Professional Documents
Culture Documents
Pli20 Sim
Pli20 Sim
ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΗ
• Μετάθεση: Μια τοποθέτηση n διαφορετικών αντικειμένων σε μια σειρά, έτσι ώστε το ένα
αντικείμενο να βρίσκεται δίπλα στο άλλο, ονομάζεται μετάθεση των αντικειμένων αυτών και ο
αριθμός των δυνατών μεταθέσεών τους είναι n! = n × ( n − 1) ×…×1 . Για n = 0 είναι 0! = 1.
n!
n1 !n2 !… nm !
• Διαφορά Μεταθέσεων / Διατάξεων: Τόσο οι στις μεταθέσεις όπως και στις διατάξεις έχουμε
τοποθέτηση αντικειμένων σε σειρά. Στις μεταθέσεις, η σειρά (k) έχει τουλάχιστον τόσες θέσεις
όσα και τα διαθέσιμα αντικείμενα (n) ενώ στις διατάξεις οι διαθέσιμες θέσεις είναι ίσες ή
λιγότερες από τα δοσμένα αντικείμενα (k < n).
n!
διατάξεων, για n ≥ k είναι P ( n, k ) = n ! = n × ( n − 1) × … × ( n − k + 1) = .
( n − k )!
Αν n < k τότε P ( n, k ) = 0
σελ. 1/26
Κώστας Φελουκατζής Σημειώσεις εξετάσεων ΠΛΗ-20 / 2004-2005
⎛n⎞
διωνυμικός συντελεστής και μπορεί να γραφεί και ως C ( n, k ) = ⎜ ⎟ , είναι δε ίσος με
⎝k ⎠
P ( n, k ) n ! = n × ( n − 1) × … × ( n − k + 1) n!
C ( n, k ) = = = , αν n ≥ k. Αν n < k τότε
k! k! k !( n − k ) !
C ( n, k ) = 0 .
των υποσυνόλων του συνόλου αυτού που περιέχουν k ακριβώς στοιχεία. Ο αριθμός όλων των
n
υποσυνόλων ενός συνόλου n στοιχείων είναι ∑ C ( n, k ) = 2
i =0
n
(βλ. α/α 9 και 10 σελ. 42.
• Ο αριθμός των επιλογών k στοιχείων από ένα σύνολο που περιέχει n στοιχεία, όταν
επιτρέπονται επαναλήψεις στοιχείων, είναι ίσος με C ( n + k − 1, k ) (αποδ. σελ. 23).
• Συνδυαστικό επιχείρημα: απόδειξη που δεν περιέχει αλγεβρικές πράξεις (μόνο περιγραφή
λογικών βημάτων).
• Πως βρίσκουμε των αριθμό διαιρετών ενός αριθμού α: Κάνουμε ανάλυση του αριθμού α σε
γινόμενο πρώτων παραγόντων (2, 3, 5, 7…). Οι δυνατοί διαιρέτες του αριθμού x είναι (από τη
θεωρία των αριθμών) οι αριθμοί εκείνοι οι οποίοι γράφονται με τη μορφή x = 2k 3l 5m... . Από τον
αριθμό εμφανίσεων κάθε παράγοντα στο γινόμενο που βρήκαμε, ο αριθμός α μπορεί να γραφεί
με τη μορφή a = 2κ 3λ 5μ ... | κ , λ , μ ... ≥ 0 . Για κάθε εκθέτη (παράγοντα) που είναι > 0 βρίσκουμε
τους δυνατούς τρόπους επιλογής του, γνωρίζοντας ότι για τον παράγοντα π.χ. k θα ισχύει 0 ≤ k
≤ κ. Επομένως, για τον παράγοντα k θα υπάρχουν κ+1 τρόποι επιλογής, για τους l, m θα
σελ. 2/26
Κώστας Φελουκατζής Σημειώσεις εξετάσεων ΠΛΗ-20 / 2004-2005
υπάρχουν λ+1, μ+1 τρόποι επιλογής, οπότε όλοι οι δυνατοί διαιρέτες του Α, σύμφωνα με τον
κανόνα του γινομένου θα είναι (κ+1)(λ+1)(μ+1)…
• Έστω ότι θέλουμε να σχηματίσουμε ένα μονοπάτι με α κινήσεις προς μια κατεύθυνση και
β προς μια άλλη από συνολικά x βήματα ανά κατεύθυνση: ο αριθμός των τρόπων για να
σχηματίσουμε ένα μονοπάτι προς μια κατεύθυνση με α κινήσεις (που συνολικά περιλαμβάνουν
τα x βήματα) ισοδυναμεί με τον τρόπο τοποθέτησης x όμοιων σφαιρών σε α διακεκριμένα
κουτιά (x > α), χωρίς να έχει σημασία η σειρά εμφάνισης των σφαιριδίων στα κουτιά και έτσι
( a + ( x − a ) − 1)! = C
ώστε κανένα κουτί να μη μείνει άδειο: ( x − 1, x − a ) . Ομοίως υπολογίζουμε
( x − a )!( a − 1)!
και για το άλλο μονοπάτι. Ο ζητούμενος συνολικός αριθμός προκύπτει με χρήση του κανόνα
του γινομένου (καθώς κάθε κίνηση προς μια κατεύθυνση είναι ανεξάρτητη της κίνησης προς
την άλλη κατεύθυνση).
a
⎛ 1⎞
• Ζητάμε τον σταθερό όρο στο ανάπτυγμα του ⎜ x 2 + ⎟ : Από τον τύπο του διωνυμικού
⎝ x⎠
a a −k
⎛ 1⎞ a
⎛a⎞ ⎛1⎞ a
⎛a⎞
αναπτύγματος έχουμε: ⎜ x 2 + ⎟ = ∑ ⎜ ⎟ x 2 k ⎜ ⎟ = ∑ ⎜ ⎟ x 3k − a . Για τον σταθερό όρο
⎝ x⎠ k =0 ⎝ k ⎠ ⎝ x⎠ k =0 ⎝ k ⎠
a ⎛a⎞ ⎛ a ⎞
πρέπει: 3k − a = 0 ⇒ k = άρα ο σταθερός όρος είναι: ⎜ ⎟ = ⎜⎜ a ⎟⎟ .
3 ⎝k ⎠ ⎝ 3⎠
n
⎛n⎞ n
⎛ n ⎞ x =1
∑⎜ k ⎟ = 2 : Από το διωνυμικό ανάπτυγμα (1 + x ) = ∑ ⎜ ⎟ x 2 = 2n 3
n
• n
k =0 ⎝ ⎠ k =0 ⎝ k ⎠
k ⎛n⎞ ⎛ n ⎞ 2 x=2 n ⎛ n ⎞ k
n n
∑ ( ) ∑ ⎜ ⎟ x = ∑⎜ ⎟2 = 3 3
n
• 2 ⎜ ⎟ = 3n
: Από το διωνυμικό ανάπτυγμα 1 + x = n
k =0 k
⎝ ⎠ k
k =0 ⎝ ⎠ k
k =0 ⎝ ⎠
2
⎛ n ⎞ ⎛ 2n ⎞
n n
⎛n⎞
• Επίσης: ∑ ⎜ ⎟ = ⎜ ⎟ και ∑ ⎜ k ⎟ k = n2 n −1
(σελ. 21 Δ.Μ.)
k =0 ⎝ k ⎠ ⎝n⎠ k =0 ⎝ ⎠
σελ. 3/26
Κώστας Φελουκατζής Σημειώσεις εξετάσεων ΠΛΗ-20 / 2004-2005
δείγμα ωi του δειγματοχώρου σε έναν πραγματικό αριθμό p(ωi) έτσι ώστε να πληρούνται οι
εξής προϋποθέσεις:
α) Ο αριθμός p(ωi) βρίσκεται μεταξύ του 0 και του 1 (συμπεριλαμβανομένων και των τιμών
αυτών) δηλαδή για κάθε δείγμα ωi ∈ Ω = {ω1, ω2,… ,ωn} ισχύει 0 ≤ p(ωi) ≤ 1.
n
β) Το άθροισμα των όρων p(ωi) για όλα τα δείγματα ισούται με 1, δηλαδή ∑ω
i =0
i =1
• Σειρά των όρων μιας δοσμένης ακολουθίας είναι μια άλλη ακολουθία S, της οποίας ο όρος
τάξης n, δηλαδή ο Sn δίνεται από το άθροισμα των n πρώτων όρων της ακολουθίας αn δηλαδή
n −1
S n = ∑ ai , i ≥ 1 .
i =0
n −1 n −1
n ( n − 1)
• Για την ακολουθία αn = n: S n = ∑ ai = ∑ i = (ακολουθία 0,1,2,3,4…n)
i =0 i =0 2
• Γεωμετρική πρόοδος: Έστω μια ακολουθία α0, α1, … , αn, … με αρχικό όρο α0 = 1 και γενικό
όρο που έχει την ιδιότητα α0 = λαn-1, n ≥ 1. Με άλλα λόγια, κάθε όρος της ακολουθίας είναι
ίσος με τον προηγούμενο όρο πολλαπλασιασμένο με μια σταθερά λ. Τότε, η ακολουθία
ονομάζεται γεωμετρική πρόοδος και το λ ονομάζεται λόγος της γεωμετρικής προόδου.
Αποδεικνύεται ότι ο γενικός όρος της σειράς της ακολουθίας δίνεται από τον τύπο
1− λn
Sn = , n ≥ 1 (τύπος γνωστότερος ως το άθροισμα των n πρώτων όρων μιας
1− λ
γεωμετρικής προόδου με λόγο λ).
• Συγκλίνουσα σειρά: μια σειρά που δεν απειρίζεται αλλά ο απειροστός όρος της τείνει σε μια
συγκεκριμένη (πεπερασμένη) τιμή.
σελ. 4/26
Κώστας Φελουκατζής Σημειώσεις εξετάσεων ΠΛΗ-20 / 2004-2005
1
• Άθροισμα απείρων όρων μια γεωμετρικής προόδου με λόγο λ, |λ| < 1: S n =
1− λ
• Η Συνήθης γεννήτρια συνάρτηση ή απλά γεννήτρια συνάρτηση μιας ακολουθίας α0, α1, …
, αn, …: συμβολίζεται ως Α(z) και ορίζεται ως η σειρά της ακολουθίας bn = αzzn όταν το n τείνει
∞
στο άπειρο: A ( z ) = ∑ an z n = a0 + a1 z1 + … + an z n + … Το άθροισμα αυτό εξαρτάται μόνο από το
n =0
• Η γεννήτρια συνάρτηση μιας ακολουθίας με γενικό όρο αn = cn, c∈R: είναι (υποθέτωντας
∞ ∞
1
ότι |cz| < 1) A ( z ) = ∑ c n z n = ∑ ( cz ) =
n
n =0 n =0 1 − cz
• Ιδιότητες γεννητριών συναρτήσεων: έστω μια ακολουθία α0, α1, … , αn, … με γεννήτρια
συνάρτηση Α(z). Έχουμε:
1
bn = can + d (c, d σταθερές) cA ( z ) + d (απόδειξη σελ. 58)
1− z
bn = c n an (c σταθερά) A ( cz ) (απόδειξη σελ. 59)
• Συνέλιξη δυο ακολουθιών «*»: έστω δυο ακολουθίες α0, α1,…, αn,… και b0, b1,…, bn, … Η
συνέλιξή τους είναι μια τρίτη ακολουθία c0, c1, … , cn, …, της οποίας ο γενικός όρος δίνεται από
n
την εξίσωση: cn = ∑ ai bn −i = a0bn + a1bn −1 + a2bn − 2 + … an b0 . Η συνέλιξη συμβολίζεται με το
i =0
σύμβολο «*» και γράφουμε cn = an * bn . Η γεννήτρια συνάρτηση C(z) της cn που προκύπτει από
τη συνέλιξη δυο ακολουθιών ισούται με το γινόμενο των γεννητριών συναρτήσεων των δυο
αυτών ακολουθιών: C(z) = Α(z). B(z).
σελ. 5/26
Κώστας Φελουκατζής Σημειώσεις εξετάσεων ΠΛΗ-20 / 2004-2005
n an = n n
z
• A ( z ) = ∑ an z n = ∑ nz n
= (σελ. 63)
(1 − z )
2
i =0 i =0
• Διωνυμικό ανάπτυγμα: Δοθέντων δυο πραγματικών αριθμών α και b, και ενός θετικού
ακεραίου n, το ανάπτυγμα της παράστασης (α + b)n – διωνυμικό ανάπτυγμα – είναι ίσο με
n
⎛n⎞ ⎛n⎞ n!
∑⎜ i ⎟ a b i n −i
όπου ⎜ ⎟ = C ( n, i ) =
i !( n − i ) !
, βλ. συνδυαστική. Δηλαδή, ο συντελεστής του
i =0 ⎝ ⎠ ⎝i⎠
όρου αibn-i είναι ίσος με τον αριθμό των τρόπων που μπορούμε να επιλέξουμε i παρενθέσεις
από τις n διαθέσιμες.
• Στη γεννήτρια συνάρτηση (1 – cz)-1 αντιστοιχεί η ακολουθία αn = cn: για n ≥ 0, βλ. α/α 7,
λύση σελ. 108.
• Έστω ένας μιγαδικός αριθμός z = x + iy, με μέτρο: r = x 2 + y 2 και γωνία θ με τον άξονα των
⎛ y⎞
πραγματικών αριθμών θ = arctan ⎜ ⎟ , δηλαδή τέτοια ώστε η εφαπτομένη της να είναι ίση με
⎝x⎠
y/x. Τότε, σύμφωνα με το θεώρημα De Moivre ισχύει ότι:
DeMoivre
z n = r n ( cos θ + i sin θ ) r n ⎡⎣cos ( nθ ) + i sin ( nθ ) ⎤⎦
n
=
διαφορετικά στοιχεία με βάση το αντίστοιχο ki (αριθμός μέγιστων επιλογών για κάθε στοιχείο
αi). Στη συνέχεια εκτελούμε τις πράξεις μεταξύ των παρενθέσεων και παίρνουμε την Α(z). Ο
συντελεστής του zr, σύμφωνα με τον ορισμό της γεννήτριας συνάρτησης αντιστοιχεί στον όρο
αr της ακολουθίας που ψάχνουμε, όπου r είναι το πλήθος των επιλεγμένων στοιχείων από το
σύνολο των n (επιλογή r στοιχείων (π.χ. σημαίες σε ιστό) από συνολικά n (συνολικά σημαίες).
σελ. 6/26
Κώστας Φελουκατζής Σημειώσεις εξετάσεων ΠΛΗ-20 / 2004-2005
n
n ( n + 1)
• an = an −1 + n = ∑ i =
i =0 2
• Συνοριακή συνθήκη: Η τιμή α0 = c (σταθερά). Είναι απαραίτητη για τον υπολογισμό των
υπολοίπων όρων μιας ακολουθίας.
• Αναδρομική σχέση: είναι μια σχέση που ορίζει έναν όρο μιας ακολουθίας μέσω ενός
προηγουμένου όρου της ίδιας ακολουθίας, καθορίζοντας και μια συνοριακή σχέση (τιμή) για
τον πρώτο όρο της α0.
• Αναδρομική ακολουθία n-οστής τάξης: Μια αναδρομική ακολουθία, της οποίας ο ορισμός
περιέχει n προηγούμενους όρους (n ≥ 1) και επομένως απαιτεί καθορισμό n συνοριακών
συνθηκών.
• Γραμμική αναδρομική σχέση: η αναδρομική ακολουθία στην οποία οι όροι μέσα από τους
οποίους ορίζεται ο όρος αn της ακολουθίας είναι πολλαπλασιασμένοι με σταθερές και η
μοναδική πράξη που μπορεί να υπάρχει μεταξύ τους είναι η πρόσθεση.
• Γεννήτρια συνάρτηση της ακολουθίας Τn: ο γενικός όρος της οποίας είναι ίσος με τον αριθμό
1 − 1 − 4z
των δυαδικών δέντρων με n κόμβους είναι η T ( z ) = (βλ. σελ. 92–93).
2z
• Συναρτησιακή εξίσωση: μια εξίσωση στην οποία ο άγνωστος είναι μια συνάρτηση και όχι
κάποια απλή μεταβλητή.
1. Από τη σχέση αn = x (όπου x μια αναδρομική σχέση) πολλαπλασιάζουμε και τα δυο μέλη
της ισότητας με zn. π.χ. η σχέση an = an −1 + an − 2 γίνεται an z n = an −1 z n + an − 2 z n
2. Θέτουμε το άθροισμα Σ και για τα δυο μέλη της ισότητας, από την τιμή όπου το n έχει
νόημα (ορίζονται όλες οι σχέσεις) έως το άπειρο.
∞ ∞ ∞
π.χ. an z n = an −1 z n + an − 2 z n ⇒ ∑ an z n = ∑ an −1 z n + ∑ an − 2 z n , για n ≥ 3.
n =3 n =3 n =3
σελ. 7/26
Κώστας Φελουκατζής Σημειώσεις εξετάσεων ΠΛΗ-20 / 2004-2005
3. Φέρνουμε την παράσταση σε τέτοια μορφή ώστε να συμβαδίζουν οι δείκτες των όρων με τις
αντίστοιχες δυνάμεις του z:
∞ ∞ ∞ ∞ ∞ ∞
π.χ. ∑ an z n = ∑ an−1 z n + ∑ an−2 z n ⇔ ∑ an z n = z1 ∑ an−1 z n−1 + z 2 ∑ an−2 z n−2
n =3 n =3 n =3 n =3 n =3 n =3
5. Αντικαθιστούμε τις συνοριακές τιμές (π.χ. α0 = 0, α1 = 1, α2 = 1), κάνουμε τις πράξεις και
z
καταλήγουμε στον τύπο Α(z) = f(z), π.χ. A ( z ) = 3
1− z − z2
6. Από τη γεννήτρια συνάρτηση που βρήκαμε, υπολογίζουμε τον γενικό, μη αναδρομικό τύπο
της αρχικής ακολουθίας, κάνοντας αν χρειάζεται ανάλυση σε μερικά κλάσματα (βλ. σελ.
69).
• Εκθετική γεννήτρια συνάρτηση: έστω μια ακολουθία α0, α1,…, αn,… Η εκθετική γεννήτρια
συνάρτησή της συμβολίζεται με Α(z) και ορίζεται ως η σειρά της ακολουθίας bn με γενικό όρο
∞
an n a a a
bn = z όταν το n τείνει στο άπειρο, δηλαδή: A ( z ) = ∑ n z n = a0 + 1 z1 + ... + n z n + ...
n! n =0 n ! 1! n!
∞
2 3 zn
• 1+ z + + + ... = ∑ = e z (e 2.718 ) – βλ. σελ.98.
2! 3! n =0 n !
• Για να ανακτήσουμε τον όρο τάξης n μιας ακολουθίας από μια εκθετική γεννήτρια
συνάρτηση, που βρίσκουμε ή μας δίνεται, πρέπει να πολλαπλασιάσουμε με n!. Ισοδύναμα,
n
αναζητούμε το συντελεστή του όρου z .
n!
σελ. 8/26
Κώστας Φελουκατζής Σημειώσεις εξετάσεων ΠΛΗ-20 / 2004-2005
ΠΡΟΤΑΣΙΑΚΗ ΛΟΓΙΚΗ
• Μ(Γ0): συμβολίζει το σύνολο των προτασιακών μεταβλητών. Για τις προτασιακές μεταβλητές
χρησιμοποιούμε τα p, q, r,… ως συντακτικές μεταβλητές που παίρνουν τιμές στο Μ(Γ0).
• Λογικά σύμβολα: ονομάζουμε τους συνδέσμους και τις παρενθέσεις γιατί έχουν πάντα
συγκεκριμένο νόημα, ενώ οι προτασιακές μεταβλητές μπορούν να ερμηνευθούν με διάφορους
τρόπους και επομένως αποτελούν μη λογικά σύμβολα.
• Ορισμός 2.1 (σελ. 19):Έκφραση της Γ0: είναι μια τυχούσα πεπερασμένη ακολουθία από
σύμβολά της.
• Ορισμός 2.2 (σελ. 20): Προτασιακός τύπος της Γ0: μια έκφραση α καλείται προτασιακός
τύπος αν και μόνο αν είναι προτασιακή μεταβλητή ή είναι της μορφής ( ¬β ) , ( β ∧ γ ) , ( β ∨ γ ) ,
σελ. 9/26
Κώστας Φελουκατζής Σημειώσεις εξετάσεων ΠΛΗ-20 / 2004-2005
• Τ(Γ0): συμβολίζει το σύνολο των προτασιακών τύπων της Γ0. Τα φ, χ, ψ,… χρησιμοποιούνται
ως συντακτικές μεταβλητές που παίρνουν τιμές στο Τ(Γ0) (σελ. 21).
• Θεώρημα 2.1 (σελ. 21): Θεώρημα Αναδρομής: Αν Α τυχόν σύνολο, α∈Α και g:A→A, τότε
υπάρχει f:N→A τέτοια που f(0)=a και f(n+1) = g(f(n)) για κάθε n∈ N
• Θεώρημα 2.2 (σελ. 22): Αρχή της επαγωγής για το Τ(Γ0): Αν A ⊆ T ( Γ 0 ) τέτοιο που
Αντιστοιχεί στην επαγωγή στην πολυπλοκότητα του φ, ή επαγωγή στη δομή των τύπων, ή
επαγωγή στο Τ(Γ0).
• Λήμμα 2.1 (σελ. 23): Για τυχόντα προτασιακό τύπο φ και κάθε έκφραση α, αν η α είναι γνήσιο
αρχικό τμήμα του φ, δηλαδή η α αρχίζει και συνεχίζει με τα ίδιο σύμβολα που έχει ο φ αλλά
δεν τα περιλαμβάνει όλα, τότε η α δεν είναι προτασιακός τύπος.
Το σύνολο Μ(Γ0) και τα πεδία τιμών των G¬ , G∧ κλπ. είναι ξένα ανά δύο
• Ορισμός 2.3 (σελ. 26): Αποτίμηση ή εκτίμηση καλείται μια συνάρτηση a : M ( Γ 0 ) → {Α, Ψ} ,
όπου τα Α, Ψ καλούνται «τιμές αλήθειας» και αντιστοιχούν στις έννοιες «αληθής», «ψευδής».
Η αυστηρή απόδειξη ότι κάθε αποτίμηση α επεκτείνεται με μοναδικό τρόπο στο Τ(Γ0)
στηρίζεται στο γεγονός ότι το σύνολο Τ(Γ0) ορίστηκε αναδρομικά από το Μ(Γ0) με τη βοήθεια
της συνάρτησης h έτσι ώστε να ισχύει η μοναδική αναγνωσιμότητα των τύπων (βλ. σελ. 27).
• Fuzzy Logic: πρόκειται για την «Ασαφή» (fuzzy) Λογική, οι τιμές αλήθειας της οποίας είναι
αριθμοί στο διάστημα [0, 1], δηλαδή στο σύνολο των πραγματικών αριθμών x για τους οποίους
ισχύει 0 ≤ x ≤ 1.
• Θεώρημα 2.4 σελ. 27: Έστω α τυχούσα αποτίμηση. Υπάρχει μοναδική συνάρτηση
a : T ( Γ 0 ) → {Α, Ψ} τέτοια ώστε: η a είναι επέκταση της α και για οποιουσδήποτε
a (φ ∨ ψ ) = F∨ ( a (φ ) , a (ψ ) ) , a (φ ↔ ψ ) = F↔ ( a (φ ) , a (ψ ) ) , a (φ → ψ ) = F→ ( a (φ ) , a (ψ ) ) .
Ουσιαστικά, το θεώρημα αυτό μας λέει ότι για κάποια αποτίμηση α (η οποία δίνει τιμές στις
σελ. 10/26
Κώστας Φελουκατζής Σημειώσεις εξετάσεων ΠΛΗ-20 / 2004-2005
μεταβλητές ενός τύπου) υπάρχει μια αποτίμηση a τέτοια ώστε η συνολική τιμή του τύπου να
ισούται με το αποτέλεσμα των λογικών πράξεων μεταξύ των μεταβλητών του τύπου, εφ’
όσον τους δώσουμε τις κατάλληλες τιμές από την α.
• Ορισμός 2.4 – Ικανοποίηση τύπου (σελ. 32): Έστω T ⊆ T ( Γ 0 ) , φ προτασιακός τύπος και α
iii. «Το Τ είναι ικανοποιήσιμο» αν και μόνο αν υπάρχει έστω και μια αποτίμηση που να το
ικανοποιεί.
v. «Ο φ είναι αντίφαση» αν και μόνο αν ο ¬φ είναι ταυτολογία (δηλαδή δεν υπάρχει καμιά
αποτίμηση α που να ικανοποιεί τον φ – για κάθε αποτίμηση υ(φ) = Ψ).
• Το σύνολο Μ(Γ0) είναι ικανοποιήσιμο ενώ το Τ(Γ0) δεν είναι (α/α σελ. 32).
λέμε ότι «το Τ ταυτολογικά συνεπάγεται τον φ» και θα γράφουμε T |= φ αν και μόνο αν κάθε
αποτίμηση που ικανοποιεί το Τ ικανοποιεί και τον φ. Θα γράφουμε T |≠ φ όταν δεν ισχύει
T |= φ . Προσοχή: Δεν πειράζει αν κάποια αποτίμηση του Τ δεν ικανοποιεί τον φ, φτάνει να μην
υπάρχει αποτίμηση που να ικανοποιεί τον φ αλλά όχι το Τ.
Πιο απλά: ο φ συνεπάγεται ταυτολογικά τον ψ αν κάθε φορά, όπου ο φ είναι Α είναι και ο ψ
επίσης Α (δεν μας ενδιαφέρει τι γίνεται όταν ο φ είναι Ψ). Για να δείξουμε ότι ο φ δεν
συνεπάγεται ταυτολογικά τον ψ αρκεί να βρούμε έστω μια περίπτωση όπου φ = Α και ψ = Ψ.
Δεν χρειάζεται να τις βρούμε όλες.
• Παρατηρήσεις: (σελ.32–33)
T |= φ για κάθε φ∈Τ.
∅ |= φ ή |= φ αν και μόνο αν ο φ είναι ταυτολογία.
Αν το Τ είναι μη ικανοποιήσιμο τότε T |= φ για κάθε προτασιακό τύπο φ.
Αν Τ={ψ} και T |= φ τότε γράφουμε ψ |= φ και λέμε ότι «ο ψ ταυτολογικά συνεπάγεται το φ».
• Ταυτολογική Ισοδυναμία (≡): Δύο προτασιακοί τύποι φ και ψ είναι ταυτολογικά ισοδύναμοι
όταν ισχύει ψ |= φ και ταυτόχρονα φ |= ψ και γράφεται ως φ ≡ ψ .
σελ. 11/26
Κώστας Φελουκατζής Σημειώσεις εξετάσεων ΠΛΗ-20 / 2004-2005
• Θεώρημα 2.5 (Σε άτοπο απαγωγή) σελ. 34: Για κάθε T ⊆ T ( Γ 0 ) , T |= φ αν και μόνο αν το
T ∪ {¬φ } δεν είναι ικανοποιήσιμο. Συνέπεια του θεωρήματος αυτού είναι ότι το να ελέγξουμε
κατόπιν εξετάζουμε τις σειρές, για να δούμε αν κάθε αποτίμηση που ικανοποιεί το Τ ικανοποιεί
και το φ ή όχι (βλ. παρ. 2.5 σελ. 35, 36).
• Για να αποφανθούμε αν ένας τύπος δεν είναι ταυτολογία αρκεί να βρούμε μια αποτίμηση που
θα δίνει σε αυτόν την τιμή Ψ. (βλ. παρ. 2.6, 2.7, 2.8, σελ. 36, 37, 38).
• Ορισμός 2.6 σελ. 43: Έστω k∈Ν. «Συνάρτηση Boole με k+1 μεταβλητές» καλείται κάθε
{Α, Ψ} × {Α, Ψ} ×… × {Α, Ψ} k+1 φορές, δηλαδή το σύνολο με στοιχεία όλες τις δυνατές k+1–
• Θεώρημα 2.7 (σελ. 43): Αν f είναι μια συνάρτηση Boole με k+1 μεταβλητές, k∈Ν, τότε
υπάρχει προτασιακός τύπος φ, στον οποίο εμφανίζονται οι p0, p1,…,pk, τέτοιος που για κάθε
αποτίμηση α ισχύει: a (φ ) = f ( a ( p0 ) ,..., a ( pk ) ) . Δηλαδή ο πίνακας αλήθειας του φ
περιγράφει πλήρως την f (απόδ. σελ. 45). Το θεώρημα 2.7 είναι ουσιαστικά αντίστροφο του
ορισμού 2.6.
• Υπάρχουν πάντα περισσότεροι από ένας προτασιακοί τύποι που περιγράφουν μια συνάρτηση
Boole. Αν ο φ αντιπροσωπεύει την f, τότε κάθε τύπος ταυτολογικά ισοδύναμος με τον φ
αντιπροσωπεύει επίσης την f.
σελ. 12/26
Κώστας Φελουκατζής Σημειώσεις εξετάσεων ΠΛΗ-20 / 2004-2005
• Ορισμός 2.7 (σελ. 46): Διαζευκτική μορφή τύπου: ένας προτασιακός τύπος είναι σε κανονική
διαζευκτική μορφή αν και μόνο αν είναι της μορφής ψ 0 ∨ ψ 1 ∨ ... ∨ ψ n , όπου κάθε
ψ i = xi 0 ∧ xi1 ∧ ... ∧ xik , i = 0, 1, 2,…, n και xij είναι προτασιακή μεταβλητή ή άρνηση
προτασιακής μεταβλητής.
Έναν τύπο μπορώ να τον φέρω σε κανονική διαζευκτική μορφή
α) από τον πίνακα αληθείας του: από τις γραμμές που έχω Α κοιτώ τις διάφορες μεταβλητές
και τι τιμή παίρνουν. Έτσι κατασκευάζω έναν τύπο της μορφής ( p0 ∧ ¬p1 ∧ ... ∧ pm ) ∨ ... ∨ ψ n
• Πόρισμα 2.1 (σελ. 46): Κάθε προτασιακός τύπος είναι ταυτολογικά ισοδύναμος με έναν
προτασιακό τύπο σε κανονική διαζευκτική μορφή.
• Ορισμός 2.8: Πλήρες (ή επαρκές) σύνολο συνδέσμων: Ένα σύνολο συνδέσμων C ονομάζεται
πλήρες ή επαρκές αν και μόνο αν κάθε προτασιακός τύπος είναι ταυτολογικά ισοδύναμος με
έναν προτασιακό τύπο που περιέχει μόνο συνδέσμους που ανήκουν στο C.
Η ιδέα είναι ότι ένα σύνολο συνδέσμων είναι πλήρες αν οι 5 αρχικοί σύνδεσμοι μπορούν να
εκφραστούν μέσω στοιχείων του C.
• Το σύνολο {¬, ∧, ∨} είναι πλήρες (ως συνέπεια του πορίσματος 2.1 – σελ. 47)
• Έχοντας ένα πλήρες σύνολο συνδέσμων C και έναν προτασιακό τύπο φ, για να βρούμε έναν
προτασιακό τύπο που να περιέχει μόνο συνδέσμους από το C και να είναι ταυτολογικά
ισοδύναμος με το φ χρησιμοποιούμε τους νόμους αντικατάστασης.
• Για να δείξουμε ότι ένα σύνολο συνδέσμων δεν είναι πλήρες δείχνουμε ότι ο πίνακας αλήθειας
κάθε προτασιακού τύπου που περιέχει συνδέσμους μόνο από το C έχει κάποια ιδιομορφία.
Κατόπιν βρίσκουμε έναν προτασιακό τύπο που περιέχει ένα σύνδεσμο που δεν ανήκει στο C και
του οποίου ο πίνακας δεν έχει αυτήν την ιδιομορφία (βλ. σελ. 49, παρ. 2.12).
σελ. 13/26
Κώστας Φελουκατζής Σημειώσεις εξετάσεων ΠΛΗ-20 / 2004-2005
• Πρόταση 2.2. (σελ. 51): Για κάθε διθέσιο σύνδεσμο «*» διαφορετικό από τους |, ↓ το σύνολο
{*} δεν είναι πλήρες. Καθένας από τους 10 διθέσιους συνδέσμους (βλ. δραστηριότητα 2.3 σελ.
81), εκτός των ↔ και +, αποτελεί μαζί με το ¬ ένα πλήρες σύνολο.
• Ορισμός 2.9 (σελ. 54): Αξιωματικό σύστημα: ένα αξιωματικό (ή τυπικό) σύστημα για τον
προτασιακό λογισμό αποτελείται από τα εξής:
2. Ένα σύνολο Κ, με στοιχεία διμελείς σχέσεις ανάμεσα σε σύνολα προτασιακών τύπων και
προτασιακούς τύπους που καλούνται αποδεικτικοί κανόνες.
• Σημασιολογική θεώρησης της έννοιας της απόδειξης: έχει σημασία η διατήρηση της
αλήθειας από τις υποθέσεις στο συμπέρασμα.
• Συντακτική θεώρησης της έννοιας της απόδειξης: αφορά αποκλειστικά στη μορφή των
υποθέσεων και του συμπεράσματος, σε σχέση με τους αποδεικτικούς κανόνες.
• Αποδεικτικοί κανόνες: Μηχανικές διαδικασίες, με βάση τις οποίες μεταβαίνουμε από κάποιους
προτασιακούς τύπους σε άλλους προτασιακούς τύπους.
• Ορισμός 2.10 (σελ. 54): Έστω Α = <Α, Κ> ένα αξιωματικό σύστημα για τον προτασιακό
λογισμό, Τ σύνολο προτασιακών τύπων και φ προτασιακός τύπος:
2. Λέμε ότι «ο φ αποδεικνύεται τυπικά στο Α από το Τ», γράφοντας T |− A φ , αν και μόνο αν
υπάρχει μια τυπική απόδειξη φ1, φ2,…, φn από το Τ τέτοια ώστε φn = φ.
Όταν T |− A φ τα στοιχεία του Τ καλούνται «υποθέσεις» και ο φ καλείται «συμπέρασμα».
Όταν T = ∅ και T |− A φ τότε γράφουμε απλά |− A φ και λέμε ότι «ο φ είναι τυπικό
σελ. 14/26
Κώστας Φελουκατζής Σημειώσεις εξετάσεων ΠΛΗ-20 / 2004-2005
• Σε κάθε βήμα μιας τυπικής απόδειξης μπορούμε να κάνουμε χρήση των αξιωματικών σχημάτων
και του ΜΡ, παίρνοντας κάθε φορά αυθαίρετα προτασιακούς τύπους στη θέση των φ, χ, ψ.
• Τα αξιώματα της ΠΛ και ο κανόνας ΜΡ διατηρούν την ταυτολογική συνεπαγωγή (α/α 2.9, σελ.
204).
|−ΠΛ φ → φ και |−ΠΛ ¬¬φ → φ (παρ. 2.14 και 2.15, σελ. 56, 60)
T |− ΠΛ φ → ψ (απόδειξη σελ. 58). Δηλαδή, αν έχουμε έναν τύπο της μορφή φ→ψ και θέλουμε
να αποδείξουμε ότι T |−ΠΛ φ → ψ θεωρούμε ότι το φ ανήκει στις υποθέσεις μας και
προσπαθούμε να αποδείξουμε ότι ισχύει ο ψ.
• Αντίστροφο Θεώρημα Απαγωγής: Αν θ1, …, θν, φ → ψ είναι μια απόδειξη της φ → ψ από
το Τ, τότε η ακολουθία θ1, …, θν, φ → ψ , ψ είναι μια απόδειξη της ψ από το T ∪ {φ } , όπου το
• Θεώρημα 2.9 Αντιθετοαντιστροφής: Για κάθε σύνολο προτασιακών τύπων Τ και τυχόντες
προτασιακούς τύπους φ, ψ ισχύει: T ∪ {φ } |− ΠΛ ¬ψ ανν T ∪ {ψ } |− ΠΛ ¬φ (απόδειξη άσκηση
• Ορισμός 2.11 (σελ. 62): Συνέπειας: Έστω Τ σύνολο προτασιακών τύπων. Θα λέμε ότι:
1. Το Τ είναι «συνεπές» ανν δεν υπάρχει προτασιακός τύπος φ τέτοιος ώστε T |−ΠΛ φ και
T |− ΠΛ ¬φ
• Θεώρημα 2.10 της σε άτοπο απαγωγής (σελ. 62): Για κάθε σύνολο προτασιακών τύπων Τ και
για κάθε προτασιακό τύπο φ αν το T ∪ {φ } είναι αντιφατικό τότε T |− ΠΛ ¬φ
σελ. 15/26
Κώστας Φελουκατζής Σημειώσεις εξετάσεων ΠΛΗ-20 / 2004-2005
• Λήμμα 2.2: Για τυχόντα προτασιακό τύπο φ, κάθε σειρά του πίνακα αλήθειας του φ
παραπέμπει σε μια τυπική απόδειξη του φ ή του ¬φ , αν θεωρήσουμε ως υποθέσεις τις
προτασιακές μεταβλητές που εμφανίζονται στο φ ή τις αρνήσεις τους, ανάλογα με τις τιμές
αλήθειας στη σειρά αυτή. Είναι:
Έστω φ προτασιακός τύπος τέτοιος ώστε όλες οι προτασιακές μεταβλητές, που εμφανίζονται στον
φ, να είναι ανάμεσα στις p0, p1,…,pk, και α τυχούσα αποτίμηση. Ορίζουμε τους προτασιακούς
⎧ φ αν α (φ ) = A ⎧ p αν a ( pi ) = A
τύπους φ , p0 ,...., pk ως εξής: φ = ⎨ και pi = ⎨ i i = 0,1,...
⎩¬φ αλλι ώς ⎩¬pi αλλι ώς
• Θεώρημα 2.12 (σελ. 66) Θεώρημα Πληρότητας Προτασιακού Λογισμού: Για κάθε σύνολο
προτασιακών τύπων Τ ισχύει αν T |= ΠΛ φ τότε T |− ΠΛ φ
• Θεώρημα 2.14 (σελ. 68) Θεώρημα Εγκυρότητας Προτασιακού Λογισμού: Για κάθε σύνολο
προτασιακών τύπων Τ ισχύει αν T |−ΠΛ φ τότε T |= ΠΛ φ
• Όλα τα τυπικά θεωρήματα είναι ταυτολογίες: επομένως, αν μου ζητηθεί να αποδείξω ένα
τυπικό θεώρημα είτε κατασκευάζω τυπική απόδειξη είτε δείχνω ότι είναι ταυτολογία μέσω
πίνακα αλήθειας.
σελ. 16/26
Κώστας Φελουκατζής Σημειώσεις εξετάσεων ΠΛΗ-20 / 2004-2005
ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΙΚΗ ΛΟΓΙΚΗ
• Μια μεταβλητή εμφανίζεται ελεύθερη σε έναν τύπο αν δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής
κάποιου ποσοδείκτη. Αν μια μεταβλητή δεν εμφανίζεται καθόλου είναι δεσμευμένη
• Προτάσεις: είναι οι τύποι όπου καμιά μεταβλητή δεν εμφανίζεται ελεύθερη Ù όλες οι
μεταβλητές εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής κάποιου ποσοδείκτη Î η τιμή αλήθειάς τους είναι
ανεξάρτητη από την αποτίμηση.
• Έγκυρος τύπος: προτάσεις (τύποι) οι οποίες παίρνουν τιμή Α για κάθε αποτίμηση και κάθε
ερμηνεία (δομή) της γλώσσας.
• Κανονική ποσοδεικτική μορφή: τραβάω μπροστά όλους τους ποσοδείκτες κάνοντας χρήση
των νόμων μετακίνησης ποσοδεικτών. Το υπόλοιπο τμήμα του τύπου που μένει λέγεται
«μήτρα» ή ανοικτός τύπος – δεν περιέχει ποσοδείκτες
σελ. 17/26
Κώστας Φελουκατζής Σημειώσεις εξετάσεων ΠΛΗ-20 / 2004-2005
Συνδυαστική – Μέτρηση
• Μεταθέσεις – Τοποθέτηση διαφορετικών αντικειμένων σε μια σειρά, το ένα δίπλα στο άλλο n!
5!
• Μεταθέσεις 5 αντικειμένων 2 ομάδων με 3 στοιχειά η μια και 2 η άλλη.
3!2!
• Διατάξεις με επανάληψη n k
• Αριθμός απλών κύκλων στο γράφημα Κν,μ: Υποθέτοντας ότι επιλέγουμε i κορυφές από τις ν και
ίσες (i) από το μ και k = min(|N|, |M|), εφαρμόζουμε τον κανόνα του γινομένου προκύπτει ότι
i=k
υπάρχουν συνολικά ∑ {C ( N , i ) * C ( M , i )} απλοί κύκλοι στο Κν,μ
i =2
σελ. 18/26
Κώστας Φελουκατζής Σημειώσεις εξετάσεων ΠΛΗ-20 / 2004-2005
Γεννήτριες Συναρτήσεις
1
• Όταν λ<1 τότε το άθροισμα των απείρων ορών είναι S =
1− λ
∞
αn
• Εκθετική γεννήτρια συνάρτηση: Α( z ) = ∑ zn
n =0 n!
∞
zn
• Χρησιμοποιούμε το αποτέλεσμα της Ανάλυσης που λέει ότι ∑
n =0 n!
= ez
⎛ x 2 x3 ⎞
• Πλήρης ακολουθία ⎜1 + x + + + ... ⎟ = e x
⎝ 2! 3! ⎠
⎛ x2 x4 ⎞ ⎛ ex + e− x ⎞
• Άρτια ⎜1 + + + ... ⎟ = ⎜ ⎟
⎝ 2! 4! ⎠ ⎝ 2 ⎠
⎛ x3 x5 ⎞ ⎛ ex − e− x ⎞
• Περιττή ⎜ x + + + ... ⎟ = ⎜ ⎟
⎝ 3! 5! ⎠ ⎝ 2 ⎠
⎛ x2 x3 ⎞
• Τουλάχιστο ένα ⎜ x + + + ... ⎟ = ( e x − 1)
⎝ 2! 3! ⎠
1 ⎛ ∞ ( 4z ) ⎞ ∞ 1 ( 4z )n
n
∞
1 4x zn
• Παραδείγματα (e − 1) = ⎜ ∑ − 1⎟ = ∑ = ∑ 4n −1
4 4 ⎜⎝ n =0 n! ⎟ n =1 4 n!
⎠ n =1 n!
( )
∞
xn ∞
n x
n ∞
n x
n ∞
n x
n
• e − 2e − e + 2 = ∑ 3
3x 2x −x
− 2∑ 2 n
− ∑ ( −1) + 2 = ∑ 3 − 2 ⋅ 2 − ( −1)
n n
n =0 n! n =0 n! n =0 n! n =0 n!
z11
• Παράδειγμα - e 4z − 4e3z + 6e 2z − 4e z + 1 και ψάχνουμε το συντελεστή του τότε είναι
11!
411 − 4 ⋅ 311 + 6 ⋅ 211 − 4 ⋅111 + 0 =
σελ. 19/26
Κώστας Φελουκατζής Σημειώσεις εξετάσεων ΠΛΗ-20 / 2004-2005
Θεωρία Γραφημάτων
σελ. 20/26
Κώστας Φελουκατζής Σημειώσεις εξετάσεων ΠΛΗ-20 / 2004-2005
σελ. 21/26
Κώστας Φελουκατζής Σημειώσεις εξετάσεων ΠΛΗ-20 / 2004-2005
• Γέφυρα: Μια ακμή είναι γέφυρα αν δεν υπάρχει απλός κύκλος που την περιέχει
• Μια ακμή περιέχεται σε απλό κύκλο ανν περιέχεται σε κύκλο.
• Χρωματισμός γραφήματος: Έστω G = (V, E) ένα απλό γράφημα. Ο φυσικός αριθμός k λέγεται
χρωματικός αριθμός του γραφήματος αν μπορούμε να βρούμε k σύνολα ανεξαρτησίας στο
γράφημα που η ένωσή τους να είναι όλες οι κορυφές και δεν μπορούμε να βρούμε k – 1 σύνολα
ανεξαρτησίας με την ίδια ιδιότητα.
• Ο κύκλος Cn, n ≥ 3 έχει χρωματικό αριθμό 2 αν το n είναι άρτιος και 3 αν το n είναι περιττός.
• Θεώρημα: Ένα απλό και συνδεόμενο γράφημα G είναι διχοτομήσιμο αν και μόνο ανά κάθε
κύκλος του έχει άρτιο μήκος.
• Θεώρημα: Αν σε ένα γράφημα όλες οι κορυφές του έχουν βαθμό ≤ k τότε ο χρωματικός του
αριθμός είναι το πολύ k +1.
• Διαφορετικοί κύκλοι: κύκλοι που διαφέρουν σε μια τουλάχιστον ακμή.
• Ο αριθμός των κορυφών ενός γραφήματος με περιττό βαθμό είναι άρτιος.\
• Κανονικός γράφος: ο γράφος G για τον οποίο ισχύει ότι κάθε κορυφή του έχει τον ίδιο
(σταθερό) βαθμό.
• Σε κάθε γράφημα (αν) υπάρχει ένας μόνο κύκλος Euler. Αντίθετα ένας κύκλος Hamilton, αν
υπάρχει, δεν είναι κατ’ ανάγκη μοναδικός σε ένα γράφημα.
Δέντρα
σελ. 22/26
Κώστας Φελουκατζής Σημειώσεις εξετάσεων ΠΛΗ-20 / 2004-2005
i και n ο συνολικός αριθμός κορυφών του δέντρου (θεώρημα 2.1, σελ. 137 Μαυρ.)
• Εύρεση Συνδετικού δέντρου:
o Κατά πλάτος Διάσχιση (Βreadth first)
o Κατά βάθος – (Depth first)
o Minimum Spanning Tree – Συνδετικό δέντρο με ελάχιστο βάρος (Αλγόριθμος του
Prim)
• Δυαδικό Δέντρο – Κάθε κορυφή έχει ένα ή δυο ή κανένα παιδιά
• m–αδικό δέντρο (ορισμός 2.15, σελ. 219 Μαυρ.): Για οποιονδήποτε ακέραιο m ≥ 2, ένα m-
αδικό δέντρο είναι ένα ριζωμένο δέντρο στο οποίο κάθε κορυφή έχει m ή λιγότερα παιδιά.
• Ένα m–αδικό δέντρο έχει το πολύ m k κορυφές βάθους k (πρόταση 2.18 σελ. 219 Μαυρ.)
• Άνω και κάτω φράγμα για τον αριθμό κορυφών ενός m–αδικού δέντρου (θεώρημα 2.15,
m h +1 − 1
Μαυρ. σελ. 220): Έστω αυθαίρετο m–αδικό δέντρο Τ ύψους h. Τότε h + 1 ≤ n (T ) ≤
m −1
• Πλήρες Δυαδικό – Κάθε κορυφή ή έχει δυο παιδιά ή κανένα. Το Πλήρες Δυαδικό δέντρο
βάθους h έχει 2h+1 –1 κορυφές
• Δέντρο Αναζήτησης –Αριστερά παιδιά μικρότερα από πατερά και ρίζα και δεξιά παιδιά
μεγαλύτερα από πατερά και ρίζα
• Για Δυαδικό δέντρο ύψους Η και τερματικών κορυφές τ ισχύει log2t ≤ H ή τ ≤ 2Η.
• Ο αριθμός συγκρίσεων που απαιτείται για την αναζήτηση ενός δεδομένου θα είναι τουλάχιστο
ίσος με log2 t = log2 (n+1).
• Preorder-ρίζα αριστερό δεξί
• Postorder-αριστερό δεξί κέντρο
• Inorder- αριστερό κέντρο δεξί
σελ. 23/26
Κώστας Φελουκατζής Σημειώσεις εξετάσεων ΠΛΗ-20 / 2004-2005
αντιμεταθετικότητας ( p ∧ q) ↔ q∧ p
( p ∨ q) ↔ q∨ p
προσεταιριστικότητας p ∧ (q ∧ r ) ↔ ( p ∧ q) ∧ r
p ∨ (q ∨ r ) ↔ ( p ∨ q) ∨ r
επιμεριστικότητας p ∧ (q ∨ r ) ↔ ( p ∧ q) ∨ ( p ∧ r )
p ∨ (q ∧ r ) ↔ ( p ∨ q) ∧ ( p ∨ r )
διπλής άρνησης ( ¬¬p ) ↔ p
άρνησης συνεπαγωγής ¬( p → q) ↔ p ∧ ¬q
De Morgan ¬( p ∧ q) ↔ ¬p ∨ ¬q
¬( p ∨ q) ↔ ¬p ∧ ¬q
αποκλεισμού τρίτου p ∨ ¬p ↔ Α
αντιθετοαναστροφής ( p → q) ↔ ( ¬p → ¬ q )
εξαγωγής ( p ∧ q → r) ↔ p → (q → r )
αντικατάστασης ( p → q) ↔ ( ¬p ∨ q )
( p ↔ q) ↔ ( p → q) ∧ (q → p)
( p ∨ q) ↔ ( ¬p ∧ ¬ q )
( p ∧ q)
↔ ( ¬p ∨ ¬ q )
Νόμος Απορρόφησης: αν φ |= ψ (φ λογική συνέπεια του ψ) τότε ο τύπος
(φ και ψ) είναι ισοδύναμος με το φ.
Νόμοι Ποσοδεικτών
Οι νόμοι μετακίνησης ποσοδεικτών επαληθεύονται με τη χρήση του ορισμού 3.7 (Tarski) σελ.109
σελ. 24/26
Κώστας Φελουκατζής Σημειώσεις εξετάσεων ΠΛΗ-20 / 2004-2005
A |= αν και μόνο αν
1 t1 ≈ t2 [υ ] υ ( t1 ) = υ ( t2 )
2 P ( t1 ,..., tn ) [υ ] υ ( t1 ) ,...,υ ( tn ) ∈ P A
3 ¬ψ [υ ] δεν ισχύει A |= ψ [υ ]
4 (ψ ∧ χ ) [υ ] ( A |= ψ [υ ] και A |= χ [υ ])
5 (ψ ∨ χ ) [υ ] ( A |= ψ [υ ] ή A |= χ [υ ])
6 (ψ → χ ) [υ ] (αν A |= ψ [υ ] τ ότε A |= χ [υ ])
7 (ψ ↔ χ ) [υ ] ( A |= ψ [υ ] ανν A |= χ [υ ])
8 ∀xψ [υ ] για κ άθε a ∈ A ισχ ύει A |= ψ ⎡⎣υ ( x | a ) ⎤⎦
9 ∃xψ [υ ] υπ ά ρχει a ∈ A τ έτοιο ώστε A |= ψ ⎡⎣υ ( x | a ) ⎤⎦
(κ + σ − 1)! = C κ + σ − 1, σ
σ μη διακεκριμένα σφαιρίδια σε κ Δεν έχει σημασία η σειρά εμφάνισης των
( )
διακεκριμένα κουτιά (σ > κ) σφαιριδίων στα κουτιά σ !(κ − 1) !
σελ. 25/26
Κώστας Φελουκατζής Σημειώσεις εξετάσεων ΠΛΗ-20 / 2004-2005
Αξιωματικό Σύστημα ΠΛ
Α0 : Αξιωματικά σχήματα
ΑΣ1 φ → (ψ → φ )
ΑΣ2 (φ → (ψ → χ ) ) → ( (φ → ψ ) → (φ → χ ) )
ΑΣ3 ( ¬φ → ¬ ψ ) → ( ( ¬ φ → ψ ) → φ )
όπου φ, χ, ψ οποιοιδήποτε προτασιακοί τύποι – οι επαναλήψεις επιτρέπονται (μπορούμε δηλαδή να
θέσουμε λ.χ. ψ = φ, οπότε το ΑΣ1 να γραφεί ως φ → (φ → φ )
Κ0: Μοναδικό του στοιχείο είναι ο αποδεικτικός κανόνας της «απόσπασης» (Modus Ponens -
φ → ψ ,φ
ΜΡ) που περιγράφεται ως MP : . Ως σύνολο, ο κανόνας αυτός ορίζεται:
ψ
MP = {< {φ → ψ , φ } ,ψ >: φ, ψ τυχόντες προτασιακοί τύποι} . Σε απλά λόγια, όταν έχουμε
έναν τύπο της μορφής φ → ψ , εφ’ όσον το φ ανήκει στις υποθέσεις μας ή είναι κάποιο φi,
μπορούμε να αποσπάσουμε μόνο το συμπέρασμα και να τον μετασχηματίσουμε σε σκέτο ψ.
(βλ. παρ. 2.14 σελ. 56–57)
Τυπικά θεωρήματα
|−ΠΛ φ → φ
{φ → ψ ,ψ → χ } |−ΠΛ φ → χ
|−ΠΛ ¬φ → (φ → ψ )
|−ΠΛ ( ¬ψ ∧ ¬φ ) → (φ → ψ )
σελ. 26/26