‫بررسی نحوهی انسداد خطوط فاضلبا شهری در اثر تجمع رسوباهای روغن و‬

‫چربی و روشهای مقابله با آن‬

‫‪5‬‬
‫مهدی کمالی‪ ،1‬مجید پیروز‪ ،2‬محمدعلی اسداللهی‪ ،3‬ثمانه توکلی امینیان‪ ،4‬محمدمهدی امین‬

‫چکیده‬
‫‪ 1‬مربی گروه فرایندهای شیمیایی‪ ،‬مرکز پژوهشی مهندسی فرایند‪ ،‬دانشکککده فنککی مهندسککی‪ ،‬دانشککگاه اصککفهان‪ ،‬اصککفهان‪ ،‬ایککران و دانشککجوی دکککتری‬
‫مهندسککی آبا و فاضککلبا‪ ،‬گککروه مهندسککی محیککط زیسککت‪ ،‬دانشکککده مهندسککی محیککط زیسککت‪ ،‬دانشککگاه تهککران )نویسککنده مسککئول( ‪03137934080‬‬
‫‪m.kamali@eng.ui.ac.ir‬‬
‫‪ 2‬دانشآموخته کارشناسیارشد مهندسی شیمی‪ ،‬گروه مهندسی شیمی‪ ،‬دانشکده فنککی مهندسککی‪ ،‬دانشککگاه اصککفهان‪ ،‬اصککفهان‪ ،‬ایککران ‪،09166902090‬‬
‫‪majidpirooz@gmail.com‬‬
‫‪ 43‬اسککککتادیار گککککروه زیسککککتفناوری‪ ،‬دانشکککککده علککککوم و فناوریهککککای نککککوین‪ ،‬دانشککککگاه اصککککفهان‪ ،‬اصککککفهان‪ ،‬ایککککران ‪،03137934263‬‬
‫‪ma.asadollahi@ast.ui.ac.ir‬‬
‫‪ 4‬کارشناس ارشد طراحی شهری‪ ،‬شرکت آبا و فاضلبا مشهد‪ ،‬مشهد‪ ،‬ایران ‪r&d@abfamashhad.net ،05137008503‬‬
‫‪ 5‬دانشککیار مرکککز تحقیقککات محیککط زیسککت و گککروه مهندسککی بهداشککت محیککط‪ ،‬دانشکککده بهداشککت‪ ،‬دانشککگاه علککوم پزشکککی اصککفهان‪ ،‬اصککفهان‪ ،‬ایککران‬
‫‪amin@hlth.mui.ac.ir ،09133670508‬‬

‫‪1‬‬
‫مقدمه‪ :‬گرفتگیهای ناشی از رسوب روغن و چربی در خطططوط فاضططلب بخططش عمططدهای از کططل‬
‫گرفتگیهای خطوط فاضلب را در دنیا تشکیل میدهد‪ .‬بهعنوان مثال در بریتانیا و آمریکا حططدود ‪50‬‬
‫درصد از گرفتگیها بهدلیل رسوب روغن و چربی است‪ .‬روشهای مختلفی برای حل این مشکل وجککود دارد کککه‬
‫هر کدام مزایا و معایب خود را دارند‪ .‬هدف از این پژوهش دستیابی به دستورالعملهای اجرایی برای کاهش مشکلت ناشککی‬
‫از ایجاد رسوبا چربی و روغن در شبکههای جمعآوری فاضلبا شهری است‪.‬‬

‫روشههها‪ :‬کلیهی مقککالت مرتبککط مککورد اسککتفاده در ایککن پژوهککش از پایگاههککای اطلعککاتی ‪Science Direct، Google‬‬
‫‪ Scholar‬و ‪ Freepatentsonline‬جست و جو شد و م ورد مط العه و بررس ی ق رار گرف ت‪ .‬در نه ایت ح دود ‪ 50‬مقککاله و‬
‫گزارش که کام ل‬
‫ل با موضوع مرتبط بودند مورد اسککتفادهی دقیککق قککرار گرفتنککد‪ .‬در ایککن میککان‪ ،‬تجربیککات عملککی نویسککندگان و‬
‫مشاوره با کارشناسان خبره نیز کمک شایانی برای دستیابی به نتایج مناسب داشت‪.‬‬

‫یافتهها‪ :‬بررسی منابع علمی بههمراه تجربیات عملی نویسندگان مقاله در حکل معضککلت مربککوط بککه ایجکاد رسککوبا چربککی و‬
‫روغن در شبکهی جمعآوری فاضلبا شهری بهویژه در شهر مشهد و مشاوره با کارشناسان خبره در این مورد نشان داد کککه‬
‫بهمنظور پیشگیری از انسداد خطوط فاضلبا ناشی از تشکیل این رسوباها چهار روش وجود دارد کککه عبارتنککد از‪ :‬اجککرای‬
‫دستورالعمل مدیریت پسماند روغن و چربی و نصب دستگاه چربی گیر در آشپزخانه‪ ،‬طراحی مناسب خطوط فاضلبا جدید و‬
‫اصلحا خطوط فاضلبا موجود و برنامه شستوشوی پیشگیرانهی منظم‪.‬‬

‫نتیجهگیری‪ :‬انسداد خطوط فاضلبا ناشی از تشکککیل رسککوباهای چربککی و روغککن یکککی از مشکککلت بککزرگ صککنعت آبا و‬
‫فاضلبا در دنیا و کشور است‪ .‬برای مقابله با این مشکل راهکارهای مختلفی پیشنهاد شده اسککت‪ .‬اسککتفادهی همزمککان از چنککد‬
‫روش پیشنهادی در این پژوهش برای دستیابی به بالترین بهرهوری و نیز کمترین هزینهی ممکن مککیتوانککد ضککمن کککاهش یککا‬
‫جلوگیری از وقوع مشکلت احتمالی‪ ،‬هزینههای مالی و زیست محیطی ناشی از آن را کاهش دهد‪.‬‬

‫واژههای کلیدی‪ :‬رسوباهای چربی و روغن‪ ،‬انسداد خطوط فاضلبا‪ ،‬چربیگیر‪ ،‬شست و شوی پیشگیرانه‪ ،‬دستورالعمل‬
‫مدیریت روغن و چربی در آشپزخانه‬

‫مقدمه‬
‫شبکهی جمع آوری فاضلبا نقش مهمی در انتقال فاضلبا بهداشتی به محل تصفیه یا تخلیه بازی میکنککد‪ .‬انسککدادهای بهوجککود‬
‫آمده در شبکهی جمعآوری فاضلبا می تواند این کارکرد را با اختلل مواجه کند‪ .‬از جمله عوامل بهوجود آورندهی انسداد مککی‪-‬‬
‫توان به ریشهی درختان‪ ،‬اجسام خارجی‪ ،‬تجمع رسوباها و تجمع روغن و چربی اشاره نمود ) ‪ .(1‬تجمع روغن و چربی سهم‬
‫زیککادی در ایجککاد انسککداد در خطککوط فاضککلبا دارد‪ .‬روغککن و چربککی موجککود در فاضککلبا رسککتورانها و منککاطق مسکککونی‬
‫پرجمعیککت بککا ورود بککه شککبکهی جمعآوری فاضککلبا‪ ،‬میتوانککد منجککر بککه انسککداد و در نککتیجه سککرریز فاضککلبا از خطککوط‬
‫جمعآوری فاضلبا شود‪ .‬این موضوع میتواند مقادیر زیادی پاتوژن و آلیندههای جامد را به محیط زیست بهویککژه منککازل و‬
‫اقامتگاههای انسانها و ‪ ...‬وارد نموده و سلمت عمومی را به خطر انککدازد )‪ .(2‬گزارشهککای زیککادی در مککورد گرفتگککیهککای‬
‫بهوجود آمده در اثر رسوبا روغن و چربی در سراسر دنیا وجود دارد‪ .‬بهعنوان مثال ‪ 80‬درصد گرفتگیها در شککهر دوبلیککن‪،‬‬
‫‪ 30‬درصد گرفتگکیهکا در جنکوبا ش رقی اسکترالیا‪ 55 ،‬درصکد گرفتگکیهکا در اسککاتلند و ‪ 50‬درصکد گرفتگکیهکا در آمریککا و‬
‫انگلستان بهدلیل رسوبا روغن و چربی است‪ .‬در سال ‪ ،2013‬در شهر بریتیش کلمبیای کانادا بیکش از یککک میلیکون کیلککوگرم‬
‫روغن و چربی وارد خطوط فاضلبا شده است‪ .‬فراوانی این قبیل گزارش ها نشکان میدهکد کککه رسکوبا روغکن و چربکی یککک‬
‫مشکل جدی و انجام اقدامات فوری جهت مقابله با آن ضروری اسککت‪ .‬نتایککج حاصککل از تحقیقککات مختلککف در مککورد مکانیسککم‬
‫تشکیل رسوبا روغن و چربی نشان میدهد که ا سیدهای چربا آزاد حاصل از سرخکردن مواد غذایی و نیز روغککن و چربککی‬
‫بهوجود آمده از پسماند مواد غذایی و دیگر مواد چکربا پکس از ورود بکه خطکوط فاضککلبا بککا کلسککیم یکا دیگککر فلکزات قلیککایی‬
‫واکنش داده و رسوبا میکنند )‪ .(3‬این رسوباها ظرفیککت خطککوط فاضککلبا را کککاهش مککیدهنککد‪ .‬کککاهش بیککش از حککد ظرفیککت‬
‫خطوط باعث سرریز فاضلبا و ایجاد مشکلت بهداشتی و زیست محیطی میگکردد )‪.(4‬ک علوه بکر ایکن‪ ،‬رس وباها مکوجب‬
‫کککاهش کککارایی و طککول عمککر پمککپ و دیگککر تجهیککزات شککبکهی فاضککلبا‪ ،‬اختلل در عملکککرد بهینه ی بخشهککای مختلککف‬
‫تصفیهخانه از جمله فرایند گندزدایی )‪(5‬کک و نیز افزایش جامدات معلق خروجی از تصفیهخانه )‪(6-8‬کک میگردند‪ .‬رفککع انسککداد‬
‫خطوط فاضلبا و نیز تمیزکردن سرریز خطوط فاضلبا هزینهی زیادی در بر دارد‪ .‬برای مثال سالنه بیککش از ‪ 10‬میلیککون‬

‫‪2‬‬
‫پوند برای پاکسازی ‪ 700‬کیلومتر از شبکه فاضلبا شهر استورپرت انگلیس هزینه میشود در صورتی که میتوان با انجککام‬
‫یک سری اقدامات این هزینهها را کاهش داد )‪.(9‬‬

‫روشها‬
‫مقاله حاضر یک مقاله مروری حاصل مطالعهی منابع علمکی و تجربیکات عملکی نویسکندگان و مش اوره ب ا کارشناسکان خکبره‬
‫صککنعت آبا و فاضککلبا کشککور اسککت‪ .‬ابتککدا بککا اسککتفاده از کلیککدواژه هککایی ماننککد‪Sewer cleaning methods، Sewer ،‬‬
‫‪ maintenance‬و ‪ Sewer blockage‬و جس توجککو در بانکهککای اطلعککاتی معتککبر داخلککی و خککارجی شککامل ‪Magiran،‬‬
‫‪ Civilica، Science Direct، Google Scholar، Freepatentsonline‬جدیدترین مقالت مرتبط با موضوع جمع آوری‬
‫گردید‪ .‬از بین مقالههای یافتهشده‪ ،‬مقالهها و گزارشهایی که بیشترین ارتباط را با موضوع پژوهش داشتند‪ ،‬انتخککابا شککدند و‬
‫حدود ‪ 50‬مقاله و گزارش مورد استفادهی نهایی قرار گرفت‪ .‬تجربیات عملی نویسندگان و مشورت بککا کارشناسککان خککبره نیککز‬
‫کمک زیادی در رسیدن به نتایج کارآمد داشت‪.‬‬

‫یافتهها‬
‫برای حل مشکل رسوبا روغن و چربی در شبکهی جمعآوری فاضلبا‪ ،‬ابتدا لزم است نحوهی تشکیل اینگونه رسککوبهککا را‬
‫بهدقت بررسی کرد‪ .‬پژوهشهای زیادی در زمینهی بررسی چگونگی تشکیل رسوبهای روغن و چربی انجام شککدهاسککت‪ .‬در‬
‫ادامه به اختصار فرایند ایجاد این رسوبها بیان میشود‪.‬‬
‫‪ -1‬تشکیل رسوبا روغن و چربی در خطوط فاضلبا‬
‫آنالیز رسوباهای روغن و چربی در شبکهی جمعآوری فاضلبا نشان از تفاوت آنها بکا مککواد چکربا معلکق در ظرفشککویی‬
‫آشپزخانهها دارد که میتواند در اثر فرایندهای مختلف فیزیکی و شیمیایی دخیل در تشکیل ایککن رسککوباها باشککد‪ .‬رسککوباهای‬
‫چربا موجود در خطوط شبکهی جمعآوری فاضلبا در واقع نمک فلزی اسیدهای چککربا )صککابون( هسککتند‪ .‬از پژوهشهککای‬
‫انجامشده میتوان نتیجه گرفت کککه رسککوباهای روغککن و چربکی در خطککوط فاضککلبا بککر اثککر تجمککع فیزیکککی مککواد چکربا و‬
‫واکنشهای شیمیایی بین آنها بهوجود میآیند )‪.(10-12‬‬
‫حضور کلسیم )یا دیگر یون های فلزی(‪ ،‬آبا و اسیدهای چربا در کنار روغن و چربی‪ ،‬برای تشکیل رسکوبا چربکی و روغککن‬
‫ضروری است‪.‬کلسیم از طریق سختی آبا و خوردگی بتن دیوارهی مجاری و اسیدهای چربا آزاد نیککز از طریککق فراینککدهایی‬
‫نظیر سرخکردن مواد غذایی تولید و سپس وارد خطوط شبکهی جمعآوری فاضلبا میشوند )‪.(13-15‬‬
‫با انجام واکنش صابونیشدن بین چربی با هیدروکسید فلزی یککک فککرآوردهی جامککد تولیککد مککیشککود‪ .‬جامککد تولیدشککده در فرآینککد‬
‫شیمیایی‪ ،‬تشکیل یک هستهی جامد میدهد‪ ،‬این جامد به دیوارهی مجرای فاضلبا میچسبد‪ .‬سپس اسیدهای چربا آزاد واکنککش‬
‫نداده و یونهای اضافی کلسیم به دور این هسته جمع میشوند )‪ .(13-15‬سکازوکار تشککیل رس وبا روغکن و چربکی از طریکق‬
‫نظریهی ‪ DLVO‬توضیح داده شده است )‪ 13‬و ‪ .(12‬بککا گذشککت زمککان و افزایککش حجککم رسککوبا‪ ،‬در خککط شککبکهی جمعآوری‬
‫فاضلبا گرفتگی ایجاد میشود‪.‬‬
‫در بررسی رسوباهای چربی و روغن در خطوط شککبکهی جمعآوری فاضککلبا شککهر مشککهد‪ ،‬دو نمککونه از رسککوبا چربککی و‬
‫روغن آنالیز شد که نتایج نشان داد رطوبت این نمونهها بین ‪ 50‬تا ‪ 62‬درصد است که نشططان میدهططد آب‬
‫نقش اساسی در تشکیل آنها ندارد‪ .‬مقدار اسید چرب اشباع نمونهها ‪ 78/61‬و ‪ 35/84‬درصططد و‬
‫اسید چرب اشباع غالب‪ ،‬اسید پالمیتیک است‪ .‬کلسیم مهمترین فلز حاضر در ایططن نمونههططا اسططت‬
‫که هم از راه سختی آب و هم خوردگی لولههای فاضلب ایجاد میشود )‪.(12‬‬
‫پس از آگاهی از فرایند تشکیل رسوبهای روغن و چربککی در خطککوط شککبکهی جمعآوری فاضککلبا‪ ،‬بایککد روشهککای گونککاگون‬
‫مقابله با آن را شناخت تا بتوان با توجه به شرایط شبکهی جمعآوری فاضلبا در هر منطقه‪ ،‬بهترین و موثرترین روش برای‬
‫پیشگیری از رسوبا روغن و چربی و مشکلت احتمالی آن را انتخابا نمود‪.‬‬
‫راههای پیشگیری از ایجاد رسوبا روغن و چربی در شبکهی جمعآوری فاضلبا شهری سه دسککتهاند کککه در ادامککه بککه آنهکا‬
‫پرداخته میشود‪.‬‬
‫‪ -2‬روشهای مقابله با رسوبهای روغن و چربی‬
‫‪ 2-1‬اقدامات انجامشونده در آشپزخانه‬
‫‪ 2-1-1‬اجرای دستورالعمل مدیریت پسماند روغن و چربی‬
‫دستورالعمل مدیریت پسکماند روغکن و چربکی بکه س ری اقکداماتی اطلقا میشکود ککه توسکط کارکنکان آشکپزخانه و بهمنظکور‬
‫پیشگیری از ورود روغن و چربی به خطوط شبکهی جمعآوری فاضلبا انجام میگیرد‪ .‬این اقدامات عبارتند از )‪:(16‬‬
‫‪ -1‬جمعآوری و بازیافت گریس زرد‬

‫‪3‬‬
 ‫‪ ‬اجتنابا از ریختن روغن درون فاضلبا‬
‫‪ ‬جمعآوری و بازیافت یا دفع مناسب روغن‬
‫‪ -2‬چربیزدایی از ظروف‬
‫‪ ‬پاککردن چربی یا باقیماندهی غذا به کمک دستمال و ریختن آن به سطل زباله قبل از شست و شو با آبا‬
‫‪ -3‬پاککردن روغن از روی زمین‬
‫‪ ‬پاککردن روغنهای ریختهشده روی زمین با استفاده از دستمال کاغذی‬
‫‪ -4‬عدم دفع مواد چربا‬
‫‪ ‬اجتنابا از دفع مواد غذایی چربا در اماکن مجهز به سیستم دفع پسماند‬
‫‪ -5‬درپوش فاضلبا‬
‫‪ ‬استفاده از درپوش فاضلبا بهخصوص در سینک ظرفشویی برای جلوگیری از ورود مواد غذایی چربا‬
‫‪ -6‬آموزش کارکنان‬
‫‪ ‬آموزش کارکنان برای رعایت ‪ 5‬مورد قبل‬
‫‪ ‬آموزش نحوهی تمیزکردن و نگهداری وسایل کنترل چربی‬
‫‪ 2-1-2‬نصب دستگاههای چربیگیر‬
‫هدف یک جداساز چربی‪ ،‬جمعآوری چربی از فاضلبا آشپزخانههای تجککاری یککا صککنعتی اسککت‪ .‬جداسککاز چربککی در مکککانی‬
‫نصب میشود که زبالهی مایع حاوی روغن و چربی باشد‪ .‬جریککان ورودی بککه ایککن وسککیله بایسککتی مملککو از روغککن و چربککی‬
‫باشد‪ ،‬همانند فاضلبا رستورانها‪ ،‬آشپزخانهی هتلها و مدارس و کارخانهها‪ .‬مناطق مسکونی بهندرت چربککی را در مقککادیر‬
‫بال تولید میکنند و بنابراین به جداساز نیازی ندارند )‪.(17‬‬
‫جداسازهای روغن و چربی معمولل بر سه نوع هستند‪ .‬نوع اول جداساز هیدرومکانیکی است کککه بککه آن تلککه چربککی هککم گفتککه‬
‫میشود )شکککل ‪ -1‬الککف( و از جریککان هیککدرولیک‪ ،‬بافلهککای داخلککی‪ ،‬همراهبککری هککوا و اختلف بیککن وزن مخصککوص آبا و‬
‫روغن‪-‬چربی برای جداسازی و نگهداری روغن و چربی از جریان فاضلبا خروجی استفاده میکند )‪.(18‬‬
‫نوع دوم جداساز ثقلی است )شکل ‪ -1‬با(‪ .‬این تجهیز بهدلیل اندازهی بزرگ خود‪ ،‬معمولل در بیرون از محل قککرار میگیککرد‪.‬‬
‫ل از جریان ثقلی و زمان ماند برای جداسازی روغن و چربی از فاضلبا پیش از ورود به سیستم فاضککلبا‬ ‫این دستگاه اصو ل‬
‫شهری استفاده میکند )‪.(19‬‬
‫نوع سوم‪ ،‬سیستمهای دفع روغن و چربی هسککتند )شکککل ‪ -1‬ج(‪ .‬یکک سیسککتم دفکع از نظکر عملیککاتی بسکیار شکبیه بکه جداسکاز‬
‫هیدرومکانیکی است‪ .‬این سیستم علوه بر کاهش روغن و چربی در جریان خروجی بهوسیلهی جداسککازی‪ ،‬بککدون اسککتفاده از‬
‫وسایل مکانیکی داخلی یا حذف دستی روغن و چربی بهصورت اتوماتیک‪ ،‬جرم و حجم روغن و چربی را کککاهش میدهککد )‬
‫‪ 21‬و ‪ . (20‬این سیستم بهصورت ویژهای طراحی شده و برخی انواع آن حاوی میکروارگانیسمهایی است که روغن و چربککی‬
‫را اکسید و آن را به فراوردههای جانبی فرایند هضم تبدیل میکنند )‪.(22-24‬‬

‫‪4‬‬
 ‫)ال‬
‫ف(‬

‫)با(‬

‫)ج(‬

‫شکل ‪ .1‬انواع مختلف دستگاه چربیگیر‪) .‬الف( جداساز هیدرومکانیکی )با( جداساز ثقلی )ج( سیستم دفع روغن و چربی )‬
‫‪(19‬‬

‫‪5‬‬
 ‫‪ 2-2‬اقدامات انجامشونده در طراحی خطوط فاضلبا‬
‫رفع مشکل روغن و چربی در شبکهی جمعآوری فاضلبا مستلزم تشخیص منبع روغن و چربی و به دنبال آن کککاهش حجککم‬
‫و غلظت جریان حاوی روغن و چربی است‪ .‬هر چند مککوثرترین روش بککرای مقککابله بککا تشکککیل رسککوبا روغککن و چربککی در‬
‫شبکهی جمعآوری فاضلبا‪ ،‬جلوگیری از ورود روغن و چربی به آن است‪ ،‬امککا بککا رعککایت یککک سککری از نکککات در هنگککام‬
‫طراحی سامانهی جمعآوری فاضلبا و یا انجام برخی اصلحات در شبکهی جمعآوری فاضلبا موجود‪ ،‬میتوان از تشکککیل‬
‫رسوباهای روغن و چربی جلوگیری نمود‪.‬‬

‫‪ 2-2-1‬خطوط اصلی فاضلبا موجود‬

‫در بسیاری از مکانها‪ ،‬مشخصههای هیدرولیکی ضعیف نیز به مشکل رسوبا روغن و چربی اضافه میشککوند و نیککاز اسککت‬
‫که به آنها نیز توجه شود‪ .‬در اغلب موارد لزم است شرایط هیککدرولیکی بهگککونهای تغییککر کنککد کککه نککواحی مککرده و در حککال‬
‫سکون حذف شوند‪ .‬سرعت زیاد‪ ،‬ترجیحال بیش از ‪ 6/0‬متر بر ثانیه یا بیشتر موجب کاهش رسوبا روغن و چربی میشود )‬
‫‪ 26‬و ‪.(25‬‬
‫برخی از مشکلت و راههای اصلحا آنها در خطوط فاضلبا مشابه مسایل موجود در شککبکهی جمعآوری فاضککلبا مراکککز‬
‫تولید روغن و چربی است و برخی هم متفاوتند‪ .‬جدول ‪ 1‬این مشکلت و راه حل آنها را نشان میدهد‪.‬‬

‫‪ 2-2-2‬خطوط اصلی فاضلبا در حال ساخت‬

‫لزم است شبکهی جمعآوری فاضلبا بهگونهای طراحی شود که خود تمیزکننده باشد‪ .‬برای رسیدن به این هدف و جلوگیری‬
‫از رسوباکردن روغن و چربی پیشنهاد میشود که سرعت متوسط جریان در شرایط معمولی خشک )شرایطی که آبا بککاران‬
‫وارد شبکهی جمعآوری فاضلبا نمیشود( کمتر از ‪ 6/0‬متر بر ثانیه نباشد‪ .‬این بدین معنی است ککه سکرعت در شکرایط اوج‬
‫جریان )زمانی که بیشترین دبی وارد خطوط شبکهی جمعآوری فاضلبا میشود( بسیار بیشتر از ‪ 6/0‬متر بر ثانیه خواهککد‬
‫بود )‪.(27-29‬‬
‫ل‬
‫از طرفی عمدتا طراحی رایج شبکهی جمعآوری فاضکلبا بکرای رسککیدن بککه شکرایط خکود تمیزکننککدگی لکوله و جلکوگیری از‬
‫رسوبا روغن و چربی‪ ،‬کافی است‪ .‬اگر چه هرچککه شککیب لککوله بیشتککر باشککد‪ ،‬امککان تجمککع روغککن و چربکی بیشتککر ککاهش‬
‫مییابد‪ ،‬اما این روش بهعنوان جایگزینی برای حذف موثر منابع تولید روغن و چربی توصیه نمیشود‪ .‬چون این روش تنهککا‬
‫مشکل را به پایین دست منتقل میکند و مشکل روغن و چربی در جایی دیگر ظاهر میشود )‪ .(27-29‬جدول ‪ 1‬راه حلهککای‬
‫پیشنهادی برای حل مشکل خطوط فاضلبا در حال ساخت را نشان میدهد‪.‬‬

‫‪ 2-2-3‬ایستگاه پمپاژ‬
‫روغن و چربی میتواند مشکلت جدی در ایستگاههای پمپاژ ایجاد کند‪ .‬تجمککع روغککن و چربککی در چاهکهککای تککر میتوانککد‬
‫باعث رسوباگرفتن حسگرهای سطح‪ ،‬پرکردن چاهکهای تر و انسداد پمپهککا شککود‪ .‬ایککن مشکککلت بککاعث افزایککش عملیککات‬
‫اضطراری‪ ،‬ایجاد آلودگیهای تصادفی و افزایش هزینهها میشود‪ .‬کاهش میزان روغککن و چربککی ورودی بککه ایسککتگاه پمپککاژ‬
‫میتواند به کاهش مشکلت کمک کند‪ .‬هر چند تجربه نشکان داده اسکت حککتی در منککاطقی ککه نککات لزم بکرای جلکوگیری از‬
‫ورود روغن و چربی به شبکهی فاضلبا انجام میشود‪ ،‬باز هم رسوبا روغن و چربی در ایستگاه پمپککاژ رخ میدهککد‪ .‬حککتی‬
‫در مناطقی که انتظار نمیرود روغن و چربی یک مشکل باشد‪ ،‬مشکلت روغن و چربی در ایستگاه پمپاژ گزارش شککدهاند )‬
‫‪ .(29-31‬راه حلهای پیشنهادی برای حل مشکل ایستگاه پمپاژ در جدول ‪ 1‬نشان داده شده است‪.‬‬

‫جدول ‪ .1‬مشکلت و راه حلهای جلوگیری از ایجاد رسوبا چربی و روغن در بخشهای مختلف خطوط فاضلبا )‪30 ،26‬‬
‫و ‪(32‬‬
‫راه حل‬ ‫مشکل‪/‬محل ایجاد مشکل‬ ‫محل‬
‫‪ -1‬انجام یک بازرسی گسترده برای یافتن و حککذف منبککع روغککن و‬
‫چربی‬
‫تنگی مجاری‪/‬گلوگاهها‬
‫‪ -2‬حذف گلوگاه در صورت غیرممکن یا غیراقتصادیبودن روش‬
‫اول‬
‫‪ -1‬تعویض بخش معیوبا لوله‬ ‫اتصالت معیوبا‬

‫‪6‬‬
 ‫خطوط فاضلبا موجود‬
‫‪ -1‬استفاده از منهول ریزشی برای ورودیهای با ارتفاع بال‬
‫‪ -2‬قطع بخش اضافی لولههایی که بیش از حد وارد آدمرو شدهاند‪.‬‬
‫طراحی نامناسب آدمروها‬
‫‪ -3‬اصلحا زاویهی ورود لولهها در صورت پس زدهشککدن جریککان‬
‫ورودی‬
‫‪ -1‬تعویض بخش معیوبا لوله‬ ‫نشست‪/‬فرورفتگی لوله‬
‫ورود ریشه درخت به لوله‬
‫‪ -1‬حذف ریشهها با روش فیزیکی یا شیمیایی‬
‫فاضلبا‬
‫‪ -1‬حذف بافلها در صورت لزوم‬ ‫بافلهای ورودی به ایستگاه پمپاژ‬
‫‪ -1‬انجام تمیزکاری متناوبا‬
‫لولههای ورودی مغروقا‬
‫‪ -2‬افزایش ارتفاع لولههای ورودی‬
‫‪ -1‬قطع بخش اضافی لولههایی که بیش از حد وارد آدمرو شدهاند‪.‬‬ ‫اتصالت ضعیف‬
‫‪ -1‬پلستیک‬
‫‪ -2‬پوششهای رزینی‬ ‫جنس لوله‬
‫‪ -3‬خاک رس لعابا داده شده‬

‫خطوط فاضلبا در حال ساخت‬

‫‪ -1‬استفاده از لولههای بلند جهت کاهش اتصالت‬
‫محل اتصال لولهها‬
‫‪ -2‬قراردادن محل اتصال چند لوله در انتهای طول لولهی بلند‬
‫‪ -1‬اتصال لولهها با سکو در حالت همسطح‬
‫‪ -2‬اجتنابا از اتصالت با ارتفاع بال‬ ‫طراحی نامناسب آدمرو‬
‫‪ -3‬ایجاد شرایط دسترسی مناسب به آدمرو‬
‫‪ -1‬ساخت اتصالت براساس استاندارد مناسب‬ ‫اتصالت‬
‫‪ -1‬اجتنابا از وسایل کنککترل جریککان و گلوگاههککا در نککواحی مسککتعد‬
‫محدودکنندههای جریان‪/‬گلوگاهها‬
‫ایجاد رسوبا‬
‫‪ -1‬حذف هرگککونه بافککل یککا وسکایل مسککدودکنندهی دیگککر در ورودی‬
‫چاهک تر‬
‫ورودی ایستگاه پمپاژ‬
‫‪ -2‬قککراردادن ورودی چاهککک تککر ایسککتگاه پمپککاژ بککالتر از سککطح‬
‫مکش در فصل بارندگی‬
‫‪ -1‬پلستیک‬
‫‪ -2‬پوششهای رزینی‬ ‫جنس لولهها‬
‫‪ -3‬خاک رس لعابا دادهشده‬
‫‪ -1‬نصب یک جداکنندهی روغن و چربی درون سیستم فاضلبا در‬
‫صورت وجود مشکل شدید روغن و چربی‬ ‫جداکنندههای درون سیستمی‬

‫‪ -1‬ایجککاد اغتشککاش در جریانهککای ورودی بهمنظککور جلککوگیری از‬

‫جریانهای ورودی به چاهک تر‬
‫تهنشینی یا چسبیدن روغن و چربی‬
‫‪ -1‬حذف بافلها از جلوی جریان ورودی‬
‫‪ -2‬حذف تجهیزاتککی ماننککد پلککه‪ ،‬ریککل لکوله‪ ،‬زنجیرهکا و دیوارههککای‬ ‫نواحی مرده‬
‫ایستگاه پمپاژ‬

‫جداکننده از چاهک تر‬

‫‪ -1‬ایجاد شیب مناسب جهت حرکت رسوباها‬
‫کف چاهک تر‬
‫‪ -2‬استفاده از پوشش غیر چسبنده‬

‫‪ 2-3‬اقدامات انجامشونده در نگهداری و تمیزکاری خطوط فاضلبا‬

‫شست و شوی خطوط فاضلبا براساس یک برنامهی زمانبندی مناسب میتواند تککا حککد زیککادی تجمککع رسککوباهای روغککن و‬
‫چربی و در نتیجه احتمال انسداد خطوط فاضلبا را کاهش دهد‪ .‬روشهککای مختلفککی بککرای شسککت و شککوی خطککوط فاضککلبا‬
‫وجود دارد که در ‪ 3‬دسته کلی مکانیکی‪ ،‬هیدرولیکی و شیمیایی قرار میگیرند‪ .‬به هنگام انتخابا روش شسککت و شکو بایککد بککه‬
‫ماهیت رسوباهای موجود در خطوط شبکهی جمعآوری فاضلبا‪ ،‬مشخصات شبکهی جمعآوری فاضککلبا و میککزان کککارایی‬

‫‪7‬‬
‫روش توجه شود‪ .‬جدول ‪ 2‬مهمترین روشهای مورد استفاده بککرای شسککت و شککو‪ ،‬کاربردهککا و محککدودیتهای آنهککا را نشککان‬
‫میدهد‪.‬‬

‫جدول ‪ .2‬متداولترین روشهای شست و شوی فاضلبا )‪ 34‬و ‪(33‬‬

‫فناوری‬

‫مکانیکی‬
‫رودینگ‬
‫ماشین باکت‬

‫هیدرولیک‬
‫توپی‬
‫فلشینگ‬

‫‪8‬‬
 ‫جت‬
‫اسکوتر‬
‫کایت‪ ،‬بگ و‬
‫پلیپیگ‬

‫شیمیایی‬
‫‪ -1‬برای کنترل ریشه‪ ،‬چربی‪ ،‬بو‪ ،‬خورگی بتن‪ ،‬جوندگان و حشرات موثر است‪.‬‬
‫‪ -2‬تاثیرات طولنی مدتتری نسبت به رودر برقی دارد )تقریبا ل ‪ 2‬تا ‪ 5‬سال(‪.‬‬
‫‪ - 3‬برخی مواد از جمله بیواسیدها‪ ،‬هاضمها‪ ،‬آنزیمها‪ ،‬کاتالیستها‪ ،‬مخلوط باکتری‪ ،‬محلولهای بازی‪ ،‬هیدروکسیدها و‬
‫غیره برای رفع مشکل چربی بهکار میروند‪.‬‬

‫هنگام توقفهای اضطراری؛ رودرهای برقی‪ ،‬رودرهای دستی و شست و شوی پر سرعت‪ ،‬هنگام حذف رسوباهای چربی؛‬
‫روشهای شست و شوی پرسرعت‪ ،‬توپی و اسکککوتر و بککرای حککذف شککن‪ ،‬ماسککه و گککل؛ شسککت و شککوی پرسککرعت‪ ،‬تککوپی و‬
‫اسکوتر بهترتیب بیشترین کارایی را دارند )‪ 35‬و ‪(34‬‬
‫برنامهی شست و شوی پیشگیرانه زمانی حداکثر کارایی را دارد که در دورههکای زمکانی مناسکب انجکام شکود‪ .‬تعییکن تنککاوبا‬
‫شست و شو براساس وضعیت فعلی شککبکه و تککاریخچهی گرفتگیهککای شککبکهی جمعآوری فاضککلبا انجککام میگیککرد‪ .‬معمککولل‬
‫بهمنظور افزایش کارایی و کاهش هزینهی شست و شو‪ ،‬دو برنامه شست و شو تعریف میشود یکی برای نقاط بحرانی شبکه‬
‫که تناوبا آن اغلب بین ‪ 1‬تا ‪ 6‬ماه است و یک برنامه برای سایر بخشهای غیربحرانی شبکه که تناوبا آن اغلب بیککن ‪ 3‬تککا ‪5‬‬
‫سال است‪ .‬نقطهی بحرانی به بخشی از شبکهی جمعآوری فاضلبا اطلقا میشود که تعداد دفعات انسداد آن نسککبت بککه سککایر‬
‫بخشهای شبکه بسیار بیشتر است‪ .‬بهعنوان نمونه‪ ،‬برنامهی شست و شوی پیشگیرانه برخی از شککهرهای پرجمعیککت کشککور‬
‫آمریکا در جدول ‪ 3‬آورده شده است‪.‬‬

‫جدول ‪ .3‬مشخصات برنامهی شست و شوی پیشگیرانه در برخی از شهرهای پرجمعیت کشور آمریکا‬
‫تناوبا‬
‫تمیزکاری‬ ‫تناوبا‬
‫مرج‬ ‫مشخصات شبکهی‬
‫روش تمیزکاری‬ ‫خطوط بحرانی‬ ‫تمیزکاری‬ ‫شهر‬
‫ع‬ ‫فاضلبا‬
‫)عمدتا ل بهدلیل‬ ‫خطوط فاضلبا‬
‫حضور چربی(‬
‫)‪(36‬‬ ‫شست و شوی پر‬ ‫‪-‬‬ ‫‪ 5‬سال‬ ‫‪ 6700‬مایل خطوط اصلی‬ ‫لسآنجلس‬
‫سرعت‬ ‫‪ 11000‬مایل خطوط فرعی‬
‫ماشین باکت‬ ‫‪ 140000‬آدمرو‬

‫‪9‬‬
 ‫رودهای دستی‬ ‫‪ 46‬ایستگاه پمپاژ‬
‫‪ 258‬مایل خطوط اصلی‬
‫شست و شوی پر‬ ‫‪ 6 ،3 ،1‬و ‪12‬‬
‫)‪(37‬‬ ‫‪ 6‬سال‬ ‫‪ 130‬مایل خطوط فرعی‬ ‫برکلی‬
‫سرعت‬ ‫ماهه‬
‫‪ 7200‬آدمرو‬
‫‪ 2200‬مایل خطوط اصلی‬
‫شست و شوی پر‬
‫)‪(38‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪ 10‬سال‬ ‫‪ 47000‬آدمرو‬ ‫آلباکورکی‬
‫سرعت‬
‫‪ 34‬ایستگاه پمپاژ‬
‫فلشینگ‬ ‫‪ 560‬مایل خطوط اصلی‬
‫)‪(39‬‬ ‫‪ 3 ،1‬و ‪ 4‬ماهه‬ ‫‪ 5/1‬سال‬ ‫آناهیم‬
‫جت رودر‬ ‫‪ 11000‬آدمرو‬
‫شست و شوی پر‬
‫‪ 2569‬مایل‬
‫سرعت‬ ‫‪3‬و‪4‬و‪6‬و‬
‫)‪(40‬‬ ‫‪ 5‬ساله‬ ‫‪ 40248‬آدم رو‬ ‫پرتلند‬
‫شست و شوی‬ ‫‪ 12‬ماهه‬
‫‪ 97‬ایستگاه پمپاژ‬
‫مکانیکی‬
‫شست و شوی پر‬ ‫‪ 2294‬مایل خطوط اصلی‬
‫‪ 6 ،3 ،1‬و ‪12‬‬
‫)‪(41‬‬ ‫سرعت‬ ‫‪ 3‬ساله‬ ‫‪ 45000‬آدمرو‬ ‫سن خوزه‬
‫ماهه‬
‫رودهای برقی‬ ‫‪ 16‬ایستگاه پمپاژ‬

‫ادامهی جدول ‪.3‬‬

‫تناوبا‬
‫تمیزکاری‬ ‫تناوبا‬
‫مرج‬ ‫مشخصات شبکهی‬
‫روش تمیزکاری‬ ‫خطوط بحرانی‬ ‫تمیزکاری‬ ‫شهر‬
‫ع‬ ‫فاضلبا‬
‫)عمدتا ل بهدلیل‬ ‫خطوط فاضلبا‬
‫حضور چربی(‬
‫‪ 5099‬مایل خطوط اصلی‬
‫شست و شوی پر‬
‫)‪(42‬‬ ‫‪ 2‬ساله و کمتر‬ ‫‪ 10‬ساله‬ ‫‪ 155‬ایستگاه پمپاژ‬ ‫سنآنتونیو‬
‫سرعت‬
‫‪ 102000‬آدمرو‬
‫‪ 1‬ساله برای‬
‫لولههای ‪6-15‬‬
‫‪ 1500‬مایل خطوط اصلی‬
‫هیدروفلشینگ‬ ‫‪ 6 ،3 ،2 ،1‬و‬ ‫اینچ‬
‫)‪(43‬‬ ‫‪ 23000‬آدمرو‬ ‫فرزنو‬
‫رودهای مکانیکی‬ ‫‪ 12‬ماهه‬ ‫‪ 2‬ساله برای‬
‫‪ 15‬ایستگاه پمپاژ‬
‫لولههای ‪-25‬‬
‫‪ 16‬اینچ‬
‫‪ 652‬مایل خطوط اصلی‬
‫شست و شوی‬
‫)‪(44‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪ 4-2‬ساله‬ ‫‪ 13200‬آدمرو‬ ‫سالتلیک‬
‫هیدرولیک‬
‫‪ 35‬ایستگاه پمپاژ‬
‫)‪(45‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪ 3‬ساله‬ ‫‪ 4200‬مایل خطوط اصلی‬ ‫دالس‬
‫بیش از ‪ 1‬بار‬ ‫‪ 1020‬مایل خطوط اصلی‬
‫)‪(46‬‬ ‫جت فلشینگ‬ ‫‪ 6‬ساله‬ ‫لینکلن‬
‫در سال‬ ‫‪ 14‬ایستگاه پمپاژ‬
‫‪ 820‬مایل خطوط اصلی‬
‫)‪(47‬‬ ‫هیدروجت‬ ‫‪ 1‬ماهه‬ ‫‪ 5/1‬ساله‬ ‫ریورساید‬
‫‪ 18‬ایستگاه پمپاژ‬

‫نتیجهگیری‬

‫‪10‬‬
 ‫ ایکن رسکوبهکا در‬.‫رسوب های روغن و چربی از جمله مهمترین عوامل ایجکاد گرفتگکی در خط وط جمعآوری فاضکلبا هسکتند‬
‫ بهکترین و ککم هزینهتریکن شکیوه بکرای‬.‫نتیجه فرایندهای فیزیکی و شیمیایی در خطکوط جمعآوری فاضکلبا تشککیل مکیش وند‬
‫ پیشگیری از تخلیهی آنها به آن خطکوط اسکت کککه‬،‫جلوگیری از ایجاد رسوبا روغن و چربی در خطوط جمعآوری فاضلبا‬
‫از طریق اجرای دستورالعمل مککدیریت پسککماند روغککن و چربککی در آشککپزخانه و نصککب دسککتگاههای حککذف چربککی مناسککب و‬
‫ با طراحی مناسب شبکههای جمعآوری فاضلبا جدید و نیککز انجککام برخککی اصککلحات‬،‫ علوه بر این‬.‫کارآمد قابل انجام است‬
‫ بررس ی‬.‫ جهت حذف نقاط مرده و افزایش سرعت میتوان بر این مشکل غلبه کرد‬،‫در شبکههای جمعآوری فاضلبا موجود‬
‫برنامهی کنترل روغن و چربی در نقاط مختلف دنیا نشان میدهد که کنککترل پسککماند روغککن در آشککپزخانههککا بککا اسککتفاده از دو‬
-‫ شسککت‬.‫ بخش اصلی این برنامهها را تشکیل میدهد‬،‫ بههمراه اجرای یک برنامهی منظم شستوشویپیشگیرانه‬،‫روش اشاره شده‬
‫وشوی پر سرعت و رودینگ بیشتریککن اسککتفاده را در شسککتو شککوی خطککوط جمعآوری فاضککلبا دارنککد کککه علککت آن سککادگی‬
‫ در نهایت میتوان نتیجه گرفت مناسبترین راهکار برای مقککابله بککا مشکککل‬.‫ هزینه کم و بازدهی بالی این روشهاست‬،‫روش‬
‫ استفادهی همزمان از چند روش مختلف برای دستیابی به بالترین بهرهوری و نیز کمتریککن هککزینهی‬،‫رسوبا روغن و چربی‬
.‫ممکن است‬
‫سپاسگزاری‬
‫نویسندگان مقاله از شرکت آبا و فاضلبا مشهد بهخاطر حمایت مالی از این پژوهش و فراهمنمککودن امکانککات لزم در قککالب‬
‫ با معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه اصفهان بهویککژه جنککابا آقککای مهنککدس جلیککل جلیلیککان‬9324227 ‫طرحا پژوهشی شماره‬
‫مدیر محترم نظارت بر بهرهبرداری شبکهی فاضلبا آبفا مشهد و نکاظر پکروژه و آق ای مهنکدس مسکعود روحابخکش در دفکتر‬
‫ اصککفهان و شککیراز نیککز بککرای‬،‫تحقیقات آن شرکت و همچنین از کارشناسان صاحب نظککر شککرکتهای آبا و فاضککلبا مشککهد‬
.‫ تشکر و قدردانی میکنند‬،‫مشاوره و راهنماییهای مناسب‬

‫منابع‬
1. Marlow D R., Boulaire F, Beale D J, Grundy C, Moglia M. Sewer performance reporting: factors
that influence blockages. Journal of Infrastructure Systems 2010; 17(1): 42-51.
2. Dominic, C C S, Szakasits M, Ducoste J. Understanding the spatial formation and accumulation
of fats, oils and grease deposits in the sewer collection system. Proceedings of the Water
Environment Federation 2012; 6 (2012): 7989-7994.
3. He X, Francis L, Leming ML, Dean LO, Lappi SE, Ducoste JJ. Mechanisms of Fat, Oil and
Grease (FOG) deposit formation in sewer lines. Water Research 2013; 47(13): 4451-59.
4. Dhammika D, Marlow D, Beale D, Marney D. Sewer blockage management: Australian
perspective. Journal of Pipeline Systems Engineering and Practice 2011; 2(4): 139-145.
5. Hashemi H, Amin MM, Bina B, Movahedian Attar H, Farrokhzadeh H. [Survey on possibility of
Disinfection of Isfahan North Wastewater Treatment Plant Effluent by Low and Medium
Pressure Ultraviolet Systems in Pilot Scale]. Iran J Health & Environ 2010; 3(1): 47-57
(Persian).
6. Amin MM, Hashemi H, Ebrahimi A, Bina B, Movahedian Attar H, Jaberi A, Safari H, Mousavian
Z. [Using Combined Processes of Filtration and Ultraviolet Irradiation for Effluent Disinfection
of Isfahan North Wastewater Treatment Plant in Pilot Scale]. Water and Wastewater Journal
2010; 22 (2): 71-7 (Persian).
7. Khodabakhshi A, Heidari M, Amin MM, Momeni SAR, Ebrahimi H. Performance evaluation of
tertiary treatment through ultrafiltration: Case study in Isfahan-industrial wastewater treatment
plant. International Journal of Environmental Health Engineering 2015; 4(1): 1-6.
8. Williams JB, Clarkson C, Mant C, Drinkwater A, May E. Fat, oil and grease deposits in sewers:
Characterisation of deposits and formation mechanisms. Water Research 2012; 46(19): 6319-28.
9. Water Services Association of Australia (WSAA), and National Water Commission (NWC).
National performance report 2006–2007, urban water utilities. NWC, Canberra, Australia 2008.

11
10. Husain IA, Alkhatib MAF, Jammi MS, Mirghani ME, Zainudin ZB, Hoda A. Problems, Control,
and Treatment of Fat, Oil, and Grease (FOG): A Review. Journal of oleo science 2014; 63(8):
747-52.
11. Marchetti JM, Miguel VU, Errazu AF. Heterogeneous esterification of oil with high amount of
free fatty acids. Fuel 2007; 86(5): 906-10.
12. Kamali M, Pirooz M, Jalilian J, Asadollahi MA. [Physical and Chemical Characterization of the
fat and oil deposits in Mashhad city sewer lines and proposing solutions to this problem]. Water
and Wastewater Journal 2015; Accepted. (Persian)
13. He X, de Los Reyes, FL, Leming ML, Dean LO, Lappi SE, Ducoste JJ. Mechanisms of Fat, Oil
and Grease (FOG) deposit formation in sewer lines. Water Research 2013; 47(13): 4451-59.
14. Keener KM, Ducoste JJ, Holt LM. Properties influencing fat, oil, and grease deposit formation.
Water Environment Research 2008; 80(12): 2241-46.
15. Iasmin M, Dean LO, Lappi SE, Ducoste JJ. Factors that influence properties of FOG deposits
and their formation in sewer collection systems. Water Research 2014; 49: 92-102.
16. National Restaurant Association. Fats, Oils and grease control program tool kit. 2006.
17. Gallimore E, Aziz TN, Joel D. Assessment of Internal and External Grease Interceptor for
Removal of Food Based Fats, Oil and Grease from Food Service Establishments . Water
Environment Research 2011; (9) 83.
18. Piotr KM. September. Grease Trap Purification by Sonication with Ozone, Argon and Other Gas
Bubbles. Saga University. 2012.
19. American Society of Plumbing Engineers. Grease interceptors. ASPE.org. 2013.
20. Cammarota MC, Freire DMG. A review on hydrolytic enzymes in the treatment of wastewater
with high oil and grease content. Bioresource Technology 2006; 97: 2195-210.
21. Nisola GM, Cho ES, Shon HK, Tian D, Chun DJ, Gwon EM, Chung WJ. Cell immobilized
FOG-trap system for fat, oil and grease removal from restaurant wastewater. J Environ Eng-
ASCE, 2009; 135(9): 876-84.
22. Livingston, M, Christiansen, J and Calhoun J. Characterization of Restaurant Gravity Grease
Interceptors and the Impact of Bioaugmentation on Performance. Proceedings of the North
Carolina Section of the American Water Works Association and the North Carolina Water
Environment Association 88th Annual Conference. 2007.
23. Montefrio MJ, Xinwen T, Obbard JP. Recovery and pre-treatment of fats, oil and grease from
grease interceptors for biodiesel production. Applied Energy 2010; 87(10): 3155-61.
24. Wakelin NG, Forster CF. An investigation into microbial removal of fats, oils and greases.
Bioresource Technology 1997; 59(1): 37-43.
25. Research Foresight Partnership. Retrofitting of existing sewer systems. 2008. Availabe from:
http://water.lasntg.ie/docs/FOG_Strategy_2009/2_Implementation/Design/P7723_Chapter_3.pdf.
26. Research Foresight Partnership. Design to minimise fog in new sewer design. 2008. Availabe
from:http://water.lasntg.ie/docs/FOG_Strategy_2009/2_Implementation/Design/
P7723_Chapter_4.pdf.
27. Arbour R, Kerri K. Collection Systems: Methods for Evaluating and Improving Performance.
Prepared for the EPA Office of Wastewater Management by the California State University,
Sacramento, CA. 1998.
28. Kerri KD, Brady J. Operation and Maintenance of Wastewater Collection Systems, Volume 1.
Prepared for the EPA Office of Water Program Operations by the California State University,
Sacramento, CA. 1993.

12
29. Sharon JD. Combined Sewer Overflow Pollution Abatement: Manual of Practice No. FD17.
Prepared for the Water Pollution Control Federation by the Task Force on CSO Pollution
Abatement. 1989.
30. Research Foresight Partnership. Retrofitting to minimise fog in existing pumping. 2008.
Availabe from: http://water.lasntg.ie/docs/FOG_Strategy_2009/2_Implementation/Design/
P7723_Chapter_5.pdf.
31. Water New England Interstate. Optimizing Operation, Maintenance, and Rehabilitation of
Sanitary Sewer Collection Systems. 2003.
32. Research Foresight Partnership. Design to minimise fog in new pumping stations. 2008.
Availabe from: http://water.lasntg.ie/docs/FOG_Strategy_2009/2_Implementation/Design/
P7723_Chapter_6.pdf.
33. Siringi DO, Home PG, Koehn E. Cleaning Methods for Pipeline Renewals. 2014.
34. United States Environmental Protection Agency. Collection Systems O&M Fact Sheet Sewer
Cleaning and Inspection. Washington, D.C. 1999.
35. Ellison D. Investigation of pipe cleaning methods. American Water Works Association. 2003.
36. LA environment sanitation. Sewer system management plan. Los Angeles. 2014.
37. Public Works Maintenance Superintendent. Sewer System Management Plan for the city of
Berkeley. Berkeley. 2009.
38. Water Utility Authority. CMOM annual report. Albuquerque. 2014.
39. Nitsch C, Heitland HJ, Marsen H, Schlüssler HJ. Cleansing agents. Ullmann's Encyclopedia of
Industrial Chemistry. 2003.
40. Department of Public Works. City of Anaheim sewer system management plan. Anaheim. 2009.
41. Bureau of Environmental Services. Annual CSO and CMOM Report. Portland. 2014.
42. San Antonio Water System. SSO Reduction Program. San Antonio. 2014.
43. Wastewater Management Division. Sewer system management plan. Fresno. 2014.
44. Department of public utilities. Sanitary Sewer Management Plan. Salt Lake. 2014.
45. City of Dallas Water Utilities. Sanitary Sewer System. Retrieved 2 3, 2015, 2011. Availabe
from:http://www.zerowastenetwork.org/success/story.cfm?
StoryID=1293&RegionalCenter=peaks.
46. Carollo Engineers. Sewer System Management Plan. Lincoln. 2013.
47. Wastewater Systems Manager. Sewer System Management Plan. Riverside. 2014.

13
 Studying municipal sewer lines blockage due to fat, oil and grease depositions and
prevention methods

Mahdi Kamali1, Majid Pirooz2, Mohammad Ali Asadollahi3, Samaneh Tavakoli Aminian4, Mohammad
Mahdi Amin5

Abstract
Background: Blockages due to fat and oil deposition in sewer lines comprise a large part of all
sewer blockages around the world. For instance, about 50% of blockages in Britain and USA are
due to fat and oil deposition. There are various methods to solve this problem, each have
advantages and disadvantages. The aim of this study is to introduce solutions and protocols to
reduce existing problems associated with fat, oil and grease deposition and to prevent future
problems.
Methods: All the relevant papers used in this study were retrieved from electronic databases
such as Science Direct, Google Scholar, and Freepatentsonline. Finally about 50 completely
relevant papers and reports were chosen for further analysis. Practical experiences of the authors
of this study and consulting with experts in the field were helpful in final conclusions and
proposing protocols as well.

Findings: Analysis of the scientific resources along with the practical experiences of the authors
in solving fat, oil, and grease depositions in municipal sewer lines particularly in Mashhad city
and consulting with experts suggested four general methods to prevent sewer line blockage
including implementation of fat and oil best management practices and installing grease removal
devices in kitchens, appropriate design of new sewer lines, modification of existing sewer lines
and performing regular sewer preventive cleaning program.

Conclusion: Sewer line blockage due to fat and oil deposition is one of the big challenges for
water and wastewater industry in the world and Iran. Several methods were proposed to combat
1
Lecturer of Chemical Process Research Group, Institute of Process Engineering, Faculty of Engineering,
University of Isfahan, , Isfahan, Iran and PhD of water and Wastewater Engineering, Graduate Faculty of
Environment, Department of Environmental Engineering, University of Tehran.
2
M.Sc. of Chemical Engineering, Chemical Engineering Department, Faculty of Engineering, University of
Isfahan, Isfahan, Iran.
3
Assist. Prof. of Biotechnology, Department of Biotechnology, Faculty of Advanced Sciences and Technologies,
University of Isfahan, Isfahan 8174673441, Iran, Isfahan, Iran.
4
M.Sc. of Urban Design, Mashhad Water and Wastewater Company, Mashhad, Iran.
5
Assoc. Prof., Environment Research Center, and Department of Environmental Health Engineering, School of
Health, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran.

14
this problem. Proper use of the suggested methods can reduce or prevent possible problems
while reducing the associated financial and environmental costs.

Key Words: Fat and Oil depositions, Sewer line blockage, Grease trap, Preventive cleaning

15