η κατοικία και οι σύγχρονες τάσεις

Η πρωταρχική ανάγκη του ανθρώπου να προστατευθεί από τις αντιξοότητες της φύσης
γέννησε την κατοικία από τα πρώτα βήματα της ανθρωπότητας. Το καταφύγιο που
προσέφερε προστασία από τα φυσικά φαινόμενα, οδήγησε στην κοινωνικοποίηση των
πρώτων προγόνων, ενώ με την πάροδο του χρόνου, εξελίχθηκε παράλληλα με τον άνθρωπο,
αποτελώντας αρχετυπικό αίτιο για την γένεση της αρχιτεκτονικής τέχνης.

Η ανάγκη για κατοίκηση, πρωτόγονη και όμως διαχρονική, συνυφασμένη απόλυτα με την
ανθρώπινη ύπαρξη, υπάρχει έντονη και σήμερα στον σύγχρονο κόσμο. Ιδιαίτερα στην
Ελλάδα, περισσότερο από κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, η έννοια της κατοικίας και ιδίως της
ιδιόκτητης κατοικίας αποτελεί πρώτο στόχο στο αξιακό μας σύστημα, που τοποθετεί την
ανάγκη για την «απόκτηση ενός κεραμιδιού πάνω από το κεφάλι μας», ύψιστο σκοπό για
κάθε νοικοκυριό, ενώ το ποσοστό ιδιοκατοίκησης της χώρας, αποτέλεσμα της
μετεμφυλιακής ανάγκης για στέγαση, αποδεικνύει την μεγάλη προτεραιότητα που έχει η
κατοικία για τον Έλληνα.

Το σπίτι, το «δοχείο ζωής» κατά τον Άρη Κωνσταντινίδη, συμβολίζει πάνω από όλα τον
τρόπο ζωής και τις ανάγκες μας. Το αγαθό αυτό που παλαιότερα είχε μικρό και ταπεινό
μέγεθος, λόγω της υπαίθριας ζωής, τις τελευταίες δεκαετίες έχει γίνει μέσο κοινωνικής
προβολής, αντίστοιχο του αυτοκινήτου και της τηλεόρασης.

Δεν θα έπρεπε όμως να μας διαφεύγει ότι η ποιότητα της κατοικίας δεν έχει σχέση με το
μέγεθος και το κόστος. Οι παράγοντες που χαρακτηρίζουν μία μονοκατοικία ή ένα
διαμέρισμα σίγουρα δεν είναι τα ακριβά υλικά και τα υπερβολικά στοιχεία της
διακόσμησης, αλλά η διαρρύθμιση του χώρου, η συνέχεια του εσωτερικού με τον εξωτερικό
δημόσιο χώρο, η ποιότητα του φωτός και η οικονομία των υλικών.

Οι σύγχρονες αρχιτεκτονικές τάσεις επιβάλλουν την δημιουργία κατοικιών που

κατασκευάζονται οικολογικά με τον σωστό προσανατολισμό των χώρων για να
προστατεύεται το εσωτερικό τους από την υπερβολική έκθεση στον ήλιο, με την αύξηση
των κενών στον όγκο, ώστε να κυκλοφορεί ο αέρας και να ανανεώνεται η ατμόσφαιρα στο
εσωτερικό του κτιρίου και με τις απαιτούμενες ενεργειακές κινήσεις, ώστε να
διασφαλίζεται ένα υγιές μικροκλίμα.

Το αφαιρετικό, μινιμαλιστικό αρχιτεκτονικό στυλ που πλέον χρησιμοποιείται, σε

συνδυασμό με τις φυτεύσεις σε βεράντες και δώματα και τους γήινους χρωματισμούς,
επαναφέρει στον κάτοικο της πόλης την χαμένη του επαφή με την φύση, ενώ στις υπαίθριες
κατοικίες εξομαλύνει τη διαφορά εσωτερικού - εξωτερικού, υπενθυμίζοντας πως η κατοικία
είναι το περίβλημα, το πετσί του ανθρώπου στο φυσικό περιβάλλον.

Βασίλης Παπαευσταθίου
Διπλ. Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ
MSc Αρχιτεκτονική ΕΜΠ