Cikgu doakan kepada semua anak-anak murid cikgu yang mengambil mata pelajaran Fizik tahun 2014-2015 beroleh

kejayaan yang cemerlang dalam mata pelajaran Fzik SPM

2015. Amin.....

Tiada kejayaan tanpa USAHA.

Murnikan USAHA dangan DOA.

1
 MODUL ULANGKAJI BACAAN PANTAS FIZIK SPM 2015

BAHAGIAN 1: MEMASTERI TARIFAN DAN DEFINISI

TERM DALAM FIZIK TAKRIFAN / DEFINISI CONTOH / SOALAN
TINGKATAN 4 : TAJUK 1 : PENGENALAN KEPADA FIZIK
Kuantiti fizik Kuantiti yang boleh diukur

Kuantiti asas Kuantiti fizik yang tidak dapat ditakrifkan/diterbitkan daripada Panjang, jisim, masa, suhu, arus elektrik,
kuantiti-kuantiti fizik yang lain.

Kuantiti terbitan Kuantiti-kuantiti fizik yang diterbitkan daripada kuantiti- Luas, isipadu, laju, pecutan, daya...
kuantiti fizik yang lain melalui operasi matematik darab, bahagi
atau kedua-dua darab dan bahagi.
Kuantiti skalar Kuantiti fizik yang mempunyai magnitud sahaja. Luas, isipadu, masa, suhu, laju...
Dapat diterangkan secara lengkapnya tanpa menunjukkan arah.

Kuantiti vektor Kuantiti fizikyang mempunyai magnitud dan arah. Pecutan, halaju, daya, sasaran...
Memerlukan tanda arah untuk menerangkan kuantiti tersebut
selengkapnya.
TINGKATAN 4 : TAJUK 2 : DAYA DAN GERAKAN
Jarak Panjang di antara dua titik Jarak = laluan ABC
10 m
A B
(tip: lintasan sebenar yang perlu dilalui ke suatu tempat) = 22 m
Nota : Jangan tulis tip ini dalam jawapan anda 12 m
Sesaran Panjang di antara dua titik dalam arah tertentu (titik rujukan) 15 m Sesaran = laluan AC
C
(tip: laluan pintas ke suatu tempat) = 15 m
Nota : Jangan tulis tip ini dalam jawapan anda
Kadar Merujuk kepada per masa
𝑘𝑎𝑑𝑎𝑟 =
𝑚𝑎𝑠𝑎
Laju Kadar perubahan jarak 𝑗𝑎𝑟𝑎𝑘 Unit laju ialah m s-1
𝑙𝑎𝑗𝑢 =
𝑚𝑎𝑠𝑎

2
TERM DALAM FIZIK TAKRIFAN / DEFINISI CONTOH / SOALAN
Halaju Kadar perubahan sesaran 𝑠𝑒𝑠𝑎𝑟𝑎𝑛 Unit halaju ialah m s-1
ℎ𝑎𝑙𝑎𝑗𝑢 =
𝑚𝑎𝑠𝑎
Pecutan Kadar perubahan halaju yang meningkat 𝑝𝑒𝑟𝑢𝑏𝑎ℎ𝑎𝑛 ℎ𝑎𝑙𝑎𝑗𝑢 Unit pecutan
𝑃𝑒𝑐𝑢𝑡𝑎𝑛 = ialah m s-2
𝑚𝑎𝑠𝑎
Nyahpecutan Kadar perubahan halaju yang menurun 𝑝𝑒𝑟𝑢𝑏𝑎ℎ𝑎𝑛 ℎ𝑎𝑙𝑎𝑗𝑢 Unit pecutan
𝑛𝑦𝑎ℎ𝑝𝑒𝑐𝑢𝑡𝑎𝑛 = ialah m s-2
𝑚𝑎𝑠𝑎
dengan tanda (-ve)
Inersia Sifat semulajadi suatu jasad untuk menentang perubahan dalam Tiada formula kerana ia bukan kuantiti fizik.
gerakkannya. Berhubung kait dengan jisim.
Atau : Semakin besar jisim semakin besar inersia.
Kebolehan suatu jasad untuk kekal pegun jika dalam keadaan
pegun, atau kekal bergerak dengan halaju seragam dalam garis
lurus sekiranya tiada daya luar yang bertindak.
Momentum Hasil darab jisim dan halaju p = mv
𝑚𝑜𝑚𝑒𝑛𝑡𝑢𝑚 = 𝑗𝑖𝑠𝑖𝑚 x ℎ𝑎𝑙𝑎𝑗𝑢 Kuantiti vektor
(tip : jangan tulis mv sebagai jawapan) Unit momentum ialah kg m s-1
Prinsip keabadian Dalam suatu sistem tertutup, jumlah momentum sebelum Pelanggaran kenyal : m1u1 +m2u2 = m1v1 + m2v2
momentum perlanggaran adalah sama dengan jumlah momentum selepas Pelanggaran tidak kenyal : m1u1 +m2u2 = V(m1 + m2)
perlanggaran Letupan : 0 = m1v1 + m2v2
Impuls Perubahan momentum Impuls = mv – mu
Impuls = Ft
Unit impuls ialah kg m s-1
Daya impuls Kadar perubahan momentum 𝑝𝑒𝑟𝑢𝑏𝑎ℎ𝑎𝑛 𝑚𝑜𝑚𝑒𝑛𝑡𝑢𝑚
𝑑𝑎𝑦𝑎 𝑖𝑚𝑝𝑢𝑙𝑠 =
𝑚𝑎𝑠𝑎
𝑚𝑣 − 𝑚𝑢
𝐹=
𝑡
Unit daya ialah newton, N
Berkadar songsang dengan masa perlanggaran. Semakin singkat
masa perlanggaran, semakin tinggi daya impuls.
Daya Mengubah keadaan pergerakan jasad. (bergerak, pegun, arah, Daya = jisim x pecutan , F = ma
pecutan, nyahpecutan).Mengubah bentuk jasad. Unit daya ialah newton, N
(tip : jangan tulis hasil darab jisim dengan pecutan sebagai
jawapan)
3
TERM DALAM FIZIK TAKRIFAN / DEFINISI CONTOH / SOALAN
Hukum Newton Pertama Menyatakan bahawa suatu jasad akan terus berada dalam Rujuk inersia
keadaan pegun atau berada dalam gerakan linear sekiranya tiada
daya luar bertindak ke atasnya.
Hukum Newton Kedua Menyatakan bahawa kadar perubahan momentum untuk objek Rujuk sistem perlanggaran
yang bergerak adalah berkadar terus dan sama arah dengan daya
yang bertindak ke atasnya.
Hukum Newton Ketiga Menyatakan bahawa jika suatu jasad mengenakan daya ke atas Rujuk kesan dan akibat
jasad yang lain, akan wujud daya yang sama magnitud tetapi Contoh : Saya pukul meja. Pukul meja menyebabkan tangan
bertentangan arah yang dikenali sebagai tindak balas. saya sakit.
Tenaga Keupayaan melakukan kerja Haba, bunyi, cahaya, keupayaan, 4inetic, elektrik...
Kerja Keupayaan memindahkan tenaga. Kerja = daya x sesaran  jika tidak melibatkan sudut
Hasil darab daya dengan sesaran dalam arah selari W = Fs (satah rata)
daya / / sesaran. Kerja = Fs kos   jika melibatkan sudut
(satah condong)
Unit kerja ia Joule, J
Tenaga Keupayaan Tenaga yang terhasil oleh objek kerana kedudukan dari muka Ep = mgh
Bumi m = jisim , h = ketinggian,
g = kekuatan medan graviti, 10 N kg-1
Tenaga kinetik Tenaga yang terhasil oleh objek yang bergeraj 1
Ek = 2 𝑚𝑣 2
m = jisim
v = halaju
Prinsip keabadian tenaga Menyatakan bahawa tenaga tidak boleh dicipta atau Buah kelapa jatuh dari pokok ;
dimusnahkan tetapi boleh berubah dari satu bentuk ke bentuk Tenaga keupayaan  Tenaga Kinetik  Tenaga Bunyi + Haba
yang lain.
Kuasa Kadar melakukan kerja. 𝑘𝑒𝑟𝑗𝑎
Kuasa, P = 𝑚𝑎𝑠𝑎
Kadar pemindahan tenaga.
𝑇𝑒𝑛𝑎𝑔𝑎
Kuasa, P = 𝑚𝑎𝑠𝑎

Unit bagi kuasa ialah watt, W

Kecekapan Peratusan nisbah kerja output kepada kerja input oleh satu 𝑘𝑒𝑟𝑗𝑎 𝑜𝑢𝑡𝑝𝑢𝑡
sistem 𝑘𝑒𝑐𝑒𝑘𝑎𝑝𝑎𝑛 = x 100%
𝑘𝑒𝑟𝑗𝑎 𝑖𝑛𝑝𝑢𝑡

4
TERM DALAM FIZIK TAKRIFAN / DEFINISI CONTOH / SOALAN
Hukum Hooke Menyatakan pemanjangan/pemampatan suatu spring adalah F = kx
berkadaran terus dengan daya yang bertindak selagi tidak F = daya, k = pemalar spring, x = pemanjangan atau mampatan
melebihi had kekenyalan spring.
Nilai k merujuk kepada kekerasan spring.
Kekenyalan Keupayaan suatu jasad untuk kembali kepada bentuk dan saiz
asal apabila daya yang dikenakan padanya dikeluarkan.

TINGKATAN 4 : TAJUK 3 : DAYA DAN TEKANAN

Tekanan Daya yang bertindak secara normal di atas suatu luas 𝑑𝑎𝑦𝑎
𝑇𝑒𝑘𝑎𝑛𝑎𝑛 =
permukaan. 𝑙𝑢𝑎𝑠
𝐹  Untuk keadaan pepejal
𝑃=
Daya per unit luas permukaan. 𝐴

P = hg  Untuk keadaan cecair

h = kedalaman ,
 = ketumpatan cecair
g = kekuatan medan graviti, 10 N kg-1
Tekanan atmosfera Tekanan yang terhasil oleh atmosfera ke atas permukaan Bumi. Semakin jauh daripada paras laut (Atas gunung) semakin
kurang tekanan atmosfera kerana kurang udara.
Nota : 1 atm = 1.02 x 105 Pa = 76 cm Hg = 10 m H2O
Salah konsep: Tekanan atmosfera berlaku akibat daripada
Kalkulator : Merkuri Air perlanggaran di antara molekul-molekul udara.
Tekanan atmosfera = const40
Pertukaran unit rujuk shift const nombor 25, 26, 27, 28 Pembetulan : Tekanan atmosfera berlaku akibat daripada
perlanggaran di antara molekul udara dengan suatu permukaan.

Prinsip Pascal Menyatakan bahawa untuk suatu sistem tertutup bendalir, 𝐹1 𝐹2

tekanan akan dipindahkan secara seragam keseluruh bahagian 𝑇𝑒𝑘𝑎𝑛𝑎𝑛 = =
𝐴1 𝐴2
dalam bendalir/cecair termasuk kepada dinding bekas dan
omboh. Nota :Pemindahan cecair daripada omboh kecil ke omboh besar
adalah sama isi padu.

𝐼𝑠𝑖 𝑝𝑎𝑑𝑢 = 𝐴1 𝑑1 =𝐴2 𝑑2

5
 TERM DALAM FIZIK TAKRIFAN / DEFINISI CONTOH / SOALAN
Prinsip Archimedes Menyatakan bahawa untuk suatu objek yang terendam separuh Daya apungan = berat cecair yang disesarkan
atau sepenuhnya di dalam bendalir/cecair, berat air yang F = Vg
tersesar adalah bersamaan dengan daya apungan (berat objek
yang hilang).

Nota : juga diaplikasikan dalam pengangkutan belon udara

panas.
Prinsip Bernoulli Menyatakan bahawa bahagian yang mempunyai aliran udara Kelajuan tinggi  Tekanan rendah
berkelajuan tinggi akan mengalami tekanan rendah dan Kelajuan rendah  Tekanan tinggi
sebaliknya.
TINGKATAN 4 : TAJUK 4 : HABA
Keseimbangan terma Keadaan dimana dua objek bersentuhan mempunyai suhu yang Nota : Mesti guna perkataan bersentuhan
sama dan tiada haba bersih berpindah di antara dua objek.
Haba Satu bentuk tenaga
Suhu Ukuran darjah kepanasan suatu objek.
Muatan haba tentu, c Jumlah haba yang diperlukan untuk menaikkan suhu 1 kg bahan Haba, Q = mc
kepada 1 oC tanpa berlaku perubahan bentuk jirim 𝑄
Maka,c = 𝑚𝜃
Nota:
c tinggilambat panas  = perubahan suhu
c rendah  cepat panas Contoh, cair = 4200 J kg-1 oC-1
Memberi maksud, 1 kg air memerlukan tenaga sebanyak
4 200 J untuk menaikkan suhu sebanyak 1 oC.
Takat lebur Takat suhu maksimum bagi suatu unsur/objek sebelum berubah Objek dengan takat lebur tinggi  objek yang boleh tahan
daripada pepejal kepada cecair. dengan suhu yang sangat tinggi sebelum melebur.
Takat didih Takat suhu maksimum bagi suatu cecair sebelum berubah
menjadi gas.
Haba pendam tentu Jumlah haba yang diperlukan untuk mengubah 1 kg Q = mL
pelakuran unsur/bahan daripada pepejal kepada cecair atau sebaliknya
tanpa ada perubahan suhu.
Haba pendam tentu Jumlah haba yang diperlukan untuk mengubah 1 kg cecair Q = mL
pengewapan kepada gas atau sebaliknya tanpa ada perubahan suhu
6
TERM DALAM FIZIK TAKRIFAN / DEFINISI CONTOH / SOALAN
Hukum Boyle Menyatakan untuk sistem gas berjisim tetap, tekanan gas adalah P1V1 = P2V2
berkadaran songsang dengan isi padu gas jika suhu gas adalah
tetap.
Hukum Charles Menyatakan untuk sistem gas berjisim tetap, isi padu gas adalah 𝑉1 𝑉2
berkadaran terus dengan suhu gas jika tekanan gas adalah tetap. =
𝑇1 𝑇2

Nota : Suhu T adalah dalam unit Kelvin.

1 oC = (273 + 1) K
10 oC = (273 + 10) K
Hukum Tekanan Menyatakan untuk sistem gas berjisim tetap, tekanan gas adalah 𝑃1 𝑃2
berkadaran terus dengan suhu jika isi padu gas adalah tetap. =
𝑇1 𝑇2

Nota : Suhu T adalah dalam unit Kelvin.

1 oC = (273 + 1) K
10 oC = (273 + 10) K
TINGKATAN 4 : TAJUK 5 : CAHAYA
Hukum Snell Menyatakan ;
i) Sudut tuju = sudut pantulan
ii) Sinar tuju, sinar pantul dan garis nomal berada pada
satah yang sama.
Cermin Merupakan satah yang berkilat memantulkan cahaya tuju yang
mengenainya.

Kanta Merupakan kaca lutsinar yang membenarkan cahaya terbias

melaluinya.
Indeks biasan Nisbah sin (sudut tuju) kepada sin (sudut bias) sin 𝑖
Indeks biasan, 𝑛 = sin 𝑟

Nota : sudut i mesti dari medium udara

: sudut r medium yang lain seperti air/kaca

Dalam nyata Jarak daripada objek ke permukaan air

𝑑𝑎𝑙𝑎𝑚 𝑛𝑦𝑎𝑡𝑎
Indeks biasan, 𝑛 = 𝑑𝑎𝑙𝑎𝑚 𝑘𝑒𝑡𝑎𝑟𝑎
Dalam ketara Jarak daripada imej ke permukaan air

7
 TERM DALAM FIZIK TAKRIFAN / DEFINISI CONTOH / SOALAN
Sudut genting,C Sudut dimana semua sinar tuju dibiaskan sepanjang sepadan 1
Indeks biasan, 𝑛 = sin 𝐶
medium.

Nota : Syarat  sinar berambat daripada medium tumpat ke

medium kurang tumpat.
Pantulan dalam penuh Apabila sudut tuju ditingkatkan/dibesarkan daripada sudut Contoh : Logamaya, gentian optik.
genting, sinar bias akan dipantulkan ke medium tuju.
Titik fokus Titik dimana semua sinar difokus di atasnya.
Panjang fokus Jarak di antara pusat optik kanta ke titik focus.
Kuasa kanta Berkadar songsang dengan panjang fokus 1
𝑃=
𝑓
TINGKATAN 5 : TAJUK 1 : GELOMBANG
Gelombang Getaran/ayunan zarah/jirim yang memindahkan tenaga tanpa
memindahkan zarah/jirim
Gelombang melintang Getaran/ayunan zarah/jirim adalah berserenjang dengan arah Semua gelombang kecuali gelombang bunyi
rambatan gelombang. Puncak
Amplitud, A

Lembangan
Satu panjang gelombang, 

Satu tempoh,T
Gelombang membujur Getaran/ayunan zarah/jirim adalah selari dengan arah rambatan Gelombang bunyi sahaja
gelombang.

8
 TERM DALAM FIZIK TAKRIFAN / DEFINISI CONTOH / SOALAN
Pelembapan ayunan Amplitud ayunan semakin berkurang dengan masa. Frekuensi
ayunan tidak berubah dan ayunan akan berhenti pada akhirnya.
Resonans Berlaku apabila frekuensi paksa adalah sama dengan frekuensi Contoh : jambatan runtuh kerana tiupan angin
jati objek.
Kenyeringan Bergantung dengan amplitud gelombang. Semakin besar amplitud semakin tinggi kenyeringan
Kelangsingan Bergantung dengan frekuensi gelombang. Semakin kecil frekuensi semakin tinggi kelangsingan
Fenomena gelombang Pantulan, pembiasan, pembelauan dan interferens
Pantulan gelombang - Dibalikkan oleh oleh satah berkilat atau pemantul
- Frekuensi, panjang gelombang dan laju gelombang tidak
berubah
- Tukar arah rambatan.
Pembiasan gelombang - Melalui medium yang berbeza (ketumpatan
berbeza/kedalaman berbeza)
- Frekuensi tidak berubah.
- Laju dan panjang gelombang berubah.
(berkurang apabila merambat dari medium kurang
tumpat ke medium lebih tumpat atau medium dalam ke
cetek)
Pembelauan gelombang - Melalui halangan atau celah
- Frekuensi, panjang gelombang dan laju tidak berubah
- Berubah bentuk muka gelombang

Interferens gelombang Pertindindihan / superposisi antara gelombang-gelombang Antinod garisan yang menyambung titik-titik interferens
membina
𝑎𝑥 nod garisan yang menyambung titik-titik interferens
𝑝𝑎𝑛𝑗𝑎𝑛𝑔 𝑔𝑒𝑙𝑜𝑚𝑏𝑎𝑛𝑔, 𝜆 =
𝐷 memusnah
a = saiz bukaan celah
x = jarak diantara pinggir terang yang bersebelahan
= jarak diantara pinggir gelap yang bersebelahan
D = jarak diantara skrin dengan celah
9
TERM DALAM FIZIK TAKRIFAN / DEFINISI CONTOH / SOALAN
Cahaya monokromatik Gelombang dengan satu panjang gelombang / satu warna
koheran Sama frekuensi / sama fasa
Spektrum elektromagnet Siri gelombang elektromagnet yang terhasil daripada ayunan Sinar gammafrekuensi tinggi, panjang gelombang pendek.
medan magnet dan medan elektrik  Bahaya dan boleh membunuh sel kenser
Radio, Mikro, inframerah, cahaya nampak, ultraunggu, sinar- Sinar-X Pengimbasan
X, gamma UltraungguPengimbas wang palsu
Inframerahalat kawalan jauh
Gelombang mikro ketuhar, satelit
Gelombang radio komunikasi
TINGKATAN 5 : TAJUK 2 : ELEKTRIK
Cas Jumlah aliran elektron Q = ne , n=bilangan elektron, e = 1.67 x 10-19 C
Q = it , i =arus , t = masa

Unit bagi cas adalah coulomb,C

Arus elektrik Kadar pengaliran cas elektrik I = Q/t
Unit bagi arus elektrik adalah ampare, A
Arus rendah jika rintangan tinggi
Kerintangan Bertentangan arah dengan arus elektrik Kerintangan tinggi  hasil banyak haba
 lebih voltan
Nota : 𝑅 = 𝐴
𝜌𝐿  Kurang arus
Rintangan tinggi : wayar/dawai panjang dan nipis
Kuprum : konduktor elektrik yang baik. Wayar penyambung.
Aluminium : Wayar kabel elektrik, murah dan tahan karat
Tungsten : filament mentol, mudah mengion untuk member
Sinar (Kerintangan tinggi, elemen pemanas
Voltan Kerja yang dilakukan untuk mengerakkan satu coulomb cas di Voltan, V = IR
Beza keupayaan antara dua titik.
Nota peringatan :
Lebih voltan jika kerintangan tinggi.
Voltan tinggi tidak bererti arus juga tinggi.
Daya gerak elektrik Kerja yang dilakukan untuk mengerakkan satu coulomb cas di E = IR+Ir
d.g.e dalam satu litar lengkap.
10
TERM DALAM FIZIK TAKRIFAN / DEFINISI CONTOH / SOALAN
Hukum Ohm Menyatakan bahawa beza keupayaan,V yang merentasi suatu Hukum Ohm, V = IR
konduktor ohmic adalah berkadaran terus dengan arus yang
V V
mengalir di dalamnya jika faktor suhu dan faktor lain adalah
ditetapkan.

I I
Konduktor ohmic Konduktor bukan ohmic

Nota Penting :
Semua dawai mematuhi Hukum Ohm.
Mentol dan alat pemanas tidak mematuhi Hukum Ohm.

Tenaga elektrik, E Jumlah kerja yang dilakukan untuk mengerakkan satu coulomb E = VIt
cas di dalam masa satu saat.
Masa,t adalah dalam saat.
Unit tenaga adalah Joule, J

Kuasa elektrik, P Kadar tenaga elektrik P = IV

Unit kuasa adalah Watt,W
240 V, 300W Ini member maksud, peralatan elektrik tersebut dibekalkan 240V , 300W
dengan voltan 240V dan menghasilkan kuasa pada kadar 300J V = 240
setiap saat. P = 300

Daripada : P = IV
300 = I(240)
I = 1.25 A
Fius Merupakan suatu kompenan elektrik yang disambung di dalam
plug /soket elektrik untuk mamatikan bekalan kuasa apabila
berlakunya lebihan arus.
Bila berlakunya lebihan arus, fius akan terbakar (terputus) dan
bekalan kuasa akan terputus. Ini menyelamatkan peralatan
elektrik daripada rosak.

11
 TINGKATAN 5 : TAJUK 3 : ELEKTROMAGNET
TERM DALAM FIZIK TAKRIFAN / DEFINISI CONTOH / SOALAN
Electromagnet Pengaliran arus elektrik di dalam gegelung dawai yang
menghasilkan maden magnet.
Hukum Gengaman Menyatakan untuk konduktor pembawa arus:
Tangan Kanan 1) Untuk dawai lurus
ibu jari akan menunjukkan arah pengaliran arus dan jari-jari
yang lain menunjukkan arah medan magnet.

2) Untuk gegelung dawai

Ibu jari akan menunjukkan arah utara,U dan jari-jari yang lain
menunjukkan arah pengaliran arus.
Hukum Tangan Kiri Menyatakan apabila ibu jari, jari telunjuk dan jari tengah Untuk Motor(Menghasilkan pergerakan daya,F)
Fleming diletakkan dalam keadaan berserenjang antara satu sama lain, (digunakan untuk menentukan arah tindakan daya,F)
Ibu jari mewakili arah tindakan daya, jari telunjuk mewakili Ibu jari Daya, F
arah medan magnet (U-S) dan jari tengah mewakili arah arus. Jari telunjuk Medan magnet, B
Jari tengah  Arus, I

Cara ingat :
FBI di US
Hukum Tangan Kanan Menyatakan apabila ibu jari, jari telunjuk dan jari tengah Untuk Dinamo (Menghasilkan Elektrik)
Fleming diletakkan dalam keadaan berserenjang antara satu sama lain, (digunakan untuk menentukan arah arus,I)
Ibu jari mewakili arah tindakan daya, jari telunjuk mewakili Ibu jari Daya, F
arah medan magnet (U-S) dan jari tengah mewakili arah arus. Jari telunjuk Medan magnet, B
Jari tengah  Arus, I

Cara ingat :
FBI di US
Hukum Lenz Menyatakan bahawa, arah arus aruhan yang terhasil sentiasa Kegunaan :
bertentangan dengan arah pergerakan yang menghasilkan arus. Untuk menentukan arah arus aruhan
Untuk menentukan kutub magnet (Utara,U atau Selatan,S)
Hukum Faraday Menyatakan bahawa magnitud arus aruhan yang terhasil
sentiasa berkadaran terus dengan kadar pemotongan fluk
magnet apabila magnet digerakkan keluar/masuk suatu
solenoid.
12
TERM DALAM FIZIK TAKRIFAN / DEFINISI CONTOH / SOALAN
Arus aruhan Arus yang terhasil apabila bar/batang magnet digerakkan
keluar/masuk solenoid dan tiada sebarang sentuhan fizikal
diantara batang magnet dan solenoid.
TINGKATAN 5 : TAJUK 4 : ELEKTRONIK
TERM DALAM FIZIK TAKRIFAN / DEFINISI CONTOH / SOALAN
Pancaran termion Proses pembebasan electron daripada pemanasan katod. Lebih banyak elektron akan terbebas jika ;
*Katod dipanaskan pada suhu lebih tinggi.
Elektron berkelajuaan tinggi. *Lebih banyak/besar permukaan katod yang terdedah dengan
pemanasan.
*Jenis bahan yang digunakan untuk katod.
Osiloskop Sinar Katod Peralatan yang digunakan untuk menunjukkan bentuk
O.S.K gelombang bagi mengukur
1) sela masa yang sangat singkat
2) beza keupayaan
Rektifikasi Proses mengubah arus ulang alik kepada arus terus. Guna diod.

1) Rektifikasi gelombang separuh (1diod)

2) Rektifikasi gelombang penuh (4 diod)

Perlu kapasistor untuk menstabilkan arus(Perata arus).

Kapasistor menyimpan cas apabila arus meningkat dan
membebaskan cas apabila arus menurun.
Semikonduktor Bahan/unsur yang sifat kekonduktorannya di antara konduktor Semikonduktor tulen (semikonduktor intrinsik)
dan penebat. Kumpulan 14. Contoh : Silikon dan germanium (Kumpulan 14)
Sifat kekonduktorannya boleh ditingkatkan dengan Kekonduksian elektrik yang lemah.
1) meningkatkan suhu
2) menambah bendasing (Kumpulan 13 dan q5 melalui proses Semikonduktor jenis-P (Semikonduktor ekstrinsik)
pendopan) *Silikon didop dengan kumpulan 13 (boron, gallium, indium)
*Lebih kehadiran lohong – Lohong pembawa cas majoriti)
Semikonduktor jenis-n(Semikonduktor ekstrinsik)
*Silikon didop dengan kumpulan 15 (arsenic, antimony,
fosforus)
*Lebih kehadiran elektron bebas – elektron bebas pembawa cas
majoriti)
13
Diod semikondoktor Cantuman semikonduktor jenis-p dan jenis-n.
Sempadan jenis-p dan jenis-n dikenali sebagai simpang p-n
Simpang p-n 14lectron bebas daripada jenis-n meresap dan merentasi
simpang untuk mengisi lohong pada jenis-p lalu membentuk
satu lapisan susutan.
Pincang ke depan Arus hanya dapat mengalir dalam pincang ke depan. Voltan sumber melebihi voltan simpang diod.
Anod pada diod disambung pada terminal positif dan katod Lapisan susutan menjadi nipis dan hilang sama sekali.
disambung pada terminal negatif.

Pincang songsang Arus tidak dapat mengalir. Voltan simpang diod melebihi Voltan sumber.
Anod pada diod disambung pada terminal negatif dan katod Lohong tertarik ke terminal negatif, dan electron bebas tertarik
disambung pada terminal positif. keterminal positif.
Lapisan susutan menjadi lebar.
Transistor Mempunyai tiga terminal Berfungsi sebagai;
C – Pengumpul 1) Penguat (Amplifier) arus
B – Tapak 2) Pembahagi voltan
E -Pengeluar 3) Suis automatik (Suis lampu, suis kecemasan/kebakaran)
Get logik Mempunyai satu atau dua input tetapi hanya satu output. DAN
Berfungsi sebagai litar pensuisan dalam sistem elektronik dan ATAU
komputer. TAK
TAKDAN
TAKATAU

Nota: Mesti mahir jadual kebenaran.

TINGKATAN 5 : TAJUK 5 : KERADIOAKTIFAN
TERM DALAM FIZIK TAKRIFAN / DEFINISI CONTOH / SOALAN
Radioisotop unsur tidak stabil yang mempunyai nombor proton yang sama
tetapi nombor nukleon yang berbeza.
Keradioaktifan Proses penguraian spontan dan rawak suatu unsur tidak stabil Spontan : berlaku sendiri tanpa perlu sumber atau faktor luar
kepada unsur yang lebih stabil dengan memancarkan sinar seperti suhu dan tekanan.
radioaktif dan pembebasan tenaga.
Rawak : tidak dapat dipastikan dengan tepat radioisotop yang
mana mengalami pereputan dan bila ia berlaku.
Separuh-hayat, T ½ Tempoh / masa yang diperlukan oleh suatu unsur untuk mereput
/ mengurai separuh daripada aktiviti asal.
14
Alfa ,  Atom helium, H *Bercas positif

4
*Terpesong ke arah terminal negatif (Terpesong sedikit kerana

2𝐻
berjisim besar,inersia besar untuk bergerak lurus)
*Kuasa pengionan yang tinggi.
*Kuasa penembusan yang rendah,(beberapa cm), (Boleh
dhentikan oleh kertas)
Beta, e- Elektron berkelajuan tinggi. *Bercas negatif
*Terpesong ke arah terminal positif (Terpesong banyak kerana
berjisim kecil,inersia kecil untuk bergerak lurus)
*Kuasa pengionan yang sederhana.
*Kuasa penembusan yang sederhana, (Beberapa meter), (Boleh
dhentikan oleh kepingan aluminium)
Gama, Sinar elektromagnet *Tidak terpesong dalam medan elektrik dan medan magnet
kerana tiada cas.
Kuasa pengionan yang rendah.
Kuasa penembusan yang tinggi (Beberapa ratus meter), (Boleh
dihentikan oleh plumbum)
Tenaga Nuklear Terhasil daripada proses pembelahan nukleus dan pelakuran
nukleus
Pembelahan nukleus Satu tindak balas apabila nuklid berjisim besar dipecahkan Membedil unsur yang tidak stabil dengan neutron.
menjadi nuklid-nuklid yang lebih kecil. Tenaga dalam bentuk sinaran radioaktif dan haba dibebaskan.

Contoh : Tindak balas berantai dalam logi janakuasa nuclear.

Pelakuran nukleus Satu tindak balas percantuman nuklid-nuklid yang ringan untuk Hanya boleh berlaku jika nuklid-nuklid ringan bertembung
membentuk nuklid yang lebih berat. dengan kelajuan yang amat tinggi.

Tenaga yang besar dibebaskan.

Contoh : Matahari sebagai reactor pelakuran semula jadi.

Tindak balas berantai Tindak balas pembelahan nukleus menghasilkan neutron-
neutron yang bergerak laju. Neutron ini menyebabkan nukleus
lain disekitarnya terbelah dan membebaskan neutron untuk
proses yang seterusnya. Proses seterusnya berlaku secara
spontan.
15
Hanya boleh berlaku sekiranya kuantiti unsur radioaktif yang
terlibat melebihi jisim genting.
Sekiranya kurang daripada jisim genting, neutron yang terbebas
berkemungkinan besar tersasar daripada sasaran kerana ruang di
antara nuklid adalah terlalu besar.
16