬ه توجه داشت‪ .‬برا برآورد حاشيه سود يب شركت م‪،‬وسط روند سه ساله حاشيه سود يهب شهركتس‬
‫با حذف آمارها غير نرمالس در نظر گرف‪،‬ه ميشود‪.‬‬

‫‪ -3‬پيشبيني سود شركت )‪(EPS‬‬

‫پس ا برآورد حاشيه سودس با حاصلضرب حاشيه سود در پي بينهي فهروشس بهه پي بينهي ا سهود شهركت‬
‫خواهي رسيد‪ .‬بر اين اساس اگر در نظر بگيري كه حاشيه سود به دسهت آمهده بهرا شهركت الهف برابهر بها ‪ %42‬و‬
‫پي بيني فروش آن ‪111‬س‪ 311‬ميليون ريال است‪ .‬ا اين رو پي بيني سود ا شركت الف در سال ‪ 1411‬برابر خواههد‬
‫بود با‪:‬‬

‫‪29‬‬
‫ميليون ريال ‪311/111 × % 42 = 141/521‬‬
‫كه اين با پي بيني سود خود شركت در بودجه كه حدود ‪ 911/191‬ميليون ريال استس تفهاوت دارد‪ .‬حهال اگهر سهود‬
‫پي بيني شده را بر تعداد سها اين شركت س دراين مثال ‪ 25‬ميليون سه تقسي كنهي س بهه پي بينهي ا درآمهد ههر‬
‫سه خواهي رسيد كه برابر خواهد بود با‪:‬‬
‫ريال ‪EPS 80 = )141 521( ÷ 25 = 5211‬‬

‫ر نحوه ارزيابي شركتها‬

‫شرك‪،‬ها موجود در بورس اوراق بهادار تهران را ميتوان به شکل ير تقسي بند كرد‪:‬‬
‫‪ -1‬شرك‪،‬ها توليد‬
‫‪ -2‬شرك‪،‬ها سرمايه گذار‬
‫‪ -4‬شرك‪،‬ها ساخ‪،‬ماني‬
‫‪ -3‬شرك‪،‬ها پيمانکار‬
‫‪ -5‬بانکها و ساير واسطهها مالي (ليزينگها)‬

‫هركدا ا اين گروه شرك‪،‬ها را بايد براساس نوع فعاليت آنها ار يابي كرد‪ .‬به طور مثال نمي توان يب شركت توليهد‬
‫را به مانند يب شركت سرمايه گذار ار يابي كرد‪ .‬اراكه ماهيت كار آنها با ه فرق دارد‪.‬‬
‫در ذيل به طور مخ‪،‬صر ن وه ار يابي اين گروهها شرح داده خواهد شد‪.‬‬

‫‪ -1‬ارزيابي شركتهاي توليدي‬

‫ن وه ار يابي شرك‪،‬ها توليد بيش‪،‬ر رو سوددهي و روند آن م‪،‬مركز است و هر ااملي كه رو سهوددهي جهار‬
‫يا ان‪،‬ظار شركت تاثير بگذارد رو قيمت و در ن‪،‬يجه در ار يابي جديد شركت تهاثير خواههد داشهت‪ .‬ن هوه ار يهابي‬
‫شرك‪،‬ها توليد در بخ ت ليل شركت به طور كامل توضيح داده شده است‪.‬‬

‫‪ -2‬نحوه ارزيابي شركتهاي سرمايه گذاري‬

‫ار يابي شرك‪،‬ها سرمايه گذار معموال به دو شيوه صورت مي گيرد‪ .‬در روش اول مالك تصمي گيريهها و ت ليهل‬
‫ها ا ر يابي سبد سها شرك‪،‬ها سرمايه گذار است و در روش دو مالك ار يابي بهر پايهه سهوددهي ايهن شهرك‪،‬ها‬
‫است‪ .‬در روش اول ار يابي ها با توجه به ار ش سبد سها شركت سرمايه گذار و و ن هر صنعت در سبد سهها آن‬
‫شركتس صورت ميگيرد‪ .‬معموال قيمت سها شرك‪،‬ها سرمايه گذار ه جهت با قيمت سها موجود در سهبد آنهها‬
‫تغيير مي كند‪ .‬به طور مثال اگر در يب شركت سرمايه گذار س صنعت خاصهي ‪ 31‬درصهد سهبد سهها آن را تشهکيل‬
‫داده باشدس هرگونه تغيير در قيمت و ار ش آن صنعت خاص صورت گيردس اين تغيير در قيمت سها شركت سهرمايه‬
‫گذار ه صورت مي پذيرد‪ .‬بنابرا ين بايد در ار يابي شرك‪،‬ها سرمايه گذار به و ن هر صنعت در سبد سها آنهها‬
‫و ن وه تغييرات آنها توجه داشت‪ .‬يکي ا مشکالت اين روش اين است كه ار ش واقعي شهرك‪،‬ها خهارج ا بهورس‬
‫شرك‪،‬ها سرمايه گذار را نمي توان دقيقا مشخص كرد‪ .‬اراكه تا ماني كه سها شرك‪،‬ها در بورس ارضه نشهده و‬
‫قيمت آن براساس ارضه و تقاضا واقعي مشخص نشود ار شگذار آن مشکل خواهد بود‪ .‬در كهل بهرا ار يهابي‬
‫شركت سرمايه گذار در اين روش هرقدر كه ار ش سبد سها شركت بهرا هرسهه ا قيمهت ههر سهه شهركت‬

‫‪41‬‬
‫بيش‪،‬ر باشد مان خوبي برا خريد آن سه م سوب مي شود و بالعکس‪ .‬در درا مدت ان‪،‬ظار ايهن اسهت كهه ايهن دو‬
‫تقريبا يکسان باشند‪.‬‬
‫در روش دو ار يابي شرك‪،‬ها سرمايه گذار به سود اين شرك‪،‬ها و امکان رشد سودآور و قابليت سودسا توجهه‬
‫مي شود و براساس پي بيني سود شركت و نسبت ‪ P/E‬م‪،‬وسط شرك‪،‬ها سرمايه گذار قيمت سها اين شهرك‪،‬ها‬
‫پي بيني و تعيين مي شود‪.‬‬

‫‪ -3‬ارزيابي شركتهاي ساختماني‬

‫ا نکات قابل توجه در شرك‪،‬ها ساخ‪،‬ماني بها تما شده پروژه ها تکميل شده و آمهاده بهرا فهروش و قيمهت‬
‫فروش اين پروژه هاست و هرقدر اين دو مقدار (بها تما شده و فروش) ا ه فاصله داش‪،‬ه باشند نشهان ا حاشهيه‬
‫سود باال شركت است‪ .‬نک‪،‬ه مه ديگر در ار يابي اين شرك‪،‬ها پ‪،‬انسيل موجهود در شهركت بهرا سهوددهي اسهت‪.‬‬
‫يکي ا اين پ‪،‬انسيل ها وجود قراردادها جديد برا احدا پروژه ها جديد و همچنهين داشه‪،‬ن مهين مناسهب در‬
‫شهرها و مناطق با ار ش برا احدا بناها مخ‪،‬لف تجار س مسکوني و ادار است و اين پ‪،‬انسيل ها مي توانهد در‬
‫جهت خلق سود برا شركت و سهامداران آن در آينده مورد اس‪،‬فاده قرار گيرد‪.‬‬

‫‪ -4‬شركتهاي پيمانکاري‬
‫ار يابي شرك‪،‬ها فعال در اين گروه كمي مشکل تر و پيچيده تر است و اين مربوط به ماهيت اين شركت هها اسهت‪.‬‬
‫در اين شرك‪،‬ها به دليل اينکه يب كاال خاصي توليد نمي شود و نمي توان براساس تقاضا و ارضه آن روند فعاليهت‬
‫شركت را ار يابي كرد كمي با مشکل مواجه هس‪،‬ي ‪ .‬دارايي شركت بر اساس نهوع فعاليهت آنس دسه‪،‬گاهها و ماشهين‬
‫آالت موجود است و نيرو انساني م‪،‬خصص نيز ا جمله اوامل مه در ايهن نهوع شهرك‪،‬ها اسهت‪ .‬يکهي ا به‪،‬هرين‬
‫روشها برا ار يابي اين شرك‪،‬ها توجه به صنع‪،‬ي است كه آنها در آن فعاليت دارنهد‪ .‬همهانطور كهه در بخه ت ليهل‬
‫صنعت ذكر گرديد اگر اش اندا آن صنعت خوب و روشن باشد ان‪،‬ظار اين است كه وضعيت قراردادها اين شهركت‬
‫نيز بهبود يابد و همزمان با رشد صنعت اين شركت نيز رو به رشد باشد‪.‬‬
‫نک‪،‬ه ديگر اينکه در ار يابي اين گروه توجه به رشد سود قراردادها شرك‪،‬ها پيمانکهار و توجهه بهه اسه‪،‬مرار ايهن‬
‫قراردادها و همچنين تعداد رقبا موجود در اين گروه است و هراه رقبا اين گروه ياد باشند برا برنهده شهدن در‬
‫يب مناقصه و بس‪،‬ن قرارداد جديد بايد قيمت پيشنهاد پايين باشد و اين خود يعني كاه سود قراردادها است‪.‬‬
‫ا نکات ديگر قابل توجه در ار يابي شرك‪،‬ها پيمانکار س سابقه و املکرد ايهن شهرك‪،‬ها در گذشه‪،‬ه اسهت و هراهه‬
‫سابقه و اا‪،‬بار شرك‪،‬ها بيش‪،‬ر باشد اح‪،‬مال اس‪،‬مرار قراردادها آنها نيز بيش‪،‬ر مي شود‪.‬‬

‫‪ -5‬نحوه ارزيابي بانکها و ساير واسطه هاي مالي (ليزينگ ها)‬

‫امده سود فعاليت بانکها ا اخ‪،‬الف سود تسهيالتي كه مي پردا ند و سود سپرده هايي كه قبول مي كننهد بهه دسهت‬
‫مي آيد‪ .‬در اين گروه سرمايه گذار در اوراق بهادار نيز بخشي ا سود آنها را تشکيل مي دههد‪ .‬حجه سهپرده هها‬
‫بانکها اامل مه مي در شناسايي سود آنها به حساب مي آيد‪ .‬به فرض اگر حاشيه سود بانکها يکسان باشد بهانکي كهه‬
‫بيش‪،‬رين سپرده را دارد ا سوددهي كل باالتر نيز برخوردار خواهد بود‪ .‬ا نکات ديگر قابل توجه در ار يهابي بانکهها‬
‫درآمدها حاصل ا ساير سرمايه گذار ها آنها است‪ .‬تعداد شعبات و هزينه هها امليهاتي بانکهها نيهز ا نکهات‬
‫ديگر است كه بايد به آنها توجه كرد‪.‬‬

‫‪41‬‬
‫شرك‪،‬ها ليزين نيز به دليل ماهيت كار كه دارند شبيه به بانکها هس‪،‬ند‪ .‬در اين شرك‪،‬ها نيز نرخ سود وامهايي كه‬
‫دريافت مي كنند و سود تسهيالتي كه پرداخت مي كنند اامل مهمي در ار يابي آنهها م سهوب مهي شهود‪ .‬ا نکهات‬
‫قابل توجه ديگر در ار يابي اين شرك‪،‬ها نوع صنع‪،‬ي كه در آن فعاليت مي كنند مي باشد‪ .‬به طهور مثهال اگهر فعاليهت‬
‫اين شرك‪،‬ها در صنايعي م‪،‬مركز باشد كه ا رشد قابل توجهي برخوردار بوده و تقاضا برا م صهوالت آن صهنعت رو‬
‫به افزاي باشد امکان افزاي سوددهي شرك‪،‬ها ليزين فعال در اين صنعت نيز وجود دارد‪ .‬ا اوامهل مهه ديگهر‬
‫سهامداران امده اين شرك‪،‬ها است‪ .‬به طور مثال يب شركت ليزين كهه ت هت مالکيهت يهب بانهب اسهت امکهان‬
‫دس‪،‬رسي به منابع مالي آن بيش‪،‬ر ا يب شركت ليزين خصوصهي خواههد بهود و يها شهرك‪،‬ي كهه ت هت حمايهت و‬
‫مالکيت يب شركت خاص است و در مينه فروش و اجاره م صوالت آن شهركت فعاليهت دارد امکهان سهوددهي آن‬
‫بيش‪،‬ر است‪.‬‬
‫نک‪،‬ه مه ديگر در ار يابي اين شرك‪،‬ها ميزان مطالبات مشکوك الوصول آنها مي باشد كه نشان دهنده املکهرد ايهن‬
‫شرك‪،‬ها در دريافت مطالبات خود است و هراه اين مطالبات باالتر برود املکرد شهركت ضهعيف ار يهابي مهي شهود‪.‬‬
‫سوددهي و روند آن درگذش‪،‬ه نيز ا جمله نکات مه ديگر است كه در ار يابي شرك‪،‬ها ليزين بايد به آن توجهه‬
‫كرد‪.‬‬

‫دراين بخ مطالبي درباره انواع شرك‪،‬ها تجهار ونيزتوضهي اتي دربهاره شهرك‪،‬ها سههامي س ن هوه ان‪،‬شارسهها‬
‫وتشکيل مجامع آنها به اخ‪،‬صاربيان مي گردد‪.‬‬

‫طبق قانون تجارت ايران شركتهاي تجارتي برهفت قسمت است ‪:‬‬
‫‪-1‬شركت سهامي‬
‫‪-2‬شركت بامسوليت م دود‬
‫‪-4‬شركت تضامني‬

‫‪42‬‬
 ‫‪-3‬شركت مخ‪،‬لط سهامي‬
‫‪-5‬شركت مخ‪،‬لط غيرسهامي‬
‫‪-1‬شركت نسبي‬
‫‪-7‬شركت تعاوني توليدومصرف‬

‫طبق قانون بورس اوراق بهادار فقط شركتهاي سهامي عام مي توانند دربورس پذيرفته شوند‪.‬‬

‫مزيت يك شركت سهامي عام ‪:‬‬

‫به صورت شركت سهامي اا در آمدن راه خوبي برا تامين سرمايه مورد نيا يب شركت است‪ .‬مهورد مطالعهه قهرار‬
‫گرف‪،‬ن اوراق بهادار شركت بصورت اا در با ارها سرمايه موجب جلب توجه م افل مالي و صف ات جرايد مهالي و‬
‫مرد به شركت مي شود ‪ .‬اين مساله در صورتيکه شركت املکرد خوبي داش‪،‬ه باشد س اجها ه مهي دههد كهه شهركت‬
‫سرمايه مورد نيا خود را بسيار سهل‪،‬ر و ار ان‪،‬ر تامين كند ‪.‬‬

‫درشرك‪،‬ها سهامي دوراه برا تامين سرمايه داري ‪:‬‬

‫‪-1‬اس‪،‬قراض ‪ :‬اخذوا وان‪،‬شاراوراق مشاركت‬
‫‪-2‬ان‪،‬شارسها ‪ :‬سها ااد وسها مم‪،‬ا‬
‫تامين مالي بوسيله اس‪،‬قراض نسهبت بهه ان‪،‬شارسهها بهرا شهرك‪،‬ها راه ار ان‪،‬هر اسهت ‪ .‬يهراوا واوراق مشهاركت‬
‫سررسيدداردونهاي‪،‬ا تاپايان سررسيدبه آنهاسود تعلهق مهي گيرد‪.‬ولهي سهها سررسهيدنداردوتاپايان امرشهركت بايدبهه‬
‫سهامداران سودپرداخت شود‪.‬‬
‫دومين الت اينست كه هزينه سود بانکي كاهنده ماليات است وبرا شرك‪،‬هاسپرمالياتي ايجادمي كند‪ ,‬ولهي پرداخهت‬
‫سودسها برا شرك‪،‬هامزيت مالياتي ندارد‪.‬‬
‫امامزيت ان‪،‬شارسها ااد نسبت به اوراق مشاركت اينست كه درحال‪،‬يکه شهركت يهان آورباشهدمي تواندسودسهها‬
‫پرداخت نکند ولي سود اوراق مشاركت اه شركت سودآورباشدواه يان آور‪ ,‬بايس‪،‬ي پرداخت گردد‪.‬‬

‫انتشارسهام‬
‫سهام عادي ‪:‬‬
‫شركت ها اغلب ان‪،‬شار سها خود را برا جلب سرمايه گذاران آگهي مي كنند ‪ .‬قيم‪،‬ي كهه سههامدار بهرا ت صهيل‬
‫سها مي پردا د قيمت ان‪،‬شار ناميده مي شود ‪ .‬در اغلب موارد قيمت ان‪،‬شار سها به مراتب بيشه‪،‬ر ا ار ش اسهمي آن‬
‫است ‪ .‬يرا ار ش اسمي امدتا بسيار پايين است ‪ .‬تلفيقي ا اوامل با ار س مركب ا مقايسه سهوابق سهودها سهاالنه‬
‫شركت س وضعيت مالي س اش اندا ه آتي برا موفقيت و شرايط امومي تجارت و… قيمت ان‪،‬شار را تعيين مي كنهد‬
‫‪.‬‬

‫‪44‬‬
 ‫الف )انتشار سهام عادي به ارزش اسمي ‪:‬‬
‫ارزش اسمي ‪:‬قيمت اوليه هرسه دربا اراوليه است كه دربا اربورس تهران ‪111‬س‪1‬ريهال ار يهابي شهده اسهت ‪(.‬طبهق‬
‫قانون تجارت ايران ار ش اسمي هرسه نبايدبيش‪،‬را ‪111‬س‪11‬ريال باشد)‪.‬اين بدان معناست كه شهركت دررو نخسهت‬
‫فعاليت خودكه سها پذيره نويسي مي كرد‪,‬قيمت هرسه خودرا‪111‬س‪1‬ريال تعيين نموده وسهامداران نيزدررو نخسهت‬
‫برا خريدهرسه اين شركت مبلغ ‪111‬س‪1‬ريال پرداخت نموده اند‪.‬‬
‫فرض كنيد كه ار ش اسمي هر سه شركت الف ‪111‬س‪ 1‬ريال است ‪ .‬در اينصهورت ان‪،‬شهار ‪111‬س‪ 42‬سهه جديهد بهه‬
‫ار ش اسمي منجر به افزاي سرمايه شركت به مبلغ ‪111‬س‪111‬س‪111=42‬س‪111×1‬س‪ 42‬ريال مي شود ‪.‬‬

‫ب )انتشار سهام عادي به صرف ‪:‬‬

‫معموال ار ش اسمي سها شركت ها س ناايز است ‪ .‬بنابراين در اغلب مهوارد سهها بهه مبلغهي بهي ا ار ش اسهمي‬
‫ان‪،‬شار مي يابد ‪ .‬مبلغ ما اد بر ار ش اسمي س صرف ناميده مي شود ‪ .‬اگر ار ش اسمي ههر سهه شهركت الهف ‪111‬س‪1‬‬
‫ريال و قيمت ان‪،‬شار آن ‪511‬س‪ 1‬ريال باشد صرف ناشي ا ان‪،‬شار هر سه ‪111=511‬س‪511-1‬س‪ 1‬ريال و صرف ناشهي ا‬
‫ان‪،‬شار كل سها ‪111‬س‪111‬س‪111( [ = 11‬س‪511-1‬س‪111 × )1‬س‪ ] 42‬ريال مي باشد ‪ .‬هه ار ش اسهمي و هه صهرف س‬
‫بخشي ا سرمايه پرداخت شده مي باشند ‪.‬‬

‫حقوق سهامداران عادي ‪:‬‬

‫مالکيت سها ااد س اهار حق اساسي را به آنها ااطا مي نمايد ‪ .‬مگر اينکهه حهق خاصهي بها توافهق سههامداران ا‬
‫مالکيت سها سلب شده باشد ‪.‬‬
‫‪ -1‬حق راي ‪ :‬حق مشاركت سهامداران در مديريت ا طريق دادن را به موضوااتي كه در مقابهل آنهها قهرار مهي‬
‫گيرد ‪ .‬اين حق س حق من صر به فرد سهامداران برا مشاركت در مديريت شركت است ‪ .‬ههر سههامدار بهه ا ا‬
‫هرسهمي كه در اخ‪،‬يار دارد س حق يب را را دارد ‪.‬‬
‫‪ -2‬سود سهام ‪ :‬حق دريافت بخ م‪،‬ناسبي ا سود خالص كسب شده توسط شركت هر سهامدار به تناسب تعهداد‬
‫سهامي كه در تاري مجمع ااد ساليانه دارد ا سود تصويب شده جهت پرداخت به سهامداران م‪،‬نفع مي شهود‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪ -4‬تصفيه (سهم درخالص داراييها) ‪ :‬حق دريافهت بخه م‪،‬ناسهبي ( براسهاس تعهداد سهها ) ا دارايهي هها‬
‫باقيمانده پس ا پرداخت بدهي ها در مان تصفيه ‪.‬‬
‫‪ -3‬حق تقدم ‪ :‬حق حفظ سه مناسبي ا مالکيت شركت سهامي س فرض كنيد كهه شهما مالهب ‪ 5‬درصهد ا سهها‬
‫يب شركت سهامي هس‪،‬يد ‪ .‬انانچه اين شركت ‪111‬س‪ 111‬سه جديد صادركند ( افزاي سرمايه ) شما فرصهت‬
‫خريد‪5111‬سه جديدراقبل ا ساير خريداران خواهيدداشت ‪.‬‬
‫تاريخ هاي تقسيم سود ‪:‬‬
‫هر شركت سهامي بايد سود سها را قبل ا پرداخت آن تصويب نمايهد ‪ .‬تصهويب سهود سهها در ايهران ا اخ‪،‬يهارات‬
‫مجمع امومي ااد است ‪.‬شركت تا مان تصويب سود سها تعهد برا پرداخت آن ندارد اما به م هض تصهويب‬
‫سود سها به يب بدهي قانوني تبديل مي شود ‪.‬‬

‫‪43‬‬
‫طبق ماده ‪ 231‬قانون تجارت ايران س مجمع امومي پس ا تصويب حسابها سال مهالي و احهرا اينکهه سهود قابهل‬
‫تقسي وجود دارد س مبلغي ا آن را كه بايد بين صاحبان سها تقسي شودرا تعيين خواهد كرد ‪ .‬االوه بهر ايهن مجمهع‬
‫مي تواند تصمي بگيرد مبالغي ا اندوخ‪،‬ه هايي كه شركت در اخ‪،‬يار دارد بين صاحبان سها تقسي شود ‪.‬‬
‫‪ -1‬تاري تصويب سود س مجمع امومي ااد در اين تاري قصد خود را برا پرداخت سود سها ااال مي كند ‪.‬‬
‫‪ -2‬تاري سابقه سهامدار س شركت اين تاري را برا تعيين مشمول سود قرار گرف‪،‬ن آن دسه‪،‬ه ا سههامداراني كهه‬
‫در آن تاري سهامدار بوده اند به اطالع مي رساند ‪ .‬در ايران معموالدورو قبل ا تاري تشهکيل مجمهع امهومي‬
‫نمادمعامالتي سه توسط بورس اوراق بهاداربس‪،‬ه مي شود‪ .‬تنها افراد كه تاقبل ا بس‪،‬ه شدن نماد مالب سهها‬
‫هس‪،‬ند سود سها دريافت ميكنند ‪.‬‬
‫‪ -4‬تاري پرداخت سود سها طبق ماده ‪ 231‬قانون تجارت ايران شركت پس ا ااال تقسي سود س بهرا پرداخهت‬
‫سود سها حداكثر ‪ 1‬ماه فرصت دارد ‪.‬‬

‫انواع سودقابل تقسيم ‪:‬‬

‫‪-1‬سودنقدي‪:‬منظورتو يع وجه نقد بعنوان سودبين سهامداران است ‪.‬‬
‫‪-2‬سودسهمي ‪:‬دال برتو يع سه بين سهامداران ا بابت سودسها است ‪.‬دليل اينکارمي‪،‬وانداين باشدكه شركت مي‬
‫خواهدتوا باپرداخت سودافزاي سرمايه بدهد‪.‬دليل دو اينکه سياست مديريت شركت اينست كه وجه نقددرشركت‬
‫باقي بماند‪.‬‬

‫سهام ممتاز‬
‫سها مم‪،‬ا سهامي است كه برديگرانواع سها ام‪،‬يا ياارج يت داش‪،‬ه باشد‪.‬‬

‫مشخصات سها مم‪،‬ا ‪:‬‬

‫‪-1‬سها مم‪،‬ا دارا نرخ سودمشخص است ‪.‬مثالمنظورا سها مم‪،‬ا ‪111‬س‪ 2‬ريالي ‪ , %12‬سهامي با ار ش اسمي‬
‫‪111‬س‪2‬ريال وسودثابت ساالنه ‪111 * %12(=231‬س‪ )2‬ريال مي باشد‪.‬‬
‫‪-2‬سها مم‪،‬ا برا دريافت سودسها خودبرسها ااد مقد است ‪.‬‬
‫‪-4‬درصورت ان الل شركت پس ا پرداخت بدهي ها‪ ,‬سه سرمايه سهامداران مم‪،‬ا قبل ا سهامداران ااد پرداخت‬
‫مي گردد‪.‬‬
‫‪-3‬سها مم‪،‬ا اموما فاقدحق را مي باشد‪.‬‬

‫تعريف سهام خزانه ‪:‬‬

‫سها خزانه ب ه معنا آنست كه شركت سها خودرامي خردونگه دار مي كند‪.‬طبق قانون تجارت ايران خريدسها‬
‫خزانه توسط خودشرك‪،‬ها ممنوع است ‪.‬ولي شرك‪،‬هادرايران بااس‪،‬فاده ا شرك‪،‬ها فراي وتابعه خود اقدا به جمع‬
‫آور سهامشان مي كنند‪.‬دليل امده جمع آور سها يب شركت توسط خودآن شركت ‪,‬كن‪،‬رل واثرگذار بررو‬
‫قيمت سها شركت است ‪.‬بعنوان مثال درمواقعي كه وضعيت با ار روبه ركوداست وقيمت سه يب شركت درمعرض‬
‫افت شديدقراردارد‪,‬شركت سها خودراا با ارجمع آور كرده وبدين وسيله ا افت بيش‪،‬رقيمت سه جلوگير مي كند‪.‬‬

‫‪45‬‬
 ‫مشخصات يك شركت سهامي ‪:‬‬
‫طبق ماده‪ 1‬قانون تجارت ؛ « شركت سهامي شرك‪،‬ي است كه سرمايه آن به سها تقسي شده و مسهئوليت صهاحبان‬
‫سها م دود به مبلغ اسمي سرمايه آنها مي باشد ‪.‬‬

‫انواع شركت هاي سهامي‬

‫طبق ماده ‪ 3‬قانون تجارت شركت ها سهامي به دو نوع تقسي مي شوند ‪:‬‬

‫نوع اول ) شركت هاي سهامي عام ‪:‬‬

‫شركت هايي ك ه موسسين آنها قسم‪،‬ي ا سرمايه شركت را ا طريق فروش سها به مرد تامين مي كننهد س شهركت‬
‫ها سهامي اا ناميده مي شوند ‪ .‬حداقل سرمايه موردنيا برا تاسيس يب شهركت سههامي اها ‪111‬س‪111‬س‪5‬ريهال‬
‫است كه ‪%21‬آن توسط موسسين ومابقي توسط مرد پرداخت مي گردد‪.‬مضافا اينکهه ا كهل سهرمايه حهداقل ‪%45‬آن‬
‫بايددر مان تاسيس شركت ومابقي آن حداكثر ظرف ‪5‬سال وبه تصمي هيات مديره بايد پرداخت گردد‪.‬‬
‫درواقع درشرك‪،‬ها سهامي اا دونوع سهامداروجوددارد‪:‬‬
‫‪ -1‬موسس‪ :‬كه طبق قانون حداقل ‪%21‬سرمايه رابايدتامين كنند‪.‬‬
‫‪ -2‬غيرموسس‪ :‬كه مابقي سرمايه موردنيا رابايدتامين كنند‪.‬‬
‫طبق قانون بورس اوراق بهادارايران شرك‪،‬ها پذيرف‪،‬ه شده فقط مي توانند سها ااد با نا من‪،‬شركنند‪.‬‬

‫نوع دوم ) شركت هاي سهامي خاص ‪:‬‬

‫شركت هايي كه تما سرمايه آنها در موقع تاسيس من صرا توسط موسسين تامين(پرداخت وتعهد) ميگردد س شهركت‬
‫ها سهامي خاص ناميده مي شود ‪.‬يعني در مان تاسيس حداقل ‪%45‬سرمايه ومابقي حداكثرظرف ‪5‬سال وبه تصهمي‬
‫هيات مديره توسطموسسين بايدپرداخت گردد‪ .‬شركت سهامي خاص بين اامه مرد سها نداردوسهها آن دربهورس‬
‫ارايه نمي شود‪.‬حداقل سهرمايه موردنيها برا يهب شهركت سههامي خهاص ‪111‬س‪111‬س‪1‬ريهال اسهت وباحهداقل سهه‬
‫نفرسهامدارتشکيل مي شود‪.‬‬
‫در شركت ها سهامي اا ابارت « شركت سهامي اا »و در شركت ها سهامي خاص ابارت «شهركت سههامي‬
‫خاص » بايد قبل ا نا شركت يا بعد ا آن س بدون فاصله با نا شركت س در كليه اوراق س اطالايه هها و آگههي هها‬
‫شركت بطور روشن و خوانا قيد شود ‪.‬‬

‫خالصه اي از تفاوت هاي عمده بين شركت سهامي عام و خاص‬

‫‪-1‬قسم‪،‬ي ا سها شركت سهامي اا در مرحله تاسيس به مهرد ارضهه ميشهود در حاليکهه سهها شهركت هها‬
‫سهامي خاص بايد كال توسط موسسين خريدار گردد‪.‬‬
‫‪ -2‬تعداد شركا در شركت سهامي اا حداقل ‪ 5‬نفر و در شركت سهامي خاص ‪ 4‬نفر ميباشد ‪.‬‬
‫‪ -4‬سرمايه شركت سهامي اا در هنگا تاسيس حداقل ‪ 5‬ميليون ريال و در شركت هها سههامي خهاص حهداقل‪1‬‬
‫ميليون ريال مي باشد ‪.‬‬

‫‪41‬‬
 ‫‪ -3‬شركت سهامي اا مي تواند طبق قانون تجارت اوراق مشاركت من‪،‬شر نمايد ‪.‬‬
‫‪-5‬مبلغ اسمي سها شركت ها سهامي اا نبايد بي تر ا ‪ 11/111‬ريال باشهد ‪ .‬ولهي در شهركت هها سههامي‬
‫خاص سقفي برا آن وجود ندارد ‪.‬‬
‫نک‪،‬ه ‪ :‬مالکيت شركت ها سهامي اا ه س همانند شركت ها سهامي خهاص ميتوانهد بطهور بسه‪،‬ه و خصوصهي‬
‫توسط تعداد م دود سهامدار نگهدار شود ‪ .‬تعداد ياد شركت سهامي وجود دارند كه مالکيهت آنهها بها وجهود‬
‫كه ن ا سهامي اا دارند امومي و اا نمي باشد ‪ .‬و سها آنها در با ار ها سرمايه معامله نمي شود ‪ .‬طبهق مهاده ‪4‬‬
‫قانون تجارت ايران تعداد سهامداران شرك‪،‬ها سهامي نبايد كم‪،‬ر ا ‪ 4‬نفر باشد ‪ .‬در سرتاسهر مطالهب فصهل حاضهر‬
‫مقصود ا شرك‪،‬ها سهامي شركت هايي هس‪،‬ند كه مالکيت امومي دارند و سها آها در بهورس اوراق بههادار مهورد‬
‫معامله قرار مي گيرد‪.‬‬
‫تذكر ‪ :‬االقمندان مي توانند كليه مشخصات س قوانين و مقررات مربوط به شركت هها سههامي را در ك‪،‬هاب قهانون‬
‫تجارت ايران مطالعه فرمايند ‪.‬‬

‫طبق ماده ‪ 23‬قانون تجارت ايران ‪ :‬سه قسم‪،‬ي است ا سرمايه شركت سهامي كه مشخص كننده ميزان مشهاركت‬
‫و تعهدات و منافع صاحب آن در شركت سهامي ميباشد ‪ .‬ورقه سها س سند قابل معامله ا است كهه نماينهده تعهداد‬
‫سها صاحب آن در شركت سهامي است ‪.‬‬
‫شركت سهامي در اوض سرمايه گذار مالکان خود در واحد تجار برا آنها گواهينامه سها صادر مي كنهد ‪ .‬رو‬
‫برگه گواهينامه سها نا شركت صادر كننده س تعداد سها و مبلغ سرمايه ثبت شده س نا و مشخصات دارنهده سهه س‬
‫تعداد سها و ار ش اسمي هر سه ذكر مي شود ‪.‬‬

‫مجامع عمومي شركتهاي سهامي‬

‫بادرنظرگرف‪،‬ن حقوق صاحبان سها باالترين مرجع شرك‪،‬ها سهامي مجمع امومي است كه اصول وطر كارامليات‬
‫شركت راتعيين نموده سمديران وبا رسان شركت راان‪،‬خاب وامليات آنها رابررسي ستاييدوياتص يح مي كند‪.‬‬
‫تصميمات مجامع امومي درصورتي مع‪،‬براست كه تشريفات مقرر درقانون واساسنامه برا داوت وتشکيل‬
‫وحدنصاب سها حاضرواكثريت سها ال درنظرگرف‪،‬ه شده ب اشد‪ .‬يرادرشرك‪،‬ها سهامي صاحبان سها جزبوسيله‬
‫شركت درمجامع امومي كه ص ي ا تشکيل شده باشندسنمي تواننداظهارنظركنندونظريات فردفردصاحبان سها‬
‫اگرتماما ه يکي باشدتاموقعي كه درمجمع امومي تاييدنشده سدارا اا‪،‬بارنمي باشد‪.‬‬

‫مجامع امومي شرك‪،‬ها سهامي به ترتيب ابارتند ا ‪:‬‬

‫‪ -‬مجمع عمومي مؤسر‬
‫‪ -‬مجمع عمومي عادي‬
‫‪ -‬مجمع عمومي عادي به طورفوق العاده‬
‫‪ -‬مجمع عمومي فوقالعاده‬

‫مجمع عمومي موسسان ‪:‬‬

‫‪47‬‬
‫مجمع امومي موسسان اولين مجمعي است كه درآن تعهدكنندگان سها شركت حاضهرمي شوندتااساسهنامه شهركت‬
‫راتصويب وتاييدكنند‪.‬‬
‫وظايف مجمع امومي موسس به قرار ير است‪(:‬ماده ‪173‬ق ت )‬
‫‪ -1‬رسيدگي به گزارش مؤسسين و تصويب آن و همچنين احرا پذيرهنويسي كليه سها شركت و تأديهه مبهالغ‬
‫ال‬
‫‪ -2‬تصويب طرح اساسنامه شركت و در صورت لزو اصالح آن‬
‫‪ -4‬ان‪،‬خاب اولين مديران و با رس يا با رسان شركت‬
‫‪ -3‬تعيين رو نامه كثير االن‪،‬شار كه هر گونه داوت و اطالايه بعد برا سهامداران تا تشکيل اولين مجمهع‬
‫امومي ااد در آن من‪،‬شر خواهد شد‪.‬‬
‫مجمع امومي موسس بوسيله داهوت موسسهان ا كليهه تعهدكننهدگان سهها تشهکيل مهي شود‪.‬موسسهان كسهاني‬
‫هس‪،‬ندكه امورحقوقي واقدامات وتشريفات قانوني موردنيا برا تشکيل وتاسيس يهب شهركت سههامي راانجها مهي‬
‫دهند‪.‬‬

‫مجمع عمومي عادي يامجمع عادي ساليانه ‪:‬‬

‫مجمع امومي ااد مجمعي است كه برا اموراهاد وجهار شهركت تشهکيل مهي شود‪.‬صهاحبان سهها بوسهيله‬
‫تشههکيل مجمههع امههومي دراداره امورشههركت بههاتعيين هيههات مههديره وبا رسههان دخالههت نمههوده وامليههات‬
‫آنهاراموردتاييدوتصويب قرارمي دهند‪.‬‬
‫بنابراين مجمع امومي ااد مجمعي است كه به امورااد وجار شركت رسيدگي مي كندبدون آنکه ب‪،‬واندتغيير‬
‫دراساسنامه و تشکيالت وامليات شركت بدهد‪.‬مجمع امومي ااد اجبارادرپايان هرسال يب جلسه خواهدداشت كهه‬
‫همان مجمع ااد ساليانه است ‪.‬‬
‫مان تشکيل مجمع امومي ااد ساليانه دراساسنامه پي بيني مي شود‪.‬اين تاري حداكثر‪3‬ماه پهس ا پايهان سهال‬
‫مالي شركت تعيين مي شود يراپس ا خاتمه سال مالي بايدحسابها شركت بس‪،‬ه وصورتها مالي آن تنظي گردد‪.‬‬
‫ضمن اينکه شرك‪،‬ها مي بايست اظهارنامه مالياتي وترا نامه وسود يان خودرا ظرف حداكثر‪3‬ماه بعدا پايان سهال مهالي‬
‫به ادارات دارايي تسلي كنند‪.‬‬
‫مجمع امومي ااد ا طرف مديران شركت داوت مي شود‪ .‬يرا يکي ا وظايف مديران داوت مجامع امهومي اسهت‬
‫‪.‬ولي درصورتيکه مديران شركت ا داوت مجمع امومي تعلل كنندبا رسهان شهركت نيزمهي تواننهدمجمع امهومي را‬
‫داوت نمايند‪(.‬ماده ‪ 14‬قانون تجارت )‬

‫وظايف مجمع عمومي عادي ‪:‬‬

‫وظايف مجمع امومي ااد بطوركلي امورجار وااد شركا است وبطورخالصه به قرار يرمي باشد‪:‬‬
‫‪ -‬تصويب صورتها مالي شركت‬
‫‪ -‬تعيين سودقابل تقسي شركت‬
‫‪ -‬تاييدامليات مديران شركت‬
‫‪ -‬ان‪،‬خاب با رسان ومديران شركت‬
‫‪ -‬تصمي دربارهكليهامورشركتكهخارجا اخ‪،‬ياراتهياتمديرهباشدودرصالحيتمجمعامومي فوقالعاده نباشد‪.‬‬

‫‪41‬‬
 ‫‪ -‬تصويب پيشنهادات مديران وبا رسان شركت‬
‫‪ -‬تعيين رو نامه كثيراال ن‪،‬شار كه آگهي ها واطالايه ها شركت تها تهاري مجمهع اهاد سهال بعهددرآن‬
‫ان‪،‬شارخواهديافت ‪.‬‬

‫حدنصاب مجمع عمومي عادي ساليانه ‪:‬‬

‫درمجمع امومي ا اد ساليانه حضوردارندگان اقال بي ا نصف سها باحق را سضرور است ‪.‬اگهردراولين داهوت‬
‫حدنصاب مذكورحاصل نشدسمجمع بهرا بهاردو داهوت خواهدشدوباحضهورهراده ا صهاحبان سهها كهه حهق را‬
‫دارندسرسميت ياف‪،‬ه واخذتصمي خواهد نمود‪.‬بشهرط آنکهه درداهوت دو ن‪،‬يجهه داهوت اول قيدشهده باشهد‪.‬درمجمع‬
‫تصميمات همواره با اكثريت يعني " نصف بعالوه يب " آراء حاضردرمجمع تصويب مي شود‪.‬‬

‫مجمع عمومي عادي بطورفوق العاده ‪:‬‬

‫اگردرطول سال برا امورجار وااد شركت تشکيل مجمع امهومي اهاد اهالوه برمجمهع اهاد سهاليانه ال‬
‫شودسانين مجمعي سمجمع امومي ااد بطورفوق العاده ناميده مي شود‪.‬‬

‫مجمع عمومي فوق العاده ‪:‬‬

‫مجمع امومي فوق العاده مجمعي است كه برا تغيير دراساسهنامه شرك‪،‬هامانندتغييرسهال ماليستغييرم هل شهركت س‬
‫تغييرهيات مديره وبا رسان شركت وتغييروظايف آنهاستغييرموضوع شركت س تغييرمقررات مربوط بهه مجهامع امهومي‬
‫و‪...‬تشکيل مي شود‪.‬‬
‫مجمههع امههومي فههوق العههاده هرمههوقعي كههه ال باشههدسداوت مههي شود‪.‬دس‪،‬ورجلسههه مجمههع بايددرداوتنامههه‬
‫ذكرگرددتاصاحبان سها بدانندراجع به اه موضواي مذاكره خواهدشد‪ .‬كليه صاحبان سها حهق دارنهددرمجمع فهوق‬
‫العاده حاضرشده ورا بدهند‪.‬‬

‫اساسنامه شركت چيست ‪:‬‬

‫اساسنامه شركت اصولي است كه موسسان شركت برا اداره امليات شركت درنظرگرف‪،‬هه اند‪.‬كليهه موضهوااتي كهه‬
‫دراساسنامه شركت ذكرمي شودسبدون تصمي مجمع امومي فوق العاده قابل تغييرنيست ‪.‬‬

‫ساير وظايف وصالحيتهاي مجمع عمومي فوق العاده ‪:‬‬

‫سهرمايه موضههوع مههاده ‪14‬‬ ‫ويههاافزاي‬‫‪ -‬هرگونهه تغييردرسههرمايه شههركت سههامي (خههاص واهها ) ااه ا كههاه‬
‫ومواد‪157‬الي ‪191‬قانون تجارت ‪.‬‬
‫‪ -‬سلب حق تقد صاحبان سها نسبت به پذيره نويسي تما ياقسم‪،‬ي ا سها جديدشركت ‪.‬‬
‫‪ -‬تبديل شركت سهامي خاص به شركت سهامي اا ‪.‬‬
‫‪ -‬تصويب صدور وان‪،‬شاراوراق مشاركت درصورتيکه دراساسنامه پي بيني نشده باشد‪.‬‬

‫‪49‬‬
 ‫حدنص اب الزم براي تشکيل مجمع عمومي فوق العاده ونحوه اتخاذتصميم ‪:‬‬
‫مجمع امومي فوق العاده هنگامي رسميت خواهديافت كه دارندگان بهي ا نصهف سهها دارا حهق را درجلسهه‬
‫حاضرباشند‪.‬اگردراولين داوت حدنصاب مذكورحاصل نشدسمقا داوت كننده ملهز اسهت مجمهع رابهرا نوبهت دو‬
‫داوت نمايد ‪.‬مجمع دو باحضوردارندگان بهي ا يهب سهو سهها دارا حهق را رسهميت ياف‪،‬هه واتخاذتصهمي‬
‫مينمايد‪.‬مشروط برآنکه درآگهي داوت مجمع فوق العاده برا نوبت دو ن‪،‬يجه اهد تشهکيل مجمهع اول بهه دليهل‬
‫اد حصول حدنصاب ال قيدگردد‪.‬‬

‫نحوه دعوت به مجامع ‪:‬‬

‫بطوركلي داوت مجمع امومي موسس باموسسان وداوت ديگرمجامع امومي اا ا ساليانه سااد سااد بطورفهوق‬
‫العا ده وفوق العاده باهيات مديره شركت سهامي اسهت ‪.‬دركليهه مواردداهوت صهاحبان سهها بهرا تشهکيل مجهامع‬
‫امومي بايدا طريق نشرآگهي دررو نامه كثيراال ن‪،‬شاركه آگهي هها مربهوط بهه شهركت درآن درج مهي شهودسبعمل‬
‫آيد‪.‬درهريب ا مجامع امومي ساليانه بايدرو نامه كثيرالن‪،‬شار كه هرگونه داوت واطالايه بعد بهرا سههامداران‬
‫تاتشکيل مجمع امومي ساالنه بعددرآن من‪،‬شرخواهدشدتعيين شود‪.‬‬
‫درآگهي داوت صاحبان سها برا تشکيل مجامع فوق سبايددس‪،‬ورجلسه ستهاري وم هل تشهکيل مجمهع بهه همهراه‬
‫سههاات ونشههاني كامههل قيدگردد‪.‬فاصههله بههين نشههرآگهي تاتههاري تشههکيل مجمههع امههومي نبايههدكم‪،‬را ‪11‬رو‬
‫وبيش‪،‬را ‪31‬رو باشد‪.‬‬
‫قبل ا تشکيل مجمع امومي هرصاحب سهمي كه مايل به حضوردرمجمع امومي باشدبايدباارايه ورقهه سهه م‪،‬علهق‬
‫به خودبه شركت مراجعه نموده و مجو ورودبه جلسهه رادريافهت كنهد‪.‬فقط سههامداراني مهي تواننهددرمجمع شهركت‬
‫كنندكه مجو ورودرادريافت كرده باشند‪.‬‬
‫صاحبان سها ممکن است شخصاويابوسيله نماينهده درمجمهع حاضرشوند‪.‬هرصهاحب سههمي مهي تواندبهه شهخص‬
‫ديگر وكالت دهدكه بعنوان نماينده بجا اودرمجمع حاضرشود‪.‬‬

‫"نمونه آگهي دعوت به مجمع عمومي عادي ساليانه صاحبان سهام شركت الف "‬

‫اح‪،‬راماسبدينوسيله به اطالع كليه سهامداران م ‪،‬ر شركت الف (سهامي اا )مي رساند جلسه مجمع امومي ااد‬
‫ساليانهصاحبان سها مربوط به سال مالي من‪،‬هي به ‪ 1414/12/41‬درساات ‪ 11‬بعدا ظهر رو شنبه مورخ ‪1414/2/41‬‬
‫درم ل دف‪،‬رمركز شركت واقع در تهران سخ اباس آبادسپالك ‪ 214‬تشکيل مي گردد‪.‬لذا ا كليه سههامداران م ‪،‬هر‬
‫ويانماينده تا االخ‪،‬يارآنها (كه دارا معرفي نامه ك‪،‬بي مي باشند)داوت مي شوددرجلسه حضوربه رسانند‪.‬‬
‫دس‪،‬ورجلسه به شرح يرمي باشد‪:‬‬
‫‪ -1‬اس‪،‬ماع گزارشهات هيهات مهديره سحسهابرس سبها رس قهانوني دررابطهه بهااملکرد سهال مهالي من‪،‬ههي بهه‬
‫‪1414/12/41‬‬
‫‪ -2‬بررسي وتصويب ترا نامه مورخ ‪ 14/12/41‬و حساب سودو يان سال مالي مزبور‬

‫‪31‬‬
 ‫اتخاذتصمي درخصوص تخصيص وتقسي سود سال مالي ‪1414‬‬ ‫‪-4‬‬
‫ان‪،‬خاب با رسان اصلي واليالبدل برا سال مالي ‪1413‬وتعيين حق الزحمه آنها‬ ‫‪-3‬‬
‫تعيين رو نامه كثيراالن‪،‬شارجهت درج آگهي ها رسمي شركت‬ ‫‪-5‬‬
‫سايرمواردكه تصويب آن درصالحيت مجمع باشد‪.‬‬ ‫‪-1‬‬
‫هياتمديرهشركتالف(سهاميعام)‬

‫"نمونهآگهيدعوتبهمجمععموميفوقالعادهصاحبانسهامشركتالف(سهامي عام )"‬

‫اح‪،‬راماسبدينوسيله باطالع كليه سهامداران م ‪،‬ر شركت الف (سهامي اا )ميرساندجلسه مجمع امومي فوق العاده‬
‫صاحبان سها درساات ‪ 14:41‬بعدا ظهررو شنبه مورخ ‪ 1413/3/41‬درم ل دف‪،‬رمركز شركت واقع درتهران سخ‬
‫اباس آبادپالك ‪ 214‬تشکيل مي شود‪.‬لذاا كليه سهامداران م ‪،‬ر داوت مي شودشخصا ويانماينده تا‬
‫االخ‪،‬يارآنها(باارايه معرفي نامه ك‪،‬بي )درجلسه حضوربه رسانند‪.‬دس‪،‬ورجلسه به شرح ير مي باشد‪:‬‬
‫‪ -1‬بررسي وتصويب افزاي سرمايه‬
‫‪ -2‬سايرمواردكه درصالحيت مجمع باشد‪.‬‬
‫هياتمديرهشركتالف(سهاميعام)‬

‫بسته شدن نمادمعامالتي سهام يك شركت ‪:‬‬

‫تشکيل مجامع امومي ستعديل ‪ EPS‬ساد ارايه اطالاات شفاف به بهورس و‪ ...‬منجربهه بسه‪،‬ه شهدن نمادمعهامالتي‬
‫سه مي شود‪.‬يعني معامالت شركت برا مدت تصمي گير درمواردفوق بس‪،‬ه مي شهود‪.‬وپس ا انجها اموريادشهده‬
‫سها باقيمت جديدواردتابلوخواهدشد‪.‬قابل ذكراست كه دررو اول با شدن نمادمعامالتي سهه سقيمهت سهه ا قهانون‬
‫حج مبناپيرو نکرده وسقف وكف قيم‪،‬ي نخواهدداشت ‪.‬‬

‫افزايش سرمايه‬

‫ماده ‪ 157‬قانون تجارت ‪ :‬سرمايه شركت رامي توان ا طريق صدورسها جديدوياا طريق باالبردن مبلغ اسمي سها‬
‫موجودافزاي داد‪.‬‬
‫تصمي گير درباره افزاي سرمايه يب شركت ا اخ‪،‬يارات مجمع امومي فوق العاده است ‪.‬‬
‫ماده ‪ : 111‬مجمع امومي فوق العاده به پيشنهادهيات مديره پس ا قرائت گزارش با رس يابا رسان شركت‬
‫درموردافزاي سرمايه تصمي گير مي كند‪.‬‬
‫پيشنهادهيات مديره درخصوص افزاي سرمايه بايدم‪،‬ضمن توجيه لزو افزاي سرمايه باشد‪.‬ضمن اينکه مجمع‬
‫سشرايط فروش ون وه پرداخت قيمت آن راتعيين ويااخ‪،‬يارتعيين آن رابه هيات مديره واگذار خواهدكرد‪.‬‬

‫ماده ‪ : 151‬پرداخت مبلغ اسمي سها جديد توسط سهامداران به شركت به يکي ا طرق يرامکان پذيراست ‪:‬‬
‫‪ -1‬پرداخت مبلغ اسمي سها جديدبه طورنقد‪.‬‬

‫‪31‬‬
 ‫‪ -2‬تبديل مطالبات حال شده سهامداران ( سود سها تصويب شده درمجمع ااد ساليانه كه‬
‫موادپرداخت آن فرا رسيده است) به سها جديد‪.‬‬
‫‪ -4‬ان‪،‬قال سودتقسي نشده يااندوخ‪،‬ه يا اوايدحاصل ا اضافه ار ش سها جديد به سرمايه شركت ‪.‬‬
‫‪ -‬ان‪،‬قال اندوخ‪،‬ه قانوني به سرمايه ممنوع است ‪.‬‬
‫ماده ‪ : 112‬مجمع امومي فوق العاده مي تواندبه هيات مديره اجا ه دهد كه ظرف مدت معيني كه نبايدا ‪ 5‬سال‬
‫تجاو كندس سرمايه شركت راتاميزان مبل غ معيني به يکي ا طرق ذكر شده درباال افزاي دهد‪ (.‬افزاي سرمايه‬
‫دراخ‪،‬يار هيات مديره )‬

‫براساس موارد ذكرشده افزاي سرمايه رابه سه طريق امکان پذيراست ‪:‬‬
‫‪ -1‬افزاي سرمايه ا م ل آورده سهامداران ويامطالبات حال شده آنها (شامل افزاي سرمايه ا م ل صرف‬
‫سها )‬
‫‪ -2‬افزاي س رمايه ا م ل اندوخ‪،‬ه وسودانباش‪،‬ه (سودسهمي ياسها جايزه)‬
‫‪ -4‬افزاي سرمايه بصورت تركيبي ا اندوخ‪،‬ه وآورده سهامداران‬
‫درهرسه حالت فوق شركت موظف است افزاي سرمايه راا طريق رو نامه رسمي ويا اطالايه به اطالع‬
‫سهامداران برساند‪.‬‬

‫افزايش سرمايه ازمحل آورده ومطالبات سهامداران‪:‬‬

‫انانچه شركت نيا به منابع مالي داش‪،‬ه باشدويااندوخ‪،‬ه كافي برا افزاي سرمايه نداش‪،‬ه باشدس ا سهامداران‬
‫خودميخواهد كه مبلغي رابه ا ا هرسه اضافه شدهس به شركت بپردا ند‪.‬اين مبلغ مي تواندا ار ش اسمي‬
‫هرسه شروع شودوتاقيمت رو هرسه برسد‪.‬‬
‫انانچه اين مبلغ ا ار ش اسمي هرسه باالترباشدسافزاي سرمايه به روش صرف سها خواهدبودكه‬
‫م‪،‬عاقباتوضيح داده خواهدشد‪.‬‬
‫ماده ‪ : 111‬درخريدسها جديد صاحبان سها شركت به نسبت سهامي كه مالکندس حق تقد (پيوست‪ )7‬دارند‬
‫واين حق قابل نقل وان‪،‬قال است ‪.‬مهل‪،‬ي كه طي آن سهامداران مي توانند حق تقد مذكوررااامال كنندس‬
‫كم‪،‬را ‪ 11‬رو نخواهدبود‪ .‬اين مهلت ا رو كه برا پذيره نويسي تعيين مي گرددسشروع مي شود‪.‬‬
‫الف )درايران معموالا سهامداران خواس‪،‬ه مي شودكه به ا ا هرسه ‪ 111‬تومان (ار ش اسمي )به حساب‬
‫شركت واريزكنند‪.‬دراين صورت فر برا سهامداران قبلي ارسال مي گرددتادرخصوص حق تقد سها‬
‫خودتصمي بگيرند دراين گواهينامه سهامدارمخ‪،‬اراست كه وجه حاصل ا اضافه سها راپرداخت نمايند‪.‬وياحق‬
‫تقد سها (پيوست‪ )1‬خودراواگذاركند‪.‬سپس سهامداربايدتامهلت مقرركه درفر ذكرشده س فر رابه شركت ارسال‬
‫كنندتامراحل اجرا آن صورت گيرد‪.‬‬
‫ان انچه سهامداربه هرال‪،‬ي موفق به دريافت فر مخصوص حق تقد نشودويانقدينگي ال رابرا پرداخت‬
‫افزاي سها نداش‪،‬ه باشدسبايدبه يکي ا كارگزاران سا مان بورس اوراق بهادار مراجعه كرده آن قسمت ا سها‬
‫جديدراكه بايس‪،‬ي ا طريق آورده به سها قبلياش اضافه مي شدبه صورت حق تقد وبه قيمت رو به فروش‬
‫برساند‪.‬‬

‫‪32‬‬
 ‫پس ا پايان مهلت مقرر كه درفر مخصوص حق تقد ذكرمي شود سافراد كه انصراف خودراا اس‪،‬فاده ااال‬
‫كرده اند ويا فر اس‪،‬فاده ا حق تقد به دس‪،‬شان نرسيده است سسهامشان به فروش مي رسد‪.‬‬
‫ماده ‪ : 172‬درصورتيکه حق تقد درپذيره نويسي سها جديد ا صاحبان سها سلب شده باشدوياصاحبان سها‬
‫ا حق تقد خود ظرف مهلت مقرراس‪،‬فاده نکنندسحسب موردتما ياباقيمانده سها جديدارضه وبه م‪،‬قاضيان‬
‫فروخ‪،‬ه خواهدشد‪.‬‬
‫قيمت حق تقد راارضه وتقاضامشخص ميکندولي معموالبيش‪،‬را ‪111‬تومان باقيمت با ار سه مغايرت‬
‫دارد‪.‬اراكه سهامدارجديدكه حق تقد راخريدار ميکندسبايدبه ا ا هرسه ‪ 111‬تومان نيزبه حساب شركت‬
‫واريز مي كند‪(.‬اين ‪111‬تومان همان ‪111‬توماني است كه سهامدارقبلي مي بايست به ا ا هرسه جديد به‬
‫شركت پرداخت مي كرد‪).‬‬
‫الب‪،‬ه حالت هايي ه وجودداردكه قيمت حق تقد ح‪،‬ي باالتر ا قيمت خودسه درتابلو معامله شودمثال سه‬
‫شركت فروشنده نداردوفقط برا آن تقاضا خريدوجوددارد(درن‪،‬يجه معامله ه نمي شود‪).‬‬
‫درحال حاضرحداكثرنوسان قيمت سه دربورس طي رو طبق قانون حج مبنا ا (‪ )+٪5‬تا (‪ )-٪5‬قيمت‬
‫ميانگين رو قبل است كه برا حق تقد رقمي معادل ‪ ٪11‬موردم اسبه قرارمي گيرد‪.‬‬
‫توضيح اينکه كسي كه حق تقد يب سه راخريدار مي كندسبايددرحدود ‪ 1‬الي ‪5‬ماه برا صدوربرگه سها‬
‫جديد صبركندوتوانايي فروش حق تقد اس‪،‬فاده شده راقبل ا تبديل به برل سه ندارد‪.‬‬

‫مثال ‪ :‬آگهي افزاي سرمايه شركت الف كه دررو نامه اطالاات اق‪،‬صاد مورخ‪ 13‬بهمن ماه‪ 1414‬جهت‬
‫اطالع سهامداران به ااپ رسيده است ‪.‬‬

‫روزنامه اطالعات اقتصادي‬

‫اهارشنبه ‪ 13‬بهمن ماه ‪1413‬‬

‫آگهيافزايشسرمايهوحقتقدمخريدبرايصاحبانسهامشركتسرمايهگذاريالف (سهامي عام )‬

‫به اس‪،‬نادمصوبه مجمع امومي فوق العاده مورخ ‪ 1414/9/9‬مبني برافزاي سرمايه شركت ا مبلغ ‪511‬ميلياردريال‬
‫به ‪1111‬ميلياردريال (معادل ‪ %111‬سرمايه فعلي ) ا م ل مطالبات حال شده وآورده نقد سهامداران ‪,‬مراتب‬
‫مشروحه ذيل جهت راايت حق تقد خريدسها جديدرابه اطالع سهامداران م ‪،‬ر مي رساند‪.‬‬
‫‪ -1‬سرمايه فعلي شركت مبلغ ‪111‬س‪111‬س‪111‬س‪511( 511‬ميليارد)ريال‬
‫‪ -2‬مبلغ افزاي سرمايه معادل ‪111‬س‪111‬س‪111‬س‪511( 511‬ميليارد)ريال ا طريق صدورسها جديد‪.‬‬
‫‪ -4‬مبلغ اسمي هرسه جديدمربوط به حق تقد ‪111‬س‪( 1‬يکهزار)ريال‪.‬‬
‫‪ -3‬كليه صاحبان سها شركت درتاري ‪ 1414/11/27‬معادل ‪111‬درصد تعداد سها موردتملب خوددرتاري‬
‫مذكوردارا حق تقد خريد سها جديدمي باشند كه تعدادآن درگواهينامه ها ارسالي برا سهامداران‬
‫تعيين خواهدشد‪.‬واين حق طي مهلت مقرر(ا تاري ان‪،‬شاراين آگهي حداكثرتاپايان وقت ادار رو ‪15‬‬

‫‪34‬‬
 ‫فروردين ماه ‪ ) 1413‬قابل اس‪،‬فاده وياان‪،‬قال به هرشخص حقيقي وياحقوق (ا طريق سا مان بورس اوراق‬
‫بهادار) مي باشد‪.‬‬
‫سهامداران م ‪،‬ر درصورت اد اس‪،‬فاده ا حق تقد خودطي مهلت مقرردربند‪3‬باال هيچگونه حقي نسبت‬ ‫‪-5‬‬
‫به سها جديدنداش‪،‬ه ودراين صورت براساس مصوبه مجمع امومي فوق الذكر‪,‬اينگونه سها ا طريق‬
‫سا مان بورس اوراق بهاداربه شرح مندرج دربند‪ 1‬ذيل به فروش خواهدرسيد‪.‬‬
‫حق تقد سها سهامداراني كه درمهلت مقرردربند‪3‬فوق ا حق تقد خوداس‪،‬فاده ننمايندتوسط شركت‬ ‫‪-1‬‬
‫ا طريق سا مان بورس اوراق بهاداربه فروش خواهدرسيدوپس ا كسر وواريزار ش اسمي آن به حساب‬
‫افزاي سرمايه ‪,‬مابه ال‪،‬فاوت حاصل ا فروش حق تقد ها اس‪،‬فاده نشده بعدا وضع هزينه وكارمزدمربوطه‬
‫به حساب مطالبات سهامداران ذينفع منظورخواهدشد‪.‬‬
‫بخشي ا بها اسمي سها قابل خريدتوسط سهامداران ا م ل خالص مطالبات حال شده سهامداران قابل‬ ‫‪-7‬‬
‫تامين مي باشدومابقي بايدنقدابه حساب جار شماره ‪ ...........‬به نا شركت الف نزدبانب ‪ ......‬به آدرس‬
‫‪ ........‬واريز وفي آن به ضميمه ااالميه پذيره نويسي به شركت ارايه گردد‪.‬‬
‫به منظورحفظ حقوق كامل صاحبان سها گواهينامه حق تقد خريدسها برا آنان توسط پست سفارشي‬ ‫‪-1‬‬
‫به آدرس موجود درشركت ارسال خواهدشد‪.‬لذاسهامداران م ‪،‬رمي كه به هردليل ا جملع تغييرآدرس موفق‬
‫به اخذ گواهينامه حق تقد خريدسها نگرديده اند‪,‬مي توانند جهت دريافت گواهينامه خودحداكثرتا پايان‬
‫اسفندماه ‪ 1414‬به آدرس دف‪،‬رمركز شركت (واحدامورسها )واقع در ‪ ......‬مراجعه نمايند‪.‬‬

‫هيات مديره شركت سرمايه گذار الف‬

‫(سهامي اا )‬

‫ب )افزايش سرمايه به روش صرف سهام ‪:‬‬

‫ماده ‪ : 111‬شركت مي تواندسها جديدرا به مبلغ اسمي بفروشد يااينکه مبلغي اضافه برمبلغ اسمي سه به‬
‫انوان اضافه ار ش سه ا خريداران دريافت كند(فروش سها به صرف )‪.‬ضمن اينکه شركت مي توانداوايدحاصله‬
‫ا اضافه ار ش سه ا فروخ‪،‬ه شده رابه اندوخ‪،‬ه من‪،‬قل سا د يانقدا بين صاحبان سها تقسي كند يا درا ا ء آن سها‬
‫جديدبه صاحبان سها بدهد‪.‬‬
‫اصطالح صرف سها معرف مبلغي است كه اضافه بر ار ش اسمي برا هر سه پرداخت مي شود‪ .‬همانطور‬
‫كه گف‪،‬ي شركت ميتواند تا ار ش رو هر سه ا سها دار ان پول دريافت كند‪ .‬به طور مثال اگر ا سها داران‬
‫خواس‪،‬ه شود كه ‪ 521‬تومان برا هر سه جديد واريز كنندس آن ‪ 321‬توماني (‪ )521-111=321‬كه ما اد بر ار ش‬
‫اسمي است ‪ ,‬صرف سها ناميده مي شود‪.‬‬
‫دراين روش به دوشکل مي توان امل كرد‪:‬‬
‫درروش اول ا سهامداران قبلي سلب حق تقد مي شوديعني اينکه سهامداران قبلي اجا ه شركت درپذيره‬
‫نويسي برا سها جديدراندارندوفقط افراد مي توانند دراين پذيره نويسي شركت كنندكه قبالسهامدار نبوده باشند‪.‬‬
‫درروش دو سهامداران قبلي نيز اجا ه دارنددرپذيره نويسي شركت كرده وسها جديدخريدار كنند‪.‬‬

‫‪-2‬افزايش سرمايه ازمحل اندوخته وسودانباشته ‪:‬‬

‫‪33‬‬
 ‫سرمايه‬ ‫اين نوع افزاي سرمايه بدون پرداخت پول ا جانب سهامداران به شركت صورت مي گيرد‪.‬اگرافزاي‬
‫ا طريق اندوخ‪،‬ه باشدمعموالبه نسبت تعدادبرل سها جديدقيمت افت مي كند‪.‬‬

‫مثال ‪:‬سرمايه اوليه شركت الف ‪111:‬س‪111‬س‪111‬س‪ 111‬ريال‬

‫افزاي سرمايه تصويب شده ا م ل اندوخ‪،‬ه طرح وتوسعه ‪ 31 :‬درصد‬
‫‪111 +) 111 * 1/31( = 223‬‬ ‫ميلياردريال‬ ‫م اسبه سرمايه جديد شركت الف‪:‬‬

‫دراين مثال انانچه شخصي قبل ا افزاي سرمايه ‪111‬س‪ 1‬سه شركت الف را داراباشدس تعداد سها و پس‬
‫‪111 * 1/31 =1311‬س‪1‬‬ ‫سه‬ ‫ا افزاي سرمايه وبدون پرداخت وجه بصورت يرم اسبه خواهدشد‪:‬‬
‫‪111+‬س‪1‬‬
‫مثال )خالصه ا ا مصوبات مجمع امومي فوق العاده شركت الف به تاري ‪:1414/1/12‬‬
‫افزاي سرمايه موضوع مصوبه فوق ا م ل سودانباش‪،‬ه به ميزان حدود ‪ 1/4‬درصدوا م ل مطالبات حال شده‬
‫وآورده نقد سهامداران به ميزان ‪ 111‬تامين خواهدشد‪.‬‬
‫سرمايه شركت درحال حاضر مبلغ ‪111‬س‪ 231‬ميليون ريال مي باشد وپس ا املي شدن افزاي سرمايه مزبور به مبلغ‬
‫‪111‬س‪ 511‬ميليون ريال معادل (‪ 111/4‬درصد) بالغ مي گردد‪.‬‬

‫‪ ‬مجمع امومي افزاي سرمايه شركت رابه ميزان ‪ 111/4‬درصد سرمايه فعل يا ا م ل سودانباش‪،‬ه‬
‫سمطالبات حال شده وآورده نقد سهامداران به اتفاق آرا حاضرين تصويب كرد‪ .‬افزاي سرمايه‬
‫مذبوردراخ‪،‬يارهيات مديره قرارگرفت تاباتوجه به مجو اخذشده ا سا مان بورس اوراق بهاداراقدا نمايد‪.‬‬

‫مطالعه اين مطلب نشان مي دهد‪:‬‬

‫‪ -1‬بررسي وتصويب افزاي سرمايه ا اخ‪،‬يارات مجمع امومي فوق العاده است ‪.‬‬
‫‪ -2‬اين موضوع كه افزاي سرمايه دراخ‪،‬يار هيات مديره قرار گرف‪،‬ه س بدان معني است كه افزاي سرمايه‬
‫توسط مجمع به تصويب رسيده ولي مان انجا آن منوط به تصمي هيات مديره است ‪.‬‬
‫‪ -4‬پي ا تشکيل مجمع امومي فوق العاده جهت بررسي وتصمي گير درباره افزاي سرمايه‬
‫سمجو سا مان بورس اوراق دراين خصوص بايدصادرشده باشد‪.‬‬
‫‪ -3‬افزاي سرمايه نسبت به سرمايه اوليه شركت انجا مي شود‪.‬دراين مثال سرمايه اوليه شركت ‪111‬س‪231‬‬
‫ميليون ريال است وپس ا افزاي سرمايه به ميزان ‪ 111/4‬درصدسسرمايه آن به ميزان (‪111‬س‪= 211‬‬
‫‪111 * 111/4‬س‪ )231‬ريال افزاي ياف‪،‬ه وبه رق (‪111‬س‪111 = 511‬س‪111+ 211‬س‪) 231‬ريال بالغ مي گردد‪.‬‬
‫‪ -5‬ضمن اينکه تعدادسها دردست سهامداران شركت ه معادل درصدافزاي سرمايه افزاي مي يابد‪.‬دراين‬
‫مثال انانچه شخصي درتاري مجمع دارا ‪ 111‬سه ااد شركت باشدسپس افزاي سرمايه تعداد سها‬
‫و معادل" ‪ "111 + )111 * 111/4( = 211/4‬سه خواهدبود‪.‬مشروط براينکه به ا ا هرسه‬
‫جديدتعلق گرف‪،‬ه مبلغ ‪ 111‬تومان به حساب شركت واريزكند‪(.‬ا آنجاكه ا كل درصدافزاي سها س ‪111‬‬
‫درصدا م ل آورده ومابقي ا م ل سودانباش‪،‬ه است س ‪ 1/4‬درصدباقيمانده به صورت سها جايزه به‬

‫‪35‬‬
 ‫به آورده نيست ضمن اينکه سهامدار اخ‪،‬يارانصراف‬ ‫سها مداران تعلق مي گيردوبرا دس‪،‬يابي به آن نيا‬
‫ا گرف‪،‬ن سها جديدراندارد‪).‬‬

‫‪-3‬افزايش سرمايه به صورت تركيبي ازآورده واندوخته (سودانباشته )‪:‬‬

‫فرض كنيدشركت الف درنظردارد ‪ ٪111‬افزاي سرمايه بدهدكه طبق تصميمات مجمع امومي فوق العاده‬
‫‪ ٪25‬آن ا م ل اندوخ‪،‬ه و ‪ ٪75‬مابقي ا م ل مطالبات وآورده نقد سهامداران مي باشد‪.‬‬
‫مثال‪: 1‬‬
‫"قسمتي ازمصوبه مجمع عادي ساليانه شركت الف درتاريخ ‪"1331/6/31‬‬
‫بخ تصويب صورتها مالي وتقسي سود‪:‬‬
‫ترا نامه شركت درتاري ‪ 1411/1/41‬وصورتها سودو يان وصورت جريان وجوه نقدآن برا سال مالي من‪،‬هي به‬
‫تاري مذكورتصويب گرديدوتصميمات يردرخصوص تقسي وتخصيص سودشركت به مبلغ‪111‬س‪111‬س‪111‬س‪ 221‬ريال‬
‫اتخاذگرديد‪.‬‬
‫‪-1‬مبلغ ‪111‬س‪111‬س‪151‬س‪ 11‬ريال بابت اندوخ‪،‬ه قانوني موضوع ماده ‪131‬قانون تجارت به حساب اندوخ‪،‬ه منظورشد‪.‬‬
‫‪-2‬سودسها به ميزان ‪111‬س‪111‬س‪231‬س‪ 173‬ريال (به ا ا هرسه ‪411‬ريال )موردتصويب قرارگرفت ‪.‬‬
‫‪-4‬باقيمانده سودبه مبلغ ‪111‬س‪111‬س‪711‬س‪ 45‬ريال به حساب سودتقسي نشده (انباش‪،‬ه )منظورگرديد‪.‬‬

‫" قسمتي ازمصوبه مجمع عمومي فوق العاده شركت الف درتاريخ ‪"1331/6/31‬‬
‫بخ تصويب افزاي سرمايه شركت ‪:‬‬
‫مجمع افزاي سرمايه شركت راا مبلغ ‪111‬س‪111‬س‪111‬س‪ 511‬ريال فعلي تامبلغ ‪111‬س‪111‬س‪131‬س‪ 755‬ريال (به ميزان‬
‫‪ ) %41‬ا م ل مطالبات حال شده وآورده نقد سهامداران باصدور‪111‬س‪231‬س‪ 173‬سه يکهزارريالي بانا تصويب‬
‫نمود‪.‬‬
‫مطالعه مصوبات مجامع ااد وفوق العاده شركت الف نشان مي دهد كه اين شركت بجا پرداخت ‪411‬ريال‬
‫سودنقد به ا ا هرسه قصد تو يع سودسهمي به ميزان ‪ %41‬تعدادسها دردست سهامداران را دارد‪.‬‬
‫ن وه م اسبه درصدپرداخت سودسهمي (افزاي سرمايه )‪:‬‬
‫تعدادسها دردست سهامداران ‪111‬س‪111‬س‪111=511‬س‪111 ÷ 1‬س‪111‬س‪111‬س‪511‬‬
‫درصدسودسهمي ‪111(*111 = 41‬س‪111‬س‪111 ÷ 511‬س‪231‬س‪) 173‬‬

‫مثال ‪: 2‬‬
‫تاري برگزار مجمع ااد ساليانه شركت الف ‪1414/4/14:‬‬
‫سودنقد تصويب شده برا هرسه ‪211 :‬ريال‬
‫مهلت پرداخت سود‪ 1 :‬ماه ا تاري تصويب‬
‫تاري برگزار مجمع امومي فوق العاده ‪1414/11/2:‬‬
‫افزاي سرمايه تصويب شده ا م ل مطالبات وآورده نقد سهامداران ‪٪51 :‬‬
‫توضيح اينکه شركت الف تاتاري برگزار مجمع امومي فوق العاده اقدا به پرداخت سودمصوب مجمع ااد‬
‫ننموده است ‪.‬‬

‫‪31‬‬
 ‫حالت اول ‪:‬اشخاصي كه درتاري مجمع ااد سهامدارشركت بوده وتاتاري مجمع فوق العاده اقدا به فروش سها‬
‫خودنکرده اند‪:‬‬
‫انانچه فرد درفاصله ماني ذكرشده دارا ‪111‬س‪2‬سه باشد‪:‬‬
‫‪111‬س‪111 * 211 = 311‬س‪2‬‬ ‫ريال‬ ‫سودسها تعلق گرف‪،‬ه ‪:‬‬
‫‪111‬س‪111 * ٪51 = 1‬س‪2‬‬ ‫سه‬ ‫تعداد سها جديدتعلق گرف‪،‬ه ‪:‬‬
‫مبلغ اسمي حق تقد سها جديد كه شخص درصورت تمايل به دريافت سها جديدبايدبه شركت بپردا د‪:‬‬
‫‪111‬س‪111‬س‪111 = 1‬س‪111 * 1‬س‪1‬‬ ‫ريال‬
‫مبلغقابلواريزبهحسابشركتپسا كسرمطالبات ‪ :‬ريال ‪111‬س‪111 = 111‬س‪111 – 311‬س‪111‬س‪1‬‬

‫حالت دو ‪ :‬اشخاصي كه درتاري مجمع ااد سهامدارشركت بوده اندوقبل ا تشکيل مجمع امومي فوق العاده‬
‫سها خودرافروخ‪،‬ه اندسبايددر تاريخهايي كه توسط شركت ااال خواهدشدس برا دريافت سودسها خودبه شركت‬
‫مراجعه كنند‪.‬‬

‫نحوه محاسبه حجم مبنا و قيمت پاياني روز‬

‫حداقل تعداد برگه سهامي كه بايدمورد معامله قرار كيرد تا سه درپايان رو در قيم‪،‬ي به ثبت برسد‪.‬‬
‫حج مبنا برا كن‪،‬رل رشد بي رويه قيمت سها در سال ‪ 1412‬تصويب شد‪ .‬براين اساس دراب‪،‬دا اين قانون‬
‫ودرسال‪12‬اساس براين بود كه ‪ %15‬ا سها كل يب شركت طي يکسال مورد معامله قرار كيرد ورو ها كار‬
‫سال‪251‬رو فرض شده بود كه بر آن اساس حج مبنا رو انه يب سه ‪1/1111‬تعداد كل سها شركت ميشد‪.‬اما‬
‫ا اب‪،‬دا سال‪1414‬اين قانون تغيير كرد و ا ‪15‬درصد به ‪ %21‬افزاي يافت و حج معامالت رو انه به ‪ 1/1111‬كل‬
‫سها شركت افزاي يافت‪.‬‬
‫برا درك به‪،‬ر مثالي ا حج مبنا مي ني ‪:‬‬
‫فرض كنيد سرمايه شرك‪،‬ي ‪2‬ميليارد تومان است‪(.‬تعداد سها اين شركت برابربا‪21‬ميليون برگه سه به ار ش اسمي‬
‫‪111‬تومان ا ست)‪.‬در اين حالت حج مبنا اين شركت به شکل ير م اسبه ميشود‪.‬‬
‫‪21111111*1/1111=11111‬‬
‫حال فرض ميکني قيمت رو قبل اين سه ‪2111‬تومان بوده و امرو معامالت ير برا سه اتفاق اف‪،‬اده است‬
‫قيمت نهايي آن به شکل ير م اسبه مي شود‪.‬‬
‫ساات‪3111 :9‬برگه به قيمت‪1911‬‬
‫ساات‪1111 :11‬برگه سه به قيمت‪2121‬‬
‫ساات‪2111 :11‬برگه سه به قيمت‪2131‬‬
‫ساات‪4111 :12‬برگه سه به قيمت‪2111‬‬
‫برا م اسبه قيمت پاياني اب‪،‬دا ميانگين و ني مي گيري يعني مي گويي ‪:‬‬
‫‪3111*1911=7921111‬‬
‫‪1111*2121=2121111‬‬
‫‪2111*2131=3111111‬‬

‫‪37‬‬
 ‫‪4111*2111=1411111‬‬
‫و بعد‪7921111+2121111+3111111+1411111=21421111‬‬
‫كل ار ش معامالت را داري كه برا گرف‪،‬ن ميانگين آنرا تقسي بر كل تعداد برگه سها مورد معامله قرارگرف‪،‬ه مي‬
‫كني ‪:‬‬
‫‪21421111/11111=2141‬‬
‫پس ميانگين قيمت مورد معامله امرو ‪2141‬تومان بوده اگر تعداد برگه مورد معامله به حد نصاب مي رسيد(ا حج‬
‫مبنا ب يش‪،‬رمي شد)اين قيمت به انوان قيمت پاياني مورد قبول بود اما اون تعداد برگه سها مورد معامله قرار گرف‪،‬ه‬
‫ده هزار تا وحج مبنا سه شانزده هزار برگه مي باشد پس ا تناسب اس‪،‬فاده مي كني ‪.‬‬
‫اگر ‪11111‬برگه مورد معامله قرار مي گرفت قيمت سها ‪42‬تومان رشد مي كرد در حالي كه ‪11111‬برگه مورد‬
‫معامله قرار گرف‪،‬ه قيمت اقدر رشد مي كند؟‬
‫‪11111‬‬ ‫‪42‬‬
‫‪X‬‬ ‫‪11111‬‬
‫ا تناسب باال ايکس بدست مي ايد‪21‬تومان‪.‬يعني قيمت بس‪،‬ه شدن در پايان امرو برابر با ‪2121‬مي شود‪.‬‬

‫شاخص هاي بورس ونحوه محاسبه آنها‬

‫بررسي روند پارام‪،‬ر مشخص برا يب م‪،‬غير س به راح‪،‬ي وبا در نظر گرف‪،‬ن تعداد پارام‪،‬رهها در طهول مهان امکهان‬
‫پذير است‪ .‬اما ماني كه گروهي ا م‪،‬غيرها مورد بررسي قرار گيرند‪ .‬نماگر مورد نيا است كه نشهان دهنهده سهطح‬
‫امومي پارام‪،‬ر برا گروه مورد نظر باشد‪ .‬به انوان مثال تغييرات قيمت سها يب شركت مشخص بهه راح‪،‬هي و بها‬
‫درنظر گرف‪،‬ن روند قيمت سه مذبور صورت مي گيردس اما سطح امومي قيمت سهها كليهه شهرك‪،‬ها در بهورسس بهه‬
‫وسيله شاخص كل قيمت انجا مي شود‪ .‬در ادامه به طور مخ‪،‬صر م اسبه انواع شاخص هها در بهورس اوراق بههادار‬
‫تهران را شرح مي دهي ‪.‬‬

‫‪ -1‬شاخص كل قيمت‬

‫اين شاخص نشانگر روند امومي قيمت شرك‪،‬ها بورسي است وتغييهرات سهطح امهومي قيم‪،‬هها را نسهبت بهه‬
‫تاري مبدا نشان مي دهد( تاري مبدا در حال حاضر در بهورس تههران سهال ‪1419‬مهي باشهد ) ن هوه م اسهبه ايهن‬
‫شاخص به صورت ير مي باشد‪.‬‬
‫‪ : TEPIXt‬شاخص قيمت بورس تهران‬
‫‪ : Pit‬قيمت شركت در مان ‪t‬‬
‫‪ : qit‬تعداد سها من‪،‬شره شركت ‪i‬ا در مان ‪t‬‬

‫‪pq‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪ : Dt‬ادد پايه در مان َ‪ t‬كه در مان مبدا برابر‬

‫‪ : Pi0‬قيمت شركت ‪i‬ا در مان مبدا‬

‫‪31‬‬
 ‫‪ : qi0‬تعداد سها من‪،‬شره شركت ‪i‬ا در مان مبدا‬
‫‪ :n‬تعداد شرك‪،‬ها مشمول شاخص‬

‫‪n‬‬

‫‪p‬‬ ‫‪it‬‬ ‫‪qit‬‬

‫‪TEPIXT ‬‬ ‫‪i 1‬‬
‫‪*100‬‬
‫‪Dt‬‬

‫شاخص قيمت بورس تهران تمامي شرك‪،‬ها پذيرف‪،‬ه شده در بورس را در بر مي گيرد و در صورتي كه نماد شرك‪،‬ي‬
‫بس‪،‬ه باشد يا برا مدتي معامله نشود‪ .‬قيمت آخرين معامله آن در شاخص ل اظ مي گردد‪.‬‬

‫‪ -2‬شاخص صنايع ‪:‬‬

‫شرك‪،‬ها پذيرف‪،‬ه شده در بورس تهران در صنايع مخ‪،‬لفي طبقه بند مي شوند و شاخص قيمت برا هر‬
‫صنعت به طور جداگانه م اسبه مي شود‪ .‬فرمول م اسبه آن نيز شبيه شاخص كل قيمت است‪.‬‬

‫‪ -3‬شاخص پنجاه شركت فعال تر‬

‫اين شاخص نشان دهنده سطح امومي قيمت ‪ 51‬شركت من‪،‬خب بورس است‪ .‬آنچه در ان‪،‬خاب ‪ 51‬شركت مزبهور‬
‫كه در دورهها سه ماهه معامله صورت ميگيرد بيش‪،‬رين اهميت را دارد‪ .‬تعدادها رو ها دادو س‪،‬د شهرك‪،‬ها اسهت‪.‬‬
‫يکي ا راهها م اسبه اين شاخص همانند شاخص كل قيمت است‪.‬‬

‫‪ -4‬شاخص قيمت و بازده نقدي‬

‫تغييرات اين شاخص نشانگر با ده كل بورس است و ا تغييرات قيمت و با ده نقهد پرداخ‪،‬هيس م‪،‬هاثر ميشهود‪.‬‬
‫م اسبه اين شاخص همانند شاخص كل قيمت است و تنها تفاوت ميهان آن دو در شهيوه تعهديل آنهها اسهت‪ .‬بهرا‬
‫آگاه ي بيش‪،‬ر ا ن وه م اسبه اين شاخص به مقاله« نگاهي ت ليلي بر شاخصها بورس با رويکرد بر سها شناور‬
‫آ اد» تهيه شده و در مركز ت قيقات و توسعه با ار سرمايه ايران رجوع شود‪.‬‬

‫‪ -5‬شاخص بازده نقدي‬

‫اين شاخص بيانگر سطح امومي با ده نقد پرداخ‪،‬ي شرك‪،‬ها اسهت و مقهدار آن ا تقسهي پايهه شهاخص كهل‬
‫قيمت بر پايه شاخص قيمت و با ده نقد س به دست مي آيد‪.‬‬
‫‪1‬‬

‫‪-A Finacial Products Markup Langage Derived From XML Developed By J.P.Morgan‬‬
‫‪And Pricewaterhousecooper‬‬

‫‪39‬‬
 ‫آيين نامه شرايط وضوابط پذيرش سهام دربورس اوراق بهادار‬

‫ماده ‪ -1‬دراجرا مواد‪3‬و‪ 1‬قانون تاسيس بورس اوراق بهادار مصوب ارديبهشت ‪1435‬س سها شرك‪،‬ها م‪،‬قاضي‬
‫پذيرش دربورس اوذراق بهادا ر براساس شرايط وضوابط مقرر دراين آيين نامه در سه تابلو به شرح ير طبقه بند‬
‫وپذيرف‪،‬ه خواهدشد‪.‬‬
‫ماده ‪ -2‬ضوابط پذيرش سهام شركتها درتابلودوم تاالراصلي‬
‫‪ -1‬شركت بايد درايران ثبت شده ودارا تابعيت ايراني باشد‪.‬‬
‫‪ -2‬شركت بايدسهامي اا باشد‪.‬‬
‫‪ -4‬شركت بايددارا سها ااد بانا دارا حق را باشد و‪ 111‬درصدبها اسمي آن پرداخت شده باشد‬
‫وهيو گونه ام‪،‬يا خاصي برا سهامداران شركت وجودنداش‪،‬ه باشد‪.‬‬
‫تبصره – شرك‪،‬ي كه دارا سها ااد با شرايط ويژه باشدسدرصورت تاييد هيات پذيرش اوراق بهادار ووتصويب‬
‫شورا بورسس قابل پذيرش خواهدبود‪.‬‬
‫‪-3‬حداقل دوسال ا تاري بهره بردار شركت گذش‪،‬ه باشد‪.‬‬
‫‪-5‬حداقل سرمايه شركت ده ميليارد ريال باشد‪.‬‬
‫‪ -1‬در مان پذيرش نبايد بيش‪،‬را ‪ 11‬درصد ا سها دراخ‪،‬يار كم‪،‬ر ا ‪ 11‬سهامدار باشد‪.‬اين نسبت بايددرپايان‬
‫دومين سال پس ا پذيرش به ‪ 75‬درصدكاه يابد‪ .‬به االوه حداكثر ظرف مدت ش ماه ا تاري درج‬
‫وتا ماني كه شركت درتابلودو بورس درج مي باشدسبايس‪،‬ي حداقل ‪ 511‬سهامدار داش‪،‬ه باشد‪.‬‬
‫تبصره ‪ :‬درمورد شرك‪،‬ها دول‪،‬ي كه طبق مقررات قانوني ودراجرا سياست خصوصي سا سسها آنها بايس‪،‬ي‬
‫ا طريق بورس اوراق بهادار به مرد واگذار شودسراايت اين بنددر مان پذيرش الزامي نيست ‪.‬شرك‪،‬ها يادشده‬
‫موظفندظرف مدت ش ماه ا تاري پذيرش شرايط خودرابامقررات اين بند تطبيق دهند‪.‬‬

‫‪ -7‬مجمو ع سها م‪،‬علق به دولت س ‪.‬و ارتخانه س موسسه ها وشركت ها دول‪،‬ي موضوع ماده ‪ 3‬قانون‬
‫امومي كشور سنبايد ا ‪ 39‬درصدسها شركت بيش‪،‬رباشد‪.‬‬ ‫م اسبات‬
‫تبصره ‪ :‬شرك‪،‬ها دول‪،‬ي موظفند حداكثرظرف ‪ 2‬سال ا تاري درج نا شركت درفهرست نرخ ها بورس س وضعيت‬
‫خودرا باشرايط فوق تطبيق دهند‪.‬‬
‫‪ -1‬شركت بايد دردودوره م‪،‬والي سودآور بوده وامکان سودآور آن درآينده وجودداش‪،‬ه باشد و يان انباش‪،‬ه‬
‫باشد‪.‬‬ ‫نداش‪،‬ه‬
‫‪ -9‬نشبت حقوق صاحبان سها شركت به كل دارايي ها سا حدمناسب برخورداربوده وا سي درصد كم‪،‬ر‬
‫نباشد‪.‬درص ورتيکه نسبت مذكور ا حداقل تعيين شده دراين بندكم‪،‬رباشدس ليکن به تشخيص هيات پذيرش ا‬
‫حدكطلوب برخوردار باشدس بايدنسبت حقوق صاحبان سها به دارايي ثابت –به قيمت تما شده – حداقل ا‬
‫‪51‬درصدكم‪،‬رنباشد‪.‬‬
‫‪ -11‬اساسنامه شركت بايد طور تنظي شده باشد كه به تشخيص هيات پذيرش س حقوق سهامداران جزء درآن‬
‫م فوظ باشد‪.‬‬

‫‪51‬‬
‫‪ -11‬شركت بايد دارا نظا حسابدار مطلوب باشد وبه تشخيص هيات پذيرش س درموردشرك‪،‬ها توليد س‬
‫روش حسابدار قيمت تما شده (حسابدار صنع‪،‬ي ) اس‪،‬قرار داش‪،‬ه باشد‪ .‬بعالوه دفاتر وحسابها شركت‬
‫بايدبراساس اس‪،‬انداردها مصوب دركشور س نگهدار شود‪.‬‬
‫‪ -12‬شركت م‪،‬قاضي پذيرش بايد گزارش ها حسابرسي دودوره م‪،‬والي پي ا مان پذيرش را ارائه نمايد‪.‬اين‬
‫گونه گزارش ها بايس‪،‬ي توسط موسسات حسابرسي اضوامعه حسابداران رسمي ايران كه واجد ويژگي ها خاص‬
‫مصوب شورا بورس نيز باشندس تهيه شده باشد‪.‬‬
‫‪ -14‬برا شرك‪،‬ها فعال در تاالرفراي كه م‪،‬قاضي ورود به تابلودو تاالراصلي هس‪،‬ندس االوه بردارابودن‬
‫شرايط فوق س سها شركت وميزان فعاليت آن شامل حج دادوس‪،‬د وگردش سها آن در ش ماهه من‪،‬هي به مان‬
‫ورودس به تشخيص دبيركل سا مان بورس اوراق بهادار تهران س بايدا وضعيت مطلوبي برخوردار باشد‪ .‬درغيراينصورت‬
‫مراتب جهت اتخاذتصمي به هيات پذيرش گزارش شود‪.‬‬

‫ماده ‪ -3‬ضوابط ارتقاي سهام شركتها ازتابلو دوم به تابلو اول تاالر اصلي‬
‫شركت ها م‪،‬قاضي ورود به تابلو اول بايد االوه بر راايت شرايط مذكور دربندها ‪1‬س‪2‬س‪4‬س‪7‬س‪9‬س‪ 11‬و‪ 11‬ماده يب‬
‫اين آيين نامه مربوط به پذيرش درتابلو دو س شرايط ير رانيز داش‪،‬ه باشند‪:‬‬
‫‪ -1‬شركت بايد دوسال م‪،‬والي قبل ا پذيرش س درتابلو دو فعاليت سودآور داش‪،‬ه باشد‪.‬‬
‫تبصره ‪ :‬انانچه شركت قبل ا مدت دوسال قابليت پذيرش درتالو اصلي راداش‪،‬ه باشدس به درخواست شركت‬
‫وتصويب هيات پذيرش س امکان پذير مي باشد‪.‬‬
‫‪ -2‬ميزان سرمايه شركت ا ‪ 25‬ميليارد ريال كم‪،‬ر نباشد‪.‬‬
‫‪ -4‬بي ا ‪ 71‬درصد ا سها شركت نبايددراخ‪،‬يار كم‪،‬ر ا ‪ 11‬سهامدار باشد‪.‬االوه بر اين س تا ماني كه نا‬
‫شركت درتابلو اول بورس درج مي باشد بايس‪،‬ي حداقل ‪111‬س‪ 1‬سهامدار داش‪،‬ه باشد‪.‬‬
‫‪ -3‬حج دادوس‪،‬د وگردش سها شركت س درش ماهه من‪،‬هي به تاري بررسي درهيات پذيرش به تشخيص‬
‫هيات مذكور س بايد ا وضعيت مطلوبي برخوردار باشد‪.‬‬
‫‪ -5‬درموارد كه دبيركل وضعيت شرك‪،‬ي رابرا ان‪،‬قال به تابلو اول واجد شرايط تشخيص بدهد س مراتب را‬
‫جهت بررسي واتخاذتصمص نهايي به هيات پذيرش ااال مي دارد‪.‬‬
‫‪ -1‬ارتقاء سها شركت ها ا تابلو دو به تابلو اول تاالر اصلي س باتصويب هيات پذيرش خواهدبود‪.‬‬

‫ماده ‪– 4‬ضوابط پذيرش سهام شركتها درتاالر فرعي‬

‫‪ -1‬شركت بايد درايران ثبت شده ودارا تابعيت ايراني باشد‪.‬‬
‫‪ -2‬شركت بايد سهامي اا باشد‪.‬‬
‫‪ -4‬شركت بايد دارا سها ااد بانا دارا حق را باشد و ‪ 111‬درصد بها اسمي آن پرداخت شده باشد‬
‫و هيو گونه ام‪،‬يا خاصي برا سهامداران شركت وجودنداش‪،‬ه باشد‪.‬‬
‫تبصره ‪ :‬شرك‪،‬ي كه دارا سها باشرايط ويژه باشدس درصورت تاييد هيات پذيرش اوراق بهادار وتصويب‬
‫شورا بورس س قابل پذيرش خواهدبود‪.‬‬
‫‪ -3‬حداقل يکسال ا تاري بهره بردار يافعاليت شركت حسب موردس گذش‪،‬ه باشد‪.‬‬
‫‪ -5‬ميزان سرمايه شركت ا ‪ 5‬ميليارد ريال كم‪،‬ر نباشد‪.‬‬

‫‪51‬‬
‫‪ -1‬در مان پذيرش نبايد بيش‪،‬ر ا ‪ 91‬درصد ا سها شركت دراخ‪،‬يار كم‪،‬ر ا ‪ 11‬سهامدار باشد‪ .‬اين نسبت بايد‬
‫درپايان دومين سال پس ا پذيرش س به ‪ 15‬درصد كاه يابد‪.‬بعالوه حداكثر ظرف مدت ش ماه ا‬
‫تاري درج وتا ماني كه نا شركت درتابلو فراي درج مي باشد بايس‪،‬ي حداقل ‪ 211‬سهامدارداش‪،‬ه باشد‪.‬‬

‫تبصره ‪ :‬درمورد شرك‪،‬ها دول‪،‬ي كه طبق مقررات قانوني ودراجرا سياست خصوصي سا سها آن بايس‪،‬ي‬
‫ا طريق بورس اوراق بهادار به مرد واگذار شودس راايت اين بند در مان پذيرش الزامي نيست ‪ .‬شرك‪،‬ها‬
‫يادشده موظفند ظرف مدت ش ماه ا تاري پذيرش شرايط خودرابا مقررات اين بند تطبيق دهند‪.‬‬

‫‪ -7‬هرگونه" ان‪،‬قال" به اس‪،‬ثناء " ان‪،‬قاالت قهر " نسبت به بي ا ‪ 51‬درصد سها م‪،‬علق به هيات موسس‬
‫ياسهامدا ران امده بنا به موردس قبل ا پايان سال دو پذيرش منوط به اظهار نظر ك‪،‬بي دبيركل سا مان‬
‫بورس اوراق بهادار وموافت هيات پذيرش خواهدبود‪.‬‬
‫‪ -1‬مجموع سها م‪،‬علق به دولت س و ارتخانه ها سموسسه ها وشرك‪،‬ها دول‪،‬ي موضوع ماده ‪ 3‬قانون‬
‫م اسبات امومي كشورس در مان پذيرش حداكثر ‪ 71‬درصد باشدوتاپايان سه سال بعدا پذيرش س اين‬
‫نسبت بايد به حداكثر ‪39‬درصد كاه يابد‪.‬‬
‫‪ -9‬شركت بايد درآخرين سال مالي سودآوربوده و امکان سوداور آن درآينده وجودداش‪،‬ه باشد‪.‬‬
‫‪ -11‬نسبت حقوق صاحبان سها به كل دارايي هاسنبايد ا ‪ 21‬درصدكم‪،‬رباشدس درصورتي كه نسبت مذبور‬
‫ا حداقل تعيين شده دراين بند كم‪،‬رباشدس به تشخيص هيات پذيرش ا حدمطلوب برخوردارباشد‪.‬‬
‫‪ -11‬اساسنامه شركت بايد طور تنظي شده باشد كه باتشخيص هيات پذيرش س حقوق سهامداران جزء درآن‬
‫م فوظ باشد‪.‬‬
‫‪ -12‬شركت بايد دارا نظا حسابدار مطلوب باشد وبه تشخيص هيات پذيرش س درمورد شرك‪،‬ها توليد س‬
‫روش حسابدار قيمت تما شده (حسابدار صنع‪،‬ي ) اس‪،‬قرار داش‪،‬ه باشد‪.‬بعالوه دفاتر و حسابها شركت بايد‬
‫براساس اس‪،‬انداردها حسابدار مصوب دركشور نگهدار شود‪.‬‬
‫‪ -14‬شركت م‪،‬قاضي پذيرش بايد گزارش ها حسابرسي حداقل يب دوره مالي پي ا پذيرش را ارايه‬
‫نمايدساينگونه گزارش ها بايس‪،‬ي توسط موسسات حسابرسي اضو جامعه حسابداران رسمي ايران كه واجد‬
‫ويژگي ها خاص مصوب شورا بورس نيز باشندس تهيه شده باشد‪.‬‬

‫ماده ‪ -5‬موارد خذف نام شركتها ازتابلو يکم وانتقال به تابلو دوم تاالر اصلي‬
‫درصورت وجود يا وقوع سه مورد ا موارد يرسنا شركت ا فهرست تابلو يک حذف وبه تابلو دو تاالراصلي‬
‫من‪،‬قل مي شود‪.‬همچنين شركت بعدا خذف ا تابلو يک وان‪،‬قال به تابلو دو س حداقل پس ا يکسال مالي –‬
‫درصورت احرا مجددشرايط – مي تواند درخواست ورود به تابلو يک رابه بورس ارايه دهد‪.‬‬

‫‪ -1‬به مدت سه ماه بي ا ‪ 71‬درصد سها شركت دراخ‪،‬يار كم‪،‬ر ا ‪ 11‬سهامدار باشد‪ .‬بعالوه تعدادسهامداران‬
‫شركت به مدت سه ماه م‪،‬والي ياپنج ماه غيرم‪،‬والي درطول يکسال ا ‪111‬س‪ 1‬نفركم‪،‬رباشد‪.‬‬
‫‪ -2‬مجموع سها م‪،‬علق به دولت س و ارتخانه ها وموسسه هاوشرك‪،‬ها دول‪،‬ي موضوع ماده ‪ 3‬قانون م اسبات‬
‫اموم ي كشور به اس‪،‬ثنا بانکهاس شرك‪،‬ها بيمه وشرك‪،‬ها سرمايه گذار به مدت ‪ 1‬ماه م‪،‬والي بي ا ‪39‬‬
‫درصدباشد‪.‬‬

‫‪52‬‬
 ‫‪ -4‬سها شركت بي ا ‪ 71‬رو م‪،‬والي يا ‪121‬رو غيرم‪،‬والي دريکسال دادوس‪،‬دنشود‪.‬‬
‫‪ -3‬حج دادوس‪،‬د وگردش سها شركت طي يب سال س به تشخيص دبيركل سا مان بورس س درحدمطلوبي‬
‫نباشد‪.‬‬
‫‪ -5‬املکردشركت دريب دوره مالي منجربه يان شده باشدون‪،‬يجه امليات ش ماهه بعد شركت براساس‬
‫صورت ها مالي ميان دوره ا حسابرسي شده س من‪،‬ج به سودنشده باشد‪.‬‬
‫‪ -1‬نسبت حقوق صاحبان سها به كل داراييها شركت به مدت يکسال كم‪،‬را ‪ 25‬درصدنباشد‪.‬‬
‫‪ -7‬شركت مقررات مربوط به افشا اطالاات رابراساس ااال بورس به مدت يکسال راايت نکرده باشد‪.‬‬
‫‪ -1‬كن‪،‬رل مواردبندها ‪ 1‬الي ‪ 1‬فوقوتشخيص حذفنا شرك‪،‬هاا تابلو يک وان‪،‬قال به تابلودو تاالراصلي‬
‫سبادبيركل سا مان بورس مي باشد‪.‬‬
‫تبصره ‪– 1‬سا مان بورس موظف است درمواردحذف وان‪،‬قال نا شر كت س مراتب را طي گزارشي باذكر داليل‬
‫مربوطه س به شركت ذيربطس هيات پذيرش وشورا بورس گزارش نمايد‪.‬‬
‫تبصره ‪ -2‬تصميمات دبيركل سا مان بورس س تا ده رو پس ا تاري ااال به شركت ذيربط(در صورت‬
‫اا‪،‬راض )س قابل تجديدنظردرشورا بورس خواهدبود‪.‬‬

‫ماده ‪ -6‬مواردحذف نام شركتها ازتابلو دوم تاالراصلي وانتقال به تاالر فرعي‬
‫درصورت وجود ياوقوع سه مورد ا موارد يرس نا شركت ا فهرست تابلو اصلي حذف وبه تاالر فراي من‪،‬قل مي‬
‫شود‪.‬همچنين سشركت بعدا حذف ا تابلو دو تاالراصلي وان‪،‬قال به تاالرفراي حداقل پس ا يب سال مالي –‬
‫درصورت احرا مجددشرايط‪ -‬مي تواند درخواست ورود به تابلو دو تاالراصلي رابه بورس ارايه نمايد‪.‬‬
‫‪ -1‬به مدت سه ماه بي ا ‪ 75‬درصد ا سها شركت دراخ‪،‬يار كم‪،‬را ‪ 11‬سهامدارباشد‪.‬بعالوه تعدادسهامداران‬
‫شركت به مدت سه ماه م‪،‬والي يا ‪ 5‬ماه غيرم‪،‬والي درطول يکسال ا ‪ 511‬نفركم‪،‬رباشد‪.‬‬
‫‪ -2‬مجموع سه ا م‪،‬علق به دولت س و ارتخانه هاسموسسه ها وشرك‪،‬ها دول‪،‬ي موضوع ماده ‪ 3‬قانون م اسبات‬
‫امومي كشور به اس‪،‬ثنا بانکهاس شرك‪،‬ها بيمه س شرك‪،‬ها سرمايه گذار س به مدت ش ماه م‪،‬والي دريب‬
‫سال بي ا ‪ 39‬درصدباشد‪.‬‬
‫‪-4‬سها شركت بي ا ‪ 111‬رو م‪،‬والي يا‪ 151‬رو غيرم‪،‬والي دريکسال سدادوس‪،‬دنشده باشد‪.‬‬
‫‪ -3‬حج دادوس‪،‬دوگردش سها شركت طي يکسال سبه تشخيص دبيركل سا مان بورس سدرحدمطلوبي نباشد‪.‬‬
‫‪ -5‬املکردشركت دردودوره م‪،‬والي مالي منجربه يان شده باشدون‪،‬يجه امليات ش ماه بعد شركت‬
‫براساس صورت ها مالي حسابرسي شده من‪،‬ج به سودنشده باشد‪.‬‬
‫‪ -1‬نسبت حقوق صاحبان سها به كل دارايي ها شركت به مدت يکسال كم‪،‬را ‪21‬درصدباشد‪.‬‬
‫‪ -7‬شركت مقررات مربوط به افشا اطالاات رابراساس ضوابط بورس س باتشخيص دبيركل راايت نکرده‬
‫باشد‪.‬‬
‫‪ -1‬كن‪،‬رل مواردبندها ‪ 1‬الي ‪ 1‬فوق وتشخيص حذف نا شرك‪،‬ها ا تابلودو تاالراصلي وان‪،‬قال به‬
‫تاالرفرايسبا دبيركل سا مان بورس مي باشد‪.‬‬
‫تبصره ‪ -1‬سا مانبورس موظف است درموارد حذف وان‪،‬قال نا شركت سمراتب راطي گزارشي باذكر داليل‬
‫مربوطه س به شركت ذ ربط س هيات پذيرش وشورا بورس گزارش نمايد‪.‬‬

‫‪54‬‬
‫تبصره ‪ -2‬تصميمات دبيركل سا مان بوس س تاده رو پس ا تاري ااال به شركت ذيربط(درصورت اا‪،‬راض‬
‫)سقابل تجديدنظر درشورا بورس خواهدبود‪.‬‬

‫ماده ‪ -7‬مواردخذف نام شركتها ازتاالرفرعي‬

‫موارد ا قبيل يان دهي س اد سياست افشا اطالاات س مطلوب نبودن ميزان فعاليت وحج‬
‫دادوس‪،‬دگردش سها واد ارضه سها ما اد برحدمجا س درطي مهلت مناسب س باتشخيص دبيركل سا مان‬
‫بورس وتصويب شورا بورس س منجربه حذف نا شركت ا تابلو فراي خواهدشد‪.‬‬
‫تبصره ‪ -1‬شركت بعدا حذف ا تاالرفراي سحداقل پس ا يکسال س درصورت احرا مجددشرايطس مي تواند‬
‫درخواست ورودمجددبه تاالرفراي رابه سا مان بورس اوراق بهادار ارايه نمايد‪.‬‬
‫تبصره ‪ -2‬و رودمجددشركت به تاالرفراي س موكول به تصويب ان درهيات پذيرش خواهدبود‪.‬‬

‫‪53‬‬
 ‫منابع و ماخذ‪:‬‬

‫‪ -1‬جهانخانيساليسپارسائيانساليسمديريت سرمايه گذار وار يابي اوراق بهادارسان‪،‬شارات دانشکده مديريت‬

‫تهران‪1471‬‬
‫‪ -2‬تهرانيسرضاسنوربخ ساسگرسمديريت سرمايه گذار سان‪،‬شارات نگاه دان ‪1412‬‬
‫‪ -4‬منصورسجهانگيرسقانون تجارتسنشر ديدار‪1414‬‬
‫‪-3‬مشاوران مالي سه نگرسبول‪،‬ن آمو شيسدوره سي وسو ستير ماه ‪1414‬‬
‫‪-5‬كرميسغالمرضاسنوروشسايرجساصول حسابدار ‪2‬س ‪1471‬‬
‫‪ -1‬تاالنهس ابدالرضاسمراد اده فردساصول حسابدار (‪)4‬‬
‫‪-7‬اربابسحميدرضاسالفبا با ار سرمايهسشركت اطالع رساني بورسس‪1414‬‬
‫‪ -1‬بول‪،‬ن آمو شي بورس منطقه ا كرمان و گيالن‪1414‬‬
‫‪ -9‬س‪،‬وده تهرانيسحسنسحقوق تجارتسنشر دادگس‪،‬ر‪1471‬‬
‫‪ -11‬قاليبافسحسنسمديريت مالي‬
‫‪-11‬مركز ت قيقات و توسعه با ارسرمايه ايران س((نگاهي ت ليلي برشاخص ها بورس با رويکرد بر سها شناور‬
‫آ اد))‬
‫‪ -12‬ماهنامه بورس سدوره ها مخ‪،‬لف‬

‫‪55‬‬
‫فرم هاي پيوست‬

‫پيوست ‪ : 1‬فر دس‪،‬ور خريد‬

‫پيوست ‪ : 2‬فر دس‪،‬ور فروش‬
‫پيوست ‪ : 4‬ااالميه خريد‬
‫پيوست ‪ : 3‬ااالميه فروش‬
‫پيوست ‪ : 5‬ترا نامه‬
‫پيوست ‪ : 1‬صورت سود و يان‬
‫پيوست ‪ : 7‬گواهينامه حق تقد‬
‫پيوست ‪ : 1‬ورقه خريد سها با اس‪،‬فاده ا حق تقد‬

‫‪51‬‬
 ‫سایت های اینترنتی مرتبط با بورس‬

1-www.irbourse.com
2-www.tse.ir
3-www/payam.tse.or.ir
3-www/mofidbourse.com
4-www/abanbroker.com
5-www.parseportfolio.com
6-www.parsatinegar.com
7-www.portfolio.com
18-www/irbourseregions.com
9-www/talarebourse.com
11-www/aryasahm.com
12-www/rahbordinvestment.com
13-www/sarmayegozary.com
14-www/sarmaye.com
15-www/iran-invest.org
16-www/sahmiran.com
17-www/tadbirpardaz.com

57